Monstrorum Historia

From The Art and Popular Culture Encyclopedia

{{Template}} Monstrorum Historia[1] is a book, published posthumously in 1642 under Ulisse Aldrovandi’s name and edited by Bartolomeo Ambrosinus.

[edit]

Full text[2]

[Editor: a bit of the ending was left out because of technical reasons.]

OYSSIS ALDROVANDI .

■ PATRICII BONONIENSIS MONSTRORYM HISTORIA, m cm PARALIPOMBNIS HISTOPJJE I OMNIVM ANIMAUVM .

PRTHOLOMAVS AMBROSINVS ^

trio Bonon.Archi^ymn CISIO Simpl. Med (for Ordinarius, Mufct Illustriss. Senatus <n., ct Hora publici Profectus Labore, Studio uolumen compofuit. -

MARCVS ANTONIVS BEKNIA m lucem edidir Proprijs fumppihus.

. AD SPRSNISS, ET INVICTVM

iFERDINANDVMIIi

fejGNm HETRVKIA DVCEM)

'cum Indi

imo

'BONONIM Typk NiiokiTshfiUtniMbQXLll

Su^tno rutn ^trmijju

f IsUSiSUliy

I-

qqi

^.■l;

j-^ ^

AB ORANTIS Natura Monftrai infelici hucu/qu^ vterbludata, & tandem pofthuma quadam vi foecun- diffimiingenij ad litterarium partum maturata ^ im¬ mortalem tuam lucem (Princeps Sereniffime /Luci¬ na qualibet clementiorem implorant * Nec ^dedecet fane tuse Fortunse Principem, huiufcemodi Monftris admiratioi^c obftetricenarcentibusjfauere^folesquip- pe ferocioris ingepij portenta yndiqjexquifita admaie- ftatis argumentum caueis innutrire j & ad liberale comitatis, fpediaculum thea¬ tris exhibere : adeovt in ipGs ferarum ftabulis , Africa , iam pene ferocitatem dedoc^a, mitiori fub Sole ,tibi mitior ancilletur • Hec- vera Monftra , qu$ ti¬ bi pr^io gementi Natura enititur , non Africa fola concepit neque enim ad folos Afriese fontes degeneri amore peccant Animantia •• fed quselibet tellus phlegrsa molitur monTlrajfi C^lumhabeatinimicura.. Quot portentisfalaci quadam facunditate fcateat Maro 3 ex vno Proteo j numerofo fcilicet Mon- ftrO) liceat coniedare ^ Aer quoqu^5&fi puriorenicefeae j fepe Maris,, ter- rarumquchaIituobnubitur,& ex aerea lunone fuos creat Centauros. Ipfc olim defoecatus Ignis ^ ex quaaobifcuni enutriri c^pir , ruofqiie inter cineres /fabulari „ ad innumera propcmodhm Monftra verfatur j. vc merito doleanc Mortales, nullis vnquam aquis perniciofum Promethei ignem expiari po-

^ 2 tuifsc

1 I-

A G

H E T R V R 1

ARcrS AiiroHirS SERHlA RMilClrATEM,

tuiBe , ^ ¥ nipifo igitur Monftra , que demenorum vitium , & cecus caufa- ruin error jf^toduxit , nofter Aldrouandus, Bonoiienfis Athenei eterniam de¬ cus vhog yrio volun^jd^ concepit : quam forraffe

lauj^ni“"n^mo-huculqueomnino attk Et dciuit fane Vlyjfks, JLaertiadi ioler ti^ ftdn impar j^Virtute maior', tor Mpnitra pimuseuadere.: Verui^^ ditiffimg^AUiSiorJjiip^u^iljarn^qu^lpfi inuidit mvrljJiefl-JO quij|^^tura,

fed vd^rf^^mnium a6S%idi^a yfuo operi impertiri ion potuit . tamen erga Patricium Ciuem^ac primarium Magiftrum fupertes apud Patriam Amor, qui ad fepukhri liicernam elucufcre ripn deftitic ^quoufquerJBartholomgi Ambrofini Dodtoris ftudiq^ rudem foetu m acp iratius digefferit , & ^ad

pofthumum partmT).prpperaUerit.| Nafi^itiir tandeni Fime^malp^i poft ipfum fui Au(i^dris' fuu^s:Vnd^^ immejito immormitatern Tibraufpicari poffe videturjCuminterTepuTcbri latebras ciaridima habea incunabula. At om nia inaufpicaca protendunt nata nan line prodigio Monftra , Efto.-fed malum omeauerrimus opportune^cum eafaudicatis miraculo conrecramus.Tuo vide¬ licet nomine ('Princeps fapientifs.j nomine inquam tuo^quodampliffimo Fa- milio faftisTnferiptutfi , ciTmomne#au%o glorio cliaradJeresj Fujf^^gerrimo Religidni/etrbellid^ virttrti, feuPa^cfl ftudijs poliirOs fecum referar', nigram quamlibet mali omini^clanrpoit^ftip^ta feliGkateiobliterai^e . Scite igitur huiusoperis diuturnitki confului , quando illud aurpicarilTimi tji Nominis immortalitati dicaui . ,Vnum fupqre|i (3ERENI.S$..F^ Jl.Pl N A N D Ej vc quemadmodum coeteri exorbitantiV Naturo debria libentius cbferuant » quam tritos femper ijfdem rotis fulcos, tu quaque Monftra , hoc volumine

quodam veluci compendio complicata,' humanius accipias j ficuti infolitum munus non folitgobferuantig indicio oflFerrepoffegratulamur.Atq; hinc pote ris tu^Hecrurionoua monftra exhiberejquoft olini arufpicinamexcogitauit , vt vitiimarumexta exatniearetj& ex falentibus po‘rterim penitiora fatorum ar C3na porrYnderet,perrpiGacinurnquamingenfoheb§feere potuit, quin tatidem tranfmiifapertubumaCutiftimaaciefydereacri^ifiMdnfttafelicifsimelancina- retjfideliftimeexpferafeti Etdiuinarc iuuai quid ex hacfno'nftrpra foeturajtua Arufpka dece poterit diuinare . Te Alcide non deteriorem ford fortitudine, mclioretii fortu na j cum tibi nafeatitur Monftra/qLf^ pocentiam nom reformi- daiKqii'id'em,at exea fibi amabile patrrocinium pollkentur . Te futhrum j hoc bellaci ieculOjliccerkrutil A {ferto rem, quando ipfa Monftra j inter Chara^eres procufa, magno rei litterarig vertas emblumento*. Et fane fortiori numquam prasfrdio Pacis ftudia obSrmanda 'fuere ,Tt hacnoftraTcrrea ^tate , qua ferro Pax vndique oppugnatUE; nec illud opportunius almnde expe(ftandum > vt a Mcdicea Familiaj apud quam profugi lifpius iiOftroex orbe mufe ,-ex {enten- t ia c red i dexi m A n a xago rg , a libs o rbes in uen e fc, qub profugere n t x nec aquo- piamaliofaciIiusobcinendum,quamabs te f Princeps- Sapientillime j Tu inr terim nafGencia h^c Monftra, tUo nomine infcripta/ereniftime frontis omine dignarej hinc etenim fas erit gratulari, me nihil vnquam Monliris aurpicatius habuifte. Et iam,vtreor, voti apud texens, votum aliud apud Deum immor¬ talem reponoruc ea femper fel icitate flbreaSjquf tuarum Virtutum merita de¬ ceat. Nec tibi meliora optare polfum; illa ftquidem maior effe nequit, cum hgc maxima feceris ; Valc^, ' •

SERENISSIMVM.ET INVICTVM

FERDINANDVM Ih

MAGNVM HETRVRI^ DVCEM

In dedicatione Operis Monftrorum.

BARTHOLOM/^VS AMBROSINVS hoc Tetrafticho. veneratur..

Vid TIBI MONSTRORVM monftrat genus omne dicatum l \\

Monftrat , quod MAGNVS DYX fera MONSTRA domat.

Qux MAGNVS potuit. MAGNVS & ipfe potes.

I' ?

^ '■.• '^‘ i '■ . -■£0. 7 ■^r;'^,,» '.■*, -v.s S1V

’ \ ■

•••‘Vs.s

■I* s

JS- ".:

■'

'ts.'

■ 'iv>

.C.I .

>>»•

- S,. - *■ & •*' f

K5'

- i,. > k, ^ . -■j! .-t ..7 j. ;. tiH '.y* * ■' . o i

•'-.'«kIi.'. Uv - ! . -V

«•i*-

\i»

VJ-r

k ,

V- .. ^ a*

■ f ^ X,./ , » ri i

. >

-:i ..

i\^

-Vi .

i -'X I a /i s^t ■

•tff

\ F r" f r ^

i-l !/] i

i C| □

r - 'ij,-

T' 4 .

't*

y K.l

s CR/ <ri‘' H fF yy

v.i\ ' -f I ^ i « -lilsi .«L ...1 .l‘/.i

u*fi;in- Ariol/s 2, ..yc'0 ancAsi^Ajsb a

': / I 'J ' f

.- < (► > .1 c i '.;

i! r,;.! a ■'

iijj.vi&avx):!';!,',;-!^^ I' >,1« ' ■■

--H .5.^; '

'<n- 9:T'/y' r,/

- # -* y -j i. ^ ,F .4 it. C' F.i ^ ./ > -F

Ulli DiV Ssff .,

• <l * JP ■' . , , 'y»" « H ^ ^ 4 V y

ly- •

' !

jj * Hu.

iv-.-, ;, s.‘ '.JJ,

- j»

» • s.jh.iA 1'jfjpi . -ifrAlaoM

iiv ;

•,7- - ' '-kk V '

>WpV ‘ V ' **

..t*i '*•

■ . i,;

‘ -in -■'« t

. J ,♦ 5L t ^ .-. .f “ -i

f '.J

■ «■•?*.

1. -r i

'fSus.j*-* J*--*.- ■*» • ii-s.' i; /

y ,

r/-

"»*’ ' . 1- - V ^ 1 " X ir ; » ‘ Pj V >. * '/ ^■■Ns' !l A"

,i ■ ^uVJs-^, .sSus.i.r» j3j,)rn„:;;-j!A7 ,d ■ ' “

^ f A ^ -

A? '. f » y

I ,» .>•

'1 -x # .'X' •; *■ " /

!»!■ ,/. ■* 'y i i i /■ ' a/

■- •' > ' ■" - "(.; ■ R ‘O ^it Ki R ‘Ar^ ^ f

■: >

BARTHOLOM^VS AMBROSINVS

Benigno Le<^ori S.

iFfiu^itpene fecundum tuBrum, LeBor inclyte, quo JUuJlrifs, '^€ipu-

hlicce ^on.on.Semtus firma ytrtmis tutela, cui femper cordi efi illud,

aureum, affectum^ Wiv nMa ^nullo meo merito ^ fed

_ _ merafuahumanhate^mead pullici cuftodiam j^ufai eligere digna^

tus^honeHu ftipendiumlahordus meis opitulatUrus conflhuit , memor illius diflichi Eft labor ingratus , quem debita prsemia fallunt i Quid graue non fiet , fpe fine j fi leue fit^

Adagnum quidem temporis. fpatium efi^fi meta. human^yU^ conJtderetur,extguu profeBojft tot,^ tama opera ex Muf^eo prom^da ,0^ a cunBis fludiofts defiderata perpendantun. cum tamen multa^me^ lahore,0 fiudio^, quce.in Atufceo, yluti in tenehris iacehant fepultd^yt oculos,0*animum.pa fcasyquotidie in lucem prodeant^ Solent igitur, qui publicandorum operum nauant operam, in prima yolumini s facie , quamdam diffuffermonis fpeciem pr<emonHrare,illamq; tanquam^ totius libri medullam LeBori pr^ guflAtkdam offerre , Verum in pnefentiaJd praffare mea non intere f ‘,dum,Qrdms ratio totumpatefaciat . Tibi tantummodo polliceor hiHo- riamhanc ytiltflmam,0*cunBis grausftmamfore ; cumeampr<efenim{)tt aliqua ne figentice notam emtarem,Paraiipomenh hift.orU cunBorum animantium locu- pletauerim. Itaque lege lubens hocopus^cum eius te accendere amore non fit opus, cuius defideriote conflagrare m ani feHum eft Fruarisi inquam^hoc libro oportet^ cuius ytilitas cum yoluptate certannamfi te gratum fenfero, alia, at j^ue alia/Detr danteypofthacmoliartcum adhuc Fofsiliumj0 Tlantarum icones in publico Mu-- f<eo diligentercuBodit:e,in clajfes-digerend^ ,0hiftorijs decoranda [uperfintjnte^ readhfitmulare nolo futurum fortas fis, yt menda non pauca deprehendamur^qu^ yt mitius damnentur jte e.t.ia.m.,atque etiam rogotquandoquidem y ob incuriam^V infeitiamTypographorum^^emtari quodammodo minime pojfunt /Vale, ^t temetip- fumhocdiflicho folarCc.

Qgod docet ifiud. Opus>Monftrorum5per]ege Ledlors.

Inuenies pafloijqug nouitate pkccnto.

V.D.OdiauianusFinatius Cler.Reg, S.PauIijSc inMetrop.feccI.Sac, P«enit. pro Eminentifs.& Reuerendifs,D.D, PrincipcCard Columna Archiepifc.

Imprimatur ■

D.Hieronymus Bendandus GaSnenfiSjS.T, Do(^l.pubIic,& Confultor S.Off. pro Reucrendifs.P.Inquifir.BoHon.

Summa Priuilcgij S.C«fare* Maieftatis.

PRiuilegio Sacr« C^efarese Maieftatis cautum eftj ne quis aliquam Hi- floriarum Vlyffis Aldroqandi Bonon. quse agunt de animalibus , &pcr confequensjetiam de Monftris, in toto , vel in parte abfque voluntate , & proprio Authorisjauteius hseredumconfenfujintra decenniunija die quo abfolutum fuerit volumen inchoandumjrecudatjaut alibi recufam vendat , fub poena quociefcunqiie deprehenfus fuerit,priuationis omnium libroru, & decem marcharum auri puri^prout latiirs patet id dyploinate Gsefareo dato in arce regia Pragstjdie prima Aprilis^anno millefimo quingcntefimo nonagefimo nono.

Imperator.

Rodulphus Coradutius.

Ad mandatum Sacr^ Giefarese Maieftatis proprium

lo.Barnicius.

VLYSSIS ALDROVANDI

PATRITII BONONIENSIS' MONSTRORVM HISTORIA.

ORDINIS RATIO.

_ _

VNCTORVM inuulgatis animantium moribus, & na¬ turis 5 phyfica miracula nomine monftrorum vulgo nuncu- para , in afpedtum publicum modo producenda fuccedunt j qu9 aliquando contingerejexplorata fatetur veritas , & po- tilTimiim quandojnon luxra confuetam naturte normam, pe¬ regrina qucEdam, vel toti generatorum corpori, vel eiufde partibus(fiue de homine, fiue de brutis, fiue de plantis ver- MonBra at ba hant)figura, vel charader imprimitur . Non enimbcec iinent ada~ authorum funt deliria, velfomnia, qui fucata perfuafione , nimalia^ ^ arbitrio fuo,mofl:ra delireare velint-.quandoquidcm de his quotidiana nos certiores pUatas , facit autopfia . Idcirco pro comperto affirmandum eft,qu6d humana curiositas va- ftiffimam generatorum folitudinem peruagans , interdum in aliquid naturales ex¬ cedens leges , & nouitatem pariens incidat : vnde tunc inquieto fciendi appetitu exagitata, ob illud ignotum, graui admiratione neceffario detinetur. Nos igitur in prsefentia ad hanc oblitcrandam admirationem, ad exterminandam fciendi ap- Sciendiap’- petitionem,& deniq. ad recreadam nouitatum famem, abdita nature atria innume- petitus ris decorata iconibus pandere decreuimus . Sed cum reatum fui,& obliqui index , rabilts,

& examen effe perhibeatur, opera? pretium effie videtur, fi prima fronte perfedam hominis conftitutionem paucis compledtamur verbis;non folum vt deinceps errata natur::e euidentiora legentibus innotefeant ; veriim etiam ne humanis praerogatiuis noftra? hiftoria? careanc . Deus enim in ipfo corporis humani creationis initio , immortalis vitae fpiraculura, nempe animam infuflauit.qua tanquam rationali Duce Monfirain^ regeretur, fuperna meditaretur, & fenfibus dominaretur . Denique in rebus etiam animat&ru. inanimis,admiranda aliquando eueniunc, fuarum naturam caufarum non referentia, yeluti varia aquilarum, feu aliorum animantium , vel equitum fimulacra in aere ap¬ parentia monftracosleftiaa nonnullis appellatajquorum etiam mentionem perpul- HonHracce ebris e^Q^rnatam imaginibus, hifce biftoriarum monumeqtis mandare ftacutum eft . leUta qua.

frifffUS h(h minis ^gni- fcAttii,

Hom&promi (tui generis

€Af. 1%,

Jtomo herha quAfit^

Homo inte¬ rtorti^ exte vior,

ijth, ][ 1 1 £ •

Cene^ c. f.

Lih.^.Reg.

f.iS»

JLi.BJe Ciu. Dei t.^, Homomun^ danus. Homo igne^ Homo mag. Hemo f ar- «us.

Homo altus ebymifiaru.

Hominis no mina Graea

i Vlyfsis Aldrouandi

D E HOMINE Gap. I.

E. CLV I VOCA.

OMEN bominisfimplidter prolatum hominem ex humano corpo- A re , & rationali anima integratum defignat , ideo , in hoc intelledu, vir non vulgariter erudit usjnec noq in tenebris infeitice verfans,im- mb infans, & adultus comprehenditur. Amplius hominem interdum appellamusjqui perfeftum corporis incrementum eftalTecutus: vn- deab hocfignificatu puer, & adolefcens excluditur , Pr^terea, nomine hominis , vir quandoque fumma prceftans eruditione denotatur - quare h^c vox ineruditum, infantem explodere videtur , CeCterum cum h^ec vox (homo) apud Latinos fit promifeui generisj, non folum hominem mafculum, verijm etiam foeminam nempe mulierem fignificabit. Hic autem fenfus facris Biblijs eft admodum familiaris,vbi hxc vox(homo) fingulari prolata numero , vt plurimum grato animo , fed numero multitudinis, oppohto modo. accipitur,; & quamtiisapud Mattfieum legatur, homo inimicus,nempe Diabolus fuperfeminauit zizaniam , nihilominus id ratione epithe¬ ti additi fadtum fuiflealTeucramus ,

Botanici herbam quandampaffim Balfaminam foeminam nuncupatam, hominem indigitant,quiacaules plantce adeocralTefcant.vr homucionem perbelle gmuletur, pictores quoq. & Coelatores delineatum, vel fculptum hominis fimulacrum, homi¬ nem nominant ; Apud Platonem, ex Ficino , homo nonniii vis animsc in ratione, fenfu polita , a veteribus Theologis anima nuncupata, exprimitur Hinc nonnulli non immerirb hominem interiorem animam, & carpus hominem exteriorem nomi- narut.Dialedtici in fuis propolitionibus hominem pro fpccie fpecialiffima collocanc ideoq.apud ipfos propofitio indefinita, cuius minor extremitas fit vox(homo)ad vni- uerfalem rcduciturpropofitionem: ficqueintelligendus eft Apoftolus feribens ad Corynthios ; quando inquit, frobet autem fe ipfum homOtWztt aliquando prtediifta ^ vox Indiuiduum fcilicet aliquem particularem defignarc polfit : hunc enim inteh letftum legimus in facris litteris , Homo non erat , qut operaretur terram , Tandem huic vacabulo(homo)aliquid addatur , adhuc varias fortitur fignificaciones ; fiqui- dem homo alicuius dicitur , qui alterius obfequio addidus eft . Quamobrera in fa-. eris paginis, homo Dci,interprete Oleaftro, Propheta exponirunquoniam Prophe- t3s diuino rainifterio elTent mancipati. At Diuus Auguftinus corpus appellauifi hominem mundanum . Ficinus vero, per hominem, igneum, Di^monem intellexit , Paulo fcajigero hominis magni nomine, mundiis intelligitur, quia viciflitii , mundi parui nomine , homo defignetur .

Denique Chymift^e cucurbitam cum fuo alembico , nempe vas Plrilofophorum, hominem altum, vei fiominem galeatum nominant. Quamuis apud ipfos metalla quoq, dicantur homines quapropterinipforum libris,homines interdum in Dismo- ncs,& Da?raones in Deum tranfmutari perhibentur.- quando fcificet homines, nimi* rum metalla imperfedlain Dgmones , nempe in argentum , & tandem in aurum ab ipfis vocatum Deum transforman tur , Pariter apud Graecos «i'»'p5qucmadmodum vir apud Jatinos, varijs modis vfurpatur; interdum fimplicirer pro a rSpwOToV accipi¬ tur ; quandoque hjec vox mafculum , nec non euiratum , ad difterentiam Eunnchi , item hominem in virili geme conftitutum, identidem virom ftrenuum ? fortem , immp etiam mantum fignificat ,

ncvijj

sy-

Monftrorum Hiftoria. SYNONYMA, ET ETYMVM.

N T I QV I omnes vno ore confirmarunt hoc vocabulum(homo) fi¬ ne afpiratione nulla ratione efieprofcrenclum:propterea Diuus Au- guftinus hoc meditatus dicebat j Mirandum efie quomodo filij ho* minum pa Aa ]itterarum5& fyllabarum a maioribus accepra diligen'»- ter obferuent , deinde padia aeterna falutis perperum negligant. Vnde Ifidorus hominem forte abhjiino deriuauiticum legatur in Genefi, hominem de humo , nempe de limo terr^ ab opifice omnipotenti fuifie creatum . Huic fen- tentic^ alfentirur Varro; dum inquit, hunio humorem fiue terram caliginofam figna- rijqute mollis, & tradabilis eftjideoq. facillime rotam figuli fequiturjvt homines, no minis etymo, ad nutum, & imperium fummi Dei, circumducendos elTe intelligant . quarauis alij velint hominis etymologiam ab humo minime elfe deducendam j quia h^c omnibus animantibus efteomunis. Placuit igitur aliquib. hf/C etymura a verbo Grteco c^oWafciJicct concordia elfe defumcndumicum homines, inter cgtera ani¬ mantia, concordia?, & conforrij vinculo maximopere conneftantur. Nifi veli¬ mus cum Goropio alTererCjin prima lingua hdminem voeatumfuilTc HooraoeCjquf F vox animum altillimum hominiine/fe indicat.

Aliter homo vocatur etiam virjvel a vi, vel a virtute, tum animi, tum Corporisjqua mirandumin modum pollet .

Apud Hebreos mulca forcitur nomina, fn primis appellatur Adam, terra, Ghcber, ortis,Methim, mortalis, Enos,obliuiofus,& fragilis, &tande, ifc, vir, in qua dicio¬ ne eft lod littera , & notadiuinitatis , qua, iuxta fentenriam Burgontj, abhomino mafculo Deus inuefl:igaripotefi,qu£eiitrera in nomine mulieris Ifiah noninuenf tur : hac de re mulieri facramentbrum adrainifiratio inhibetur .Itaque Ifc exponi¬ tur vir, nimirum virtute prtefians i verbo ifch fortem denotante . immb Grerciab hoc vocabulo verbum /V;^tf(w,idcft viribus polleo deriuarunr . Addit Goropius ho¬ minem nuncupari etiam Mcnfch, qu^ vox liberi arbitri) hominem effe indicat,* G cum, Menfich, ducens fe ipfum exponatur .

Apud Grteeos legitur avSpeoyro^y vel a verbo attente confidero, & con

tcmploriquiafolus homo inter animantia, quod videt.attenreintuetur,& meditatur. Vel ex mente Etymologi, <z!r£epa ro avtaadpejpiquh homo ad alias comparatus ani¬ ma ntesfurfumafpiciat. De hoc non inconcinne canebat Ouidius.

Pronaque cum fpeCient animalia catera terram.^

0$ homini fubhme dedit , ceelumque indere

lujjit , ^ ereUos ad fy der a tollere vultus . \

Hoc enim faftumeft,vt Deum cognofeeret, non autem, vt,vrna terebrata, aqua ferret; quod hominis Deum ncq. timentis neque cognofeentis fymbolum efie per¬ hibetur. Idcirco tunc pofiemus fic canere .

^md mentem traxijfe polo ? quid profuit altum Erexi (fe cayut ?

Aliter Grtedis dicitur dviipa verbo avco,vcI dvvco per£cIoj cum homo animal fit perfediffimum . Quamobrem vocitatur etiam quafiparuus mundus,

quoniam, tefte Galeno , tantum artificium in conftrudlione hominis, & aliorum a- nimalium, quantum in mundi opificio obferuatur; idcirco Arifioteles , & Auerroes hominem, Scci^teras animantes minorem mundum indigitarunt . His addamus, cerebro hominis, in quo ratio, & mens refidet, repr^fentari Coelum Empyreum,vbi diuina refidet raaieftas : deinde a capitis parteimaginatiuam, & cogirariuarn conti- nente,fphgr3s,& intelligcntias, &^a fenfitiua Dei minifiros referri, & indicari . His addimus, quod tot facieiianute per quas rerum fpcciesfenfus admittut,feptem pla¬ netas lemulantur . Nam, fi Coeli oculos SoIem3& Lunam vocamus, oculi pariter hu¬ mani Solem, & Lunam repraefentant . Os, in quo venuftas vultus confiftit, Venerem, refert, Iouem,& Mercurium Nafus; cum is pro louis fceptro, & pro Mercuri) cadu¬ ceo fumipoilit , Saturnuu) tandem, & Martem aures, ob ficcitatem, prse fe ferunt .

A 2 N:Kui

Ef. l.cofef,

cap. l

Homo vnde dUius.

Lihyj,Her*

matb»

B eminis no mtna hebra ca*

Lih» 14» ^io* rogly.

Heminis no mintt Gr^c4

Lih.i.Metm

Home par- tius Mudus

Hemo am latur vh uerfa quf munde st

Viyfsis Aldrouahdi

'Lih,Armeft^

Homo V4- ry$ munyt fmguur^

Mulieris fynontma ,

L.cfUpritur, ff, de Edit, (dilf.

JSt omina he- hratca mU” lieris^

' Mulieris grdca nomi

PtLj.

K^eui denique , cj^terx naturales maculaj per facie difperfa; Cieterarum Stella¬ rum odtau:^ fpherje gerunt fimilitudinem .

Immo parces humana? 5 per quas excrementa truduntur, illas ^mulantur tene¬ bras, ad quas mali Angeli, & improbi homines tanquam mundi Esces deftinantur . Amplius homo, ex D. Auguftino,efi: cum lapidibus, vegetat cum plantis, fencit cum brutis , & intelli git cum Angelis . Infupcr , auchore Georgio Veneto, dum homo diuinam interprietacur mentem, munere Angeli fungitur, dum eundis dominatur, quibus prajfidere ci conce.Tum eft,tunc Archang.eli pr^crogariuam participat, dum vires omnium fubditorumcGmpledens,cas viquadamccelicaattrahif,tuncmuniu ^ hoc Principatib. Coeleftibus acceptum refertiquando virtute quadam aduerfus ve¬ ritatis hoftescorroboratufjhanc facultatem a Poteftatibus, auxilium ad familiarem fubigendum hoftcmj a Dominationibus, opem ad proprium, & debitum peruenien- di finem a Thronis, lumen concipiendarum fupercoeieflium imaginum , a Cherubi- nisj & tandem fingularcm, erga diuina, amorem a Seraphinisconfequitur. luftis igitur decaufis a D.loanne homo mundus fuit nuncupatus iquando dixit . Mundus eum non cognouit . Italice dicitur homo Gallice Homme,Hifpanice, Ei varon, Ger¬ manice Ein Mentfch,

Homo foemina Latinis vocatur mulier,quafi mollier a mollitie, vt voluit Varroj Plerumque hoc nomine intelligitur,qutE amplius non eft Virgo ; Cicero enim ob- iurgantibus nonnul!is,quia fexagenarius Popiliam Virginem duxi/TetjrefpondifiTe ^ fertur ,cras mulier erit, nihilominus ,vt placuit Caio luris, Confultoraulieris ap¬ pellatione, Virgo etiam, nempe viri potens,& nubilis intelligitur. Vlpianus quoque hoc vocabulum in vcroq. fignificatu,cam pro virgine,quam pro nupta vfurpauit .

Apud Hebreos mulier vocatur IfTah quafi virago, quia de cofta viri fcilicet Ada- mi formata fuerit, vel quia viro opem effet allatura, aut quoniam animum,in familia regenda, minime mollem, fed virilem exercere deberet, aut denique quia rationo prolis viro fuerit tradita . Alio nomine dicitur Necheuah a verbo Nachah excaua- uit, quoniam in mulieris vtero tanquam in loco concauo proles ad debitum vfquc tempus delitefcat ; quamuis hoc nomen foeminis etiam aliarum animantium com¬ petat , Cteterum vocabula Nafcim, & Efcieth fignificant quidem mulierem, fed vt _ plurimum pro vxorCjSc coniuge vfurpantur , ^

Griecis mulier appella turQ/w);«, quafi ^/criipariensj cum Euteprimte parenti cete¬ ras mulieres rcpriefenranrididtumfuerir. in dolore partes filios. Itali mulierem vo¬ cant Donna, quafi Danno, cum damnum non vulgare humanae proli attulerit: hinc poeta quidam huc refpiciens canebat «

EU mulier tanquam generalis regula ; quare ?

/» multis fallit regula , (ic multer ,

Etenim in ipfo ftarira creationis initio,perniciofo detrimento,& funefta pernicie, mundum affecit . Non eft igitur mirum fi quidam cecinerit ad rem ,

AmifiteoHam caufa multeris Adamus y '

V xorts caufa perdtdh ipf <tm animam ,

Gallis mulier dieftur Femme,Hifspanis Mugier Germanis Ein Meip Oderfrautn

DIFFER ENTIiE. ^

Hominum duplest ge- pus.

AT IS iam de fynonimis fcriptumjpergamus modo ad differentias; nam variam hominum indolem meditantes,in duplex hominum ge¬ nus incidemus, quorum alterum indolium eft , & agrefte,quod fera- per antefert vtilitatem honeftati ; alterum logica naturali valde im¬ butum, quod rebus omnibus dignitatem anteponitrhuic generi laus, honor, gloria.fidesjomnifq. virtus illi autem alteri quxftus emolumentum, & volup¬ tas virtuti maxime inimica proponitur. Si diligenter ponderemus morum varie¬ tate, tunc omnium animalium naturas,, & vires homines fubireobfcruabimus: quan¬ doquidem horum alij funt truculenti, vt tigres,alij r3paces,vtlupi, alij immanes, vc, §erpentes,alij fortes, vt leonesjalij timidi,vt lepores, alij inuidi, vt canes, alij fordi-

di, '

Monftrorum Hiftoria. $

dijVt fuesjalij natantjVt pifcesjalij virulenti, vt viperiEjalij pladcli,vt agni . Qiiam- uis ex nonnullorum fententia, id ratione Climatis , vel horae natalis contingere fo- Differentia leatiQuoniam Indi quidam funt mafueti, Parthi, & Scythaj feroces, & feri,&potilli ratione cli'-' mutn Tartari. Nafcentesin momento terremotus, timidi femper funt & imbecilles, matum. jsjati vero tempore interluni), iuxta mentem Ariftotelis, vel noft viuunt, veladrao- dum debiles eife fdlent. Cardanus vero hos atra bile laborare obfcruauit . Si Differenti^ fpecimen acris,vcgetiq. ingenijmeditemur;proculdubio mares validiori conflare ramne tn^. mente , foeminas autem imbecilliori comperiemus. Id eleganter nos docuit Oui- genff ^ dius his verfibus.

Vrimar igne pari ^fed fum tihi virlhut impar , BffiU, 1 8,

Fortius ingenium fufpicor ejfe viris .

Imrnd viri ipfi inter fe ratione in geni) valde diferepantes effe videntur . Hora¬ tius id fignificabat his verbis .

. FI on omnes eadem mirantur ^ amant que *' lib.i.EpiB»

Carmine tu gaudes , hic delcSiatur iambis , ille Bioneis fermombus f ale nigro .

Perfius quoque idem videtur atteflari quando cecinit.

' , Mille hominum fpeeies rerum difcolorvfus i Satyr,"^»

Velle fuam cuiq eli ^ nec voto vimtur vno .

F Redius id exprellir Propertius quando dixit ,

H ic fatus ad pacem , hic caH renibus vtilis armis > Lih. J Eleg,

Natura fequitur femina quifq, .

Sed magis admirandum efl qu6d in vno , eodem homine diueriltas obferua- tur ingeni) id declarauit optime Ouidius quando fcripfit.

M^odlieet^ ingratumeft ^ quod nonltcet acriusvrit^ Li.l.Amor,

f equitur fugio , quod fugit ipfe fequor ,

Hoc intadam non reliquit Catullus his verfibus .

Odi, (b" amo,qf4are ii faciam , fortaffe requiris ,

Nefeio , fedferi fentio, fr excrutior . ' \

, Idem polFumus attefiaride aliqua cibijpotufquefpecie, qua nonnulli interdum '

G fummoperc delebantur , cum ab eadem aii) valde abhorreant,aducrrendum autem eft huiufceraodi proprietatibus indiuidualibus nullo modo varias poffe conditui fpeciesicum hoc munus formis tantummodo fubftacialibus asfigneturjquarcjdobri na hac Philofophis demandata, ad perfcbionem huius hi/iori^e de vari) s folum ho¬ minum fi guris verba facere noftra intererit . autem hominum figurse parrim Differenti^ ab ore,nari'bus,ocaiis,auribus,labijs,fitucapitis,pedibus5p!lis,&pelle dcfiimentur, hmusratio^ hinc poftea de hominibus Syliieflribus, Satyris, Centauris, & fimilibus difet^endi oc ne figur^. cafio fefe offeret . Partirn a magnitudine & fexu hinc natura Gigantum, Pygmeo- rmrj,& Hermaphroditorum examinanda fuccedet. *

Quocirca varium apud Indos hornmurn genus, figura , deformatione, flatura df- uetium , quod fepius in hiflorijs Plini) vanum effe cenfuimus , iam fidem aliquam impetrauit,& poflcaquam huius generis monflra iam nouus orbis oftendit . Fides tamen fit penes authoreS) quos in itiuicis fide dignos inuenimus . Scribunt igitur,

H circa fontem Gangis, homines sflomos, nimirum abfq. ore, & excrementorum exitu Homines

verfari, toto corpore hirtosjqui halitu tantum, fcilicet odore naribus attracto viuutj aftomi vbi cui opinioni Plinius adflipulari videturjdum meminit gentis lingua carentis, & loco vtuant . fermonis nutibus, & moribus vtentis . Iinmo losnnes Mandauilla nominat Infula Cap.iqi. I)efracan,quam hommes parui tanquam Pygmei colunt, & odore tantum pomoru Sylueflrium viCtirantndeoq.in partem remotam iter facietes non folum pomorum, fed herbarum etiam odoriferarum halitu , tanquam commeatu,vtuntur . Prieterea addit Solinus , aliquibus /Tthiopum concreta effe ora , modico tantum foramine , Cap.^z. quoper calamos auen^ ad nutriendum corpus, liquorem hauriunt . Hoc hominum genus folebac deridere Strabo : nihilominus Diuus Auguflinushane gentem me- Lib.JS. fnoratjprjeterquamquod apertiffimis etiam verbis id confirmat Ifidorus . Quamo* Ltb.i6.de orem in gratiam leCloris huius gentis figuras in Mufeoinuentas adiecimus . eiuit. Dei Num vero populi, item JBpiK;^DVo,wo/pri^dib3scolatregiones,nonfaciIc,vt cap.^.

A I ■ creciat

HOMO

Monftrorum Hiftoria.

HOMO

Vlyfsis AHrouaocli

Infahrica httmam cor foris.

Homines au rtbtis longif fimis .

Lih,2>. hiB.

mt.CAp.i.

credat quis adduci poterit . Nos tamen, vt veritatem fateamur non AftomoSjfed illos tantummodo parui oriHcij concedimus . Naraq.obferuarores ,& illarum re¬ gionum exploratoresjtam paruum os habitantium raeditantes, tanquam nullum ori¬ ficium forte fcripferunt .

Prfterea ad radices excelforum Scythia montium quidam habitare dicuntur, qui Bomnetfi- non folura caluiciem habent naturalem, verum etiam ingenti mento , & adeo fimis tnt vbl, naribus fiunt pra;difi, vtiilis prorfus carere videantur. De his forte fiermonem ha¬ buit I,icoll:henes,quando meminit gentis loco nafi , exigua foramina habentis . Uh.&.cap.'^, Dclabijs Plinius author eft partem Orientis intimam coli a populis fuperiori Ia- A bro priuatis , At Licofthenes in lihronicis, Nigriras deferibensseos procerte ftatu- rte elTe ftatuir,cum labio inferiori ad pedus vfq. pendulo,vltra mefuram vina;, cuius pars mterior,ob calid itarem climatis, facilem nancifeeretur putredinem, nifi fale il« Higrttaru li mederentur . Cadaraufius poftea3& Ifidorus confpirantercutn aIijsid^e^lifican- ^^<?/c;|•//>//^?. tur. Nigrito? igitur fic deferibuntur .

Hi populi fune nigerrimi , procera? flaturae , habentes labrum inferius ad pedlus vfq. promiffum, cuius interna pars rubore ita faturaro cfffefcrrajVt aliqua exulcera¬ tione vexari videatur . ideoq, eorum dentes omnes noftris maiores confpiciuntur , immo duos habent reliquis eminentiores . Id totum fequenti icone oftenditur .

Adaures fi conuertacurfermo Veflalius anatomicus infignis narrat fe, tempo¬ ribus fuisjobfcruaffe duos viros Parauij, quibus aures erant mobjles. Verum incef B fit nofiro animo admiratio non mediocris de populis Fanefijs, fiueSarrooIis jVt Pomponius Mela, & Strabo recitant, quorum aures ita crefeunc , vt more veftium , incedentibus, & more fl:rati,iacentibus famulentur. Quapropter Pigafetafcriptis mandauit Incolas Gilon Infula? iuxta Moluccas fitse auribus a natura efle donatos ad humeros vfq. propendentibusiimmdhuic finitimam memorat infulam, cuius ha¬ bitatores auribus tam magnis muniuntor, vt in altera tacentes, altera totum corpus tegant . Qiiamobremjtefle Eufebio lefuica , nauigationes Hollandorum , & An- glorum, fidem faciunt homines inuenirijuranuchos didos ( aurem fignificat hoc nomenjquemadmodum fimilia fpectacolain yctufloorbe ab auribus flupendis nu- cuparunt Enotocitos)quibus adeo prolix? funt aures, vt vfq. ad terram pendeant,& habitare verfus Californiamjquemadmoduminfequentifiguraconrpicitur . G

De oculis quid non fupereft examinandum ? Gellius in primis feripeum reliquit homines efie tam maresjquam fosminas, quorum oculis duplex ineft pupilla, qui in- gente iraru motu concipietes, quos intueturjinterimut.Hos etiam in Regione Illy- rica',& Scyticaflabulariauthor efl Plinius . Sed noftram mentem maior inuadit ad¬ miratio , dum homines ceruicecarentes ,&pedtus oculis decoratum habentes con- templarnurjquorum P!inius,& Solinusmeminerunt. HipeiTyluas Afiae vaganturj teilis velamento pudendis, & latiffimo pileo humerisjad arcendum folis ardorem, dum piperis non mediocrem colligunt quantitatem, quam exteris vendunt merca¬ to, ribus,Blernmias has gentes vocant. Qua in re facile credendum efl DiuoAu- guftino, optime, fidei auchori,qui ha?c habet . Egotam Episcopus Hipponenfis eram, cum cjutbufdamChriBi feruis ad ^ethiopsAmperexi-, vieis chriBi Euangelium pradie a- rem,^ vidsmus ibi mulsos homines-^ mulieres capita non habentes^ fed oculos in pe& ore fixosyCptera memhrahabentes mbts ceepualia : Hunc eumdem Diui Auguftint locum ad D rem citauit Fulgofius . Quare nos mprt^fentia tantam authoritatem magnifacientes > non poiTumus nifi^afleuerare hoc hominum genus collo carere ; hinc capite thoraci Homines adbgrente, eorum oculi intuentibus in pedlore fixi cfTe videntur Licoftbenes , qui collocaren- multa vana fcnpfit, nonnullos memorat populos in quibufdam Arabia locis ver- ies. fantes tribus oculis infigniros cum mamillis ade6magnis,& tumidis, vt difficillime

tegi poffinc meminimus etiam legiffe in occidentali, homines quatuor

oculis deformes habitare, vti inTequenti figura confpicicuriveriim ne noflerfermo vnquam a veritate abhorreat, non oculos , fed oculorum fimulacra circa tempora a natura in primordio generationis imprimi credimus . *

In Taprobana infula, ex IJcofthene, habitant homines nonnulli collo gracilijca- pite maximo, vnico in fronte oculo, cruribus brcuibus,& craffis . Immo ad mentem aliquorum in Scythia verfus feptentrionemhuiufcemodi homines mals natura? &

praui;^

jyifferentia ratione oc~ Chiorum.

Sermo. IJ.

Monftrorurn Hiftoria. p

Nigrita labio inferiori pendulo .

IQ Vlyfsis AIdrouandi

Homo Fanefius auritus.

MonftrommHifloria. ii

^thiops quatuor oculis.

Vlyfsis AIdrouandi

In njtta 14* ^urei, H&minet Moneculi ,

37-

likiJe

MirM*

Homines ^hlongi col-

H omine s eAudmvhi»

Lih.zJe

GeU%Scou

D.AaguBi^ fit mtraculu in Anglta*

tth <rj\c a 3«

Ct^pt

l6.

In Polyli, Momf eelli

praui ingeni) Arimafpi di<ai verfariferunturjquorum frontis medium vnicoinfignl- tur oculojid liberius aftruicMondognecusj dum narrat, Fuluio Torquato Confule, aduerfus Volfcos , e Mauritania Romam aduedum fuilTe hominem Monoculum, quipcr Vrbems miraculi gratia jfpedandus circumferebatur. Hos populos Mo- noculos.feu monophthalraosjvel potius Arimafpos conceffit Plinius . Quandoqui¬ dem, Arima, Scytharum lingua vnum, fpu, vero oculum de/ignat. Nos communi nomine bos Cyclopes vocare poterimus. Hi, ex Gellij fententia/olis Ferarum car¬ nibus vefcuntur j quapropter ab aliquibus Agriophagitte appellantur . Hcec Natio non fuit Ariftidiincognit3,qui fa?pe deridens Philippum Macedonem, fagitta Afte- A fis egregij militis, oculo priuatum.Arimafpis cognatum nuncupabat . Diuus Augu- ftinus hanc nationem, referente Fulgolio, vir inconcuRa? fidei non exploditj immo dum dfet Antiftes Hipponenfis3& per inferiores Aethiopi? partes itinerans,vtad frugalem cultura, & ad viam falutis, humanum reuocaret gregem , fimiles gentes fe confpicatum fuilfe ajffirmauit . idcirco in gratiam Icdoris iconem exibemus . The- netus tamen in nouo orbe huiufmodi gentes nunquam obferualfe m fua fatetur hiftoria .

Superioribus huius hiftorie litteris demandatum efl: populos collo, feu ceruice ca¬ rentes in hoc terrarum orbe verfari, Viciffim inpr«lentia prodimus in Eripia, vc nonnulli feribunt, vel fecundum Lycofthenem, in partibus extremis S iricanje , vel vtalijs placet, in aliquibus Tartarorum conuallibus fiabulari gentem, tam oblon- gi colli, vt gruinum prorfus aemuletur : deinde in colli fummitate facies eft ferina^ oculis & naribus humanisjnec non roftro, & barbulis inftar galli ornata . Id iuua- bit magis legere, quam credere . Nihilominus homines femiferos oblongiore col¬ lo, & ferina facie in illis regionibus degere non negamus, quorum foeminiK non ita deformes.vt mares , & raro admodum videri perhibentur, H.^c Natio magna vi in hortes , & potilTimum aduerfus Tartaros fertur , Horum quoq.fimulacrum ledtori

perpendendum exhibetur , ^

Antequam de rtupendis natur» miraculis circa pedes humanos verba fiantjpri- mum nonnihil de hominibus cauda infignibus agemus : cum, ex Petro Martyre, in¬ eo!» regionis Inzignanin retulerint quondam pelago aduedlum eflfe genus homi¬ num cauda longitudinis fpitham» admirandum, non mobiIi,fed folida, turbinata, & caudis crocodilorum fimillima : quapropter fcdibus perforatis vtebantur . Immo G Paulus Venetus homines in Regno Lambri, cauda vnius palmi longa fpedlandos memorat. Qu» omnia nugamenta efie non audemus atteftari . Scimus quidem in Annalibus Anglorum memori» hoc elTe proditum, vc loannes Maior recitat, il¬ lic olim infantes cauda munitos ab vtero matris in lucem prodijrtejhocq. inde ori¬ ginem traxifleaffifraant, quando in Diuum Auguftinum eGreciain Angliam,iuflru Gregori) Magni, Euangelicam dodirinam fuo eloquio, & mira orationis facultate dilfeminaturura vulgus iocose caudas pifeium proiecit: vnde Sandius, diuino prius implorato numine, in p?nara peccati impetrauit,vt illic deinceps fgrus humam cau¬ da decurpati nafeerentur, vt moniti difeerene diuinam dodirinam nonafpernari : idcirco hoc neq.infiuxui co0lefti,neq. tempeftati attribuendum erat;p?na enim illis ad tempus fuit infiidla , vt gens incredula tantum virum probatiffim» , &opcira» ^ fidei authorem admiraretur.

lam tempus eft,vc figura vel numerus pedu alias hominum differentias nobis fup peditet. Plinius gentem cum pedibus cubitalis longitudinis in India elTe retulit ^ femin» vero pedes habent adeo paruos, vtftruthiopedes nuncupentur. Item in quibufdam Tartarorum locis, cx Vincentio in fpeculo hiftorico, homines vnko bra¬ chio, nec non vnofolfim crure, & pede vaganturjquorum hominum duo,munus Sa¬ gittari) obeunt, dum arcu ab altero apprehcnfo,alter fagittara vibratjdeindeinillis mira pernicitas obferuatur; fiquidem tanta velocitate manu , &pede currunt, vt equos anteuertant,& quando brachium defatigauerint , tunc pede tantum faliendo incedunt , Verfim Soiinus alios huius generis monofcellos vocatos(exponitur |wa- voffxtXk vnicurii crus habens ) Indiam peruagari, & perniciter falire pronunciauit s Immotam vafium fcripfit habere pedem , vteiufdemad Solem eleuativmbrafa- aliraefe protegant j quare feiopodes etiaip dieuntyr (nafRfxici vmbra, &w«?pes

expri-

(

Monftromm Hiftorias

C Y C'^L OPS SIVE

Homo

H Vlyfsis Aldrouandi

Homo^ ore & collo Gruis .

cxpnmituf) horum hominum fimulacra in foro Chartaginenfi iuxt$ portum effigia- ifuifTeDiuus Auguftinus teftacur. Prstcrca Plinius , & bolinusdiuulgarunt, in onualle magna montis Imaui,vel potius Tim aijeffe r egioncra vocata Abarirnon , quam homines plantis pofl: crura auerhs mirandas velocitatis, &affidiiecum Feris verfantes colunt. Hi /n alio Soio,quam in proprio minime fpirare dicuntur. Qua¬ propter ad finitimos Principes deferri haudquaquam pofsuti quorum figura eft hgc.

Homo pedibus auerfis.

Lih.i6. dc Ciutt. Hei

Ltb.j.nat.

hi^*cap,z

B 3

Demum

yiyfsis AHromndi

C4/.i7r.

In fumwr ind^Ot^cfd.,

Homines fylueUves •vbt fmt «

1(5

Demum pellis poftremam nobis miniflrant differentiammam loannes Rla- dauilla quandam defcribie infujam cuius incolic j prjeter palmas j ^ faciem pilis frequentibus redundantj& Pigafeta deline auit hocnines infuJ«e ButhuapilofoSjfe- rocesj&antropophagos.Dcindejyc iniflros faciamus homines fylueftrcs a Plinio, & Solino memoratos, in prqefentia , quos Petrus Martyr recenfet, medirabimur. Is igitur pofterita.ti feriptum reliquit homines fylueftres in Prouincia Guacaiarina Itabulari, qui cryptas inelegantes , depreffas habitant frutStibus fylueftribus vi- dlitvant, & nunquam cum cieteris infuiie incolis confuerudinem ineunt ; immo com- . prehen{i,& benigne tradati nunquam cicures fieri potueruntjquare neq. imperium ^ neq. leges nofeere creduntur . Item in Hybernia infula Anglofum regi fubieiSIa^ infindi fere homines fylueftres funt , qui nullam vnquam confuerudinem inirecum habitantibus fecus mare voluerunt . Portionem pellis hominis fyluefiris Sarmata quidam ad Exceilentiffimum Vlylfem AIdrouandum detulit, quis' adhucin Mufteo llludriflimi Senatus Bononienfis fcfiiatur , retulicq. hancinannulo gefiariad con- UUjlfiones.cuiTi maxima patientis vtilitvace .

Hoc fylueftre genus hominum Bononite primum vifumcfi:, cura IHuftriffima Soramj Marchionida Bononiam feoonferes ab lUufiriffimo viro Mario Cafalio.ho- norificentiffime fuit fufeepra ; fecum enim deducebat puellam odo annorum pilo- fam filiam illius fylueftns hominis lecatis .annorum quadraginta in infulis Cana- rijs orti, qui nonfolum hanc filiam, fed aliam natu maiorem annorum duodecim , & B filium annorum viginnti genuitiharuraq. omnium icones exibentur ,

Parer annorum quadraginta, & filius annoAim viginti toto corpore pilofi

Puel»

Monftrorum Hiftoris. 17

' /

Puella pilofa annorum duodecim .

i8 Vlyfsis Aldrouandi

Erat facies pueli* vna cum fronte pilofa , pr*ter nares , di labia circa os . Pili frontis logioreSi& hifpidiores erant in comparatione ad illos, qui genas tegebant , Jiefcrlpio cumhitaCiu eifent molliores reliqua pars corporis, &potiifimu dorfi hifpida erat , fuelU &flauis fcatens pilis ad lumborum vfq. principium. Gula pe(3us manus, & brachia piliserant nudata C^ter* corporis partes afper* , &cutim auium nondum plumc- fcentium cernulabantur ^ Keq. quis Jioc neceifarium fibi perfuadere debet, vt totu corpus generis fylueftriiim hominum pilis fcatere debeat j fiquidem ( tefte Eufebio Ieruita)vifi sutfylueftres homines tam in Orientali, quam in Occidentali Plaga,fiue in Regione America egredientes ex materna aluo candidi , nitidi , & leucs veluti noftraces infantes . Sin tradu temporis poftea pili in aliqua corporis parte valde excrefeant , non tamen dicendum cft totos hirfutos effe debere ,

Puella pilofa annorum odo alterius foror .

Agere

Monftrorum Hiftoria. ip

A genere hominum fylueftrium no funt fegregandi C/nnamij populijqui ornatu proIixeE barb«,& pilorum totius corporis in confpedum veniunt admirandi . Hi a finitimis Barbaris homines fylueftres proprio vocabulo indigitantur . Quando¬ quidem ad vitx tutelam , numerofum canum gregem nutriunt , quoniam ab ^ftiuo adhyemale folftitium .innumeri boues indici eorum patriam affidue ingrediuntur. Huius rcicaufa adhuc mcerta eft,num huiufmodi boues alias feras vitantes, vel im- pulfu hominum adi, vel inopia pabuli ad Cin iammos confugiant. Itaq.hi populi, examinatis viribus , qu^ infultui talium bou n fufferendo non erant pares futurte, multitudinem canum alentes fe tuentur, quibus boues etiam permultos venando capiunt,quorum alios recentes quidem edunt, & alios etiam falc conditos ad futuru vfum recondunt .Deinde infinita alterius generis animantia canibus comprehenfa edunt. Harum gentium icones nimirum, tam maris,quamfgmin2e exhibemus.

Mas Cinnaminix gentis .

Fae-

Pufili Ci»~ namy hir- futi .

Canes ad ta telam alit.

■7

Vlyfsis Aldmuandi

Fcemina Cinnaminix gentis.

Monflroruiii Hiftoria. 21

Huc referencfa e/Tent cicera hominum fylueftnum genera a Licodb^tie enu' merarajvdutiiii^ femin.Tcrafi/fim? iu Oceano Orientali rcpert^ejcollum pr^terna- luram oblongum habentesjbrachi^ cruribus coniundta, tibias ahninas,&: pedes al- terii^ fornice • Mares fcsminis fimiles defcribit, fed multo minores. Jtem hoc in loco recensedf e/fenc mulieres compertce in Defertis Liby? cum mamillis vfq. ad genpa promilhs vfu loquendi carentes, fed vehementer vociferantes. Ali^infu- perin alpibus libycis degentes, quibus infuar crura boiiina, facies, & pedes huma- g nijCauda vulpina, mamm.e caprince , & dorfum inftar cameli tumidumjfed quoniam IJcofthenes monftra potius vocum, quam rerum, &prod/giofahgmentaaliquandQ recita«ii : idcirco heee omnia confuJto milfa facimus ,& ad inuulgandam eorum hominum hirfutorum iconem, nofmet conuertemus, quibus natura inlitum cft-,vt fer pendo gradiantur; idcoq. Graecis , & manugradi Latinis nuncupari

polfenr, quorum effigies eft heee, l

Homo villofus manugradus .

PrcE-

22 Vlyfsis Aldrouandi

Lih, ii.cap, Pra?didis addi povTunt Cynomulgijfiue Cynocephali pariter hirfuti, quorum ca 1 1. pira3& ora belluas magis, quam homines efTedernonftrant. Hi fecundum Licofthe-

GUcies in-‘ nem, corpus humanum habent eleganter formatum, excepto capite ri dium caninum Bar mela- cernulante jUec non ^ihiopiam Aquilonarem colunt , Infuper apud Vincer tium numarmo- infpeculo hiftorico, hxc natio regiones Tartarorum abfq, metu peruagatur: nam, Tur* hyemeafperrima,in aquis fe mergit, deinde illicd in puluere voIutatur,donecp-uIuis

admixtus aquje congeletur, idq.pluries repetitor, donec craffities glatiei,armorumj ^ fagittarum if^tibus r el udari po0ir. Quofado aduerfus Tartaros hsec natio ma- gnoimpetu ferturunam tuncfagitticab Aduerfarijs ineos vibratte retro redeunt, pariterq.alijs armis nullo modo l^di poiTunc. C^ocirca Cynocephaliillefi infui-

Cynocephali effiges .

Monftrorum Hiftoria. 2|

tum in Tartaros facientes mordicus vulnerando multos interimunt ; Item Marcus Polus hanc Nationem ri(^us caninos habentem in infula Angaman verfari ab jjfdern iduenas coerceri ,& deuorariafifeuerauit. Veriim h^c cenfcmuscfre vana &veri ccm multis efle dehoncftatam nugamentis. Suncquidem Cynocephali Simio; m aftutiflimorum Nationes, qui humanam mentem ferefimulant, & de qui¬ bus in ftoria quadrupedum digitatorum fufiiis adum fuit. Non negamus, po/tea fuiiT'e,5?eflrepoffe homines ridtus caninos im itantes, fed hi inter monftrarecenfcn- di ciTe videntur , Non pigebit tamen in gratiam ietloris figuram Cynocephali pu¬ tati oftendere.

Inferie hominum fy lueftrium a multis rneritb collocantur Satyri, Tritones,Nym ph^j Nereides,& Syrenes ; propeera operae pretium erit hoein locofigillatim de

Satyri figura .

Lib.^,relal.

Ind.

Cynocefh 4-' li quifint.

eundis

Vlyfsis AIdrouandi

'Lth»$,c^%. cunftis fcrmonem habere . Circa Satyros ita vocatos a nomine membrum lAb.']*Ci2, virile fignificantCjquiafemper in iibidinem finr proni 3 primum Antiiquitatis opi¬ nionem in medium proferemus. Plinius multis in locis tehaturjinmontibi Indo¬ rum Subfolanis regionem cffe Cartadulorum nominacamjvbi Satyri nemf homi- Sdtyrt vhi nescornutijvillofi, & perniciffimi viuuntjhumanaeffigie, pedibus caprinis, r Ihilha- bentes moris humani, & gaudentes fyluarum latebrisddeoq. propter veloc. atem, nifi forte 9gri vel fenes, comprehendi nequeunt. Addic Pomponius Mela hos homi¬ nes eife femiferoSjquijprjeter figuram nihil humani poifidcnt,& alibi promulgauic vitra Atlantem Mauritaniae montem nodu perfepe vifa lumina, & crepitus cymba- Iorum3& fiftularum Cvitus auditos, nccdie repertum quemquamudcirco pro confla¬ ti ha bituin^hoseiTe FaunoS;& Satyros . Vnde Antiquitas huiurcemodi monftraproi

Satyri figura alcera cum tuba .

femi-

Monftrorum Hiftoria.’ 25

Satyri altera fpecies .

•V

'Semidei qui habiti . ib^ z *met9

Satyri mari m qui ,

'tib.^.Ge»,

dier*caj>,%^

Uh.i.dever,

fid.ChriB,

MonBro-j Uiliact qua.

H omine $ marini.

26 Vlyfsis Aldroiiaodi

femideis,vel pro Dijsfylueftribus coluitjdeinde Satyros/aunosj&fyluanos Deos fyiuarum5& nemorum.Panos agrorum VGcitauit, Poct^ tamen h^c nomina fjepif- fime confundunt ; de his Ouidius fic cecinit ,

Sunt mihi femidei^ funt ruBic a numina Fauni ,

Bt Nympha ^ Satyrique , monttcolaSyiuani ,

Quapropter iuftis de caufis pofTumus aiTeuerare, prifcfs temporibus Dia. Ium omnibus modis ftuduifle hominem deducerejin varias fe transfigurantem effigies, fed noftro fecuio pofteacjuam Deus Omnipotens immenfam pietatem nobis efc largitusjinittens filium fuum vnigcnitumjVt sanguine fuo humanum genus redime¬ ret , tunc omnes maligni fpirituseuanuerunt. Nos tamen iuuat in pr^fentia duas ^ Satyrorum icones publicarejquaru altera eum tuba5alrcra5 fine tuba fuitdelineata.

Cscterum maior nos premit difficultasjquandoquidem Conftantino regnantCjVt referunt Hiftoricijhomo villofusex Satyrorum genere perdudtus fuit Alesandria, ciufq. cadauer fale conditura Antiochiam raiTTum, vt a Csefare videretur . Pratte- rea Albertus Magnusj&ipfeprormfigau-itjjjdfytuis Saxonis verfus Datiam, paulo ante illa tempora, conprehenfa fuilTc mofiftra pilofa humanam referentia formam ; horum foemina canum morfibus , & vepatorum telis fauciainterijt , mas vero cicur fadus bipcsjncedere didicit ; quamobrem hjec animantia ad familiam Satyrorum reducenda efie ture optimo cenfuitjquoniam falaciffima libicTine in dies vrebantur. His addamus quod Diuus Antonius in Eremo monfirum huius generis De^^^^tum peruagans aliquandoobferuauit . Imrao Jfaias Propheta quando pilofos Bab^ niam habitaturos nominauit, dodi expofitores hos effe Satyros voluerunt-. Qua¬ propter ad fuperandan) hanc difficultatem , aliam Satyri fpeciem eleganter deli¬ nearam Icdtori offeremus , vt ida diligenter examinata, videat num do.dtrinjc Prolo- meifit conformis , qui infulas ^atyrorum Indijc adiacentes tres effie pronunciauit»

& incolas caudis effie praeditos quales Satyrispiiftores attribuunt;hmc huiufcemodi infulae Satyrides fuerunt appellatae . Num vero hicc animalia ad genus humanum, vel brutorum referenda fine, id optime nos docuit D. Aiiguftinus,dum feripfit inue- fiigandum effie an aliquod vefiigium rationis in his inueniatur,quia tunc genus hu¬ manum ha?c animalia compIe<2:eretur,finfecus in genere brutorum siit collocanda. His fic conftirutis iam ad Nereides, fcu Nymphas , & Satyros marinos nimirum Tritones animum appellemus. In primis aliqui fapientes viri in hanc venerunt fententiam Satyros marinos, feu Tritones , fiue homines marinos nullibi reperiri , ^ Sed folum vifos homines natandi peritiffimosjveluri Ichthyophagos.qui pro efeapi fcibus tantummodo vtuntur . Siquidemolim natandi peritia ita probabatur, & ma¬ gni fiebat,vt facaus fit prouerbio locus in homipem ignauum , Neque natare nequ} Interas dtdicit . Ex altera parte homines vel Satyros marinos in pela go degere, au- thores eruditi libereaftruunt . Tradit primiim Alexander ab Alexandro Tritonem repertum in littore.quiicientidemmulieres accedentes cpercebat, fed tandem per mfidias captu^,& cibaria oblata refpuensinterijt. Infuper Ludoiiicus ViuesTceip- tum reliquit hominem marinum apud Bataaos deprehenfum,qui mutus per bienniu fuit detentusafed iam incipiebat loqui, quando bis peftilentia idtus ad mare fuit re- miffius . In Tufrtania quoq marinus homo eft vifus, qui concham inflans refonabar.

Et Aelianus Satyros marinos in pifeem definetescirca Taprobanam verfanres me- p) morar. In volumine rerum Romanarum !egitnr,qudd Menas Aegypti PrcEfedfus Mauririo imperatori h^^c feripfit . Cum ego multis affiociatus viris, Orien,te Sole, per iocum Acgypti,Delta,nominatum,deambularem , animalia humanae form» ap¬ paruerunt in flumine, membris fuperioribus vfq. ad lumbos nudatis, reliquis parti¬ bus aqua coopertissquorum alterum mas,& barbatum, alterum vero imberbe, & fe¬ mina videbatur : ffiveapud Pareum eleganter delineata fub nomine monftrorum Niliacorum confpici poffiunf jGillius quoq. narrat, dum verfaretur Venctijs , fea Dalmatis qqibufdam fpedatae fidei viris inte|i,exiffie,fecus oppidum Da!raatfe,Spa- latum nuncupatum, quandoq. apparuiffie marinum homincm,qui cuneis fpectanti- bus fummum terrorem incutiebat, &abalijs, quicirca mare rubrum perlongum temporis fpatium verfati funr,iliic marinos homines fepe capi folere, ex quorn' .:du- riffimis pellibus calcei tam robufli fabrefiuntjvt ad quindecim annos durent . Prg-

Monftrorum^Hiftoria. 27^

onftmm Marinum humana facie .

C 2

MonftrorumHiftoria. sp

Paufaniasin Boeoticis, Trironemdefcribit in rcmpJo Bacchi feruatili Tjjnapre5& Plinius qqoq. horum meminmnon igiturquod de Triconibus, & Nereia .. ani vfque a Pnfcis temporibus in^hominu fermonem venir,vanuiii eiTe con- Bar ipotiiTimiimcum anno vigefimo tertio fupra fefquimillefimum repertum di>, cac- qom?e marinum moniirum in maiore ripa homindbrme vfq. ad vmbelicum deij 'spifcis,caudabifida,&repandainfpecjemrerailun£e,veJuti =^pol!onius Tri tones dcfcriphr, cuius figuram hic damus , Huius fimilem imaginem recenfct Gef- nerus,eamq. apidtore , qui vinum viderat monftrum , accepifie prodit, frons hmus cornibus afpera, auribus prominentibus, brachijs fere humanis, cftera pifcis . Cap-; ^ tum eft in mari Illyrico, dum ab aquis in litus, pufionem illic verfancem abrepturum cmerfilfecjnam conieiTism idapifcatoribusdbfsruantibus faxis, monftrum Itcfum^i paulo poft in litus, vnde aufugerar,reuerfum exfpirauir.In maiorem aiTeriorum con¬ firmationem Rondeletius , Bellonius fcr.ibunt captum fuiife in Noruegiaapud Diezunt appellatos populos , iuKta oppidum Den Elepoch, monfirum marinum monachi cffiigie, cuius delineamenra fuperior ofiendic figura. Tres’tamendies;vi-. xifie aiunt, & nullam vocem edidiffe preterquam fufpiria quadam sumum referens tia^merorem . ;Hinc veritati confonum elfe nouimus,quod a veteranis pifeatoribus intelleximus, nimirum cum mare vicinum eft ad patiendas tempeftates:, feexa'ro humanos gemitus exaudiuiire . His ranquam coronidem addamus , quod de pifce ' 00 recitauic Rondelecius j fcilicetanno millefimo quingepteiimo trigefimd

j. .no prope Poloniam comprehenfum in mari monftrum mitram , & reliqua epifi •copi indumenta referens ,regiq. Polpnite oblatum» Quainobremde Iris monftris BoulTuctus eleganter fic cecinit, i.

Si talts parttis edmiruada cantila Nerei ^

NoneH qmdtellm efferat'ipfafmt »

JProni hominem pifeem de ftnit aluiis ^

jQtiid tamdte [odeTdtQimile effepoteH^

Denub id elegantius fic exprimit,.

si talem fatum mare gUucfim protulit vnt^uam ^ ’>

Semihominemq. ferum f emi ferumej. hominem i Et veniunt rntranda nimii portenta fubinde.^

^id mirum T ellui (i quoq. plura fer at^

^ Itaq, Tfitones denorainantur’veI a voce Tp/ro» apud Aeo/os fignificante-rw xa- , quoniam capite tantum hiursanam referant formam ; vel potius a nomino TpiWflt Tridentem ideft inftrumcnturii pifcatorum indicante quo maiores pifces figuntur: vnde tridens poftea veluti infiene Neptuno maris , & pifcatorum numini a Poetis alfignacur . P

Hiftoria radnftrorum marinorumad cognitionem Nereidiim Nympharum, & Si¬ renum aditum nobis patefecit : tdeoq, de his nonnihil in prtefentia necelfario dice- dumeflrecenfuimus ; quandoquidem veluti monftra marina mafcula indigitantur TritonesjVt fuperius fuit exaratum, pariter moftra fgminea Nercides a N-ereo Ocea^- ni Numine putato, Nymphie.quafi Lymphg(Prifcienimaquam non tympham,fed nympham vocabantihinc Nympheumlauacru , & Nymphea planta aquis gaudens) & Sirenes tandem denominantur , quia aqua currendo muficos quofdam fonos ef¬ ficiat , quales a Syrenibus edi credebantur . Itaq nationem Nereidum Nympha¬ rum, & Syrenum elfe, hiftoria nuper allata nobis perfuadct,Prseterquafnqudd Gal- liarum legatus nunciauit Ca?fari Augufto,eaforma,quapinguntur Nereides ,inue- tasfuifte. Et Francifeus Malfarius Venetus in commentarijs ad nonum librum Plinij,eas in nauigationibus fuifie vifas recitat . immo recenter in Rhrifia captu eft monftrum marinum virgoore,& pube tenus,infcrne pifcis. Ifaiasprtedixit Sy- renes luturas vbi antea fuerant delubra voluptatum . Chaldeusintelligit . Hra- cones veluti etiam in hiftoria Serpentum fignificauimus. Diuus Hieronymus expo¬ nit D?mones,vel Dracones magnos,& crifta infignes . At scholiaftes Graecus Ifai^ voluit .Sirenes vocari, qua? inter volatilia emittunt voccra querulam, quare ab hoc re colligendum eft Syrenes inter volatilia, non autem aquatilia collocandas efte * Pariter LatinUs interpres his alas addere videtur : propterea hoc anima! non

C 3 erit

Li.e^^Argon.

^ '• •, \ *■

‘ .V- , .e

MonErum marinum faxts neca¬ tum.

In lt.de nat, Aquat, MoltBrU*A e^gie ido-t nachi.

In lih, de nat. Aquati

C^P*^ ■ Ii

In eptgr, de nat. Aquat,

Nereides Nympha.^^ Syrenes , qii^.

^edd vo- latilmSire~ nes nuncu¬ pat, ■lj.

-3® Vljfsis AIdrouandi

erit forte abflmile illis in nouo orbe repertis , de quibus Petrus Martyr fufius egit, dum feripiit ciTe regionem nomine Camaram, vbi meraor/a viucnrium eft proditu, ^ maximam ventorum,^ turbinum vim fuiffe exortam, quxobuias quafcunq aroo- res eueliebat,atq. eadem violentia deportatas effein regionem duas voJucn s de¬ cantatis Harpyis fimillimas vultu virgineo^Sc ta nr£E mo]js,vt nullius arboris ' a nus Sirenes tn poffet accedentes ruftinere,qu2e viatorem vnguibus depr^henfum ad excelle mon parte infc” tiumculmina vorandum deferebant . Itaq. ex his quodammodo intelligendum cil rtonaaes^ * Sirenas inferiori pa ree aues eire,& in luperiori, forma humana pra?ditas . Confpi- rantinhoc multi Autbores ,& Poet^ dum illis allignant corpus virgineum vmbe- lico tenus, & deinceps gallinaceos pedes. Amplius certamen Sirenum cum Mufis, ^ quod Paufanias in Boeoticis explicauitsaliquam naturam auis in Sirenibus indicare videtur, dum pronunciauit ab euulhs earum pennis ferta fibi mufas in aeternum mo¬ numentum contcxilfe . His igitur fiefe habentibus ,j3eccatum Pldiorum eft Sire¬ nas aquatiles pingi , Sed mille fabulis hiftoria Sirenum veluti Gryphum, dcHar- , pyarum corrupta eft . Demiim ad calcem differenti^ hominum fylueftrium,&fe. CenUuri miferorum, Centauri anticam partem humanam, & pofticam equinam habentes a nonnullis reponuntur, quorum originem alij alitertradunt, Seruius in Commen- tarijsad fextum^neidoSjCentaurum Ixfonis,Nubifq, filium elfe feribit ; namque amara luno, cum de ftuproab Ixione interpellaretur, ex mente louis', nubem in ' . \ fui formam amanti obtulit, vnde fic natus Centaurus efle perhibetur . Pinda -'Ti-

Centauri tem Centaurum quidem ex Ixione,& nube genitum concedit, fed hunc Centailtu u ]g ertgot. . horoinemfuilTeindicatficnorainatum, quia fe cum equabus Magnefijs, fub monte ^ Pelio, comifcuifret,& Tobolera vtriq. parenti fimilem fuiffe editam . Huic opinioni videtur fauerc Plinius , qui libro feptimo naturalis hiftori^ h^c habet , Claudius C^far feribit f/ippseentaurum in 7 e [f alia natum eodem die inter^ffe^ ^ nes principatu eius allatum illt ex Aegypto in meile vidimus . Htccq. opinio magis ftabi!itur,quonia poft difperfionem gentium ediluuio, lafciuiente per omne nefas Iibidinfe,Jicentia Inlihdnfc^ cupiditatum a liqua generauit monftra. Idcirco Plutarchus videtur cxiftimalfe , rtpto>an bru Centauros, Minotauros,& fimilia monftra ex proraifcuis hominum, & brutorum con- tisram in’’ grelfibus produci poffe . Pr^cerea in mirabilibus Phlegontis Traliani memoratur Hippocentaurus ,qui carnibus vefcebatur, &captus, mutato aere, interijt,. Apud Hippocen- Authores leguntur etiam Onocentauri partem anticam humanam, & pofticam afi- taurus, ninamrepr;efenc3ntes;nafeptuaginrainterpretesapud lfaiam,onQcentauros Baby- ^ Onocentau-^ Ioniam defertam habitaturos reftrunt-Iicet vulgaris interpres exponat vluIas.Ad rus» Ilahiliendamopinionem , addimus D. Antonio Paulum primum Eremitam per De-

fertum qufiitanti Centaurum venifte obuium, veluti Diuus Hieronymus invita Difii Pauli primi eremitje exarauit. Prseterquamquod Licofthenes diuulgairft , in Cetaurivbi regionibus magni quondam Tamberlani repertos effe Centauros talis forma? , vc fiiperior pars humana referret, cum duobus brachijs inftar bufonis, & cetera cquft. Deinde idem autbor exhibet aliam iconem,quara hic damus, vtledtor diligenterme ditetur ,nuro tale animal in rerum natura effe poftit. ^

Ha(5Ienus partem affirmatiuam in campum adduximus nunc pars negatiua exa¬ minanda eft . Primitus ijdem poet? qui multis in locis Centauros approbarunt, tandem nugamenta effe atteftatifunt , Ouidius enim libro quarto Triftiumfic D canit ,

£iegia.J* f^uod precor e [fe liyuet : credamprius ora Medufa

Gorgonis anguineis cin^ a faijfe comis »

Et paulo poft,

^adrapedesq^homines cumpeifore pe^oraiunSios ,

T ergiminumq. virum tergiminumq, canem .

