Philip de Montmorency, Count of Horn
From The Art and Popular Culture Encyclopedia
|
Related e |
|
Featured: |
Filips II van Montmorency (mogelijk op het Kasteel Ooidonk te Nevele, in Oost-Vlaanderen, 1524 - Brussel, 5 juni 1568), beter bekend als Graaf (van) Horne en met minder recht ook als Graaf van Hoorn, was een krijgs- en staatsman in de Zuidelijke Nederlanden vlak voor het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Sommige bronnen spreken overigens van 1518 als geboortejaar.
Naam
"Horne" verwijst naar zijn leen, het Graafschap Horn nabij Roermond in Nederlands Limburg. De stad Weert, alwaar hij begraven is, maakte deel uit van dit graafschap. De onjuiste naam Graaf van Hoorn wekt tezamen met "Graaf van Egmont" de indruk dat Filips van Montmorency als Hollandse graaf verbonden was aan de stad Hoorn (Noord-Holland). Dit is niet correct; Filips was graaf van het Graafschap Horn in het huidige Nederlands Midden-Limburg.
Levensloop
Filips van Montmorency-Nivelle, Graaf van Horne (Hoorne), was de zoon van Jozef van Montmorency, graaf van Nevele. Zijn moeder Anna van Egmont, hertrouwde met Jan, graaf van Horne, die zijn stiefzoon aldus het graafschap Horne en de heerlijkheden Heusden, Altena en Weert naliet. In 1546 trouwde hij met Walburgis van Nieuwenaar. Horne was page, later kamerheer aan het hof van keizer Karel V.
Het leven van de Graaf van Horne vertoont grote overeenkomsten met dat van zijn vriend de graaf van Egmont, met wie hij uiteindelijk zou sterven.
Graaf Horne was oorspronkelijk legeraanvoerder van het Spaanse leger. Hij werd in 1555 stadhouder (legeraanvoerder) van Gelre en in 1556 ridder van het Gulden Vlies. In 1559 was hij admiraal-generaal en opperbevelhebber van de vloot die koning Philips naar Spanje bracht. Hij boekte enkele grote successen en werd als dank daarvoor in 1561 benoemd tot admiraal van de Nederlanden en lid van de Raad van State.
In de Raad van State vormde hij samen met Willem van Oranje en de graaf van Egmont een Driemansschap (Ligue der Groten), dat in opstand kwam tegen het beleid van de kardinaal Antoine Perrenot Granvelle, bisschop van Atrecht, die de inquisitie (vervolging van de protestanten) invoerde in Vlaanderen. Na diens afzetting bleef Horne zich verzetten tegen de Spaanse terreur: als protest hiertegen leverde de Graaf van Horne zijn insignes van het Gulden Vlies in. Hij was aanwezig op de vergaderingen van Breda en Hoogstraten. Hij stond de calvinisten te Doornik kerkbouw toe buiten de muren, hetgeen later een van de aanklachten tegen hem zou vormen.
De Graaf van Horne is zijn hele leven overtuigd katholiek gebleven. Maar door zijn gedoogbeleid jegens de protestanten en zijn regelmatige afwezigheid, groeide Weert onder zijn bewind uit tot een bolwerk van de Reformatie. Dit gebeurde onder de leiding van de gravinnen Anna van Egmond en Walburgis van Nieuwenaar. Hierdoor was de Beeldenstorm in Weert extra hevig in vergelijking met andere steden. Na de Beeldenstorm voerde de Graaf Horne een beleid dat gericht was op het herstel van de katholieke macht, omdat hij de onderdrukking van zijn katholieke geloofsgenoten niet kon tolereren en bovendien zijn trouw aan Margaretha van Parma moest laten zien.
Filips II stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden om orde op zaken te stellen na de Beeldenstorm. Willem van Oranje ontvluchtte hierop Brussel; Egmont en Horne besloten niet te vluchten. Alva liet vrijwel direct na zijn aankomst de Graaf van Egmont, diens secretaris Jan van Casembroot en de Graaf Horne arresteren, op 9 september 1567. Dit geschiedde met een vals voorwendsel: Alva had een overleg aangekondigd om bij een maaltijd over de situatie te praten. Zij werden wegens hoogverraad voor de Raad van Beroerten gesleept. Hoewel Egmont tot het einde toe katholiek bleef en trouw bleef aan de Spaanse koning, werd hij samen met graaf van Horne ter dood veroordeeld, ondanks het inroepen van hun staat van onschendbaarheid als Vliesridders en de vele protesten van andere edelen.
Op 3 juni 1568 werd Horne van Gent naar Brussel teruggebracht en opgesloten in het Broodhuis; op 4 juni tekende de Spaanse landvoogd Alva het doodvonnis; in de motivering vormden zijn steun aan het Eedverbond en zijn tolerant gedrag te Doornik de hoofdpunten.
Op 5 juni 1568 werden beide edellieden en vrienden kort na elkaar onthoofd op de Grote Markt van Brussel. De dood van de Graaf van Horne en de Graaf van Egmont leidde tot grote protesten onder de bevolking.
De Graaf van Horne ligt begraven in de Sint Martinuskerk in Weert.
Literatuur
- P.A.M. Geurts (1968): 'Filips van Montmorency, graaf van Horne', in: Spiegel Historiael.