Item Lucretius Centauros commentitia prodicat monftra his verfibus.

Lib t^» Sed neq, Centauri fuerunt^nec tempore in vlla

£ (fe queunt , duplict natura , ^ corpore bino .

Lib,2» phy- Idem videtur placuifte Virgilio quando in foribus in ferorum Centauros collo- fc, cauit,quafi quis contra naturam creantur, cito pereant . His addenda eft dcwi,ina

Ariftote lis, qusc talia non admittit. Scribit enim i quemadmodum non inuenitur

planta

■.CJt ^ i.

p lanta ex olea, & vite conflata, qucC vinum, & oleum producat : pariter animal ex homine, & tauro integratum non inuenitur. H^cfentenciaalioeiufde Philofophi cap^ aflTerto roboratur-: fiquidem in hiftorijs animalium docuit animacia diucrflg' tis.»*»- congredientia non generare, nifl ferendi vteri tempora eadem fuerint, & magnitu¬ dines corporum non valde diferepauerint , Galenus quoq. validis argument s ab- vjH furdam Centaurorum procreationem eflTe deraonflratjfubflantiam enim hom.nis , pATU cap<.i» ^ pej-mifeeri nijnim|^olIe phitr§i|qr Jb^mdem fQUejfe^c^pjiam luitinianus

H I\ P P O P O S

Monftroram Hifloria.

in Tiiis inflituiionibus quando inquit • Si <jms rem^^U(6 in rerum natura non eBiaut ef- Sub tit, de non fote^^fuerit Bipahtus^veluri T itium mortuum^tjuem nyiuere credebat^aut Htfpo- init id, Bi- (fentaio *Wj efuttffe non poteBi inutilis erit BipuUtio .Hanc amplectitur Gpinione’ffi puL Marcu rulius Cicero, in Tufculanis qufftionibus, dum Centauros nunquam fuif-’ felibei IS aftruit. '

Quaudo igitur narratum fuit Centauros in Theflalia habitaire5& tales a£apy- Lih,i, tbis fuilfe creditosifeiendum eft ex feruio in commentarijs ad Virgilium rem fic fe ' liaberc ,quoniam primum in Peletrhonio ThefTali? oppido equorum domandorum ' V

ecies .

ISOiO .

Dno’’

reper-

Vlyfsis Aldrouandi

.j.

Cemdun

Mtymolo^4f.

UB.

4nttq^CAf.6 In Appende ^hnnico.

jtn fitiB.

/4(/. 32. *

Capps*

Zf,^>c4p.i,

pteid.

fepertuse/lvfus ; etenim cum quidam EexTheffalus fuis fatell/tibus imperaffet ^ vt ad boues agitatos ceftro reuocandos Te conferrent, illico ad id prieftandum cu** currerunt, fed cutfus illis cum no rufficerec,afcenderunr equos,quorumiii;-a vdo- Gitate boues fecuti,& aifeeufijeos ftimulis ad te(f^:a reuocarunt^Propterea ietcMites vifi vel quando tanta ferebantur velocitate, vel quando eorum equi capitibus in¬ clinatis circa flumen Peneon potareotjlocumfabulte dederunt,vt Centauri elfe cre¬ derentur . Dici:' enim fuerunt Centauri aTro tS rac ^eippsi^,quia ftimulis bo» ues agitauerint , & quamuis Diuo Antopio per folicudinem vaganti Centaurus obuius vcniifeperhibeaturjnihiloiTiinuseKdodrina D.Hieronymi in ciufdem Vita colligimuSjhuncfuiflTe cacodten3onem,qui fimili forma fandum ludificare voluit, & ^ potillimum cum D. Chryfoftomus ad caput tertium epiftolte ad Coloifenfes > Hip¬ po Centauros fiClitia fuiffe monftra tradiderit .

Si Centauri a parte pofteriori equina effent denominandi, proculdubio homines verfantes in infulis, tridui nauigarioncdiflantibus aiiroreScytharum,proprieCen« taurie(featappellandi,quiapedibusequinis pr:^diti,ideoq. H/ppopodes nuncup¬ ari effe feruntur, quemadmodum in fuperiori figura apparet,

Quamuis alij fcripferint eos cruribus afininiscife refertos, & onofcelos nuncu¬ patos j' quoniam ot'cVK;£Ao5 crura habens afinina exponitur. Hinc oVoVrseAo# Daemo¬ num genus abaflninis cruribus didum,vt voluit R hodiginus; Neq.a ferie Centau¬ rorum, vtnoflra fert opfmoTfegregandi effent animantes, vno tanriim cru’'e cqui- no,a!fero humano integrati (fi tamen dantur) dd quibus Licofthenesh^c rec ‘ g A. Lufitanis nauigancibus in medio itinere ad Calecuthum ,vbi potiflimum Cyno- fura videri nonpoteft , reperti fujnt in quadam infula , homines duobus brachijs , & inanibus in dextro latere rounitli , auribus afininiSjfacie humana, copiefis circa pu¬ denda pilis, dextro crure equino, altero humano , vt fuperioroftendic figura , HI inftar Ceruorum currunt, cru<fe!es,& amentes funticorum f^mipse fimiles , auribus tamen minoribus, & bis fingulis annis parere perhibentur > nifi ab omni veritatis tramite recedentia Licofthenes feriptis raandauerir .-quemadmodum arbitramur , Penultima differentia a magnitudine, & paruiratc flatura humanse nobis fefe of- fert^quae Gjgantes,& Pygrneorscompkdiiiturj quod animaduertens quidam poeta fic canebat.

Mi>nBraiGtgaiyX^4nufq»duocm'trartafor7Mh^

Vir , Gtgas , immani anus in ani t homo . i ^

Cum igitur nonnuiliinanimo hanc opinionem immotam habeant, Gigantes nun¬ quam fuiffe 5 apud nos hanc effe falfam decretum efti ftaq. quamuis multi Veterum arbitrati fint neminem crefcedo poffe longitudinem feptem pedum excedere, quia hanc Herculis altitudinem fuiffe atteftantur: nihilominus quemdam nomine Gab- barum ex Arabia adi^edtum ^d^altitudinem nquem pedum , & totidem vnciarum cxcreuifTe Plmius rerpUe id colififtMrur a feribente ^thiopes Syrbofas crefeere ad pedes duo4ecim,&^ibi quofdam lodi^ populos adeo grandes, vt fa¬ cillime elephantos afcendanyj^nifioritusifilqcis Indi£e,vbi vmbrte non funt,flatu- ram hominum quinum Gubit^um3& duorum palmCrrum effe ftatuit.C ^terum Olaus Magnus tales homines m partibus etiam A quilofif^ibus collocat, ^prtecipucin Regno HeIfingorumvqprRegr{uecordm|parentj memorat Gigantem fuiffe altitu- Di dine nouem cubitotum^quem ^odecimj 4thletaj contubernales procerjeftarurae comitabantur. inKnd|yMentiuqi risempriilp^tediiftis fuiffe^^ in Prouincijs Sucti3?,& Gothi? narFal^m^ fl|rtitudineilr(fi^tos,vt equum, vel bouem ad plura . Stadia facile baiularcnt ,'&nibuidm cquitefe i^r^arum mira agilitate in terram deij- cerent, quapropter V irgiliiis ad tjpm d^ Tufpo canens ficinquic ,

Sa^um antiquum ingenkgampo qui fprie taceb Ai

Limes agro po/tjus. difsprrieretMuis , .

Y tx iilum. UMi his ,

torpor a tellus »

Ille rrfnnur aptum valtda BVquehat i» hoBem,

Quo circa ex motione immanis faxi magitudinera, & robur huius viri arguimus 1 Quid dicendum erit de Mauntio Imperatore, qui cx Plinio prp annulo, dattroche

Monflrorum Hiftoria. .35

rlo vxons nempe brachiaii ornamento vtebatur ? immo aq^ec admirationem qua¬ tio diuulgat, quod, indidis apud Auguftam comitijs , Maximiiiano Cffari vir pro- digiof ‘ vaftitacis fuit oblatus, qui vn/ca vice ouem fiueairam,fiue elixam, fame ta^ xnenif ixpleta,deuorabat. pigafeta vir integerrimae fidei Gigantem apud Canni- bales Armenia? confpicatus eft.Et Hollandi roarefulcantes M3gclanicnm,in infu¬ lam ab hominibus ftaturm nouem pedum habitaram inciderunt. Irem Amcricus Vefputius,qui incognitas orbis regiones pen etrauit, infulam Gigarum hodiequoq. fjc appellaram inuenit,fed magis recens eft, quod narrat Melchior ]S|ugne2 lefuita fuis litteris, quibus res Sinaruro complexus eft . Traditenimin vrbe regia Paqqin E nuncupata,cufl:odes portarum cfTe Gigante^ proceritaris,nempequindecimpedu, & Rex Sinarum quingentos huius generis homines , amplo eis perfoluto Ripendio ad fuam tutelam conducit . ^

Hic damus icones Gigantum nouem vcl decem pedum, habitantium in quadam regione Americ?,qui Pa'tagones nuncupantur, & varijs coloribus ex herbis quibuf- dam exprcfCs facies fuas pingunt; fic enimin rabula Amcricte a Cornelio Iuda?o delineantur;Horum fortememinit loanncs Laurentius Anania, quando hfc retulit, f opuli Patagones GiganHA Batur^ 'padfcim palmos altt fuerunt inuemi d Fernando Ma- gdiane hufitano ihtin ammantihus Mulis fimilihus:,in varia locaequitant^efex horum pellihus quaf iam v^Mts itrconcinnas paranti& arcubus deleBantur.Demque horum Fu- niorcs coloribus primum xirims , deinceps fotum corpus inficiunt , vt coram alqs eleganti f .onfpicm euadant ^

Statura^

Maufitij

Imperatori^

Gigantes in RegmSina- rurrus»

Tatagones,

F rall.4, Cofmogra- ph.

Gigantes Americx .

15«

ZtHui Gi~

ganiis qU4~ tis s

'In Chroni- qis„

35 Vijfsis Aldrouandi

Neque recenrebimus mulieres felenitides qua? contra naturam aliarum , ouapa. riuncjimde nafcenccs homines ad Giganteam excrefeunt (laturam, vtsreferencc cofthene, Rauifius Textor adruit ,

Icon mulieris Sdenetidis

NammemoriaGfgantum facra non caret pagina, nam legitur in Qtntii.CigAntes eram fuper terram in diehus illis , Itcmalibi h.^c habentur. Vidimus monlira qua¬ dam filiorutn En ac h de genere Giganteo-^quibus comparati quafi lecuHa videbantur .^vx- serea nonne GoHach Gigas fuit, quem Dauid funda in terram deijciens interfetir ? Infuper Rabhajfeu Rahbarh filiorum Amon vrbs (ic appeliatafuirob magnirudi- nern, & tandem Philadelphia regia, & metropolis terra? Amonitarum, in qua olim habitauerunt Gigantes , quosfilij Tot interemerunt . Vrbs ha’C erarfedes Regis Amonitarumj vnde podea dida Amonitis . Hanc expugnauit Og Rex Baiffan gi- gasjvbi rnondrabatur ekisledus ferreus longitudinis n<^uem,& latitudinis quaruor cubitorum . Demum Dauid ipfam deflruxit, & populum trucidauir , Pofimodiim D a Philadelpho Aegypti Rege vrbs & tota regio (ubiugara,& Philadelphia vocitata eft, quod nomen adhucretinet. Habuittemporibus Chriftianorummetropolitanu Antifl:item,eui duodecim epifeopiparebant.

Ad hanc ftabiliendara opinionemjofia humana mol/s immende varijs temporibus inuenta, homines Gigantcte (laturteolim vixiffe rcftificanrur . Narrat cnim Sigif- bertus ialittore Vticenfi penes Africam , dentem Giganteum tam ingentem fuif- feinuentwm, vt concifus ad figuram noftrorum proculdubio dentes centum pro- dusiiftc. Petrus Simoneft auchv)r, in expeditione Aluarezad nouas terras, inuen*

EOS ehe Gigantesj&e^ eodem, curn villa quedam Societatis lefu £edificarerur,qua- Euor a Mexico Leucis, offa Gigantum inter cementa reperta fui/Te, & dentem mo¬ larem magnitudinis humana’ manus in pugnum contrgda’ ^qualptniquemmagnitu- dineuos dentes hic pi<3:i arguunt numero &4.

pentes

Monftrorum Hiftoria. 37,

Dentes Gigantei.

tn offic, tont>

fpechtSi‘Cap,

34*

£ib,ii,cap,

97-

Ciga$ ad vi¬ ta reuocathS>

Os femoris San§li Chri- fiophori vbh

Mulieres Ci' gante£ •

tih. I S.de ci Uit. Deicap, 2$,

T)’gmei qui

Zib‘2.de hi, jLam>cap,

12.

Lib>^- hiU’> nat.cap- 1 1. Lib.$.cap,^,

Lih.t.de Cen teSeptentr,

38 Vlyfsis Aldrouandi

Praeter dentes^Rex Galliarum Carolus reptimus aurhorefu Jgofiojin parremon tofa Galli:^ Narbonenfis iiixta Valentiam obferiiauit cadauercuiusdirnen/iope- des triginta implebat . Imrap cadaucr Orionis cubitorum fex fiipra quadraginta in Creta? quodam abrupto monte repertuin fuiifc prodit Textor, Amplius corpus Palantis anno Domini millefimo trigefimo nono ( tefte Vincentio) Rome inuen- tum eftjcuius altitudo muros Vrbis a’quabat • Pr^ter h^c jcx eodem authore Di¬ tius Maclouius Epifcopus Britanus, qui propagandte chriftiante fidei gratia , infulas petijt fortunatasjGigantis corpus tumulatum confpicatus, & admiratus, iuffit fupra leges naturg ad vitam reuocarbqui gigas poftea Sanctum multa ait crius fgculi edo¬ cuit, & Sacro Baptifmatis fonte luftratus diutinam vitam traduxit. Narrant qiioq. apud Paulum Tertium Pontificem Maximu ofia qiu^dam humana monfirofa? ma¬ gnitudinis fui(fe5& hodie Vcnetijs, in templo Cruciferorum afferuatur osfa!moris Diui Chriftophorij licet aliqua ex parte comrainurum , tantae magnitudinis, vt eo¬ rum , qua? de huius viri proceritate leguntur , fides vifu afirui poffit . Quid plura $ Hic Bononia? in Ecclefia parochiali Sandii Laurenti) Portefierij fepultum eft Gi¬ gantis cadauer, Nam Carolus quintus Imperator , cum Bononiam a Summo Po- tifice demente feptimo diadema Jmpcnj acccprurus peruenjfiet , feruum a pedi¬ bus habuit vifend^e magnitudinis; proceritatem tamen feptem pedum non exce¬ debat . Hiclethali febre exanimatus in prgdidto templo fuit tumulatus cum epita¬ phio huius tenoris, quod hominis flaturam nomen cognomen ,& patriam indicar, HVNC septem PEDVM LONGlTVDlNlS GIGANTEM A N T O N I V M P O P V L I E II NON FABVLA SED FLANDRIA DEDIT NON ADVERSVSSYDERA SED ADVERSVS CAROLIQVINTI HOSTES militem NON FVLMI NE, SED FEBRE PBRCVLSVM NON SVB MONTIBVS SED HIC SEPVLTVM ANNO DOMINICA. SALVTIS MD. XXX.

Quod hadenus de procera hominum flatura fuit exaratum, de mulieribus etiam proceris intelligendum cft. Quandoquidem Author libri de natura rerum memorat mulierem fnfignis flaturce in occiduis regionibus repertam . Legimus quoq, ante¬ rioribus feculis, fub luftino Thrace, mulierem quandacn e Cilicia fuifle aduedia m _ immenfa? molisjnam fupra quofeumq. proceros homines integrum cubitum emine- ^ bat, Meminittandem Diuus Auguftinus muleris Gi^ntete.quic maxima omnium admiraqbne Rqmcp vifa fuit, antequam Vrbs excidijs pothorumpeteretur.

Hominum proceritati fuccedit flaturx breuiras,qua|difFeretia Pygma?os, & Na¬ nos, nempe bomuhciones,5c: Pumiliones compledirutf . QiLsrchucrefpicicns Man tuanus canebat ; ; f , '

Inter Pygm.soi nonp'udet effe breuem, v

nt/yw:e?ordicuntuT homines Trvyfzw menfurain tequfentes i Truyfiii enim menfura cft continens fparium a cubito vfq. ad digitos claufos.lIt«m Nani vocantur humi¬ li corpore homines , Sc pumiliones ; fiquidem vuvog dediiEit|ir •n-upel to va priuatiua, & am augeo , cum huiiifccmodi homunciones non augeantur , neq, erefeant . Ctete- riim de vita P'ygmeorum,VcIuti & Gigatum,inrcr probatos authores fententijs va- p natur. Anftoteles in primis Pygmeos concedit,cuius teftifi.catio ad aliquam fidem comparandam deberet fufticere cum fummus rerum naturalium fuerit indagator. Plinius Pygmeos in Thracia verfaripronunciat : conflat etiam in hac regione plu¬ rimos elfe Qruesjqu^ Strimoni;^ a Strimone Thracite fluuio' denominantur,quibus cum Pygmei certamen inire dicuntur . Pomponius Mella Arabiam interiorem olim Pygmeos coluifle prodit, Immd Philoflratus ,cum multa hominum monftra ex Apollonio fabulofa e/fe tradiderit, Pygmeos tamen excipit, quorum nationem minime vanam clfc feribit , Qlaus Magnus Pygmeos efle aflruit , Inter recentio- res louius Pygmeorum fidemfacic, dum in legatione Mofcouitica vitra laponeni Pygmeos collocat. Nunc quoq, in Tartaria plurimos Nanos efle Lufitani diuul- garunt. Gemma Frifius narrat Cymbam Pygmeorum vifam in Septentrione vi tempeflatum appulfam ad regnum Noruegite.Odoricus de rebus indicisjPygmeos

trium

Monftrorum Hiftoria.

trium cubitorum a fe confpcftos refert, qui anno quinto generant, & oc^iauo fcnef- eunt . Pufillum quoq. genus hominum in quadam infula Orientisjqua; tota eft au¬ rifodina ,inuenitur, quos veros efife Pygmcos, Argenfoia libere aifeuerat . Neq. diuerfitas locorum ab hifce purailionibushabitatorum vanitatem hiftorise parere debet; quandoquidem hac eadem diK^i ratione nationem Gigantum fabulofam fuilTe arguere poffemus .

PrtEterquamquodomni feretetate , huiufmodi homunciones vifi funt. Marcus Vygmeum Antonius Sifyphum pumilionem intra bipedalem menfuram, ingenioq. viuacem quis habue* babuilTe fertur . Deinde Canopas,authore Pliniojfuit in delicijs lulite neptis Au- rit , Egufti, qui duos tantum pedes cum palmo altus erat. Infuper Auguftus Lucium adolefcetulum honefto loco natum bipedali ftatura minorem fpedaculis exihibuit»

Nicephorus meminit cuiufdam in Aegypto nati infraincredibilem ftatur^e breui- Lib,i2.cap. tatem,& talem fua a?ratc confpexiife fatetur j hunc mulier pufila enixa eft , & filius 37. tam paruus,vt perdici fimiiis videreturjprudentiaq. ei qualis magno viro inerat, vita autem ad annum vigefimum quintum non perduxit . PrjeteritJs nuper annis, tefte Inhtft^nat, Eufebio lefuica, homuncio optime confticutus membris, in Hifpanta vifus eft , fep- tenis iara barbatus erat , decennis omne fqum robur habuit, & filium genuit . Quid plura ?fex tantum abhinc annis confpicati fumus Bononise nanum triginta tantum¬ modo vncias altum Illuftrjftimi D.Ducis Caroli de Creqy,cuiusiconemad viuum delineatam inMufteo Illuftriflimi Senatus Bononienfisferuamus cum hacinferip- ptione. MICHAEL MAGNANVS ANNOS NATVS VNVM , ET QVA- DRAGiNTA IN OPPIDO BARONIS DE SESSONAGlO SITO IN DELPHINATV PROPE GRATIANOPOLIM, N ANVS ILLVSTRISS I- Mr,ET EXCCELLETiSSiMi D.CAROLI DE GREQY PAKlS MARES- CALCHi FRANCIyR , PROREGIS DELPHINATVS , ET LVDOVICI XIII. FRANCIvEjET NAVARRyE REGIS CHRlSTlANiSSIMI AD SANCTISSIMVM VRBANVM OCTAVVM ORATORIS OBEDlEN- ANNO M. DC.XXXIV.

Huic duos non abfimilis ftaturte fimillimos, & eleganti membrorum conftitutio.' nc formatos Illuftriflimus eques Ferdmandus Cofpius domi alit.

Ex altera parte authores non proletarij Pygmeos negarunt . Primum Albertus Magnus hos quidem concedit , fed genus bcftiarumhominiformiumeftearbitra- G tur.qu^ opinio dodrin^ Ariftotelic^ conformis efte videtur.- nam quando Philo, ©pinio AI’’ fophus Pygmeos concefit, palam tamen homines elTe non afteuerauit . Hacra- bertidePyg’- tione forte munitus Sueifanus, Pygmeos homines non cfte fafus eft, quia perfedum meis, rationis vfum non participent; idq. magis aftruit, quoniam religione careant.-cum tamen, iuxta Platonis mentem, religio foli,& omni homini proprie conueniat. Neq. Cap.tj, officit Pygmeos ab Ezechiele fujffe memoratos : quandoquidem nonnulli in hanc venerunt fententiam,ab ipfo,per Pygmeos, immanes viros inrelledos fuifte, quia cubito,& non pede menfurarentur. Diuus Hieronymus Pygmeospugillatores in- Iftcommet, terprajtatur .«cum Gr;£cis ^V7,a«lu(ftafignificctur. Aut, ex aliorum fententiaho- adE&ecbie- mines in excelfa turri verfantes Pygmei appellati fuerunt j quoniam eminus con- lem, fpeifti magnitudinem non vitra cubitum participare videbantur; qu-e fententia mi- nime improbanda eft, Scaliger,intcr ceteros authores, Pygmeos negat hac folum duiftus ratione,quia hac cetate non viuantjquodargumentum nullius videtur elfe va loris ; cum iam abunde probatum fit Gigantes fuifte, quimodo non repcriunti^r .

Meliorem amplexus eft Cardanus opinionem, qui inter genera fimiorum Pygmeos Lib.^.reltst, collocauit ; cui adftipulatur Marcus Polus in hiftoria indica, quando feriptum rcli- Indicarum, quit infulam Bafman nuncupatam a multitudine Simiorumoccupari.quapropter venatores illarum regionum plurimos coercent, & depilatos, intadtis tamen barbic,

& pudendorum vilis, in capfulis ligneis exficcatos, & caphura conditos mercatori¬ bus vendunt j qui poftraodum hos circumferentes tanquara Pygmeos oftentant .

plura de Pygmgjis videre cupit, confugiat ad librum vigefimum Ornichologiae vbi de pugna Gruum cum Pygmaeis agitur .

Ad calcem huius Rubrica collocatur differentia ex vtroq.fexucompofita qute Uermaphr» Ancirogynosjfiue Hermaphroditos coraplciititur. Etenim dvd'poydv»:>imt dvSpoyv. dit.hifio*

D 3 vos

Vlyfsis Aldrouandi

Nanus Illudi ilsimi D. Ducis Caroli

de Creqy .

Monflrorum Hiftoria.

pef Latine exponi poteft marifgmina, nempe vir, &f?mina vtrutnq. participans fe- xum,quamuis aliquando Graecis vocentur il)i,quibus virilia fune excifa,

& interdum ita nuncupantur etiam homines debiles , & inualidi . Item Androgy¬ nos dicitur gpase^jpoJVToc, quafi mixtum genus e Mercurio ,& Venere,paritcr voca- turcT/ipows anceps/eu duplicisnaturaji amplius dp(rii/odH^ti?pvomifcui generis . Hoc vocabulo tales vocat Pollux quafi concubinos, vt voluit Dalechampius.Quamobrg Plato prodidit in initio t/ia hominum genera fuifie, nimirum marem, fgminam, & tertium quoddam genus ex vtrifq. compofirumjquod Androgynum vocabantjhoc defecit, & nomen tantum infame relidum eft . Hieronymus tamen Montuus fe no- ^ uilfe Hermaphroditum fatetur, qui viro nuptus f?minece natura credebatur, filiofq. pariter5& filias pcperitinihilominus ancillas comprimere, & in his generare folebar. Clariifimus vir Columbus, ad comparandam incredulis Hermaphroditorum fidem, recitatfe obferuaffe Androgynum, qui, pr^tcr vuluam , virili etiam membro erat refertus;ideoq, incadauere diifecando diligenter vafa feminaria inuefl:igauir,nun- quidvilusiftterhv^c eifet confenfus, & vala preeparantia, a vafis aliarum femina¬ rum praeparantibus minime diferepare repetit; ibi tantummodo vnum diferimen notatn dignum erat, quod natura, haec vafa ex binis quaterna fabrefecerat, quoru duo maiora ad concauumvteri,& reliqua ad radicem penis defeendebant. Vrerus, &ceruixeiufdem,necnon teftes a matrice, & teftibus aliarum feminarum non difen- tiebant. His fic conftitutis, Hermaphroditorum quatuor ab Authoribus folentafii- p gnari differentite . Prima eft Hermaphroditus mas, qui fexum virilem perfedum , & validumparticipat , in perineo tamen rimam minime peruiam , ad formam vu1u;e efformatam habet: cum tamen ab illa quidquam lotij , aut feminalis materiae non prodeat, isecundafpecies vocatur Hermafroditus femina, quando, praeter vuluam naturaliter conftitutam,lotio,femine,& menfibus manantem, circa os pedinis cmer git quaedam carnea fubftantia ad fimilitudinem imperfedi penis feroto , & teftibus carentis. Tertia fpecies efi eorum, qui exprelfam vtrfufq. fexus referunt imaginem f^piiisaducrfo fibi fitu refpondentem, fed tamen ad generationem, & feminis pro- fufione inefficace, immo alterutra tantu ad midione c6ferc,Quarta,& poftrema dif¬ ferentia efr eorum, qui non foJum vtroq. fexu potiuntuFjfed etiam poffident genita¬ lia ,qu^ omnibus conditionibus ad pcrfeftam generationem neceffarijs gaudent. ImmdjVC voluit Philofophusjdexcram mammam virilem, &finiftram fgmineam pof- ^ fident , Hi fimt populi Africas, &fupra Nafamones,atq.ilIis finitimos Maclias viue- re Plinius, &al!j authores non vulgares tradiderunrjquorum icon hic confpicitur.

Hi inter nonnullos Barbaros funt frequentes . In Virginia multo plures,& In¬ dis exofi : propterea his iumenrorum loco vtuntur.quia ad baiulanda onera, propter virium robur, funt idonei . In primis annonam Regum ad praelia proficifeentium deferunt, defun<Sos ad tumulum baiulant,& peftilenti,feucontagiofocorrdptosaf- fedlUjad deftinata loca ferunt, &ijs medentur.

Antequam vlterius progrediamur non funt omittenda figna ab Aut Iioribus af- lignatajquibus Androgyni validi, vcl inualidi in vno,vel alterofexufint dignofeen- di. Primitus fi vulua omnibus fuis dimenfionibus fit exada, & menfibus fcateat ; deinde fi adfitmollitics faciei,& totius corporis, necnon timiditas, tunc Androgy- H nus in femineo fexu porentior iudicandus efi . Verum quando perineum pilis ctt obfitum,& penis conuenientisefi:magnitudinis,& femine fcatens , tunc Androgy¬ nus virilem potentiam poffidet . At quando vtriufq. genitalis in figura,moIe,& ef¬ ficacia f qualis erit conformatiojtunc Androgynum in vtroq. fexu potentem.debe- tnusconftituere. Quamuis exfententia Arifiotelisjqui vtroq. fexu funt referti,fem- per alteram potentiam ratam , alteram irritam habeant . Modo multi quaerunt an Androgyni in matrimonium fint collocandi ; ideo ad hanc dirimendlam dubitatio¬ nem, refpondendum efi, ratione prolis , ratione facramentij& ratione imbecillita¬ tis carnis, illis matrimonium minime negandum effe, dummodo facultas vtroq. fexu vtendi non concedatur , fed tantum illo , ratione cuius magis validi fint . Ita enim de Hermaphroditis in matrimonium collocandis iuris prudentes ftatuerunt. At fi vtriufq. fexus potentia fit aequalis, tunc iureiurando coguntur ad eledionemfe- ^us,quomi|)ofterum vti velint. Sed fi tra^lu temporis contingat, vtHermaphro-

P 3 ditus

7» Annota* tion^ad Tli- nium,

Lib.t.Thtor*

cap>6m

jlnato

Hermaphro¬ diti Anato- msa:

Hermaphro¬ ditorum tjua- tuor differen¬ tia-

Offieiahetma

phroditorum-

Hertnaphro’ ditorU discri men ratione vigoris.

Hermaphro¬ ditorum ma¬ trimonium .

Vljfsis Aldrouapdi

ANDROGYNOS.

MonftrorumHiftoria. ,43

ditusfftnina marculefcar5& iuxra alterum fexum operari velit, vxoremq. pofcat, tunc illi neganda eft, quiaferoper promiffis iuraraenro firmatis ftandum eft . Pr^- terquamquod Clarifljimus Parcus addir,qu6d Hermaphroditi in fexu eIedo,iniun- ^a capitali pena» femper manere, &viuere debent.

GENERATIO , & CONGRESSVS.

V M Deus optimus maximus eundarum fit caufa caufarumsconfen- taneura eft.vr homines eorum originem illi acceptam referant . Cum ipfe,inuitis Philofophis,vt facra’ manifeftantpagin£e,nori folum vni- uerfum terrarum orbem ex nihilo creauerit , veriim etiam hominem ex limo formauerit. Vnde Ifaias huc refpiciens dicebat. Concul- €ateipfos tanquam lutum , Summus igitur mundi opifex cum fexto die hominem creauerit, deinde excofta Adami dormientis feminam deprompfif,vt omnium ho¬ minum ortus ad vnam vnius hominis fcaturiginem reduceretur. Nam deinceps Deus homines per coniugium progigni voluit , vt perpetua necceffitudine coniundi , pa¬ tres filios, & hhj patres mutua fe beneuolentia complederentur . Hine pofteapoe- tiK,&potiffimum Ouidius,fumpta fabulandi occafionc cecineiur.quodin terrarum orbe conftituto, deerat tantum homo,qui terram poffideret & colerer. Quare Pro¬ metheus Iapeti filius ex terra imbre madefada, hominem Deo qua maxime fimii e p formauit, qui non inftar aliorum animalium pronus incederet fed credus perpe» tuo coslum fufpiccret his verfibus .

£li^am fagus Iapeto mtxtam fluuialihus vnMt JFi^xtf i» efipem moderantum cunSia Deorum >

Pronaq. eum fpePient animalia Cftera gerram Os howim fubltme dedtt (-rc.

Quod Ouidiusde Iapeto , Hesiodus pofimodum de Pandora cecinifTe videtur, & alia infinita huius generis nugamenta dpud Poetas leguntur . Veteres Philofo- phi de origine hominis varia 'mommentis mandarunt ; Nam horum quidam hu¬ manum genus ab sterno fuiffe , alij genitum .& corruptibile effeftatuerunt. Pri¬ ma opinio explodentia efl, quoniam fi procer parentes, nulla alia caufa humanae ori- ginis effet cognofcenda,procuIdubio Philofophia primam omnium caufamfrufira ^ meditaretur. lafuper Auicennas aufus efl afiruere poft immenfas terrarum inun¬ dationes , ex tabidis cadauenbus & influxu cceleftijabfq. vllo femine, non folura humanum genus , verum quoq caetera animantia produdafuiffe . Veriimadduci non pofTumusjVt credamus, tam nobile animal ex putn materia erui potuiffe, circa cuius creationem totus Deus fuit occuparusiquocirca tantum & pulcherrimu opus, quod diuino labore fuit dignum,rponte prodire non potuiti pi teterquam<;^udd nec etiam PhiloTophia id reprobat, qucefipontaneum ortum brutis nonafiignat, ergo neq. homini, animali nobiliffimo talem originem poterit attribuere, &quamuis ali¬ quando vifi fint homines marini ignocseoriginisjquicx aquis prodierant j nihilomi¬ nus hos ex luxuria maris, aut ex ludibrio Diemonura dirnanaffe videnturrcum verus homo mentis eocnpos,qu;B eft quiEda diuinitatis particula ex vili origine profilire H tninimepoffit .

Dubitant poftea alij an humanus fetus aliunde, praeterquam ab humana vulua prodire pofficrquandoquidcm Plucarchus ab afina filiam humanafacie cruribus afi- ninis Onofcelin didam fuiffe editam, & alibi ab equa fimilem partum exiuiffe pro- nunciauic. Iterum Plutarchusin fympofio,piierivagientiscruribusequinisabequa editi meminit, Immo quidam refert apud Belgas ,. infantem e vacca fiiiffe geni- tumjhoc tamen adhuc eft parfim exploratura » Sed vehementer verum, atq indubi¬ tatum eft verum hominem, & mente infignitumnonnifi a muliebri vulua exii ire pofTe , Verumtamen fi virtus Maris roIacft,quiE fetum fabricat, & ff mina tanrum- modo eft officina, fbrtaffis iuxta PhilofophoSjpoft nefandum congreffum , homo in brutorum vtero foueri poterit ; Sed hoc nunquam contigiffe decet Theologos af- feuerare . Ideo fi fetus beftiarum quandoq. nefcioquid humani habuerint , inanes potius mentis fuiffe credendum eft ,

Hominis

creatio.

likuMeti

Veterum

opinio*

In opere de Dtluup.

Homines

manni.

Lih.t.Para

dox.

Puella ono- fcelis qup.

Demum

'oUi Magni ppinio circa §rtu huma-* Vanui*

y. ^

‘Tempus hu mani con- grefus.

CapS.

AtUs a^ co greffum ap¬ tatam ma¬ ris qu^m fa mina,

Z/.4. Ohfer^ ^ap.iiS. ^ Lib,ctt,Oh- fer,lZl,^

224.

'Membrana run» fatus generatio .

Vly( sis Aid rouandi

Demiim quaerunt aliqui an ex femine non humano verus homo generaripolHt* nempe num poft deteftabilem congrelTum mulieris, & Fer? perfedus homo prode- at.Hancenim fententiamfouerc viderjtur Olaus Magnusj&ali; Authorcs,quipro mulganc Reges Danorum Vrfum progenitorem habuifTcj&alij Hjftoridatteftan- tur in Pegii eam Nationem a cane dimanaire,qui cum puella naufragarem habue¬ rat . In Hifpaniafama efr familiam inter Galletios,quam Marinorum vocant, a Tri¬ tone cum adolefcentula concumbente ortum traxiffe . Pariter Antonius de turre cremata fcriptum reliquit, noftris fere temporibus, efimio quodam mulierem iti quamdam infulam delatam aliquot liberos fufiuliife . Hsec tamen libere non funt credenda propter rationes in Rubrica dilfercnt/arum allatas. Neq. tamen pu¬ tandum efr ha?c effe vitra naturae vires , fi mulieris femen aliqua potitur efficacia.

Cum Igitur homo poft congreirummuIieFis,& viriprodeatj noftra intereritmo- dum conceptionis examinare , Sed antequam id fiat de tempore , & astate humani congreffus difterendumeft . Circa primum tradit Plinius pauca effe animantia, qu:e grauida, praeter raulieremjpermixtionem appetant. Ideo c?rcris animantibus ftacuta funt congreffus tempora, quia tantummodo quibufdam anni temporibus co¬ pulantur . Homo, tamen omni tempore, & omni hora permifcctur ; quare homines tanquam intcmperantes,in venereos adus procliues feraper feruntur . Exemplum dedit Mefsalina Claudij Cffaris vxor, quic «ftro vcncreo ftimulata, &fupanarin- grcfsa quamdam meretricem vigefimo quinto concubitu fuperauit . Ideopofsu- mus merito canere vulgatum carmen ,

J^elaffata viros nunquam fatiata recejft .

Vnde Senecajin quadam dccl3matione,naturam quodammodo arguere videba- ' tur, qu£e concubitus brutorum, quam hopinum melius formauerir . Hincobfer- uantes animantia rarionaliain mollitiem , & prodigum luxum propenfa , pofsumus cum Baruchafscrere . meliores illis .Qitez fecundum. Actas maris ad

copulam accommodata innocefeit mutatione vocis, teftium magnitudine, & potif- fimum ortu pilorum pubis. Aetas vero mulieris ad congreffum idonea manifefta- tur , quando vbera exurgunt , menfes erumpunt , & vox in grauiorem degenerat . Nihilominus Schenchius in obferuationibus memorat pueros feptem , nouem, & df cem annorum, qui congredientes geneFarunt3& puellas odo annorum, quse vte- ro geftantes pepererunt. Etquamuis homomas vfq. ad annum feptuagefimum, p 3c fgmina vfq. ad quinquagefimum generare poffitrveruntamen Schenchius memi - nit muiK‘^rfs fexagenaria? , quse ex fene fepeuagenario concepit , necnon virorum , qui ad od^uageftmumfcxtum annum, Sc vfq.^d centefimnra congredientes pepe- terunt .

Itaq. vt revertamur, vnde digreffi fumus, circa conceptionem obferuandum eft, quod pixtis ambobus feminibus, maris fcilicer, & f?mina? in vtero,illic6 quadam tenui tunica ex calore vteri produda concluduntur, & inftar ouijtenuiffima pellicu¬ la inclufi copulantur. Jam poft conceptionem generaro loculo , munimenta f?tus nimirum tunic:^ producuntur; nam ex feminis extrema fuperficie tenuis membrana progignitur,qu£e propter humiditatem latius extenditur , htec poft partum in fafei- culum conci ufa, & chorion appellata reijeitur . Verum ex huius fuperflua humidi- tate refukancalijE du,;^ tunic^,quce a fuperfluis ferum tutanturjharum altera voca- £) tur allantoides admodum finuofa,i;0. quam vrinam, & fudor fetus profluit , vbi ad tempus vfq. partus detinenturjcum infans non per vreteres , fed per quofdam mea¬ tus vmbelicales vrinam excernat. Tertia tunica valde moli is , & Atnrnea dida to¬ tum ambit foeum, vta fedentibusdefendi poffit. Harum autem tunicarum diffe¬ rentias cum mixtura vtriufq^ genimraj praefeus oRendit figura «

Figura

Monftrorum Hiftoria.

Figura oftendens tUnicas cum mi- ftura genitarx .

Cum igitur ambo femina coaguli ad formam mifta , &conclufafint , vtfu- perius fuit relatum, a primo die vfque ad feptiraum plurima* , & fubtililfim:» fibra: emergunt, in quibus hepar cum fuis organis prascipuis,naturali virtute, producitur: fiquidemin concreto femine tres paru^, & albae bullae lafti concreto non diflimi- les loco iccoris,cordis, & cerebri enafeuntur . Mox etiam vena per vmbiJicum di- reda fanguinera ad alendum idoneum attrahit j quare neceffario bifurca vena gc- neraturjquemadroodumjin fequentibus figuris cofpicitur .

Figurf

Generatio parttu pra^ ctpuarum ,

)

yiyfsis Aldrouandi

FiguraE monftrantes ortus trium ampullarum,,

Cor-

Monftrorum HiftoriaC 47-

Cordis , & Cerebri generatio.

In altero enim cius vente ramo fanguis colJigirur, ex quo primiun hepar generatur. Vnde liquido con- ftat hepar nil aliudefTenifi concre¬ tum fanguinem . In altero ramo ge¬ nerantur textura? ilJte venarum cum dilatatione aliarum venarum ; hinc vente omnes ad vnum truncum in fuperiori iecoris parte nempe ad ve nam cauam referuntur .

Deinde cor cumfuis venis, ope virtutis vitalis , hoc modo.prodiici- turmamv.en^ calidiffimum , & fub^ tilifsimum fanguinem attrahunt, cx quo cor naturaliter carnofum, & craf fum in primordio generat ur-.vbi ccia arteria aorta obferuaturjque omnes alias arterias fpiritum viralem per toru corpus diffundentes progignit. Quonia vero ex veraq concauitate cordis vente erumpunt , & pulmoni inferuntur, ex his pulmo quoq. pro- creatur.Vena enim ex dextra cordis concauitate procedens fanguinem producit fubrillifsimum, qui,dirper- fis hinc inde fibris,in fubftantia pul¬ monis facile tranfmutatur . Sed ex magna vena cordis,& hepatis, nimi¬ rum caua, & aorta non modo totum pe<aus , fed fuccefsiue etiam crura^ cum bt^chijs generantur.' \

C^teriim intra prtediefi temporis fpariu jprtecipua pars humanae ftru- dtir^,nempe cerebrum in tertia pel licufa.huius malftE procreaturdiqui, dem.-^nimalifpiriru repletur.-qui ma- ' gnam humoris genitalis partem cd- trahitin quadam cauiratem , vbi ce¬ rebrum figuratur &operculo quoda circumquaq. regitur, quod ficcatum in cranium reduciturj quemadmodu in duabus propoficis figuris intueri licet.

Ve-

Cordis gene rasio .

Cerebri ge^

neram »

Vlv{ sis Aldrouandi

Verum ficuti vcn^ ab hepate , & arteria? a corde, ira ncrui molliores a cerebro originem trahunt, qui prafcipua fenfiium organa efTe perhibentur , deinde ex cere¬ bro medulla etiam fpina? dorii dependet; indeq omnes alij nerui proprium fumunt initium, qui rcnfum,atq. motum coti corpori communicant: . Hiec igitur omnia fan« guine nutriuntur menftruo per venas vmbiliciad vterum directas attra dio.

Iraq. fex primis diebus pofl: conceptionem materia feminalis in vtero conten¬ ta fimilitudinem ladiis pr^ fe fertjfubfequentibus alijs nouem diebus in fanguinem Tcetus ^mt tranrmurarur,& alijs duodecim confolidaiur 5 reliquis vero dcccm, &odto vfq. ad dnbus for- quadrageiimum quintum, omnia membra perfediifsimam formam adipifeuntur ,vt tnatur, deinceps fetus tantummodo augeatur iuxta Aegilij carmen,

Sex in U^ie dies^ter funt i» f anguine tetni >

Bis feni carnem ^ter feni membra figurant*

Hoc etiam aliter fic exprimitur ,

Jnteiium femen fex primis certe diebus

Eli (juafi lac^reli^uifcj. nouem fit [anguis y (fr ittde •

Confolidat duodena dies^bifnonaq* demum Bfigiat (fre.

Haec omnia ledior in fequenti figura contemplari poterit , qu* primordium ge- tierationisiajtusoficndit , Ha*c autem figura alia icone melius exprimitur.

Primordij fastus generatio

Deliitf*

Monflirorum Hiftofia^

- > ■*

Pelincatio conceptus.

'A. Fundus vteri,

B« Ceruix vteri aperta*

C. Orificium vteri,

D. Vena* & arteria, qua» m fuperHcIe concaua vteri fornianc cotyledonas •

E. Tunica allantoides.

F. Parenchima foscus.

G. Vafa varicofa .

Hoc opus membris omnibus eleganter conftrudlum, dc integratum natura cute ajji* obducit, deinde 5plf i obfoluro Deus nacurcC, & rerum omnium author animam in- fundit, quemadmodum Diuus Auguftinus atteftatus eft . Idcirco ex fentcntia huius Viri, fi, quis muberem vitero geftantem ita percutiat, vt abortiat, paenam morte luat dummodo infans perfidam membrorum formationem , & diftind/onem adeptus fucritjfinfecusaere luere debet. Ftsms enim ad mentem Galeni, quemadmodum fruiSus in arbore, ita ligatur in matrice . Immd ficuti frueStus flori fuccedens tener- ’ -

rimus efl:,& leui de caufa ruit,adui tus- vero magis firmatus arbori adh£crefcit,& per , , . _ ^

fe(aam adeptus maturitatem fpote cadittitainfans cum primum ex femine educitur tenellis vinculis vtero alligatur tideoq.ob quamlibet leuern caufam mulierabor- ^ aryfms tirepoteftjfed paiilo pofl: magis firmarils, magis etiam adhasret,&aduentantepari- infantis in tionis tempore tanquarn perfeftematurus fpontein lucem egreditur. •vtero, • .

Determinatum autem infantis fit iim in vtcro perfctaefcirc, atq. cognofeere eft difficillimumjquandoquidem clariffimus Pareiis variam in viuis, Emortuis mulieri- ^

fcus foetus fedem obfcruauit . Quandoq. enim infantem cum pedibus furfum elatis, interdum deorfum porredisconlpicatus eft. Immo fatetur fevidiffe fotum, diffe- • ^

»fta matre ftatim poftquam expirauit, in longum exporredum, facie furfum conuer- ,r - r

fa,& manibus velutiad fupplicandumiundtis . Vtplurimum tamen foetus orbicu¬ lari figura gaudere folet, nimirum capite in genua reclinato, geminis manibus fub ^cnisa 4? calcibus ad nates iunilisjvt in fequenti figura oftenditur .

Situs

iSfVly^sfe Aldrouandi

.- ^ M _■ ' tJ* '

Situs infantis in vtero

P A R T V s:

Te^Ut par* fff/ ^ftale.

ljih,^,6hfer. 152- 15^ feq.

Lucit^ohftr,

1^9-

luci i ^ oh f er ^ j6o.

I C I non poteft quam acerbiflxme ferant mulieres in comparatione ad ceteras animantes, cruciamenta partus^ quibus in parfrudine ve¬ xantur ; immo nonnuilje a primordio conceptionis vfq. ad maturita¬ tem f?tus aduerfa valetudine laborant. Si tempus partus perquira, tur , id exteris animantibus eft determinaturo j homini vero nequa¬ quam ; cum infantes nati feptimo , o^tauo & decimo menfe vixerint . Et quarauis aliqui authores monimenris mandauerint foe tus antefeptimum menfem in lucem cdirosj&odtauo menfe natos non eife vitales, & exeuntes menfe feptimo efle ad¬ modum imbecilles ; nihilominus memorat Schenchius in obferuationibus infantes quinto,fcxto,fepcimo.odrauo,nono5 decimo, & vndecimo menfe natos, & fuiffe vi¬ tales . Conftat etiam apud Oiuum Bernardum in Vita San<5i:i Malachix , nobilem mulierem fexcodccimomenfe, aqua luftrali pota,peperiire , Immo Schenchius pro¬ didit fuilTe olim vxorem Ducis Baruch Vanda!jp,qua? c6cepit36c biennio prjegnans, tanciem puerum gradienrem,&: loquentem peperit . Infuper ex eodem authore,fuit mulier, qux quadriennio vtero gcftauitabfq. moleftia j immo cum ante conceptio¬ nem innumeris vexaretur affeci ibus, vtero gcftans a eundis liberata eft,

V t plurimum tamen menfis paritudinis nonus efle perhibetur . Idcirco Auicerj- nas icmpus partus ponderans tandem protulit fetum formatum duplicato tempore

moueri

Monftroram Hifloria. 51

Rioaeri,&: deinceps duplicato motus tempore fcerumfn lucem prodire. Namfi exempli graria,die trigcfimo infans fuerit formatus , hoc tempore duplicato,dies fe- xaointa refukant, quibus triginta additisjnonaginra conii/tuunrur , qui dies mcn- fes tresconftituunt 5& tnnc fostusmoueri incipit , At duplicato motus tcrnpor?> quod diebus fcxaginta conftat , fcorfum a tempore formationis, tutfC dies viginti $ttt in fupra centum numerantur,ex quibus quatuormenfes emergunt. His prcccedenti rop tempori additis foetus in lucem prodibit , Hmc colligendum eft festum trigefimo die formatum, feptimomenfc naturaliter ab vtero egredi poife. Sicq. poterimus edamproHunciare partum decimi , & vndecimi menbs naturalem cfle poife. Aftro- ® logi moram foetus in vtero ferutantiur iuxta opinionem.PtoIemci in Centiioquio; Propfit.^u vbiferibit quod locus luna? in naduitatecfj: locus cafus fpertrads locus Iunx In hora, qua femen cecidit,eft gradus afcrndenris in hora natiuiratis ,

Itaq. pariendi tempus diuerfumhomini a careris animantibus datum clfepro- bauimus. Pra?terquaroqu6d Ctclias prottiulgauir quafdam Indorum mulieres femel tantum in vita parere, natofq. confcldm canefeere . Neq. mirandum clfe arbitra¬ mur, cumicgerimus apud authpre^ non piojerarios quafdam nationes iniuuen- If^werut tute canefeerej^t aduentante fetiiomjgrefccre. Quoad numerum foetus, homo ver- fmuum hu*‘ fatur in ancipiti ; nam licet plefumq. ht vniparum , interdum quoq. muitiparum eft manorum, animaheum mulieres in “^^gypto fvpiffimc geminos pariant . Immojiic Bononiae nouimus mulieres, qua? tres viuos foetus enixae funt , qui poftea facri fontis aqua P luftrati diu non fuperuixerunt. Et nobis retulerunt fpedara? fidei obftetrices vnico partu quaternos fuiffe editos. His adftipulatur Paulus luris Confultus in pandedis ludiniani, vbi dmulgarabhonefta matre familias quatuor puellas fuiffe vnica paritionc editaS, ^mulierem Peloponefiam quinqmes quaternos enixam effe foetus . Arifioteles quoq. non recedit ab hac veritarej‘n hi-ftoria animantium , hift^ dura memorat viginti fetus, quos mulier quatuor vicibus ih lucem emiferar . Hoc cap,^. non debet quifquara admirarij fiquidem hic Bononia?, dum hcVC feriberemus , anno Ltb. xoxap, feilicee quadragefimofupra millefimum, & fexcentefimurn , menfe^Nouembris , 12, »0^, Vxor cuiufdam fabrilignarij quatuor foeraellas enixa cft t Item EaUfta mulier c plebe Oftig duos mares & totidem f? minas vnicp partu edidir;fi veraT Cxtor recolit.

Amplius multa? fuerunt, qu^e quinos dederunt foetas. Gellius enim quinq. infan¬ tium a muliere gr^ca femel editorum meminit , vnde Arifioteles mulieri grauid^e G quinos tantiim fetus concedere videtutjquocirca exeode Gellio, ancilia qujcdam Augufti Imperatoris , cum quinq. natos vnica vice pepercrit; eipfde Imperatoris iuffu, in via Laurentiana vnacum prole , &epjraphio id fignificanre , honorifice tii- hittlier mulatafuit. Ex Parco memoratur nobilis familia Maldenieia dida ,& Domini Maldemera? vxor primo, quo nupfit anno gemellos peperit, fecundo ternos^^ tertio ws tmxa. quaternos, quarto quinos, quinto fenos f9rus,& hoc partu perijt,& ex his fenis vnus fuperfies Maldemercc Dominus adhuc viucre dicitur. Albeftus Magnus feribit fuif- fe quandam mulierem Germanam, qu? fexaginta filios peperit, Enguio enim partu Lib.j.nat, quinq. enitebatur : cum horum nullus ad ^tatem dimidij anniperuencrit. Plinius hift.cap,^» multo plures recenfec fetus, dum cx Trogo refert feptenos in vtero ab Aegyptia muliere fuiffe conceptos . Neq. hoc diferepat ab eo, quod legimus in Annalibus , quorum titulus cft de initijs Regnorum, vbi quaedam meretrix inGermagnia, re¬ gnante Agamundo Hunnorum rege, feptenam prolem vnico partu dedit, licet hos fetus in lacum proiedos peremerit, praeter vnum , quem Agamundus illae venan¬ di gratia tranfiens, in aquis palpitantem obferuansextrahf&ali iuffitj quipoftmo» dum adultus, Agamundo defundo, & fedenre Benedido Primo Summo Pontifice , a Longobardis in Imperium elcdus fuit . Amplius ex SchenchiOjComitiffa qug- Li.^ olfer daosQuerfrutenEs vnico partu nouem infantes reddidiffefertur qui omnes, procul- \6i, dubip interempti efrcnt,nifi pateraduenranseos feruafTct, Quid plura ? vndccina etiam quadam mulier concepitmamFrancifcus Picus Mira ndula(referentc Pareo) narrat Doroteam italam gemino partu viginti filios edidiffe , primo quidem np- Kouem^ & nem, altero autem vndccim; idcircogeftans vtero, longa, &Iata fafeia circa vndecm/^ liumeros nodata, aluumadgenuaprocumbenfemfulcirecogcbatur, cuiusefEgies m,

B 9 ICPQ

Monftrorum Hiftbna,

Siprogredfamur vlterius,apud Plinium inuenicmus, extare in Medicorum monu tncntisdiiodecim mulieris abortiones vnico partu vifas . Hanc hiftonam Schen- ^ «T» chiusalia recenrioriftabilire videturjdum recitat vxorem Ifiberti Comitis de AI- torfvnica paritione tres liberos clfc enixam, ideoque a marito impudicitiae crimi ne taxata, quia ex vnius viri concubitu tres natos concipi poffe, minime credendu ^ elTc opinabatur . Verum eadem dcnuograuidaanno vertente, & manto abiente, ^ ,

duodenos mares effudit. Quare,vnd.e*cim ob diuulgatum la?fa? pudicitia* timorem, obftctrici in proximo flumine mergendos commiflt. Interea pater obffctriciob-/^^^*®*^^^ uius velatam cifla intuensjdcmateria contenta interrogat ,cui obflietrix deformes E catulos in fluuiutn proijcicndos rcfpondic . At ille curiofirate dudtus , detrado ve¬ lamine, vndecim filios obferuauitjCui pofiea obfietrix, venia prius impetrata totum negotium aperuit . Itaque Comes , re apud vxorem difliraulata , omnes educari prsecepitjquos omnes pofl fexeniurn viuos iti arcem adduci iuflitjibiquc coram om nibus amicis, imprudentia vxoris .dereda,ci benigne pepercit. At Albucafis magis numerofarn prolem recenfet, dum in muliere abortiente quindecim foetus formatos* obfcruauic. Immo Auicennas addir aliam mulierem viginti duos abortus eicciffe.

In Cracouienfi regione qua?darn honcfta matrona nomine Marghcrira vxor Co- mitis Virboslaifex foetus fupra triginta vnica paritione viuos dedit, vtin hifloria *****

Polonia? legitur. His addatur reiatum ab Ai berto Magno, de quadam muliere, qua feptuaginta abortus formari exierunt . Praedidis tpndem tanquam coronidem ^5*

P annedemus,quod recitat ffulgofius vir fpedarce fidei de Marghcrita Hollandite Comire,qiia parte Rhenumillabitur Occanum,que vnico partu trecentos fexagin ta fex filios enixa eft viuos, itautbaprifmi charaderem fufeeperint.

Idem repetit And.»-cas Eburenfis,&aanbobus adftipulantur AnnalesHoIIandi^,

Res igitur fic fc habet in hiftoria B3taui2e. Htec mulier nobilis probro infedaba- fe

tur egenam gemellos enixam, & vtrinqiieab vberibus ladantem,& fiipem flagitan temjquiaex vno marito binam nafei prolem pernegabat :tunc mifdlapudiciti.Tin- temerarte Deum citans teffem, imprecatur ilii roboltm,qute numerum anni dierum adtequetjfi pudicitiae fu^ conftaret honosjPrecum efficaciam partu incredibili c6- probaffe cuenti fides dicitur . Proptercaad tefiandam fempiternam huius rei me¬ moriam extat adhuc tabula his litteris exarata . Illu^irts JDomini Florentij Comitis Hollatidiit filia,OHius mater fmt Mathildis ^ fi Ita Htnrici Dacis Braha»tia fratrem fjH^„

G ^ue habuit Gftglielmam Alemama Begem: h^c prafata Domirta hiargberttaanrto Salutis millefimo dHcentefimo feptuageftrrto, fextOy atatit anno quadrage fimo fecundo^ ipfo die

Tarafceuesfora nona ante mersdtem peperii infantes viuos protnifem fexuty numero tre¬ centos fexaginta qutncjutytgui poB quam per venerabilem Epifeop^um Dominum Gutdone Sttffraganeumprffentthus nonnullis proceribusycir magnatibus in pelui quadam haptifms Sacramentum per ceptffentyifr mafcults I o an ne Syfce mellis vero nomen Helifabeif irnpofi- tum fuijfetfpforum omnium fintul cum matris anim^ ad Deum ^ternaltser viEiur^ re- dteruntycorpora autem fub boc fxao requiefcuntfzd fides penes Authores maneat.

lam cum de tempore partus, & de numero filiorum fatis fuperque didum fit/reli quum efljVt ue ratione ortus differamus Quando igitur foetus eff maruru.Sj&: perfe dus,pr;^'gnanres doloribus corripiuntur propter infantis impetum , qui rotatur , &

•«jl dcorfum,cxeundigratia,tendic.Ruptis enim ej? impetu tunicis , & rcclufo matri¬ cis orificio, humores fluere incipiunt,, &fcetus versus os vreri capite voluicur,^: Naturalis h«c eft vera, legitima, & naturalis forma partus, quando caput primitus adorificiu forma par- ducitur,manibus fuper coxas plicatis,vcliui.apparet in his figur(s,quarum prima fi- /«j, tum naturalem infantis perfcdi'in vtero monftrat, antequam ad exitum properet; fecunda vero formam icecus ad exitum naturaliter fcftinantjs ,

E 3 partus

’ x'

Situs naturalis njaturi fosius.

partus naturalis.

Vlyfjis Aldrouandi

partus

Parius non naturalis manibus ad latera demiffis. Partus non naturalis manibus fupra caput porfC(5lis

Monftrorum Hiftoria.

▼

Partus vero non na¬ turalis vocabitur, quad<? pr^edidiis conditionibus carebir,- nam fi^piilime acciditjvC infans prjemif fis pedibus , & manibus ad fcemo^adeor^umde-^ du^it^s ad partum veniar, ‘ '

& h^c erit prima fprma non naturalis partus. Se .•

eunda contingit quado foetus pedibus accedit ad esiitum , manibus ta¬ men non ad latera , fcu femora, fed fupra caput porredisiquemadm odu appofirje figura? expri. munr,

Jn prima forma dili¬ gens obfictnx omnes conatus huc inflederc debet, vt brachium v- trurnque infantis adeo apprehendar, ne illa re¬ ducere pofiif ; itaur hoc modo ad partum nccef- fario veniar. Partum ve¬ ro in alia forma deferi- ptum fedula obfterrix r f ^ a nullo modo excipere dc ber,nifi infans fuerit ad- modum gracilis, & orifi*. ‘ ^ cium vteri valde didu^ dum,vt facilis fit exitus fine vllo matris, & pue¬ ri detrimento. Al iter tu¬ tius erit foetum in matri¬ cem repellere , vr ad le¬ gitimam, & naturalem partus formam conuer- tacur.

Tertia

55 - Vlyfsis Aidrouandi

Tertia forma partus non naturalis eritjquando infans quaerens exitum, vnum tan¬ tum porrigit pedem, mani¬ bus quidem ad femora de • miffisjfed altero pedcadia tus inflexo.

Quarta forma contingit cltMicaru quando infanspcr tranfuer Ppctum, futn apparet, dorfo veifus orificiCi matricis inclinato, veluti icones appofit^ pate¬ faciunt , Idcirco fagaces obftetrices, & mulieres cli¬ nica? parturienti afflftcntcs debent ira afliduo labore c6 tendere , inclinando matre, vei fupra ledum, vel alia ra tione, vf pes exiSs intromit taturjquo fado, mater tadiii debet fefe/n ledio voluta¬ re , donec infans aliquantu¬ lum conuerfus deprehenda tur , qu£B volutatio in omni partu debet fieri,in quofos tus modo inconemn^appa- ruerit. In quarta forma par¬ turiens non erit vllomodo ftirnula nda ad expellendum fetum ; propter ea quod fie¬ ri vllo modo nequit, vtpra? didla ratione foetus exeat, quare obfletrix manu oleo linita, infatis dorfum debet impeiiercj&fubmoucrc, ita¬ nt ad exitum caput dirigere

Qolnta

Tertia forma partus oon naturalis Quarta forma partus non naturalis.

■Monflrorum l^iftoria.

' Quinta forma erit quan¬ do infans pedibusjbrachijf que inflexis progreditur ad exitum jtunc enim, fotu furfam impulfo^pacieas de¬ cumbat tand/u , donec ad commodiorem formam re¬ ducatur, vel perita obfte- trix oleo liliorum alborum manu perunda, vtrumque pedem /n vnum coniun^at, & manus ad latera, fi fleri pote ft, deducat, & hactutif." fima ratione illum ad exitOi dirigar.

In fexta forma infans v- troque genu ad vreri orifi¬ cium procedit, manibus ad latera porredis . Tunc au¬ tem bbfletrix, dextra infer ta manu , vtrumque genu furfum pellar, donec pedes prorumpere incipianr.nam tunc altera manu .brachijs ad ff mora retentis, foetum ad exitum folicitaredebet. At fi hxc ratio tuta non vi¬ debitur matre in ledo re¬ clinata , motione frequenti laborandum efi, vt infans commodiorem formam ac¬ quirat, id totum in fequen- tibus apparet figuris.

Forma

oleum liliu albdrum.

Vlyfsis Aldrouandi

Forma feptmia valde pe riculofa eftj quando infans ambabus manibus ori ma¬ tricis fe fcoferr. Tuccnim obftetrix diligens omnem curam adhibear, vt quapri*. miim infantem in vteru re-? uocet, deinde manu ira ope retutjVt foetus totus in vre rum recidat, & ne denud ea¬ dem ratione infans ad orifi¬ cium relabatur ,• inferta ma¬ nu, ad latera deducat bra-i chia , icauc ad formam natu¬ ralem partus reducatur,

Verhra fi h^c iuxta men tem non fuccedan^r j partu¬ riens ad ledum reducenda cfi,vt poft aliquam quiete, obfietrix rurfura pr^didfa poffit moliri operationem, PartHs fuerit inanis, neq.in-

culofsis sliam mutet formam,

tunc vtero deorfum copref fo, mulierum adftantiuope , obftetrix matrice perumffa brachia fcetus , quoad fieri potcftsin vnu iungat,&hoc modo prorumpentem partu excipiat,

OiSauo accidit interdu, vt infans natibus ortui ap¬ propinquet,^ quopiam fii-ri nulla ratione poteft , vt in¬ fans hoc modo nafeatur fi¬ ne cuidenti matris, & infan¬ tis diferimine ? proptcrca obftetrix nates infantis ,ira fubleuabir, vt caput ad exi¬ tum vcrratjfed id dilig^tcr profftandum erit, ne io dete rioremformaoi partus pro- labatur.Harc in fcqucncibm {nonftrantpr figuri^ ,

partus feptimus non natsiralfs» Fartus ©aauus non nsturalis:,

Nonus partus non naturalis.

Decimus partus non naturalis.

Nono contin gere folet, vt fos tus in pedIus aliquado procidat, pedibus, manibufq; auerfis,& retro coniun^lis, que forma omniu periculofi/fima habetur . Ideo fedula obftetrix, manibus perun<iii:is , & manu inferta, brachia infantis inueftiget,illaq. prg- Partus peri hcndat,& teneat, & omnes adhibeat uiresjVt primo ad exitum caput reuoceturjde- euhfjfmus. indemanus infanti'sfabmoueai,&ad Iatera dirigat. Veriim fi h^ec operatio nonva Icaufatius erit matrem ad leiStum conducere, vt interea a foetu forma commodior ciigatur.

. Decima forma non naturalis eritjquandofostus pedibus, manibufq.iuniflis exitu follicitabit .Nam tunc obftetrix pro virili parte, totoque molimine conari debet , vt fummotis aliquantifper pedibus, atque manibus confeftim caput apprehendat, vc ^uoad fieri poteftjad facilem exitum foetus inclinet . Id in pr^fentibus figuris ex- {ilicatur.

Vnde-

Vndecimo loco memoranda efl; figura partus non naturalis , vbi infans alteram i manum orificio vteriporrigir^alrera manu ad larus demi/Taj & pedibus furfum cjc: porrc(9:is . Hunc fcetum obflerrix non debet cxcipercjfed parturientem adeubi-' • le ducercjvbi naribus altius locatis, & capite in loco humili pofito, venter leniter;

firingendus eft,vt infans denud in vtcrum relabatur . Immo etiam obfietrix , nifii infans fponte in vterumrecidatjihferta manu, humeros pueridebet reprimere jVtI '^ hiU quando in vtcrum rcuerfus legitimam, & naturalem exitus formam acquirat ,

ducenda. Duodecimo loco rcccnfetur quadam forma partus ex naturali, & non naturali i CGmpofifa,3£ cft quando geminorum alter capitCjalter autem pedibus ad exitu veii niunr.Tuc obftetrix foetu naturaliter locatum excipere debet, alterum pofiea pau^b ■ Fermapar- lacim fuminouear,vt ad naturalam formam pedetentim difponatp.rtfin fecus, manii , tuscomfoft bus flatimapprehenfis exitus erit folicitandiiSjantequam partesob geminum par;|:i taixnamra tum, & inflatione, & inflamatione corripiantur . Ha?c autem forma erit rora prjpter ' nmna naturaaijquado gemini ad exitum fe feofferemjveluti in prtefenti figura delinean | turalh JUts

Tertia

Partus naturalis geminorum» Figura decima tertia nonmaturalis.

-r ; •■do

Vi f-tr «

- Ttrtia decima figura eritjqua- do infansccruiceindejja, proni# ad partum humeris i .capite reS trdrfov& pedibus, atqjmariibu^ i' furredis ad lucem prdperat.Hi# partus non foIet eiTeradmodum' dijSicilis 5 quia motis aliquancif*^ per humeris abiObftotnce, ca.‘ bo» put ad exitum compatere foietj eum orificio vteri fit valde pfoi ximum.

,, ^-rQuarta dpcima forma partus non nStufaliVH^sec erit. Quando¬ quidem id , quod accidere Folet io partu fimplici, id etiam in ge- ^ mino obferuari poteritjUa quem . partus vnam

":|:^||^tum legitimanij & naturalem • vlbr^amjplures vero formas non fbrtitur/ pariter ge- _ minus partus ab ijfdem codicio- ^ non recedit. Quapropter.

y^iiSplio geminus partus in for- ad exitum propera- bitidbftetrix inuigilabit, vt alte- rUfn^ orificio proximiorem dili- ge’hterexcipiatj«&: airerum, prio- riegredientej non dimittat, ne denuo in vterum lapfus, formam np naturalem adipifeatur. Qua- j-M altero in luce edito j alterum ilhco excipere debet : fiquidem hic*fccundus partus minus peri- culofusj & facilior erit, quoniam prior infans pofteriori vi?impia- nam, & ieuem ftrauit, Figurss prsefentes id explanant .

kM .j . v; .-d rr:;

- a.; l 2C! ' ’ ‘ t

•t

r r-iyi

} i

^'5 ’Ji .a-::;

' » ; < ■

Quinto

■1

<52 Vlyfsis Aldrouandi'

jC^into decimo loco collocatur Hgura partus geminoru non naturalis > quje ac- . cidir, quando pedes vtriufq; infantis ori matricis vno,& eodem tempore appro- Pjtrfwf pinquant 5 qui partus admodum periculofus eife foIet,ni/i fedula prudentis ob- ^Hlofus am- corrigatur. Naro , perungo ipatricis ore , vc lenior foetui ftema-

/i>. ^ via jdebet toto contendere conatu , vt inferta manu 5 brachia alterius infan¬

tis apprehendat , firmiter renens ad femora deducat , caputque adorificiu fo-. licitetjquo nato, ft.atim totis neruis ad laborah^it, vt eamdcm operam In alterius or-^ tupr^eftet. ^Atfi felicis pattus bona fpes non expe<5letur,parturiens ad Tectum eric^^

' " ducenda obferuando , nura poft aliquam quietem, partus meliorem ibrjiiam nancir^

' fcatur.-id fequens figuramonftrabit. , , A

Partus non naturalis geminorum .■

• «

Hadenus naturam maturi, & tempeftiuipartus paucis verbis complexi furausi; Nunc ad. calcem huius Rubrica?, rationi confonum efiTc videtur , vt de intempefti- uo etiam partu , nimirum de abortu verba faciamus. - Abortum igitur appellare de- Uhonus jjemus praeproperam f?tus iam formati, & vitafis cxclufionem j nam fi aliquando lqu,mdo dica- contingat, vt femina in vtcro per aliquod dierum fpatium coagulata, extra vterum necnon aliquando portiones fanguinis concreti dilabantur, hsec materia non abor- tus, fed effluxiones erunt appellandse. Abortus igitur accidere folet, vel propter C r b - afie<^tiones infantis , vel vtcri ( loquendo tamen de caufis internis ) fiquidem ra-

- - "" tione infantis , interdum cotyledones funt debiles , hinc fit , vt acetabula cito

rumpantur, & fuccedat abortus : quandoq; membranee festum inuoluentes adeo funt tenues, & imbecilfe, vt facile ante tempus feindantur , hinc humores difluunt,

& fetus deficit. Ratione matricis contingit abortio, fi mulier infirmee fit natura, & fi matrix aliquibus afFeaionibus fit obnoxia. Reliquas caufas Medici in fuis monu¬ mentis figillatim recenfent. Vt autem id torum legentibuspatefiat, nonnullasfi- ' guras abortionis exhibemus . Prima figura veram abortus formam oftendit ,10 <

qua foetus Parenchimati affixus obferuatur. Secunda monftrat abortum cum ^ fuis membranis , & vafis vmbiiicalibus , tertia demum efl: abortus trimeftris polli¬ cis longitudine, quem Clariffimus Varolus infignis Anatomicus nobiliffimo,& do- yito Vlytt Aldroiiando dono dedit.

^Abor-

Monftrorum Hiftoria. dj

Abortus Parenchimati affixus.

Hoc loco aduertendutrs cfl; duas tantum efTe tunicas f.etum inuoluentes, ve- luti do^tifrimus 'Parcus animaduertit ^ quicquid Prifci authores de tribus tuni- cisj Chorio, AlIantoidc5& Atnnio fcripferint; fiquidem foetus in Chorio tantum ^ & Amnio inuolutus confpicitur. Veteres autem fcriptorcs , cx obferuatione in Brutis fatifa tertiam tunicam, nempe Ailantoidem addiderunt.

Abor-

Vljfsis Aldrouandi

Abortus cum membranis:, & vafis vffibilicalibus.

Abor,

Monftrorum Hiftoria. 65

Abortus trimeftris.

Vljfsis Aldrouandi

V O X .

Sahml €ty tnobgia .

J^dU anim fftal Uqua- ftfK

VfiX fit AriuuUtd*

Varietatis fermonu ori

Filiorum a Patribus a* lienatio im¬ matura ^raiiiterit*

NF A NT IS nulla vox auditur antequam ab vtero prodeat, ve- riim ftatitn atq> emerfit , vagire incipit : hinc verbum apud

Grsecos fortadis abijmi^atiQae vagientis pueri fbrmarum.^ed quan¬ do puer inarticulati loqui incipit, id d Grxcisper verbum Bct/u/Se&Us^ exponitur : hinc forte nomen (Batnbino) dedus5lum,quo Bononien- fes puhonem balbutientem exprimunt . Siquidem Infantes tantummodo anniculi fari incipiunt : quamuis vox pollea anno tertiodccimo roboretur, eademqj fenio adueniente, fiat exilior. Et licet nonnulli arbitrentur vocem proprie homini con- uenire, quia vox fit aer fpiritu verberatu? , vu.^s v^fba quafi verbera , qu® nonnifi ab ore humano prodeunt., Nihilqmi^hus vox fignifieat id omne, quod fonat, & alijs etiam animantibus competit; dedheitur enim aVo^sBoac!) ide/i clamo . Idcirco Ccetera animantia vocem quidem emittunt, fed nullum, pr«ter hominem , loqui po- teft. Neq; officit in medium proferre multas anes, vcluti Picam, & Pfitacum hu¬ manam edentes vocem, euui de Pfitaco canatur. ^

P fit acus humanas depromit voce bcfuelas.

Et de pica legatur.

Ptea loquax certa Dominum tevotte faluto,

' Si me non vtdeaSyeJfie negabis auem. x

Quandoquidem prtedi6tte animantes talem vocem proferunt, qualem docentur, neq; carum vox potefiefiTe intentio eorum, quae funt in mente ; cum htre animalia ratiocinio careant . Etenim vox humana articulata cft , & loquela nuncupatur ad exprimendas varias humani animi intentiones : quare foleba edicere Ciccro,totcf“- fe mutariones vocis, quot animi. Hinc (cefteEraftiio) nullum eft animal , cui tam varia fit vox, quam homo. Et quamuis tot voces , & loquela , quot Nationes efle perhibeantur, cun(5tarum tamen Nationumintentionesin vnum confluunt.

Varie tatem igitur vocum humanarum ,&ferrhonis indeoriginera traxilTe arbi¬ tramur, quoniam poft vniuerfalcm inundationem. Arca in Montibus Armcniie quieuir. Tunc Noe cum fuis in terram egrefius, humanum genus , breui temporis fpatio. Numine propitio, reparauit . Deinde vt totus terrarum orbis rurfum cole¬ retur, Filios, Nepotes, & Pronepotes, ad varias terrae plagas velutiin tot Colo¬ nias difiribuit. Primitusin Aegyptum mifit Efennium, inLybiam,&Circrcni, Tritamen, &in reliquam Africam Iapetum Prifeum. Afia? orientali pricfecit Gan¬ gem, Arabi? faelici Sabum cognomento Turiferum, Arabia; defcrtje Arabum, & Pe¬ tree^ Petreium. In Damafeo Canaiam collocauit. In Europa Regem conftituic TurifeonemaTanaiad Rhenum flumen. lundiqjfuntilli omnes filij Iftri, & Me- fgeum fratribus fuis ab Adula monte ad Mefembriam vfq, ponticam; fub qui¬ bus Tyrus, Arcadius, Emacius tenuerunt Itabam. Comerus Gallus Samotes pof- fedit Celtas, &Iubal Celtiberos. Fuit igitur breuis illa, & immatura filiorum a Progenitoribus alienatio, quorqm viuendi ritum ,& mores nondum fscis imbibe¬ rant , & hjEC fuit potiffima caufa omnis diuerfitatis . Quandoquidem Chamus, ob ludibrium, quo patrem habuit, cum vxore,& liberis in iilam Arabia; partem profu¬ gere coaduseft,quie poftraodum^ipfo nomen eftfortica rpropterea nullum po¬ lieris ritum facrorum tradidit, cum nullum a Patre accepiifet. Hinc fa6tum efl:,vt traclu temporis, in errores inextricabiles inciderent , & hac ratione vox , loquela, feu lingua variata cft, immo cognitio veri Dei, & omnis cultus perijt.

SYME-

Monftrorum.Hiftoria.

S Y M E T R I.A.

Ominis proportionem, &fynierrfam effe mirabilem inde colligimus, quoniam ad hanc Archicedi cuncta Templorum, Domorum , & Na- uigiorum jcdificia referunt, rmmd arcam Noe ad humani corporis dimenfionem fabricatam fuilTe perhibent. Siquidem cum humanum corpus longitudinis fit trecehcorum minutorum, latitudinis quin- ^ quaginta, & aititudinistriginta; pariter arcaad longitudinem trecentorum cubito¬ rum, latirudincm^quinquaginta , & altitudinemtriginta fuit conftrmSla . Praeterea trimeftris puer, ex Piimo, dicitur habere dimidiam menfuram ftatura!,quam viuens, tra(3:u ternporisjadipifci deber. Imm6 natura corpus humanum ita compofuit, vc eius partes inter fe maximam haberent proportionem . Quamobrem inchoando a capite , la*cunula illa, quic in labio' fuperiori obferuatur totius faciei minima qui¬ dem, fed sequalis eft diraenfiojfiquidem multiplicata perfedam , & certam regulam in hoc oftendir. Hseq enim duplicata, fpatium , quod a nafo ad labium abfoluitur, complere folet. Quadruplicata plurimarum aliarum' partium menfuram conftituitj nempe longitudinem oris, & oculorum fpatium,quod inter vrrumq;iacef,atqi,etiam quod ab inferno labio ad terminum menti extenditur . Nafi vero ,& aurium lon- p gitudo,& iilfos maximus ambitus, nccnonfparium a nafo ad confiniu capillorum, & deorfumad mentum, pari raenfura con Itant, & proportione fefquialtera ad prte- didas quatuor particulas fefe habent , nimirum fex menfuras minimas adaequant Gris, auriumq; ambitusj pariter fpatium ab extremo vnius oculiad alterum produ¬ cum, duplicata proportione, proxime nominatas partes refpicit , & duodecim mi¬ nimas menfuras explet. Sedvniucrfa? faciei longitudo, f ontifq; circuitus , oris ambitum fefquialtera proportione fuperat , &odadecim minimas menfuras com- pleCitur.

Spatium capillorum ab extrema fronte ad primamcolli vertebram , pariter fpa¬ tium a mento ad verticem capitis productum, longitudinem faciei fefquialtera pro¬ portione repr2Efentat,& viginri quatuor menfurasminimas compriehendit.Infuper manus tanquam totius corporis munus, faciei etiam menfuraeft. Tantam enimfa- ^ ciei naturalis longitudinem effe arbitrari debemus , quanta a carpo ad extremita¬ tem digiti raedij continetur, ita fpatium idem a cauitate nafi ad futuram coronalem pertinet, qua regula Chirurgi vtuntur, vr camdem futuram, pro inuftione fihcipici imprimenda! rimentur; qu« ratio in pauciffimis hominibus fallit. Immd nonfoliim faciei partes omnes certa proportione metimur, verum quoqdpf? manus partes in¬ ter fe, & cum reliquis partibus dithenfionem non habent fallacem .

Primitus longitudo Indicis ab extremo vngue ad tertium articulum (loquendo de exteriori parte) luftam totius manus dimidiatam magnitudinem indicar,& fem- per inuenitur sequalis reliquofpatio, quod ad carpum vfq: tendit, Intrinfecus ve¬ ro id cotum digitus medius docet , quem fi ab extremitate ad radicem vfq, trans monticulum metiti fuerimus,tantum fpatij inueniemus.quantumindcad carpum re- liqua manus concinet. V n gues quoq: fingulorum digitorum tantam poffiden c lon- gitudinemjquantum fpatium cft a radice vnguis ad primum articulum. Item ambi¬ tus digiti craffipris certa menfura longitudini eiufdem refpondet.

Denique e manu tanquam ex tabula facies vniuerfafacilc conftituitur: nam tanta eft longitudo faciei, & ambitus frontis, quanta eft longitudo manus.Spatiiim,quod aradicc capillorum per frontem ad orbiculum nafi extenditur, medio digito, reli¬ quum vero ad menti extremitarem, reliqua manu exadlc menfura tur. 'Altitudi¬ nem infuper frontis reprsefentat pars palmee vicina, qus! prima, & maxima Indicis cft. At fecundam, fimuique iundam tertiam in extremitatem vnguis definentera ab illo fpatio,quod a fupercilio ad nafi orbiculum defumir,nuqiiam diferepare ob- feruabimus , Prima quidem , & maior pars digiti medij ecqualis penitus illi fpatio repericur, quod a nafo ad extremum mentum porrigitur . Secunda vero mentum metitur, Cgtcrum pars maior annularis digiti illud fpatium iufta menfura adai-

quat.

Arcdl^iee di menfio.

Nafi

tria.

\j)ng$tad0 faciet, '

Menfura j manu desu- pa.

Sutura coro nalis qua via inueiii getur.

Digiti^ ^ vngue s.

Facies ma. hu men fu¬ ratur.

j 68 . Vlyfsis.Aldroiiandi

quat^quod araento ad inferius vfque labrum fefe infinuat. Amplius tertiapars digiti medi| vngui copulata totaip fupcrioris labrilacUnam a^quemenfiirat. Pariter in digito medio tanta primi inteftitodij eft longitudo, quanta oris j fi labri arcus filo coratiienfuretur:quinimo ab eadem parte altitudo frontis etiam oftenditur. Pal- Talma ma-- ma manus, 6e ipfa fecundum Iongitudinem,&Jaticudinem, malam metirifolec ; atqj fiusqmd me bac ratione manu tanquamperfe<5l::a menfura5 ad explorandas vultus difpofitiones, liatHr» vti pofiumus, vt deinde ipfam faciem , ad diftinguendas fine errore reliquas totius corporis partes, iusra proportionem a natura afiignatam, adhibeamus. ,

Qiare fi vniuerfum corpus ad fyraetriamficreuocandum,vulgaram corporis Ion- ^ gkudinem noucna totius faciei longitudine conflare flatuemus j dummodo noftrte 'Longitudo Kegionis homines fpedemus . Non negamus enim inueniri pofle homines, qui ma- eoff oris qua iori porredtam , aut minori contradam menfura , corporis Naturam habeant; cum //>• nonnulli longitudine corporis fpatium vultus decies expleant ; immo nonnullorum

V proceritas odies folum , nc^nunquam ,fed raro fepties rantiim faciem contineat.

Grandiores autem homine^faciem decies repetitam toto corpore reddunt.

Communis Itaq# in pra*fentia ne^eflarium efle duximus, huius vtr/ufq;magnirudinis memi- Bgitudocor nilTe, nempe illius, quie noueno vulrus fpatioabfoluiturj&plurimis conuenit ,nec- pris, non illius, quse hanc magnitudinem excedit, d perpaucis eompeiit. In facie igitur rede i natura conflitura, tria aqualia fpatiaobferuanrur. Primum fpatium eft inter confinia capillorum, & principium nafi. Secundum totum nafum occupat, tertium , a nafo ad menn extremitatem porrigitur. Itaq; prima menfura eft ipfe vultus ,fe- B eunda fpatium a gula ad pedoris extremitatem, vbi cartilago enfiformis obferua- tur,tertiaab hoc loco ad vmbilicum, quarta hinc ad principium coxarum, quinta, Nona pars & fexta inde ad genua, feptima, & odaua inde ad talos perucnit. Nona ex tribus di- ex tribus co uerfis partibus conflat , quie quidem partes inter fe , & cum tribus illis in facie de- Bat> feriptis exade conueniunt . Harum prima eft ille arcus, qui a confinio capillorum ad verticem vfq; capitis extenditur . Secunda eft gula, quse ab extremo mento ad pedoris, vfq; furculam peruenjt , Terriaeft illa, qua: a talo ad plantam vfq» pedis

defeendit.

Itaq; macer natura in prima hominis formatione perfedam, a?quilatera , &qua- Centru ho- dratam figuram affedaffe videtur :n3mq;centrura in inguine c6ft:tuir,& hominem minis vbi seque latum, & longum effinxit. Quandoquidem illae nouem partes, quibus longi-v q fit* tudo totius corporis diftinguitur, fimiliter in brachfjs extenfis cum thorace obfer-

uantur. Nam fiue ab humeris forinfecus per cubitum ad primam iunduram digito¬ rum, fiue ab axillis intrinfecus ad palmae, & digitorum confinium defeendamus, iu- Spatiftmdi’ fla ratione, ter vultus longitudinem explebimus. At fpatium digitorum, vtriufq; gitorum v- manus iemel faciem continebit : namq; duo brachia, & manus fimu! fua longitudi- triufq^ ma- ne fipties faciem reddunt . Et latitudo corporis ab humero ad humerum tanta eft, ms faciem quanta facies ipfa bis fumpta. Atq; hac ratione extenfa brachia conftituunt illud fetnel con- fpatium, quod natura .i vertice capitis ad plantam pedis delineauic . Hadenusde ttnepu homine , qui vt plurimum nouem faciei menfuris deferibitur . Modo nonnihil di- Nouahomi- cendum eft de homine, qui pra?didam excedens menfuram,nou$ fubiicitur.Siqui- ms mefura^ dem huius prima menfura a vertice capitis ad extremitatem narium deducitur, fe¬ cunda a naribus ad principium pedoris, tertia hinc ad extremum thoracem peruc- |> nit , quarta vmbilicfi pertingit , quinta ad inguen extenditur , vbi centrum humani corporis collocarifoiet. Reliqute autem quinq; partes per fosmora, & crura dein¬ ceps iuftis fpatijs deferibuntur.

His fic conftitiitisnuncinteliigendumeft Hjuodquemadmodumvaltumintres partes aequales diftinximus, pariter etiam reliquum corpus tres aquales inter fc di- uifiones admittit, nimirum illam medij corporis, necnonfoemoris,&tandemter- tiam a fine coxarum ad pedes vfq; Itcrumqjha?c triplex diuifio in medio, eria cor¬ pore narranda eft, nempe fpatium a pube ad vmbilicum, deinde hinc ad mamillas. Spatium in- poftea inde ad colli principium : praeterea fpatium in mamillis conclufum , frontis ser mamil- circumferentiam adsequat, fed frons in longitudinem triplicata dorfi exadam di- las quidde- menfionem probet; velutietiamfpatium vuJtus nouies , vel decies fumptum totius mteu corporis proceritatem mejitur ; frontis altitudo nouies j vel decies ac*

^ . . ■■ cepta

Monftrorum Hiftoria. ^9

cepta dorfi longitudinem abfoluit. Item fupercilijremidrculus duplicatusrotun-; ditatem fpatularum refert , & qualis circulus oculum ambit, talis peripheriamaxil- larum deferibit . His addamus , quod non foluna facies , quemadmodum fuperiiis Axillarum demonftratumfuit, fed illud etiam fpatium, quod a cubito ad extremitatem medij. f digiti percurrit, totius corpdris certa, & iufta mefura eife poteft. Id autem confulto omittimus, ne limites breuitatis excedamus, &Iedorem ad Albe,rcum Durerum,& ' alios Authores hanc materiam pertra(5lantes relegamus. ^ -

T A S.

E T A S quafi Aeu itas nuncupata ab Aeuo , quod a CenibrinQ velat quid immenfum fine origine, & fine definitur j oJimiuftioribus de . , //

caufis quam hodie, hoc nomen promerebatur: fiquidem ab Adamo,.

& Eua annos vitte noningentos cum trigintainipfetos fuilTe legi» mus. Immo Macufalem filius Enoeh vitam annorumfexaginta no?| Annos mul- . uem fopra noningentos, & iamech Matufalem filius feptgaginrafqpra fexcentos, ios Patres necnon Noe quinq; fupra noningentos vixerunt jfetf maiori admiratione dignum noBrivtxe- videtur, apud Athenas fuifife infulam, quam Athenierrfes muris dum munirent, fo- runt» dicndo,fcpuIcrum inuenerunt cum cadauerc) & epitaphio, ex quo defundi wm mille F quinquies peractis annis vitam duxiffe intellexerunt. Quamuispoftearmulci erudi¬ ti viri computationem annorum, apud Aegyptios quatuor tantum, menfium fuiffe decreuerint. Vtcunq; tamen fic, humana vira femperbreuis vocari poterit ; iuxta pulcherrimum Diftichon in hominis vitam prolatum.

EB tuavita hreuii.ffes in te nulla falutisy ■ f Etofpei abi^cjuid Bas"^. non tua regna colis,

- Scriptum tamen inuenitur apud Ariftotelem, nullum animal homine diuturnio- . elephanti rem traducere vitam , praeter Elephantum , & quamuis publ ica opinione receptum fit, cornicib us vitam effelongilfimam iuxta vulgatum carmen, 't

j . p iuere Cornices centum dicuntur in annos,

<■ Nihi!ominus,perannoscentum, multianni, in comparatione ad retate aliarum auiumintelligendi funt. Praeterea funt, qui credant hominem vitra fpariumanno- rum centum vtuere minime polfe ; cum Varro tradiderit cor hominis anniculi duas pendere drachmas, quod poftea, fingulis annis , vfqj ad annum quinquagefimura pondus duarum drachmarum adipifeiturjita vctunc temporis drachmas centfi pen- Cor hominu dat; deinceps verdvfq; ad centefimum annum fingulis annis birfis decrefcere &

drachmis vfq,- ad defedlum perhibetur. Quare vitra hoc fpatium hominem haud decrefeif, quaquam viuere polfe ftatuunt. Sed hoc parum adhuc eft exploratum. Alij ex Pol¬ lione, centum annis viginti addunt , alferuatq,. vitra hunc terminum cuiq; viuere nqn fuilfe concelTum, & fuam ftabiliunt fententiam vita Mofys, qui centum, & vi- ginti quinq; annorum vitam traduxit, deinde moriens de breui vitacum conquere- fys^uotfae- retur; refponfum accepiffc referunt, neminem vitra hos vitee limites efie vidtnrpm. runt.

Id autem magis probandum eft, cum habeamus in facris paginis Deum vitee horni- cap.6. nis metam cencu^i viginti annorum pr^^fixifle. ffcm pralmographushurpanie vit^ Pfalmo 89. feptuaginta ahnos4 & reliquum remptis doloris laboris ftatuic j Quicquid feri- pferit Plinius de Cyrnijs Indorum populis adannos centum, &quadragin£a viuen Lib.j.cap.z tibus, & de gente Aetplia, quee^ ducentes annos vfije explet . Homines qfipq; Ion- & cap.^^. geua: itatis in regionibus Aquilo.naribus Europte degunt. j Siquidem" memorat Olaus Magnus Dauidem Epifeopum Scetum , qui annos feptuaginta ylcra centum 4* /¥" vixit. Item memorat Textor qnenidam nomine Marin antica corporis, partas hu- tent,cAp,^, mana, & po fi ica equina, qui primus equum confeendifie dicitur p annum vigefi- mpm tertium fupra centefimum attigit.

ltaq,e»pr.vdi(fii| colligendum cft astatem efie tranfitum temporis in vfik, quam

Galenus, & Auicennas;:in quadruplicem, nempe in pueritiam, adolefcentiam, ceta- . r.- ^

®.fP;Confiftenti£B , & fenc<fiutemdiftribuerunt . H^tc autem diuifio cetatum iuxta ^ .

qpafdsm infi.gn.ts naturae operationes elTer facienda ^ fed quoniam ha; in omnibus • , . indi-

Ilie hi am

merufo

w . . -t

'Senmm du^

^kXa

,■ 'Tit

^Jnmclimae teriei quiret qmi finh

Stngularu 'eitatum etp ma.

MHmeYM.s £H$, qqaUs,

Htth* • de 7 ep , e ^ •

Lih.% dedec¬ eret, Hipp, plat.c.j , Lih.ltde A- Ument, f^c, eap.t.

70 Vlyfsis Aldrouandi

tridfuidtiisj eodem tempore, annis, ex maiori, vel minori remperamenti

robore, non celebrantur : idcirco neceffarium eritiuxra queradarn annorum nu¬ merum has States conftituere. Pueritiam igitur a primordio ortus ad annum vfq; decimum quartum extendunt, quam Atacem in infantiam feptem annorum , & ve¬ ram pueritiam ad annum decimuraquarrum peruenientem fubdiuidunt. Secundam Ktatemab anno decimo quarto ad annum trigefoum quartum adolofcentia nun¬ cupant. Verum h.cc tres patitur diuiftones . Prima attingens annum vigefimum primum vera nominatur adoiefeentia, altera perueniens ad annum vigefimu 0i5la'‘ uum pubertas, & tertia demum iuuentus .

Tertium membrum primcC diuifionis, ^etas confiflentia? fiue virilitas nomina- A batur , quae a perfedtaiuuenta inchoans annum quadragefmum nonum attingit. iHa tandem , qux ab anno quadragefimo nono per reliquum vicie tempus protra¬ hitur feneftus vocatur, quse poftea primum, & fecundum fenium compiedlitur. Pri¬ mum in fexagefimum tertium annum terminat , fecundum in annum odiuagefimum primum extenditur . Hinc aoliigendum eft hominem perdiuerfas ictaces quafi per tot fcala? gradus ad finem vitae properare: idcirco quicunqjannus inque prae- didlae aerates'terminant,potcritnuncupari>£A//6aji:T«p;)68?, quoniam Graecis x,hifA,a^ fcala, & ;«A/p;c6;t^j!prcal;p gradus exponitur. Erifigitur confiituenda aetas, tanquam fcalafuisincegrata gradibus , & primus gradus erit infantia ita dida quia homo in illa aetate fari nequeat , & quoniam h^c «tas in annum feptimura rermioatjidcirco id erit primus annus climadericus, fuccedit fecundus gradus , nempe pueritia a pu- g ritate nominata terminans in annum decimum quartum fecundum climadiericum. Sequitur adoiefeentia ad generandum adulta , fccundiim aliquos , tertium aqnura ciimaftcriciim attingens ; vel; fecundum alios ad annum vigefimum oif^auum pro¬ trahitur nomine pubertatis a pube , fcu pudendis , qute tunc lanugine veftiri inci¬ piunt. Reliqua tetas ad annum trigefimum quintum pariter dimadicricum iuuentus a iuuando appellatur , tunc enim homo in fummo incremento cd collocatus dein-* ceps fpatiumKtatisperuenicns ad annum quadragefimum nonum pariter climade- licLim, dicitur virilitas , quia maior vis in illa tetate, quam in alijs confidat, Huk additur fenedus quam fextte attatis terminus (loquendo tamen de prima, & viri¬ di fenedute) hsec tamen tangit annum climadericun? fexagefimum tertium; nam quodfupereft vitte fpatium , nuncupatur decrepitas , quoniam homo in iilaconfii- tutus aetate ne crepitum quidem edere poffit,Sc in vitimum annum climadericum, C nempe oduagefimum primum termiiiat. Quanquam verus climadericus annus fe- xagefimus tertius vit^ conftituatur . Quemadmodum numerus climadericus efl, ad quem per gradus , & veluti quafdam fcalas paulatim afeendimus , qualis eft nu¬ merus oduagefimus primus , qui ex nouem nouenarijs refultat . CeCterum ad finem aduertendum e d, quod illi diutius viucre dicuntur, qui malitia animum minus imbmmt f proptereaquod breuioris ajtatis funtplerumq> ilii , quorum in¬ genitus calor callidum producit ingenium.. Sicutiviceverfa jongteuiores funt,qui fimpiiciori funt mente, nambi quoq^ membra validiora , & corpus robufiius pof- iident.

TE.M PER A M EN T VM . , d

- 'r ' \ .

V M homo moderatam temperiem obtiftuifTe perhibeatur , iuftis de caufis ab Authoribus reliquorum bthnium animantium menfura , & canon effe dicitur; & potiffirhurn cum fcripferic Galenus homine non folum animalium, & ftirpium, fe4 etiam reliquorum omnium maxime elfe temperatum. Veriim non poffumus exadam hominis tempera¬ turam inreJIigere, ScafiTequi, quoniam optime docuit Galenus hominem invarijs tetatibus Confiitutum , varijs etiam gaudere temperamentis . Quandoquidem pri¬ ma xm caUdn dicitur, & bumida, f(rcunda adcaliditatem,& ficcitatem vergit, ter¬ tia recedit acaliditate, & maiorcfn ficcitarem adipifeitur; poftrema tande omnium frigidiffima habetur. Rursum addamus» exTnente Galeni , quod exadaip non pof-

■ ' fumus

Monftrorum Hiftoria. 71

fiimus humanie natura affequi temperaturam, propter varjahqminiim inftituta , vii^us rationes , quK omnia naciuum corporis habitum immutant. Neq; omittendas funcdiuerfa Gseli climata , qu^e hon folum humanas temperies, fed etiam mores, &: animi propenfiones variant.Siquidem homines in meridiana plaga verfantes crifpis; funt capillis, corpore breui.gracilioTibus cruribus, ^leui referti animo, Viciifini:.

Aquil onarem colentes regionem, corpore funt amplo, prolixis capillis, colore albo, cruribus craffis, carne laxa, confequenterq; ftoliditate non carent. Alpini, c^teriq; • montium Accolje rudis funt afpedus, & macilenti, guttura plerumq; habent ftru- mofa,irara6 non folum diuturnior em degunt vitam, >erumquoqj funt robuftiores "r '

^ illis, qui in planitie verfantur. ' *

Vt igitnr,nifi perfe(5ita,faltem rudis aliqua humanse temperaturse cognitio habea¬ tur, duo praenofeenda Medici proponunt. Primo quemdam temperamentorum nu¬ merum affignant, deinde humorum naturam diligenter explorant, ex cuius perfeda cognitione humanas temperaturas elicere profitentur. Quoad primum, tempera- fempera* menta in nouenario numero conftituunr, & horum quatuor appellant fimplicia,iux- pientera att ta qWtuor fimplices elementorum qualitates , &quatuor corapofita , iuxta quatuor fjjerut, rationales qualitatum elementarium combinationes. Veriim quia horum tempe¬ ramentorum excefium nofei minime polfe aireueranr,nifi temperies cemperataalio- rum norma perfede intelligatur: idcirco ab ipfis ea duplex, nempe ad pondus, & ad ii|ftitiam conftituitur, deinde omUTa confulto temperie ad pondus ab «quali portio- F n6 elementorum emergente, tanquara imaginari3,vnam tantumodo temperaturam T^perdtura «qualem ad iuftiriamefiefl:atuunt,qu« in fymetria quadam elementorum ad per- iuHuidt fe^as operationes obeundas confiftit. Ideoqi illum hominem vocant temperatam ad iuftitiam , qui ad omnes functiones perficiendas cft paratus, atqj idoneus, illuqj intemperatum appellant , qui a pr«dj(^o recedens temperamento ad vnum ex oClo intemperatis vergit.

Praeterea circa naturam humorum, Medici obferuant cunCta efculenta , & potu¬ lenta pCrfpatium fex , vel feptem horarum in humano ventriculo morari , quia ibi, pr«diCto tempore, perfeCta digeftio celebratur. Vnde quidam refpiciens alimento¬ rum coClionem in fomnopotiffimum perficiendam canebat.

Reptem horas dor mi Jf e fatitr imemqy , fe»iq\

Siquidem alime nta inihumano ftomacho, tanquam in olla apud ignem caloris na- ^ turalis locata alterantur, & in fubftantiam valde fimilem cremori ptifan«chilurai

nuncupatam tranfmutantur. Pofimodum materia h«c per inteftina tenuia vena- chiUs afft^ rum copia referta defeendens ab ijfdem fugitur , vt tandem per venam portab ie- nsilatur cre cur ingrediatur, vbidenuo alterata a facultate hepatis in fanguinem mutatur, qui moriptiUna poftea per venam cauam, & ramos ab ea defeendentes exiens a iecore,c« te^-is par¬ tibus humani corporis, nutritionis gratia, diftribuitur. Infuperanimaduertunt Me¬ dici pr«diaam maceriam in iecore quidem alterari ^fed non t<|tam in fynceru fan- Humorum guinero, fed maiorem foliim partem cpnuerrij & propterea portio coaionem effii- /sumeras. giens, & alba remanens,picuita, portio calidior , bilis, & demum craffior , melan¬ cholia nuncupatur. Hi igitur quatuor humores, exfententia Galeni, elementa ani- ULi.dt £- malium fanguine pr«ditorum nominantur: immd , vt retulit Hippocrates , pr^diCli Ument.

H humores omni tempore, & omni «tate, humanas venas implere folent. ItaqjMedi- Jn 1'^. de ci fanguinem ndtur« aere«, & bilem igne« conftituunt, pituitam vero aqu«,6c me- nat. huma- IanchoIiamterr«a(fimiIant. Quamuis AugufiinusDonius, iniibrodenatura ho- minis, pr«di4am fimilitudinem admittere non videatur,dum potius fanguine igni,

& pituitam aeri conferat, quam dubitationem LeCtor,apud citatum Authorem me¬ ditari poterit, '

His ita conftitutis, &: notatis, Medici hominum temperaturam plerumq; ab hu¬ more pr«dominante eliciunt . Quocirca pr«dominium fanguinis manifeftabitur, quando homo erit carnofus, hilaris, optimo habitu, acri inoeni©,& rubicundo colo¬ re pr«ditus : huic enim Medici temperaturam calidam, & humidam aflignant. Bilis ^minium vero dominium ex leuitace mentis, aftucia, agilitate, adlionumc«Ieritace ,& deniq; humoruquo ex colore inter flauitiem, & rubedinem medio cognofeunt; ideoq; talem hominem, modocoano- ad calidam, &ficcatn temperiem referunt. At pituitam in corpore fuperantem ex j'eatm\

Wyfsis Aldrouandi

'Vanlm iem- pramd.

fegnitie, ingeisi) ftupIditaEe, oMiuioine, & albo cDlore coniedlaaf, buiufq; hominis temperamentum frigidum^ & biimidum conft/tuunt . ITandem, humore melancho¬ lico dominante , hominem timidum jtnehiorem, vafrumicolore plumbeo refertum>i ad fpeeulandum, & ad magna perpetranda :Scinora idoneum, necnon frigidum, & liccUm declarant. , ‘ ‘S" , ,, • ■

Modd fi iubeat temperaturas fingularum partium humani corporis esaminarej adire Galenum neceffe eft, quimp-rimis,cutem interalias corporis partes tempe- ratiffimam, immo illam, qusE tegit volam manus , hac praecipua gaudere, p.rserogati- ' uadecretiit. Reliquarum poRea partium ali^ calidce, & humid^ej Vtomncs partes carnofec conftituuntur, alb frigiditate, «& humiditategaudent, vt cercbVum^fpina- Iis rnedula, & pinguedo, alise, veluti olTajcartilagines jnerui, ligamenta, roembra- nte, ven^, arterice, tendones.& pili, frigida,& ficca temperatura potiuntur. Alisa- deniq; VE cor, &fpiritus caiiditatem, &ficcitatem participant.

N A T V R A

t-rri

J 1;.:

Lih.i,de fi¬ nibus.

Matio mtel l(6ius horni mm.

Lih. iJe BiU.Anim,

eap.ii.

Ltb.2. de fa hriea huma ni corporis.

Lih. II. Anat. C.I2. Lih. de v- fu part.c.i.

B homine duo corpora, alterum mortale ,& alterum immortale na-' turaliter polfideri vnanimes Platonici diuulgaruntiquoniam per cor¬ pus immortale, partem animse rationalem , & corpus quodammodo fpirituale, & aeternum intellexerunt, & per mortale corpus idjquod ^ videtur , & fentitur ex quatuor compofitum elementis , confequen- rerq; corruptioni obnoxiumv Idcirco, ratione primi, homines natu¬ ra impelluntur, vc plurimis , & praecipue docendo profint i confequenterq; foli ho* mines, ex mente Ciceronis , ad difeendum, & docendum propenfifunt ; . Cum nul¬ lum animal, precter hominem, mente, & intelledu exorneturi & huiusTadonem at¬ tulit oraculum in Reuelacionibus S. Brigidte , vbi legitur. Omnia qmcumqi creata funt<i ad vtHitatem hominis funt^ aut ad necejfitatem eius, fuBentatiomm , aut adin- fermationem^ ^ correBionenj^ aut ad eonfelatienem^^ humiliationem. Si ergo bruta hA~ berent intelleSitm, ftcuti homo-^ ejfent vtiq\ homini in tribulationem . ^ potius nocerent, qudmprodejfent, ideo vt omnia fubietla fint homini , propter quem omnia fa^a fiunt, ^ omnia ipfum timeant, ipfe vero neminem, nifi Deum fiuum '.propterea brutis mn eU datus rationalis intellebius. _ C

Pfzeterea homini fofirifum ,& fletum a natura inditum efie credendum eft; & quamuis Authores referant cuculum , & quandam auem fiauam apud Indos ridere,

& canes pauloanteobitum Ca?faris iuxilfe j &Virgilius in arenam educat equum Palantis iacrymas eifondentem : idemq; Homerus de equis Achiiis repetat : vnde poftea Ifidorus his ductus autboricatibus, homini , & equo Iacrymas naturaliter co- petere affeuerauerit.-immd Aelianus afinis Mauritanis Iacrymas tribuit, &XiphiIi- nus Elephanto lugubrem vocem aflignauit ; Attamen aduertendum eft num ptie- di<ft^ proprietates affedui rationali copulentur, qu* iuxta hunc fenfumjin foJo ho¬ mine obferuantur. Amplius volunt cx mente Ariftotelis /naturam homini aurium immobilitatem eongenuifte: cum tamen Procopius Ctefarienfis tradat luftinianuin ab Aduerfarijs vocatum fuifte Afinum, non propter ftupidiratem/ed quia ritu afi- nino, aures moneret. Additetiam Veftalius fc Patauij duos nouifte virosjqui aures motitabantriramo Laurentius proditfe in quibufdamobferuaireaures mobilesiidqj ope exiguorum mufculorum fieti alTeuerauit. Quod cum admodumrard contingar,

non poftiimus dodrinam Ariftotelis exterminare. ^

Addit Galenus, quod commode federe in ifchij s, fiue coxendicibus, natura foli horainiindidit. Quare poftea a cranio humano, mus araneus, gallus gallinaceus,& Hyaena fumrnopereabhoreant,furs locis videndum eft.'Vna folhm hic admiran¬ da eft hominis, & Delphini naturalis fympathia ;<um Hiftoricifcripferint Arionem inter marinas vlidas latrones vitantem a Delphino ad portum fal utis fuifte dedu- <ftu. Addut quoq; Hefiodi cadauer in mare proicdum i Delphinis in litus iuxta Lo¬ cridem fuifte delarumtquamobrem Georgius Camerarius hac naturali proprietatcj ^ fympathia duplus deiineauit pufiorjcm fupra Delphini dorfuraeum hoc titulo.

HVMA-

Monftrorum Hiftoria. 73

HVMANO FLAGRANT DELPHINES AMORE. Deinde fubfcripfit pul- chenmura oiSIaftichon huius tenoris.

Sic fremis amplexu der fi tua gaudia ttelfhitj^

Temnisy & aqaoreas pulcher Ephebe minas^

En quanta e patrio pifeem migrare profundo,

^anta fides puerum fidere iufftt aquis ?

Sic audax elementa venus confundit^ ^ amens Debita naturavincula nefeitamor,

Beu mea, qudm fubito plorando exhauBa cremabit ^ PeEiora, qui gelidas aliger vrit aquas ?

Amplius fexus muliebris duo prtecipua a natura fibi comparauit. Primiim , au- thore Socrate, vt ad omnes difciplinas, & virtutes fit docilis, fi diligenter inftrua, tur. Deinde naturalem quamdam fibi vindieauitinconftantiam,&Ieuitatcmi iux- ta illud diftichon.

Penna leuis, leuis eB pumex, leuis aufa,fed ipfa Faminea leuius qutdleuitate vides ?

Idq,- magis atteftari pofiuraus, cura videamus mulieres qualibet in refibiapplau- fum, manifeftumleuitatis fignum, qu.'ererc : quapropter maximus confenfus inter mulierem, & pauonem eft collocandus : cu^m, & ipfa mulier pauonino ambitu iden¬ tidem fe circumfpcdet . Non demirabimur ergo hiftoriam mulieris Leucadicte ita F adamatte a Pauone, quem aluerat, vt ipfa dcfunda,ipfe quoqjabftinentiacibi com¬ mori voluerit.

Cseterum non modo natura fpecifica , fed etiam indiuidualis ( vt ita loquamur) particularibus hominibus mirificas dotes ingenerat: itaut quadoq, ab ipfa magnam potefl:atem,immo maiorem, quam ab ipfa fpet/e hauriant. Idcirco Albertus id oc- cultte cuidam proprietati , vel influxui cajleni alfignanir i cum indiiiidua mirabilem patiendi, & operandi energiam, non fpecificam, fed propriam, & peculiarem polfi- deanr. Narrat idem Albertus fuilTe gemellos, alteri quorum latus erat , cuius tacftu portee omnes patebant, al tcrius referatte repente claudebantur. Nouimus, & nos homines, qui mures, vel feles, vel alia animantia adeo perhorrefeebant, vt eorum aCpeiSu inanimi deliquium inciderent. Solinus tradit plenilunium per quamdam antipathiam mulieribus praegnantibus nocere: velutires falfcfcetuiobclTefoienrj G fiquidem mulier grauida rebus iufto falfionbus deledata, foetum fine vnguibus in lucem plerumq; edere folet. Pariter alijs , vel fanandi ftrumas, vel diuerfacuran- di vicera ita imprclfa eft caelitus facultas, vt quod Chirurgi manus diu fatigab]t,ncc vllo medicamine liberari potuerit , folo faliu^ tadu fanetur . Et fic deinceps alias indiuiduorum dotes poterimus admirari , & meditari, quae a fpecifica proprietate haudquaquam dimanant.

C I B V S.

A L E N V S verba faciens de alimentorum facultatibus , cuicumqj animantium generi quemdam familiarem cibum a totius fubftanti^

prpprietateaflignauifjideoqjquemadmodum equis, &afinis palea, fbsWm,& hordeum ,necnon leonibus carnes animantium crud^ competunt; fic etiam hominibus carnes coiftas, & panes ex feminibus

triticeis paratos conucnireaireuerauit. Non immerito igitur homines Graece dpTo^ (payoi quafi paniuori nominari poterunt: licet redius appellari poffinc o^opdya; cum nullum animal , quam homo obfonijs , & coquinalibus delicijs maois inhier. Hinc poftmodum varia panum, & placentarum genera ab hominibus excogitata funt, vt Coliphiura apud Plautum, Artolaganum , Artoptefia, Maza , panis rioidus quali vtuntur Naut^, Pyt hiriie nempe panes viliores, & furfuracei, imrao Nafti pa¬ nes additis vuuis pallis parabantur . Praterquamquod homines in inftruda epula¬ rum magnificentia, carnibus auiura,pifciura3& quadrupedum vtuntur. Nonne ha« bemus exTiraquellopatinain Yitclij, fcaroriiniiocinoribus , Phafianorum , 8c Pa-

G uonum

In EmhUm, amator qs.

MuUefum

leuitas.

Proprieta^ tes indtui- duale$.

Lib.z,cap,6

Homines pa niuori.

Patina Fi- telq qualis.

74 . Vlyfsis Aldrouantli

uonum cerebellis, Phenicoptcrum linguis, & ladibus mur^naru fuiffe exornatam.' Homines vero vt plurimum vefcuntur carne bubula jfuilla, verueeina, bedina, ali¬ quando leporina, ceruina, muris alpini, feiuri, caprece, gliris, ouis, capra?, echini, cu¬ niculi, caftoris, lutra?, taxi, teftudinum, ranarum, necnon promurcide,& labij s Ele¬ phanti. Indi clunes Tygrium comedunt ^ quidam populi Aethiopia: carnibus pan-- therarum, & leonum vefeerentur. Afri in eleganti conuiuio lacertis, viridibus, &: fi- mijs vtiintur. Boruiliolim Scythia’ populi Hippophagi vocabantur , quia carnibus equorum vcfcerentur.Infubres Italia, lupo5,feles3 vulpes, pardales , & pullos afi- norum comedunt. Immo, & carnes aiinoriim vetulorum, & camclorum,ex Galeno, hufont aliquando in lautitijs fuerunt habita. Nomades, cx Plinio, ladie Cynocephalorum ^ btts •vtuant, viuunr, & Incola occidentalis Indite ferpentes, viperas, & bufones comedunt.

Praterea homines ex omnibus terra nafccntibus , &pociflimura oleribus edulia Lih» 5. his, fumuntj propterea in caritate annona Menfis fola herba inferuntur. Ad rem pro¬ dit Bugatus hiftoriograpbus ; Anno Domini rrigefimo tertio fupra millcfimum , ^

ducentefimum, Incolas agri Patauini, ob infignem vidus inopiam , tanqua belluas herba in campis nafcente viditaiTe Cateriim hoe demirari non debemus , cupo-

Populi Carpophagi .

puli

Monftrorum Hiftoria. 74

puli quidamjquorumbic figuram damus Tolis frudibus, feminibus5& herbis viuanty quipropterea carpophagi,&fpermarophagiappeIIacur.Aefi:iuoenjQUeporefrudus ex arboribus facillime colligunt j reliquo tempore herbas in opacis nafcentes locis pro vidu decerpunt. Hi cum filijs, & vxoribus nudi ad carapeflriaaccedut quam- cunqjafcendenres arboreminam tanta alTuetudinepulfi de arbore in arboreto ve% luti tot aues profilTunt, & licet pedibus labantur , mira manuum a gilitate confe- flim dcafu /e fe vindicant . Et fi interdum forte deciderint ,ob magnam corporis leuitacem paruam incurrunt noxam . Hi, ex Licofihen^, baculismuniti pro Lotis inuicem proeliantur, & vidis dominantur; verum, vc ipfe refert, fame plerumq. per E reunt, nam incurrentes ca?citatera»priuanrur eo fenfu, quo vidum quaeritabant.

Creterum non modo fimplicia alimenta, fed potius compofita humano flomacho gratificari videntur ; cum in Veterum monumentis multa buiifs generis probentur.- In primis Caricam genus cibi Lydij ex multis jaucirijs, &Tanguineparab.ant, Coe- Edulia va- ceniiim edulium, ex meile, & papaiiere conficiebant , Botellum genus farcimin/s ex carne fuilla, necnon lucanicam ex eadem materia paratam com^mendabanc . Ynde- Martialisdehocficcanebat. , 1

Filta Picendvenio lucanica porep.

Pultibus hinc niueii <irata corona datur ^

Minutal ex marino pifee, liquamine, oleo, vino, porris, & coriandro laudabanC Deinde libum laganum , pulmentum , pulpamentum , buccellatum , &raufiaceuiii ,p extollebant. Ncq; illis erant incognita artocreata ex pane, & carne, forte Nuperis

(Paftfcij) nuncupata, Toraaculaparabantedulia exporcinoiecoreminutim incifo. Artocreata cum ouisjCafeo, pipere, anifojzinzibere, deinde fuilio omento teda, qute recentio- qualia. ribus forte (Tomafelle) nuncupantur. Vr omittamus oziraa eduliaab odore ozimi fortalfis denominata, cibaria ex lade, & meile, necnon ex vuis paffis, & amygda¬ lis parata, & deniq: tot tragemata , & bellaria , quse in tertia menfa apponebantur,

& nunc etiam apponuntur. Qui verb hodiernos epularum apparatus, & menfas in- fignimagnificeptiainfirudiffimas fcire defiderant, adeant Bruyeru Campeggiuro, BarthoIomiEUm Scappium, & alios nuperos authoresjqui de elegantibus conuiuijs^

& miris epularum lautitij s diligenter pertradarunc.

G PARTES HOMINIS EXTERNA.

- . e

A P VY a capiendo, velintelligendodidum, efi illa parsjqu^ collo fuftentatur; hanc partem Prifei tanquam principaliorem ad rcueren» tiam nudabant, quo corporis geftu,idem de animo indicabantjGr^e- ci vero per hanc partem iurabant. pars capitis anterior fincipur, po- Capitis par~ fterior vero occiput, fiue occipitium nominatur. Os capitis, vndcca- tesquotfint pilli emergunt, calua, os vero nudum caluaria appellatur. Verum pars dextra, & finiftra capitis dicuntur tempora , quia ex his anni , & tetates hom inum dignofeun- tur. Capillus quafi capitis pilus mulra fortitur nomina, aliquando dicitur cirrus, eum multi capilli fimul iundiin modum caud.^ pendent ; propterea q uae da o fi reo¬ rum fpecies capillatcT,cirres nuncupantur. Aiioquin cincinnifunt multi capilli in¬ torti, quos Martialis annulos vocare folebat.

Succedit frons quafi propter oculos forata , hsce mentem hominis denotare tra-* ditur, dum in moerore ccrrugatiir, & in l^titia dilatatur, ad latera, temporibus, cir¬ ca partem fuperiorem radice capillorum, & circa inferiorem fupercilijs terminatur, silones uui Supercilia quafi cilijs fuperpofita mobilia funt : fiquidem his homo annuens, & ne- ^

gans,partem animi indicat. Hic adoerrendura eft ex Nonio, homines prominen-V tioribus fupercilijs infigniti Silones dici a Silone , qui hirfutis fupercilijsfuiffc tra- *

debatur. Illud autem interfiitium inter fupercilia , quia hocfpatium glabrum efie confueuit, glabella vocitatur. Hinc nafusfumit initium, & nares funt partes nafila^ tiores ad dextram, atq; finiftram mobiles, quafi a nando denominatae, qui autem fi¬ ne naribus, vel ipfis compreflis nafcuntur, fecundum Plinium, Simones nominan- Simonsshui tur, Nafus poftea fagacem fapientiamrepr^vfeotat, fumpta ab animalibus meta-y^^/^

^ & % 'phora,

BaccuU^ Sacculus, quid deno- tent.

Herhd fur- d£ qu<& di¬ cantur.

Os, 6fcuU,€t efcillum.

Vultus Vty- mologia.

Sanniones

qui.

Thoraeisli-

mites.

Mamma,

ns&milla,^

papilla.

26 Vlyfsis Aidrouandi

phoraj quoniam canes, & vultures olfaduefcaminueftiganr. Oculi ab occulendo didi, quia fub cilijs,& genis latibulentur, pupulam iiue pupillam habent, qua ho¬ mo intuetur. Giiiumfortaffisacilleo moueo, gen^e fuperioris eft extremitas. Gena vero eft quicquid intra barbara, & cilium cadit, depilis tanquam vallis munitur, & a palpitando palpebra vocatur. Sed genarum concau!tates,in quas lacrymJe dila- buntur,ob quamdam firailitudinero, finus appellantur.

Genis fuecedunt mal^e, quas homini tantummodo Plinius attribuit ; hte a malo frudu, veluti gen? a genu ob curuaturam denominantur : na mala in vultu eft pars rotundior, deminentior. Deinde a mala nomeodiminuciuum, nempe maxilla de¬ ducitor, non quia parua fit mala, fed quoniam infra malam locata fit. Buccae funt ^ faciei partes, qii;» inflari, & barba veftiri poftunt. A bucca oritur buccula armaru- rte genus buccas tegens ; etenim buccula, cuius mafculinum eft bucculus aliam for- titur fignificatione; denotat enimparuos boues,qufa ab ipfis palearia tanquam buc- culce pendeanr. Amplius a bucca bucceam, & buccellam deriuancindicantem e fex quantitatem, qu^e ore capi poteft : hinc etiam bucculenti, 3c buccones vocantur il¬ li, qui tumidioribus buccis funt referti.

Aures, fecundum nonnullos, ab haurienda voce, vel potius ab audiendonuncu- patze, ideo aures, quafi audes didx. Ab his homo dicitur auritus, quod non foliira ad exquifitum fenfum, fed etiam ad magnitudinem aurium refertur.’ Qui nihil, furdi, qui vero parum audiunt , liirdaftri indigitantur . C a:terum, ex Plinio , herbte fine nomine furd^e dicuntur, quoniam earum nomina non audiantur ; hinepoftea ( ab. B furdum)dimanauit, quia nunquam fimile auditum fuerit. Tandem ab auribus lan¬ guidis, & flaccidis, cognomentum familia flaccorum originem duxit. Prifciquoq; aurem attingebant,quando attcftabantur, vellendo aurem teftis ad memoriamtce- ftis tamen primus aurem vellendam ofterrebatj cum nemini i^urenvteftis nolentis tangere licerer.

Pranerea in fuperiori labro quaedam obferuatur vallecula , quam Ladtantius Ia- cunamappcllauit Labia, fiue labra funt partes osconftringentes, & dilatantes, a quibus cognomen labeonum (tefte Plin/o) dedu(ftum eft. Labrum poftea eft nomen cequiuocura , quiafecundiim Plinium vas etiam defignat. Os tandem eft buccarum foramen, nihilominus multi Authores , & potiffimum Poet^ hoc nomine ad huma¬ nam faciem indicandam vtuntur. Oris diminutiuum eft ofculura, nempe os paruumj quarnuis aliquando bafium etiam denotet , cum bafium nonnifi ore in ofculum con- C tradlo celebrari poftit. Aliud infuper oris diminutiuum eftofcillum. Exradicein- ferioris labri mentum trahit originem, quod licet Plinius homini tantummodo at¬ tribuat, Plautus tamen aliquibus brutis alfignare videtur . Inoleuit autem confue- tudo apud Gr^cos, authpre Plinio, vt fupplicantcs mentum attingerent. Modo il¬ la pars faciei, qua» in ridente homine lineis quibufdam , nimirum gelafinis termina¬ tur, ridus appellatur ,qui plurimas paftionum notas pvx fe ferre foiet . At faciei humanxpars tota, qutein Ixtitijs effunditur, &in moeroribus coardatur, multas in¬ dicans animi perturbationes, a volendo, vultus cognominatur , & vultum in gene¬ re neutro apud Lucretium legitur, & in nullo animante, pr^terhomine, efie poteft. Ex vultu poftea plures fannte, nempe irrifionis fpccies emergunt, ideo Antiquitas homines diftortionibus vultus aliquem ludificantes, fannionesindigitauit.

Ceruix vocatur pars pofterior capitis, veluti pars anterior gula, iugulus, aut iu- ■ gulumsoam ex hac vtraq;partc integratur collum didum a colendo,vt voluit Sipon¬ tinus , quia torquibus , & varijs ornamentis colatur . Collo adhterec truncus ; per truncum enim pars corporis humani fine brachijs , & foemoribus intcliigcnda eft. qusc Grteeis thorax nuncupaturj quamuis Medici, nomine tboracis,partem cor , 8t pulmones continentem incelligant. T runcus in partem pofteriorem, & anteriorem diftribuftur; hjec initium fnmit a iqgulojvbiqutedamlacuna obferuatur Ciedi obno¬ xia: propterea iugulare, nempe gladio occidere dicimus. A iugoloquoq,-pedus in¬ choat perueniens ad ftomachum, & duobus lateribus concluditur. Medium pedus exornant mammae, vbera fignificantessalioquin mamma apud nonnullos eft nutrix j immo mamm^ Prifeis dicebantur etiam T^toe , licet Tata nutricem quoqj denotet. Mamma deinde format diminutiuum rasmillamspapillam etiam didamj quamuis,

pro-

Monftrorum Hiftoria.

proprie loquendo, papilla fit illud tuberculum mammarum,quod infantes ad lac fu- gendum ore capiunt. Infuper Antiquis mamma rumen etiam appellabatur : vnde Pliniusde RomuIo,& Remo verba faciens fcnbebac : inuentaeU lupa pr^tbemin- Ltb.i^.ndL f antibus rumen. Rumen tamen , fiue frumen vocatur pars colli interior eminenti«B hi^, gutturis rcfpondcns. Quare, fecundum Seruium, fruges a frumine denominantur^ RumequU, deinde a Rumine verbum formatur (rumino) nempe Cibum denub ad rumen, fcili-- cec ad guttur reuoco.

Humeri., ex Sipontino , ab humo nuncupati , quia tanquam humus oneribus fe* rendisfint idoneij vocantur etiam Armi, quoniam delata arma ab his pendeat;hinc ^ deducuntur armill?fceminea brachiorumornamentajquia Antiquitas humeros cum brachijs armos indigitabat. Sub humeris continentur alce, qute in hominibus pilis Ala ^ ^ A- veftiuntur, cuius nominis diminutiuum efi axilla . Preeterea humana.latera iuxta xilla-^ qua / dextras , & finifiras cofias terminantur . Ilia tam per fecundam, quam per rertiam partes, “ declinationem inflexa, intercoxasj&pubemfitafuntchicaurcmfitusadiliapotius ^ interiora fpedat,- quandoquidem exteriora latius patent. Venter in parte fuperio- ri habet pedus in inferiori pubem, &hincindefuos limites in latera terminat , in huius medio obferuatur vmbilicus ab vmbone clypei medietate nuncupatus , fub viiibilico aurem pubes cft, & peden. Si rcfpiqiamus pofteriorem thoracis partem, . primo incidemus in fcapulas, inter quas vallecula quardam obferuatur, quam Lari¬ ni Irsterfcapilium nuncupant . Deinceps vero tora pofterior pars thoracis referens jnterfe^pi^ F vallis fimilitudinem, dorfum,& tergum cognotninant j in cuius ex):remicare eft cu- huquapars Ius inter nates, fiue clunes ,quafi culeus, nempe vaginai quamuis appelletur etiam ^ anus, quafi rotundus, & podex quafi pedex , a pedo , quia per hanc partem ventris crepitus emittantur. Deniqj inter hanc partem, & cinCfuram cadunt lumbi.

Modo fi rursiim ad fcapulas reuertamur, & ab his paulacim recedamus, inuenie- mus partem ab humero ad cubitum defeendentem ab aliquibus armum nucupatam; fiquidem Prifei (vt paulo ante fuit exaratum ) humeros cum brachijs armos voci^ rabant. Verum pars a cubito ad manus articulationem dicitur Lacerrusjcjuapro- pter Hercules, cum huius partis maximam fortitudinem prae fe ferret.Lacertofus no¬ minabatur, Curuaturam pofiea brachij cubicum indigitant.

Lacerto adhterec manus, quafi totius corporis munus, quteinquinq; digitos di- fus diem» ftribuitur (hi fic dicuntur quia decem, vel quia decenter iuniti) nempe in pollicem G ita di(5ium,quia magna vi polleat, Graecis dicitur cevT;;^s}p, quoniam pari robore cum reliqua manu contendat, & quafi alterius manus vicem fubeat. Immo veteres Gr^- ci huc rcfpicientes pollicem cognomina’bant hallum, quiafolus in reliquorum om¬ nium ^igitorum dorfa infilirct, nomine dedu(5fo ab esAAo^a/ , quod fignificat falire.

In digitum falutarem, ve! fecundum Nuperos, indicem, aut quia nos no falutamus, Bimorum nifire indicata, aut quoniam hoc digito comprimitur os ad filentium , quodpraece- * ptum falutareefle perhibetur: hunc euradem a!ij vocant Medicum, fortd quia Chi¬ rurgi hocLepilfimevtantur in profunditatibus vulnerum , vel vlcerura explorandis.

In digitum medium, quem aliqui vocitant infamem, & impudicu j tum qui.a per eum prbbri infedatio exprimatur : tiim oblongitudincm, quia tutela aliorum indioear.

Sunt qui hunc dicant Jichanon -rapa to , nimirum a lambendo , quia in cx- H plorandis cuiufcumq; rei faporibus adhibeatur, & lins^arur.In digitum annularem, fiue pronubum didtum,cumhic inconiugijs annulo circumdetur, vel etiam medicL naiem nuncupatum, quoniam ad hunc immediate arteria a corde penetrare creda-» l:ur,& propterea in affediibus cordis curandis, medicamina huic digito applicanda efle perhibent. Et tandem in digitum minimum obparuitacem, vel auricularem di^ dum, quia hoc homines, ad aures tergendas ytantur. Sunt qui pollicem vocat Prin-? cjpem. Indicem, Mercatorem, Medium , Stultum, Annularem, Studentem,& Au^ fii:u;IaremaraatQ£pm .-quoniam tales perfon^e apnulis prtedidos ornarent digitos,

Vndeverfus.

Vrincepsy Mercator^ Stultufq\ S pudens .y ^ Amator,

Iraq; manus gxtenfa inftar palmte arboris vocatur palma , comprefia dicitur pu¬ gnus, concauitas manus nuncupatur volaj hinc inuoIare,abfco,nderc, & furari fignL ficat.Vngues podrerno fummitatem digitorum operiunt, ex quibus nonnulli mores hQminum ^omprel^ender? nituntur, Q 3 Reli.

Varia nomi na podicis.

Cur fdereu- les lacerto-

ommum va ria nomina.

fudenAeru

varHnomi-

TeBes cuf ifa didi.

Stii'§ ejfu^ partes.

Differemia inter mem¬ bra^ (jr ar¬ tus.

Lih. I. de hiB. Anim,

CAprj.

T res vetres in corpore humano.

78- Vljfsis Aldrouandi

Reliquum eft ^ vt ad cajtcfas inferiores partes figillarim nominandas defcendaJ mus: Ab inferiori parte trunci inter coxas, virilia , nimirum teftes, Sc priapus pen¬ dent (alioquin in feminis obferuatur vulua quali valua, quia per hanc tamquam per portam foetus exeat) Hsec pars vocatur etiam membrum ob excellentiam, cum hocfolum ,mtcrcaetera membra, generare poiTit, Idcirco Antiqui curam horto¬ rum Priapo affignarunt, cum horti agris femper fint foecundiores. Vocatur infuper mentula ab eminendo. Muto, Verpa ab inuerfa pellicula , idcirco ludisi quia cir- cumcifi. Verpi cognominantur. Vocatur etiam natura, quia magna nafcendivir- tus ei infic. Item Neruus, Vena , & Inguen apud Juuenalem ; quamuis hoc nomen ad vtrumq; fexum pertineat . Rurfus penis , quia deorfum inharcaud^ bruti A pendeat. Aliquibus nominatur Pfoieon ,fed hoc nomen originem trahit a Grieco 4wAv preputium fignificante . Alijs dicitur Colis, quafi Caulis , qu^ vox fuftem, velhaftam indicat, hinc poftea colei nominantur teftes. Tandem Veretrum cogno- minatur^ forte a Vefendis, cum h£e partes non nrh verecundia nominentur. Ab hu- ^ ius membri radice membranajfcrotum , vel hernia nuncupata dependet, teftes , vel refticuloS continens ita nuncupatos, quiateftimonium virilitatisexhibent; vnde quidam, de his, canendi occafionem arripiens, fic fcripht.

AriejmateBamm fetcum^fic dicimur^an(pU6d pi equitia te sie s aa fumus ambo tua ?

Coxae hincinde, vel fcemora didta a ferendo dependent , quamuis interfoet^pr,

& foemen fecundum nonnullos aliquod cadat diferimen ; nam priori vocabulo par- ^ tem cox^ exteriorem, pofteriori vero, partem interiorem, & molliorem fignificat. Termini coxarum funt genua a genis didla, quia genua infantis in vteroagenis tan¬ gantur. Horum partes fuperiores poplites vocantur . A genibus inchoant crura a jf/bfe!'«,pulfo, nominata, & in talum terminata, quorum anteriores partes cibix , po- fteriores furje appellantur. Pars A flexione pedis ad finem calcanei d icitur petafus,

& pernai ideoq; tumores a frigore in illa parte excitati perniones a Medicis appel¬ lantur , At Imperiti quidam hanc partem fuis cum reliquis appendicibus, pernam,

& petafonem cognominarunt . autem partes , quje perafi nomine comprehen¬ duntur, in brutis fuffragines, quafi fubtus favft:^ nominantur, poftremo loco pes re- cenfecur multis integratis partibus, nimirum calce, fiue calcaneo, talo, vola, & digi¬ tis. Planta enim pedis calcaneum, volam, & digitos comprehendit , His tanquani coronidemaddamusdiferimenintermembra, &artus cadens: nam membra trun- C cos denotant , artqs vero ab arctando di(3:i nodum , & colligationem membrorum fignificanc,

A N AT O M I C A.

A R T I B V S externis diligenter ponderatis , opera?pretium efle duximus internas quoq; figillatim explorare . Hoc autem vc exatSic aflequamur, Corpus in partes diuiderenecefte eft : quapropter non¬ nulli corpus humanum in caput, ventrem , & membra diftribuerunt •• quamuis Plato in T imeo caput non membrum , fed totum appellaue- .j.. rit, innuens hominem contemplationis gratia fuifte natum : ideoqj Cc^tera membra fuifie fabricata, vt capiti famularentur. Ariftoreles cofpus humanum in caput , col¬ lum, thoracem , duplex brachium , & duo crura diuifit . Anatomici reccnciores hoc corpiis, exceptis brachijs, & cruribus, in tres ventres fegregarunt . Primum ven¬ trem, caput, feciin dum, thoracem, & tertium, ventrem infimhm cognominarunt. Pri¬ mus venter, ad mentem Galeni, in gratiam cerebri, {ecuiidus in gratiam cordis, & tertius in gratiam hepatis fuit conftru(5lus. Caput totum ofteum a natura fuit fa¬ bricatum ad tutelam cerebri ; cum hoc membrum eftet pr^cipuum , & principium motus voluntarij . Venter inferior totus eft carneus , non folum , vc magnam cibi copiam continere, & in mulierum conceptu extendi , verum quoq:vt ad feces ex¬ plodendas eftet aptior, medius venter, nempe thorax partim ex olfibus, partim ex carnefuitcontextusjnpnmodd vtin aere attrahendo meIius'elilataripoftit, verum

quoq;

Monilrorum Hiftoria.

quoqi ne mafculf , fi totus effec carneus , concidcn tes cor, & pulmonem compri. merent .

Primitus inchoando a ca pite, omnes fenfus capiente jiuxta fencentiam Galeni, Fetidi Jib.i & Auicenn^, capitis parces, capillos, cutem, carnem, pericranium , cranium, pani- cap.i, culum durum, & tenuem, nempe duram, & piam meningem, cerebrum, eiufdera tres ventriculos, rete mirabile ,& os bafilare efieftatucmus . Cranium ad mentem Ga- Lik ii, leni exfepcem olfibus per futuras copulatis conflat; non enim vnum os continuum vfu part. c, natura fabric auit, vt melius per futuras excrementa truderentur. Contingit tamen 20. quandoq; humana crania abfq; futuris videri : nam Hefiodus in flrage PIat;eenfi ub 9.

^ caput Perfe, abfq; futurarum compage repertum fiiifle narrac.Immo C^lius Rho- Lib diginus capita Aethiopum nullis laxa futuris memorat. Ariftoteles quoq;cranium humanum abfq: vlla futura confpedumefle fatetur. Ablato cranio, duse membra- Li^^Je htU . ntefcilicer dura , & tenuis apparent, quibus eleuatis, ranca cerebri quantitas obfer- Amm. caq, uamr , quanta nunquam in animali eiufdem magnitudinis confpici poteft, Cere- brum igitur duas habet partes, anteriorem , &pofteriorem : pars anterior in duas . ' partes’ fegregatur per quandam interfecantem membranam, quse a figura, falx meflbria ab Anatomicis cognominatur. Sub cerebro tres fune ventriculi,m quibus fpiritus animales procreantur, vbi etiam qucedam fubftantia effigiem vermis temu- lans obferuatuc . luxta partem anteriorem cerebri eleuati, confpicari licet carun¬ culas capitibus mammarum fimillimas, qiite ideoprocelTus mamillares nucupantur,

F per quos fenfus odoratus perficitur. Item apparent duo magni nerui vocati optici. Proce (fus

nempe viforij, qui a cerebro orientes ad oculos perueniunt . Deinde fi cerebrum mammilla- magis eleuetur, fecundum par neruorum lubtilium apparetjqiii in gratiam volunta- res» vbi. rij motus ad oculos penetrant na tertiu parneruorum ad membra facieife excendir,

(parcum par vna cum portione tertij paris ad medium ventrem defeendit. Ex his poflea nerui recurrentes propfij vocis, originem fumunc . Quintum par ad os pe- trofum in radice auris fitiim fe confert . Sextum par neruorum fubtilium ad pala¬ tum, ratione fenfus, extenditur; & feptimum par lingua? famulatur, Neruoru p4

Ablato prorfus cerebro, confpiciuntur duo panniculi inferiores, os bafilare, quod riaquot, cajterorum offium duriffimu, b3fis,& fundamentum cerebri, »Sc capitis dicitur ; hoc diuiditurin ofiTapetrofa narium, duo ofla lateralia, & offa oculorum. In oculo po- ^

ftea mufculos, feptem tunicas, & tres humores, fcilicet aqueum, criftallinum, & vi- ^ treum rimari licet. Auris autem in vtroq; capitis latere locata cft, vt fonus hinc in¬ de perciperetur, pars exterior cartilaginofa ad tutelam fuit fabrefada. Caucrnam Fymp&num auris tegit panniculus fubtilis ex vilis neruorum auditionis contextus , qui vacatur quale» tympanum. Paulo inferius dentes fe fe offerunt confiderandi ita nuncupati . quo¬ niam Graeci eos vocant o^oi/tc*?. Horum numerus foletefle varius , cum plures in viris , & pauciores in fosminis confpiciantur : immo in aliquibus viris quandoq; tri¬ ginta, cum in alijs viginti odo tantum obferuentur, Cundi dentes nonfunreiuf- Bentiu nu* dem figura, namanteriores ad incidendum apti, nomina*ntur incifores ,& fubfe- merus, quentes canini ad figuram dentium canum formati, quorum duo dextram partem, & duo finiflram muniunt; reliqui molares appellantur , quia cibaria ab anterioribus incifa, & frada moliant.

H lam ad vetrem mediumjnimirum ad thoracem dcfcendemus,qui diaphragmate, fuperiori, & inferiori furcula concinetur: h^^c pars nonnullis vocatur pedus, quali fadum ex compadis Goftis , vel quafipeden , cum h^colfa figuram pedinis a’mu. lentur, OlTa hanc partem integrantia funt viginciquatuor coft^, feptem offa fler- r horaeis of ni.Scaddicis duabus furculis, clauibus nuncupatis, ofla tria fupra triginta refulrant. faquot. Obiter notandum eft numerum coftarum quandoq; variari : fiquidem Schcnchius meminit mulietis, quse viginciquinq; coftis erat munita . Et lacobus Carpus in pu- /» Jfagoge blica anatome anni millefimi quingencefimi vigefimi quinti coftam veram duplicem Anat. ^ eonfpicatus eft, vbi potiffimum offibus pedoris iungebatur . Inter duodecim co- ftas vndena continentur interftitia ab vtraqj parte, in quibus funt duo , & viginti mufculi intercoftales, Grascis (XicroTrKiv^icu didi, pr^ter quos, & diaphragma, duo in parte fuperiori, & duo in inferiori obferuantur,item tres mufculi coliijfeptemin dorfo, &odoin ventre inferiori, itaut ad numerum quaternarium fupra quadragin¬ ta afeendant. '

Vlyfsis AUrouandi

^e^erhqmi I» oh fer u.

Corplofum

In lih^ de dife^i, Af-- Ser»

Pulmo ex quibus COO- liet»

Lahh ex quibas inte- grata^

lingfia»

Partes ven¬ eris inferio¬ ris.

InteBina quot (mt.

Intra pe(3:us tres funt membranje, quarum priiiiaeft pleura cofias interiores ve- ftiensj fecunda eft mediaftinusjnon folum concauiratem pedoris/ed etiam pulmo¬ nes in duas partes fegregansjtertia ed diaphragmajqu^ potius mufculi,quam mem- bran^e naturam participat . Inter pulmones cor figura? pyramidalis intra capfuiam, vcl pericardium fitum eft . Hoc in aliquibus pilofumrepertum perhibetur, veiuti Dodoneus narrat de lacobo latrone e patibulo fufpenfo, qui veiuti iam mortuus, cum tamen adhuc viueretj depofitus ,atqi curatus conualuit, fed quia erat homo prause mentis , & mali ingenij ad ea denuo fceiera deuolutus , paricerq; captus, & fufpenfus fuitjquare hominis nequitiam admirati , cadauere eius incifo inuenerunc corob eximiam caliditatem vndiq; refertum pilis. Hoc «idem obferuatum eft in ^ corde Ariftomenis Graeci, qui folus integras acies pr^liando in fugam vertiffe perhibetur. In corde igitur pinguedinem, duas auriculas extrinfecus, fed intrin- fecus duos ventriculos Galenus obferuauit . Quamuis Ariftoteles terti; ventriculi cordis meminerit j cum tamen hic tertius fit pars dextri ventriculi , qute ad Iteuam declinat . In dextro ventriculo duo apparent orificia vnum vense cau^ fanguinem deferentis, alterum vense arterialis ad pulmonem fanguinem tranfmittcntis : qua¬ propter nifi fanguis ad finiftrum cordis ventriculum remitteretur, proculdubio ori¬ ficium vente arterialis orificio vente caute eifec latius ; & totus fanguis cor ingre- diens ad pulmonem transferri poftet . Prteterea in finiftro cordis ventriculo orifi¬ cium ven^e aortte ( hanc Patauij totam ofteam Clariftimus Faloppius in diftcdione cuiufdam cadaueris confpicatus, &admiratus eft) obferuatur latius orificio vena- g Iis arterite, per quam aer recipitur: hinc Anatomici percipiunt cor a dextro ventri¬ culo aliquid recipere, cum orificium, quo emittitur, maius fit, quo recipitur.

Succedit confiderandus pulmo, qui ex carne fungofa, membrana, neruo, & vafis integratur. Vafa funt afpcra arteria , quam Cardanus offeam in quodam de pati¬ bulo fu fpenfo,& non mortuo cfte retulit , arteria venalis a finiftro cordis ventricu- lo,& vena arterialis a dextro dimanantes. Canna pulmonis , feu afpera arteria in quatuor ramos, iuxta quatuor pulmonis pinnulas, diftribuitur : licet Schenchius in cadauere Caroii Noni Sabaudiae reguli , quinqj lobos pulmpnum obferuauerit . Iuxta caput afperte arteriae, caro glandulofa, humedationis gratia, a natura fuit fa¬ bricata, ne ratione ficcitatis , vox raucefccret . Occafione partium refpirarioni , & voci famulantium, labia veniunt ponderanda, quae ex neruis,carne,cute,& membra¬ na fupccompofita, quoniam verfus omnem differentiammorusmouenda erant . C

Poftmodum in fine palati quaedam caruncula ad formam vua? , ideoq; viiea nun¬ cupata, confpicinir . Supra caput afpera arteria? cartilago epiglottis dida a natura locata eft, nc quid cibi in cannam pulmonis cadere poffec . Lingua quoq; ibiobfer- uatur, ad cuius radicem fitum eft os figuram litterte gricce A' reprtefentans i haec duos recipit neruos , alterum mollem in linguae fuperficieextenfum , alterum intra eiufdemfubftantiam diffeminatuimvc altero I^efo , alter illtefus proprio fungere¬ tur munere.

A thorace ad infimum ventrem fit tranfitus , qui conflat ex partibus continenti¬ bus, & contentis. Contineres funt partes exterioresj&potiflimuabdoraenintegrata ex cuticula, cutr, pinguedine, mefarana carnofa ,mufculis re(ftis,mufculis laterali- busiarcendentibus,& defeendetibus, nccnon ex peritoneo.-htec membrana Gr^cis appellatur 7r4piT0!/«sr, quafi circumcirca tenfum; incifo igitur abdomine ,&eleuato peritoneo, afpetftui fefe offert omentum , quod partem anteriorem ftomachi , & in teftina te^it. A blato omento inteftina duplicis generis , nempe gracilia , «Secraffa confpiciuntur. Gracilia in numero ternario funt conftitura, quorum primum a lon¬ gitudine duodecim digitorum , duodenum vocatur , alterum ieiunum , quia femper fnane inueniatur3& tertium ileon, aut quoniam paffionem iliacam patiatur, aut quo. niara fitum iliorum occupet. Craffa inteftina pariter tria funt , nempe caecum vno tantfim orificio prseditum , quod in homine valde paruum eft , & potius alicuius li¬ gamenti, quam inteftini vicem gerit. Secundum eft colon , quoniam mulca cola, ideft multas cellulas habeat, poftremum a figura redum nuncupatur.

Mefenterium vero eft illa mebrana venarum copia fcatens, & eunda inteftina fi- siul iungepsj ideoq; Grtecis quia fic «V enepaVi ideft in

^ ■ ipediQ

Monftromm Hiftoria. 8i

medio inteftinorum. His vifisjConfideratur ftomachus, ideft ventricukiSjquafi par- uus venteriocatusinterheparj&Jienernformamrorundam , vel potius cucurbiti¬ nam habens, cuius pars fuperior ad finiftram, & inferior ad dextram vergit rcuoi hxc figura quantitatis materi» eflet magis capax . Pr»ferea ftomachus duo habet Hems for- orificia: fuperius inferiori latius , vocatur os ftomachi , & »fophago continuatur, inferius dicitur pyloron, nempe ianitor. Alligatur os ftomachi dorfo inter duode¬ cimum, & tertiumdeciraumfpondylum, vbi poftrema finit cofta i quare in affecfti- bus oris ventriculi fatius cfiTet partem pofter/orem, & non anteriorem inungere.

Hepar,fiue iecur in dextro locatum hyppocondrio vocatur officina fanguinis, in ^ cuius parte concaua reducuntur ad vnam omne^s ven» , qu» meantad inteftina .

Schenchius tamen hepar quandoq; in parte finiftra,&Iien in dextraobferuauit.Im- Lib.^.ohfer. ino meminit vnius qui duplici iecore fuit infignitus . Sed maiori afficit nos admi- obfer.%. ratione, quod narrat de homine ambobus vifeeribUs carente; fiqurdem Anno Do- Ltb.‘^.obfe limini fexagefimo quarto fuprafefquimillefimum die vndecima 0(5tobris,in cadaue- obfer.’], ^re difleCto Matthi» mercatoris Anruerpicnfis natione Germani, ne veftigium qui¬ dem hepatis, & lienis repertum eft, fubftantia autem omnium inteftinoru erat car- nofa,& vcnacauaab inteftinis ortum trabebac : quare in hoc homine viuente inte¬ ftina, vtriufq; vifceris munium obibant. Vt redeamus, vnde digreffi fumus ; iuxta concauitate iecoriscyftis fe!lis,aut vefica fellea confpicitur,qu» vefica ad mentem Galeni, fuperuacaneum bilis humorem recipit, qui poftea per duodenu inreftinum Lib./^Jev-- F defeendens paulatim expurgatur. Splen finiftrum occupat hyppocondrium , eftq, fu c.4, figur» quadrangularis, cum ftomacho rotundo adhtercat.; huius vifceris officium feft fecem fanguinis , & humorem melancholicum attrahere . Sed mirandum eft, Lib.l^obfer ' quod notauic Schenchius, in aliquibus duos, & tres lienes fuilfe repertos, & quan- 84. dCiqi nullum, quod contigit noftra »t3teBononi»in muliere, qu» fponce fe fub- merferat , & in aperto cadaucre , hepar tantummodo confpedum eft, cuius altera pars nigra, & quadrangularis inftarfplcnis erat, qu» pars procuidubio alterius vi- Mulier lie- fceris vicem fubibat. ' ne carens»

Ablatis interaneis, & vifceribus, in dextra, & finiftra parte, renes vna cura ramis venarum a vena caua orientibus apparent , quorum vnus ad dextrum , alter ad fini, ftrum renem permeat. Hic admirari oportet firum renum in»qualem , cum horum vnusaltior fit altero .-idcirco feribebat Galenus venam cauam ab hepate orientem,

^ adhucq,- fubiime verfus dorfum fledi ,& dextrum renem petere, confequenterq; paulo inferius ad finiftrnra renem penetrare. H» autem funt /II» ven}p,qa» emul- 7, gentes appellantur, quoniam aqueam attrahentes fubftanriam per renes ad veiJeam detrudant. A renibus vrcteres in veficam inferuntur, per quos humor aqueus a fan- guine fegregatus, nempe vrina expurgatur . Hi meatus tanto artificio veficam in¬ grediuntur , ne lotium femel ingreftum per camdem viam egredi poffic, vt GaJe- Lib.$.dev- nus horu vafor-umartificiu contemplatos prouidentiam, & eximiam quanda Crea- fupart»cap. toris Sapientiam fuerit admiratus, Vefica deinde ncruofa obferuatur cum collo carnofo,& mufeulofo,vt opportune lotium retineretur, & expelleretur. Hic obi- ub.^,obfer ter notandum eft in hominibus aliquando duas vrin» veficas repertas efte: nam meminit Schenchius mulieris annorum triginta , cuiqs cadauer apertu duas vefi- jj cas reprasfentauit, alteram innaturalifede locatam, alteram vero ex dextro latere “ colli matricis prognatam naturali vefica duplo maiorem, lotioqjplenami cfi tamen in illa nullus meatus admittens, & emirens vrinam confpicerctur.

Succedunt vafa generationi deftjnata,qu» Galenus eadem tara in viris , qumn ub, 14. de in mulieribus effie pronunciauit. Illius verba funt h»c:qu»cunqjparticul» funt ge- vfu pars. e. nerationi dicat», hae quoqj omnes in mulieribus inueniuntur , in hoc autem tan- 6. tummodo diferepant, quod in mulieribus tales partes intus occultantur,in viris au¬ tem forinfecus apparent. Sunt igitur in viris virga, teftes,& vafa fpermatica. Vir¬ ga continuata eft collo vefic» multis nexa !igam:entis,qu» abofte pubis originem fumunt. Sed vafa fpermatica duplicis genens elTe feruntur , quia alia praeparant, alia femen deferunt. Praeparantia funt , qu» ateftibus difcedunt, & circa eorum partem fuperiorem inuoluuntur, fubftantiam vero teftium nequaquam ingrediun- partes geni tur. Alia funt, qu» magis penetrant ad meatum vfqj virg», & femen iam geni- talesviroru tum eiaculantur. At in

Vterus

^ .

82 Vljfsis Aldrouandi

Atfn muliere partes genitales Aint triplices, nimirum vafa fpermatica , teftes, 8c vterus; h»c vafafunt fexjfcilicet quatuor praeparantia , nempe dua? vena? , & toti¬ dem arteria , quarum illae iuxta dextram partem a trunco ven;r cause infra renes . defeendentis oriuntur 5 &iuxta partem finiftram ab emulgente 5 fed ambre arteria?

a trunco Aortte defeendunt , qu;e vafa pr;vparantia, antequam vtrumq; attingant Eeftem, in duas partes diftribuuntur, quarum vn^ materiam feminis ad teftes, & al¬ tera proprium alimentum ad corpus vteri defert, necno magna ex parte nutrimen- Vdfa gem~ tum festus i immo fanguinemmenfi:ruum3& cum eo identidem magnam humorum taliamftUe- colluuiem. Alia duo vafa vocantur deferentia , qua? a reftibus orta ad cornua vteri ris. extepduntur, femenq. perfeclecteboratutnin^cauitatem vteri ducunr.

Vteruscum orificio exteriori j & vafis

adherentibus. ^

Monftrorutn Hiftoria. 83

Vterus Igitur inter redum inteftinum5& veficam fitus partibus fimplicibu5^3& compofitis integratur . Simplices funt tunica?, vense, arteria, ncrui, & ligamentaj recipit enim matri^neruos a lumbis, & oiTe facro 5 in qups ramufculi quidam fexti paris inferuntur; hinc fit^vt tantus fit confenfus vteri cunf ftomachojccrebrojalij fq; partibus fuperioribus.

Hicobferuandum efi: vtcrum humanum rariifime bicornem infiar matricis bru¬ torum inuenirfiprcetereainterpcauitas nuUis cellulis difiinguitur, vt multi perpe¬ ram crediderunt. Veriim quoniam interanea mulieris , Sc viri nihil pariunt diferi- minis nifi in partibus generationi dicatisjideo placuit iconem matricis cum orificio E exteriori, annexis pons vreteribus, &tota ciufdcm ftrudura fpedanda exhibere.

Cteteriim in figura fubfequenti, eundem vterum refedto pudoris finu,cuoccuI- to eiufdem orificio oftendimus,vbi conceptusformarur,& femen ad determinatum paritionis tempus concluditur. Inhac eadem icone vcfica etiam a tollo recifa ob- ^ructur: fedid exaiJtius explicare non conamur, cum id palfim in monimentis Anatomicorum demonftretur.

Vterus orificium internum oftendens.

V crura

Vljfsis AIdrouandi

Vudenda

muliebria

Jn Ub, de iiffeSi^vul-’

T artes €}£■* terna pudh

TSIympharu

muliebrium

etymum.

Clitoris ^uid fit^

7* ribades mulier. qua.

Flos virgis nu Hymen^ ^ clauBtu 'virginale quid.

Veriitn vt partes vtcri compoficx magis innorefcant,hic paulo accumtius de il¬ lis diflferemus. HvT igitur fune quatuor, quarum prima omnino cft externa, pluri¬ bus, & diuerfis partibus conftaqs ; quapropter nomine pluralitatis donatur, & pu¬ denda muliebria appellantur; proprie tamen hxc pars externa vocatur vulua, quali vallis, aut valuajquamuis totus vterus in fuasquatuor partes diuiduus appelletur vulua, quia per rimam ampliffimarain duas partes fcilicet dextram, &:finiftraiTi di- uidatur, qute minimo negotio tanquam valute tedium recluduntur , & clauduntur ; hanc partem Galenus multis in locis Cunnum nuncupauit forfan acunneo , vel fiffura, quam h:ec pars repr^feniat. Altera pars vocatur iinus pudoris, tertia collum verum matricis, quarta corpus vteri. Prtcdidlarum partium ah> funt adeo exter. A ntCj vc omnium oculis fubijciancur, alite vetoit^ internte,vtnonnifi dilTediione pa¬ teant. Deinde harum partium plures virginibusj Sc mulieribus corruptis funt com¬ munes, paucae vero propr ite.

Itaq; primo loco de partibus vtriq; mulieri communes agemus , & inchoand^ ab his, qute magis patent , h^ funt pubes , duo labia pudendi , rima in eorum medio confiftens, & in ea produ(5tio nympharum. Pubes dicitur illa pars exterior, qux pi¬ lis fuo tempore vefticur; labra funt tanquam duo molles monticuli compofiti ex fu bftantia quadam cutanea, carnofa, glandulofa,fpongiofa, & adipofa, ad latera magnte rimee fiti . Exrra htec labia propendent dusc apophyfes , partim carnof2e5 partim membranofac, quas paflim Medici nymphas appellant; alioquin Grtecis ttts- ptiyia, nimirum alK vocantur. Quare modo nympha? dicantur prardidte partes, g non fatis conftat; nifi v^elimus dicere nymphas Grsecis appellari fp6fas,& quoniam hie partes funt prim:e, qua? in concubitu fponfum admittunt, ideonymphic nomina¬ ta videntur, vel potius nymphae, quafi lympha, quia aquis, 6c fontibus pra?fint,pa- riterh^ caruncula? meatui vrinario,&:hnui pudoris adftant, a quibus varij humores tanquam a fontibus profiliunt. His addamus, quod veluri nympha aliquando mon¬ tium pr;rfides appellantur, fimiliter hte carunculae veluti inter colles ftabulantur.

Modo ad magnam rimam accedamus , inquaquinq; digna obferuatione inue- niuntur. Primum eft huius degeneratio in Foliam, fecundum cft clitoris, qui loca¬ tus eftin fine anteriore, & fupcriorcrim£e, tertium vrintedudiius , in cuiusextremo efl: orifeium colli vefic^ valde brcue,8c in eius ambitu prominentia quadam car¬ nea orificium tegens , quartum cfl: onficium finus pudoris in medio foffte locatum, quod in virginibus longe quam in mulieribus aliter compofirum apparet, quintum C eft foffa caua, &: lata ajrtte finum pudoris fita, qute naniculse figuram prx fe fert. Par¬ tes igitur difficiliores prius explicantur. Clitoris, huc , quafi rimam clau¬

dens non videtur differre a mentula virorum, nifi longitudine , meatu vrin2e,emif- fione fpermatis, &: defedu mufculorum, titillatione poftea htee pars maxime pr^- ftat; idcirco Nuperi Anatomici,vt Columbus hanc particulam, oeftrumyeneris, & r dulcedinem amoris indigitarunt. Ha?c eft illa pars, qua mulieres perdirte libidinis,

& nefaritB inuicem in confricationibus abutuntur ; quamobrem Gr^cis rpi/Sctdzey nempe confrkratrices appellantur , Tandem carunculse illo? fecus duftum vrinte a natura fumt locar;r, vt aeri effenr impedimento, ne poft emiffum lotium , capacita¬ tem vefiese ingrederetur, & h;^c de quacumq; parte virginibus , & mulieribus cor¬ ruptis communi didtafufficiant, ^

Modo fi ad alias properemus , incidemus in orificium finus pudoris , in fbffa fe- dem habens, & in virginibus tale eft, quale a natura fuit forojatumfia mulieribus vero taleconfpicirur , quale poft compreffionem relinquitur, abfqiyliafpepriftin? integritatis recuperand.^B :h?cprodu(ftio, vel finus multis gaudet nominibus ; vo¬ catur flos virginum, hymen, quafi limen, germen fl6ris,co!umna*, & clauftrum vir¬ ginale; haec particula componitur ex quacuor carunculis myrti baccas aemulatibus, qu« quafiin quatuor angulis didti finus locatae funt,conne(ftunturpoftea a quatuor membranis carnofis fitis inter fingulacaruncularu interfticia,quibus cu fcrea?qua- Jiter protendutur; quamobrem haec produdio ex quatuor carunculis , & totidem

membranis conftruaa in conu truncatu definitj: ideo perbelle alabaftro,ideft calyci rofae femiexpanfo affimilatur , & a Galeno membrana prjeputio fimilis appellaturj eft enim produaio in extremitate perforata velut praeputium, fed paulo carnofior,

& mol-

Monftrorum Hiftoria. 8s

& mollior prjeputio cxiftit. Veriim notandum eft in aliquibus virginibus has carun¬ culas, «Sc membranas prsEdi<5taro productionem efficientes , modo breuiores , modo '

longiores, modo tenuiores, modo craffiores effe : quemadmodum, & orificium e;^-

Vteri Icon cum foetu intus fito.

S(S Vlyfsis AldrouanHi

cremitatem huius produilionis occupans in quibufdam anguftiiiSj&in alijs latius progignitur; hinc maior vel minor in primo congreifu difficultas oritur . Sanguis I>efloratio igitur in primo concubitu profliiens non modo a vahs , fed a membranis carneii laceratis , &a carunculis attritis dimanat: ha?c autbrn laceratio vocatur deflora¬ tio, quoniam deftruituriila produdlio quec calycem rofec rcmulabatur. ^

His intclledis, venit explicanda tertia pars qdte collum vteri dicitur , quod fub» ftanria raembranofa, ficuti reliquteeius partes, conflat, huiufqj orificium figura oris catuli rcccns nati, aut Tine^ pifeis reprcefentar, & interius matricis orificium Medi- ciSjSc Chirurgis nuncupatur. Hoc quamiiis ampla? cauitatifinus pudoris continuum fit, nihilominus eft angufliflimum, excepto eo temporis momento,quo femen virile ^ recipit, aut quando fit folemnis aliqua euacuario, qualis efl menflruorumjaut vitio- Celli matri forum humorum expurgatio . Verum ne femen femel receptum a matrice facile di- €ii defert-' laberetur, natura quafdamafperitates , quales in linguis fcliiun obferiiari folenr, pio, longitudini totius cauitatis prcediefli colli appofuir, quaru radices rinferne Htx funt,

acies vero fursiim tendunt , vt facilcmingrcffum ,difficilem vero egrefTum habe- * rent. Vnde poft receptum femen a conceptione ad partum vfq; os vceri ita exade tih,i$.de claufum eft, vtne fpecillum quidem admittat, quemadmodum Galenus optime at-

vfi*far, cq teftatus eft. Hoc tamen perpetuo nccelTarium non eflTe quotidiana monftrat expe¬

rientia , cum in grauidis magnae interdum fiant cuacuationes fanguinis,hu!noru pur¬ gationes, & quandoqjpraua: conceptiones, faluofi^tu, expellantur. Sed b^crara funt ficuti rariores fuperfetationes. ^

Quarta pars omnium prieftanrjflima eft vterus , cuius gratia priedidi^c partes tam Vteruspars fimplices,quam compofit^ a natura fabricatae fuerunt. Vocatur autem vterus ab praHanttjf vtre , quia , illius inftar , facile extendatur, & contrahatur , deinde pyri mediocris formam prje fe fert,&: fubftanriamreliquarumpartium fubftanti^Dffimilem, nempe membranofam habet. In grauidis poftea vterus per extenfionera maior redditur,

& potiflimum in augmento foetus, iramd tunc infans curuarur,& figuram fphaericam affumitjcaput ad genua vertic,vtrumq;crus attrahit, ambabus manibus fuper genua locatis, parte antica tergum matricis refpiciens3& pofticam ventri matris obuertes; quicqiiid multi Anatomici fcripferintj Rufus tamen id experientia deprehendit,ve- luti in fuperiori figura obferuatur.

Tandem vt finem huic Rubricae imponamus,reftat vt deoffibus dorfi,& reliquo¬ rum membrorum non nihil dicamus . Dorfgm ex pluribus oflibus compadum eft, C in quibus medulla fpinaIis,feudorfalis rcfidet,& diuiditurdorfuminquatuorpartes in collum, metaphrenum, lumbos, & os facrum, nempe magnum, cum hpor Grxeis facruro, & magnum fignificet ; hoc enim os in comparatione ad cieterasdorfi ver¬ tebras magnum merito appellari poteft . Spondyli igitur fiue vertebrae ad os vfq; facrumjcx mente Galeni, funt quatuor fupra viginti, quarum vertebrarum fepteni collum, duodecim thoracem, &quinq; lumbos conftituunt. Sirefpiciamus brachia,

& manus, omilfis mufcul is, chordis, neruis,arterijs,& venis, offa fe fe offerunt, & primum vocaturos brachij , fiue adiutorium, ab aliquibus vina. Hoc os copulatur fcapuix, & verfus crbitum alijs duobus iungirur oflibus focillibus nominatis, qu® ad rafetam vfqj fiue carpum perueniunt , Carpus vero ex Galeno odo oflibus , & metacarpium quatuor integratur.

LtkiJev- pe oflSbus digitorum, & eorum vfibus, cum fuse Galenus pertradauerit, ad il- ^ f(*Par,c,io, Ium ledores relegamus. Si medicemur offa inferiora, incidemus in os fosmoris,fi-

uecoxic, fed vt melius horum ofliura compages intelligacur , reuocandu eft in me¬

moriam, quod in fine fpondylorum , vbios facrum effe dicebatur , huic ofli alia duo adhserent , & pars anterior tikffur os pubis , fuperior os iliorum , pofterior os anchte, cuius concauiras os pyxidis coghpminaruri quam cauitatem poftea-caput of¬ fis coxa? implet, quod alteraparte in genu cum quadam rotula copulatur, indeq; offa tibisc fequuntur , duo funt , Auicennas cannam maiorem , & minorem appellauit, Alij fiftulas indigitarunt, H.^c offa in fine duas habent eminencias,qu2e clauiculae, vel tali nominantur,

Tandem pes hominis non folurn ad greffum, fed etiam ad apprehenfionem a na¬ tura fuit fabrefadus .• idcirco eaaidcra cura brutis non habuit conftrudionem :qua-

propter

f»a.

Vertebra qmt ftnt.

Monftrorum Hiftoria.

propterea Galenus prodidit partes pedis proportione refponderepartibus manus, ,,

quoniam djgkii ratione figur», numeri, & ordinis inuicem affimilantur.hinc patere numerum oflluni, nempe fexeflfe fupra viginti exiftimamus. Quare autem maior digitus pcdisduotantiimhabeatofifa ,cum pollexmanus tria poflSdcat, ratio cft hsc, ex mente Galeni, quonia os inferius pollicis manas feiundu cft a mctacarpio.

eu pollexpedis fit illi copulatus. Prjtcrea pollex pedis maior fuit,qu3 manus, quia . flexiotiipedu opitulari debebar. Ad maiore igitur ofiium cognitionem, non piguit

- -'^-qcti.necnoauisantcoculos reprjefentarc, vt ledor magna vtriufqj

cStcmpIari pofiic , poftcaqua his icones inlMufieo inucnimus.

icone humani fccicti

conueoicniiam

Hominis Sceleton.

Explicatio figurae coaccruationis ofiium humanorum cumfcelctoiuium co.T3pa- ratae efi: haec.

A.B. Rofirum, quod dentium, & labiorum munio fungitur.

M. OCTaqu* Galli vocant Pallcrons longa, &anguftafcilicccvnum ia vno- quoqj latere.

f>. Os, quod furcula diciturin nullo cftaHimaliprrcerquam in aue.

P. Sex coftas thoraci coherentesin parte anteriori, & fex vertebris in parte pofteripri. Ha P. jDao

Vlyfsis Aldrouandi

Auis Scelcton.

F. Duo ofTa coxarum longa.

G. OiTicula vropyeii.

H. Patella.

I. Suturje capitis, quce vix apparent, nifi cranium fuerit codlum,

K. Duodecim vertebrae colJijSc fex dorfi.

L. Offa duarum brehium.

N. OlTa brachiorum, aut fcapularum,

O. Thorax.

P- Os paruum cubiti, fiue radius.

Q. Maius os cubici, fiue vina.,

R. Carpus. . .

S. Condyli,

T. Appendix quee cft in alis.iuxta proportionem eft loco pollicis manus s T. Metacarpium. >

V. Extremum Appendicisjqu^ cft veluii digitus;

Plura

Monftroram Hifloria. 8p

V. plura offa in extremitate alarum referentia palmam.

X. Maiora oiTa foemorumjvnum in quolibet Jatere.

'Y. 05 maius cruris, quod dicitur tibia.

Z. Os>minus cruris.

& Os datum auibus loco cruris humano talo refpondcns,

AA. Digitipedumjquorumpofterior eft Joco maioris digiti.

BB. Quatuor articuli in digito maiori/eu exteriori,

CC Tres articuli in hoc digito.

P DD. Duo articuli in hoc digito veJutiinpofteriori.

PHY SIO GNOMONICA.

I V I N AT IONIS coniedura, quam ab humano 3fpe<9:u elicere confueuerunt, iuxta facram paginam , haudquaquam probanda elTe videturi cum legatur apud loannem. Noltteiudicare faper faciem:, ^ afpeUum-, fedre6tum iudicium /W/V.;/e.N/hiIominus hoc alTertu loan» nis minime prohibet, quin, cx afpedu, & effigie humana aliquid iudi- carepoffimus; quandoquidem hocrefertur in illos, qui ex prauis affedibus , &non ex re, autcauCa iudicium faciunt,- fed ex perfonarum acceptione, hominumqiodio, vcl contemptu, a rei veritate declinanti quod vitium maximopere vitandum eft, Itaq; hominum afpciftus licet fpecie effientiali non diferepent, accidentalis tamen F differentia obferuandaeft, quoniam h;ec pro morum diferimine nobis fummopere famulatur . Quamobrem fi breuicer omnes humani corporis partes meditemur , ex illarum varia difpofitione, & figura diuerfi etiam hominum mores eliciuntur.

Caput in primis fi fuerit magnum iu comparatione ad reliquum corpus , homines indicat hebetes; fi fuerit paruurn, & minutum fatuos, mediocre vero naturale eft,& optimos fenfus indicat . Quando figura capitis ita eft auda, vt frudum pini aemu¬ letur, tunc homines fimili referti capite inucrecundi erunt, &iadatores;ficuti ho¬ mines breuis, &'gfobofi capitis, infipientes funt , & imtnemores . Cum vero caput ^ fit cralTum, & in fuperficieplanum , ad homines omni vitiorum genere imbutos at¬ tinet. Si fuerit oblongum inftar mallei, homines prudentes, & fagacesjfi concauum in parte anteriori iracundos, &dolofosfignificat.

^ Caput capillo tegitur, qurfi fuerit crifpus in timidis , eredus in hominibus rudi. ^ bus obferuatur. In horum mediocritate optimum fignumconfiftir.

Capillus durus, qualis Ferarum, v irum ferinum denotat. Mollis, & copiofus na¬ turam muliebrem indicat. Idcirco horum mediocritas probatur. Coma nigra 'con- fpicitur in vafris, rufa,& fubalba, qualis Scytharum,rufticitatem,& ignauiam figni- ficat. Leniter rufa homines dociles, &profperos exornat. Nam intense rufa im¬ probatur ; cum ferinos mores focios habear. De hoc colore fortaffis verba fecit ille Poeta, quando cecinit.

Crine ruber:, niger ore, breuis pede, lumine Ufus Kem magnar/ipraBaSi Zoile, fi bonus es .

Si frontem intueamur, hi'ec vel erit iufto anguftior ,qu.^ ad homines fiolidos, indociles, ventri deditos fpedabit, vel erit iufto latior, veluti in bobus obferua-- pl tur, & haec ad homines obtufioris intellcdus, & pigros attinebit . Frons demiffior erit hominis pufillanimi, demiffior vero, & rotundior hominis inepti , & inconftan- tistficuti longior hominem benignum, & docilem exornat. Frons quadrata, &re- deformata magnanimitatis, prudentiae, & probitatis eft indicium. Tenfa ver6,& lucida adulationem fignificat.Frons nebulofa audacibus, & cleuata liberalibus con- uenit. Quando vero iuxta tempora eritinflata, homines fuperbiaturaidos,& inge¬ nio rudes denotabit. Rugofa eft hominis cogitabundi. Quando vero erit afpera,& diuerfis in locis tumida, hominem malitiose fatuum , & aurum immodice fitientem defignabit.

Siconfiderentur variae oculorum figurae , colores ,& motus; hinc etiam varios hominum mores poterimus haurire : fiquidem oculi parui funt hominis pufillanimi, & oculi magni hominis regnis,& manfueti . Concauitasoculorum homines malefi- c:os,& inuidos oftendit: quemadmodum corumdera eminentia fatuos. Oculi parum

H ^ ■ con-

Cap, 7.

Caput acu* tum ifiBar pini*

Frons qua* drata^fi^ re* de formata

Oculi paru concauL

Vlyfsis AIdrouancli

i’'-

t*'

coneauiad magnanimos, valde aperti ad impudente? rpedant. Gculi ohlogiin- funt illis , qui fucum Facere, &impoftura verborum vti nituntur. Parui, & tremuli amatorum funtproprij. Obliqui, homines in iram procliues, & fallaces oftendunt. Quando vero cito ,& varie mouentur, &: interdum quiefeunt , hi temerarijs com¬ petunt. Oculi velocicenmoticum acurie vifus.in fraudulentis , & infidelibus con. fpiciuntur. Deniq; oculus quanto maior erit, tanto minor malitia, Sc maior ftulti- tia fuperabit. ^ .

Quando anguli oculorum carne referti naribus adhaerebunt , homines omnium colluuione vitiorum contaminatos denotabunt. Colores etiam oculorum apud Phyfionomos aliqpid foicntindicare ; fiquidem oculi fubfanguinci in homine in- ^ uerecundo, & valde petulante obferuantur . Color perniger timiditatem prtenun- ciat,ficuti niger, & fiauefcens animi bonitatem . Si fuerit fuluus, qualem colorem Oculi Lionu i-^onum reprefentant, proculdubio ad magnanimitatem fpe(5tabif. Si igneus ^mles, inucrcGundos denotabit. Si tandem fuerit lucidus, quemadmodum in oculis aal-

^ ' Jorumobferuaraus, abfq; dubio talem oculum ad homines in mollitie, & prodigum

luxum prppenfps referemus.

Aures a coniedura diuinationis non funt remoucndjema paru»,quales fimiarum ad fcurrilitatemfpedanr; magna? hebetudinem fenfoum indicant,- cum tales inafi- nis confpiciantur. Homines flacci, nempe grandes, & flaccidas habentes aures do¬ lidi funt. Rotundis auribus referti, vt plurimum funt indociles . Longis, & aagu. ftis infignitisinuidianon carent . Deniq; quando homines aures capiti valdeadhse- B rentes habent a maleuolentia recedere nequeunt . Demum aures pilis refertte ad bonum auditum, moderat;^ vero, & naturales ad optimum fenfum reducuntur.

Nafi extremitates crafc homines concupifcehtes,crafftE ver63&: euerfie pioros, Scfcgnes indicant. Sietedem fuerint acut^, in iram valde procliues denotant: quemadmodum nafus patens ,& apertus idemfolerfignificare. Sinafus fuerit ro¬ tundus, extremitatibus obtufis, indicium eft magnanimitatis,quam nafus aquilinus folet etiam oftendere. Quando nafus eft rotundus cum extremitatibus gracilibus, tunc ad inconftantes refertur . Sicuruitatem afrontedudamnancifcaturjinucre- A^V^^ fi’ cundiam,& leuicatem generat. Simus nafus folutos in luxuriam concomitatur, De- mm quid ia «jq. longus, &ad os protenfus, abfq,- probitate, & audacia non inucnitur, dicet, RxJabijs gracilibus, & relaxatis, qualiain leonibus obferuantur, pofTumusma- ^

gnanimitatem pr:rfagire, ex gracilibus, & duris, qualia apparent /n fue,iracundiamj ^ ' ex fuperioribus labijs tantummodo craflis , qualibus afinus eft refertus,fatuitatem.

Si tandem aliquem cum fuperiori labro cuerfo, gingiuis detedis intuebimur, qualis canum ridus effe folet, illum contumeliofummanifeftare debemus Jtem dentes ca¬ nini longi, & firmi in homine voracitati famulante, &irK motum facile concipiente Detes latii apparent. Craffbs vero, & latos in hominibus cenodoxiic captatoribus, & libidine & qi intemperata cupiditatis exardefeentibus licet intueri. Vocem magnam, & gra- ftgaifieet. uem edunt contumeliofi, qu^ vero a grani incipit ,& in acutum definit, ad iracun¬ dos fpedat. Non valde grauem, & altam emittunt , qui in iram pfocliuiores funt, quamtigres. Acuta, &raollis obferuacur in eft;^minatis . Vocem mollem inftar ouium,cmittnntraanfueti. Siquidem acuta, & fortis qualis eft caprarum ad infanos attinet. 0

Si faciem meditemur; homines Pigri faciem-carnofam habent, Curiofi macilen¬ tam. Timidi magnam, & cannofam; illiberales paruara, Maligni, & fimulatorcs ha¬ bent faciem deorfum fpedaotem . Rixofi planam abfq; tumore . Malcmore gerati deformem, & obtortam. Inuerccundi longam. Simplices valde minutam, & rotun¬ dam. Audaces longam, & macilentam. Mendaces a frontead maxillas latiorem, & Color faciei tapdem Inui.di a maxillis ad’mentum anguftiorcm faciem habent . Praeterea color vanus effe faciei rubefeens obferuatur in, Verecundis , fed quando gen*e nimio rubore funt folet. infperfie,amatores vini indicant. Obfc^ni genas, & nafum rubore hepatico refper- fumhabent.

Amplius faciem integratmentum, quod etiam meditari debemusiquandoquidem mentum acutum, vt in cane, homines fideles denotat, paruum sStbreue, vtin fer* peate, homines inuidos, & immites. Naia mentum quadratum in hominibus virtu¬ tum

Monflrorum Hiftoria. pt

fum prop? omnium defiderio flagrantibus confpiicitur. Mentum Io aguui,& circa partem inferiorem acutum homines vcffipelles deflgnat , & rotundum effssmina- tos . Si tandem intueamur carnem fub mento verfus gulam cum fbue.a .hommcm

perniciofa libidine oppreifum priefagicraus. A mento dependet barba, qute popio"

fis referta pilis ad melancholicos fpedat . Sin fuerit rede formata optimam hotni.r nis temperaturam demonftratinam in barba inconcinna, & informi totum oppolitum contingit, Attnulier barbata d rei venerete proluuio non poterit abduci . Ideo conflat adagio. Mulierem barbatam eminus efle falutandam.

lam tempus eft, vt ad partes inferiores per cohum, & pedus defcendamus. ^ Nam collum craflum eft in homine forti, gracileindebili, Steif^minatb. Si col¬ lum fuerit craflum, & carnofum, vtin tauris, homines oftendit iracundosj modera¬ tum, quale Leonum, magnanimos, longum, & gracile , quale Ceruorum , timidos, & tandemcollum perbreuc, quale luporum, dolofos demonftrat.

Pariter pcdus magnum , &rede. formatum obferuaturin hominibus robuftis. Amplum in fortioribus >. Si fuerit pilofutp» quale auiutn homines aniroofos quidem, fedinftabiles ftgnificat. Pedus abfqj.pilis timidos, & molles oftendit. Pcdus val¬ de carnofum ign3uos,& indociles. Scd.inrcrftitium a iugulo ad ftomachum maius, quam ab extremitate thoracis ad vmbilicum, homines prudentes priefa git. Mam¬ mas autem pingues , & deorfum pendentes in homitirbus tanthmeflfeminatis con- fpiciuntur. T an dem fi in parte finiftra pedoris caro appareat cralFa, & eleuata cura F naeuojvno, vel pluribus pilis referto. Pcolomeus inde honorem, & diuicias pr£edice” bar. Si in parte pofteriori pedoris confidererur metaphrenum, fiue interfcaph lium, hoc vel erit magnum, rede formatum , & minime carnofum, & tunc virorum roburindicabic. Viciflim quando erit paruum, &informe, tunc ad homines molles, & fteminas attinebit. Si fuerit curuum eum humeris ad pedus, conraminatos mores oftendit. Si fuerit rupinum^quale equorum, dementia in fubiedodominabitur.Si- militer humeriraagni funt fortes, parui debiles, & tales funt heminarum, & hominis ' delicati. At humeri cleuatiad infidiofos,& latiadiviros fortes, & acuti ingenij perti- ,nent. Hinc etiam colligendum eft coftas amplas efle in [lorninibus validis, & angu- jflas inmolhbus, & delicatis . Item tumor circa coftas loquacitatem, &ftuititiara arguit .

De humeris vln^e dependent ; ideo qui has adeo longas habent , vt manibus ge- ^ nuaabfq, corporis curuatura tangere poflint,funt viri fortes, fedhuiufmodi homi¬ nes funt rari : plures funt qui has habent mutilas, & hi peflimi, & raaleuoli efte per¬ hibentur, Adamandus notat efte aliquos, qui comedendo caput potius martibus, quam manus capiti admoucant , & hos malis imbutos moribus efte iudicat . Digiti manus fi quodammodo coalefcere videantur, pertinent ad intemperatos , fi breues fuerint, & credi ad temerarios . Pollex intra manum claufus, auaritf^ eft indicium. Digiti valde longi,& delidati ftukitiam fignificant. Magni tandem, & rede forma¬ ti optimam corporis conftitutionem arguunt. Digitorum vngues lati, albi, & fubru- fi, in viris robuftis, angufti , & oblongi in fteuis hominibus obferuantur . Quando obliquifuerint moreauium, impudentes, & rapaces fignificant. Vngues exigui ad veteratores, elati, & albi ad delicatos attinent. Exvngiie fubtili lucido, & fubru- bri coloris, acumen ingenij poflTumus argumentari, Pr^terea afperitasj&rotundi- ” tas eorumdem homines in luxum procliucs, breuims vero malignos defignat.Item Vngues pundis albis fignati in hominibus decenter natis, & pundis nigris infigniti in Inuidis confpiciuntur.

Regio ventriculi pinguis indicat fortes, minime pinguis molles , venter promi¬ nens edaces, paruus, & eleganter formatus, ingeniofos, valde pilofos infra vmbili¬ cum, loquaces demonftrat, Si longum fuerit interftitium ab imo pedore ad vra- bilicum, ad homines voracitati feruientes pertinebit . Sin fueritiequale optimam conftitutionem arguet.Itcm hyppqcondria gracilia,&: prefl^a, qualia funt ranarum, in hominibus timidis obferuantur. Sicarne fuerint referta, indociles denotant.Pe- den valde pilofumnon modo fo£Cundiratem,fed libidinem etiam immoderatam oftendit: quando eft pilis nudum caftitatem arguit . Ofla anebee prominentia forti- eudinem, gracilia, vt in feminis, debilitatem, defignanc. Coxs^ corofe,funt fortes,

carno-

Barifa ■ lis.

Colli vartA qualitates,.

Metaphre,^ nu Jiu^ in* terfcapiliii.

Humeri

quales.

Vngues qua les.

Ventriculi regie qualis.

Cenarum

codisienes.

Surx*

T alus»

PeM.

Lih. 1 . de hiU, Attim»

Pedis digiti. Celar cutis»

Qreffus»

planetarii cognitio Jn Genituris»

Metapofco- pia qua»

Vlyfsis Aldrouandi

carnof^ vero molles, S£de]icatae.ftem nates dcutce, Sioffex funi robii ftx, carnofx'

& pingues, effseminat^e.Nam exiccat£e,vt in Simijs, ad malemorigeratos fpesftanr* Genua gracilia monftrant timiditatem, curua, in parte anteriori, quibus feminte ple- rumqjfunt refer tte, effeminatos, pinguiatimidos,& liberales, macilenta robufios, * &audaces fignificant.

Succedunt crura , que pilis pluribus referta in hominibus luxu perditis confpi, ciuntur. Heccraffa, & rorofa hominis fortitudinem comitantur, Neruofa vero, & fubtilia, vtin auibus, libidinem arguunt. At fure crafle adinremperaros,moIlcs au¬ tem ad effeminatos attinent. Quando fure moderare, 8c rcdie formare fuerint, ingcniofos homines offendunt. In fine cruris cft talus, qui neruofus,& latus in ro- ^ buftis, carnofus in ftsminis, & hominibus delicatis confpicitur. Sin huiufmodi par¬ tes fuerint longe, & carnofe, amentiam, ficuti calcanea gracilia timiditate demon- ftrant. Reliquum eft, vc de pedibus nonnihil dicamus ,« quia abfurdum quodammo¬ do videretur phifionomiam pedis ficco pedetranfire. Pedes igitur magni, &rede articulati fpedant ad robuffos,angufti,& parui, quales funtfoeminarum,ad molles,

& delicatos. Planta pedis minime concaua, fed ita plana, vt roto vcffigio terram tangat, iuxtadodrinam Ariftotelis , homines verfutos denotat . Pedes craff, & carnofi in hominibus fatuis, craffi, & breues in dcbilibus,graeiles,& breues in ma¬ lignis, valde prolixi in dolofis , carnofi, & duri in heberibu6,parui,& pulchri in for- nicatoribus confpiciuntur. Tandem pedum digiti, & vn^uescurui/vt apparent in auibus, ad homines inuerecundos , vngues fubriies, & bene colorari ad homines g honefto loco natos, & digiti vindi, vt in coturnicibus, ad pauidos referuntur.

Ampliusa colore, amotu,& a varijsadionibus totius corporis,mores adphyfio- nomiam attinentes clicerc poffumus: nam color totius valde niger, vt in Aethiope, necnon pallidus fpedat ad meticulofos, ficuti peralbus, qualis fatminarum , ad Pu- fillanimes , ftifcus ad Robuftos , flauus , vt in Leone , ad Generofos . Rufus vtin Yulpe , ad Verfipeiles , & Ingeniofos , melliniis ad pigros, & fiammeus ad Ma¬

niacos,.. »

Infuper homoceruice igfiesibili, pede inflabili, nafo contumeliam fpirante , rifa petufante, oculos modo huc, modo illuc dirigens, confenfum,«S: negationem fimul proferens, rationem nulla ra tione confidentem habens,cum inordinata interroga¬ tione, &refponfione minime congrua, ed, inquam, homo, in cuius animum tanquamt in ctenofatn latrinam omnia flagitia confluunt, & talem Gregorius Nazianzenus Iu» G Jianum Apodatam delineauit.Hominespoftea humeris incuruis gradientes, vt Leo¬ nes, funt elati animi, qui cruribus, & pedibus conuerfis anibulant,funt molles,tan- quamferaimg; qui corpore , in greffu fe contorquent , funt Adulatores j qui tan¬ dem ad dextram inclinant progrediendo, ^tatern luxu perditam degunt.

Ad finem funt nonnulli, qui ex Phyfionomia capitis, oculorum , flatur» ,& fimt- lium , Planctam genitur» difpoficoremcognofcereprofitentur: nam Georgius Ve. netus hominem formof», & mediocris datur», cum oculis fubnigrisad magnitudi¬ nem tendentibus, capillis flauis, cum aliqua caluitie,& dentibus inaforijs iiidolon- gioribus refertum contemplatur j ficq; louem huius genitur» difpofirorem fuiffe attedatur. Deinde virum fidelem, iudum, honedismor/busimbutum,& paretibus obfequenrem meditaturi hincq; louem in genitura bene difpofitum arguit. Podea confiderat rubeum hominis colorem, cum oculis varijs adeitrinum tedentibus,ncc- non barbam capillos, c»tcrorqi pilos cum obfcuritaee denfos, & craffos , daturam mediocrem, faciem rotundam, &quibufdam maculis refperfam, nares amplas ,3f- pe^um horridum, & dentes iudb longioresjtuncq; Martem in genitura dominato- remcondituit. Idem Georgius Venetus ponderans hominem longam faciem ha¬ bentem, cum oculis in»qualibus, iundis fupercilijs, varijs infignitu maculis , den¬ tes turpes, pilos nigros, & raros, Saturnum genitur» difpofitorem fuiffe exidimaf, Alia multa huius generis apud pr»didura authorem legenda funt.

Ad Phyfionomiam duo alia obferuatione digna effent referenda. Primum effet Metopofeopia, qu» ex contemplatione linearam frontis conieduram diuinationis facit; quia frons ab aliquibus fpeculurn totius vit» fuit appellata ; quandoquidem in ira, &inalijs animi perturbatio nibus, varij mTr6te.mQtusapp.aret:quamobrem

iuxta

Monftroram Hiftoria.

Jufta de caufa Cicero frontem animi ianuam nuncupauit.Metopofcopiigifur lineas frontis aetatibus hominum affignatas medirantur^qute fi bene difpofiriB, & minime interci fe appareant, totum tetatis curfum folicem, & quietum prcenunciant , & to¬ tum oppofirum praedicunt, quando linea; frontisobliqute, rugof^, & ineleganter JocatiE fuerint. Id autem brcuitati ftudcntes confultd omittimus . Akcrum confi- deratione dignum effetprasfagitio ex vnguibus,fed quoniam clariflimus vir Ca¬ millus Baldus noftrje cetatis Philofophus non vulgarisdum adhuc inter viuos elfet, librum de hoc pricfagio typis tnandauit : idcirco hoc ommiflb advlceriora acce¬ demus .

BV M varia?, & fere infinita; Orbis terrarum fint Nationes, innumeras etiam hominum coQfuerudines affirmare poterimus : cum vulgdtot mores, quot Nationes effe perhibeantur. Sed augetur difficultas, quoniam mores antiqui in dies obfoIefcunr,& noui, ob diuerfre gen¬ tis commercium, ritus femper introducuntur. In hoc arduo negotio fi confulamus Hippocratem, is a natura loci, & habitationis, mores hominum colli- Aere^aquisy gere videtur^ dum in hominibus campeftribus mitiores contemplatur mores, quam glocis,

F in montium incolis ; immo habitantes montem orientalem, & feptentrionalem mo¬ ribus femineis imbutos elfe exiftimat ;& partem montium oppofiram colentes mo¬ ribus ferinis refertos elfe opinatur. Maris, & Regionum finitimarum accolas , mer¬ catores, nccnon artis nauigandi,& natandi peritos conftituit,

Aftrologi aliter mores gentium inuefl:igant,dum moru diuerfitatem varijs aftro- rum naturis, quibus fubiacent Nationes, affignanr. Ideo Britannos, Germanos, & 2^§res hmi habitantes Galliam Narbonenfem in poteftate Arietis, & Marris c6ftiruentes,mo- iuxta. ribus trucibus infigtiitos effe prsedicanc . Italiam, Apuliam , ec Gallia Cifalpinam fnenteAHro fubditam Leoni, atq; Soli referunt : idcirco benignos mores in his contemplantur logorum» Hetrufeos, Celtas, & HiTpanos ad Dominium Sagittari) , & louis reducunt : qua- Italia. propter libertatis, fimplicitatis, & mundicice amatores effe ftamunt. Maritimis lo¬ cis minoris Afiae, Cycladibus Infulis , & Cypro Taurum , & Venerem praeficiunt,

^ confequenterq; in illis mores volupruofos obferuant. Grecos, & Cretenfes do- Gr^cta.

drine cultores predicant, quoniam Virgini, & Mercurio fubditi fint. Macedones,

• Thraces, & Illyrici, cum Capricorno, & Saturno fiibiaceant, a inanfuetudineAno- rum alienos effe pronuncianc, Parthia, Media,& Perfia,ob louis, & Veneris do- miniumclcganti veftitu vtuntur, & delicijs vidus indulgcnt. Aflyria, Babylonia,

& Mefopotamia , fub poieftace Virginis ,& Mercuri) in mathematicas incumbunt difciplinas. India, Ariana, & Gedrofia Saturno fubfunr: quocirca Incofe non fo- india,

Ium informes, fed etiam moribus ferinis funt imbuti. ludiei, Ctelefyri) , & Idumci ad dominium Scorpionis, Arietis,atqi Martis reducuntur; vnde infidi)s,audacia, & impietate fune noti. Phecnices, & Chaldei fub Leone funt , & Sole , hinc fimplici- tatc,humanitate,& Syderum obferuaejone dded^ntur . Arabiafelixaiithomines Arabia, dexteritate, & liberalitatc vit» vtentes,quia vSagirtario,&jlouifubefredicuntur.

Armeni, & Hyrcani cum nobiles habeant mores, ad Geminos , & Mercurium refe¬ runtur. Badriani,&Cafpi) vna cum Scythis Libr«, & Veneri obcdiunt; qua de re mufic^, &delicijsindulgenr. Sauromata?, Oxiante, vel Oxofe Aquario ,& Satur¬ no obtemperantes , ferocia minime carent . Phryges , Bithyni , & Colchi ad Can- phrygia. erum, & Lunam fpedant ; hinc Ieues,& effeminari effe feruntur,\ Syria,Comage- na;, & Cappadocia, cum fubfint Scorpioni , & Marti , improbismoribus abundant,

& magnos labores patiuntur. Lydia, Cilicia, & Pamphiiia ad Pifces,& louem per¬ tinent; fic enim ad merces incumbunt, quoslibet contradus facilcampleduntur.

Cancer, & LunaNumidis, Carrhaginenfibus, & Afris dominantur, illofq; a Com- mercijs minime aliepos reddunt. Incolentes Mauritaniam, <& GetuliamjScorpio- Maurita- ni, & Marti obfequuptur: propterea moribus bellicofis imbuti, &carniuorifunr. Naramoncis,& Garaffianies Pifcibus, & louifunc fubditijidcoq; moribus liberali¬

bus,

P4 Vlyfsis Aldrouandi

bus & confilijs katentj necnon louem Amonem, nempe in fimulacrum Arietis fi¬ dum venerantur. Marmarica, & inferioris Aegypti incolas Geminis, & Mercurio adfcribuntur ; vnde prudentia pr^eftant, & Magi cognominantur. Qui coJunt The¬ baida, & Troglodyticam, Libram, & Venerem aghofcuntipropterea in fententijs mobiles funt. Azani Aquario, & Saturno attribuuntur ; ficq; mores ferinos exer¬ cent, & vitam rufticam degunt. Qid plura huius gencrisfcirecupit , Aftronomos, & pr^cipue Ptolemeum petat , qui fuhus de hac materia pertradauit.

Cseteriim Ci peculiares Prifeorum mores mcditemurjprima facie incidemus in eo¬ rum volumen, quod nil aliud erat nifi oblonga membrana opiftographa minutiijimc ^erkripta,qua: intra thecam ligneam torno pereleganter elaboratam, aduerfus pul-

UAUlUUuUVUUUvUlVlUV

V0X3/H1N1S

qVQ^VM

uens,

Monftrorum Hiffcoria.

«eris, &aerJs iniurias inuoluebaturj fdeoq; volumen f(jicnuncupatum:fianc pariter chartam pergamenam Ledtor ex theca diligenter extrahendo explicabat . Simile Antiquorum Volumen litteris grsecis exaratum in Mufceo Illuftriffimi Senatus Bo- nonienfis feruatur; huiufqi iconem ex vtraqi parte delinearam exhibemus, cuius lo¬ co hodie libris papyraceis vtimur.

Prifcis etiam temporibus confuetum erat Dij s, operto capite facra heri ; vt lon¬ ge intequali honore Djj,atq; homines afficerenturmamqjin honore alicui exhiben¬ do, caput aperiebatur, vt omnia honorantis honorato aperta effent. Pariter apud Salatatio' Antiquos, ex Varrone, dextram iungercdextrse, falutationis fuit indicium, qui ri- nisritm,

£ tus ad noftra vfqi penetrauic tempora : immo, ex Cornelio Tacito , mos fuit quo¬ rumdam Regu gentis barbara* apprelicndere dextras , quoties in Societatem coi¬ rent, pollicibufq; vindiis,& vulneratis,cruorem viciffim inde emanantem lambere. Infuperolim manus fublata, &: potiiTimu in allocutionibus militaribus confenfum,

& approbationem indicabat! fed hic rirus primum apud Hebrseos fuitobferuatus, Mmus fuh- quoniam legitur in Leuiti^co , quod Aaron tollens manu populo bene precatuseft. Utaqutdde Rurfus porredl^ in Ctsium manus adorationem fignificabant, veluri etiam manus notet, auerfaadofculum expotira.Qoapropter feribebar Plinius quamdam eife in dextra religionem , quia ofculisauerfa peteretur . Fuit etiam inftiturum in Veterum reli- Manuum igione, Sacerdotes euiratosperpetu.T Deuro matris' feruitutiaddidtos efle,vt often- ofculatio. derent 5 qui parentum nomen violaRent, eo fupplicioelTe puniendos, ne vnquam

Gallos attribuunt^ quta nomen qui violarim Matris^ & ingratt gemtonbus inuentt funtt Signi fi care volunt tn dignos ejfe putandos.

Viuam progeniem qui tn oras luminis edant.

Crediderunt eiiara prifcifcelusefTequoddatn inexpiabile, tumulos defundo- rum violare : quapropter legem pofuerunr, locum effe facrum, vbi humana cada- uera conderenturjidcirco dicere folcbanr,minxffre in patrios cineres, cCli omnia fi-

niftre contingebant.

Cteteriim ad confuetudines magis peculiares cuiufcumq; Nationis accedendum eft, nam prtecipuas tantummodo memorabimus . Inprimis Aethiopes antiqui So- Q lem orientem adorabant, & occidentem diris imprecationibus infecSabancur , de¬ functos in profluentem proijciebant . At nuperi Aethiopes fuum Regem Prteteia- Aethiopes, num,tanqaam Sacerdotem venerantur. Aegyptij facrificantesjalta voce,&popu- 'lo audiente, fecundam valetudinem Regi prcefenci precabantur, varia animalia adorabant, & morbos folo vomitu, & ieiunio curabant, domorum tedifleia neglige. ^e^yptif, bant, fepulcravero fumptuofa magnificentia extruebanr,vt hisc fempiternas de- funClorum ledes efle ©ftenderent. Deinde in coenis ingenti epularum apparatu in- flruCtiffimis firaulacriira mortis ab aliquo circumlatum oflenrabatur his verbis.

Contuere hoc, quid fit, genio tantumqi vacato, *•

lubet :huig fies^m fimiiifq-,femel.

Sed omnium pulcherrima confuerudo eft, quando Aegyptij Nilofcopio.alluuiem Nili metieatespriedicust. Habentigirurin quadam infula Michias nucupara fof- H famdecero,& odo orgyiasaltam, in cuius fundo fubrerrancus aqua?dudus fluit, ad perpendicula aqme NiIicorrefpondens,prtBterca in eade fouea ereda eft columna inaequalibus ododecim orgyis diftinda : quare aquam Nili infoueam per aqmedu- dum deriuatam animaduercunt illi, quibus h^c cura data eft , num ad primam , vel alteram columnae diftindionem perucriiat; naraqj talem fore Nili inundationem prsefagiunt ; idqj ftatim per pueros, vice prteconum, in totam regionem emiffos di-

uulgant. Quandoquidem longa edodi experientia obferuarunt aquam ad deci¬

mam quintam orgy^am columna peruenientero, ob Nili inundationem, annum fore foecundiffimu,ad duodecima,mediocre,&ad odaua,anHon:E caritate. Sinaquafw. jsiiUinunda perans decima quinta orgyiaijdecimaodaua attingat, tunc metuunf,ne tota Aegy- ptus* inundatione abiuatur,qu^ poftea per fpatiu dieru oduaginta perdurare foler.

V erum vt id manifeftius appareat, Nilofcopi) figura exhibetur. •

Nilo-

Vlyfsss Aldrouandi, Niiofcopium .

Poeni

Monftrorum Hiftoria.

'Pteni,& ccstcri populi Africjefacrificantcs pecudis aurem tanquampnmitiarn praecidebant, eaq; iuper «edes proicda , ceruicem auertebant,- deinde Soli, & iu- r\d£ immolabant. In Africa etia erant populi p/^oipa^o/ radicibus arundinum vidti- tantes; ItcmCyneci Feras timentesiproptereain arboribus fabricabanti infuper ttKpioopayoi locufliis vcfccntes , Cynn.aminij fylueftriu copiam canum nutrientes, deqiiibusin Rubrica diRerentiarumaiiumfuit. Lotophagi cadauera parentum in mare abijciunt, & nil curant, ex Caelio, fi cadauera igne, terra, vel aquajabfuman- tur. Pfylli Auftrum ventum fu:e regioni noxiumjfumptis armis tanquam vinum ali- quem hominem infectabantur. His adduntur ly^Q(jo(pdyot pifcibus foliim viuentes; ^ necnon Amazones mulieres bellicofx, qux mammas luurebant; cu eas ad pr£elian- dum impedimento elTe iudicarent.

In Afia funt populi oip/o(p«t>o/ qui ferpetes comedut,Nabathei omniu cotinentif- fimh & in quaerendis opibus mira vtentes induftria . Panchaia alebat Sacerdotes, qui^ facrum exire locum non erat concelTum . In Afiyria fuit h;ec confuetudo» vt lupplices poft tergum manus reiedlas, & connexas ferrenrj reliqui annulu figna- torium habent, & fceptrum eleganter fabricatum in propatulo geftant, Chaldei mundum sternum praedicarunt, & ex fyderibus futura praedixerunt, iudaeis Sab- batlium erat facrum, & vidlimanonnifi annicula, & mafcula immolabatur; deinde lege cautum erat, nehoftis iniepultus relinqueretur. Medi fagittand!,& equitan¬ di ftudiodeledtabantur. Parthi non aliacarne, quam venatu petita vefcebantur. F Perfae^Solem in primis, deinde Lunam, Venerem, Ignem, Terram, Aquam, & Ven¬ tos venerabantur, &facra non in aris,fedin exceIfoloco,6cfubdiopefagebanf;ira- mOjCx Cicerone, defunctos cera circumlinibant, vt diutius feruarencur. Hyrcani non ad alium vfum canes alebant, nifi vt mortuos vorarent.

In India vidimas noniuguIabac,fed prfclufo fpiritu necabant, vt quid integrum Deo offerrerctur. Alij Indi homines femiuiuos cremabant , quoniam fati die fir»- uenirequid exceifum, Sediuinum efie opinabantur ., Alij tot pifees in fepulchra pro!jcicbant,quothofi:cs interfecifienc. Apud Indos C oyb^c , mendaces capitali iudicio puniebantur . Comanenfes Indi tutiflimo padto Medicis vtebantur: nam Medicus primiim diligenter animaduerterc debebat, cuius a?grotantis curam admit¬ tere vellet} fiquidem, cCgro fanitati reftituto, Medicus liberali , & egregio pra?mio donabatur; fin obibat, Medicus nulla mercede recepta , occidebatur. Alij nefan- ■ do pollutos fcelere, ad muliebrem conditionem damnabanturjnfpe ad colum, & ad coquidam, cum deinceps nullus alius vfus,nifi fjemincus iliis permitteretur. Mexi- cano Regi, quiob paupcrtatein aliud tributum foluerc no poterant, fingulis ahnis, , facculos pediculis plenos ad aulam deferebant.Item Icxquicdam Peruana pro ege¬ nis iubebat, claudos, caecos, mutos, fenes, & «egrotos publico ccnfuali,&ad con- uiuia publica adduci: immo alia lege cautum erat, referatis foribus5men|te accumbe¬ re, vt Conuiu^ a miniftris publicis vifitari commodius pofient . Infuper Andaga- uillse populi (referente Eufebiolcfuita) fuggeftionibus D;rmonu indudi Pilatum verum Deum apppellantcs adorabant, quia ChriftumDeum ChriRianorum necare potuerit. luxta licora Sinarum , fimulacra colofiea ex duriori lapide fabrefada eri¬ gebantur tantje magnitudinis, vt eminus per multa milliaria confpicerentur,^ Pa- j| godi Cbiocnfcs appellabantur, veluci apparet in hac icone.

Pago-

P opuli Riz,9- phagi vbi.

lehthiopba-

ludmum

ritus*

Cadttueru cera, circum linita .

Indoru ry ritus.

Mixicanus mos oh fer- uandus.

In hiBjtat,

loS yiyfsis AIdrouandi

Pagodus Chinenfis.

Placuit 6tJam exhibere fimulacrutn Regis Sinus Magni Anfongil, qui nigri eft coloris, capite duo geftat cornua more Diaboli, & circa brachia multas armillas seneas. In hac eadem tabella conrpicitur icon virimilitaris eiufdcm regionis ge¬ rentis haftam ferro duarum fere orgyiarum munitam, nccnon parmam ligneam glandibus tormenti manuarij minime i^fiftentem.

R6X

In figura fubfequenti intueri licet Sumatree gubernatorem paruos oculos ba- bencera, magnas palpebras, pilos barb» paucos fub ore, turcico more vefticum , & ddarim capite geftantem. Praeterea ibi licet etiam contemplari veftimenta Lufi-

H 2 tano-

X- '

Rex finus Antongil» i = Miles finusAntongil.

Lufitani Vrbem Beneaa habitaniea,’ Gubernator Sumatr^c

canorum m Vrbe Eenfam vera piperis patria degentes^quiBatauis in Indiam oricn» talem nauigantibus primi obuiam venerunt.

Amplius additur icon, in qua licet prima facie intueri hqmmcm Chinenfem Vrbcm Bcntan accedentem , cum vafis porccllanicis venalibus , & pluribus a ij s nimirum ferico cuiufcumq; coloris eleganter praeparato . Gens enim eft m i!lria,& ex China non folum pr^edida, fed etiam Mofchum, Zibettum,Ambram, - gentum viuum, Plumbum, Cuprum, Pugion^^s ; &alia5fma venabVdefert

licct confpicere virutrilauanum, nempe ex iaua infula, linteo

(

Monflroium Hiftoria. lop

datum, qujpugjonsflammiforrai munitus multatnpr^efe fert audaciam. Huiurmo.' ; . >

di <»ens plura vaframenta femper machinatur ,& inanibus promiffis homines ludi- ^ . .

ficanr. Tertio loco confpicitur mulier lauana ad forum Vrbis Bentan proficifcens, vtonzam emat , quam manu eleuata portat, quod admirandum , ^ vifu pulchrum videtur.

Scytfias

102 Vlyfsis AIdrouandi

%.iVgentaL Scytbi^craniishumanissdefurKaorumfuoTumhonorfs gratia, fnrerepulasj pro dier,e4p»26 poculis vtebanturj&: illorum ReXjVtfcribic Alexander ab Alexandrojabfcindebac illius aurem,quem fiimmo amore prorequebatur. Tartari Idola quadam ex lana, & ferico ad formam humanam effigiata ex vtraqypartecentorij , tanquam pecudum fuorumcuftodes appendunt j &ob lignorum inopiam ftercoribus boum ex/iccatis Ttircarnm ignem fouent. T urc« in foo Alcorano legem feriptam habent, ne quis fub capitali mrts, poena, de eorum lege difputare velit, & diem Veneris tanta religione, quanta lud^ei

Sabbathum colunt.

, In Grjecia (fi dc Europeis populis fermo fiat) tres leges a Cecrope in placatio¬ nem Neptuni latae fuerunt in mulieres, a quibus fuffragijs Mineruajfuit pofthabi- ^ tus : nimirum ne mulieres vnquam SenatUm ingrederentur, ne vliaearu maternum ■nomen fibi arrogaret, & ne qiiis ill^s Athcnceas,fiuf Athenienfes , fed Atticas ap- 'Mulierihus pellaret* Apud Lacedaemonios ftacutum fuit, ne puella inuptze velata facie in pu- mptis , & blicum prodirent, & ne tiuptie.nonnrfi fafcijs tc£to vultUjdbmo eigrdderenrur. Dc- inde LacCdemoniorum quifquis grani vei debebat oratione, iucundaffi, breuem, & dgedu, fententijs non carentem pronunGiabat; itaut deinceps in proner biutniabierit, faci- Sermo laco-^ [jus homines polfe philorophari, quam fermonem laeofiicum imifaril, Cretenfes in picas, publicis gymnafijs pyrrhichiam faltarionem exercebant, quje flexioqibus corporis fiebar, vt plagae, & tela melius euitarentur. Thraces nonnulli, tempe^re tonitruum,

& fui gurum, fagittas in Coelum iaciilabanrur Deo miniftrantes, quia nullum praeter fiumi.efiearbitrabanturj&quoniam finguli vxores ducebant plures , defuncto ma- 3 rito, coram Judice, illa eligebatur, qua pra careris a viuente marito magis dilioe- rerur: hac enim poftea maciabatur, & vna cum coniuge humabatur, afijs vxoribus id pro infigni calamitate lugentibus. OlimConfiantinopoli, ex Ifidoro, inualuit hic vfus, vt primo die, quo capiti Imperatoris corona Cafarea imponebatur , ad eum Ceraenrdrius cum tribus marmorum fpeciebus accederet; his verbis.

Elige ab his faxis^ ex quo AugH^fifftme C^far^ lj)fe tibi tumulum me fabricare velis.

In Ruthenia Vrbs Regia Mofeouia dicitur , in cuius foro lapis eft quadrat» for¬ ma, quem fi quis arcenderit, net inde vlla vi auclli poffic, principatum vrbis adipi- Mofchomi%, fcirur.-quamobremdehocinterciues fapiffime pugnatur . Mofchi igitur populi, Italis Mofchouita appellati hodie quamdam Crucem ligneam varijs SanCtorum

iconibus decoratam collo fufpenfam gerunt, cuius veram effigiem ab vtroqj late- ^

re delineatam hic exhibemus.

Monftrorum Hiftoria. loj

Crux lignea Mofcouitarumt

Lituani olitn coIeb3ntignem,imm»ex eodem varia captabant auguria, deinde Solem rpecie mallei ferrei, tanquam tXucem habebant. In Prufcia,& Liuonia, fin- gula; familia focum, & domum facram in Syluis habebat, vbi fuorum cadauera de- fundlorum, vna cum equis, fellis , & pretio/iori veftimento comburebant. Poloni funt viri prudentes , & multa comitate hofpites profequuntur . In Hungaria, Bangana^ quando caufaerat anceps, nec aliter dirimi poterat, ferro decernebatur; nam ador, & reus coram ludice pr^liabantur ille autem vidus eife dicebatur, qui limites exibat, quibus pugna? locus circumfcribebatur. Bohemi defundis paren- Bohemidi ^ tare vanum eife arbitrabantur : Germanorum Magiftratus nihil, nifi armis in- ftrudus aut publice, aut priuatim peragebat. Hodie quodcunqj laboris faftigium attingere pofle Germani perbibentur, ideo ad rem quidam canebat.

Germam pcffunt cunBot perferre labores^

V erum vt^arn poffent t4m bene ferre fttim.

Saxones duriori vtebantur cibo , & quod per hebdomadam comedendum erat, die Solis colligebatpt; fuos infantes : non pulte, fed alimento folidiori,orc prius nutricis leuitcr attrito dbant , quia poftmodum crefcentes validiores eife credun¬ tur . In plerifq; Franconi? locis. Virgines quotqiiot per anni curriculum, choreas Francema, frequentauerint, aiuuenibus, die cinerum congregantur , &cum tibicine ad flu¬ men, vel lacQ trahunturiquare aute id flat,opinatpr loannes Bohemus fic expiari il- u Ias,qua? feftis diebus contra pricceptum Ecclefi^, a kuitate fua non abftinuerinr.

In Suueuia huc habebant facrificandi ritum, vt omnes eiufdem fangiiinis popu¬ li, ftatuto tempore, in fyluam fe conferrent, Sdc^fo homine publice ce lebrarenc,«& talem habebant huic loco reuerentiam, vt nemo in illum, nifi vinculis ligatusingre- deretur.Gothi quoqjfi^ie Getjc, hominem forte immolandum in fonte fubmcrge- bant. Sed Maflagetse, nempe Graues Getae morbo aliquo peremptos canibus obij- Getbp fum ciebant deuorados, fed in prselio mortuos pr;cfl:antiflimo honore rumulabant.Tha- Gothi, litarum mulieres, ex Procopio, infantes lade non alebant,fed fecum mox editu, & Lib,2.de

pelle inuolutum de arbore fufpcndebancjpoftea cerebellis, & medullis Feraru ideii- bello Gothc- tidem cibabantjnam ipf? ob puerperiu in ledo minime decumbentes,ad confuetas rum, venationes vna cum viris reuertebantur . His addimus venatores quofdam Piag^ Septentrionalis, qui pileo turcico tedi, & calopodijs quadratis induci,c6tis apros,

& fagittis capreolos, venantur.

Vena-

AIdrouandi

, 4 j’ 4uO

Venatores plagK Septentrionalis.

' i\

Bauarl

Monftrorum Hiftoria. tej

Bauari hanc legem ppfuerunt de caaibusjVt qui canem venaticum furatus fuerit, ipfum,aut fiaiilcm redderet, & fex folidis componeret; paftoralem tribus . In Ca- rinthia quoties noOus princep^Tcgimen Reipublicte fubibat , ba?c foleranitas nuf- quamaiibi audita jLajiffimum prarum marmoreus occupabat Iapis,

quem dic creationis-f1bhLP^nci^,rufticus qh^dap^ fute ftirpis fuccefiionem id contingebat hatreditlfiumi afccnde>at,cu boub^fe^ nigri coloris ad dextram, equa ad Januam ,ff%iMi homipum culuf^rifgjJfeneTis corona ftipatus , ex ad- «erfo futurum Princjpem & purpuratorum multitudine

affbciatum aduenkntcra iftteft^^^^at : eft hic , qui tamfuperbe

E nccdit ? aduentare: tunc

ruflicus , iuffus /ne:itrd!^;^:|^ quje'rens ? libera conditionis ?

Chriftiante pietatis tpPrJr? qlamabatur-jterum eft quidem, & erit. Denud rufticus ille dicebat, quonaib Wrtabhoc locotee dfmoudbft ? tunc refpondebat Oecono¬ mus au!«e Principis, fexagi;n|^'denj^fshie^^ ahs reemitur,iumentaq;h^cerunt

tua, manu ad bouesi), & equam extenfa, veffiinenca a Principe exUta habebis, erifq; tum cum tua familik a tributo libef. Qufb^s di(i3:is5lrufti'cos illem|hi]!,malam Princi¬ pis leuiter percutims tequum.Mdm^^^^e it^bebat, dc praemio Principe

lapidem afeendente^ loco , |qde baMt ’ ' . i;; hr

Ihicalia erant vante boriintra 'tonfuetudines^j natb ex Crinito , Rom^ o!im neminem fepeliri licebat, tVifide repiiblica optime nierui/fct : defqde apud Roma- nos veluti etiam apud Gr^ecds, in morte alicuins confanguirteijbarbadi, & capillos adgrauem expriinendum dolorem tondebant. Hodie Itali Chriiiidnam pietatem colunt, & triplici iure Pontifcio, Ccefareo, Sc municipali vtuntur. In Callatia ho¬ mines vini funt amantiffimi , & a mercatdribus merum delatum bibunt, fed paulo poft fomMum,vel infaniam incurrunt. OaWararufn ndbiliores adeo longam fouent barbam, vt totum ferecorpus tegat , deinde pellibiis-Iuporum , vel canum induti fedentes in folo caenant. Prajtermiffis maribus prifeis Galli,^; nunc digni obferua- tione videtur illi nobiles, qui duodecfm Pares Frahd^ n6mirianfur,quos, referente Ruberto, Carolus Magnus infficuit,.&fecuhi in miiitiam duCtos Pares cognomina- nit, quia «quali inter fe dignitate decorati Regi adfifterent , neq. cuiufpiam, quam Senatus, nempe Parlamenti.iudicio obtemperarent, & Regi coronando adedent. Hifpani quamuis in munditia vidlus fiht elegantes, nihilominus in vno tantum im- Q mundi effe videntur, dum lotio vniuerfum corpus abluunt, & eodem dentes fricat, quoniam inde optimam valetudinem rcfultare opinantur.

Lufirani varijs vacicinij ritibus vtuntur, iri facrificio extis diligenter inffi^r^is multa coniedanr-.immo ex interaneis hominum maxime capeiuorum plura diuinare profitentur. In Anglia vulgus ferum , & inhofpitalceft , mitior tamen nobilitas, aperto capite, alteroqj genu flexo hofpites falutanr. Pr^didis addenda efi cofue- tudo Infulie T.aproban? in eledione Regis, quoniam non Nobilium, fed eundorum fu^ragia primdient ; nam fpedatum moribus virum, clementem, annis graucm, fi- llotq, non habentem eligunt. Imrao fi regnans filium fuftuleric, illico poteftate dxuitur, ne regnum fiath«reditarium ; deinde quadraginta redores admittere de¬ bet, ne folus in caulis capitalibus, iudicare vaRat.C^idfi addantur nonnulli FJo- fiderifium mofes. Rex enim huius infulse ih noliis nuptijs multas puellas conorc- H gat capillis fub occipite vindis, & deinceps fupra humeros fparfis,fubvmbiIicQ la¬ to vinciuntur ci ngulo , ex quo ab anterioti parte , quoddam veluti marfupium de- feehdetdid pudenda regenda, per reliquuin deinde cingulum appenfie funt formu¬ la? ouales ex auro, & argento ad coxendicqs dcmilT^, vt rtrepirum in faltu excitem, dum encomia Regis, & Regina? recitantur, Pra?terea de auribus perforaris vcficu- 1« pifeium inflatae rubeo colore tind«inftar vnionUm dependent. Idcirco mi¬ randum eft quemadmodum Gentes barbarf tam varijs inuentis fint refcrti.Hic da¬ bimus iconem Reginae infulae Floridae iedotipobderaiidam.

C anilior u mos tn JPrin ct^eelt0do»

Italorum ri dus,

Galatarum

Uobties.

Pares F rati'" €(a qui.

T aprohana mores.

Floridenfiu

mores.

Praete-»

Regina InfuIjB FIorM»J

Homo Sylueftris,

io8 lyfsis AIdrouandi

Icon Regis Quoniambec,

nex

Monftrorum Hiftoria. io^

K PriEtc-

ffamwei

fyheiiret

^Auii Arnen €%^ttales^

fapuH auda tfs ^ai.

'I.

iio Vljfsis AUrouandi

Pra?ferea homines America?, Sylueftres ab Andrea Tcuetho nuncupati, nudi incedunt; non quia ibi deficiat materia, ex qua indumenta facile parari poffint,auc quia nimio Regionis calore premantur} fed quoniam facilius , & melius nudos fc exercere referunt. Quapropter fi quis fubucula gofiypina indutus, qua identidem dcIciStanturjhoftem eminus intueatur , repente illam exuens ad certamen fe accin¬ git. Tradunt enim, vt inquit Teuerhus, veftes illis impedimento effe, ne inimicuna fuperare poffint, imdhoftibusadiumentoc/Te, vt facilius prehendi valeant, (^o- circa iconem hominis fylueftris exhibemus capitio plumario tetSi ; hac enim ratione infl:ru<5li, & baculo muniti ad bellum proficifeuntur . Etenim in Regionibus Ame- ricanis pulcherrima? auium fpecies peruagantur, quas Incolse magni eftimantj quo- ^ niara illas ter, vel quater fingalis annis & ex his pcriftromata, & potif-

fimum capitia, pileos, & multa alia oper0bnannap^^^ pedibus,

capite, & roftro Pfitacis quam fimilli^iL* , &ade6 fkmiliafes , vt circa tuguria Ame- ricanoru tempus inomne verfentur^-quamiiis%#pen"a^ fyluas dormitum pro¬ grediantur, nihilominus, cum diIut^f^^a<f3j>iu^rfQrIa Sylueftrium reuertuniilr. Irridet poftea Teuethus illos, qui tales fylu^Rbes hirfutos pra:dicarunt;

quandoquidem non folum glabri funt, fed viIos4iiqu4'in parte nafeentes vnguibus eucllunt,& hodie, referente eodem Tcuetho, quiBufdam volfellis vtuntur.Poftmo- dum hi populi ratione audacice , ititfr fc difcfejpant, fiquidemilli magis bellicoff funr, quilitora maris incolunt, h6ntfiodb:h9lybus,fedci]eten etiam adnaui- gantibus reludari maximopere (Conantur, hortttsq}%:x lingua vernacula Quoniam- fi bccnominacur, longus pcdesoElo,Scktiis adprbpoftiqpttn,quem Teuethus fc vi* dific in hiftorijs,narrac.Huitts SuMifi ftaturaUi quoqjgigaGteam aEmulantur,&ritu Cannibalorum humanis Viditant,&^c teram alTequuatur,

Huius Regis v,.|

Verumquoniamin tabula America habetur koft Tamieh Rpgis apud Canni- bales, quipopul^^ncttiam Anthropophagiideercuithus niius-quoq;iconem in me¬ dium a&rrj^yf lejEOi" quamdam conuenientiam inter has duas icones meditari

po®f-

^ i4oium triceps, ^ ^ Huic tahdcm Rubric? finem imponen¬

tes , Idolum trieeps addimus , quod tan- quatn Deus in Laponia adoratur. Immo q regionis incola? , animarum immortalita¬ tem non prorfus ignorare perhibentur;

In tabula Afia? hsec figura fic delineatur. Hxc autem de moribus Gentium di^a fdfficiant, qui plura, & magis diffuse feri- pta legere cupit, adeat illos Auchores, qui non folum de moribus, fed etiam de varijs .Hationum veftimentis verba fece-» runt; vel potius canat cum Poeta hoc Di- ftichoii,

mi$i tot mores namero com^rehen- fderefdf eB, D

Addwemm attlmsfroami dies*

agna-

Monftromm Hi Horia. iii AGNATIO, ET COGNATIO.

ON SANGVlNITASj & affinitas , /eu agnatio, & cognatio, quarum pritna lineam redtam , & altera tranfuerfalem jfeuiateralem refpicit, fi conferatur ad fuperiora, parentes , fi ad inferiora filtos, fi dcniqj ad laterajfratres, & forores indicabit. Gradus igitur con/an- guinitatisin Infticutionibus lufiiniani ita recenfentur , vt in primo E gradu, &ruperiori Pater, & Mater, in inferiori filius, & filia collocentur, in fecundo Graduscd»^ gradu fuperiori Auus,& Auia, in inferiori Nepos, & Neptis, in laterali Frater,& So- f^ngmniu- ror reponantur : in tertio fuperiori Proauus ,& Proauia , in inferiori Pronepos, &

Proneptis, in laterali Fratris, & Sororis, Filius, & Filia, confequenterqi Patruus,

&: Amica, Auunculus, & Matertera numerentur : quartus gradus fuperior compre¬ hendit Abauum3& A bauiam, inferior Abnepotem, & Abneptem , lateralis fratris,

&fororis Nepotem, & Neprera,confequenterq;Patruum magnum, Amita magnam,

Item Auunculum magnum, & Materteram magnam,necnon Confobrinos. Quin¬ tus gradus fuperior compIetHitur Atauum , & Atauiam , inferior Adnepote, & Ad¬ neptem, lateralis Fratris, & Sororis Pronepotem , & Proneptem jconfcquenterqj Propatruum, Proamitam, Irem Proauunculum, & Promaterreram, necnon Fratres F Patrueles, & Confobrinos. Sextus gradus fuperior continet Tritauum> & Trita- Sextus gral uiam, inferior Trinepotem, & Trineptem,lateralis, Fratris, & Sororis Abnepotem, dus,

& Abneptem, confequenterq; Abpatruum, & Abamitam, item Abauunculum ,& Abmaterteram, & eos, qui ex fratribus, &fororibus Patruelibus , Se Confobrinis procreantur. Hinc colligendum eft propinquitatem his gradibus paulatim dirimi, fed poHraodum vinculo macrimonij repetitur ,& propinquitas quodammo'dofu- igien s reuocatur.

Qui igitur primo procreantur, filij vocantur,ex filijs Nepotes, ex Nepotibus Pro- nepotesjcx PronepotibusAbnepotes,ex Abnepotibus Adnepotes, ex Adnepotibus Trinepotes oriuntur. Initium autem generationis Pater, & Mater funt . Auus cH Inittumge^ patris Pater, Proauus Aui Pater, Abauus ProauiPatcr,Atauus'Abaui Pater, Tri- neraaomSi tauus Ataui pater, qui fupremum locum in figura arborea luftiniaoi occupat. Itaq; quod.

^ pater vocatur fecundum Varronem, quia femen patefaciat, & Macer tanquam ma¬ teria, in qua femen reconditum germiaec3& ambo dicuntur parences,quia filios pa¬ riant, & filij quia ex parentibus fiant, qui etiam nuncupantur liberi , vt a feruis di- ftinguantur : nam quemadmodum. feruifub poteftate Domini, ita filij fub poteilate patris militant, vel liberi vocantur quonia ex libero naxi fint matrimonio : fiquidem cx libero, & ancilla nati, feruilis conditionis effie feruntur; cuu nafceces a deterio¬ ri parentum conditione denominationem fumant. Naturales fihj appellantur ex lEtymu pro- concubinisdimanantesj cum illos Natura, non autem honeftas coniugij procreaue- <;rea)»tmy& rit; Item dicuntur Nothi, "quia fecundum mentem aliquorum, ex muliere non nota procreatord originem habuerint, fed potius dicamus, quia Graecis vdhi appellantur, a w priua» tiua, & diuinus,cumnon fecundum diuinum pr^ceprum nati fint. Item nomi- nantur fpurij aVo feminare, cum a Patre nihil, nifi femen habeant.

Quamuis nonnulli nothum de Patre Nobili, & Matre ignobili natum. & fpurium de Matre nobili, Patre autem ignobili, aut ex vidua, incerto Patre,ortutn vocitent.

Frater dicitur quafi fere alter ,autfecundu alios, Fratres vocantur ,<^uia ab eodem fru6lu dimanent. Germani Fratres dicuntur qui ab eodem germine , nempe ab ea¬ dem genetrice , non autem ab codem.patre nafcantur. Sorores quafi diuerfa forte ortte, quoniam, traftu temporis, feorfum a familia fegregatte ad aliam properant.

Patrueles filij fratrum nom,inanrur,quia eorum Patres fuerint Fratres ; Confobrini futrueks quafi Confororini, quia ex duabus Sororibus natifuerint. Sobrini filij Confobri- qui. norum, Fratrueles fil-ij Matereros vocantur. Auus vocatur quafiauens nempe prolis Fratrueles propagatione gaudens, vcl potius Aulus, quia cum fenex fit, a via vir.x recedere in- cipiat.Pairuus Frater Patris, quia vicem patris aliquando fubear. Auunculus frater rastris ita ap|)ellatus, quia tanquam auus tertio loco fit locatus : nam queadrnodiim

K 2 ' filius

112 Vlyfsis Aldrouandi

£lius per patrem ad Auum procedit, ita per Matrem ad A uunculum graditur. Ami- jacft foror patris, quafi alia mater , item matertera foror matris , quaS mater altera. Nepos quafi natus poft,cum patri poft filium nafcatur. Patruus magnus, & Amita ma¬ gna Aui frater, & foror dicuntur. Item Auunculus magnus, & Matertera magna Auiae frater , & foror funt. Propatruus ,& Proamita Proaui funt frater, & foror. Itemproauunculus ^ & promatertera nominantut Proauiie frater, & foror. Abpa¬ truus, & Abamita Abaui frater, & foror, Abauunculus , & Abmatertera Abauije frater, & foror vocantur. Socer, vcl Socrus appellatur,qui filiam nubens, aut filium Generum, vel Nurum fibiaffoeiauit. Generantem a generatione denominatur. Vi¬ tricum dicimus 5 qui duxit vxorem filium, vcl filiam habentem, & Priuignum quafi ^ pr/us gen itum, cum ex alio patre natusfit. Pofiremo Agnatos appellamus , qui de- ficientibus filijsa eorum loco accedunt , & Cognatos qui poft Agnatos fuccedunr, cum affinitatem faeminei fexus participent.

HOMINIS PR/fSTANTIA.

MemorU

huntand

Li.i.ie nAt, £)eQrftm»

Lihti^dele»

gtbus^

V M fummus rerum omnium opifex caradlherem Oiuinae virtutis homini imprcfterif, eo fultus homo caeteris animantibus domina¬ tur : quandoquidem ex terra aiumentis culta non medioefem de- g metit frugem , ex bcftijs dolTuarijs ad onera, magnam percipit vtilitatem, earum carnibus vitam fuftentat , pellibus corpus tegit, ex alijs medicamina ad valetudinem recipit ; deniq^ alia , ratione cuftodi:», & alia ratione deliciarum homini non vulgariter profunt : quare optimo sure polTumus diuulgarc cum Pfalmographo. Omnia fubiecifii fubfcdtbmeiusoues^ boues vnimrf asi infufer^ fecora camfi^ volucres Cceli^ pifces mar is, <jm peram^ balant femitas maris. His additur quod homini inter caetera animalia fermone di- ftindto vticoncefiTum efticum ali» animances,confufaquadam voce,fuas affediones fignificent. ImmoquK communia cumctBtcrisanimantibushabcthomo, fiattente confiderentur, proprie fua cflTe videntur; etenim fenfus tum interiores, tum exte¬ riores ita habet affeilos , vt non corticem tantum , vt exterx animantes, fed me¬ dullam fenAbilium prorfus penetret. Deinde humana memoria tanta eft ad bruto- C rum memoriam comparata, vt eorum nulla elfe videatur.

Hinc hominem animal efte nobiliffimum, & in confinio vtriufqj natur;^ morta¬ lis fcilicetj&immortalis collocandum elfe ftatuimus. Siquidem ratione partis mor¬ talis, mortalibus adh^ror, & ratione immortalis, ad immortalia cuehitur. Prseter- quamquod [in homine obferuatur illa natura fcala , quee quatuor entium gradibus integratur, & horum primus eftentiam, fecundus clfentiam, & vitam,tertius prseter c£etera,fenfum, quartus prjeter cjetera,inteUe(ftum denotat: quapropter Diuus Au- guftinus non immerito feribebae hominem cum lapidibus elfentiam.cum plantis vi¬ tam, cum brutis fenfum.Sceum Angelis inceIIe6tumj)articipare.Cicero quoqjad reraferiptis mandauie, homines in terra non degere tanqqam incolas, fedtanquatn rerum caeleftium fpedtatores, quarum fpeiftaculum ad nullum aliud animantium ge- nus attinere poteft : cum praeterea raulc» virtutes,& animi dotes clariffimein homt- ^ nibus, & non in brutis refulgeant , Et tandem nullum animal,praeter hominem, ex ciufdemmec Ciceronis fententia, aliquam Dei notitiam habet.

Non folum homo ob eminentia inter eseteras animantes , vtha^fenus probatum fuit, animal nobiliffimum cognominatur , fed praecipue , quia homo folus rationis particeps nonnihil diuinicatis poffidcac. Vnde cxcellcntiffime canebat Manilius»

Jn dubium eB habitare Deum fub peBere noBro}

In Coelimefi redire animam, Cmloqi veniret Idcirco homo induftria, ingenio 5 intelledu,& alijs egregjjs animi prxwgatiuis infignitus diuin^e natura? quodammodo affirailatunquamobre in Genefi dixit Deus Omnipotens. Faciamus hominem adimaginem^ ^ fimiliiudinem mBram. dummodo homines in faai^is , 3tdiuinis operationibus Deum cernulentur. Alioquin Lucifer e

fuperis

Monftrorum Hiftoria.

113

■' \

Jnmal di- uinu ^uale^

,Ql.

Cuperis fedibus fuit prjecipitatusj quoniam Altiffimo iimilis efio voluerit. Id confir¬ mari porefthiftoria nociffima de Camillo; cui equis albis triuphanti probro datum ^Ucjuh cft; cum hac ratione Dijs fimilis eife voluerit, Dij enim tantummodo equis albis vehirolebant . Legitur quoq; apud Trimegiflum., hominem non folum elTeadmi- randum, quia ad Dei fimilitudinem fit fabricatus 5 & fit fui luHs , fed etiam quiafa- cultate tranfmutandi fe in quaslibet formas, potiatur | cum c^tcraanimalia deter¬ minatas formas fortiantur. Non propterea admirari debemus Platonem , qui in Sophifta diccbatjmihi nullus horainu Deus/ed diuinus aliquis efle viderat. H^hilo- minus homines olim Dij appellabantur, vel ob miraculu virtutis, vel in adulatione ^ potentitv, vel ob beneficia, quibus humanitatem profequebantqr.Poterimus igitur iuftis de caufis hominem Deum in terris, Superorum domefticum, in/e rorum domi¬ num, Deinuncium, & Animal diuinum indigitare. Hinc Zoroafter fiotijinein con’*

templarusexclamauit. ^ 1

w ay6p6)7re ToAauparaT^^

Idefto ^ ’

o' homo audacis natura forma,.

Plato quoq; hominem cognominauit Sstvf*& QdvfA^rmj nempe miraculum mira¬ culorum.

Modo aduertendum efi hominem a Deo non folumratione , verum quoq; m«ni- bus, tanquam rerum gerendarum adjumentis donatum fuiffe.- etenim ratione duce, |?[necefrariaad vitam inucnit, inuentis iuxta eorum naturam , nomin^ imponit ; ideo non prteter rationem canebat Ouidius.

C omemunt rebus nomina [Ape fuis.

Deinde litteras, & caradheres effingit, modum menfur^ maris, <& terrte inuenir, Aftrorumfpatia metitur, temporum viciffitudines, necnon fiellarum ortusj&occa- fus, & earumdem vires notat, & tandem omne genus artium excogitat. Quare non praeter rem luuenalis de hominibus fic loquebatur.

atq\ldeo venerabile Soli Sortiti ingeMum-^ diuinorumq^ capaces Atqi excrcendti-, capiendi fq\ artibus apti. /

Itaq; quae foiius animic funt munera, intelledu,- & mente peraguntur , fed ope> ratiobes, qute fine corporis minifierio peragi nequeunt, manibus pofiea adpei fe- ^ dionera reducuntur.Hinc modo intclligimus hominem non a natura inermem pro¬ creatum fuifle, vt multi aurmnant: quandoquidem triplici pr^fidio exteris animali¬ bus denegato armatur, nimirum ratione ad inuenrionem , fermone ad auxilium,^ & manibus ad perfedionem : manus enim iufsa faciuntideindeiuffa rationi obtempe¬ rant. Hinc tamen non debemus promulgare’ hominem ](>ropcer manus efle animal prudentiffimum, fed quia omnium animantium homo efl prpdenriffimus.idcirco ma- Animal pru nus efl: confcquutus :fiquidem qui prudentjfsimus efl plurima adhibere poreftim denttjjimu, ftrumenta, & manus , Ariftotele.authore, inftrumentuminftrumentorum nuncupa¬ tur, Quapropter viciffim pofsumuspronunciare rationem efse artem artium;nam quemadmodum manus reliquis inftrumentis nobilitate antecellit, pariter ratio csrte- ras artes prseftantia fuperat. Quamobrem concludendum efl, fi cartera animantia fuis armis a natura fuerunt donata; homines quoq armorum omnium loco, manibus fuifse infignitos, quibus tanquam organis nobiliffirais, tempore belli, & pacis, vtuntur.

Demum ex hominis ereatione, illius dignitatem,&excellentiara arguere pofsu- mustnam promulgabat Gregorius Nifsenus.non efsg putandum hominem efse vil- lem, quia poftremo loco a Deo creatus fuerit : quandoquidem hspe creatio illum Regem omnium conftituit , quod non contigifset , fi ante alia fuifset fabricatus.- nam tunc homo creatus efl:, cum Regia pr£erogatiua erat decorandus. Non igitur praeter rationem publicauic Rfalmographus . Minniftieum pauto minus ah Angelis^ pfalm.^, gloria., honore coronaUi eum, ^ conditui iii eum fuper opera manuum tuarum . Qua¬ propter qui hominis nomine gaudet , debet hunc titulum exercitio virtutum con- feruare; cum fcripferic Bafilius Seleucicnfis;vniuerfam hominis vitam virtutum pa- leflrag? cfsejideoq; viqere non videtur , qui in haediuina paleftrafe non exerceat,

K B Jmmd

Satjft.ts,

Mantii OYga nu organoru

JjJeopifc. hotnkn* ds a.

)

ftnthtada-

hikio.

Ut»,

Georg,

i!4 Vlyfsis AIdrouandi

Immo cx eodem authore, cum extera animantisjege natura, faciem ad terram in- clmentsconfcquenterqj nullum ius in Coelo habeant , homo folus fufpiciens , & terram ped ibus leuiter attingens, nobilitatem prse fe fert, nam pauco temporCjin ea verfans Ceeleftera patriam affectat; & hjcc fententia menti Diui Pauli conformis cfsc videtur, quando dicebat: noftra conuerfatio in Coelis eft . Homo enim f(^Ius Deum contemplatur ; hinc laudatur Anaxagofas, qui Coelum videndi gratiajnem- pe Deum fe natum efse afseuerabat ; fiquidem anima hominis templum Dei cd; fcripfit ‘enim ad rem Apeftolus. Nefeitis quia templum Dei'eftis,& fpirittis Dei ha¬ bitat in vobis, & homo eft Dei fimulacrum, omnia continens qux in Deofunt. In memoria eH Pater , in intelledlu Filius , &in voluntate Spiritus Diuinus reddet, ^ H^c igitur funt, qua? clalirsimum ftemma humano generi addiderunt. Prteter- quamquod homo etiam Dei numifma nuncupatur ; etenim quando in Euangelio apud Mattheum legitur, Eeddtte qu^tfunt C^faris Cdfari^ & quf funt Dei Deo. Diuus Pafchafius ih Mattheum ha?c habet, ma$ homo numifma Dei ad imaginem Dei creatus.^ debet f e reddere Deo^ quod mtnime pr-eBare pote B, ni fi prius fe exuat ^ cehfu C^furisj quatenus deinceps liber effepo^tt. Demhm hominis prjeftantia inde elicitur, quia homo maxime Deo fit proximUs; vnde Dionyfius Halicarnafeus prolem huma¬ nam Dijsomnium longe carifsimam praedicabat. Ad rem igitur in facra Patholo- gia legitur hop hexafiichon.

MaieBate Dei concluditur omne^ quod vfquatn eB^

^a fine nil rerum BarCiVele/fe poteB, jg

Huic homo fi recie famulatur proximus haretf Si refilit.y mtfero degit in exilio.

Omnia fic Dominus di f criminat ordine iuBo, fint f timma bonis^ ima parata matis,

HOMINIS MISERIA.

I T A M humanam «rumnis vexatam efic , ab ipfo flatiai ortus pri¬ mordio colligimus ; namq^ infantiam innumeris obnoxiam pericuiisj adolefccntiam fugacem, & fcneitacD prieeipitem animaduertimus, G ' PrJBterea fi pueritia ad fenedutem deducatur , quantulum eft , quod relinquitur ? Hanc igitur calamitatem dcfcripfic Ouidius hunc in modum,

Bditus in lucem tacuit fine viribus infans^

Moxquadrupesy rituq\ tulit fuamtmhra ferarum^

Taulatimq\ tremens, & mndumpopltte firmo Gonflitity adimis altquo conamine neruit,

Jnde valens y veloxq\ fuit,fpatiumq% iuuenta Tratifity & emerim medq quoqvtemporis annis Labitur occidua per iter decliue feneSta Subruit hac aut, demoliturq ; prioris, hgebora.

Accedunt fexcentcealiie anguftije, &infinit« ffigritudinutn fpccies, quibus in dies humanum genus premitur , quod eleganter cxprefsii Virgilius his carmi¬ nibus.

optima qu^qi die$ mi feris mortalibus aut Prima fugity fubeuni morbi, triBtfq\ feneBus,

Dt labor, ^ dura rapit inclementia mortis.

Quocirca pofsumus ad rem canere infraferiptum diftichon.

Cor, nifi cura, nihil, caro nih nifi triBe cadauer ,

Plafciy agrotare eB, viuerefepe mort,

Prsterca venena, ruinse, naufragia, terremotus’, bella, lapfus, fulmina, &ctete‘'

Ta huius generis humanum augent mierorem-Quidaim acini granum glutientcs,pra2-

focantur.

.Monftroium Hiftoria. ii j

focantur 5 alij pilum in lade potantes ftrangulantur, neq; defuerunt, quibus ftiria gelu concreta a tedis delapfa repentinum attulerit exitium. Q^are pofsumus opti¬ ma de caufa dicere." :

Hitmamm in terris nihil non fit humandum, * '

Auoiat hinc animusyC^teraforbet humus, ^

Valeant igitur, qui tot, & tantos moliuntur tumultus ,& quorum cupiditatibus; hic orbis an guftus eftj&fiimmoperc probetur fententia Pindari , qui hominem fo- mnij vmbram appcllauit : cum vmbra,& fomnio nihil inanius inueniatur Idem Pip- i^emeis, darus alio in loco huc refpiciens prodidit; fi quis opes pofsidens cteteris venuftate ^ priTcellat, &in certaminibus egregie fe gerens, maximum oftentet robur , debet ad memoriam reuocare membris mortalibus fc efse integratum , & terram finem omnium efse aditurum. Propterea Diuo Chryfoftomo Homo nihil, homo ter- Homil,i,e^ ra, & homo cinis vocabatur. Id totum infrafcriptjs verfibus eleganter exprimitur, pn.ad Ha- Omnia qadm ceteri pereunt mortalia lapfut hr^os,

NoFlraqi qudm f abito frigore vita cadit.

Tam cito non perdit variam ro fa pulchra colorem:

Tam eiib nec liquidis balla recedit aquis.

Heu breue migrantes fugimus poH tempus ad orcam:

Cunllaqi mors f^ua pallida falce metit.

Nec quo abeas feitur, fcimut quam foluimus oraw^

I' Et gr aut or nullo fit redeunte dolor.

In vario cur fu morimur pueriqi fenefqi

Omnibus hoc certata ci?, certa nec hora tamen.

Huc fpedat,quod Poeta? de mortalibus fabulantur, nimirum omnes a filis Par¬ carum pendere, quibus fedis, pendentes decidunr,& moriuntur. Immo fingunt alios a filis candidis, alios a pullis, alios fublimes, alios tandem terrie proximos pen¬ dere, omnes tamen pendentes, inexorabili Atropo filum tmncance, cadere . Non igitur male fenfit Ouidius quando cecinit.

Omnia funt hominum tenui pendentia filo, i^ib. 4. dc

Et fubtto cafu-, qH% v ahere, ruunt, Fonto,

Id optime exprefsit Chryfologus, dicens; homines fumus fub incerto viuentes,

^ & nefcimiis quid fuperueniens dies fit paritura . Vnde aliquando tradidit Home- Serm. 10. ^ rus‘. homine nihil efse miferius, &: auget humanam calamitatem, quod Principes,&

Villici eamdem viC£E fortem incurrunt iuxta illud.

Introitus vit^ par regibus exitus idem.

Inter vtrunfq\qatd eli, quod veteteffe pares.

Itaq ; omnesjdum viuunt , in fuo ftatu plurimum patiuntur laboris , & res arduas femper moliuntur ;quare non fine caufa hunc vita? curriculum poterimus herculeutn laborem appellare.

^i nefeiSi quid fit noBrum hoc, quod viuimus audi,

Tranfitus in mortem, herculeufq', labor. '

Si in prasfentiaaliquantifpcr eunda examinentur, confufa ,& perturbationibus plena inuenientur. Omiffis igitur regrotantibus, captiuis, exulibus,& mcdicis,quos proculdubio miferos appellare poterimus, fe fe offerunt fcncs,& pueri, primi limen mortis attingunt, alij fub metu ferula? viuunt . luuenes felicitatem putant fe effe Amantiam afifecutos, dum ab illis, quos immoderatis profequuntur affedibus, redamanturmi- mf^lieitas. hilominus illos etiam miferos Ouidius appellat. .

fludm mi fer eB omni tempore qui f quis amat.

Item qui vitam quietam, & profperam ducere credunturjadhuc mifelli funtiux- tahocdiftichon.

Nec magis humana qa^rat in forte quietem,

^tihm tela in Ventos, qua modo miffa volant.

Siquidem qui diuitijs carent affidua premantur folicitudine , vt illas acquirant.

Sin Principes fint diuitijs affluentesjprolem non habent; prieterquamquod d.iuitfe Diutium litibus, fuVibus, & multis alijs periculis obnoxi» funt. Quare N^zianzcnus, cum de mi ferta, hominis vita multa protuIifTct, tandem exclamauic.

u6 Vlyfsis AHrouandi

ii%e igtwy ceraens er ueior^ vita optima em^uam ” * '“ 'f

St cenfetnr^ habet qtip mala plura boms, ' -

Idcircojexfcntentia lobjhomo breui tempore viuens pluribus repletur miferi|s,’ ' Vnde contemptis voluptatibus, & animo virtutibus refertOjSoIem orientem medi- tans, refuredionem in memoriam reuocabic, eumdcjmq; occidentem conterapljnsj raortisreminifceturj iuxta illud.

Sole oriente.^ tui reditus a morte memento^

^ Scis memor occafusy Sole cadente^ tui^

Hac enim ratione homo ad omnes virtutes fe pronum, & paratum reddet.

OMINIS VIRTVTES.

IR I omni virtutum laude cumuIatifHmij^fuarum virtutum veftigia vbiq; imprimentes, laboribus animum, & corpus ab initio fatigarunt,

& amarorem a primordio deguftarunt , vt tandem fuauiilimum , & gratiflimum virtutis fru^ium delibarent : iuxta illud.

&i tibi ^tgu^in radisc virtutis amarOy iV e fpueypoEygratu\y plus tibi fruiius erit»

Namqjfi fit diues fpicndidis virtutum ornamentis decoratus, magis clafefcit; g cum dixerit Acfchilus.

O’ (puamf a fcicutus gratiis Biuesinfipiens homo»

Deinde homo humili natus loco, eruditus tamen, tanquam in fpeculo locatus, fe alijs tanquam formam, & virtutum exemplar ©ftentat-ideoq; ad rem fcribebats quidam Poeta.

&bf curis pudeat ne ti natalibus ortum Ducercy fortunam mem liudiofa prpt»

Euripidis mater vendebat olufeula-y alumnus Parthenis quondam fnxeratvrceolosy

,3 Momph%as genitor DemoHhenis arte polibat: vs

Et pi^ore f 1 ms de patre Cp far erat» C"

^mm qmqy dixerunt fapientem oracula Phoebi^.

Rerum erat huic certe pauper vterq, parens»

Si fatis es virtute tua iamclarusy auorum . Coufpicuas quid inaps fors tua curat opes,

Itaq; inter illa, qu^ ad perfedionem hominis induftria parandam aliqua ratione conferunt, fcientia primas partes fibi vendicat : quandoquidem cetera periedibilis funtj & fcientiiE adminiculo, ad perfccflum finem reducuntur. In primis homo fep- tem liberales difciplinasinuenit,& eas docet, nimirum Grammatica, Rhetoricam, y p f Diale(51:icam, feu Logicam, Arithmeticam, Muficam, Geometriam, & Aftronomiam.

Etenim faraacriingenioprtedjrus efthomo, vtin Coelum vfq, penetrare potuerit, Aftrorum ortus, &occafusobferuans,&defe(aiones luminariumpr^dicens ; qua-

' propter Manilius fic canere coadus eft.

tih»l» ^is dubitat poB hacy hominem caniungere Catla

Eximiam natura dedit Linguamq\ capaxq\

Ingenium.

Infupcr homo callet Philofophiam, Medicinam , Turis prudentiam , Hiftoricatn, Doflrinam rei rufticte, Coquinari^, & Nautiete , immo , & Theologiam , qu£e primo loco erat memoranda. Vt omittamus artes, in quibus viri tanta excellentia clarue¬ runt, vt ad miraculum vfq; rpedandielfcnt. Vnusjinftar omnium 5 prodeat Mer- Mermecidis mecides, tam induftrius, diligens artifex, vt currum quadriugu fabricauerit} qui indu Bria, fbb alis mufea? contegebatur. Amplius eo peruenit humana induftria, vt inuenerif modum Perara velociter currentem coercendi.Etenim legitur inSchoIij s Paracelfi,

quod homo gefians ore topadum cum folio abrotanijocuiis Feram infequens , de^

inde

Monftrorum Hiftoria. 117

snde id expuat in findoncm fcriceam, & ligatam proijciat ad Fera, quo espcrimeQ- to, Fera ftatim pedem figit. Additur in ijfdcm fcholijs , alio experimento , cantus auium intclligi : dummodo vir in dmbas aures nonnihil radicis Mandragorje collo¬ cer, deinde digitum annularem finiftrac manus ferreo annulocum piccjloco gemmsej exornet, folium pini ore geftans ,& dextra virgam ferream aureo aculeo munitam, quo folium pini pungatur j tunc enim auium voces intelligentur . Rursum in eo- dem loco legitur, quod morbo comitiali opprefibs, abfqi medicamine, poterit li- Epilepfi^re- berari, fi quis tribus clauis fodiat terra; locum, quem epilepticus cadens primum at- medtufu* tingerit, clauofq» terra obruens, nomen patientis voce exprimat, tunc enim perfe- ^ de illius valetudo promirtirur; &fexcenta huius generis recenfentur , qu« homi¬ nes a morte vendicare videntur. Quare poterimus iufta de caufa canere.

Atropos.^ Lachefis^ nune fabula^ fabula Clotho^

Namefi fua Parca eft nnne f4bricatof homo.

Cxterumhiccft aduertendum, quod ha;c experimenta Artephij in Scholijs Pa- raccjfi recitata parabolicam fencentiam continent, quoniam ad artem chymicam fpedant, & diriguntur , ideoqi iuxta Utterajem fenfum , non funt exponenda j hac enim ratione, non folum incredibilia, fed etiam tanquam ridicula cfiTent cele¬ branda ,

Praeterea vir Chrifticola non modo pra;didis virtutibus imbutus effe debet, fed nulla internarum fordium labe refperfus, virtutes diuinas fibi comparat. Quocirca F ex Diuo AuguftinOjDeus nil aliud, quam bonam voluntatem quierit,& ex Salomo¬ ne, qui probus eft a Domino hauriet gratiam. Hxc autem fententia crit conformis l» proaerb, buicdifiicho. cap.i^-

fugiet vitiay dp 'virtutes dif 'tere tfu^ree,

NU certe, intumet gratius e (f e Deo.

Primitiis vir enarratis infignicus preerogatiuis fumraoamore erga Deum,& alios armatur ; cum dixerit Chriftus in Euangelio. In hoc cognofeent omnes, quod mei difeipuii eftis, fiinuicem vos dilcxeriris . Deinde venerandum diuiniie Maicfiatis numen rnetuitj cum pralmographus,& Salomon tradiderint, initium Sapienti» ef- fe timorem Domini. Eftviuftificus, dum in cius mente inclyta refidet iufticia ; habe- InProuerh^ mus enim apud Salomonem. Lingua lufti confiderat placita , & os impiorum per- cap.i. uerfa. Caftitatem amat, vt fententiam Ifidori afirequatur,qut, perfeucrantes ip ca* i» Prouerb. ^ ftitate Angelis Dei »quales fieri pronunciat. Silentium diligit, quia prodit Salo- cap.io. mon, in multiloquio peccatum non deefie. Fidem amplc^litur ; cum, cx Ifidoro, Locoett. beatus fit, qui rede crcdendobencviuit,&bcne viucndo redam fidem cuftodit.

Spe munitur ; fiquideiti Apoftolus feribens ad Romanos; nos fpe faluos fados efle Cap.^. proniinciabat .• dcfpcratio enim, ad mentem Ifidori, peccatum auget. Charitatetn nunquam deferiti eum apud loannem legatur : Deus Charkas eft, & qui manet in Cbsritatein Deo manet, & Deus in illo. Hanc tanti fecerunt Prifci,vt Atheniefes, non Parricidas, non fures public» cxccratiohi, qua fingulis annis vti folebanr, ob¬ noxios effef voluerunt, fed illos tantiim , qui roganti viam oftendere , vel lumen ac¬ cendere, vel aquam e puteo dare recufaueriat; Vir etiam genuina bonitate pr»di. tus a patientia non abhorret : legitur enim apud Lucam : in patientia vcftra pofli- Cap.i i. debitis animas veftras. Eft humilis iuxta prsrccptum Chriftiapud Mattheumrdifci- Cap.i i. te a me, quia mitis fum, & humilis corde, &inucnictis requiero animabus vcltris.

Verfatur ip angore, & moerore; nam Chriftus affer uit .• vos triftes eritis, fed tri- fiitia veftra in gaudium vertetpr. Ab oratione non recedit ; cum dicat Salomon; longe dt Dominus ab impijs , dc oratipnes luftorum exaudiet. Jn confcffione fc exercet, iuxta aff;rtum Pauli; ore ponfeffio fit adfalutcm. Gaudet poenitentia; cum Chriftus apud Mattheumhare verba protulerit ; poenitentiam agite; appropinqua- Cap.io. fiit enim Regnum Coelorum. Abftinentia eft illi cur»; nam fcripfit Diuns Augufti- qus h»t verba. Si temperatus erit cibus, & irrigata corporis noftri Ferra , fpmas li¬ bidinis non germinabit. Manfuetus eft, memor afterti Domini apud Matrheunij vbi Ca^.^^. legitur; Beati mites, quoniam ipfi terram poffidebunt. Mifericors eft, quoniam ibi¬ dem habetur; Beati mifericordesj quoniam ipfi mifericordiam confeqpcncur. Pr»- terquamquod qui alienam intuens neccllitatcm dolore afficitur , fecundum Grego-

rium.

iiS Vljfsis Aldrouandi

'fap.xs, rium, crucem ia mente portat. Infuper ftipcm emendicantibus libentifHme opftu- laturj^umapud Lucani fcriptum iit: facite vobis racciuIos,qui non veterafcuntjtheJ , - ■ (aurum non deficientem in Coelis. Ncq; .^rumnis velatus defperat s cum per has,

C^/>:i4, y[ fcribiturin Adis Apoftolorumjin Regnum Dei introire oporteat. Immodein- Ca/.24. cepsperfeuerar, cumcK Mattheo colligantur h^c verba : quiperfeuerauerit vfqdn

fi-nem,hic faluus erit. Deniq, prudentiam tanquam exterarum virtutum duceagno- Ja prouerb, feit: natn Salomon hominem prudentia affluentem beatum prxdicabat, Ideoq ru- brica hoc difiicho erit claudenda.

///t' heatus trit^ f f virtutibus erndt^

E i f r vtt^s iaq^uinat^ ille mi fer ^ A

■"3

HOMINIS VITIA.

’Lih>f de 0-

H R A S E A, referente Plinio iuniore, promulgabat; qui vitia odit hominem odit, innuens nullum elfe hominem, qui vkijs conramina- minari non poific. Nihilominus non poiTumur haud tacere , qux de eofentimus,autnonfenrireilla, quxdeeo dicenda efient , in quo fingula vitia reperiuntur : curofcripferic Menander rem fuauiffimam effe hominem ab omni vitiorum genere abhorrentem: fiquidera vitijs foedatus bel- B 'Homo quan lua appellatur;cumin eo flatu conftitutusdiuinx c6ditionis particeps effe nequeat. do fatbru' induit igitur naturam Lupi obauaritiam, fit Canis ob detradlione, fraude Vulpem tum, aemulatur , ira Leoni fit fimilis, tandem inconftanria in auem, libidine in fuem, &: . ' ignauia ia Afinum tranfmutatur . Qgando igitur homo vitiorum monftrum euadir, crudelitatem incurrit, quam poftea magis,quam Ferxjexcrcetjquod expreffit Iuue«. nalis hunc in modum.

Satjra 15. Sed iam ferpsntum maior concordUiparcu

Cognatis maculis fimilis Fera» !

Et paulo inferius.

Indica Tygris agit rabida cum 'Eygride pacem Perpetuam^fams inter fe conuenitVrJis.

ABhomini ferrum leih ale incude nefanda C

Produxiffepatamefp.

Deinde iuftitiam poflponit; vnde Cicero dicere aliquando folebat r plura iudi- ' eant homines aut amore, aut cupiditate, aut iracundia , aut dolore , aut Ixtitia , aut (pe, aut timore, aut errore, aut aliqua alia mentis permotione, quam veritate.

Interdum in negotijs quibufdam peragendis, euidenti alicuius detrimento,pro- craftinac, quod etiam fummopere vitandum eft , vt his verfibus manifeflum euad/r. ^_md te faEiurum cras dteiS) craftina lux eft^

Nulli certa fatisy fed neqi totum bodte.

T err a-, cini f qv fumus yquodviuimutvmhr di quod ergo Cras tibi promiitis^ hoc peragas hodie.

Namin cras rem differre nocet, cumtempus abunde eft» <■ ■ ■ ' D

Prenfawelpoteril panituiffe morse. " ■ ‘ -

Plurium quoq; fronti ingratitudinis notainuritur,quod vitium Ghfiflus in Euan¬ gelio deteftarus fe decem infahibiji lepra curafle ,& horum tantum vnum gratias egifle conquerebatur. Quare quidam iure merito exclamabat,

Ferra homine ingrato peius nil procreaty herbas 1 p fa licet gelidas ^atq^vemna ferat.

'^idpdfiai Homo identidem otiarur,ideoq. in vanum fermonem incidit, qui poflmodum, ex otium. mente Ifidori, vanx confeientix index eft ; hac de rc curiofitafem incurrit , quam Diuus Hieronymus deteftans fcripfit , non confiderandum cfle malum , quod al/j peragunt, fed quod bonum facere deceat, ' Abominando etiam vitio nonnulli de¬ tenti, vtiliratc amicitias probantjquapropter Ouidius tale vitium exploderis fie ca¬ nebat.

Monftrorum Hiftoria.

Tfirpe^uldemdtSiUi fed fi r»ed}i vera fatemur y Vulgus amicitias vtilhateprobau Kcgj difplicebit audire aliuni in hoc genere ficioquentera,

X^iillus ^micittam mtferi vuUpauperiSy aurum Atqyvn^asmenfa quiris amice dapes,

T ufteagtiurpauperycircoqi exploditur omnh

Nec iuuat ejfe bonoy vel fapiente ftm^

Auro honor e ftyVisijfq\lspesy pietate reli^dy . ,■ / -

Atq: pudici tia, qm libet a mhit opes .

E GancainfupeV, & temulentia multos opprimit , quam Ifidorus vitandam cfle af- Crapula feuerabati cum ab hac perturbationes mentis, furores, & libidinis ftimuii refuitent; Temulentia priEtcrquamquodplures gladio, quam gula necari eft notiilimumjidepiiccanitur. ^uid agant,

e lura ciboypotuqtcadunty quam corpora ferrei

id quam fit verum^^multa pericla docent, . .

Nam mage nil l^dit fenfmy animumqi remittit,

^^^rn varfs epulat vinaqifumptqmodis, i

Alij fulgore fu^fortunarinfolcntcr gloriantur; fcd animaduertit Diuus Ambro» fius Superbiam Angelos in Dsemones fransfigura0e' . A dditur, ex doctrina Chri- fti, Falluofos 5 & Arrogantes in humilioriloco efTc collocandos . Cteterhm homo inuidia deprauatus magis fugiendus eft ; nam cx fentencia Diui Aoguftini j Inuidia j; omnes virtutes exterminat. Cenodoxise captator vcftium luxui indulgct, cu feri- pferit Gregorius: nqmo vult cfTe veiiimentis, & cetero corporis cultu nitido, & vc- nuflo, vbiabalijs confpici nequeat. Imrao pulchritudo form^ affedataad vitium refertur; fiquidem vir fapiensnoncorporis, fcdimim^e dccoremcontemplatur.Dc- Ltb.Proueri mhm iracundia mitiganda, ignorantia, tanquam vitiorum mitrix vitanda, necnon cap^ii, Auaritia, quam Cyprianus Inferno affimilauit. Homomendax fraudulentus tcftis appellatur. I tem homo animi Ia bc deprauatus iuffurandurn dicit, <;um ramenapud cap.S. Martheum legatur ; Audiuiftis quia didum e0 Antiquis,non peicrabis. Difeordiam amat contra diuinum prajccptura, nam Deus non diffenfionis, fcd pacis eft

(^acnuis mulieres a prauitatibus antmi enarratis quemadmodum etiam viri pof- fint irretiri; nihilominus ipfte peculiaribus quibufdam vitijs tentantur.Mulierin pri¬ mis voluntatem pro ratione habet, veinnuebat luucnalis canens, Satyr.t,

^ Hoc voloy fic iubeoy fit pro rapone volunt at y

Imperat ergo viro.

Aliquando mulieres iurgijs per nq<3:cm, atq; diem Tcatcnt, quod optime expref- Et luuenalis huncifr modum. '

Nulla feri eaufa eliy in qu4 mnfamina litem SatprS,

Mouerit, '

Prasterea nulla mulier caftaappelliripoteftjnifi illajqu* fe ipfam,non quam vir cuftoditi iuxrailiud Ouidij. \ j

Nec cuBedirty ni veiify vlla poteff,

Daninatur etiam mulier ob intemperantiam» de qua ftc loquebatur Propertius,

V os vbi contempti rupi Bis frana pudoris y 4

Ne fcitis capta mentis habere modum.

Quocirca de labe in labem labuntur,dum mulieres veftimcntorum cultura ouan- Mulierum ces fibi nimis indulgcnt, vt choreas frcqucatances a eundis cireurafpedari claudes uua

iuxta aflertum Ouidij canentis. "

SpeBatum veniunty vmiunt fpeddentury ^ ipfxy Ille locus caBidamnapstdoris habet.

Tandem mulier in criminedeprchenfafcelus fcekrc vclarecogitur j vt verita¬ tem alTcquatur hoc diftichon.

Aethere quot voluctea in faniyqmt litor e conchxy'

T 9t maUy tot fraudes mens muliebri s habet.

Quam animi prauitatem aliquando ponderans M.Tulius Cicero5&: ipfe fic cane¬ re ooadus eft.

Femina nulla bona eBy fed fi hma configit vlUy

/ ' ■ Nefeio,

.126 Vlyfsis AIdrouandi

24efciOy(luofdt6';y€rmalafaBd^honaeH.

Nulla igitur admiratione teneri debemus’, fi Diogenes- nmlierern ex olea pen^ dentem, & laqueo prc^fotatam conlpitacus dixerit: vtinamj& c^eter^e arbores fimi- lemferrent frudum. ' - .

Prtedidis tanquam coronidem nonnullas addemUs fraudulentorum Iiominu im- j pofturas ,vt illi, qui cum impijs hominibus negotiantur, a fraudibus fibi canere poffint. Adulterabant, secate Diofcoridis, crocum crocomagmatejhodie Impofio- res fibris coctae carnis bubuite croco infedisvitiantjnecnon fiJamcris in medio Sco- lymicrefcentibus.Podus olei augent aquis turbidisjveldecodione raporum, & Af- ’ ’ phodelli. Sericum grauius reddunt fumo bullientis aqu^sfed alij aUgentfericipon-

dus, dum illud fnfoiijs viridibus iuglandis alferuant. Mellis quantitatem maiprerii • reddunt farina caftanearum , vel miiij , quse fraus difficulter detegitur . In Cera

finifeent farinam fabaceam renuiffimam, qute in candeilis, fine excrementis , ardet*. etenim fic augetur certe pondus, vt vix fraus cognofeatur. Sebum vitiant cinere ti» biarumbouis in fornacibus prius concrematarum , vel addendo fuJphur albumffi- P/pem im* quiden? quantitas fine deformitate fimilitudinis crefcit.Piper mentiuntur granis iu« niperi, vel vtuntur granis vici* in aqua cum capfico feruefadis ;baec enim grana ex- ficcata, inftar piperis, rugas contrahunt , & deguftata acrem lingute faporera com¬ municant jitaut diligentes etiam Aromatarij decipiantur, Purfuribus inaqua ma-^ ceraris, & expreffis pondus panis augetur . Plinius frumento pondus addit , du vas aqua , vel aceto plenum in aceruo tritici reconditi Sexcentas huius generis irapo- g fiuras; breuitatis fiudio , omittimus , & iafraferipta carmina recitamus , vc omnium,

. vitia, ad illa euitanda, detegantur. ■ . ; -

j » primis c due an tSuptrum qui ar cana tuentur '

" * Ke hos tenfat p^atn relligionepttdor.

2<[e ofprimati&po^nhs Princepj^fedfaderafermt

Toius^ ad exemplum principis^ orbis agit, \

Impias sgnefeit miles mauorte-rapaciy

Aulicus infidus pr§ ambitione tumet, . "i

Imehitincaffum^qmpublic acri mina taxati Laudat^ & auditor v erba^ nec •vllus agit.

^iam coluit feSam delirus ApoBata damnat'^

Lfdtt, & aurigam cura rebellis equi. Blafphemattufor^protellateraBinaludexy reus obtulerit munera] Prator amat.

Sportula iudteiam toties recidiuaperennati '

Legibus^ ^ nafut cereus effefolet. laris con fultus promittit:, & accipit auruftti Orator mendax^ as e Foeta caret.

Scriba notat lites ^ inter diBantia^ fulcus '

LinquttuTi^/t medio rana natare queat,

• Ferale Caufidicus Budium^P enator inane

ProfequituryMimus fcurilitatis opus*

Accelerat lites ABor^ di^erre SeorumeBp Augur ab incerto fydere falfa canit.

Vana SophiBarum fatiant pr^ ludia Circo Si fanet Medicusyvelnecetiarapetit.

Semper amat lites Chirurgus:, vulnera^ rixac^

' oderunt Fures lumina-, vincla, crucem.

Furatur Pauper, Diues vult ditior ejfe^ peierat mercis venditor aris amans, j^ercedem ex vno geminam vult fumerepaBo Proxeneta, fugam quaritab arce Reus,

Jnfamis Leno gr^catur panibus vnBiSy ■ , Miraqi LiCiori carnificina placet.

Monftrorum Hiftoria

fafcit Fiertis famuhs, tanm^fy Uborti

prtftsgnis dttra Nuuerca fms,

Segni ! ^ & 4^Ua9 ftbi parcit fermltts aBu.

^ E ii Meretrix fallax-, tnglaafcft, procax^

Natibas^ dr torutt ocaiu fatuantur Amantes*

Exurdat Coniux garruiuate yirttm,

JnterdiFia cupit dtuortia Maritust T^det F e Hales ab Hinni jf e fh Defraudat verum, (fui vtndit aro ^nata^ pondus,

Atq, loc&milrj fep& mimHrat olas»

Permultos Lanius caruemftc fallu ementes.

Dum H ater a gr aut comprimitur dtgito»

Reddit inaqualem Cererem pi Horia traEians, X^txiutumcum vult adde, re,paHa tumet»

Pollice fubrefluo cubitaiiidabitttr •vina.

Pannus ia obfcuro venditur at qi loce,

Inuito,fed Mercator blandus ubi merces Vendit,& InfeHer tendit in arte dolos»

Et fullo, ^ fartor, fuit hic, foaet ille, fed vrit.

Hic citapunHa trahens fe Ha profe Ha facit» VeHibus agninas hyemalibus addere pelles Pelho promittit, velleraponitouis.

Dente trahit futor crepidoP,fandalia, f occes,

Vt filUt vif '4 m folea parca tuum.

Excreat in palmas 'LignariuS', vt requtefcat,

Buraq\ languidula tigna bipenne dol it.

De ferit tn Habilis c%ptum% merce de recepta;

Ptcloropus,fivtf, fmat, fra tene,

^^utq\ locantopetas tatdoconuuia Soli Dicunt, C on duci or Sole cadente dolet»

Rara tnter cruHas ponitcf menta Redempter, Fa6laq,e%menni mania, calce carent»

Sernianimei tntermifcent farcimina mufcas Fartores, forbent iufcula craff a coqm»

Aurtf ce stnixtum lique facium ducitis aurum,

Pion focus, at furtum garrula Itma facit»

Ducite ChymiHa, veloces duc t te felles»

Namq» mutat f pectes folus, ^ pra Deas,

Fercula conuiuij laudat dum cur fi tat hofpes»

Ver ficulas laudat Bibliopola meos.

Simia turpiculos catulos putat eff'e decoros.

Non fecus egregium quilibet author opus»

Jnter delicias gemebunda puerpera pingue t.

Et lac in mammis, atq; cotoHra negat»

Et qua conuertit vuluas, dtcitq; feraces.

Infantis nafum iujiicat ejfe patris. paHillos Nutrix petiti ou4,merumqi bibendum.

Nec vetat hae Venerem ptrniciofa malam» Bafiatin fomnis multer venefica natos.

Ardua contemnit delitiofus homo»

Sunt cita T utor i. Pupillo tempora longa»

PoHulat, Solem Villicus, imber adeH» '

Suhdela RuHicitat patitur violen ta, fuperbit Nobtlitas, hofpes mitis , & inde rapax»

Dipcile eft iuuenem fapicntem, efr cernere fanum: Decrepitum inmdianon caruiffepufet»

122

Vlyfsis Aldrouancli

Jncdamis nef iit Je f e fudere ffe heatum,

Vt 'oaleat Crejji traderet fger epes^

Difeerdant fratres^ communioni Partte ulenet^

Cum male communi bulliat olla foco.

T empora Damni lia ajftgnanti & pignora vendunt» Lanifici in panno liamina rara trahunt» Pyratis mi fer a eJi^ dr fufpiciofa T yrannis Vita^ Pater durus^ vel pia Mater amant»

Ali vbi felis abe it yf altant per ferintamuresi Sicj Domina, Ancill%, digrediente domo» Infpeculo gaudent faciem fpePlare puell%i Infanti querulo dulcia pr abe, filet»

Semper habent Ittes Vicini, iurgia Gloret»

Et petit infauiioTibieen ^rafont»

Bilirioqi alludit plebi, fed puluiger afifert» Uandragoram medto Pharmacopola foroi Anguibus inuoluit guttur, galliq\ cerehruntt Pungit acu, dr modico puluer e curat auem»

,^i iumenta locat meritoria, fea veterina.

Dat fucce (forem, qui male femper alit. Verberat tn fontes hic poii conuitta mutos.

Nec vnquam ceffat pungere calcar equam, Sauit in T auros, fumpto perone, bubulcus.

Nec vetat in vites Argulus ire capras»

Atq\ fites vaiiant fegetem, dormtuntp fubulei Sic ouium cuiios prata feeanda terit »

Et meffdr pueris poii terga relinquit ariBdt,

E ani fec^ falcem, cote madente, parant»

Et qui poma legunt, implent melioribus aluumi Vua implet qualos femper acerba tuos»

Nonfe, non altos f^lsx eognofeit amicos»

Cogitur infaltx quilibet pius»

Et fapiens qut fe Japientem credidit, errat. Dicitur Infiptens, qui putat effefeiens» f icturos femper, dum viuimus, ejfe putamus» ViCiurum Badto femper Athleta putat»

V xorem moriens raperet cum prole Penates, ■

Si tergum Aenep poffet habere phrygit,

B ^ res pullata gemit fubueBe, fub imo ■ '

PeBore dat rtfum\ N^nidparua placet.

Et fdeicommiffa negat, negat %s altenum^

Et mfi f ucceffor dtCius, inuncat opes»

^fiiq\ B udent, feBum leue fi celebretur in Vrhi, DoCicrum mergunt pulpita fub paleis,

NoM urnis frangunt,di‘ crebris oBia rixis PoBea non ce (fiant feribere, mitte Pater»

Mitte Pater nummosjni vis pergamus ad Indos^

A ut cito quaramus relligi onis iter»

Promittunt poBhac Budqs nauare lahererui

A£GRI«

12J

Monftrorum Hiftoria.

G R I T V D I N E S.

V M A N A M valetudinem non pauc/s morbis obnoxiam efTe inde colligimus, quoniam, omifTi'? venenis, fiue per mof fum fe rpentum,!!!- ueper aculeum communicatis, vel (|rc fumpris, quibus cetera? enam animantes quandoq; affli«5|anrur, homines valetudinem improlpe- ram fepiflime incurrunt. Morb igitur vel funr bmplices , vel compo- fitij&hi prtefertimin conformatione, vel refpiciunt vitiaram hgura, aut cauiratem, velfuperficiemafperam, autieuem, vel numerum, magnitudinem, & btum; veJde- iiiq; morbi afoluta vnitate dependent . Nos in prasfencia , vt infinita» tpgritudines patefiant, inchoando a morbis capitis , particulares partium , & vniuerfales totius, (deinde vulnera, vlcera, tumores, afife<5i:jones muiierum,& puerorum, & tandem cu¬ tis recenfebimus.

Capitis atgritudines fune ^chores , Phthiriafis , CaJuitium, Alopecia, Ophia fis, Leontiafis , Hydrocephalon, Cephalalgia, Cephalea, Hemicrania j qui dolor capi¬ tis aliquando fic ex vermibus ibi natis, vel ob Scorpionem ibi genitum, vt contigit cuidam Italo ex frequenti ocymi olfadu, cuius meminit Schenchius inobferuatio- ^ nibus. Jmmd ex calculo in cerebro cuiufdamciuis jLipfienfisnato,&admagnitudi- nem oui audto,

pr^terea cerebrum affiidatur SiriafJ, Phrenefi, Mania, Eratomania,Obliuione, Melancholia, Lycantropia, Emhufiafmo, Lethargo, Caralepfi, Veterno , Et quo¬ niam nerui a Cerebro originem ducunr,hic memoratur Conuulfio, confequcterq; Epilepfia, Tortura oris nempe fpafmus Cynicus, Ephia! tes, Tremor, Stupor, immd ad conuulfionem reducitur ille aff' (5lus, quo laborauit feruus Periclis, qui dormies in fumma repebat tefta,^ Theon Stoicus dormiens pafiim deambulabat. Succe¬ dit Apoplexia , & Paralyfis : refolurione tamen neruorum laborantem mt“raorac Schenchius e fuccenfa domo fi pra-cipiralfe deinceps fanatum probe incefiifie. Tandem diuturna vigilia homo cruciatur; nam refert Seneca Moecenatem tribus ^ integris annis abfq; fomno vixifie, & obrngritudincmfuifie liberatum. Ifim tradit Heurnius cum verfaretur Ticiniinteilejiifie N'zolium illum Ciceronianum, per de¬ cennium, fomnum non inucnilfe. Montuus quoq; firetur fe nobilcrn Matronam cognouilfe qua?, fpatio annorum triginta quinq;,inromnis vixit, \

Oculorum morbi multi funr m comparatione ad aifei^lus aliarum partium , quo¬ niam partes ad oculum integrandum multae concurrunt. Prima affesSio efl oculi diminutio, eiufdcmexp' effio, Strabifmus, Lufeiofitas, AmauWs, Nyctalops, f-pi- phora, oculi rcfolnt io, Ophthalmia , StierophtaImia,Xf rophth^lmia, Lucophrhal- mia, E(5tropion affe^io Lagoph'ha!m'2e oppofira, Trachoma, Palpebiarum inuifca- tio. Hordeolum, Chalazion, Encanthis, Trichiafis.Prcrygium, i hiytfte nes. Hippo- pion. Leucoma, Aegylops, Anblyopia, Vue{Cprocidentia,Mydriafis,Ocu!i tabes, Suffiiffo, Suggilatio , V ert igo , Scotomia 3 Synchiafis morbus oculi apiagapro- dicns,fiftulalacrymalis,&Iacrymario, vndefan guis aliquando effluit. Siquidem Dodoneus narrat fe vidifTc puellam fextum annum fupra decimum agentem, & lacrymas fanguinolentas fundentem, cuius caufam fuppreffioni menfium attri¬ buebar.

Nafus aduerfa tenetur valeditudine ob Grauedinern, fiuc Coryzam , Polypum, Ozenam, H^morrhagiam, Fajtorem, Sternutamentum , & Trichiafun ; & quamuis inter morbos oculorum hjec poftreroa affectio fuerit connumerata, adut rrendu cft hoc nomen pati aequiuocationeminampalpebrse pilis pungetibus vexattv Trichiafi laborare dicuntur ritem quando pilinafuminfeftant , hunc affedum Medici Tri- chiafim vocant, infuper lingua Tnchiafi laborat., & tandem per Trichiafim,capilla- menta quadam per lotium quandoq; exeuntia intelliguntur. Aures vexat Otalgia, Tinnitus. Auditus diminutio. Surditas, & Vicus. ,

Os deniq;«gra valetudine opprimitufjquando ei accidunt fotor, AIcol3,Sc!fsut a

L »

labio-

Morborum

numtrus^

Lih.l^olfsf

Si.

tn C4- ftie oriu ,

Vir refoh^. it une ntrttOf. ru Cjuomedo liberatus.

In Itb.de Prouiaen-

Oculorum morbi c^uiiet quot.

In obferu. med.

rtH morbi.

Vljfsis Aldrouancfi

38^

%ik I

' 37-

In li^.de ^enf^

Jpem ftatnt

^orU ven-

Lih.‘i,ehf€r»

Rufant t ere mau vtttue

j» fy/npotf.

UhA»

JmperftiP4:%

pe.

Jl»

mniht

lih^,6hfer.

124

labioriinij Batrachos, Tonfiilarum inflammatio, & Cofumelice , eiufdemq; Fajjatio,' Loquela impedita, Tumor, 6fTricIiiafi$lingu.T, qua poftrema afFeaione Schen- chius purauit laborare homines de genere eonimjqui corde piloforont referti. His adduntur gingiuarumapoflemata,&Scorburus morbus familiaris Germa nis ad ma^ re Balticum, gingiuispurrefcentibus,& ore fetente. Neq; omittitur adontalgia, Nigredo., & Pallor dentium, Dentitio difflcilis , & Eruptio dentis in palato , cuius Plinius meminit, Euftachius quoq;memorauit Mulierem romanam cum dente pro¬ pe foramen palati nato; Item ait eram degentem in Monafter/o Saediflim^ Trini¬ tatis Euguhij, in cuius palaro, anno tetatis decimo, dens apparuit. ^

Collum, & Thoracem aificfunt Catarrhus, Angina, Difpnea, Afthma, Aphonia, Peripneumonia, Hydrothorax, Pleuritis, Phthifis, Empiema, Cardialgia ,ahquan^ do nata ob calculos in corde genitos; vtobferuauitSchenchius, Syncope , La».‘iis copia, vel inopia,Mammarum ^oftemata, Axillarum f£etor,& Tuflis moIefta,quani Schenchius ex animalculis mufeis fimilihus, in afpvra arteria, & pulmonibus genitis procreatam aliquando obfcruauic.

Pfiptereahomo imbecillitate valetudinis occupafurjquando partes ventris infi¬ mi, qu^E plures funt, alliciuntur, & pr^ecipu^ fi vigeant Apepfia , Difpepfia , Dolor fJomachijRudlatio, Inflatio, Singultus, Naufea, Vomitus, Bulimos , Pica, Siris im-» moderata, Tormina, Verminatio, Paflto colica, Iliaca, & Coeliaca, Lienteria, Dia- rhea, Dyfentcria, Cordapfus morbus Iirthalis, cum feces euomuntur ; nihilominus Schenchius memorat nonnullos , qui fuppofitoria, & clyftercs, fine vira? difcrimi, ^ ne, pc’r os rcieccrunt. Nos quoq;nouimus luuenc Bononienfem adhuc incolumem, duobus ab hinc annis febre tertianaduplici,Iaborantera,quifumpros cly fleres pau¬ lo poft euomebat. Prcrdiiftis additur Hydrops, fiuc fit Afeites, ffue Tympanites, fiue Anafarca. Afcirc quidam correptus, ex Schenchia,diu decubuit,cuius vxorlon-» gitudinem morbi, & graues fumprus regre ferens, patientem veneno de medio roE lere dccreuir j i deoqjpu luerem bufonis in olla cremati propinauir, feda?grorus,co- piofa vrina reddita, melius fehabuit.-at illa, vt patientis «rumnofam vitamtaDdetn morte terminaret, denuo copiofiorem exhibuit puluerem; fed jeger maiorem lotq quantitatem reddens , prateer experflationexnvxons, conualuit. Quandoquidem Bufo apertus, & regiourrenum applicatus gaudet hac pra?rogatiua, vt aquam Hy¬ dropicorum per vias vrinre pellat f “ ‘ O

Si per feriem morborum csecerarum partium progrediamur, fuccedet Nephritis, Lienis obflruiliQ , Scifus ; Item lecoris imbecillitas , iderus, Cachexia, Scirus, affedio illa hep3t'ca, qua laborans, apud Plutarchum, mures domeflicos accurate obferuat, &■ infetflatur. Additur lumborum debilitas , quam Feftus lumbagmS ap*» peilaair. N"q.omitrunrurh^.morrhoides, aniapoftemara , Rhagades, Condylo-» naata, 3t,Imp.erforatiooes, Dodoneus enim recitat hifloram cumfdam puella? clau- fo ani meatu, nat;», qua? excrementa ex pudendis detrudebat . jtem ex Beniucnio, tpuItianQcIaufQ nari memorantur, quemadmodum etiam hodie, qui fubinde arte corriguntur: fed aduertendum eft, ex fententia Dodonci , aliquando infi ntes nafei imperforatos , quorum in ano caro altius crefeir, qui naturie error nullo artificio emendari potefl, fed quando foJa membrana fqrame tegitur j hac fcalpro acutiore prircifa, infans fanatus viuip. P

Sequuntur morb.i genitalium , & veficae , nimirum virilitas adempta,pudendi di» ftorcio., Prjepufij phirnofis, Satyriafis, Gonorrba?acum Priapifmo , & fine. Pollutio nodurna, Vefica? inflammatio., Lithiafis, Inuoluntarialodfj excretio, Vrinae ardor, Dyfuria, Ifcuria, Stranguria. Sed mirabile circa hunc afl^edium narrat Dodoneus de puero decenni, qui per feptem dies yrinam non reddidit, meatibus a pituita oc- clufis, fed tandem ex ano illam emifit , curo tamen inteftinum fit folid.^ fubllantiae,

& veffea minimefbraminalenra,fednarura,quod fieri minime potefl , il'as vias ad faluterapatientis dilatauit. Additur deniq. Diabetes , circa quam Schenchius pro- dir puellam, odlodccim annorum anno Domini raillefimo quadringentefimo oftua- gefimo primo, fex libras vriruE Cupra triginta, finsulis diebus, minxiffe ; cum tamen cibus, & potus fex librarum pondus non excederet, ideo in fpatio dierum fexapin- tempore morfeus perfcuerauit , centum fexaginta libras lotij fupra bis mille

Monftromm Hiftoria.

re<3didit. Id autem merito attribuebatur aeri paffim in arterijs contento , quiin fubftantiamaqucam fuccelTiue vertebatur . Modo praetermidis tum\)ribus feroti, & teftiumjnempe Hernijs,dc quibus fuo loco verba fientjad enumerandos partium extremarum morbos accedemus.

Affligit digitos manuum, vel pedum Reduuium, Pernio, Podagra, quteeftfpe- cies Arthritidis,ad hanc enim 'non folum podagra, fed Chiragra, Homeragt a, Cu- bitagra,Gonagra,& Ifchias reducuntur. Oo hanc poftremam, quidam Archiredtus, referente Dodonco, cumclaudicaret3& de turri eminenti prateeps ruiffet , tantum abfuit, vt ex tam ingenti: cafu incommodum aliquod reportarer, vt demceps rcdle ^ ambulaucrit. Ad finem inter pedum digitos Gemurfa olim Itali:^ morbus nouus na- fcebatur, qui fecundum Plinium extindus efl.

Pra?terea inter morbos vniuerfales totum corpus occupantes Principem locum obtinet febris, nimirum Ephimer^, Humoralis , & Hed/ca ,ad quas poitea referun¬ tur, Arnphimerina, Quotidiana, Tertiana maioris,& minoris famaejQuarrana, Quin¬ tana, Sextana, Nonana, Febrfs(meftrua, Sinocha, Anniuerf3ria,qua Antipater Sido¬ nius Poeta extindtus eftjteypiria, Maligna, Peftiles C 6ragiofa,Peftiles ftigmatica, Spuria, Legitima, Sudorifica,fcilicet morbus BritanicusGermanisc farni!iaris,Grgcis poffet dici t/iTpoTrupiTof.Febris purpura fle nominaia a colore sagiums accefl,& tadS febris a pifcc febrio dimanans ireterunt cnimin Fluuio Natan Infula Zeilan verfa- ri pifccm, qui deprehenfus iliico febrem accendit, & ilio depofito, euanefeit; qua*^ P propter ab hoc effedtu Scaliger pifccm hunc febrium cognominauit. Inter vniuer¬ fales affedtus morbus gallicus merito recenfctur,qui quamuis primo pudenda affi¬ ciat, nihilominus paulo pofl per vniuerfum corpus diffeminatus patientes miran¬ dum in modum vexat. Item lues noua M rauia?,&aljj morbi incogniti, de quibus Vuierus in Libro Germanico egit, quem de moi bis incognitis infcnpflr.

Modo de vnitatis folutione aliquid dicendum eft j flquidem primo fe fe offerunt vulnera cuiufcumoj partis, tam fimplicia, quam compoflta a quolibet inflrumento fitie ferroi flue bombarda maiore, &m inore inflidta, glandibus plumbeis , & ferro JTagictarum intra corpus reliifiisj vt contigit cuidam rufticojexobfcruarionibus Do- donei, qui in feditiofo tumultu fagitta circa dorfuqi vulneratus , fagitta extrada a Chirurgo, & ferro fruflra perquifito,inrufq, remanente, poft biennium, per infer- na, ferrum cum omnium admiratione cmiflt; n5q; ferrum luxta Diaphragma ingre- V diens, & fecundum inteflinadefeendens, paulatim exitum circa podicem fibi para- uit. Non defunt poffea turpes cicatrices de}endje,& offa fl ada ferruminanda, quod opus Natura optimemolitur, cum nullo modo id Medici proflare poflenr ■ Serpa¬ tur apud nos officulum tibiae forte cuiiifdam animalis quadfupedis,quod cum aliquo cafu duobus in locis fradura effet , ea fragmenta per longum copulanda , per tran- fuerfum a natura fuerunt ferruminata,vt in fequenti figura apparet, vbios confoli- datum parte prona, &fupina deliheatum eft,

0/ficoIunj i natura ferruminatum prona, 85 fupina parte depidum.

digi¬

torum.

Gemurfa morius. ' JLihi Z6,C,Ta

Febriu dif-

Exerc,

CafusruBi ci fagittd vulnerattl

L 3

Peli

1 2^ Vlyfsis Aldrouaodi

Pofl hifceniiiiicfantur vlccraeuiurcura^i partis varicofa, vermino fa j ciimo corrupto, cachoctica, fiue chironia, herpetica, phagedenica. nom» , therioni;ira, fi-

weviccra liuida, rphacelli, vicera gallica, caries, cerium,rimiernaouuni, &pcdumi item rima circa fpinam in longum producta, adeo es:jlis, vt vifionem eifugiatjqu* tefte Schenchio, morte .icgrocaiui aiJerr. Amplius fifiulic cuiufcuq-.genc- fcabiei omnes fpecies., pruritus, lichen, feu mentagia, lepra, ambufia, & fimiiia.

Ad tumores prjccer naturam accedentes, obreruabimus eos e fie infinitos, nam fc fc offerunt ph!egiBon,ercfipelas, oedema, cancer,inflamrnaM>>, carbunculus, bubo gallicus,fcirrhus, nodi, atheroma, fteatoma, mciliceris, aneuri^ma,tn^!phyfema,ftr^- ’ ma, ganglium,ealli,j^clauij verrucarum variar fpecies, rycofis, fur‘unculus,paroti«, A parulis, crithe, chalazia, plica morbus Sarmat»VpecuIiaris, lonthifiuccolfi, oxon- phalon, hernia, fiue fit bubonocellc , farcocelle, hydrocelle, cpiplocelle, enrero- celle, cirfoce'lle,phyrocelle,5f compofira* hernijc, nec non lupine , quit aliquando ad pondus odo librarum excrefeunt. Qmd^hicreccnrenda eft illa eminentia cor¬ nu fimilis, quse interdnm caput humanum deturpat, neqj monfirum efi,teOe Scali- fedjegritudo. Immo X^anfrancus recitat m Chirurgia maiore fe vidiffe caput hominis feptem eminernijs infigne, quarum altior cornu longitudinis poli icis xim- Ceatitr. r, fabatur. Item amatos iufitanus meminit pueri cum corniculo in eapire nati, qui iam adultus, cuab alijs pueris cornutus appellaretur, e capite cornu dtpbnenducurauit, Ideoqj Chirurgus iufto audacior illud radicitus refcccaurr, infelici tamen cum fuc- , : . -j ceflTu, quoniam breui tempore patiens perije ; cum hiiiurmodi cornua ex fubfiant/a g

meduIJaricerebrj coflentur. Pariter anno elapfo trigefimo nono fupra mille/rmum,

&; fexceqtefimura puer genere rufticus decennis corniculo longitudine indicis in Ccrtut natu capite infignitus acceflit Nofocomium mortis Bononiae , vt ope Chirurgica , a tali nncaptiihut moleftia liberaretur, cui loajnnesBjptifia filius quondam loannis Caponq medi* humanis^ C3, Aftrologica fcicnria celeberriori, aegrotis. NofocomiJ tunc temporis Aftans in omni genere fiodiorum perfedus, mortem de fedione corniculi n uncia ns,prudetef illum dimifit, Nos quoqjin praefentia exhibemus iconem horuinis cornuti in Duca- ru Huraenae inuenti, cuius hiBoriaeft h;:ec,In Ducatu Humenae Galliaumofiris tem¬ poribus, hic homo cum cornu arietinoin dextra frontis parte nato , cui nomen erat Brantz Trouilli, membrisomnibus optime confiitiuus, procera fiatura, dc viribus validisprajditus, genere rufiicus, inuerfis lupi pellibus indutus, in paruo Comitata j Mezires narus vrtam fere femperinfyluis egit, reprer^pis tam :n nullum cornu ve- C ftigium habuifie retulit; nam ab illa aerate co|nu e capite erumpere carpit, d forma cornu arietini acutum, Sed eq tempQre,quoinuencjLis efijrrrgefimurnquintu annum agebar,qurrnadrnQdu cx arpe.^|uconiedar<^ li'cuit. Hae igitur ratione repertus fuit, ffamtk Dominus tauerdin, venandi gratia, nerpus quoddam fsepe petebatj fed quandoq;iU ^tffimada in^ Jucingrefrus,^ru;fiicQ' um cateruam CQnfpicatus , Prirdonefqi efie fufpicarus illicd nentui fue-> omnes apprefiendi iufiit; tunc aurem homo cornutus escteroru comes, dc foc/us pri*

- J WA musaufugiens inter dumeta fe fe abdidit , Verum violentia 'Hinc extradfus , ad

Dominum dudus , caput aperire recufahat ^ ne tantam deformitatem patefaceret, pileo tandem a Dommi famulis, 6? miniftris depofitQ,nQn fine magna fpedfanriuna admiratione, cornu obfetuarum fuit m capite glabro, exceptis nonnullis pilis qui- bus occiput tegebatur. Tunc Dominus Lauerdin ftarimad lnuidtifiimum Qalharum, tH4,9hfep Regem, qui non longe aberat, deduci iuffit,d quopoftea Tutetiam fuit dudtus,vt ab ^ 1^, omnibus confpicererur, Schenc{ims quoq; meminit cuiufdam viri, e cuiqs dorfaos

ad fimilitudinem cQrnuemcrfittquare peradfa vniuerfali totius corporis euacuatio- ncj & medicamentis exiccantibus applicatis, os fponte cecidit,

fiom» *

Monftromm Hilloria.

127

Homo corputas in Ducatu Humcns inuentus,

lam

'^erbi mu- Iterum,^

^2n Coment, ad Aphorifi

Lib.i^Anat

Exere,iQ§>

Jn coment, adltb.Z.Phy

fic,

Tomotochia ^aod reme- dium, ,

Febris ama mia.

Jiorhi pue¬ rorum, Lth.-^ Apho

12S Vlyfsis AldroSandi

latn properare oportet adnJ^erandos illos affcdus, quibus mulieres tantiun corrlpiunturj runrautcmfterilitas,nempemuliebr!s , qux aiiquibus eft perpetua, quamuis ali;£, mutatis coniugijs, illaq) dcpqnatK, S.cy hunc morbum efFiemmai- tum appellant. Pica eft abfurda appetentia grauidarum ; meminit enim Shencliius muIicriscuiufdarnpnBgnanris, qute morfum ceruicis cuiufdam iuuenis appetebar, & abortum pracuIdubiofecidet,ni(i, exanimaro fere iuucne , ceruicem eius momor- dilTet. Vteri procidentia, Abortus, Moia, Partus difficilis, foetus mortuus, & fecun* dinterctentte , Faffio hyfterica, Matricis inflatio, & tumor es pr^ter naturam ,eiu- fdemcp matricis hydrops, necnon lumbrici, pruritus, dolor, htemorrhagia, & he- morrhoides colli vrcri, ^symptomaturpitudinis, quando nympha, feu potius ('lito- A ris, indar pudendi virilis, erigitur, qutaffi^aus podea nymphotomia tollitur , carnis excrefeentue interp^denda muliebria, Impcrforatio, qua laborantes mulieres vo¬ cantur arpura/, bupPrpTtatio epidemica, quam Brafauolus memorauit. His addun¬ tur profluuium muliebre, menflumruppreffio,eo! umdem ftiliicidium, & nimia effu- fio; fcd admirandum ed, quod legitur in hidoria nauigacionis rn Brafiiia , nimirum mulieres Americanas mendruis purgationibus non laborarejnihilominus mulieres illas effio fiecun di ffimas. Obferuatum tamen ed, quod in illa regione, puella: annum duodecimum nat:? ab axilla , vfqi ad genu, dente accutiffimo cuiufdam animalis a matribus vulnerantur: vnde faita bac larga fanguinis effiudone deinceps purgari non poffie coniedanr.

Amplius puerper^ febre lactis laborant ob humorum comrnot!onem,ob morbum pilarem, ob mammarum inflammationem, & ob lactis in grumos conuerfionemjali- ® quando vbera tanta laifiis copia rcdunfdant , vt lac fponte fluar . Hinc non ed mi¬ rum, fi Andreas Laurentius, aliquando obferuauerit lac per ve0cam,& anum expur¬ gari. Interdum mulieres magnitudine tnammarumjaborant : nam Scaliger narrat fe vidiflTe mammas cuiufdam. Virginis fam , vadas , vt brachiorum latera , & partem ventris fuperiorem occuparent. Hic cafus forte non erit valde diffimilis ab illa puella, quam Albertus Magnus mammis pendentibus, cum pilis in inguine , & fub axillis fe confpicatumfuilfe promulgat. Mulieres quoq,* graui afficiuntur morbo, quando,ob anguftiam orificijaTiatricis,foetus egredi aeq',iear iUi per tomotochiam cura conceptionis, & fecunditatis iaifluram, Ss citra periculum ytriufqj vit;?) foetus educatur. Quidam Orchitomi,; ex Schenchio , hoc opus exefeere foient diligeccr: namin dexcraabdominis parte,, tranfuerfo digito infra vnibilicu, & vitra quatuor digitos ad latus, fedionem moliuntur, Sc inde reda procedunt, vfqt ad pudenda, abfq; redarum mufculQrum fedone, deinde vterum incidunt, amplo faido vulnere, vt fetui viuenti, & fecudiqis aditus facilis paretur ; podmodum vulnere abdominis, non vteri , quinqj pundis copularo , puerperam pridin^ fanirafi redituunr. In fine horum morborum collocatur morbus virgineus, febris alba vulgo nuncupata, quo¬ niam htec affedio Virginibus tantummodo fit; famifaris 5 quamobrem Matronte Brabantinse f,brem hanc albam, obpalloremfacieij & febrem amatoriam appellare confueucrunt, ‘ ■

Qtiemadmodum homines ratione fcxus,vt adnotatum edjaduerfa, & diuerfa va¬ letudine detinentur : pariter , ratione araris , affedibus varijs occupantur. Pueri igitur licet omni morboru genere premi poffint; nihilominus vt plurimum afficiun¬ tur morbis, inter quos fune morbili, variofej ferfurie, qu;:Edam pudufe chridalli- B formes nuncupata*, macies , vmbdici tumor , He.rnfe , imperforatio , procidentia ani, intertrigo, & fecundum Auicennam, excoriatio, perniojmutitas, fiue loquel:? priuatio: cum fcripfcrit Aridoteles foium hominem hac affedione poffietentari quoniam horno folus Termonis ed capax. Balbuties, vigil fe diuturni?, verminatio, dentitio, fingultus, incontinentia, vrin.T. His nonnulli addunt Satyrifinum ad men¬ tem Hippocratis in Aphonfmis.-cum tame hoc vocabulum ab aliqup nimis diligen- re fcriprore, infertum fit ; fiquidem dodiflimi viri , inejipofitione huius loci , talis vocis non meminerunt.

Podremoloco nominanda; funt omnes affeftiones cutim humani corporis infe- ftantesi qua? quamuis fuperius partim inter viccra , & partim inter tumores pt^etef naturam raemoratK fint j hoc tamen in loco omnes comprehendemus . Sunt igitur

Monftromm Hiftoria. 120

\ '

V^iligmes, Scabies , Elcphantiafis , Vfbices, Maculae, Pruritus, Cicatrices, Rugjc, U9rh\ euth

Vnguium cafus, rediuuiuoi, Vitiata formajdc color, Hydroa tubercula, Exanthema^ , \

ta, Tinea, Sycofis, Canities intempeftiua, Pilorum cafus, Pliea morbus epidemi¬ cus Polonis ; nam quamuis vt plurimum haie affctflio pilos capitis occupet , attamen vt intelleximus, vexat etiam alia loca, a quibus pili erumpunt. Hic quoqirccenfen- difuntaflfcdusnempc Impetigo, Mentagra, Ignis facer, Lichenes, omnes Lepree fpecies, Atrophia partium, Dracunculus Aegyptijs,& Indis affedtus faaiiliaris,Epi- nydis, Puftularum omnia genera, &priecipuc Boa, fiue.Boua, quando cuns multir '

tudine papularum rubet, non fecus, ac fi a Boa fci pente fuifietdemorfa. Accedunt ^ afFe(5tio furfufacea vniuerfam cutim fodans, Phthiriafis horrenda, quando vniiicrfa cutis pediculis featet, item Syrones Medicis gr^cis incogniti, vtferiibit Abenzoar,

Arabibus Afibalarnupcupati : funt enim pediculi per manus ferpentes ,& excitatis puftulis aqua plenis, alriiis delitc/cunt, & funt aniroalcula tam parua , vt vifionem fere effugiant, & a mulieribus acutEc vifionis acu facileexrrahuntur. Ne<^;omitten- di funt ricini ex fordibus barbse, & inguinum nafcentes, quos Galli Piatas, & Itali cum exitu excrementorum careant, Crecas cognominant. Tandem Albucafis me* ininit aegritudinis NaKir vocatae, que nii aliud eft nifi flatus furiofus, qui vniuerfum

cutis ambitum affatim occupa^

N JE V I.

ORBI curis nuper enumerati naeuos in mentem reuocaruntj&pra?- fertim cum aliqui Authores non prolerarij inter vitia cutis illos repo- fuerint. Scripfit enim quandoq; Plinius, farina fabacea in aceto co*- li.l2.c,iy, da najuosauferri.N hilbrninns tantum abeft, vt n^eui humanum cor¬ pus deturpent, vt potius illud commendare videantur. Quapropter Ouidius faciem illam probare minimi dubirauir,!n qua nfuum aliquem beimgna na- tura impreflitL nam quemadmodum nauis in placido confpcda pelago, non modo illud exornat, verum quoq; tanquam nauigabilis maris fignum reputatur : fimiliter

nceuus quafi va,u<; non folum venuttatem faciei conciliat , verum quoq, marinas hu-

- mani animi affediones figniffeat ; cum nemini dubium fit nseuos ad Phyfionomiam attinere. Idcirco Melampus Medicus Athenienfis antiquiffimus , necnon Abenra- di

gei inter Arabes, quid n^ui in vnaquaq, corporis parte a natura locati fignificarft, fhyftdmmi^ edocere funt conati. Quandoquidem nreui per-vniderfum corpus vefuticafuquo. dam fparfi, certum tanien intei: fe ordinem , & ycluti cognationem quamdam habent.

Etenim nxuus in fronte confpectus, alium velutlfocium in thorace haberi immo fi mediam frontem natuus occupet, vt plurimum alius in medio pedore, vel in dorfo inter fcapulas reperietur 5 & quanto nceuus a medio frontis recedens ad dextram, vel finiftram partem inclinabit, tanto etiam alter ad alterutrum brachiorum, vel hu¬ merorum defledetj itaUt fi in extrema fronte iuxta tempora, nimirum in confinio capillorum appareat , alium in humeris reprjefentabit . Sa-pius enim euenire foletnteuos frontis quandoqj ad illos, qui in pedore, & quandoq; ad illos,- qui imprelfi funt in dorfo , referri ; tum pars antica , & poftica pedoris thoracem con- ftifuant. ' .

Si iuxta nafum, & fupercilium naeuus fit confliturus.alter in parte inferiori pedo- nafi

ris impreffus videbitur. Praeterea nteuus, quem firum in‘nafo occupabit , talem in hdbent ditas pene nOTUS alter obtinebit : pariter fi in nafo mulieris obferqabitur mBUus,in labijs refpon- pudendi alius refidebit. dentes in p»

Quando naturales veruc® reperientur intra nafi fpatium , quo oculi inter fe dendis» diflant : fimiliter alias inter ferotum, & virgam> iuxta dextrje , vel finiftr.^ partis fi- tum dabunt. Sin^uus aliquisinpalpebra fupra pupillam reperietur, alius inferoto iuxta tcfticulum erit. Item fi in parte fuperiori palpebrje fuerit , alter fupra tefticu- iugi ip aduerfa feroti parte videhitpr. At fifpcrit ih palpebra inferiori; pariter

pffiuqs

gena-^

7^ mi lab^ ^fu^trioris^

^mi hraa^ fhforftm»

^ Lih t^ de ^art, Ammi

H morti con ftmiliu caH~

150 Vljfsis Aldrouandi

n^u»s in parte aiierfa fcrotj verfus clunes coorpicietur . Veriim fi n^uus in geni^ apparear, in coxis etiam ridebitur; adeout quanrdille nafo , ranrd hic inguini eric propior, & quanto ilJe: mandibulie verfus aurem , tanto hienaribus erit vicinior. Ceterum fi fubter oculos, fcilicet in cauitare Tupra eminentiam malaru erir,nieuurn etiam fub axilla confpicere licebit, altius, & liuniilius, iuxta ilium firum,quem alter in facie occupauerit,

N«ui, qui luxta aurem fiti fiint, & illam fere tangunt, fuas comites in fpatio alte¬ rutrius brachij Qftendunr,quod fpatium ab hum-^ris ad cubitum protendjtur.Imma fi na?uus per tres digitos ab aure abfir, lateribus clunium Occuus aiter adh^rebit; fin per duos tantum digitos fit difiundus , in fignata braebij parte , fed verfus dorfum ^ reperietur.Na^uus fuperiori imminens labro, &quafi nafum tangens indicar foc/um elTein illo fpatio, quod inter pudenda, & podicem apparer . Contingit tamen ali- quando, vt quando nocuus a nafo tres digitos eft remotus, non amplius partem pr^- di<5tam, fed pubem denoretj licet vt plurimum h;ec pr^rogatiua n:euis in inferiori labro, & menro nat/s conueniat ; immd,& ahosingenu defignat, quod tanto fre¬ quentius accidet, quanto fignum erit inferius .

. Verfim nceui malis impreifi infra tamen labium inferius,fuos,a-muros in abdomi- nerepriefentant^quandoq; cruntin medio abdominis jdummodd alij in meditulio genarum fuerint. Etfi in extremitate menti n^uus apparuerit, nteuusquoqjin pu¬ be iuxta pudenda notabitur. N^eui aurem decorantes lacertos refpiciunr, ^ qui au¬ ris anramoccupant,aIterum carpo, fiue manui’ proximum fignificant. Quando vero 3 erirnreuusin fummo auris capreolo, alter cubico proximus obferuahirur , &nipuus hajrcns meatui , feu conchae auris, alterum in vola manus delitefcentem demon- firabit. Sin anterior a?jris pars n^uo gaudeat, alter eodem fitq in manu laeta¬ bitur, '

Sed aduertendumeft, quod non folum facies omn'um oculis expofitahac gau¬ det pr;Erogatiua,vc eius naeu/ alios occultos manife, fient, veriim quoqi manus, & brachia hac conditione potiuntur ; quandoquidem, n^uus in brachio fuperdori fupra cubitum deprehenfusjcerro certius, alium in crure iuxta genudefignabit &fi in braebij auerfa parte erit, alter furieadheerebir. qui vero lacertum occupabunt, fuos. oppoficosin msdio crure notabunt.Sin Otcuusprop^e manum, vel carpum refideb.it, aiter quoq, fupra talum pedis exifiet. . . , h f ? ■ ; ;

Demum fi digiti manus erunt n^uis infigniti, digiti quoq; pcdum , ijs non care* & bunr, Qbferuandum tairien efi pr^fdiifias regulas, non perpetud veritatem aflTcqui, cum res naturales exauthoritate Arifiotelis ,aIiqiiando a veritate defciicant . Qui igitur caufas, fi non necefiarias/ed faltem verifimiles fcire defiderabir., nimirum cur n^uiflicicifuossequales per corpus fparfos, certo quodam ordine, dc fitu habeant, confugiauddodrinam fyinetri^e fuperius diligenter exaratam, vbialiqua exparte fuQ defiderip ratisfacier;quandoquidem fi proportione^illte partium faciei, necnon fimilitudifies proportionum admittuntur, quibus inter. fe p?rfes,& fyciei^Sc vniuerfi corporis conueniuntiprociildubio legentibus innotefeet ratio, qua OcTui faciei cunj reliquis per reliquum corpus difierriinatis confentiuntmamq; explicatum fuit in fy- metria, quod ficuti facies totius corporis , ita partes faciei partium totius corporis figuram quamdams & typum reproifentanr, Cum igitur, vt fupenus fuit expofitunii frons pe^tusjrupcrcilia, humeros, finus oculorum axillas, aures brachia, mentum pu-i ^ bem, os in viris anumjS? in muliebribus partes etiam verecundas repra? fentat; nulla admiratione teneri debemus, fi mrui, quibus natura, veiuti notis quibufdam, partes illas corporis fignauit, affinitatem, & relationem inter fe habeant. Dum igitur fros pedus, & alia? faciei partem alias corporis partes refpiciuhr,vt in Rubrica fymetri» explicauimusj njruus quoqj in fronte exprefius noruuin pedore j n^uus in alijs fa* dei partibus, nicuum pariter in alijs corporis partibus exiftentem indicabit.

ME-

Monftrorum Hifloda.

iji

MEDELA.

EDiCVS Philofophiamca’Icns;necnonMathematicatiijfeu Aftro- logiatn pedifequatn , icnmd facultatem Botanicam, Anaromicam, Pharmacop^am3& Chymicaiii; primitus valetudinem hominis omni indulh iafouet3& tuetur, dum incommoda aduerf^ valetudinis arcet. Deinde omnia molitur, ne homo in tegritudines dilabatur, & fi forte

illis oppreifus fuerit, conuenientibus, & indicatis pr^efidijs eas exterminat Verum antequam htec auxilia prjefcribat. Primo partem aifedam pond /rat ,& diligenter animaduercic quonam morbo, vel per fc, vel per confenfum laboret: deinde quot modis pars aliqua corporis per confenfum afficiatur.Namqiprobecallens figna jf fedionumj necnon omnia fymproraara, morborum genera , & caufas , id celerrime prisftarepotcft. Amplius Medicus inter eruditos eminens (igna lalutaria, & Ijeiha- lia nouir, & num morbus crifi, vcl fine crifi fir terminaturus, pra?dicir, immo an ralis crifis.velppr haemorrhagiam, vel per abfcelTiim, vej per vomitum, vel per alui de- iedionem, vel per lotium, vel per nienfium fljxionem, vel per h^morrhoides, vcl per fudorem fieri debeat, optime cognofeit. Infuper dierum criticorum fcientia peritus praecipit quid agendum, fir, quando vnico tantum affedti patiens opprimi¬ tur, & quando alfeftibus complicatis, fi^uilq; fympromaribus iaclatur.

Prteterca, in morbis profl'gandis, Medicus triplici inftrumento, nimirum di^ta, Pharmacia, & chirurgia incedit. Ratione diartf, aerem faiubrem, ciborum qualita¬ tem, bonitatem, quantitatem , ordinem , & tempus docet ; deinde exercirium , & quietem, fomnum, & vigiliam, repletionem, & inanitionem inftiruir, necnon qu«e . nam animi affectiones vitandae fint. Ratione pharmaciie, diligenter confiderat prje- fidiorum qualitatem, num htec debeant effe temperata , feupotius calida , fngida, hiimida, & ficca, iuxea primutri, fecundum, tertium, vel quartum gradum: an tenu¬ ium fine , vel cradariim partium, & an debeant effe acria, anftringentia, aperientia,, difcuciencia, condenfantia, emollientia, indurantia, abftergencia,adurencia, attra¬ hentia, alesireria,pus mbuenria, emplaftica, deobftrucntia, epulocica, exedentia, expurgantia, incralfantia^extrahentia, glutinantia, incidentia, repellentia, farcori- ca, roborantia, lotium cientia, menfes prouocantia, corumdem copiam fupprimen- tia, fudorecn educentia, calculum fi angcntia, lac generantia, expedorantia, ruffifii fedantia, foporifera, dolorem mitigantia, venerea, fpermatica digefiiua, ambuftis medenria,bilern, pituitam, &rae!anchoiiam concoquentia, eofdeq, humores detqr- bantia. Item remediorum dofim, ordinem locum acq; tempus pr^eferibit.

Sed dignum eft admiratione , quadmedicaamia , qu:e in affedionibus humanis eliminandis adhibentur, ex omnibus in roto terrarum orbe procreatis defumuntur: fl^amq; priefidium a Medico pr^feriptum, vel eft fiinplex , vel compofitum , &fim- plexeft illud quale a natura procreatur hoc eft dqplex, nempe animatum, vel inanimarum. Animaturaeft vcgetariuum,&fenfitiuum . Vegetatiuum arborem, y fruticem , fubfruricem, & herbam compr^^ehendit. SenfitiuUm, vel eft fanguineum, velexangue, & fanguineum eft duplex, rationale, & irrationale. Rationale eft ho- mOj^ex cuius partibus mulca etiam remedia Medicus elicit. Irrationale, vel eft ae- .reum, vel terrcftre, vel aqueum, velamphibium. Exangue quadruplex, nempe de genere Mollium, Infedorum, C ruftaceorum, & Teftaceorum. Poftrcmo Inanima¬ tum, vel generatur in aere, vel in vifceribus terrae , & hoc eft quadruplex , fcilicet metallum , lapis, terra, & fuccus concretus , Icaq;ex proedidis fimplicibus cattera medicamenta concinnantur, qute etiam, iuxta mentem Galeni, multifaria efle de¬ bent. Quando feribit, permagnam humanorum corporum efiTc differentiam; tqm ra¬ tione naciui ipforum temperamenti, tum ratione mutationis aetatum , & vifte ftudij; ideoq; quod componitur medicamentum nullo modo eundis competere poreft.

, Quamobrem Medicus praeparat lenientia, fyrupos,e(?!egmata,rob,decodiones, folpentia, canu in fubftantia, quam in infufigne necnon m bolo, vel potione exhi¬ benda;

Crifes.

Diita,

Pharmaeh.

Remeila ex qstib^is f/l- ciit ntuTc

Lth-I', ie Comp. Med, per gsn'> cap^

’Mt^u4mh

ChirurgU^

In HKdf jf'u(COr, bon.

Jttbi

C^Bratio-'’ nis hurn^n^

tibo^ ehfer^ $03- Lib,^, dc Pr^Big.De, ca^^Z , ^dit, <5.

benda; imtno componit pilularum omne genus, glandes, fiuefuppo/iroria, infuflo- nes, peflbs , clyfteres, errhina, trochifcos, fternutatoria , rotulas , apophlegmatif- mata, pulueres carharticos, gargarifmara, fufiifus, collyria, facculos, eleftuaria, cmbrocbas, poma odorata, ablutiones , vnguenta , fomenta , cataplafmata , empla- ftra, epithemata, cerata, cauftica ,& balnea medicata. Quapropter poterimus ca¬ nere cum Ouidio,

Mille muli fpeciesy niille falatis erunt*

Tandem Chirurgia non eft pr£ctermittenda , gute etiam adfalutem propriain- (Irurnenta profert, cum fcripferit Ouidius.

Vt cdrpUt r e dimai ferrum patiaris^ (§• ignem.

Chirurgus enim fcalpello, cauterio, forcipe, ferra, fpecilIo,n6uacuIa,acu,voireI- Ja,deIigationCjtenacuIa, fplcnijs,penicillis,fiue turundisjfafrijsjfibuhs, & inftru- mcntis esttendenribus vritur, Caeterum ad cuitandum omne modicamentoruoi genus,&ad tuteiam valetudinisjGalenus pr^ceptum cedro dignum tradit, videli¬ cet eiim nunquam segritudines inourfurum , qui cruditates cauerir, commotionem i cibo vehementiorcm eitaucrit^ fe fe ante cibum exercitio commiferit.

CASTRATIO.

P VJLE I V S caftrationemelegantivocabulo dcteftaiionemappel- lauif, caufam infinuans, quate in brutis, &potiffimum in equis cele¬ bretur ; nempe quoniam nimio libidinis calore laborantes hacdete- flarione manfuefiant. Sed quid hoc meditamur in brqtisi cum lulius Alexandrinus mulieres perniciofa: Veneris ardore vexatas olim ca- ftraras fuide diuulgauerit ? In hominibus autem noftrajetatecaftrarura, alijs non conferentibus praefidijs, adhibetur, quando peritoneo dilatato, vcl laceraro, inrefti- na in fcrotum defccndentia herniam generanti vnde homines ad JaboreSiSc ad alia$ fun(SiQaes obeundas inepciredduntufj prceterquamquod hac hernia? fpecie labo¬ rantibus non fomm inflammationis, fed etiam licthalis voluuli perpetuum impendet periculum, Quocirca ad euitandum euidens mortis difcrimen, ad reddendos pa¬ tientes laboribus aptiores, homines euirantur , Quandoquidem iuxta partem dex ^ tram, vel iiniftram hernia laborantium, alterutrius teftis auulfione, inuftibne, & fu¬ tura, peritoneum dilatarum, vel laceratum adeo copulatur, ne importeruminceftina defcendcre poffint. Quod opus Qrchitomi potiffiraum Hurfiniin Italia d ili genti fli* me exercent,

Qlim homines ad Virginum cuflodiam cadrabantur, vt ancillis expeditiores.^ ad congrediendum inepti effent. Id vocabulum Eunuchi fignificac i hquidetn deducitur aVo'7»T«rew»ps';^«iV,quoniamcubiIium,& gynrecorum curam ha¬ berent. Eunuchus etiam vocatur fpado , nempe eriraSm a verbo cTrctA) extraho, quor niamhtstedictjli euuUi finr, C^teriim ferunt Turearum Imperatorem olim vidiiTc equum caftracum equam inire, propterea lufifle, in pueris eunuchandis, penem vna eum teftibus detruncari,-ideoq;fa(5lum eft,vt Turc;^ hac etiam tempeftate in caftra- ,0 tura puerorum, virgam cum tefticulis auferant,

IVIuIieres autem caftrari polTe non eft in dubium reuocandum , vt ex authoritate lulij Aiexandrinifuperiuscitaca intelleximus : quamuis hocopus maiori prematur difficuitatc| nullum tamen vita? difcrimen imminet, quado Orchitomos eft peritus. Schenchiusenim recitat hiftoriam ftupendam de muliere procidentia vteri , &can« crena a|Fedl:i laborante j namq; citra vit^e periculum, vterus a Chirurgo refedlus fuit, Et Vuierus meminit cniuldaffk loannis ab Eften , qui in Comitatu Marchite verfan5,i|Iiic enimadcaftrandaiumenta condudlus fuerat, propriam ibieunuchauic Eliam, cum illam familiariter cum iouene quodam verfantem animaduertiftet. Ex Eonicero etiam, in variahiftoria , habemus Lydios fuifte primos , qui mulieres ea?* ftrarunt, cum illis loco Spadonum vri foderent , quam poftea veritate Cxiius Rho- diginus Pflifmauii9C9rdanu§ verp tam wcs, quam fa?minas,abfq;Chirurgicoope'

recu-

■Monftrorum Hiftoria.

13}

re eunuchas &ri protulit, dummodo mares longo vfu vitidSiSc fxniin^ periclytnc- ni vtantur.

D E N O M I N A T A

OMVNCVLVS, homir us, ifcra homufulus , & homuncio funt nomina paruum hominem denotanr ai quamufs apud Chymiftas ho¬ munculus fignificec illud fperiTia, quod tantopere extollitur ncq;to- tum cft ex Lunaj immo ex illo magnam partem (ibi vendicat c haos

_ _ nemperaixtioquatuor eJemcnrorum;quemadmodumi in fcholijsPa-

racclii legitur. Pariter apud Gr^cos avdpM7T/ov ^ dvS'pdp/ov, {iueat/J'p/0-zoi

vocabula funt homulum exprimentia, veluci ^ju/avdpcoTroc femihoipinem fignificat. Vari» etiam funt affediiones ^qu» ab homine dcnominationcmi- forriuntur. Eft &v§pci}7^07^^ human» natur» coditio, eiv6po}7ro7ra9«^ humanis obnoxiusj

hinc duSpaTroTTCtTtfct humana aifeilio, dvS'po!xctvK dicituramoreviroruminfaniens. Quapropter apud Gregorium, nempe amor infanus mulierum impudi¬

carum legitur. Eft ^vKavBpodTiioe, melancholi» fpecies, qua affei^i, veluti in lupos conuerii nodu vagantur, donec diluculet. Veriim «f a t<flp6)77-o? exponitur homoalie- F nam naturam, nempe ferinam induens. Sed ^/e-af/^P^yTr/a odium hominum, fiue inhumanitatem fignificat, qu» Luciano etiam nuncupatur.

Exponitur ai/j'pccr;t//$ hominibus noxius, & ajcTpoW^aAoc Hefychio, & Suid» vir improbus, & ver*. l ator, & aV/powa';^oc cum viris pugnans. Efl: dv^poKarico-i viros expello, & «ytJpoy^ao-iMoc, quah etVJpoc /Suafxot; angufta via, perquam vnus tantiina homo cranfire pocell

Pratterea nonnulla funt denominafa , quarad perniciem hominum fpedanr, vt dvdpeo^TTo^idpof, hominum pernicies, dvS'poS'a'iKroi; viros pcrimensi voxefi compofi- ta exdvytpi dc Scti^co. Item dvS'pa,y’)(yoq^ vei dvSpayyoQ vocatur carniE'x fcilicer homi¬ num ftrangulacor. Ffi a rSpauTrofiwVry homines laetifico . Exponitur avQpci>7rox,7cvoQy feu dvSpoytrovoq^ & dvS'po^ovoQ apud Hefiodum homicida , eft item Marris tpiiheton: alioquin arcTpo^iMvoc apud Atheneum vocem virilem habens exprimitur. Hinc aV- i^po<pQviet-> aV^poxTor/!*, & avcTpoxTacria homicidium. Sed df'J'poM'^iec erat pigneratio, qu» dabatur contra illos, apud quos homicidium fuerat perpetratum . Erant «r- J^pee^p/ara fpolia, qu» ex homine in militia intei fedo, reportabantur.

Dicitur apud Scholiaftem Ariftophanis ctV(Ppo»junc d viro interfedus ; nam «V- J'po34^»T«c dycoviett apud Euripidem erant certamina, in qmbus viri pr^fiabantur.Eft dvJ^poz/utjTo; ab homine elaboratus : legiturenimapud Hcfychium' avtPpoKiunTog ro fA' /Soe nempe tumulus ab homine fabrefadus, vel in quo vir mortuus iaceat.

Nonnulla denominata ad esu human» carnis attinent; vt dvQpw7ropdyD(;, dvS'popd- yoQx avcfpo/Sopo?, & dv9pa)To0opoi hominiuorus, humana carne vefcens, eft etia non¬ nullorum canum epitheton. Hinc avOpcoTro^dyictt & at'^poipaj5//flt, hominum deuora- tio, vel efus carnium humanarumexponitur.

Loca a viris denominata {unt dv~~Ti<j-xoc parua viri ftatua. Siquidem dv9pa)^oiuop^dct) eft huma nam formam tribuo, & dv9peo <®'oy9r/« hominum generatio; hinc drcPpoydvog apud Hefiodum, virum geaierans.~~

~~« ' M » Ctetera~~

Chymi[t/iri*

~~hysanthro-^~~

~~ftd^~~

Cdrnifxy,; ejgiO'»*odo Grsets rfp'» peUftuf*

~~Pertinentia~~

~~adefum.~~

~~U, 2. Et hi e.~~

~~Statuarius»~~

~~134 Viyfsis Aldrouandi~~

Cetera funt: denominata homini maxime conuenientia, vt dvS'p6^yi; virilis, yrps^ii;, 8c dvQpcoyro^arp^iyrk homini conueniens, dvdpuo^a.d virum fpcdiansj dpi'po<pt- Aoe virum amans, dcaVc^pipiiep/ii, ex Ariftophane, virorum amatrix,aVJpo'/5«Aoe viri- Ji confilio vtenSj dvdpo^tif^ti virili datione animi praedirus , vt exponit Hefycbius, di/Spa)7rorvuoc hominis animum habens^fcd ai/5p6;Vf/oe,& ayJ/3o^f«oe,apud Homerum, eft humanus, dv^pa>'7ncrfjdQc; humanitas, & dvBpcssLothz ad naturam humanam proxime accedens: immo ctvOpcoTricrOnc vocatus fuit Chnftus apud Damafeenum , cum dp^peo- tKii^ofxai a Theologis graecis, homo fio, verratur.

Xenophonti ciTJ^powwx/e dicitur, qui fiarura virili eft refertus, & Arheneo dvBpa»' ^j^roj/cTs)? humana fpecieinfignitus, 8c dt>J'ps}}£iAag viro {imilis. Irem dpSpM?rii^c>)bomi- ^ nes imitor, <rumv$pa)^ici) cum hominibus verfor.Ec vVspaVSp^y^yo? eft, qui humanam excedit flaturam. Sed dvQpat^oyXcdTTa^ eft, qui humana lingua loquitur , & aV5p«« TToXoy-o?, fecundum Ariftoreiem, eft homo libenter de hominibus verba faciens. Apud Ariftophanem legitur dvj'paycidtc&, quab dvj'pk dyaGii «'py^orjacftio digna viro 'Ymlhaf^et forti, vertitur etiam ftrenuitas , quemadmodum & dvdpiiet, qute vox virilitatem, Brenums^ & ftrenuiratem,& virilem tetatera iignificat bmc dvdpit^ai aliquid virile ago,- item

~~virilem a’tatem ingredior,& a^cTpo^-a/^puer aliquid virile praeftans, vel ad a? catem virilem properans.~~

Nonnulla funtqiice partes hominis rcfpiciunr, vr ai^0po^sn, & percontra^iionem ai/0pft)yj-M rubintellTgendo,£l'op£6’, pellis humana, icemcgbi^poWpiypov pro £4Vd'po'«rpoV(W- vrov. apud Sophoclem, eft humana facies. Hefychio vero aV^poj'a’i9«5, veJ dvdpoaci- B dicitur vir membrofus, nempe virilia iuftb grandiora habens: At dvdpeyvvvg, Marif4mi- fiue dpS^poywoQ exponitur marifiemina, nimirum homo vtroq; ft^xu refertus. Polluci «a qmd/it. tamen, hoc vocabulo. Eunuchus denotatur, & hiEc eadem vox apud Hefychiutn, imbecillem, effeminatum, & hominem muliebri animo prigditftum defignat, immo hoc ide nomen in parabolis Salomonis pro focorde vfurpatur. Demum av^paTroSm fignificat hominis pedem, veluti litterafonat.quamuis hoc vocabulum quandoqj pro mancipio fumatur, cum mancipia Dominorum pedes appellari foleant, &apud Suidam eiVJ'pce'z«rocl'oxdV«Ao5 venditorem mancipiorum fignificat^

~~Ornithanthropos,~~

praete*

~~' 4~~

~~Monflrorum^Hiftofia.~~

Pr^tetea multa funtin terrarum orbe humanam repr^efentantia formamjqu^e in¬ ter ht^c denominata rcccnfjsri poffunty vt avdpcoTroJ^a/ iuav, D^mon habenshuma- nam faciem, item g^puia.fimu quQddam hominis referens,

quamuis Pliniusetyrnumhuiiis gemmae ab efedu denuer , fiquidem hominum im¬ petus domare poteft. Quid plura ? aliquando vifuseft Comeres effigiem huma nam reprcEfentans, qui a,’v9pco7ro/u,opip<iC nuncupatur . Immo in tabula Hieroglyphicorum Aegypti qusedamauisforte imaginaria, hu nana facie decora confpicitur, vtm fu- periori icone, qua? opvuBundpaTro? appellari poreft.

P Amplius multcC funr plantts abhomine forrientes denominationem, & prima ^ frontefe fc offert avJ'po'o-a/,uDv , quafi viri fanguis ,cum flores plantce digitis con¬ triti fanguineum faecum emittant . Antirrhinum fylueffrc capitula humanam cal- uariam referentia profert , idcirco a nonnullis caput defundi hominis nuncupatur; q|U3prdpter,ex Porta, ad Philtra vfurpatur. Apud Diofeoridero portulaca voca¬ tur quafi gluma hominis; nam velutj fpicarum inuolucra ad hyemem pro

cibo belkiarum feruantur.- pariter portulacam paffim nafcentem ruricolse olim par- cim elixaram comedebant, & partim ficcatam , ve! fale, & aceto condicam ad hye¬ mem feruabant . Apudeundem Diofeoridem habetur aVJ'po<ra'xef forraffis quafi ti’vS'poa-ct‘zoi hominum medela, cum htec herba multis afledibus prtefidio effiet. Eft alia planta tadu afpera pr^tereunrium veflibus facile adhterefcens , qure phi¬ lanthropos quafi homipum amica nuncupatur; licet Bauhinus, ex mente Aetij , non F hanc plantam , fed Xanthium, nempe ftrumariam,& lappam minorem philanrr©- pon nominari voluerit : fiquidem amans hominum , & bencuolus ex¬

ponitur • hinc (pi^avSpwTrm humanus amor,& a(piAa'v9p6)<srog inhumanus dicitur, Infuper a vJ’pa';:|'Ao; vocatur herba quadam viro fimilis , quafi «VJps/xeAoc fada fyncope,& mutata renui in arperami ha?c autem videtur conucnirecum Mandrago¬ ra, qmc ob radicis effigiem femihomo a Columella indigitatur fic,

~~^^amuts femihomints ve fano gramine •~~

~~Mandragpr^ pariat fl.or es~~

Ha?c eadem planta Pythagorse vocatur ci'p9peo7roiuop(pog . Vt omittamus alias plancas humanam figuram referentes; quemadmodum funt qutedam Satyriorum fpecies, quarum vna flores ad inftar hominis procreat ; idcirco aiSp^a-arocpopoc: co- ^ gnominatur. Item palma Chriffi inter Sarynj fpecies recenfetur ,qu£e & ipfa ra¬ dicem inftar figurae manus humana» producit. Pariterquamdam radicem nobis do¬ natam hic damus prone, & fupinepidam, cui natura rudimentum humanae effi^giei impreffit; quapropter, & ipfa merito akJ^poaopipocindigiraripoterit.

Quod modo in hac radice, interdum in nonnullis faxis obferuare licet . Tra- dit enim Olaus Magnus , in litoribus Oftrogothorum , nempe Orientalium Maris BrauiKen nuncupati, vbi etiam Torrens vehementiffiimus per oppidum Norco- penfe cognominatum illabitur, varias faxonum figuras, quafi humano artificio perfede caelatas femper confpici ; quarum nonnulIcC effigiem humani capitis , alia? formam pedum, manuum, & digitorum repra»fcnrant : cum tamen a nullis lapidibus corpus humanum integrum referatur. Sed regionis incoire firailibus affiueri fpeda- culis ha»c lapidea fimulacra nihili pendent.

jj < Tandem in libris Chymiftarum quiedam plantae delineantur, iuxta folia, vel radi¬ ces, ab effigie hominis non recedentes, qu^e Andrographje , vel Anrhropograph^ cognominaripoffientj ha» funt hqrba Helilo^ria, herba Lucia minor, herba Tcfta- tofis, herba Scudaria, his enim nominibus a Chymiftis decorantur.

~~M 2~~

~~Radix~~

~~AttdrodA’^~~

~~mas.~~

~~Lih.Of, phy i, Cap IO.~~

~~c r«~~

~~Andro/ ues~~

~~Philanthro pos nome f- qutmeum.~~

~~Satyriorum~~

~~fpectes.~~

~~L\h, 2. 'Bev Sep.c.2%,~~

~~135 Vlyfsis Aldrouandi~~

~~Radix Andromorphos.~~

~~.,* ■ ’ ’ V~~

~~EPITHETA,. DIGNITATES,~~

~~OFFICIA.~~

O M I N E S, qui funt viu» virtutum imagines,& abfoluta ver£e lau^ dis exemplaria, proculdubio infinitis decorantur epithetis .-primitus vocantur beati, quali bene au(3:i,cum defiderata poffideant, 0g(i)^Ao<r- (fu. quoniam Dei lingua loquantur ; fiquidem O^oy^acre-oQ tanquara bibliorum epitheton a Grapcis diuulgatur. Qu^apropter non erit mi¬ randum, fi homo, Clementi Alexandrino,- c^Ieftis planta nuncupetur , & nonnullis Graecis non folymquia redus incedat, & Coelum fpccftet , fed etiam

~~quia cosleftia mediretur, Item homines cognominantur 0:9-4?} fortequoniara~~

~~Monftromtn Hiftoria.~~

•9

,vanjs vtantur di'ale<5lis: cum f^e'po4 habentem diuerfam vocem, necnoa, apud ArU • ftotelem, auem hgnificet. ftenn virtutis gratia homines adeo redduntur venerandi, vtlaboriofi, dodti, & litterati praedicentur, pariter Grsecis apyxM^oi, & f^oyipc), nempe operoh, «St jaboriofi. Infuper eximio virtutum fpicndorecoruicanres otcun* tur hofpitales, conftantes, patientes, magnanimi, veraces, lufti, cafti, relfgio/i, mo- defti, verecundi, &;^;a(aa/^povec, humilis mentis: idcirco Pythagoras hominem tzc&V' Tcov ^piUfict^Tcov juiTpov {'a\icct rerum omnium mcnfuramappellaiiit.

Viciflim quoniam homo innumeris premitur calamitatibus, non pauca fortirur epitheta, Latini eum vilem, incautum, nudum, laboriofum, fragilem , imbecillum, ^ pufillum, caducum, infelicem, & terumnofum indigitant. Gr^rcis, iuxta hunc ftn- fum, homines vocamat ^s^ux^'y^vi'lgy quia ex humo prognatiy ^auaU’p;\^oiuivQt dc hu'- mo progredientes, 2V/;|'5oV/o/ in terra verfantes, carnei, miferi,

et’/pojt<apo/,infortunati, K.axoi^xiiuovi; infeiicesicum h^c vox z&noSxIfxcavnon folum malum fpirirum, fedinfoelicem quoqj Stmiferum defignet. ArapUus nuncupantur ^Ptumnohjo/i^ypoicalamitoh, TroAtirAuro/ multis mifcrijs complicari , 5c xMp<Tps(pd; inter miferias altfi Alioquin dicuntur Bporol, & apud Poetas g^^ecos paf- fim Ovnroi m.nrrales, veluti etiam apud eofdem Poetas !;ToAv'<r<z«repe/?per varios terras tradus fpaVfi, & cT/orpe^jer? quali a loue nutriti, o-^iyQvoi, nempe Iero genin . Licet quandoq; Grgeisfie appellentur, qui poli alios nafcuntur . Tandem @u,ao/Sopo/ no¬ minantur, quali animum vorantes, quia f^epius jegrirudinibus animi Ic macerent, f Quandoqj ob difpendium bone valerudinis corporeae , indigirantur Apopletici, Afthmatici, Cardiaci, Calculoli, Cteliaci, Epileptici, Dyfenrerici, Febriculoli, Hy¬ dropici, Lienofi, Idcrici, Leprofi, Lethargici, MelanchoIici,Phrcnetici, Pleuritici, Caeci, Balbi, Claudi, Podagrici, Struinoli, Verminoli ,& infinita huius genens epitheta nancifcuniur iuxta illas affectiones, quibus in dies occupari folent.

Rationeoriginis alij dicunturnobiles,a!ijignobiles,&iiixta confanguineifa- tem, filij, nepotes, patres, aui, mariti, foceri, priuigni , quemadmodum in Rubrica affinitatum fuit exaratum. Vcriimratione modi nafcendi, quidam vocatur Ctsfar a ctefo marris vtero, Opiter, quia patre mortuo, «& auo viucnte nafcatur,Pofihumus quoniam patre defunCto oriatur, Aggrjpa, cum ordine inucrfo,ab vtero egrediatur Vopifeus, quando alio foetu interempto in lucem prodit, Cordus, quia fero nafea- _ tur. Alij impreffum aliquod a natura fignum gerentes, varijs donantur epithetis, v,t planci, Plauti, & pleti a pedibus planisjScaunataliseminentibus, Var/, obtortis cruribus in partem anteriorem, Vacij, cruribusobliquis inftar vaccarum, Coclifes altero lumine priui, Luciniparuis oculisrefert!, Petauri agiles, Labeones, alabijs prominentibus, Chilones maioribus infignitilabijsiAchililine labijs. Buccones ore eminenti, & amplo, Bronci dentibus eminentibus, Naficaj,ob nafum aduncum Si- mij&Simonesa nafocomprefib, , Sylonesa fronte eminentiori , Galbtv a colore galbuljeauis, Flauij a flauo colore Gibbofiob curuitatem, Obfiipi abreui collo, Neruse ob neruorum robur, Columella? a proceritate, «& tandem a vanjs legumi¬ nibus denominati, vt Pifonesapifis, Fabij, a Fabis, Lentuli, a lente, Ciccronesa cicere, non quia huiufmodi legumina optime fererent, vt aliqui voluerunt, fed quoniam horum leguminum impreffam in corpore imaginem ab vtero matris 1^ ferrent.

Si mentem ad vitia dirigamus, aliquando homines maximam vitiorum labem contrahentes, nominantur guiofi, edaces, vinolenti,abfiemij,oci0fi,eif2eminati,fn- ceftuofi,adulteri, fures, iibidinofi, mendaces, h^retici, pra?doncs, dolofi, fcelefti, improbi, inuidi, arrogantes, fuperbi, ambiciofi, audaces, temerariju InigicCi: , taci¬ turni, loquaces, ingrati, periuri", proditores, perfidi, fafeinatores, magi, & adulato» res : vnde de poftremis canebat quidam.

~~/*/«/ placeo Regty cor 3 qu^m pignora falfa '~~

~~Me mf ^at ^ttamais dteere, falfa probata~~

~~V Idcirco Graecis in hoc fenfu homines appellantur «Tj/AoI, nimirum meticulofi, ignaui, & improbi, indodi, ?Moxa<r|(AO/ res mundanas amantes, 7roAt>9rAa-~~

~~multis erroribus agitati, xaxoV«;:^i«o/ fraudolenti, cj /oAc;S«Ao/ fcilicet varij , & iji ^Qnfilijs verfu.ci, yana ia<^aa£es,(WaTa/oi vani, xcjxo0£/^o/ maleuolLidco . M ? non~~

~~Lib.^tde hia. Anim. cap.i^.~~

~~Homo arti- . mnofas.~~

~~Epitheta ra tiene aorit»~~

~~dirnm.~~

~~Epitheta ra ttom ortm>~~

~~Epitheta ra none vitio¬ rum^~~

~~138 Vlyfsis AIdrouandi~~

Cap, t,44 non eftmirUm fi ab Apoftolo vocentur BmvytH Deoexofij/ntercJum ctiama>a- 7isot non illuminati jliquidcm «’(poT/?o; apudIAlesandrum Aphrodiicum, Lumcfi, lentis epitheton efie perhibetur.

luxraopum abundantiam, vel defe<5ium, homines runtpaupercs,iJIiberafes,aiia~ ri, prodigi, foneratores, vel magnifici , liberales , diuites , fasl ices , & fortunati, & potjfliraum ^woAvKAupoi, quibus multa obuenit hereditas .

Ratione cTcatum vocantur infantes, pueri, adulti, iuuenes, viri, fenes,deerepm, [/ieut flatus & aequjeui, nimirum coetanei. Ratione fexus, mafculf dicuntur , femina , & her- maphroditi, Rationeftatur£e,pufilli,& proceri; ratione molis corporei: obxfi, & macilenti. Tandem iuxta pulchritudinem, vel deformes, & monftrofi,veI funt fpe* ^ eiofi, & venufti, immo 0<z?/(rf?o;tO|Uo/,quicapitecomato incedunt.

Si dignitates hominibus coniienientesmeditemur, inueniemus homines iuxra honores EccIefiafticos,& Sacerdotales, vocari Pontifices, Cardinales, Prtelatos, Archiepifeopos, Epifeopos, Proepifeopos, Abbates, Presbyteros, Diaconos,Re- dores, Pr«fed:os,Pr«pofitos, priores, Canonicos, Vicarios, Parochos, & Hiero- philaces; Coeterum ratione honoris profani, nuncupantur Imperatores, Reges, Ty¬ ranni, Proceres, Primates, Senatores, Fifcales, Auditores, DynafitB^LegatijNun- J)lgnit4tesi tij, & Legislatores. His adduntur, Mbnarcha omnium Princeps, Tetrarcha quar- ^homref, tam Regni partem occupans, Cofmarchus Mundi Princeps, Decarchus , decc mi¬ litum Princeps, Philarchus Imperij candidatus, Irenarcha ad tumultus placandos in ciuitare eledus, Eparchus prouinci^ pr^efes, Stategus pra»fedus militum Archi- 3 polis Princeps Ciuitatis, Nauarchus nauis, necnon Hecatontarchus cemuta homi¬ num Princeps.

Si contemplemur varia munia, quibus funguntur homines . Primiim ratione do- drin^, & dfciplin^,hominesappellabimus DodoresjDifcipuloSjPraiceptoreSjPe- dagogos, Oratores, Iurifpcritps,Grammaticos, Rhetores, & Poetas quorum vnus aliquando fic cecinit,

~~Noff muro fic cecinit ^ docuit canture Maronem Moteenat-idoceat me quo magna canam.~~

~~De Rhetore aurem fic canitur,~~

~~Laurea debetur lingua^ clariq\ triumphi^~~

~~Nam, cum vuU^bellum fedat^ arma mouet,~~

~~Mania vA- Item dicuntur homines fophiftar, Philofophi, Metaphifici, Theologi, Hiftorio-^ riabominu, L^iSfledici, Aftrologi, & Geometri^* De Afirologisfic legitur,~~

~~aon funty qua funty ^ qua •ventura trahuntur ^~~

~~Si videt dHrologusy nonhomoy fedDeus eB,~~

~~Geometra fic introducitur canens,~~

~~nunquam tetigi nec tangamy metior aftra^~~

Miraris ? centrum^ ^ terra mihi fatis eft, prjcterea alij agunt in humanum animum, vcHiftriones, Mufici, Saltatores , Fu¬ nambuli, Scurrat, Citharedi, & cieteri fidibus Cantatores, Circulatores , 5? Aulici, de quibus extat diftichon huius tenoris,

~~Jnuidi^rabiesy aftusy dolor anxia cura~~

~~Auratis claudunt toxica liminibus, ^~~

~~Scurra fic loquitur,~~

~~Ob fequor, applaudoy fic dulcia majfica pote,~~

~~Rideat vt Vrinceps, turpia qu^q: decent,~~

~~V eriim circulator introducitur loqucns hunc in modum.~~

~~Non ego te fallo, fallit te mens tua, verba y^ana cupts, vanus qutd cupis accipies.~~

~~Accedit etiam Muficus eleganter canens,~~

~~"PeBora dura canens maueo,ftant omnia noftro Munere, cor„fangms, lumina, mens, anima.~~

~~MunUcirca Sin agant circa corpus, vocantur Medici, Chirurgi, OrelMtonfii,0doi?tagogi,BaI-~~

~~corpus, neatores, Pharmac^oI^jjTonfores, Myropolte, Obftetrices, Cubicularij, Nutfi- ^ ces, Propolae, Lanij, Ornithopola?, Caupones, Coqui, Salarij, Fartores, Famuli,~~

~~Difpen-~~

~~Monftromm Hiftoria. 139~~

DiTpcnraforcs, Ancillae, Trapezocomi.icicft epularum ftrudoresjCr^fluIarljjOIea- rij,& Elaeopoire, Bucceliatorumartifices. Riuales, Proci, Mererrices,Lcnones, Co¬ mites, ludices. Pincerna , Saponis Opifices, Vc/piiones, Necrophori, Satellites,

~~& Carnifices. Famulus ficconqucritur,~~

~~Sort meatriUis atrox^duro fnh vindice vifiOi fion biho^ cum fitio^ cum biho-^ non fitio.~~

~~Cubicularius de fuo Domino hJEC habet verba.~~

~~Sigemit^ accurro^ matulam fi fiagiiat^adfum^~~

~~P Si pedit.) laudO) fi cacat, olfacio.~~

~~Pincerna epulas Principis prasguftans fic conqueritur,~~

~~PraguHant epulat, virusy vel funera guUo', iure cado, mortit fum tmhi caufa mep.~~

~~Lanius fuam mentem paucis fic exponit,~~

~~Vita cadit) ctbus e II neUer, t^mfuflinet illam,~~

~~^oteB noBra viuere tutus ope.~~

~~Difipeofator encomijs Domini fe dignum praedicat hunc in modum.~~

~~Si Rhombum nummts centum, fimilltbus emi Bis mallum^ Domini me gula lauta probat.~~

~~In militia, homines iuxta munia, varia fortiuntur nomina. Primitus be/Iicoff co- gnominanturj&bellicofie vocatic fuerunt ille mulieres,quie intrepida? dimicarunt,~~

F vt Regina Aegypti Cleopatra, Artemsfia Regina Carite, & Hippolite Amazonum domifiatrix.Prteterea dicuntur belli Imperatores,miIitesordinarij,figniferi,eque- 'Rrcs,pedires,3ntefign3ni,meratores,cquitcsleuisarmatur2e,tubiecnes,tympano- trjb:e,torqa3rj,menrores,candirati, bellatores , imbelles , velites, peltati, cata- 'Iditniamut’- phradi,baftati,fcurati,ferenrarij eminus dimicantes, ragittarij,cfiiliarcbi, tyrones, rorarij Icui quadam pugna prielium ineuntes, gregari;, triurij omnium forciffimiin poftreraa exercitus parte locati, exautorari, qui veniam abeundi confecuti fune, di- marcha? duplici pugnae genere certantes,mucronigerf,cuIteIiferi, fclopiger/, fpf- culiferi, feorpionarij, qui machinis fcorpionibus nuncuparis vibrant, balifianj, fun¬ ditores, fiue fundibalarij lapides funda lacientes, coiubrinarij,pyroboJarij glandes fgnitas ciaculantes. Flis addinaus athletas, pugiles,& gladiatores. Inter hos tubi- ^ cen fuam virtutem fic commendat, .

~~H innit ec^uus, cum me f ?n^it, volat a&a fagitta.~~

~~Lancea, Mars fauus, voce mea loquitur.~~

~~Et gladiator fuam mentem fic exponit.~~

~~^id t horae 4 capts ? clipeo pugnemus, dr (nfe.~~

~~Cor lorica tibi, cor tibi fit galea,~~

Quandohomines aliorum vicariam obibunt operam quoad animum, dicentur Le¬ gati, Caufidici, Ipterpretes, Exploratores, ferib^e, proxeneta, arch(redi,& fecre- tarij vulgo didi. Iraqjferuusamanu cum omnibus de rebus Domini filentium age¬ re debeat fic inquit.

~~Cor Regis video, cur as, efi* crimina, felite Talia fi poffem dicere, fed taceo,~~

~~Architedus vero h^ec verba profert.~~

~~Ars mea prima modum dat eundi is artibus, ars eB Maxima, nam c au fis imperat ingenium.~~

Sin motus rei de loco ad locum c6fideretur,prcfio funt baluli, aurig», -geruli, ve- redarij, nauictilari|, ledicari;, tabellarij, aquari;, ciftiferi, oenophori, curfiaresjnam PAunia rU’ Atas puer, confule Vipfano, feptuaginta quinq, millia pafiuum, magnaomnium tione motus admiratione, a meridie ad vefperum cucurrit, & tandem accedunt inftitotes , de localis . quibus fic canitur.

~~Gallus, Arabs, Indus, T hrax, Calta Sicamher Alanus,~~

~~^uas mihi dant merces^adfuatedla fero.~~

Si dirigatur animus ad materias , circa quas opifices verfantur, homines nuncu¬ pantur marraorarij, lapicidx , csmentarij, dealbatores, ftannarij,aurjfabri, argen- tarijjinauratoresjfabrifcrrarij, vitrarij, fabriliguarij, pelliones, cpriarij, membrana¬ rum

~~'iduntA rA‘ tione formA Qpmt .~~

~~JRAtione in'" Sirtimen e- ficeti~~

~~Dominium~~

~~fUmtATum.~~

~~Jih. 4» leEf,~~

~~140 Vljfsis Aldrou^ndi~~

rutn perfcdoresj numularij , interpolacores, gemmarij, librarijyfericsriji bradearlj publicani, fullones, feneum varijs rhombis netes, caminorum espurgacoresjpifio- res miniarij, & illi artifices,quireiasrum veteres tum nouas graui praelo fubijcicn* tes poliendo eleganter mangonizant.

HationefornDte operis confiderati, homines dicunturtestores,doIiarij jinfedo- res, carthari), pi£fpres, carbonarij, horologiorum machinalium opifices, caelatores, typographi, pilearij,monetarij,plaftre, calcarij, laternarum fabricatores , culcitra- rij, figuli, peainum opifices, pyxidipsei, veceramentarij , figfiifice.s , macherop^f, nodulorum toreutcCjfph^rifterici, Tubligaculorum artifices , ephtppiarij, laruarum fculpcores, catropopxi , purcanj , xiphothecarij , dfedanj , incerniculorum , & ci- A ftularum opifices, biblioihecarij , fomitifices , necnon fulphuratorum,puiucris py- rij, & perifiromatum artifices, iramo, & lanifices, quorum matena fic celebratur, Sertea quid pofct%y veHes. fi vellera probent ? illa nitent y fateor y fed magis i Ha decent,

Deniqj ratione inftrumenri,quo ad opus vtuntur homines, nominantur tmreutse, molitores, piftrinarij,piftores,feu furnarii, cribratores,fornacarii, fartores, & fu¬ rores, acupitSores, & fcoparii . Sunt hic Bononiae , qui vendemiarum tempore in al/ud opus Don incumbunt , nifi ad calcanda torculari vinacea. Si verfanrur circa rerum cuftodiamjfunt coloni, ianitores, milites, excubitoresjcirca venationem, ve¬ natores, pifcatores, & aucupes . Verfantes circa cultum animalium, funr bubulci, opiliones, fubulci, paftorcs, apiarii, agafones, aurigae ,afinarif, veredarii, domitores, jg manfuetarii, fiabularii, & veterinarii, & caprarii. Demum terram colentes, funt ru- fl:ici,agricolce, viridarii, vinitores, olitores, fenifec^e, aratores, topiarii, paftinato- re s, faffores, & arboratores.

~~PARTES HVMANiE~~

~~Quibus DijsSacratx.~~

T H N I C I Numina qusedatn fingularum humani corporis partium tutelaria in Cos lis verfari esiftfmarunt. Itaq, nonnulli caput ioui, C oculos Minerux, brachia Junoni, pedus Neptuno, renes Veneri, & pedes Mercurio confecrarunt Ali; vero opinantes hominem ab yte- ro prodeuntem, fpiritum a Sole, corpus a Luna, fanguinem a Marte, ingenium a Mercurio, defideriura a louc, voluptatem a Venere ,deniq; a Saturno honores forriri, a prjedida Deorum tutelarium ferie recenTCTunt . Saturnus tamen ex lulioFirmitiOjauremdextramJplencm, & melancholiam tutatur, lupirer aurem fiaifl:ram,& hepar, Mars hepar cum foue,& renes cum Venere, Sol fpiritus,caput,

~~& dextrum oculum , Venus cum Marte nares, Mercurius os, linguam, Stmanus orationis humanjc adiutrices, & tandem Luna oculum finifirum refpicit.~~

Conueniunr tamen multi frontem olfm Genio fuifie confccratam , & fupercilia lunoni dicata, his enim oculi teguntur, quibus fruiraurluce , quam a Junone dima- ^ nare credebat Antiquitas ; quapropter luno Lucina fuit nuncupata. Aurem De*E memori?, & linguam Mercurio dicarunt 2 idcirco Aftrologi ab eodem plancta hanc regi tradiderunt 2 barbam vero, & capillos Apollini facros faciebanr2vnde ex Rho- dic^ino, Ephtgbi primam capillorum, vel barb« incifionem Ph^bo offerebant.pro- prereaquod ex hutneda,& feruida natura, animantium incrementa prodeant. Dex*» tram manum Fidei, & fecundum alios Fortitudini facrarunt, quoniam dextra dextr? Jungentes pacem inibant, & auxilio indigentes dextram petebant j immo fuppiices eanidem deofculabaptur ; hinc poftea d dextra dexter , nimirum propitius dimana- uit. Amplius iuraturi, per dextram, tanquam per fidei fedem iurabant.

A manu pendent digiti, quos facros Mincru:^ eife volebant. Stomachum magna pituitje cofia rvcdundantem ad dominium LuHcT referebant, cum heee hurniditatum abundantiamyprogignere credatur, Vmbilicum Veneri dicatum ftatuebant; eum

~~Monftrorum Hiftoria. 141~~

ab illo luxuriam dimanare credercnt.Quamuis alij fumum foui facerent, quoniarn ©lim lupp/terin templo louis Amonij fub vmbilici fpccie colebatur. Jecur Vene¬ ri dicatum dixerunt : ideoq, hoc vjfcus ab eodem plancta regiAitro/ogi diuulga- runtj&Poetjefedem amoris in iecore collocarunt, immo vulgare diftichoo idem atteftatur, • ’

~~Cor fapity ^ pulmo loquitur^ fel commouet iram.~~

~~Splen ridere facit-, cogit amare iecur. .~~

Cseterum Aftronomi non folum ie€ur,red renes quoqi& genituram in poteflate _ Veneris conftituerunt.. Genuatandem MiTericordf«e , & pedes Mercurio dedica- ^ runt: quare petentes Mifericordiam genua fle ftere folebanr.

Verum Aftrologi non planetas modo, fed ligna quoq,- Zodiaci lingulis huniani corporis partibus, & membris dominari pronunciant.reom casleltium potcftas , ac- cedente quadam nominis limilitudine, in determinatis membris operetur. Quam- SignaZo^ obrem Aries caput libi vendicare perhibetur; cum magna vis huius animantis in ca- diaci. pite refideat . Tauro coli um attribuitur , quoniam Taurus vircutem fuam in collo exercet. Brachia Geminis ^lignantur propter limilitudjnem;nam Gemelli, vt plu¬ rimum limiles elTe confueuerunt . pedus conuenir Cancro ob formam animalis,' namdorfum Cancri latitudinem pedoris .'vmuIatur.C ox^e. ex ManiIio,Librje com¬ petunt jcumtanquam Libra? a trunco dependeanti licet.fecundiira ajios, Sagittario attribuantur, & fic deinceps crura Aquarios, genua Capricornus, ilia, & ventrem F Virgo, latera Leo, genitalia Scorpio, vmbilicum, lumbos, vcrtcbras,pubemj Libra,

~~& Pifces pedes regere perhibentur.~~

Deinde, ex Petro C rinito, ceruicem, & caput Soli, os, & linguam Mercurio lie- lih,i2^e,t, nem Sarurno, hepar loui, fanguinem Marti, renes, & genituram V eneri, & ventri¬ culum Lunse Aftrologi aflignarunr. Quoe-rca Antiquitasad t xprimendum non fo¬ lum planetarum, fcd lignorum quoq; Zodiaci deminium inhumana membra, homi¬ nem nudum in centro jcirculi duod«<ini lignis decorati effigiauit,in cuius limulacri Jinguapidus erat Mercurius, in regione fplenis Saturnus, inregione hepatis lu- pitcr,in corde Mars, in cerebro Sol, inftomacho Luna, & in genitalibus Venus confpiciebantur, ,

~~PRODIGIA.~~

IHRODIGIOSA qu»q;inligni6ra,inquibusp3rtiu.m hominis, fi- ^*i ue eiufdtmeJiigiei fit mentio , hoc in loco menr>oranda efte decreui- Lih.%%,c,2, mus. Primum, ex Plinio anno mundi trecentelimo fcxagelimooda- j uofupra tria millia, dum RomaJ fundamenta leilis capirobni louis f foderent, humanum caput recenti arperfum fanguioe inuenerunr,§c de hoc Arufpices interrogati, hunc locum non folu RomaniImperij,redtGrius etiam orbis caput fore refponderunt ; id etiam lelius obfequetis in hiftoria Prodigioium Lih.J. reeitauit. Rugatus quoq; ante necem Bernabo Vifcontl, non modo ems Palatium Ltb. jj ardere,fed caput humanum inter flammarum globos, quili cremandqm, per aliquot temporis fpatmm,vjfum luiireTecitauit.Quando domus Ne ronis fulmine tada fuit, tunc capita imaginum Csefarw c^cidtru ynde Prodigiatores faWiliam Garfa^ rum in Heronedefururam prtefagiepunt.

Pariter Anno Domini milleiimo quingentelimo quadragelimo quinto , in Vrbe Ar^elia jtempeftatis impetu , inarce deiednna eft caput ft iuie iconem Ducis Sa- xoniae refercn,tis,& eodem anno Henriens Dux Brunfuiccnfis auitum repetens re¬ gnum a Duce Saxoni^e comprehenfus , Sfc^fusfuit, Item Galba Prouinciam Hi- fpani$Ta.raconenfemingrediente,,&cicra publicam tedemfacrificante, accidit, vt ^ e-apuf cuiufdam pueri exminiftris repente canefeerer; quare hoc prodigio moniti ffi^fanefcc Arufpices mutationem rerum futuram pra?dixerunr.Caput quoq; hominis diadema¬ te pontificio coronatum in aere co nfpetftum fuiflfe refert Nicolaus Qrius in epiftola quadam ad BouiIum,annoo(ft:auo fuprafefquimilleftmum > cuius prodigii expolitio

~~Prodigia~~

~~manas»~~

~~Cap,'$» ^~~

~~142 Viffsis Aldrouandi~~

apud ipfum legitur. Tandem 'prodigioriis fui? ille pifcis humano capite infignitus^ quianno Domini vigefimoter'ciofupraminefimUm5& fexcentefimutn in fluuio Iftu-* la Sarmatiae captus fuit, quemadmodum ex relatione Cracouiis impreifa intelle¬ ximus .

Modo de aliis partibus diiferendura efl; fiquidem Vefpafiano ctrnante , manus- humana in triclinium illata,& fubter menfam fubieda fuirj hinc Diuinatores rerum poteftatemad Vefpafianum aliquando peruenturam pr^fenferunt. Similiter, an¬ no ante Chriliumquingentefimo quinquagcfimb nono, Rex Balthafar in inftrui^ia come Ratione, & optimatibus conuiuis, inter elegantes epularu lautitias humanam manum in fuperficie parietis fcribenreai confpicatus cft, quod prodigium Regis mortem prtedixit , vc in facris Bibliis apud Daniclem legitur , l-edem offendere Antiquitas prodigiofum effeexiftimauit. idcirco Caius Gracchus qua die ciuiii feditione fuit oppreffus, domo egrediens limen pede ita offendit, vt non pauca n- defaaguinis portio effluxerit. ItemCrafli filius aduerfus Parthos proeliaturus, ita pedem offendit, vt cadere coadlus fuerit, & res male ceflitjquemadmodum Alexan¬ der ab Alexandro feriprura reliquit. f " --

~~Prodigium duorum pusionurn.~~

~~- . ,~~

~~De hu-~~

~~Monflrorum Hifloria. i4j~~

©c humanis effigiebus prodigiofis, infinita extanc monumenta. In primis anno Domini milicfimo quingentefimo quinquagefimo tertiojex lobo Fincelio, ante ne¬ cem Mauritii, in quodam vico XhymigrcT, icon viri proceri fanguinem vndequaq; effundentis inter nubes apparuit j qu^epaulatim in tcnuiffimas defluxit auras ^ Eo¬ dem anno in PalatinatUjduohominescacaphraiTciinaerepr^riantcsvifiriintjquip.au- Id poff euanuerunt, hoc in McteoroJogicis Marcus Fryrchmsenarrauit.

Item Anno Domini quinquagefimo Fcxto iupra milicfimum, &quingentefimum inCiuitat? Babarfc ha Hungari^e, die fexta Odobris , duorum pufionum monoma- chia in aereconfpcda eftj&quiarrnaturarurcica munitus erat multis confoifus vuL neribus' cadere vifus cff; immo eodem tempo re, & loco, arcus c;eleftis fuis variega, tus coloribus, & duplici Sole ex vtraqjparte decoratus apparuit; quemadmodum in fuperiori icone id cotum Fpedandum proponimus»

~~Prodigium viri Germanum xmuJantis,~~

~~144 Vlyfsis AUrouandi~~

Amp lius anno> quo Verpafianqs Imperator Hiero folyiuam deleuic , non foltim fydus gladii figuram reprspfentans Vrbidiu impendit, fcd etiam homines armati inter nubes dimicare vifi funt, veluti Textor admonuit. Anno quoqjDomini qua- dragefimo nono fupra fefquimilkfiioum,'ex Fincelio, in oppido Virtiandiajjcum di- iucolaret, fcrenoCselo, vir procerus veftibus germani Principis indutus in aere confpetJius eil, ad cuius latus Leo,& Agnus apparuerunt, vir quamdam coronam fruftra arripere conabatur , fed tandem gladium vibrare ca?pit, cum nubes adue- nientes totum fpe^aculum adumbrarunt. Huius rpc<5laculi icon ex tycofthene delineatur,

Maurido imperante 5' effigies hominis ignoti Monachi veftimcnto induti circa ftatuam Imperatoris cnfem diu circumtulit, & poft euanuit : quare referente Tex« tore, Mauritium gladio periturum pra;dixerunt. Bugatus etiam narrat, in obfidione Brixi^j multa prodigia apparuiffe, 8c potiflimum Mediolani, in porticu Matthei Vi- fcontis, humanum fimulacrura coriifcantibus* munitum armis equitare virumeft,S£ pofi biduum denuo apparens, & cum aliofimilifimulacro proelians, paulo poftani'

~~Prodigium Equitis.~~

~~boin~~

~~Monftrorum Hiftoria. 145~~

boin tenuem auratBiabierunt. Anno Domini quinquagefimo fupra fefquimillefi- mum intra Norimberga, fercno die,vifus eft in aere eques, qui altera manu equum & altera canem venaticurn ducebat, Sol erat varii colorjs, &; fupra ipfum vas fangu/ne plenum, quo afpergebatur, confpeda etiam eft ac^uila fine pedibus, aper¬ tis alis, vna cum Iride veluti antecedens oftendit figura.

PrjEterea anno Mundi nonipgcntefimo quinquagefimo quarto fupra tria millia, Drufus Tiberii frater ab Odtauio Augufto aduerfus Caritas fuit miflusrideoq.illi ad fiumcn Albin vfq.- progredienti mulier procerae, & inufitac£e fiaturie fadaeft obuia his verbis: quo pergis Drufe?- non potes hajc omnia ex Fatis videre: quocirca Dru fus in itinere morbo l^cthali correptus, & excindus eft . Similiter anno Mundi no- ningentefimo vigefimo odauo fupra tria millia, Brutianis in p.r.Blium egredietibus vir Aethiopici cdoris in porta occurrit , & a miiitibus fuit confoftus : verfim p^uld

~~Prodigium mulierts pr@~~

~~Crucularum Prodigium.~~

~~146~~

~~V lyfsis Aldrouandi~~

~~Lib.$»~~

poftCafliuSj & Brutus interierunt. Legiturapud Alexandru ab Alexandro, qiiod dier.€,%\» Sagunti, eo tempore, quo h^c Ciuitas excidium Annibalis paffa eft, infans nuper in lucem editus, denuo in vterum matris fuit reucrfus,quod prodigium tetcrriraum bellum portendit.

Item Egnatius in varia hiftoria recitat , olim Romje multa admiranda oftcntg, fuilTe confpe<Si:a, fed inter alia , anno Mundi feptingentefimo quadragefimo nono fupra tria millia, Romani puerum femcftrem in foro olitorio triumphum exclaraan’- tem audruerunr. Infuper anno ab Vrbe condita fexcentefimo decimo quarto, & ante Chriftum centefimo tri gefimo odlauo , mulraj ftatu^ humanam referentes, effi- tth, is de giem eCosIo ccciderunt,& ab Aethna monte maiores flammarum globi, emicue¬ runt : hinc Diuinatores, tefte Iulio Obfequente, annum quietu prsefagicrunt. Rur- sCira anno ab Vrbe condita quadragefifno fupra fcxcentefiraura,&ante Chriflum,,

~~Tumoris prxter naturam Prodigium .~~

~~ann»~~

~~Monftrorum Hiftoria,~~

anno duodecimo rupracentefimum 5 virgo quGedam filia Pompei Hcini in equofe- dens a fulmine cjcfa cft; cuius linguam inter femora per partes poftcripres exeun¬ tem obferuarut: idcirco Prodigiatores, vc refert lulius Obfequens,virgines eo an- LqcocU, nomagnum dedecus pafluras effe praedixerunt , necaliter accidit, quandoquidem tres virgines veftales , ob inceftum , grauibus fuppliqiis mactatae fuerunt. Anno quinto Conftantini Imperatoris, in Calabria, & Sicilia,crucul^ quafi oleo defigna? txia veftimentis hominum apparuerunt, eodem anno orca eft teterrima pcftu lentia, qu^e non folum Siciliam,& alias mar<s infulas vexauit, fed etiam pertotarq Graeciam craflfataeft. Icon Prodigii exhibetur,

~~Mulieris fpicas vomentis Icon.~~

~~C^tertim~~

~~Segetes in ^rhoribus~~

~~Canities •^r^eox mi’! racttlofa..~~

~~Lib,^. 'biif,~~

~~\ ^ ^9~~

~~In Prato fpirit, eap.~~

~~JI4.~~

~~In lih* de VrQdig,~~

~~148 Vljfsis Aldrouandi~~

CieteriimmirabUius fuit illud Prodigium, quod acciditin Pago DuUcfeltjanno Domini vigefimo quinto fupra millefimum, &centefimum : nam puero laborante tumore circa dextrum gepiu, accidit, vtab apertione tumoris non fanies, fed grana filiginis 5 hordei exierint , & eodem tempore, vt refert picorthenes , ingensfa-^ ines regiones adiacentes mirandum in modum cruciauit,- Quamuis etiam aliquando Contingere poilitjvt ex materia in tumoribus putrefcentequidfimile granis hordei, vej tritici, citra prodigium, gign3tur;ruperior icon hoc Prodigium oftendir.

~~Ex eodem Picofthene , anno Mundi odlingentefirnofexagelimo oitauofupra tria millia, mulier Aretii fpicas farris euomuit,& ab eiufdem quoq^nafo prodierunt,~~

~~& eodem tempore Ptolemeus Rex Aegypti Cyrenis moriens Senatum, Populumq; ^ Romanum heredem conftituit, & Icon Prodigii exhibetur.~~

Amplius Dinothus in Aduerfariis diuulgac, quod anno octingentenmo vigefi- mo tertio in Agro Tullenfi, puella qusedam duodecimum agens annum ab omni cibo per fpacium decem raenfium abftinuit. Addit lulius Obfequens , quod anno ab Vrbe|condita fexcentehmo decimo nono puer fine ano natus eft, & Tegetes iri arboritfes creueruntin Capitolio, quo Prodigio Romanum exercitum a Numanti¬ nis grauia pafiurum damna praedixerunt. Idem Author feriptum refiquir,qu6d an¬ no ab Vrbeconditafexcentefimo feptimo natus eft puer tribus pedibus, & vna tan¬ tum manu refertus, & multa aha huius generis qu? poftea inferius in capite de Mon*' Rris recitabimus,

~~M I R A C V L A.~~

V ^ fupra vim naturte fummus rerum omnium opifex , & eius SandJ*! non folum in partibus humani corporis, fed etiam in toto corpore pa¬ trarunt; tam innumerabilia fpnt 5 vt potius dies deficerent , quam quod omnia miraculi huius g/neris recenfere polTemus , Nihilomi¬ nus horum pauca tantum exempla recitare decreuimus . De capillis narrat Theodoretus in Philotheo , quod lacobo Nihbeno Epifeopo in Perfidera defeendente, puellic qutedam mxta fontem morantes, verecundia depolita , capite deted:o,& fublafis veftfmentis, impudentibus ocul/s fandlum virum intuebantur; C vnde vir iuftus id ^gre ferens fontem maledi(5lis infecutus cfi , quiillicb exaruit, maledidis quoq; puellas afficiens , confeftim impudentem earum iuucntutemprsc- coci canitie puhiuit : fiquidem nigredo capillorum in candorem tranlmucara,earum venuftatem impofterum fcedauit,

Eucilla Virgo Nemefii Tribuni plebis filia luminibus capta , Stephano Pontifice intercedentej^vifionemrecepifjqu^e deinde, yolaterano tefte, fub Valeriano mar¬ tyrium fubiuir. Item Nautulphus puer naturaliter vifu carens, precibus i»an«^i Eno- chi, Authore Gregorio Turoncnfi, vifionemeft confecutus.

Circa linguam narrat Egnatius ex Procopio, Libycos Epifeopos ab Arianis lin¬ gua fuifie priuatos; nihilominusConftantinopoIim pcten’tes,Procopio iplos audien¬ te, clare locutos fuifie memorat . Idem accidifie nonnullis Chrifticolis apud Per- ^ fas verfantibus feribit Nicephorus, qui, tyrannica vi amifiis linguis, fupra vim natu- r£c locuti fuqr,

Infantes quoq; viginti dierum, authore Sophronio verbaclara protulerunt; nam DanieI Abbas, cum matronce cuidam fterilitatem , precibus , & oratione adimifiet, ideoq; propagata prole, ab Aduerfariis adulterii accufabaturiipfe vero ad infantem vigintiquinqrdierum natum accedens interrogauit, quinam eius pater effer, & tuc infans palam loquens verum patrem indicaiiit. Zoe Nicoftrati martyris vxor fpatio multorumannorum,obgrauemirgritudinemmuta, tandem ope Diui Sebaftiani priftinam locutionem confecuta eft.

De manu tradit Licoflhencs , quod Leone Sexto Pontifice Romano fedente, manus cuiufdam hominis ferro fuit amputata, deinde anno vertente , ei dormienti fupra ordinem natura: fuit refiituta , & indicium miraculi fuifie perhibet lineam

~~coloris~~

~~Monftromm Hiftoria. HP~~

~~coloris faHgiiineijqusB in loco copulationis manus eonfpiciebatur,~~

Deniqitotum hominem fupra naturae vim in vana tranfmurarum, Authores mul¬ ti tradiderunt. Eufebius lefuita meminit cafus cuiufdam hominis inVrbeParo- cha degentis; qui per fanda corporalia peierarac , fe imprecatum in lapidem con^ uerti, fi falfa ajfeueraret, & illicd in faxum conuerfus eft eodem quo erat habitu,

& forma, &hadenus omnibus confpicuus perduracj vtomittamus vxore Lor,qu«e in ftatuam falis fuit transformata, vt habetur m facrisBibiiJs, &alia it|finica huius generis qu^e apud Suriym, ^t^aiios Authores leguntur.

~~Y T H O L O G I C A.~~

O E T AE non folum grsecl, verfim etiam latini, homines qiiofdam ve luti Briareum,& Gigem centimanos cffe finxerunr,immQ Home¬ rus, & ipfe Solem iptctTovp^upa-, nempe centimanum indigitauit. Sed interpres Hefiodiper Briareum, tempus vernum intclligendumelfc promulgauitjcum hoc anni tempusjtnagna herbarum, florum, & fron¬ dium copia redundet. Pariter, per Gigem centimanum, expofuic hyemem, ob mul¬ ta, qu;2 in hoc anni tempus congeruntur. Similiter Solem centimanum non immeri- p to appeilauit Homerus , ob innumerabilia munia , qu^e in dies obit. Idem inter- centima pres Haefiodi Cyclopesjnempe homines Monoculos ideo aPoeris fidos fuifie nar- ratjquia circa fulmina in aere genita verfari dicerentur ,& quoniam aer in medio fituseft, hinc.fadumeirefabulc-eiocum eft atteftatus, vt vnufquifq;Cyciopum vno tantum oculo circa medium frontis exornaretur,

Achillem quoq; pricter talos, fuiflfe inuiolabilem funt fabulati, quia talimanuma-' tris tedi, dum in ftygijs mergeretur vndis, ab aqua non fuerunt madefadi j hac de re in illa parte faucium interijfle fcripferunt ; hac autem fabulainfinuarjevolue- runt hominem licef fortem ,& aduerfus inforrunia animofum, aliquando lafciujs illecebris ita fuccumbere, vt inde manifeflum fibimet exitium comparet.

Extat quoq; ridicula de Prometheo, & hominibus fabula. Promerheus^enim, To- uis mandato, homines, & bruta flnxilTe perhibetur. lupirer autem bruta homini- Promethei G bus multa plura confpicarus, iuflit Prometheo, vt brutis aliquibus deftrudis,bomi. fabula, nes formaret. Dum igitur Domini imperium exequereturj accidit, vt multi homi¬ nes, humana quidem figura, mente vero ferina inde prodirent. Haec autem fabula fida fuit ad indicandos homines, qui inhumana referti crudelitate per terrarum orbem vagantur.

His addere polTumus ex Abftemio, multas fabulas animaduerfione dignas , & primo narrat mulierem quamdam a marito multis afiedam verberibus fe mor¬ tuam fimulaflc, & cohibito fpiricu , humi iacuilfe, vt terrorem marito incute¬ ret: quapropter r^aritus technarum muliebrium non ignarus , taba verba protulifle Techu^ mt» fertur, nempe be^iam mortuam pelle nudandam elTcj idcoq;pedem vxoris arripies It^brcs, gladio cutim fep^rare nitebatur, cum mulier, fimulato animi deliquio, flatim furre- jl xit. Fabula docet, quod homini prudenti muliebres infidiat fruflra tendutur. Po- fieaquam in fermonem iroprobte fasminarum natura incidimus , non erit ab re , ex: eodeauthorejfabulaexarared^Cacodtemone homine adeo vexante, vt nullis arti¬ bus ad exitum adduci potueritjtande quidam fe illi vxorem daturum cfl: pollicitus, quo intelledo , D^mon inquit , noli me lugalibus vinculis irretire , quia iam iam egredior. Fabula monet improba vxore mhil eflTe miferius ,

Animum etiammuliebrem ex alia fabula intellexit Abftemius, dum introducitur jpater, qui blandis verbis dolorem filite, marito animam agente , lenire conabatur, illi promittens alium iuuenem in matrimonium venuftiorem, qui prioris defideriutn facile fedarets at mulier doloris impatiens non folum verba patris inuita audiebat. Mulierum fedintempeftiuam quoqj alterius mariti mentionem improbabat. Veriimftatim fimuUtio-^ ^tq; maritus expirauit,Iacrymisadhucmadidapatrem interroga uit, num ibi verfa- nes, ille iuuejiisj quemfibi in maritum nuper dare promiferat.Ex fabula percipien- ■ - / N 3

~~Lib, I. ie mirae, nat, Europ^,~~

~~ijo Vlyfsis AIdrouandi~~

~~dum cftj quam facile ex animo vxoris amor, & memoria defuncti mariti ex-- eidat .~~

Tandem in confirmationem dolofse feminarum natur^jaliam Abftemijanncdie- mus fabulam. Cum olim nous nuptse , face accenfa praeeunte 3 ad mariti ?des duci folerentj vir quidam prudens 3 qui hamum coniugalem nuper vorauerat interroga¬ tus, quidfibi vellet ilia fax accenfa, quam fponfa de parentum domo «edes mariti ingrefluragefiat, illicd refpondit, illa fax fignificac me hodie ignem abtedibus Soceri ablatum in domum meam inferre; ex fabula colligendum eft : quandoqi mulieres quafdam ignis fcinxillas fecum deferre, qu« bona mariti faepe fopjiis comburunt, A

~~SOMNIA.~~

~~nu(jtia Jomntarunt quid tncHT-* rani.~~

~~Caput, Capilli, Oculi, ^~~

~~Cilid^^fn~~

~~percilta.~~

~~Nafus,~~

~~dluret<i~~

O M I N E S maxime omnium per quietem aliquid videre feruntur; quapropter ex Philofophorum mente, quibus fomnum capientibus nunquam aliqua rerum fpecies oborta eft, fi tempore procedente, accidat , vt fomnienr , paul 0 poft vel mortem , vel grauem morbum incurrunt; vnde Cardanus,&cteceri Onirocritip quid vnaquteqj pars humani corporis in quiete vifa pofftt fignificare,docet.Inchoando igitur a partibus fuperioribus; caput in fomnis conrpe<ftum, Principem, honores, mentem, & domus Dominum denotare fcripferunt, capillis verd,te gulas, ornamenta, cedium, decorem, & infortunia grauia, cerebro prudentiam, &difciplinam indicari. Per oculos, filios, fratres, parentes, & gemmas intelligunt ; proptereaquod fi quis fibi per quietem tres habere oculos videatur, magnam filiorum fpera concipere debet, fi breui vxo- rem ducat, & viciffim fi quis fomniaueric fe vtroqj priuari oculo, filijs,aut fratribus, aut parantibus orbandum fore autumant t filij enim oculisaffimilantur , propterea- quod qu£c nobis grata funt , in oculis ferri dicuntur , Fratres quoq; ad oculos com¬ parantur, quoniam oculi germanaquadam copulatione, nerpo optico, vinciuntur. Similiter parentes ad oculos fpetee feruntur , cum ftnt in calufa, vt filij beneficio lucis fruantur,

Verum ex altera parte fi alicui aliqua opprefTo calamitate per /omnium c;:ecitas accidere videatut, Interpretes fomniorum hinc fecuritatem pr^cfagiunt , quoniam «rumnofus mala minime fit infpeifturus , Sed ex Artemidoro, oculum per quietem efte in aure, excitatis indiciumeft,cum aurium beneficio percipiat, quae oculorum etiam ope comprehendebat; & eo magis hoc nugamentum c6firmat,quia fomnian- tes in furnmitate digitorum oculos habere, ccecitatis periculum incurranti cum ca*-

~~ci, oculorum vice, manibus vtantur.~~

Poft oculos confideranda fe fe offerunt cilia, & fupercilia; per cilia pedagogos, puerorum cuftodes,& per fupercilia, dignitates, ornamenta , & mulieres mtelli- gunt. Idcirco fupercilium denfum3&: bene coloratum in quiete vifum, libertatis in¬ dicium effe dicitur i &cxaduer/o,fiquis glabrum fupercilium fomniauerit, inde ludium prodicunt, & caufam huius rei ridiculae afferunt, quoniam prifea confuetudi- ne receptum fuerit, in ludlu fupercilia vellicare.

Nafo poftea tanquam maxime confpicuo, decorem, ornamentum, & fagacitatem defignant ; quare magnus nafus inter quietem vifus infignem fagacitatem porten- dcre^dicitur, Immo aliquis morbo oppreflTus, feabfq; nafo efte in fomnis imagina¬ tus, mortem proximam prsefagiat, ratio tamen futilis adducitur , quia fcilicet caput humanum, truncis naribus, cranium ajmuleturi,

Amplius nugigeruli fomniorum coniedlores auribus famam, dodlrinam , & feruii tutem attribuunt ; vnde fomniantes auribus afininis fe effe refertos, feruitute praj- fagiunt;nifi fotnnians fuerit Philofophus, tunc enim tale fomnium , ob tardiorem motum aurium, bonum prodicit, quia firmam Philofophorum aufcultationem efte volunt. Rurfiis fomnianti plures habere aures longam feruitutem minantur , quia aures multa imperia demonftrant« Sin hoc fomnium patrifamilias acciderit, amplii

~~tudinem~~

~~Monftrorum Hiftoria. 151~~

tudinem famili^ fi gnificat, fi opificibus, lucrum pr.^fagit ; cu fomniantes ob auritim multitudinemj multas etiam roces locantium operas audire perhibeantur . Htec, vc veritatem fateamur, varias potius humani ingeni; argutiasofiendunt jquamquod firmam dodrinam fapiant.

Si profequamur per nugatoria, ifti gratiam facfei , iniuriam , & odium , ori pudo¬ rem dignitatem, 8c valetudinem, barb* authoritatem , Jucrum , & J^^btiam , denti¬ bus familiam, &affines, palato coquum, & vit^ fuauitatem, faucibus vitam, & fup- p!icium,tnento fundamentum, & caufam cxiftimatiotus, fubmento vxorera fiIios,& ci]Etera,qu^e cuftodiunturjfouea? iuguli mortem, quia ibi animalia iugulentur, nec^ non muliebria ornamenta, & tandem toti collo robur, ob ceruicem, voluptatem, & decorem domus afcribunt.

Si defcendamus ad thoraccmjpedus, fecundum coniedores fomn iorum, forti¬ tudinem, confiiium, & arcana fignificat, cofta?, quia nos tuentur, fatellites , & pro¬ curatores indicant, dorfum, quia onera fubir,defignat laboresi immo nepotes,quia pofi nos funt , Humeri tandem famil iares minoris authoritatis , brachia fratres , & cubiti operationes leuiorcs demonftrant. Per manus, artes, & robur , per palmam manus,l3bores,& fummam inopiam inrel]igunt,perlfuam tamen lucri, & rei agen¬ dae fignum praedicunt, cum h^c mansis ad tutelam potius fit idonea. Cierer um, ex horum mente, fi quis incaufis agendis vir fuerit egregius, & per quietem plures ha¬ bere manus videret, profpera expedare debet; cum id clientum, amicorum, & pe¬ cuniarum copiam portendat . Ex altera parte fi fomnians vir fuerit improbus, & pluribus manibus in quiete refertus, malum eft expedandum, cum vincula per plu¬ res manus expediantur. Manus vero in fomnio ablatcT,vc voluit Artemidorus, artes ofl:endunt,& fi manus fuerint formofe, felicem agendorum fuccefium pr^efagiunt, & potifiimiim, illis qui manibus aliquod opus integrant.

A manu pendent digiti,qui,apud Onirocriras, fuos habent fignificatus;per ipfos enimopera minuta, & fidem indicant . Seorfim tamen pollex robur ,& litteras fi- gnificar, Index fidem, religionem, litteras, & feribendi facultatem , Medius impu¬ dentiam, & fedas operationes , Annularis vxorem , fiIios,& dignitates , minimus pueros, & eorum cuftodiam, vngues demum tutelam, & firmitatem oftendunr.

Vmbilicum Onirocrita? parentibus , &patriie afiTmilant: nam quemadmodum foetus per vmbihcum nutritur, pariter a patria, & a parentibus alimetum recipitur: quapropter qua? de vmbiiico in fomnis apparent, de patria, 8c parentibus vaticinan¬ tur, Venter quoq; opes defignaredicitur-nam corpus exilio veluri homo ex opibus alimentum fufcipir. AJioquin, iuxta fententiam Hippocratis, venter mari affimi- latur; quandoquidem fi quis infomnismare turbatum videre fibi videatur , illum ventris affedtu laborare, vel laboraturum conicdiabat : nam ficuti fiuuii in mare fe fe exonerant, fimilitcromniaexcrementa ad ventrem confluunt.

De interaneis aliqua funt enaranda .• cum per cor , parentes , filios , & vxorem, per pulmonem, verba, & fermonem, per ventriculum, voluptatem , pricdia, & an¬ nuos redditus, per veficamfellis, indignationem, iram, & morbos, per lienem , ri- fum,- per renes, filios, & robur, per inteftina, opes reconditas, per veficam, mundum muliebrem, & per vterum, filios, & filias intelliganr.

Neq; pudenda poftponuntur, quie, apud ipfos, honorem, voluptatem, opes, & robur denotant: immo feorfim anus curas, & impedimenta , cum per illam partem excrementa trudantur. Vulua turpem voluptatem, nares partes abiedifiimGe im¬ pudentiam, turpitudinem, necnon feruos, & colonos indicant.

Amplius coxis, ancillas. & pueros euftodes notant , genibus , grauiores opera¬ tiones, Cibijs familiares, & amicos, quorum ope fufientamur, iuris ornamentum, & tutelam, talis, feruos abicdos, & illos, quorum adminiculo maxime nitimur, pedi¬ bus totius domus fundamentum, necnon feruos, quia pedes totius corporis podus fuftinent , quemadmodum ferui domfruriq; femper operantur , & male operantes fupplicio compedum puniuntur ^ Calcaneo tandem fummum robur notatur , & id praecipue, cui homomaximopere fidere poteft,&deniq; cute, munimentum ,& or¬ namentum, oftenditur.

~~Hadenus de partibus, nunc de toto aliquid dicendum efie cenfemus . Scribunt~~

~~enim,~~

~~Cater§ fa¬ ciei fattes.~~

~~Pe^as,~~

~~Brachia,~~

~~ManUs .~~

~~Digiii.~~

~~Venter i fr vmbiLieus,~~

~~Cor ^ventri' culus fel-,re ne%^tnteUi- na 3 ve fi¬ ca.~~

~~Pudenda.~~

~~Coxa,~~

~~Pedes.~~

~~Sotfimoz.c^~~

3»

~~• x»r» J”»~~

~~Calem fo,m-~~

~~152 Vlyfsis Aldrouandi~~

eaim, fimiilierIiberos5& maritum habens , fe in maremrranfmutar/ fbmniauerits cambrcui viduam euafuram, atq> munio maris funduram, fin liberis carear, mares parituram, fin virgo fuerit, futurum, vt quamprimum hymeneum celehrcr.Ex ad- uerfo fi vir, & praecipue Princeps, vel Dynafta fe in muhere degeneralfe per quie¬ tem obferuauerit, futurum arbitrantur, vt defede cxpulfus dignitatem amittar, quia mulieres imperio virorum fubijciuntur. Nazarius narrat quod homo nudus,^ mu»- fcis vexatus , neq^ illas abigens in fomnis vifus , hominis ignauiam, &fegnitiem denotat, & alius paralyfi afiedus conamen circa aliquod negotium fignificar. Alius vcluti temulentus vas vino plenum tenens dcfignatfomnolenriam. Alius pedibus manihufq; carens, & fupra crafium equum fedens, otium oftendir, Alius faxum fu- ^ pra caputferens, velatafacic, & vindtis catena ab oreegrediete m anibus, obliuio- nera indicat. Alius dextro pede ajinino.finiftro capreoli, cum ala aquilina in hume-^ ris, tarditatem deferibit. Alius habens celum fradtum, & malleum abfqiinanubrio, negligcntiam defignat, Alius fuper fimiam fedens cum claua fine manubrio, imper- feuerantiam denorar. Alius habens membra in plures partes diuifirjdifsolutionem oftendit, & alia huius generis plurima leguntur apud ipfum loco, citato.

Valerius Maximus, & ipfe tradit duos Arcades vna irer facientes Megaram per- nenilfe,quorum alter ad hofpitem, alter ad tabernam meritoriam diuertit; illi , qui in hofpitis £Bdibus dormiebat, inter qu!erem,comes apparuit, vt fibi cauponis infidijs opprclfo pr^efto effeti quare expergefadus de ledofurgens tabernam petere co- iiarur,fed id vanum putans fomnium, denuocubatuaisfc contulit, at rurfus comes g faucius in quiete oblatus obfecrabat eum, vt qui vitieopem ferre neglexerat , fal« tem necivlrionem non negaret: fiquidemcadauer a caupone trucidatum , &fier- core tectum in plauftroad portam vehebatuti iterum a fomno excitatus, protinus furgcns,&:ccleri graduad portam properans, plaufirum in fomnis dcmonftrarum inucnir, & detediq CQmitis, corpore trgcidatq, caupopemad capitale indicium de^ duxit .

Pariter de quodam Galeni fo.mnio. narratur , quod ipfe, eum agrorum quemdam chronico laborantem morbo, multis adhibitis prtefidijs liberare non poffet, tan¬ dem per quietemefimonitus) apertionem vente inter digitum annullarem, de mini? mum fitte, pr^di(5fo affedtuifummo foreprtefidiQ^fequenci die iam per fomnum edo- iftus talem venam fecari iuffit 5 vudelada fang.uinis effufione , patiens paulo pofi: Conualuit. Alioquin, vt pjurimuf^i quando humanum corpus optime fuerit conftitu- G tum, non alite, in animis dormientium cogitationes,quam fiinulacraex diurnis adia- jiibus, & quotidianis muniis dimanantia verfantur : quemadmodum Claudianus fiis carminibus expreffie,

~~QmNMi f /efjfu volmmtiir vota dtufi^Ok,~~

~~^mma noBujne,^ reddit amica quiex, ' '~~

~~HIEROGLYPHICA.~~

~~CafitU pra n^atiua.~~

B omnibus huma.nicorporis partibus Aegyptios Hiei-oglyphica de- fumpfiffe liquido confiat : quandoquidem a partibus fupernis in¬ choando, delineatum caput hum.anum,hierogIyphicum principi) ap¬ pellabant; cum ex medica dodrina , omnes fenfus , & nerui a capite oriuntur; pr^terquamquod vulgus, cuiufcumq} rei principium, caput nuncupare folet , Immo per capitis figuram , diuinitacem indicabant ; cum ctetera membra a capite regantur.- hac de re Aegypti) caput adeo venerabantur, vt ab efii capitum bi utorum omnino abfiinerent: adeout Platonici caput humanum ad mun? dani orbis fimiluudinemfiihricaturn ,& membrum diuiniifimum cfie tradiderint. Immo percapitisfafeiaredimiti effigiem, Principatum intelligebanqcum fomnio» rum coniedoresjcaput redimiculoornatum in quiete confpedum, domini) fignum cfie prtefaffirent. Caput abrafum feruitutem indicabat,&caputcomaturataapud Griecos,quum Latmos^taquam mollitiei fignu de|iniaba£ur, Aliter Aegypti),

~~icoftq ■~~

~~Monftrorum Hiftoria.~~

~~155~~

koneabra/i capitis, eunda fuperflua amoucnda efTe /ignificabant . Quando vero icon capitis humani partim capilliSpSc barba ornati, & partim g/abri proponebatur, Acgypcijs, ex Valeriano, homo peregrinus intelligebatun proptcrcaquod Ofyris aduerfus Gigantes belligerans, in Italia, vbi erat peregrinus , barbam , d comarn nucriuit, fed in patriam reuerfus , non modo barbam, fed capillos etiam depofuit. At piduram capitis nudi mulieris nullis decorati ornamentis, <]uale caput nympha¬ rum elTe folet, Diodorusmufehieroglyphicum elTe contendit. Ahoqum caput mu- Jiebre fpeciei horrid^E apud Corynthios, terroris erat imago; qua de referunt Domitianum in pedore caput Meduhc delineatum geftalTej vt omnibus timorem ^ incuterer.

Hadenus de fola capitis figura . Modo capitis effigies alijs copulata diuerfa parit bieroglyphicajideo Aegyptij caput humanum cum afinino pingebant, vt ho¬ minem imperitum oftenderent,& praecipue illum, qui totum vitse tempus domi te¬ rit, nec peregre proficifeens aliorum hominum mores contemplatur. InfuperjCffi- giatis duobus capitibus humanis,cufi:odiam exprimebant,& per figuram trium capi¬ tum, Lunam intenigebant,cumh«cin Coelo , terra, & locis fubterraneis domine- tur; quamuisalij tempus prateritum prafensj&futurumindicarent, vel triplicem menfis diuifionem intelligerent ;cum menfis quilibet in Calendas, Nonas, & Idus, diftribuatur, & quando quadriceps. Vel quadrifrons lanusolim pingebatur, qua- tuor anni tempora demon lirabantur. Demum per hominem fepticipitera, multi- F fcium denotabant; cum, ex mente nonnullorum Aftrologorum, in quinto decimo Geminorum gradu, hieroglyphicum feptem capitibus decoratum collocetunquan- doquidem , vt ipfi referunt , fub hoc gradu in lueera editus multifeius fit fu¬ tutus . .

A capite ad oculos defeendamus , qui varia hieroglyphica effigiant. In primis figura oculi Deum fignificabat; namqjfi inminori mundo oculi partium omnium vcnuftiffimi, & pr^eflantiffimi tanquamadionum omnium moderatores habentur; pariter in magno mundo Deus Optimus Maximus eunda moderaturjpr^ecerguam- quod oculus lucem participat, & aliquando tam efficacem , vt etiam inter horri¬ ficas nodis intempeft;^ tenebras cernere valeat ; n n immerito igitur figura ocnii Deo affimilatur, quem perennem lucis perpetuse jfontem, & originem praedicamus. Scripfit quidem Valerianus , quod oculus infummitate fccptri Regij deliniacus ^ rerum omnium moderatorem denotabar; cum fcentrum dignitatem , & oc ulus lu- .cem indicaret. Verumtamen Cielius Cakagninus Ofyrim tali figura denotari af- feuerauir, addens per oculos Hori.in Acgyprijs Hierogfyphicis, Solem, & Lunam demQnftrari.Cartarius quoq;per oculum pidumin vertice fceptri, Sok intellexit, cumis totum Costum, &fubc£eleftia omnia in dies intueatur ; hinc poftea nonnulli Solem louis oculum indigitarunr,

Pr^terea oculum patentem Sacerdotes Aegyptij figurabant , vt lufiiti^ ferua- torenjdemonftrarent : quapropter Plato non iniuna lufiitiam quandoq; fpeculatri- cem appell auit; d Chryfippus oculos Jufticice acres, atq; immotos cofti t uit, ne huc, atq; illuc ab honefiodefledi poffient. Alij tamen per oculum apertum , vitam, & pereumdem claufuriij mortem intellexerunt : quamuis alij ad exprimendum nio, pj mentaneas vbluptatis aUthorem, oculum pinxerint; iuxta illud Poetae.

~~S/ mfeis ta^ oculi funt in amore duces,~~

pieriustamen per effigiem oculorum glabris palpebrisjvirumluxui deditum ex- prefficjcum vfu reivenere:c, pili interdum cadere foleant. Amplius, ex Valeriano, pidura oculi fauorem, & beneficium denotat: nara quibus fauemus, eos benigne intuemur, praeterquamquod nobis grata pupillis oculorum comparantur. Immo fidelis homo, pidura oculi, oftendebatur, mxta illud vulgvitum ; certior aure arbi¬ ter eft oculus. Quando autem duo oculi fupra diro capita effigiabantur, Dei manes exprimebantur; cum , per oculos , diuinitas , & per capita , manes intelligerentur. Oculus tandem apud Aegyptios fermonis erat hieroglyphicum , & quamuis figu¬ ra lingua fimpliceraoftenderet fermonem j nihilominus cultum, & eloquentiam demonftraturi, vnacum lingua oculum fubfanguineum deliniabanr,

~~Exfuperdlijsj auchore Valeriano , hieroglyphicum fubitmia qonteroplantis ha¬ betur»~~

~~Captit mm Hebre,~~

~~Caput irH plex.~~

~~Home fepti- ceps.~~

~~Oculorum~~

~~hierogljphi-~~

~~In lib. de reh, Aegypti.~~

~~InlibJe Icon, Deor.~~

~~Lih.l'^. Hie roglyph.~~

~~Oculus cum lingua quid~~

~~Lococit,~~

~~'S^percilU^~~

~~^afus.~~

~~Auris^~~

~~Oti&detes,~~

~~Lingua^.~~

~~Barba,~~

~~CeruJ^.~~

~~ffaU 130.~~

~~Cor loro fu’^. (fenfum.~~

~~Xih,‘i^,hk^~~

~~fogL~~

~~154 Vljfsis Aldrouandi~~

betur; pPopEereaquod fuperciliaiq locoemitientioFi /inc locata. Immd PieriuSjCs ijfdetn, hieroglypbicum feueritatis eliciendum effc opinatur ^ cum fcnibus magno fupercilio refertis peculiaris infitfeueritas . Ciefcuntenimj ad mentem Ariftote- lis, ingrauefccnte «tate , fupercilia , quoniam compaginiquorumdara offium funr fuperpofitaj qu^e in iscate grani laxanruri hinc copiofiusfupercilijs alimentum fup* peditatur , Nafus modo, ex fenrentia Pierij, fagacitaris hieroglyphicum CQ.ftitui- tiirj idcirco Feffus fagacemnon immerito nafutumcognpm,inauit,quiacu{ufcqmq; rei odorem fiatim exploret , Idem Author per aurem adapertam , obedienti^ fi* gnums S? per obturatam, contumaciae hieroglyphicu.rp declarauit. Et Clemens Alexandrinus per aures, & per oculos ex aliqua pretiofa materia fabrefadios , ad h mentem Aegyptiorum fnmmum peum hierqglyphice indicauit j cum peus folus: omnia audiat, & intueatur.

Os, eiufqjpartes tanquam hicroglyphicum domus a Vaferiano ponuntur-dentes enim fuperiores incolas domefticosj & dentes inferiores alienigenas repr^efentanti; cum mandibula fuperiorimmobiJ/s capiriadhsEreat,& inferior tantiim moucacur. peinde linguam a manu comprebenram figurabant , vt eloquentiam infinuarenr,- nam per linguam, fimplicem fermonem interpretabantur j cu alias Eatini linguam Dinguam a verbo, Dico, nuncuparent, A: per figuram manuSj,pronunciarjonem oilendebantinamfermoadiutusaliquo artificio in eloquentiam degenerat. Item, lingua in ara pi^fa,foranum fignificabantjcu peruulgaci moris fuerit linguas Mer¬ curio adolere, dura fomnum conciliare vellent; quandoquidem a Mercurio fermo- g nem, cuius inftrumentum eft lingua, dimanare perhibebant, quee poffca , fomno ac-» cedente, quieta tacet,

Addit Pierius, per linguam abfcifTam, filentium fignificari. Exploratum eff, quod Sacerdotes, Aegypti| leuem guftum indicare volentes, figuram lingure iof ter primores dentes nonnihil exertee proponebant . Sed abfolutum guftum often? furi, primores gutturis partes radici lingua adherentes effigiabanti cum perfei^lio guftus,;ad mentem Medicorum in his lingue partibus celebretur.

~~BaTbamhieroglyphicum virilitatis nonnulli prcmulgant, quoniam Diogenes eai- tenus fe geflare barbam rerpondebar, quatenus fe virum effe recordaretur.~~

Ceruicem tanquam Superbie hieroglyphicum, Valerianus affignatj propterea- quo-d apud Pralmographum, pro, edomita fuperbia,concifas Impiorum ceruices le¬ gimus. Idem Pierius hum, eros hieroglyph 'cum fortitudinis predicat : his enim C onera grauiabaiulantur. Sycccdic dorfumfug^e hieroglyphicum; fiquide fugien¬ tes dorfum offendunt. Alioquin Prifcijper figuram fpince dorfi, titillationis hlcrot glyphicum indicabant, cum per hanc partcm,a cerebro genituram defeendere opi¬ narentur, Immd quia renes, &aliavafa gcnituric famulantia lumhrsadhsercnt, Ae- gyptij lumbos pingentes, Venerem intelligebanr,

Praeterea aliqua etiam partes intima? a hieroglyphicis non excludpntur .. Nana cor loro furpenfum>& in pedus pendens pingebant, vt viri veritatis perquam ffu- diofifermonem infinuarent ; illa enim , quie ore proferuntur , 'Cum his, qum corde concipiuntur, nempe vero veriora conuenire debent. Quando vero Antiqui exhi¬ bebant figuram cordis in craticula igni fuperpofita,furorem, & indignationem ex¬ ponebant ; cum Philofophus accenfionem fanguinis circa cor, iram efie promulga- p uerir. Pierius tamen puta t, per effigiem cordis, vitam explicari,, cum vita pendeat ab anima, & anima fuarri fedem praecipuam in cprde habeat; hinc nonnulli cor ven¬ trem anim^ cognominarunt.

Imrao alij ad fignificandam humanam mentem, pitSfuram cordis probabanticuna in facrisBiblijs Deus cordium ferutator habetur. Quid plura? ad fignificandam Aegyptum, corde , & ara ardenti effigiata ytebantur ; nam ratione partis meridiei pbuerfie, calidam, &humidara inffar corffis Aegyptum celebrabant; pri^terquam? quod veluti cor cufpide ad finiftram partem hominis vergit ; jta regiones arc^ica? Aegypto funt {inidrx, d quibus inHnitce aquarum fcaturigines effluunt, quae pofiea vitam, & fertilitatem Aegypto communicant : deinde per aram ardentem , hoftijs fupra ignem locatis, incolas exhilarandos effie infinuabant. Sed quod magis miran» dum efE Aegyptii Sacerdotes b|iii inundationem defignatqrijfimulacro cordis cora

~~leone~~

~~Monftroruoi Hiftoria. 155~~

icone linguae vfebantur.- nam per cordis effigiem Nilum humoris copiam e terr» Cor^cufiga- vifceribus educentem intcliigebants veluti cor in humano corpore, abundantiam fanguinis, &fpirituumad fe trahit, per linguam vero, confluentem vndequaq; im- briSn illuuiem, cum humore ad ipfam irruente perpetuo madefeat . Addamus ex Nuperorum fnuentione, effigie duorum cordium vinculis connexorum, concordiam pofle notari. Lienem quoq; Prifci ad Fifcum indicandum pingebant : cum cetera membra, fplene mturacfcente, tabefcanr.

Partes genitales & ipfe a hieroglyphicisnon abhorrent ; fiquidem Aegyptij, per pudendi virilis iconem, magnanimitatem fignificabantjciim talis icon in multis E Veterum monumentis cjelata , ad viros ftrenuos bellicolbs , & magnanimos deno¬ tandos iniieniatiir. At ad demonftrandamhumanie generationis caufam , Ofyrim fuum humana effigie genitalibus Gbfcrenius excitatis depingebant; per Ofyrim in- telligentes Solem, qui generationis cuiufcumqj caufaeffe perhibetur. Aliter fermo- Mleroglyphi nem cfficaccm indicaturi, Mercurium barbarum pudendis cxcifatis figurabant: nam ca ex puden quemadmodum Mercurius grandtruus facultatem generandi potitur,pariter fermo dis, efficax deliberare, & perfuadere debet. Ex aduerlo pro fermone inefficaci fignifi- cando, idem Mercurius iunior pudendis attradis effigiabatur, nam veluti ^tas pue- HAnuuhie- rilis nulla vi generandi paller, ita fermo abore impubis dimanans nulla efficaciam reglyphica, nulfamq; perfiiadcndi vim participat.

~~Ijdem Aegyptij Saeerdotes,pro manifeftanda continentia, genitale viri manu p cohibitum delineabant, fiquidemco geflu,frjienum libidinis deferibere credebant.~~

~~Tandem, per effigiem pudendi muliebris, hominem fomniculofiim,& imbellem pa- • tefaciebant, cum mulieres timidae , imbelles, & ad prselium prorfus ineptse vb» deantur,~~

Supereft modo, vt de reliquis partibus externis aliquid dicamus. Manus igitur humana apud Aegyptios Sacerdotes fuit operis hieroglyphicum:manus enim aedi¬ ficat, eunda alimentacolligir, condit, ori admouet,& pr^claraquteq; facinora pro¬ flat; ideo iure optimo organum organorum fuit nuncupata. Sed manibus infinum infertis, ignauiam exprimebant , cum homo ad negocium , non ad otium manibus i natura fuerit i nftrudus .-quamobrem Anaxagoras hominem, propter manus, om¬ nium animalium fapientiffimum appellauir . Amplius hominem bello inutilem raa- nifeftaturi , manum fine pollice pingebant quandoquidem hoc digito femoto,

G homo ad operationes, &pr£efcrtim ad pr^Elium inutilis redditur. Tandem Nupero¬ rum nonnulli prodemonftranda dialedfca , manum digitis in pugnum compre\ffis figurarunt r breuitate enim argumentorum dialedica vtitur. Alioquin pro boni,

~~& mali hierogiyphico, dextram, & fi niftram manum oftendunt.~~

Digiti quoq; manibus adhfrentes fuis non carent hieroglyphicis. Aegypti) enim icone digiti, menfuram denotabant .-etenim hanc digitorum filiam elfe autumabat, Digiti. eum metiendi ratio a digitis initium fumat.-quandoquidem latitudine quatuor digi¬ torum palmus conftiruituf, pes ex quatuor palmis integratur, & fic deinceps pedes pafllim j Sc palfus milliaria conftituunt , Item vario digitorum geftu, quemcumq; numerum patelacicbant; qua de re ledorem' ad Valerianum relegamus. Poftrao- Lib,'^6.hie“ dum digitus indexori admotus apud multasNationes filentij fuit bieroglyphicum,- rggi^ j| attamen apud Romanos littera S. pro filentij nota in triclinijs, & foribus diipta- rumpingebatur,quo fignojcoauiuisfilentiumindicabatur ,cum inter bibendum, multa licentiofius, quam oporteat proferantur. Veriim pidura digiti medijerat fiomachi bieroglyphicum, quia hoc digito tanquam longiori in fauces iramiflTo, vo- mituq; excitato, ftomachus crapula grauatus exoneratur : inualuic enim confuetu- do apud Aegyptios, omnes corporis affediones vomitu, & ieiunio fanari. Alio- Medicina quin digitus medius extenfus, ceteris digitis in pugnum contraiSiis, dedecoris erat Aegyptioru. hicrqglyphicura, cum htec effigies fimulacrum quoddam pudendi virilis prx fe fc- I y3t. idcirco Diogenes hofpitibus quibufdam Demoftbenemcognofcere quseritan- fibus, non digito indice, fed medio exporreiSo illum indicabat, vt ignominiaeno- lafllum afficeret. • > »

~~Digitumannularem pant, quoniam a corde~~

~~Aegyptij Sacerdotes,pro hierogiyphico cordis, conftitue- immediate ad hanc partem, ncruum ,vcl venam quamdam~~

~~pene-~~

~~XiigitUs dPi- nuUrh qua lis.~~

~~rogi.~~

~~Integrum hominis fi- mulacrum.~~

~~Laboris hte rogly^hieu.~~

~~Btp^ocrita,~~

~~ygnaut hie- roglyyhieu.~~

~~155 Vljfsis Aldrouandi~~

pcEJctrafe fibi perfuadebant ; idcirco illum annulo tanquam corona honc/rare eon* fucuerunt, immo circa aras Deorum verfantes , gratis odoribus illum fuffiebant, Icem eumdetn digitumauri dextras infertum pro hieroglyphico veni^ a Dijs peti, tte effigiabant.

Tandem ad pedum lignificationem accedentes, confiderare debemus, quod Ae- gyptij. foIftitiumhy'emaleindicaturi,duospcdes compedibusimplicitos fingebant, quia tunc temporis Sol lento gradu incedere videatur . Infupcr ad infinuandum fimpoffibiie,duos pedes humanos fuperaqua gradientes pingebant, vel fccundiim alios, hominem truncato capite deambulantem; Immb quemadmodum pedes in fuperficie aquae locati rem inanem demonftranr ; pariter pedes fuperficiem cerr.^ A tangentes fundamenti hieroglyphicum oftendunt, vnde ponere pedem, iacere fun¬ damentum dicitur.

Ceterum cx Valeriano, pedes in aquamerfi ad manifefiandam purificationem pingebantur, & h^epidura apud Horum, Fullonis erat hieroglyphicum , cuius in- tefefl:omnia'veftimenta 3 maculis diligenter mundare.

Hadenus de partibus humanis ad bieroglypbica attinentibus. Modo pondera¬ bimus, illa, in quibus tota hominis effigies deliniabatur . Quamobrem pro Medita¬ tione, borao rodens vngues, pro Conflantia, homo flans oculis ad terram inclina¬ tis, pro Humilitate, homo genuflexus, & pro Contemptu mort is, duo homines nu¬ di pra;liantGs raonftrabantur. Simulacrum Mercurij aftantis effigiei fenis erat hie- roglyphicum hominis dodi, cum Sapiens fine robore, robur fine lapientia nihil g valear, Prometheus e luto hominem fingens erat fimulacrum Praeceptoris 5 nam Prajeepror homini ftolido, & rudi peritiam, & dodrinam impertitur. Alioquiu mul¬ ti pro hochieroglyphico, deliniabanc hominem mingentem , d quo alij poftea vri- nam haurirent. Aliter Sapientis, & Infipientis hieroglyphicum erat imago duorum hominum nudorum; quvindoquidem hi ab ignotis confiderati,quid diferiminis inter illos cadat verbis indicabunt.pro Honeflare mulier venufl^ iorra^jd: pro Labore, effigies Herculis reprierentabatur. Quauis alij ad Labore fignificandum,iT?arc pin¬ xerint, quod Pontus, quafi dicitur , qu® vox apud Grateos laborem fignifi- cat. At hieroglyphicum hominis vires fuas metfentis , erat figura baiuli farcin^ pondus inueftigantis, antequam illam fupra humeros attolleret.

Ex altera parte pro vitiorum, & fcclerumoftenfione, effigiem quoq; humanam adhibuerunt : quamobrem in demonftrandoinexpiabilifcclere, humanum corpus G in^quahbus integratum membris , & varijs deturparum cicatricibus pingebatur. Effigies Proditoris erat homo altera manu lapidem, & altera panem oflentas. Ima¬ go iniufti era t homo vrna terebrata aquam ferens : ficinnuebat.Iniuftum tanquam infaraem,& infolicemomniaincalTumoperaFijCum omnibus odio effiet.Pro Ingra¬ to, homo bouem madans figurabacur: iuxta illud vulgatum,

~~Nuno culirts D-omim tenue, ^ miferabile collum^~~

~~Prabet, ab ingrato iarnfaBiditus aratro.~~

Pro Hyppocrita, icon Hiflrionis habebatur, qui in rcena,quo d non efljeffc firmi- lar. Pro Iracundojhomo igni ligna fuppeditans referebatur . Nam homo frontem fibi feriens. Indignationis erat hieroglyphicum. Ad exprimendum curiofum, vte- bantur figura baiuli farcinam velaram ge flantis- namqj Aegyptius cuidam fifeitan- ^ ti refpondit; velatum eft, nefeies, Hieroglyphicum improbi litigatoris fuit icon Marfia?,qui cum Apolline contendere aufus cft. Proimpudente, pingebatur Cupi¬ do fulmen perfringens : fiquidem Alcibiadesomniumimpudentiffimus hoc fymbo- Ium in clypeo gellaffeferebatur. Adoftendendum Ignauum,&in bello fugietem pingebant matrem filio vuluam oflendentem , quafi prte timore c6 effiet ingreffiu- rus,^vnde emerferat. Pro Loquace, & Stulto, homo magnis refertus auribus figu¬ rabatur, cum ex dodrina phyfiognomonica, aurium magnitudo Loquacitatis, & flultiti^ indicium cfie perhiberetur. Voluptatem fignificaturi , Virginem vmbeJi- co tenus venuflam, & deinceps pife/Torraem effigiabanti cum finis voluptatum fena- per fordefeat. Hominis]etiam effeminati hieroglyphicum fuit pidura hominis vni- co taiitiim digitis caput fcalpentisjid aurem vnico tantum digito proflare videtur, ne comam fludiose copta perturbet, Quare pro cynedo,adoIefcens comatus pinge» batur,

~~Monftromm Hiftoria. 157~~

His cxpofitjs dc vitiorum hicroglyphicis, adrefiqua modo properandum efti namq,- in exprimendo tempore, Saturnus filios vorans exhibebatur • cum tempus rerum edax effe fcratur.Obferuabatur etiam, apud Aegyptiosjhomo vorans horas, vt hominem horas computantem fignificarenti quandoquidem, per fingufas horas, alia, atgi alia alimenta humano generi fuppediiancur , Verum Perpetuitatis hiero- gfyphicum^rat pidura hominis dextra nouam Lunam attollentis . Paterfamilias « exprimebatur figura hominis in antica, &po(iica parte oculati. Spuri/ pidura erat pufio lapillos in popuium iaciens; cum aliquis ei dicere polTeti caue ne patrem tuum Icedas. Vxoris hieroglyphicuro erat Venus teftudinem calcans , nam mulierum, &

E filere, & domum cufiodire interefi: . Icon hominis dextram dextrte iungentis ho¬ minem in bello fuperatup) monftrabat. Militis merccnarij hicroglyphicumfuit pu aura lanii pecudes iugulaatis; etenim miles, fpe lucri, homines iugulat j iuxta illud vulgatum carmen.

~~Nalldfidei.^p€tafq\’t!ini^<juicaHraf€(]tiiintur,~~

Sed inter alia admirandum fuit ludicis hieroglyphicum, in quo Apollo altera manu Gratias ducebat, altera vero arcum, & fagittas geftabat. Mercurius autem cum gallo depictus mercatorem indicabit, nam Mercurius, Hermes, quafi curans merces, fuit nuncupatus, addebatur figura g5lli,qui homines excitando vigiles re¬ dit. Deinde effigies Narciiriadolefcentisjcaiamifjatem ^ & mulier fupra pilam fe,

~~dens, fortunce inftabilitacem denotabat,~~

■p Quando pingebatur iuuenis fupra caput vexillum gefians, erat hieroglyphicum intelledus, qui femper aliquid molitur. Item homo dextra tenens pateram, & finL ftra fpicami & papauer fignificabat bonum euentum. Siquidem facilem fibi conci- Boni liant fomnum, qui fructibus fuorum praediorum vtuntur. Immd Valerianus fcribit hierogiyfhi figuram hominis poplitem fupra genu ponentis defignare impedim£tum ; cum hoc cum^ geftu , referente Plinio , Antiquitas & partum detineri , &omnem adum impediri exiftimauerit. Moderamen rerum omniunr/ fignificabatur figura mulieris habentis menfuram cubiti & frainumj cum olim, apud Romanos, Dea Nemefis cum fi «no, &: hac menfura pingeretur, quafi nihil abfq; fr«no,& mepfura agendum elfec. Tan¬ dem homo inter duas mulieres effigiatus, quarum vna illum adfe rapiat, altera eminus eum ad fe reuocet , Vtilitatem , & Honeftacem defignabac . Ad finem pro italU hiero hieroglyphico Itali?, adhibent iconem mulieris coronata» fupra orbem fedentis gly^hicum, G eum fceptro in dextra, & cornucopia; in l«ua , dc h«c de hieroglyphicis dida fint< >

~~P R O B L E M ATA.~~

V L T yE propofitiones interrogationem annexam habentes de ho* mine circumferuntur. Sed in pr«fentia poriores ad «ratem, partes, congrefium,dod:rinara,& morbos attinentes examinanda? fe fe of¬ ferunt.

~~Circa partes primo inueftigant, cur capilli, & barba «grotantium,~~

~~& fenum magis, quam fanorum ,& iuuenum augeantur . Aliqui doderefpondent Kgrotantes , & fenes excrementirijs fuperfluitat/bus magis , quam fanos , & iuue-r ^~~

nes redundare : vnde calor naturalis in illis infirmior , miniis illas confumere , & diffipare poreft. Deinde qu«runt cur naturahomini paruumos, & c«teris animan¬ tibus peramplum fuerit impertita. Communis refponfio efi hominem pro cfu, refpiracione , Stfermonc os a natura fibi coraparaflTe, cum c«tera animalia non folum pro efu, & refpiratione, fed e,tiam pro victe rlitela, ore vtantur.

Inquirunt etiam cur homo folus manus ,& non c«rera animantia fintafiecuta. Ctir hruta Refpondent bruta carentia intelledu, manti non indigere 1 proptereaquod manus manibus ca organum organorum nuncupatur, quoniam humani intelledus mandata exequitur. reant^. Olitur etiam quaeftio de latitudine humani pedoris , cum firuta acuto pedore fint

~~0' referta.~~

~~njfu^ar» cap lU~~

~~Memoria fur in pue- fts/tf Acritf~~

~~frohlemdta~~

~~‘pujtonam.~~

~~Lfh.^Je re-^ pmb, Platon,~~

~~Senum P4^ tura.~~

~~problemata~~

~~attinentia ak Congre/-~~

~~158 Vl^^fsis Aldrouandi~~

rcfercji. Sed huius problematis refponho a Galeno elicitur, qui rcriptismandault homines, ob adioncm manuum , amplo peiftore indigui0e , alioquin alia pejfloris forma adionibus manuum impedimento fuilTet .• ideo reliqua animanria,qujE partes tam anticas, quampofticas tantummodo ad motum progre^iup funt fortita, pedus etiam acutum ad faciliorem motum funt adepta. Tandem mirantur quidam , cur homo in comparatione ad alias animantes permagnis pedibus refertus ht, & non animaduenunthoc indefadum elTe, quoniam folus homoredus incedens ad fu- ftentandam molem corpoream, duobus pedibus magnis indigebat.

Circa .Ttatem, quasritur , cur hominis, in mutatione setatis, mala temperatura in bonam, & viciffim bona in malam quandoqi tranfmutatur. Refponho cft quiaca- ^ lor naturalis regens adolefcentiam interdum eft adeo imJbeciiRjs, vt fuperduadif- hpate nequeat, & quandoqjeft ita validus, vt non folum materias cxcremcntitias, fed etiam humidum radicale,anteftatutum tempus, diifipet, & abfumat, przeterea quidam indagant, cur pufiones facilius, quam adulti memorias mandent. Ratio pcn- det a naoURie torporis, cunifaciliu-s, & melius in fubftantiamoMi , quam in fieca aliquid imprimatur. R urfus qu?r runt, quare pueri auribus tale quid apprehendant,

Vt affines, & eonfamguincos ofcuJentur. Huic probJeroatiprjefid eft Clemens Ale¬ xandrinus dicens fenfum diledionis per auditum p?n?rari,Idepq; poftbac non erit admirandus amor illius iuuenis.

~~^ui nuntjuavuvtf^ flagrabat amore puella.~~

Scrutantur quoq; nonnulli cur puerifacHius, &fa*pius,quam conftitutiin alijs B jctatibusjfoluanturinrifum. Refpondent, quia Venus pufionum Dea tutelaris,!^* titiam,& iocos amat rideoqrprifcis temporibus confuetufuit , vt pueri pubefcen^ tes ad fanum Veneris ducerentur, vbi nuces pueritia relinquebant . Nihilominus potior refponfio effepoteft puerps copia fpirituum redundare^quibusfacile Demo- crirum agere poftunt Demum feifcitantur, cur pueri a Platone prohibiti fuerint au¬ dire tragica, necnon comica, mmium nfum concitantia. Hoc problema foluic Pici¬ nus inquiens pueros efte remoui^ndos ab illis, qute ipfos molles reddere poftunt; fi- quidem rpqualiter molles coadunt, qui quotidie lacrymari compelluntur , atqj illi, ' qui in nimium rifum foluuntur.

De iuuenibus indagatur, cur aliquo timore repentino correpti canitiem intetn- peftiuam incurrant.Refpondenri in timore fpiritus, &fanguinem ad partes intimas confluere, vnde par tes extim® quamdam intemperiem frigidam concipientes, im- ^ perfedam conco^ionem celebrant, propterea pili alborem contrahunt. Adfinern percondlantur quare fcnesfri|idi9ricerebro praediti, &cibar/js fatiati parudor^ miant cum vulgo dicatur.

~~Nam fatur irriguo gaudet turge feere fomno.~~

Credendum eft hoc nafei ab imperfeifta fenum codiione, quam in ftomacho cele¬ brant; hinc vapores inconcodi ad cerebrnm eleuamur; cura tamen fomnus natura¬ lis a vaporibus perfede codis producatur. Item de fenibus quaerendum eft, cur emendatipnem non recipiant, & tamen iuuenes facile corriguntur.Sciendum eft fe- nes,tradn temporis, ob corpus exiccatum, duritiem quamdam contraxilTe , cuius pppofitum in iuuenibus obferuatur, cum talem duritiem nondum ftne alTecuii.

pe humano congrelTu quaeri folet, cur homines vtriufqiifexus, omni tempore,]^ ad permixtionem fint parat/, cum crereris animalibus Natura determinatum coeun- ditempus ftatuerit, fterponfio eft, ex brutorum genitalibus virofum quemdam odorem, ftatuto tempore, per aerem diffundi, qui nares mariura,confequentcrq; ce¬ rebrum feriens, imaginationem, & defiderium permixtionis in illis accendit. Ve- rhm eum venereifenfus non folum homini ad prolem propagandam, feci etiam ad miferias humaote vitx leniendas concefli fint jideo homines omni tempore ad con- greftum prompti funt; prjeterquamquod decor quidam in vcnufto mulieris afpedu obferuatur, qui in brutis minime confpicitur.

Hinc al/ud emergit problema, cur, inter animantes , folus homo mafculam ve¬ nerem fedetur. Quidam refpondent femineum genus non omni ex parte farisface- re, cum vir,ob falacitatem,a rei venere^e proluuio nunquam fit alienus.Sed quidam refpondere fatius effe pntanr, bruta , vt exaratum fui£ fuperius , folo odore ad V e-

~~nerem~~

~~Monflroium Hiftoria. !5P~~

Bcretn excitari, cum homo afpedlu tantum ad amorem accendatur :’vnde adagio dici folet. Faciem a muliere vendi ?fed quia identidem aliqui adolefcentes,& infi- gni vultu, & formae dotibus puellas antecellunt; ideo homines his quandoqj hallu- cinantur : quamuis alij fcribant Venerem mafculara eife quoddam infaniae genus, quo homines, vcluti etiam alijs affe<9:ionibus interdum corripiuntur.

Ab hoc in aliud problema defeendemus. nimirum cur homines magis hyeme,& mulieresmaois a?ftatein venerem fiat procliues. Sciendumeft mulieres in compa.* ratione ad mares efle frigidiores; quare hyeme iufto frigefaet^e non ita facile in Iu-- xuriamfo!uuntur;cum Venus calore, & non frigore deledetur . Viri autem cura E finr calidiores, bruma etiam ad congrelTum funr promptiores ; alioquin jeftate a ni¬ mio calore diffoluti imbecilliores redduntur . Demiim indagant, cur mulieres pal- lid^E' rubicundis, & macilentas obefis fint falaciores.

Hocq, inde oriri promulgant, quoniam illa? mulieres in mollitiem^ & prodigum iHixumfunt magis propcnfas.qoje maiori, & acriori fcatenr calore , veluti pallida, macilcnt;£3& qux colore fubfufco funt refert?; quare falaeitate quadam imbuta humedationem cxpoftulant; obef^e vero , & rubicundae , cum humore copiofiori, confequenterq; femine diluto affluant, non ira libidine exardefeunt.

[ Circa fcientiam quierunt, cur homines dodi,& virtutibus infigniri,in compara- tioneadalios flnr pauciores , Quidam volunt hocindenafei, quoniam multa indi^ fcendo fefe offerunt imf^dimenta, & potiffimumiegrirudines,qusEfa?pcfludiofos p de medio tollunt; vel quia homines ad fludia idonei ncccllirarecoadi in artes me¬ chanicas incumbunr.Huius rei nos naonet Protagoras, qui fuicinfignis Philofophus, nihilominus adolcfcens, vidus gratia, lignaafyluisad vrbem ferebar venalia , hic, referente Gellio, cognitus a Democrito,in vrbem dudus, & abeo eruditus ,/um- mus, 5i: talis euafit Philofophus 3 quem poftea Piato magnifecit. Quamuis alij ve- Jim hoc inde dimanare, quoniam noflraajtas Mecatnatibus careat; idcirco feribe^ batille,

~~Sifjt MtcAndies.non deerufit-, crede, Marones.~~

Neq; explodenda efl eorum refponfio, qui volunt minorem effc numerum virtu¬ te praeditorum, quia virtus eft habitus cledione, non autem vi comparatus, & vir¬ tus confiflit in medio, cuius medi j extremitates a vitiis occupantur: cum autem ex¬ trema virtutis fintvitia,h^c erunt plura, cum virtus vnica tantum praedicetur,: hjnc ^ fit quod aliquis pluribus modis mala operari poterit, cum vnico tantummodo bo¬ nas operationes moliri poflit. Sifeitantur quoq; cur homines ingenio,& mente pol¬ lentes, operationibus minime accommodentur. Ratio eft, quoniam acri referri in¬ genio affidue contemplantur, omnefq; anima* vires ad meditationem dirigunt,& viciffim, qui operibus funt deditig eundas vires etiam intclledium partis ad fenfiti- uasfundiones trahunt. Demiim inquirunt, cur homines mulieribuSjftEliciori, & fie- cundiori ingenio natifint. Communis rcfpofio eft humidirare mulieris acrimoniam irigenij frangi, quominus mulier poflit illud exercere: nifi velimus cum quodam vi¬ ro dodo canere . '

~~Cur minor <vxoram e B-y Matium ■^rudentiamam'^.~~

~~Eua fuit flidy non capitis.~~

1^ Reliquumeft, vt problemata ad affediones humanas fpcdanriaexaminemus.In pimis inueftigant, cur mulier grauida in comparatione ad feminas brutorum, ma¬ iores alterariones patiatur . Refpondent, quoniam in otio excrementiti^ fuper, fluitates augentur,ex quibus poftea varfe£egritudinesoriunrur:muIierautem gra¬ uida valde otiatur, cum feminis brutorum eriampra?gnantes fcfeexerceanr. De¬ inde percondantur, quare homines podagra laborantes fint valde proni in venerem. Nonnulli refpondent idaconfuetudine nafei, cum podagram Vcneris,&: Bacchi fi¬ liam effc ftatuant; vel quia hpc opprefli morbo fupra dorfum cubare cogantur: qua¬ propter, ob hunc decubitum, ad partes genitales copiofior materia fluit : nifi veli¬ mus, &forfan melius aflerere Podagricos humore quodam acri, & tenui redunda- ?:e, qui homines in Venerem pronos reddere folet. Quierunt etiam cur podagrici nullo priefidio liberari polfinr. Pofllimus refpondere caufam materialem huius af- fedus eff^ m^rerfe calidae, & frigida mixtionem, hinc complicatse indicationes cn-

~~^ O z ratimg~~

~~Problemata~~

~~Mulierum,~~

~~lih.^i.cap.i~~

~~Problemata fpeiiantia ad fcie titia.~~

~~Problemata~~

~~<tgrttudwu.~~

~~SIS~~

~~Cmpi^^agf^ furAtionem n» AdmittAfi~~

~~. ■ "-■%~~

~~lithiafts te medmm.~~

~~S,udstii em fa.~~

~~Prehlemade~~

~~Tefirrefi'i§'!~~

~~fie.~~

ProblematA de oculis*

~~dtp~~

~~Ahfpcih vi~~

~~- petiti L~~

ratiui» efntrgunt , quibus fatislaccr e difficiliituum cfTe Medici iof^ ttiei!itd arbi% trantun tiifi velimus afreuerare parces podagra vejiacas dfeanicalos natura frigi« dosj qui materiam flqxam, neq; prorfus expellere , neq; poenirus corumere, & co^i . quere polfunc , ficqj in dres fadti imbecilliores adeanfam morbificam rmdendani ineptiores redduntur. i . ;

Additur aiiud problema, curhomo folus, inter cetera animaliavPhtbidm incur¬ rat. Refponfio nonnullorum eO:, id pendere ex delicata hominis temperatura, viide pulmo a caufis etiam leuibus facile Ijcdatur . Quamuis alij caufam phchilis in varie¬ tatem ciborumTcf^rant, ex quibusmareriaacris, & falfa ad generationem pn:edi- diiaffcCfus idonea refultatj vel potius dicamus hunc alFe<Jium botnini potilfimbm A contingere, ob re<5kitudincm corporis , nam materia a capite defcenden.s facile ia penius dilabitur, quamjcgritudinera c*cer,T animantes, ciimprcrn2e fint,nonincur- runt, Infuper quiyritur, cur homines iithiafi laborantes, fi nauiga.uerint,liberetur, Refpondecur, quod nauigantesIiEpius per vomicum expurgantur j. atq; ita caufam materialem huius a|fedionis auferunt? aut dicendfi cfl: aere marino , corporis teni^ , peraturamimnfutari, atqj ita caufam efficientem deJeri. :

Item inquirunt, quare multi fomniances deleclo furgant , ambuienr,£rdfum cub minn petam, & raulca'peragant,a quibus vigilantes abhorrerent.Ratio eft, quoniam bi fangume turgido, & fubtili abundant,cuius ferifidis fpiriribus partes inftriimeq. tarioe ad adiones impelluntur videoqj cum talis fanguis feratur in fublime, hinc fit etiam, vt eius vi, per quietem ad tales actiones incitentur .fune enim huiufmodi ho- ^ mines raro, dt laxo corporis contextu, molis exigua?, fed magna fpincuura agilitate^ &-a,nimo feruido prseciiti . Inueftigant etiam curhomo ingenti opprelfus calore, fudorem potius a capite, & a facie, quam ab alij s partibus emittat. Potior refponfio cft : meatus illarum partium effe latiores, quod indecognofcicur ;, quoniam copia p lorum redundant, Rurfusqueeritur curhomo motu fternutationis excitatus, ple’* rumqffiernutamentis pluribus vexetur.picendum eft hoc a copia materi(c dimaga- re, qu:E vnicQ fternutamento diffipari non poteft,

Quicrunt curiofi an homo gibbus, aliqua parte mutilus , valetudinarius , & mon- ftroftis, in refuredione vniuerfali ,his vitijscorporeis afiociatus fit refufeitaturus, Notandu eft homines, fublatQpmni corporis yftio, nouiffimo die eflfcrefuredurQsj iux?a <llud prudentij,

~~Arat eorpuSi non teddet deUk^ukqisam^ C '~~

~~N^m0 deUUtap r editi inEaurationoneB.~~

~~cafusrapuit^quadmorbusycpmd dolor hau fity ^odttttncautt edasi feniamypopulantevetermy, / ,~~

~~Omnereaertenti repAtata in membra redibit^~~

~~Tanta enim e B immen fi opi ficis potentia»~~

pr^terquamqubd h.TC eft fententia Diui AuguftinI, qui diuulgauir , die nouifsi^ mo,refurreiftiira elfe monftra omnia membris indecoram,& coelo dignam formam reftitutis. Infuper inquiritur, cur homines , vel propter laborem , ve/ cpiopter iter feffi fedentes, ad maiorem percipiendam quietem, femur alterum altero onerant. Refpondent aliqui, quoniam partes comprelfte minorem laffitudinem fentiunt; fed potior refponfio c (Te videtur, fi dixerimus laffitudinem cx fpirituum difsipatione j oriri, dum igitur partes comprimuntur,fpirituum,diftQlutio prohibetur, confequCg-

~~tergitriaior quies. percipitur.~~

Quirrendum ed etiam, cur aliqui homines res proximas perperam, remotas di- ftinde cernant, & viciffimalij fint, quires vicinas optime, & remotas nequaquam confpicianr. Refponde n-dum eft hoc indej prodire , quoniam fpiritus viforius ab oculo prodiens aliquando craffius eft, & rem vicinam non perfeifte intuetur, remo¬ tam vero cognofeir, dum in via attenuatus fubtiliorredditur. Ex altera parte 6 fpi¬ ritus fuerit fubtil i s, & paucus vicina optime cernit, cum diftantja non intueatur, fi- quidem in yi^ difrQluitur,&eyanefcit. Tandem inueftigandum eft , ctiraliqui ho¬ mines abfqiCibodiu viuerepoffint.-nam Abafis Hyperboreus, cx Textore, per vni- uerfum terrarum orbem, fagirtam circumtulit nihil omnino comedens: item Alber- tus Magnus feriptum reliquit fuifte mulierem in Golonia Agrippina, qu^ fine edu.

~~lijs~~

~~Monftrorum Hiftoria.~~

~~i5i~~

lijs fpatium triginta dierum tranfegit . Huius caufa refertur in melancholiam, quo« niam Scotus ille celebris, qui diu fine cibis viuebar, erat melancholicus :imm6 AI- bcAtus diuulgat fe nouiffe quemdam melancholicum, qui dies fere quadraginta a cibo abftinuic, cum aqu.T potum a Iternis tantum diebus fumeret; fed aduercendum efi non omnem melancholicum humorem diuturnce inedije eflfe caufam , fed illuni tantum, qui in loco opportuno, nempe in ventriculo3hepate,& venis meferaicis lo¬ catus lentorem, &crafHticm participat.

Reliquum eft vt vatia, tam ad viros , quam ad mulieres attinentia problemata ponderemus. Primitiis nonnulli inueftiganr, quare homines nafcantur,cu tamen ^ ad interitum properantes breui temporis fpario in hoc terrarum orbe morentur. Refponfio cR Ladantij Firmian!,qui voluit hoc ideo eife faijlu, vt homines Deum Optimum Maximum rerum omnium opificem, atqi moderatorem agnofcerent,atqi venerarentur. Hinc aliud emergit problema, an homines fylueRres, & qui aflidue cum Feris vcrfaniur, & rationis ,&falutis , confequenterqj damnationis teternJB finr capaces.

Hanc qu^ftionem difibluit Diuus Auguftinus, dum inquit; quando in hominibus Ferinis , & etiam monfirificis aliquod rationis, vel mentis veftigium dignofeitur, tunc procul dubio inter homines connumerandi fune, etiamfiPylueftris fintnacurre, quia, tradu temporis, vt ipfe refert, & dociles, & Diurnis rebus habiles fieri pof- funr. Pr,Ttcrea quteritur cur homines humana cadaiiera, & fepulcra perhorrefcaoc: F ratio affertur, quia nemo fuiinct defirudxionem amat, prtererquaraquodfimile ma¬ lum fibimetipfis ej.ienturum prrefentiunc . Inueftigarur etiam cur homines fcetore Itedanturjfed grato, & iocundo odore deledentur. Refponfio eft,quia fpiritus hu¬ manum corpus regentes fuauibus odoribus recreantur, ^ vicifiim terro odore dif- fipantur, & diminuuntur.

Item indagant cur homines magis caro, quam ialiud cibi genus nutriat.Refpon- dere pofTumus, quoniam fimile nutritur fimilij ideoqicaro citius, quam aliud edulij genus carnem generat. Quteritur cur homines audientes fonum ftriduliim , nempe ferri lima polit/, quodamjhorrore afficiantur.Sciendum eft, quod acutus fonus cum celeritate motus aeri imprimitur, confequenterqj aures ingrediens , intima percur¬ rit veluti pungens, quapropter horrorem paric. Inueftigatur etiam , cur homines afeendendo rna^ime laborent, cum alioquin facile defcendant3& per atquam plani- ticm, abfq; vllo incoramodo,gradiantur. An quia homo confiat cx quatuor elem^n- tisj quorum dlio leuia, & duo grauia func.qua; fimul mixta mediam quanda naturam contrahunt; idcirco homo gradiens neq;,leuis,.neq; grauis efi,fedin afcenfu cor¬ pora grauia fuO: pondere premunt, quaretunc homo raaximopere laborat.Quseren- dumefi ctiam,cu'r homines te ftiuo tempore radios folares vitent, & cetera anima- .lia nequaquam. ■ , > : ■

Poffumiisrefpondere, quod homo eft prueftantior in fenfutadus, confequen- rerq; contrarias qualitates thagistfentir, an quia bruta multa fint natura ficc^,qua- propter ad illam conferuandam calore Solis deledantur.

Sifeitantur a]iqui,crirhominumalij vnum genus cibij^t: potusjalij vero aliud ap¬ petant. Hoc accidere 'poteft, quia in ventriculo aliquis contineatur humor, qui ve- luri mordicans cogat homines contrariu defiderare, aut quia id a diuerfa hominum temperatura oriatur, qu^ rerum odia, & defideria excitat. Item inquirunt cur ho¬ mines militiam fedanres diuturnioremj& falubriorem vitam ducant. Refpondent hoc inde prodire, quia Venus in bello locum non habeat , qua fpiritus diffipando brcujorem vitam reddat j aut potius dicamus exercitio omnia abfumi excrementa, qua varias agritudmes parere folent.Percondantiir, curaliqui homines ad magna perpetranda facinora fiant apti, &: tormenta facile patiantur. Refponfio eft, quod

atra bilis aliquando fupremam cerebri arcem occupat, & mentem de ftatu eijcitjvn-

de hic humor ad ftagitia homines impellit, illofq, ad audaciam cogit , ad crucia¬ tus tollerandos mirum in modum iuuat* ^
Sequutur modo problemata magis curiofa , nimirum , cur noftra zetate Gigantes non oriantur; cum olimvixiffe ex fuperius enarratis liquido confiet. Plinius hoc esuftioni attribuit; inquit enim de proceritate hominis loquens, minores prope-
O 3 modum

Problemata
homtmm.

Li.i6,de duit^Dei e*
8.

Sofifts
dutus qmlh

de
cibo:)^ pota

Li.J.cdpAS

'i6z

Vljfsis Adrouandi

de
Ctgantihus^
Nams^

Prdkm0a
aiian

Pemponat^
optato^

Problemata ad mulieres aseinentia.

Malleru lo^ ^uaeitas vn

de.

modum in dies fieri obferuamrfs homines, 5c raros parentibus proceriores , confij- mente feminum vbertatem exuftione. Hinc multi Authores plinium fecuti, ideo- tum feneduti Mundi afiignant, ex qua poftmodum exuftio dimanat»indeq} ficcitas, confequenterq; feminum vbertas, & virtus caloris innati abfumitur , quamobrem decrementi potius caufa^quamau^tionis fubfultat. Pariter de Nanis qu^runt, cur maiorem penem habeant . An quia , vt fcripfit Ariftoteles , quemadmodum homo non habens caudain,illa materia in nates conuerfa fit, fimiliter materiajqiu^ au{5i;io- niftaturiE Nani non e.ft famulata, in penem tranfnutata fit. Hinc etiam colligimus refponfionem altcrfus problemaris^nimirum, cur homines aliqua parte mutilatilfint falaciores; cum alimentum, quod membrum deficiens alere deberet , in venis ma- A neatjfemcnqj lugeat, ex cuius copia falacitas generatur . Jteruminueftigant , cur homo ad focum, accedens, vt calefiat, primo volas manus igni admoneat. Refipop- dendum eft, vt partes incimie facilius,& citius calorem concipiant, illas partes igni admouendas^ efie, perquas calor facile penetrare poflit , fed volte manuum multis fcatent arterijs.partefqifunt valde fenfitiucE,per quas calor ad intima fiacim pene- tfatjideo huiufmodi partes primum igni admouenrur.
Sequitur problema alterius generis jnimii um,quare horno fufpenfus facie ad^^o*» lem coniiertatur, rtwltraftruuntid cpntingere, quoniam facies , propter obliquita¬ tem, quocumqsafpicere videtur,fed communis opinio cfl:,idacalore Solis dimana¬ re, qui h umidum ad fe trahens, melius per faciem, quam per aliam partem idprs- ftat. Itern de homine occifo quteritur, cur accedens interfedl:or,fanguis a vulneri- g bus denuo fluat, quod in plerifqj cadaueribqs obferuatum fuilfe multi memorant. Aliqui Authores feribunt hoc ex PerculToris, & Percuffi fpiritibus prodire, quod abfurdum clfe exiftimamusi pofteaquam ex saguinc refrigerato nqlli fpiritus egre¬ di pofiunt,
Pompooatius opinatur hunc fanguinis fluxum inde proucnire , quia occifi anima interfectori indigneturi fed anima a corpore fegregara nullam poteft iram concipci- re, cum corpore careat, in quo iracundite officina refidec; idcirco Maggius in Mi- fcellaneis, huius effectus caufam non inucniens ad miracula confugiendum eflTean- bitrarur. Nos igitur, vt noftra fert opinio, dicendum effe putamus id omnibus non c6tingere,cu Percuflbre etiam prtefentefangufs a vulnere non emanauerit,& fi ali¬ quando contigerit, idper^cidens fadumeife exiftimamus, quatenus vente patien¬ tis ichQre,& fanguineaquoforedundauerint, ^
De mulieribus tandem multa proponuntur, primojcur mulieris cadauer pronum,
& cadauer viri fupinum aquis fqpernatet , Rel^ondent mammas, & vterum in mu¬ liere eife partes apertas, quee aqua facile implentur , confequenterqsi pars anterior pofleriore grauior fietiviciffim in viro partes anteriores funt daufaeshinc aere inge¬ nito tumidze leuiores redduntur. Item indagatur, cur muli eres vertice melius, & facilius pondusaliquod, & viri humeris ferant. Primo refponderur hoc in omnibus veritatem non afsequi; nouimus enim multos viros, qui teque bene, ac mulieres ver¬ tice farcinas geftant, nihilominusnonnullihancefse caufam autumant, quiacalua viri multis Compada futuris ponderibus irripofitis facile laxatur, hinc dolores emer¬ gunt, &fecus accidere mulieribus afserunt,qutBcaluam folidiore habent. Iterum inquirunt , cur mulieres in comparatione ad viros, ingentes irarum motus conci-
piant, Ratio eft, quoniam mulieres, &'potiffimum iuniores copia humorum excre¬ mentis ihquinatorumaffluuntjvndequandoob iram effieruefeunt, fumus per totum corpus difseminatur , qui poftea iram grauiorem nutrit . Denuo feifeitantur , • cur mulieres viris fint magis ioquaces.Huius caUfamattrihuQt nimiae humiditati mulie¬ bris cerebri, in quo vel uti facile varia rerum fimulacra imprirnunturjita etiam faci¬ le e memoria labuntur .-quamde re flarim atq; aliquid in tali cerebro apprehenditur, ne roHatut ab obIiuione,ad pbantafiam,& deinceps ad linguam miititur:quaproptec' mulieribus arcana minime committenda fnnr^

P^RE^

Monftrorum Hiftoria.

PHRENOSCHEMATA.

\
IRI non vulgariter eruditi, in deliniandis Phrenofchematibug, nonfolumparribus humanis, fcd etiam integra hominis effigie , tam maris , quam fa^minae vfirunt , quorum omnium exempla qu^dani afferremus. Circa partes, Perciuallus meminit cuiurdam,qui pinxic manum humanam pollice ere^lo, cum Di<ffo Italico, VEDREIVJ GlACClAR IL FOCO ARDER LA NEVE. quod procuidubioconuenit cuna illo carmine Ouidij huius tenoris.
Vxida dabit dabit ignis 4qu4s.
Animaduertendum eft igitur digitum pollicem ita vocarijquia magna vi polleat: Ideoqiad mentem Pjinij, hic digitus altera manus folet appellari limmo ex eodem Plinio, premere pollicem, eft alicui fauere . Hinc colligendum eftauthorem phre- norchematis forte infnuare, quod volenti nihil fit difficile. R urfusidemauthor de- Egnauitdiias manusin tenebris fe iungeiites, cum Dido . ET IN TENEBRIS. Cum liquido conftet manum effe fymbolum fi dei, author innuere volebat, vbicuq; & femper fidemferuandafm effe. .
De figuris humanis manbus non defunt exempla. Siquidern Lucas Contilis feri- ptor Italicus reprsBfentat Mercuriunqin figura trigona, ad cuius pedes littera notatur, ciim Dido. GR ATVM FATIDON^M. Refert, hsec effigies, vtconie. damus, Mercurium Trimegiftum , Regem , & Sapientem Sacerdotem Aegypti in Egura trigona collocatum, quia benigni influxus duodecim domorum ctrleftium in trigono, vel fextili beneficorum planetarum louis, Veneris, & Mercurii ,cumffe» lici Solis participatione eonftituuntur: Quamobrem conijeere poffumus hac fuiffe Authoris natiuiratem ,namq; illa littera Mercurium retrogradu fignificat.Ideni Aoihor exhibet figuram Mercurij, qui dextra caduceum tenet , & finiftra vafe aqua pleno radices lauri irrigat cum Dido gr^co ipetT^to^pa yaTcc. Author enim Phre- nofehematis gratam Mercurij pluuiani proprig imprecabatur terrie,cum is fciendjs G pr32fit>& Author non folum feientias, fed etiam lauream confequi defiderabat.Ex Rufselio habemus figuram hominis flantis, cum Dido, EXCELSAE FlRMI- T V DiNLquo Author denotatanimum fuum,ab ineunte xtate.ad virtutum fplen- doferadiFeKiffe,a quo nunquam recedere velle in fi nuat.
Iterum, ex Ruffelio, habetur pidura iuuepis capite orbem fuftinentis cu Dido. MAiVS OP VS. quo figniffcatur,qudd cum opus alicui famulandi , vel aliquem commendandi furcipitiir, videtur maius opere Atlantis, qui humeris totu terrarum Orbem fuftinere ferebatur. Denud,ex Ruffelio habetur figura Promethei, cum face ad fydera arcendentis. , & Dido. A LTI OR A, notiffimum eft eundis Promes- theum, homine iam formato, ope Minerute, ignem a fphera Solis effe furatum , vt .tali dono humanum genus afficeret •, quare Author Pfirenofchematis vocandus eft 1^ prudentiffimusjqui non folum Prometheum imitari, fed etiam fuperare velle profi¬ tetur. Infuper apud Ruffeliumconfpjcitur icon Peregrini, cum Dido. ET CAE- TER A. Vode eliciendumefthominem foli virtuti natura i & pereius vias iniiias itinerantem, nunquam vittepropriceconfulere poffe. Didum videtur hoc infinua>i re, ha«iqHlit4lleda defiderij mente,quifqi c.^rera inde colligere poteft. Ex louio deliniatur homo fylu-eftris, cum Dido. MiTEM ANlMVM AGRESTI SVB TEGMINE SER VP. quandoquidem Author phrenofehematis eum feueri , & ri- gidi effet afpedus, nihilominus miti mente, & placidis moribus erat imbutus.
Non defun t etiam phreoofehemata icone mulieris exornata. Nam Lucas Cpn- tilis exhibet figuram MineiiiEe, cum Dido. HAVD SIMPLEX VIRTVTIS O- PVS, Qpo docemur, nullam adionem abfq; fapientia perfedam effepoffe. Idem Author figurat Palladem nudam ducentem cirpulum tequinodialem, hac enim latione, eum Ariftotele, vigor vniuerfi a fapientia dimanare perhibetur. Titulus
eft.

Fidei fym* holttm.

Mercurius laurum irri gans.
K

Promethei figura eum face.

L

Icones mu¬ lierum in fhremfche- rnatihus.

VanAorrt fi- mulacTum,

p attentu (i- mulacrum.

Icon Fortu¬ nae

Fidei ^mu- lacrume

164 Vlyfsis Aldrouandi
eft. SEMPER NOH SEMPER. cum Sapientia femper influat, &: ignorantia non femper impediat. Item ingeniofumfuitphrenofchema PatauinGe Ciuitati attribu¬ tum, in quo Minerua armata habens crypeum non gorgoneo capitejfed leonino infi- gnitiim confpicitur, cum Didto gr^co. ixinteiri yo^yolmzHiaXm, quafl non amplius gorgoneo capite fcutum Palladis exorneturi fiquidem icone Leonis Inflgni gentili¬ tio Venetorum, maxima rcucrcntia erga Republicam Venetam dcmonftratur, qua omnes, quifunc in aliena poteftate,fuos Principes naturales profequi deberet. Per- ciuallus meminit cuiufdam, qui figurauit mulierem formofiflima, & giatio/iflimara, nempe Pandoram, cum Dido. CVf MINERVA CEDIT. Finxcruntolim Poerte Pandoram, iuflii louis a Vulcano fuifTc fabricaram, qua poftea finguli Dij proprio A exornarunt munere, nam Minci ua fapientiam, Venus venuflatem, Apollo mufi- cam, & Mercurius eloquentiam illi com-municarunt, vnde nomen forcita eft.
Conrilis cffigiaiiit mulierem, nempe Veritatem cum fccptro in dextra, & fpeculo in /]niftra,vndiq; radijs corufcantejcum Dido. HAC PRAEVIA. Sicenimreda mens manifeftatur, quandoquidem, veritate duce, vite inuia?, &inaceelTe vitantur. Idem Author exhibet limulacrum fldei, nempe mulieris Pedentis fupra quadratum I-apidem, & dextra lilia tenentis, cum Dido. VTRIQ; fle enim inflnuat Author fe tanquam virum nobilem, &tanquam chrifl/colam fidelem futurum, Rufleiius quoq; pinxit luflitiam, cura Dido. CVIQ; SVVM. Hoc Infignc attribuitur prudentiffi- mo Principi, qui concordiam populi exadminiflrarione luditix prodire fignificabat. Iterum Rnflclius piduram mulieris Patientiam exprimentiscxhibuir,cu Dido/grar- g co.owrwc OMNfA. nam quidam Princeps author
phrcnofchemacis inflnuarc volebat, tollerantia, & conflantia, eunda regenda efle, Perciualius memorat qiioddam Phrenofchemajjn quo confpicitur flmulacrum mu¬ lieris nodem rcprtefentanris , cum Dido. MATRESSA DE MOIN DESIR. Vnde animaduertendum efl nodem fumiprovmbra terrre oppofitam diei, quafi vires Solis demat, & apud Poetas, nox tanquam filia terra?, & Mater Parcarum ,& Eumenidum pri^dicatur, inqiia filcntium dominatur, &-quandoqjfilcntium pro ar* cano, & taciturnitate vfurpatur, quam Amances:appeccre folcnt ; idcirco canebat Ouidius.
Pracipue Cytherea iuhet fuafacra taceri^
Admoneo, 'ventat ne (juis ad ilLa Uyuax.
Infuper Rufleiius exhibuit figuram mulieris fortunam referentis, cum Dido. ^ AVDAcES IVVO.dumraodolroc intelligatur de audacia in rebus optima ratib- ne gubernandis . Meminit etiam Perciualius cuiufdam ingeniofi viri, qui iconem mulieris amata? efligiauit,cum Dido. SENSVS5ENSVM PARlT. Pro cuius in- telledu, notandum efl, quod illa vox (fenfus)in mafculino genere prolata, proprie fenftisexteriores flgnificaqfed prolata in genere neutro, fententiam , animum, & fenfum interiorem indicat . T andem Camillus de Camillis feriptor italicus deli- neauic iconem nympha? , cuius dextra cornucopia? ftringit, & finiflra aquam vrna effundit, cum Dido. ABVNDANTI VS. Huius expofleionem eundis notam ef- fe cxiflinianiiis.
Aliquando Authores in' phrenofehematibus duas icones humanas figurarunt. Ruffelius effigiauic hoTninem genuflexum tangerem librum fupra genua cuiufdam Regis locatura cum Dido. S A NG VINE POTlOR.hocfimulacro fides repra?fen- tatur deinde quarauis vinculum confangurneiraris fit ardiffimum , nihilominus, IiocDido, fidem magis pendendam efle fignificauit. Item pinxit konem mortis hominem genuflexum gladio ferientis, cum Dido. IMPROBVS NVLLO FLE- CTITVR OBSEQVIO. Sicenirnoftendit hominesomni crudelitatis genere in¬ quinatos nullis vnquam obfequijs fledi poffe. Perciualius qiioq; pinxit binos ho¬ mines, nempe duo mancipia curi um trahentia, cura Dido italico. VlEH GIOVE INCATENATO AV ANTI IL C AR RO Pro cuius intclledu, legendus efl Se¬ neca, qui mutuo amore catenam quandamreprsefentari prodidik
Apud LucamiContilem licet intueri iconem mulieris, qute,' pedibus, apprehefum infantem m fluiiio mergit, cum Dido. HVMANA PR VDENTIA MlNVS. Htec pidura refert, Tetidem, qute filium fuuin Achillem in palude flygia merfit j vc ilf-
lum

/

Monftrorutn Hiftoria. -
/«m gladij s impenetrabilem redderet, nec tamen prsefenfit taforUm vulnere tandeqn eiFe perirurirm : quapropter aurhor fic argumentari videtur : fi Tetis pea non fuit ita cauta in,admimtirandopr£Efidio,vt filium Achillem 'ab impendentibus vulneri¬ bus tutaretur , multo minus homines id pratftare poterunt . Tandem louius, fine Pi^io, exhibet figuram mulieris cieganti, & regioornat^B veftitu,Gum icone pue¬ ri aulici, fcopulis,vcftimenraregiaemundantis, & hoc efse phrenofcheraa cutuf. dam Principis afseuerabat, qui Italiam eius nutu regi credebat, nectamenanima- duertebat veftipme[uift^ujlias ad fe trafii,
APOPHTEGMATA.
I R O R V M probitate,^ eruditione confipieuorufeivarij animi fen- fus, ad virtutes, vitia, &miferiam humana? vitse attinentes hoc in loco exarandi funt, Quoad virtutes; habemus apud loannerohjec yerb3i. Ptlatm dtctbatad lefurn , mihi non loqueris ? nejch me poteiiU’- tem habere tecrurrfigendiy & ab foluendi ? mne refpondii lefui , m« ha¬ beres fOieHdiem aiuerfus me vllam^ nifidsocJmbi datum e ffet fuperne, HinC potefiatem p humanam niiiToperneconcersamnihilipendendam-efseelicimus. Biuus Augufti- nus5cx Poffidonio, interrogatus, quarecum fororefua nolet habitare. .Refpondit, mulieres, qu?^ cum fororemea viuuot jnon funt mese forores . Item Bion Abbas adfororemab Antonio mirsus, illius domiciliumclaufisoculis ingrefsoseft, deinde confeftim receffit ; illa vero inclamante, & inuitanre , dixit, fuit jequum, &:quo,d optaueras,vidifi:ime. Vxore Tribimi defiderio videndi loannis Anachoixtae fla¬ grante. Tribunus virum lufium inukabar,vtretuiir Maiulus. . , .
At ille respondebat, nequaquam id fecefo , fed per quietera rfie iljiapparitarum fponsdto; namq; afpedqs mulieris magnum animae periculum iiif#re.pQCeft; vnde, cx’ Surio habemus jqnod Sabse Monacho cum altero iter facietifi.^buia fada eft ve- nufta ruuencula, qu^ cum prsBterfifsec, Sabas fui comitis ingenium explorans dixitj qualis tibi vifaeft, illa mihi certe lufca , comes negauit , qudniam accuratitss ^ illam erat intuitus . Tunc Sabas dixit; nunquam legifti ,• nec capiaris nmiii)U.s illius. . 'iW ' .. ' fl') U '.•;J J;.' . - , ; ’
Salombn quoq; aliquando prori unciautt mulierem probam, & triodeftam viriVeo- ronam nuncupari. Scipio Afncariii^,exPlutaircho, dicere folebat equosiferociores tradendos efse domitoribus ; vfideinceps fecilius pertra^lari pbfsent rica homines rerum profperirate efir^enatiin gyrum rationis ducendos efse , vt , vifa: rerum hu¬ ma narum imbeciilitarc, & fortunae vanitate:, moderaiciores reddantur , Mufonius, ,?x Stobeo, deferibens hOrainem, dieere folehatj Homo folusomnigm in terra de- igentium eil Imago Dei, & firoiles ei virtutes habet; fiquidem ifi Deo nilpiise- fiantius excogitari poteft , quam prudentia , luftitia, Fortitudo, & Temperantia. Erafmus infinuabai hominibus fenefeentibus ira viuendum efse, vt adolefcentibus redam viuendi normam exhiberent, cum optima via ad fenedutem fit eruditio. Olim enirh fenefccntes magnis cumril^bant honoribus. proptcrcainrSenatumiion- .nifi fenes ingrediebantur, quod innuebat O-tiidius hunc in modum. . .
Nec ni fi annos fatui^ tunc cmiaferos^ -yr :?t i
Nomen &atatjsmim Senatus kahtt^ _
Hinc quidam prafeelus in Eaeedemonem, cum vidifset honorem, quo fenes pro¬ sequebantur, hre verba promlifse dicitur : in fo»la Sparta fenefeere expedit . Phi- Jcxnisvxor in cos fupiarium feminarum interrogata, cur fola, inter tot mulieres, au- feo ornvtro non vteretur. Scite refpondic : fatis vxori magnus ornatus viri fui.De*^ mum cumCyprij aduerfus Aftyagem Medorum regem infeliciter pugnafscnt, mu¬ lieres Cyprias fugientibusin vrbem obuiam iuerunt , Sc nudatis ventribus dixerut: quo fugitis ignaui ? an nefeitis vos huc iterum intrare non pofse,vnde femel.natU’' legejCgrefli eftis? hinc colligendum efl viros aliquando d feminis animari.
Non

T 4* chtlles.

\

Cap, 19.

In vita T*.
O

Lib,^.

In vita Sa¬ ba,

IfiProuerb, 12. ■
/

lih.l.Fafi,

Virid fami nis animan tm.

i<55

Vljfsis Aldrouandi

'Arbores fer
pracifittA ndfcentes quibus ajji'» milensur»

Diogenes homine quA

rsufsf»-

Non defuatapdphtegmata vilia hominum taxantia : quaraobrcm Arifloriytnaa vitam hominis theatro affimilabat, vblpeffirai homines fere feraper primatum ob~ linent. Et Arebytas fpkbat dicere ; quemadmodum fumma etiam diligentia ad¬ bibita, pifeisabfq; fpinis inuenirinequit; fimiliter neqihominerb inucniripo/reaf- leuerabat, qui aliquid dolofum non haberet admixtum. Vnde Erafmus iureoptk mo pronunciabat homines ad voluptatem pronioreseflfe,quamad virtutem. Et cx eodem, homo expers Philofophijs ad omnem vit^ fundionem eft inutilis : quare hominem vafi comparabat, quod fi fit integruni necne, cognofcicur, dum liquor in¬ funditur; fic homo, quando imperium illi committitur, item Diogenes, ex Laertio, homines, qui in cotjuos, fcorta,& adulatores proprias effundebant facul tates,affi- milabat arboribus per prtec!picia«afcentibus,quarumfru6tus no homines fed Vuk tures, & Corui comedunt : fignifieabae enim eos nequaquam elTe homines,qui vo¬ luptatibus, dcgulce famulantur. Idem Diogenes quandoq^ intuens adolefcentera cultu, geftuq; parum virilem , hsec protulit verba ; non te pudet reijcere quod tibi naturaicQnceffic .c‘Lfiquidem illa te virum fecit , tu autem temetipfum in fingis*
Pariter idem Diogenes lucernam accenfam , etiam meridie gefians, hominem queritare dicebatur, quoniam publicos ciuitatis mores homine vix dignos eflfe exi» ftiraabac :quocirca idem rediens cx oiyrapijs interrogatus, vidifict ne ibi multam turbam, rcfpoildir turbam plurimam , fed homines perpaucos* Immo quandoq» idem Diogenes ftansin-forohominunvfrequentiacircumdatusclamabaivadeltc ho¬ mines .‘ideocircumftantcjs indignati dicebant j en adfumusj tunc Diogenes baculo illos abigens magis vociferabatur dicens j iubeoadelfe homines non fterquiliniaj infinuans nomen hominis minime competere illis, qui iuxta rationem nequaquam viuunt.

.1-.

CAnuti Re¬ gis JngliA Apertu ah- reum.

VittA mulie ru satiatur.

k

B !

Afpis )vi- ^eravenenu

Stilpone quoq, ex Laertiojin hominum frequeniiaeonfpciSo, quidam dixit: ifti homines te belluamadmiranturj at Stilpon refpondic nequaquam, fed vt veru ho- minem , quia folenc beftia? peregrince in fpedaculum deduci , & vulgares, homines nemo miratur, ficq; obiter interpellatorem tanquam non verum hominem taxauif. Anacharfis, cx Scobeo, interrogatus quid hominibus efiet infeftum, refpondit, ipiS fibi ipfis. Cato maior Lentulo, qui fputum in eius faciem proiecerat, ftatim abfter- fa facie, dixit : affirmabo eundis, LentuICs fallieos, quite negant os habere j ficq; argute tantam impudentiam notauit.
Canucus Rex Angliie afientatorem, qui omnia ad Regis nutum conuerti affir*- mabatjfic repreflit; Suam fedem inlittore maris iocari iuffit, qiiam cum afccndifier, dixit mari ; tu es me*^ ditionis, & terra, in qua fedeo, mea eftj impero igitur tibi, ne in terramsmeam afcendasjncq; vefies Domini tui madefacias: interimmare,de mo¬ re, vndis pedes Regis fine reueremia humj2fecit: tunc Rex refiliens dixitt feiant omnes orbem habitantes vanam efie Regum potentiam, neqjRegis nomine quem¬ piam dignum, prreter ilium, cuius nutui Coelum, Terra, & Mare obtemperantjneqj deinceps coronam fibi impofuit. Cyrrus, ex Plutarcho , dicebat eos homines , qui fibiprodefie nollent, cogi oportere , vt alijs famularentur : fignificabat enim na- ^tos feruili animo, fibiqj inutiles imperio adigendos, vt aliorum commodis in- . feruiant.
Devitijsrquoqj muliernm,^’ praecipue improbarum nonnulla ruperfuntapoph- tegmata recitanda. Idcirco Secundus philofophus aliquando interrogatus, quid elTct mulier improba ; refpondit, viri naufragium, domus tempefias , quietis impe¬ dimentum, vitas captiuitas , quotidianum damnum , voluntaria pugna , fumptuofum bellum, follicitudo confidens, iciena copledtens, exornata fcylla, animal malitiofum, malum necelfarium. Vnde Theophilus imperator vxoremdudurus multas puellas ledas venuftatis vndiq; accerfiuit; cum igitur Ifaciam Virginem dotibus formas pr^ftantiorem intueretur, hi^c verba protulilfe fertur a muliere emanarunt mala. At illahonefto rbfpcrraruborerefpondita muliere res etiam meliores prodire.Ve- rum Diogenes aliquando confpicatus mulieres garrulas coUoquentes, hanc pto- mulgauitfententiam. Afpis a vipera venenum mutuatur. Hinc Democritus quan¬ doq» interrogatus 5 cur magnae cum elfet fiat , par uapi duxilfetvxorem ficrc-
fpondilfe

C

Monftrorum Hiftoria.

167

fpondiire fertur; ego in malo el/g^ndo , quod minimum erat elegr. EtProtagoras interrogatus, quare inimico filiam nupfiflTet, dixit, qma nihiii7/i dare poteram de^ terius. Idem Piiilofophus anum eleganter ornatam intuitusexclamauit : fi viris, falleris, fi fepulcro, ornata es. Et ex Ariftipo , mulier pigmentis faciem venuftans, animum deformem indicar. ^
Solon aliquando rogatus, an vxor efiet ducenda , refpondit : fi turpem duxeris, habebis pcenam,fi venufiam , habebis communem . Socrates autem, ex Laertio, dicere folebat mulierem decora?, &egregi£e formae eflTe templum fupra cloacam «dificatum. •
E Hinc tranfeundumefiadapophtegmatamiferiamhumanamrefpicientia. Quo¬ circa Arifiotelesjcx Srobeo, interrogatus, quid elTct homo, refpondit imbccillita- Miferiahu’- tis exemplum, temporis fpolium, fortuna lufus, inconftantije imago, Jnuidi2e,&: ca- quit-
lamitatis trutina , reliquum vero pituita , & bilis , Hinc Philippus ex Rhodiginq, pofteaquam apud Cheroneam, Athenienfiumopes profligauit, tanta fuperbia agi¬ tari esepit, vt infortunijs fe minime obnoxium eRc exiftimaueric ; ideo refcipifcens,
& ex tanta felicitate aliquod malum fibimetimpendere praefagiens, id munus iniun- jjititniex pueris aulicis, vt quotidie, ftarim arq; dilucularet, in domicilium ingref- fus exclamaret -.memineriso Rex, re non Deum, fedf hominem efie multis jerumnis, &mirerijsexpofitum:quapropter Dernocritusinterrogatusjquiddehominumforte fentiret: miferam hominum fortunam elTe afleruit; cum bona qu:erentibus vix con- P tingant, & mala non qucefita prjeter omnem expedadonem, accedant.
Hinc Aeneas Syluius audiens difputantes de miferia humanse vira? , pronuncia- uit vitam noftram comediam elfe, cuius poftremus adus in morte agirur.Bias quoq; humd^ folebat diuulgare hominem ita vitam metiri debere, quafi multum» &modicutcm* poris vidturus fit: fiquidem Antiphon vitam hominis carcefi vnius diei afiimilabat.
Qua de re Xerfescum yidifiet vniuerfum Helefpontum nauibusfuisconfiratum,& omnia litora, necnon planitiem Abydenorum numerofo refertam exercitu lacry- fnas fudit : de hoc autem interrogatus protulit fe lacrymaRe, cogitansjquam bre- vis effet hominum vira, quoniam tam numerofie multitudinis poft annum centefi- inum nemoefiecfuperuidurus.
Item Socrates rogatus, quomodo vita finemoIeftijselTet peragenda, negauitid vllo modo fieri pofie : cum non liceat Ciuitates habitantibus , & cum hominibus G verfantibus, abfq; serumnis ;rtatem ducere . Quamobrem Silenus ex Plutarcho ,4 Mida captus, & interrogatus, quid homini elfet optimum , refpondit, optimum efie nunquam nafei, vel natum quamprimum aboleri Solon quoqj quid elfet homo , in¬ terrogatus; haecproiulifsc fertur. putredo cfl in ortu, bclluain omni vita ,efca ver¬ mium in motte. Quare Francifeus Borgia, vt retulit Ribadinera, febre valde affli ^atus folebat exclamare, nihil efse in humanis perpetuum ; vnde poftea luftus Ly pfius fuo epitaphio quod Louanij vifitur, hoc inferuit.
Humana cuniiafumuiiVmhra:, vanitas, ^
Etfcena imago ^ verbo, vi abfolaam, nihi l. \
Alexander etiam, ex Plutarcho, cum Deus vbiq;obres feliciter gefias appella¬ retur, ex duobus, nempe exfomno , & congrefsu , fe mortalem efse intelligcbat: quandoquidem fomnus gelid3eraortisimaginereferr,& coirusadepilepfi? fpecies ” refertur. Immo idem Alexander, cum in obfidione cuiufdam vrbis fagitta idus DiHu Me efsetjinftitutumdefererc, chirurgum accerfere coactus, dixit omnes me louis aaftdri, filium pronunciant, cumfioc vulnus me mortalem efse moneat, lure igitur merito Ferdinandus Imperator hominem Ceelo, terra, mari, arboribus, brutifq, animan¬ tibus longe inferiorem efse atteftabatur; cum hjecPmnia tempeftatera prjpfen- tiant;homo tamen mala fga neq; prieuidcre,neq5 eis prouiderepoteft.
Amplius Diogenes, ex Laertio, aliquando in vita humana contemplans vrbium Gubernatores, Philofophos, & Legislatores , tunc omnium animantium homineni prasftantiflimum praedicabat, fed vicilfimmeditans fomniorum interpr;etes, necnon glorfe, & diuitijs famulantes, homine nihil fibi videri ftultius exclamauitjnfinuas ingenium hominis ad res optimas accommodatum probandum, & ad vitia pronum itiiprobandum efse, Quamobrem Phauoriumsj ex Stobeo, homines partim ridicu¬ los, .

In

Eorgta.

Vita
i

JJomo ridi’ culas^ odto-
rahilts*

Lih,l nSatyr
lo.

Xjt^9 T^ttdc

7n Rhetore,

Llh,lo,I)y^
•^nofoph\

In UttUel.

168 Vljfsis Aldrouandi
I0S5 partim odiofos, partitu miferabiles efTe prodidit, r/diculos quia per audaciaat maiora affedtant, odiofos, qui ea confequuntur, miferabiles, quifpe fruftrantur. Hinc Socrates exiftirnabat Deum femper ridere vana hominum ftudia,quibusper- adis, perpetuo fe victuros efTe opinantur, Tandem Crantor, ex Taertio, promul- gauit quicquid aligui homiqum agcidit, id vnicuiq; euenirepoffe.

ADAGIA

A

V L TA funt prouerbia , quse partim ex humanis partibus , partim ab humanis proprietatibus originem fumunt, de quibus (igillatitn in prasfentia fermonem habere decreuimus. Primum igiturrefpicien- do partes, & pociffimum caput, fngularia inueniemus. Caput fcahe- re-. eft adagium conhmile illi. Vngues arrodere \ etenim hi omnes

funt geftus hominis cogitabundi : quapropter Horatius huc refpiciens canebat.

in ver [li faciendo

Saf/} capHt fcaherei-,viaos.i?f arroderet vngues.
Profertur aliud prouerbiurn. quo admonemur, qua rationeobiur-
gandus fit amicus: nvimq; primiim id fiet placidis, & non afperis verbis, deinde clan¬ culum, remotis arbitris, nempe admoto propius capite , Caput vacuam cerebro . eft prouerbiurn in cos prolatum, qui corporis vcnuftate praecellunt, deinde ingenio carent. Capite gelfare. Relatum eft a Platone, & prolatum in cos, qUQs amore pro- fequimur. Translatum forteamatribus, vel nutricibus, qu^infantcs amatos, & in cunis locatos capite interdum geftant . T erttum caput, adagium eft defumptum a baiulis, qui non folum humeris, & ccruice , fed etiam capite interdum onera ferunt. Hoc torqueri poteft in homines varijsdiftra(ftosnegoci|s. Capiti ocream^ ^tthU galeam adaptare. Hoc protulit ^ucianus deillis, quioraniapr^poftere agunt. Nec caput nec pedes, dicitur de ncgocioitaimplicato , vtrationon inueniatur, qu;^ illud explicare poffic: quare ab Antiquistale negocium,ncccaput,necpcdes habere di¬ cebatur. A capite vff, ad calcem, hoc pronunciatur, quando rem totam compledti volumus ; veluti fi aliter diceremus.- capite adpedes. Ab tngreffuvfqxad coronidem» A vertice ad imo s talos. Ab vngaiculo v[q\ ad capillum., A pedibus vfqi ad caput» A ca^ plllovfql ad imum calcaneum.
Caput fine lingua, prolatum eft in illos, qui pr^efentes difputatidnibus, & conful- tationibus, aliorum fcntenti.T femper annuunt : quare hoc poterit etiam promulga¬ ri de pedaria fenrcntia ; fiquidem pedarij Senatores olim vocabantur, qui i.n Sena¬ tu fedentes fentenriam non rogabantur , fed tantummodo in aliorum fententiara pedibus difecdebant, C apttis^ inguinis ne fcit difertmen. Effertur de illis, quibus differentia honefti, & turpis eft ignora,quoniam caput inter membra honefta,& in¬ guen inter inhonefta recerifetur . Vnde luuenalis de ^uliere temulenta fic ca¬ nebat,
id enim Venus ebria curat ?
Inguinis ■i & capitis.^ qua fint di f crimina nefeit.
Capita quamor habens. eff.zd3.Qhm narratura ab A th^gneo de hominibusebrijs,qui- bus omnia geminata eff'e videntur.
Pr^rereacapijiietiamadagijs anfara dederunt. Diciturenina . Capillus etiam •i/»»i.fubinteIli/endovmbramfuamhabet;ad fignificandum commodu quantum- uis pufillum i udare, & quodliber etiam exiguum nocere, capillus feruilis. effertur de homine* vili i & praqis moribus imbuto , duiftum eft adagium a feruis manumit¬ tendis, quorum capilli olim radebantur. Capillis trahere, dicuntur illi, qui vi propel¬ luntur. Pallas enim, apud Homerum , capillis Achillem a pugna-reUQcafte perhi¬ betur. Non abfiraile eft aliud. Crtnes capere, quo vfuseft Plautus , v^oftenderet oblatam occafionem effe arripiendam, & arreptam retinendam : fumptum videtur gdagium ab hpminum CQnfuctudine, qui crinibus aliquando retinentur , fpamapik

B

P1

ProuerUa

Monftrorum Hiftoria.
probomme viliffimo vfurpatur: quandoquidem pilo, feu capillo nihil vilius jnueniri poteft . Comam tondere» vfurpatur pro ludificare : fiquidem flupidorum , dc non rencientfum coma in ludibrium condi folcc . Immo hodie etiam vulgo dici fo- let. jVe me tondea/. nimirum, ne me irrideas. Caluum homtnem veLli$ , pronunciatur de illo, qui operam inanem molitur. Homocalms eomatus. effertur in illum, qui ve¬ ris bonis diflipatis,adfcititijs fcia(5iat,auc in virum indotaum, quiprofua doclrina alienam edit.
Frontis adagia funt h:^c. Prima fronte, nimirum prima facie, vel primo afpcd:u.
Trons occipitio prior . Antiquitas hoc adagio fignihcabat Tatius effe , & redius tra- E (ftare negotium, quando praeiens eft, cuius eft negotium; namqjillud verbu ( prior) fromts. quafi potior, & melior exponitur; fiquidem eundis erat notum frontem effe partem priorem, & occipitium pofteriorem. A fronte fimul, & occipitio, dicitur de illis , qui indicant admirabilem rerum omnium cognitionem, qu^ confiat fcientiapr^fenciura, memoria prteteritorum, & prouidentia futurorum , £x f onte perfpieere. profertur in illos , qui veluci nutibus negotium apprehendunt. Defumptum eft adagium i Phyfiognonomis, qui ex lineamentis faciei ingenium hominis cognofeere profi¬ tentur. Fronte hoc promulgatur deiilo, qui libere, & aperte, non autem coa- 6le,& occulte aliquid proponit. Frontem perfricare, dicitur deillis, quibus nullus Inefi pudor .-etenim frons ab Antiquis pudori erat confecrata ; quare frontis per¬ fricata? effe dicebantur- qui pudore, vel uti a fronte abfierfo, omnem modefiiam de- ponebant. Ii s^ndemfronterA exporrigere, fontem corrugare . Sunt duo adagia fi- ^ biinuicefmoppofita ; fiquidem frons explicatur in gaudio, & corrugatur in majftitia.
. Non immerito igitur Plimus fcnbebat frontem humanam crifiitije , hilaritatis , cie- mentis, &reueritatis indicem elTe.
lam ad oculos rranfeamus. Oc alas vicini imidus .fxonunc\2.xux de vicinis male- uolis. Quamobrem Ouidius huc forte refpiciens canebat.
F emitor fges e fi altem s femper in aruis,
V ictntimq, pecut grandius vi>er habet.
oculut mulieri eft prolatum de re peraiciofa -proptereaquod aliquan* do Virgllius canebat.
.^ritpvidendo.
Femina.
Q Tmmdalias explicatumfuit amoremperoculorum feneftras introire; qua de re Ouidius merito cecinit.
Perqi tuos oculos, epui rapuere meos.
Oculos in occipitio gerit , diunig^atur dehomine verfipelli, quem fallere eft difficil¬ limum; idcirco Perfius talem hominem ianum appeliauit. Commendabat igitur Homerus Principem oculatum ci?poWc!); ita.i oTricffeo nimirum aure ,& retro ; hoc adagiumad nofiram vfq; tetatem penetrauif ; quandoquidem hodiernum vulgus ■ hominem vafrum oculos in tergo gcftare tradit. Oculis magis habenda fides tpadm auribus. Siquidem qim cernuntur certiora funt ijs, qute audiuntur. Ad rem igi¬ tur Horatius canebar.
Fegmhs irritant animos demi f aper aurem, qua funt oculis fisbiefa fidelibus.
Quare poffumus veritatem illius fentencicsaffirmare.fcilicet potior eft teftis ocu¬ latus vnus, quam auriti decem. Oculis fixis intueri, hoc publicarurjquando aliquid attentius, & accuratius contemplafnur. Sumptum videtur adagium ab Amantibus, qui oculis nunquam dimotfs rern amatam confpiCantur . OcuUs puluerem offundere. diuulgatur, quando quis ftudio rem obferuat , ^ aduerfarjo iudicium eripit . Pro- uerbium ortura effe videtur a militia,vbi excitato in hoftes puluere,vidoria repor¬ tatur. Hodie hoc effertur de emptore, qui rem alioquin caram vili pretio emit, quafi in oeulos venditoris puluerem effunderit,ne rempretiofam intueretur. Ocu^ lis, (fi manibus, hoc vfurpatur , quando aliquid omnibus modis compertum eft: quandoquidem funt aliqui homines ita refradarij, vt etiamfi videant, nifi manibus contredent, non credunt . I» oculum vtrumuis dormire , hoc prouerbium eft confi¬ xile lilip In vtramqi dorminmrm. de ijs potiffimum eftertur , qui abfqj raoleftijs
P viuunt

Oculorum
proutrbta.

U

In artepoi* tica.

17®

Vlyfsis Aldrouantli

fhm,

SAh^%,c,^^!

viuunt, Ifi 0€uUs pader. Refertur ab Ariftotclc eum nos pudeat eorum, qu» viden¬ tur ; fiquidem afpedus, vel generat, vel reriouat pudorem ; idcirco pueri , quando eos alicuius pudet, oculos tegunt, Socrates apud Platonem de amore di(5turus, ob verecundiam, oculos tegit ; vnde Poetae hac moti ratione Cupidinem caecum finxerunt, quia fit improbiffimus . Huc fpeiSat illud Ciceronis afiTertum, nimirum cpiftolam non erubercere, cum oculis careat. Pariter homines oculis carentes a ve¬ recundia alienos effc obfcruamus ; hinc tandem Quidius noctem tan quam c£ecam pudore vaeare aifeuerauit. OeuLus dexter mthifalit. Id pronunciamus, quando ali¬ quod optatum videre fperamus. Sumptum videtur a fuperititione quadam mulie¬ rum, qu^e cxpturiru alicuius membri djuinare volunt quid futurum fit; idcirco no- ftra etiam cerate, aiunt, per iocum, fibi dextram tinnilfe aure, fignificantes faiftani defe cum laude fuilTe mentionem»
Idqi Plinius atteftatur dicens quandoqicreditum fuifle,vt qui abfcns laudaretur, dextra auris ei tinniret, &qfui vituperaretur , finiftra. Ad oculos magis (judm ad ve- Jicam pertinet. hoc protulit Varro de re magis ad voluptatem, quam ad lucru atti¬ nente : nam hoc in loco veffca pro lucro vfurpatur : cum olim Prifci veficis porci¬ nis, & bubulis pro loculis , & receptaculis pecuniarum vtcrentur . ocult Atrei, pro¬ feruntur de feueritate, quandoquidem Atreus in tragedia, ©culis torqis > & trucu¬ lentis introducebatur,
h ccecitate , & vitijs oculorum aliqua dimanant prouerbfai vt Homo exoculatas profertur, quando in vno verbo craendando,aItcrum eadem vi pollens ad- g hibetur, oculum excludere. dic\mv.^hxQ:s ex fenrentia fucccdat, qute fuccedere ne¬ quaquam poteftj ideo fenex ille apud Plautum dicebat; excludite oculum , fi dede- !t$ ffend^h ro. Hominis cacipraferiptio, diuulgatur de re ^bfurda, nimirum quado qui praeferi- bit non intcliigit quid dicar. Homo c*cus aunyus^^mente. de homine valde ftupido pronunciatur. Sic refertur a S^obeo W «at/ xaTOTrrpa , nimirumquidc^co
cum fpeculo ?v eluti fi dicarur, quorfum opus efl: libris indo!^o? Oculis claufss agere, fpei^at proprie ad illos , qui ante operationes nihil pr^^emeditantur . Oculus Itppus pon fert Solis radios , Attinere poteft adhomines crafr«minerua? , quirayfteriaali- \ cuiusfacultatis apprehendere nequeunt.
Succedunt fupercilia, a quibus duo in confuetudinem prouerbij vcnerunt;fiqui- dem dicitur. Supercilium attollere.,, ^ fuperctltum ponere. Primum profertur in arro¬ gantes, ^fuperbos, quos etia ruperciliofos appellamus ; immdipfumfupercilium C aliquando pro faftu vfurpatur; pariter fu percilium ponitur, quando fuperbia retun¬ ditur :cuni in fuperclUjs pars animi reluceat, duna ijs 3nnuimus,&renuimus.^»^rr- eiliam cenforiam. hoc Seneca prodidit de eximia grauitate,& tetrica feueritare;curai Romte Cenfofum MagifiratusclTct quinquennalis, penes quos talis erat authori- tas, vt eis Senatores loco rapuere, equos ab equitibus adimcre,&plebeiosinfainia taxare liceret,
Mafus quoqj adagia fuppeditat. Dicimusenim. Hafofufpendere. Quandoaliquh fraudu!enterifridetur;idedhomincs nafuci nucupantur, qui alios verfute ludificant, Nartf emunii a.hoc pronunciatur de homine acris iudicij .
Sub nafoos latibulatur, quodfuis non caret adagijs; ideo d/cimus./» ospraman- fum in ferere. quando aliquis docendo,rcm diligentiffime explanat^fumpta metapho- ^ ra i nutricibus, qua? cibumpriemanfum in os infantiumadhuc edentuloru inferunt.
Os fublmre. promulgatur,quando verba dantur, &aliquis^udificatur.Nonius Mar» cellus adagium oriri putat a quodam genere antiqui iufus , inquodormientiuora pingebantur, Os non habere- SpeiStat ad impudentem , quoniam os verecundia de¬ notat, os expmnuad illos attinet, qui aliquid amoliuntur^fcripfitcnim Valerianus in id c^pnHoUve, qnodahhoxvcmm.o i duodecim falientum. Vocatur homo, qui ma¬ gnifico valeat eloquio, fumpra metaphora ab Athenienfi quoda fbntej, qui copiaiii- aqute per duodecim fcatebras effundebat.
Pe lingua multa perqulgantur, qu:e in prajfentia funt enumeranda , Lingua hei- lare,di\mnmx illi, qui mirandum in modum tantummodo minantur holti, quando res tuta cft; idcircta Hefychiustales yXcdxtadffTst^cK; cognominar, quoniam pro armis lingua vtantUl» itnguuamcas, nuncupatur ille, qui verbotenus beneficium prsftar*.
fiquidem

Trouerhia
fapersilmu

Orh Adagiit

Monlrlrorum Hiftoria. 171
fiqusdefncum ex animo non diligat s beneuolcntfam tantum fermone pr^e fe fert.
Lwguam fenis mutdre i diuulgatur in illos j qui intempeftiue operantur , etenim eft notum' quamcumqjlinguam a pueris facile apprehendi ,quod adulti difficulter affe- quuntur, in lingua ebry ^quedin. mente hoca Plutarcho, loco prouerbij,
vfurpatur ; fobrius enim, ve! pudore, vel timore non^ronunciat, quod ebrius, ab- fierfaa vino verecundia, facile publicat. Lingua non redarguta adillosjqui
rationibus fuperati non cedunt, fedfemper magis refradarij euadunt. /» lingua cU'^ ai/.hoc palam recitatur, quando fida filentij fpes promittitur : quandoquidem lin¬ gua veluticlaueobferata effie videtur, quotic lcumqj arcana non reuelat: quare ca- E nebat ille.
Arcanum Vi eetei^claudendaeB lingua fgillo.
^icquid tn linguam venerit, celebratur de illis, qui multa temere , & arro¬ ganter loquuntur; cum quicquid in animum venerit, pronunciant . Lingua pro^ lapfa verum dieit , Etenim verum effie creditur , quod aliquis imprudenter publi- cauerir, quoniam illud fufpitionc fidionis carere videtur; quare Cicero inter Topich* illa , qu£ fidem faciunt , imprudentiam, temulentiam, pueritiam, &infaniam recenfuit; vnde hodiernum vulgus folec diceret; pueros, & ftuiros vaticinari. Lin- gua quov adivthoz recitatur a Suida hunc in modum to? Tropa-t/W, dp-
Bofffoucrct K.CU 'o-oXsv dvacpi-^uaa: nempe lingua qud vadis, eredum ciuitatera,& eam- dem denuo fubuerfura; voluit enim jnfinuare linguam plurimum ytiliraris, & pluri- P mum perniciei afferre poffc.Quamobrem Bias, referente. Piutarcho, ad Amaridetn In lib.de lo- Aegyptiorum tyrannum iubentem, vt quid in cc^nibus vidim^e optimum, & peffi- quacitate, mum repertum mdicares^ linguam refedammifitjfignificans huius prajcipufi vfuni ^ effe qiioticfcumq; aliquis prodeffe, &obeffe vellet. Alqs lingua),alqs dentes, cofue- ucrunt hoc proferre de loquacibus, & cdacibus;veIutinon raro contingit in conui- uiis, dum, aliis garrientibus , alii taciti epulas deuoranr. Lingua, turamt . hoc palam recitatur, quando quis fidem promiffi non pr«ftat,vel quando non exanimo pollicetur. Tsujidem habemus a Diogene dozi'wuyXoiTrn<TO(jt.ah njmiru lingua non . rr impetam. Hefychiuscifac Acfchylu.m, g-sr/^^AftiTTsijrSot^, fcilicecconukijs linguaia- f ceffere, & proprie ad maleominantes attinet.
Sequuntur denttum,& labiorum zdap^.Dentem dente rodere, d/uulgaturin illum, qui carpit, 6^'raor det aliquem pari mordacitate praeditum: Denti bus ve feeMiu eden~ Dentiupro» Q tulus inuidet. quoniam quod nobisnon contingit, alijsinuiderc nop debemus. \Den-' uerbia, teTheoninorodi. dicuntur qui conuitijs lacerantur.* depromptum effadagiu a Theo¬ ne poeta rabiofe loquacitatis, & maledicenti;^ : vnde Aufonius aliquando poetam quemdam indodum, & mordacem coadus fuit TheoOem cognominare.
Labrum mordere\ pj'ouerbium efi: defumptum a geftu indignantium . quaniobrem AriBophanes quandoq; dicebat: comedit labia pr« iracundia . Lahys primoribus deguBare. Significat quidpiam leuiter attingere, dedudum efl: adagium abillis,qni Icuiter cibum, vel potum libantes nihil in ftomaehum ingerunt. Labra mn palatum Labia, rigat.hoc referripotefi: ad illos, qui exiguum largientes munus, prxfenti ncceffita- ti non fatisfaciunt : vel torqueri porell in illos, qui montes aureos cum polliceantur, nihiltamen vnquam donant. Hoc fumprumefle fertur ab Homero, quando verba L.iZ.Iliad, -- facit de Andromache necem mariti Hedoris lugente, cui ad pellendum abanimp roairot em, quoddam poculum oblatum fuit,
lam prouerbia aurium exploranda fefe offerunt. Ad aures Deortm per uenit. Re. citatur de aliquo facinore patrato. Auribus Deorum feruandum. hoc de re dignajatq; Aurium ada infignipronunciatur , Tablaaare. pro rei memoria , de qua is, cuius auris tangitur, futurus eft tefi:i&:prifcus enim fuit ritus vellicandi aurem illius ,qui iniudicium du¬ cebatur : fiquidem eum tanquam teftem cneminiffe volebant. Aurem cultura accom¬ modare, hoc ad obedientiam fpedare videtur .* cum cecinerit Horatius hunc in modum,
Nemo adeo ferus, vt non mitefeere po^it.
Si modo cultura patientem accommodet aurem.
Auribus ceram obdis, fpedat ad illos, qui monita non fequuntur, aut iuBa, vel iniufia audire nolunt . Prouerhiuqa hoc originem traxiffe dicitur ab Vlylfe, ^pud —
A? z Home-

llellmnis
ponditio^

In commem
ad MartiaU
\

facies ada--

Tronomm ^ms effeta

Pe^orh
'dagta.

372 Vlyfsis Aldrouandi
Homerum, qiiiaduerfus dolofos Syrenarum cantus ,ruas &fociorum aures obtu» rauic. Auribus fummis in fidet, recitatur hocj quando aliquid perfundorie aufculta- nrjus, aut quando aliquod relatum vix credimus, in aurem dicere . nimirum aliquid clanculum alicui communicare. Ortum eft adagium ab iliis, qpipenes aure aliquid infufurrant. ]^e ad aures quidem fcalfendas otium eft. pronunciatur,quando nc mini¬ mum quidem temporis ad aliquid agendurafupereft. Auribus purgatis . nimirum at¬ tente, & dilige nter aliquid aufcultare :quamobrem Plautus aliquando fic eft lo¬ cutus , '
Perpurgatis ambo damus tibi operam auribus. '
Ad ambas vffy aures, diuulgatur de iliis^qui profundum ventrem femper efitan- ^ do ingurgitant. Sumptum videtur adagium ab helluonibusjquorumos edulijs ple- numad vtramq; vfq; aurem dilatatur . Auricu/a infma mo//tor. hoc fpe^at ad ho¬ minem minime fcuerum : translata metaphora ab iJIaaurisparre,quain toto cor¬ pore nil moil/us inueniri poteft. Isaure oleum ferre, torquetur in illos, qui alicuius fermonemfaftidiunt,arrepta metaphora ab vrinatoribus,quio!cumin aures inftil- lare folent, ne aqua intro fluere poilit . Aurts Bataua . hoc pertinet ad feueritatemj quandoquidem Domitius Calderinus batauam exponit feueramrerant enim Bata- ui Germani^ populi, qui domefticafeditione pulfi extremas Gallf^ oras cultoribus vacuas occuparunt, &potiffimtim illam infulam, quam hodie HoIIandiam nuncu¬ pant. Regum mult% quandoquidem Principes cundtajquteinciuita-
tefiunt,& dicuntur, per exploratores vident, ^ inteWip^nnt. Homini furdo fabulam g narrare-, nil aliud eft nifi oleum, & operam perdere: iuxta illud Ouidianum.
,^^idiuuat ad furdas fi cantet Phpbtus aure ' Hocnonabfimileeft alteri a Suida relato : TtetpdKoxpco d7ro^opS'i7v. fcilicet apud f furdum pedere. Homo /urdtor turdo, adagium eiirorqncndum in illos, quialfiduc blaterantes non audiunt quid viciflim ab alijs dicatur ; ftquidem turdo aui loquacif- furditas ailignatur.
Superfunt adhuc barbaj&facies, ex quibus haec eliciuntur, vellerefpc-
(ftatad furamum contemptum, & ludibrium: iuxta illud luiUnalis. idcirco Holtdam prafet tibi vellere barbam,
- Barbam d genis puerorum vellere hoc tradit Lucianus de illis , qui inanem fubeunt laborem; quandoquidem nullum barbcE genus ama Iis pufionumeuelli poteft. An¬ te bkrbam docet fenes, tunc publicatur, quando imberbis natu maiorem /nftruit* Bar~ C ba tenus fiafientes. hc nuncupabantur, qui prteter barbam ,& pallium, nihil Philofo- phi prw fe ferebant . Quare Bagoas, in Eunucho , inquit, ii philofophum ex barba metirioporteat, hirciproculdubio primas tenebunt. Barba Pronomi, hoede re in¬ concinna pronunciatur ; cum Pronomus fuerit tibicen prolixte barbze,qute in tibi* cine fuperflu a efle videtur. Eu facie bonum virum pr^ fefert. Hoc pertinet ad ho¬ minem, ex cuius afpcdu animi dotes coniedamus. Facies tua computat annos, atti¬ net ad homines, quorum rugte faciei fenedutem indicant. Relatum fuit a luuena- li,& prolatum in quamdam mulierem, qu« cum eflTet onufta annis , adhuc puellam agebat.
Modo per pedus, humeros, & cubitum, ad manum defeendemus . Itaq; corpus fine peHore eft prouerbium pronunciatum in homines imprudentes, quonia fapien- tia, & prudentia in pedore, & corde re fldere dicitur ; ideo prudentes cordati ap- ^ pe liantur. Pulmo prtusvenijf et. fpedat ad homines tardos , & lentos in operatio¬ nibus .fiquideni pulmo relidens in 'pedore continuo quidem mouetur , nihilomi¬ nus de fua fede nunquam mouetur , Humeris fufiiner e in illos profertur, qui fumma induftria alicuius falutemconferuant : quapropter qui Rempublica quali collapfuram fuftinenr, vulgo Atlantes appellantur. CuLito emungere, iadatur in homines fordid® conditionis,dudoprouerbio d falfamenrarijs,quibus inoleuitcon- fuetudo mucum narium cubito abftergere, cum mancus muria imbutas habeanr* Manus cum fitorganurri organorum infinita praebet adagia, nihilominus potio- ra tantum in mediurn afferemus. Manuplena. exponitur copiose, adagio fumptoab iliis, qui non parce, fed manu plena aliquid largiuntur. Huic oppolitum eft . Rfa- mttti h finu habere, hoc prod idit Theocritus de tenacibus, & pigris ad largiendum.
Manu

• Monftrorum Hiftoria. 173
'liam loti^Ai & m/tm hreui tradere, mznu longa dare dicuntur , qui promiflis agunt, & fpem tanturhmodo oftendunt. ViciiHm manu breui tradere perhibentur, qui fta- tim porrigunt, quod pollicentur. Manum peteris^c^ pedem porrigis, hoc adagio vfus eft Diuus Hieronymus in Rufinum 3 & torqueri poteft in homines auerfi ingenij, qui aliud rogari, aliud refpondent. Manum nsn verterem, exponitur ; nihil mearo ferti cum nihil facilius fit, quam manum vertere*, hoc e/leonfimile illi . Dtguunon porrigerem, hodie vulgo dicimus : dcfedeme non monerem. Hoc non e Ft m manu noUra. tunc pronunciaturjquando fignificamus aliquod negotium non elTe noftri ' iuris. Manuignauus^ mente pr^fent. dicitur de homine confilijs proflante, fed manu E minime ftrenuo. Recitatur ab Epheftione grammatico, vt fignificaret prudentiam, & ingenium fine adminiculo manuum fruftraoperarii& vicilnm robur expers ioge nij, &,prudentiaj3 nihil valerejverum fi hecciungantur, hominem reddut inuidumj quapropter huc alludebat elogiu Mithridatis Pontici^ quod fic fe habebat. CON*' SlLlIS DVX, MANV MlLEb: Pugno tenere, fpedat ad id, quod fenticunboc vfus elt Plato , quando afferebat eorum opinionem, qui exiftimabantquidqua non effe in rerum natura , pr^ter res corporeas , & fenfibus expolitas , & fecundas inten¬ tiones, tanquam inanes explodebant, cum tamefi certiora fint, qua? ratione colli¬ guntur, quam illa ,qu^ manibus contrectantur : iudiciuth enim fenfuum non raro fal laciaimplicatur. inter manum, mentum.fp^&iatad breuicatem fpatij; cum in¬ ter manum tenentem poculum, & menrumjminimum fpatium intercedat; nihilomi- P nusinter fpatium tam breue multa polfunt contingere: itaq;eritconfonumilIi;in- ^ teros,& offam multa cadunt. Manut manam fcabtt.hozoniur a mutuo officio, quod homines viciffim prteftare folenr, vel potius a verficulo Epicharmi comici, quod fic fe habet.
» icviAt, t/ acii Xa.^oiq7i.
ideft,
Manu^ifricat manum, da quidpiam, ^ aliquid accipies.
Monet neminem inucniri , qui velit bcneficiumin quempiam collocare, a quo non fperet aliquam commoditatem ad fe redituram; cum officium officio inuitetur, &'beneficii:m beneficio prouocetur.namq;rautua eft commodicasjquado manus ma¬ num lauat ; ideo circumfertur apud Grcrcos hoc diftichon,
. 6tf»'p yctp avdpcc, zai TtoKiv,
Ideft
Fir enim virum, ^ vrbs feruat vrhem.
Manus manum abluit, digttafq', digitum.
Manum addere.lcgkm apud Plautum, & nil fignificat, nifiludificarej translatu eft adagium ab illis, qui manu auri addita, aliquem irrident . Manum fummam addere. dicitur de perfeCtione alicuius operis, hoc translatu eft ab artifice, quiprimo quod¬ dam rude operis fimulacrum fingit , & hxc vocatur prima manus , quando vero id expolitur fumma diligentia, appellatur fumma manus. Apud Gra?cos veteres le¬ gitur t7ri,3ct?^uv, nempe manum admouere,quotiercumq; negotium opera
noftra indiger. Viciffim apud Pythagoram legitur nimi- jj Tum non cuicumq,- dextram cfie porrigendam; quo admonemur quemlibet m ami¬ citiam, vel familiaritatem non effe admittendum. Manumadmouere. fimpliciterdi- cebatur,qui fe feinfinuabant in opus alicuius egregia? rei; translatu fuit adagium a facrificijs, in quibus aliquando accidebat, vt alijs rem diuinam facietibus,aliusad- ueniens, admotamanu viiftimcej ipfa’ quoq; facrificij particeps fieret . Manum ad- mduemi fortunaeU imploranda, monetadagium fidenduffi quidem effe diuin?e opi, fed poftea adhibendam effe induftriam. Suidas originem puius adagij in quemdam apologum refert; nam cum rufticus quidam fequens boui^s plauftrum trahentes vi- diffet currum in fbueam eecidiiTCjOtiofus Herculis auxiliqm implorabat jinttrim audita eft vox dicens ; admoueraanum rot^e, ftimuiaboues,dc Deurr,inuoca./«w4- Tiibus profertur, quando non iuxta leges, fed vires agitur, forte hoc defum-
ptura eft a Plauto, quando quidamferuus minabatur fe manu litem adiurum. Ma¬ nibus ambuku{ hudrjre. coflfueiiciunt dicere dc ijs,qui fummo conatu aliquid agunt.
P 5 Mant-

Prouerhia
manuum.

Bloqiu Mi- thridatis. Jit T heeteto

\

Beneficium
mutuum.

In Perfa»

Fortuna im
ploranda
quid.

'Adagta w ptiofos t

IftdiiByid fropria non eB poslpO' m&da.

^icL
pus mactle- ta^&pesptn guit figntfi- ((t*

Digt iorum

Ithetorum
geUm
J^ih 2 *

174 Vljfsis Aldrouandi •
Idanibus pedlhufq^ hdc pronunciatur quando extremi conatus fignificantur.
MuU& manus onus leutusreddunt.fi^ni^cztvammm auxiliumjveJ difficilia etiam facile conlici pofTeffi plures negotium aggrediantur. Legitur enim apudHefiodum Kctt 'srAc-ovwy/^iAeV». nimirum pius poteft, & plurium ffiduftria. Mambu. c% prrps. ladatur in otio fosi qui Cedentes manus comprimere folent. Manibus illotis. pronuntiatur de irreuerentia, du6lo prouerbio a puritate facrificiorum » fiquidem Hefiodus vetabat, ne quis illotismanibus vinum loui libarer. Manum fuh pallio ha^ Torquetur in illos, qui otiose viuunt. Manu ferendamynon facco . Hocmonec modum in rebus feruandum ciTc, adagio defumpto ab agricolis ferentibus, qui non facco, fed manu rara femina fpargunt. Manus complicatas amicis nonejfe ttadendas. A hoc habetur ex Diogene: volebat enim figniheare benignitatem comitati e/fe I copulandam. JD a lapidi volam, conuenit illis, qui fedantur, qute non pofluntalfe» | qui, v el minantur illis, quibus nocere nequeunt. Prduerbiuni dufium eft a pueris, qui obferuantesauem volitantem pcrculTuriincIinantfe, vtfumantlapidemjinte^- rim auis nihil incommodi palfa auolar. Manualtera fertaquatrh altera igne.toxqut^ ri poteft in illos, qui excrinfecus blandiuntur, &intrinfccus nocent . vel in homines bilingues modo laudantes, modo vituperantes : huic adagio eft finitimum illud, al¬ tera manu fert lapidem altera panem oftentat; Manum cumminerua moue . Monet hoc adagium, ne quis fiducia diuinze opis fi xtas propriam poftponatinduftria. Hoc non abfimile eft alteri adagio. Stimula boues, 8c Deum inuoca. Manus Regum longa, hoc recitatur ab Ouidio in epiftolis quando inquit.
An ne fcis longas regibus e iJe manu ®
Vulgo etiam circumfertur hoc affertum, nimirum a Principibus canendum effe, quoniam illis praelonga funt brachia, dum per fuos fatellires, quibus Joco brachio¬ rum vtuntur, abfentes etiamaffi/gcrepoffunt. Manus Briarei in^cere , hocdiuul- gatur de manu furaci, & violenta : fiquidem Briareus fuit immanis gigas ,& f^uus pyrara,cui centum brachia , & manus fuiffe perhibent . Quapropter hodie etiam quando fignificatur aliquid afpiciendum,& non tangendum effe, dicitur. Efto Ar¬ gus, non Briareus. De manu eximere manubrium, eft prejuerbium Plauti, quando fa^ cultas agendi extorqueturde manibus alicuius hominis iam aliquod fperatur/.M<<- pum /erul^/itbduxtmus, nempe nos quoq, litteras didicimus : namqj veteres peda- gogi manus difcipulorumffirula cadebant, ^ianu macilenta pinguem pedem, hoc ada¬ gio tanquam aenigmate quodam Hsefiodus paupertatem explicauit ; quandoquidem Q ; mendici funt illi, qui manu macilenta tangunt pinguem pedem , quoniam eorum manus fame gracilefcunr, & pedes frigore intumefeunt. Manum prudens tp fldmam jiwwo. hoc pronunciatur, quando ^jomo fciens periculis fe exponit; fumpto adagio abhiftotfa Munj fccuofT,>vtapud Ciceronem legitur. Manus dare, dicuntur iUiyiqui fe viefos effe profitentur. })lanus in Aetolis habet, hocprouerbiumeft Ariftophanis de homine auido , qui muneribus facile corrumpitur : ^quandoquidem Aetoli erant populi denominatiab dnm oAoi/, quoniamtotum flagitarent; hinc Homerus in Odyflea hominem mendicum iqre optimo ex Aetolia oriundum flnxir.
Ha(ftenus de manu, iam ad prone rhia digitorum propersndam eft , Fnicodigit» fcalpit caput, hoc iam explicatum eft fuperiiis in adagijs capitis. Digito ccelu tangere, ■ competit illis , qui ad profperitatum faftigium peruenerunt. Quar^ Lyfimachus^ cum ouans ad Thraciam perueniffer, occuparis regni finibus,talia verba tuIiflTe fer.- ^ tur. Byzantij ad me veniunt, pofteaquam lancea coslum attingo . Digitus dtes.xt»^ citatur enim ab Alcaeo apud Atheneum SdxnvKoe r^uipa. bocadagiurolpatium vit^ humanae exiguum, & quafi digitale efte fignificat. Digitum ort imponere..lndicat in fermone non vltcrius effe progrediendum, Digitum quoproferat.hoo vfus eft Ci¬ cero pro Cecinna, quafi voluerit dicere, digitum quo proferat non habet, indicans nihil ilii effe, quod dicat, vel agat. Sumpto. adagio a geftu Rhetorum i quigeffusa Quintiliano varius effe traditur, fed firapliciftimus eft proferre digitum. Ne crepi¬ tu quidem digiti dignum, pro Intel Jedu huius adagij , notandum eft , quod Ariftobo- lus, apud Atheneum, refert fepulcro Sardanapali impolitam fuilfe ftatuam digitis dextras manus ira compofitis, ve Juti fi crepitura edere vellent, ad indicandum res hominum efte deridendas) neq; , digitorum crepita effe dignas ; immo hic digitorum
geftus

Monftrorum Hiftoria.

17

5

^eflusad nofira yfqi tempora penetrauir de illis tebas potiffimum , qugs nlliiii faci¬ mus. digiti eregitum. hoc fpeitat ad illos qui Aliquid arrogantius Ggnjficare vo¬ lunt : fiquidem hic geftus Dominorum fuilTe perhibetur , qm feruis aliquod humile ininifterium imperabant . VnQ digitulo, dicitur ad figniiicandum , nos vel nullo ne¬ gotio poffe vincere. Tolle digitum, pronunciabatur de illo, qui in pugna fevi^um profitebatur, hoc videturcognatum illij dare herbam, vel dare manus,dequo pau¬ lo ante fadlaeft mentio. 'fremere pollicem, (^copiueriere pollicem, ^{'onunchhziat de fauore; quoniam Prifci,pollice faiiorera mdicabant , & qui fauebant , pollicem premebant, qui minus, pollicem conuertebant; idcirco luuenalis ficcanebat.
E — anw. (g nUClfo fO lllC € V U Igl \
^luemlibet occidunt populariter,
Digitum medium oHendere, profertur de fupremo contemptu, & infaraiaifiquidem hic digitus a Martiali' impudicus , & .aPerfio infamis appellabatur. Digitis metiri, hoc ^ttinetadillos, qui rem accuratius contemplantur quam oporteat, •& adagium videtur fumptum a Poetis , qui pedes carminum digitis numerare , & metiri folenr* Digiti computatorum, appellavi poffunt illi , qui varijsfortunir cafibusfunc obnoxfjj nam quemadmodum digiti Arithmeticorum nunc Myriades,nunc vnura tantCim nu¬ merum figniEcaht, pariter amici Principum modo omnia, modo nihil proflare pof- funt, Dtgttit extremis attingere. ideU leuiter , ahomodo dicimus fpmm/s hbijs , «Se tunc vfurpatur quando quis tancumtnodQ verbis, non autem animo aliquid fimiilar, P vel facit.
Supsrcft, vt ad partes inferiores defcendamus : de ventre htcc habentur . /«. t/e»/rem ii»/tlire .- diuulgstur in illum , qui omnem curam ad cibum , & potu dirigit. Celebratur aliud a Plutarcho. nimirum venterauribus caret, hoc
fignhicat, quod vbi de padu a.gituf, hoqeltaj rationes non ajdmittuptunquare hodie etiam dicimut. s -
leiMnus venter uon audit verhaltheriter. ;
V entre piem mHtor con futtacto.€\aoni2Lra vbi fames fnterpellar, homonori poteft deliberare, etenim confoltatio moram, &animit;ranquilliiratem expoftulat. Venter fihguis non gignit fenflim. tenuem, refertur a Galeno contra Trafybplura v quo figni- ficatur in homine obefo aeumen mentis non relidere . Quaproptery.apud Lacedae,- moaios, infame efiTeperhibebatur,- fi quis fui/Fet vehementer obefus, nam jnde ftu- piditatem ingenij coniedfabant. . r
-Partes adhucreliquse fua exhibent -prouerbia. Vt Vodex lotionemvmcii.vecltztat ■a^d interpretem iAriftophanis de illis, qui in aliquod malum fe fe adigunt : quan- dolquidem podex eriamfi lauecnr, rurfus fe inquinat' immo poterit etia prouerbiuni torqueri in illos, qui inanem operam fufcipiunt. Legitur apud Diogemanum xpdvu irwyV t almwam Saturni podex:Vndtt Hefychius rtiohet hoc proucrbmm viurpandum elTe de carne obvemiftatcm ftupida; Saturnus enim erat Deus antiquiffimus,& Pri- fd qaicqaid putre inteileaurij Saturnium appellabant.; Ne gemefutdem flexo. ideO. ne tantillum quidem ^ fumptoprouerbio ab jjs,,quiquretem captare volunt , nam primum genua fle<3tunt. Genti fur a propius . hoc recitatur ab Ariftotele , & adagium originem duxiffe^ferun^exeuentu in prjclio , vbi quidam confpicatus fratrem, & Pj confobrinum de vita penciitantes cum vtriq; opem ferre non polTet, folum fl atrem tutatus eft, deinde pronunciauit hanc fententiam , qu® abij t in prouetbium. Hodie quoqj itr eoctemdntellciau dicimus ;magis tangit cutem fubuculaquamthorax.A^/y?
rr»ri^»/.torqueturin cos,qui ad^aliquod agendum negotium non nifi magna yiqleritia impelluniuTi Dudum fuit prouerbium ab iflis.qui antiquitus, obfce.Iera, crucifigebantur, fiquidem eis mors nonnifi fradis. cruribus accelerabatur, if T4ndeno:ad ,pedesacce.dcmus,^ui multis adagiis oec^fionem dederunt . Cirr cumfertur enim apud Qrscos 7r«pi trlSa.. ideft iuxta pedem. proniiDciatur.die te opti¬ me accommodata; fumpta metaphora a calceamentis ad pedum moafuram probe acGommodatis. Suidas ex Ariftophane recitat adagium hoc earmine,
^ic^iav iicu7rQS'tiueLdpi'Tipoviig«tiro<Povl<tirTpQO.. ‘
Ideft.
T)extrHinincalceolo,lmHmverompodomftro,
Scri-

DaVehirhk quid Jignifi cet.

Digiti Copti tat orum qui

Adagiaveti
ttis.

Vrouerhia ali arum par ttum.

li.g.MoraL

' i

Pedum ada- gia.

175

Vlylsis Aldrouandi

fAedicerum jaoru im

(€r$t$at

S' j

'gn Lachete,

'li.'i»prma
Bee,

Dmhas pe-
dibuifagere

Vnguh^ifan
gHh^^cmis

Scribit Suidas hoc adagium folere proferriin illos, qui optime fe accommodanc ad condidionem reipn'Efentis5 iuxta iocu, tempus, & negotia.* quapropter pedem dextrum in calceo, & finiftrum in pelui, habere dicuntur. Omni pedi eumdem calceum accommedare.Torquendumcfi adagium in medicos imperitos, qui nulla habita mor¬ borum ratione, omnibus ^grotis eadem pr^efidiapr^fcribunt. Ne fupra pedem cal¬ cem. docet prouerbium negotia viribus tequalia elTe fufcipienda , quia nemo debet fe gerere, nifi quatenus fua conditio expoftulat. Pedem in calceamento habet, dicitur de illo , qui nouit laudes fibi competentes : nam quemadmodum oalceus cuilibet pedi non conuenit, ita etiam qualibet laus quemlibet hominem non decet. Pede ta¬ cito. Vfurpatur pro clanculum . idcirco Cornelius Gallus in hominesdaella excitan¬ tes fic canebat.
^is furor elf atram bellis accerfere mertem^
. Imminet^c^ tacito clam veni tilia pede.
Tedemvbi ponat mn habet. Proferendum eftin illos, qui nihil bonorum flabilium polTident. Pede tuo te metire, monet adagiurajue quis extra conditionem fuam exeat, quare ad rem canebat Martialis.
^i fua metitur pondera^ ferre pote B.
Omni pede Bandum. effertur de fumma virtute, & videtur fumptum ab illis, qui iw acie conftanter partes fuas tuentur, & locum minime deferunt . Pedts cauum oBen^ dere. huius meminit Hefychius, quando dixit: »orAoy t8 ttocA?'? hi^ai. vfurpatur pro fuga, quoniam qui pedibus fibi confulunr, cauitatem pedum oftendunt. in pedes re¬ trocedit. Spedlat ad illum, qui metu, locum porentiori cedit, poterit etiam attinere ad illos, qui intentionem mutant. Legitur apud Platonem ctKpwTro^i. ideft fummo pede. Attinetadillum, quifuperficie tenus aliquidnouit. Viciflim. VJeno gradu. fpedlar ad illos,qui magno ftudio aliquid aggreffi funr. Pedibus in fentemiam di f ce¬ dere. refertur ad comprobationem alience fententw. Translatum eftadagium a ve. teri confuetudine ferentium fuffragia, vbi erat multa turba.* id explicat Liuius hunc in modum. Vbi fententiam meam vobis peregerojtunc c^uibus eadem piae ebit^in dextram panem taciti tranft bitis. & paulo poli, quibus hac falutaria videntur^ in dextram par- ternpedibus tranfite.^h^Qtmo^QX^VidQtum fnlfragioruro, difceffio pedibus fadla dicebatur. ponerem alieno choro, attinet ad ilJos,qui alienis negotiis fe fe im-
mifeent. Sumptum eft prouerbium a choreis, ad quas fi quis ignotus accedat a co¬ rona circumflantium cxfibijatur. Pedem alterymin cymba Charontts habere.com^ttit homini in extrema fenedute conftirutij imrao Plautus huiufmodifenem acheron- tium appellauit. ^antum pedibus petes, dicitur de omriiaflfe(au,aeq;con3tu. P^- dtbus ingrediorituatare non dtdtct. Competit illis, qui maiorum rerum imperiti, in frif uolis tanthm negotiis fe fe exercent, pedibus fugere* pertinet ad celeritatem
peragendi negotii j dedudlumfertur adagium a nauibus vento fecudo currentibusj quafidicatur duobus cJauis, qiijagubernacu.lumnauispedemappelIant.
promulgatur de illo, quod eft obuium,veI quod cfl pr.^fens, vel imminens. Ptfr des habet extra latum. Sumptum efl prouerbium a viatoribus, & trahitur adillu, qui aliquod periculum euicauir, in pedes decidit animus, hoc effertur quociefcumqj ve¬ hementer expauefcimiis , 4d pedes ad caput\h^txziiiwvc a Theocrito de rerum copia, ' f .
Demum aliquid de vnguibus, defanguine, &de cute dicemus, Abvngmbus in¬ cipere. c6nuenitiHis,qui aleuifiimis rebus inchoant . Vngue notare, dicitur de co, 'quod pariim placet, eoquodfoleat vngui fignu apponi, Vnguemlatamd locodifce- dere. hoc fignificat tantillum de loco fe mouere.Recitatur a Stobeo xa/ fcilicet fanguis, & anima, pronunciatur de re admodum grata. Intra tuam pellem te contine.admoncmt vnufquifqmcoblitusfuir forrisjtnaiora praeflare conetiir,quam fua facultas expofluleti hoc videtur confimile adagio fuperius exarato . Pede tuo te metire, natum volunt adagium a Durioribus ^quiolim in pellibus dormitabant. Martialis igitur inuehens.in quemdam futorem,qui diues cum eifet farti|s,ad prifti- nam tedarius efl inopiam, fic eecinir. r/. ;r. v.
LuftBi^ inquit^ fatis eB ifed te, mihi crede, memnfs
IntrapeUicHlam Cerdo tenere tuam* ■ ;
lam

A

B

Monftrorum Hiftoria. 177
lam exarata funtprouerbia,qu;c partes humani corporis refpiciebantjnue pon-, deranda ftint illaj qii:e ab statibus, a dignitatibus, & ab alijs prserogatiuis, & acci¬ dentibus hominis defumuntur. ratione setatis. Primo dicitur. AUamAtatem alta de-^ cent. quo oftenditur non decere fcnem j quod iuuencm aliquando decuit. .Aetate prudentiores reddimur,quo demonftfa[rur, homines vfu rerum fieri fapientiores, & prudentiam augere iuxta vulgatutdcarmen.
T empus edax rerum, felam fapiemtam auget.
Si peculiares meditabimur States, aliarefultabunc adagia Dicitur enim, ni aptare cothurnos Herculis Adi profertur de re incongrua, dum minimis maxima ap- E plicantur. Vuer feptennis cum ftt^ nondum dentes ediditl quadrare poteft in illos ,qui natu grandiores adhuc circa nugamenta veiTantur . Legitur hoc apud Bafiliura Taro . idetthoc e^puerd notum . hoc videtur fimile alteri prouer*»
bh aets dnAov nempe, &c^coperfpicuum.hoc folet pronuntiari de re eun¬
dis notiffima. Ft pueri laudant pauonem.boc prodidit luucnalisinauaros^qui ver- fus tantummodo commendant, & nihil interim poetis largiuntu^.iV'^/»a^>^■/?|/4^i»»», fubintelligendo, commiferis: admonet adagium poteftatem non effe concedendam pufionibusjimperitis.vel ftultis ,nein fuam, vel aliorum perniciem ea abutantur. y iri iureiurando, pueri talis fallendi, docet iocofa ad pueros, & feriaad viros perti* nere. Legitur apud Suidam. vraT( xpu’^a^.Aov ided. puerglaciem, proferebatim in il¬ los, qui cu aliquid retinere nonpoffent, nolebantramen illud amittere. Sumptum P videtur hoc a Sophocle, qui amorem comparabat pueris glacie manu arripientibus, qu:e nec facile poterat retineri, nec abijciliquefcensddcirco amor quoq>obadiun- dam voluntatem, cxcuti non poteft, &ob copulatas voluptatibus moleftias retine¬ ri nequit. Puerofodi/apienttapracoct.inusluitopinio apud vulgum, qu:^ ad noftram vfq; penctrauiesetatem, vt credant pueros maturius fapientes , auc non fore vita¬ les, aut dementes futuros : ideoq; Plinius narrat Catonem Cenforinum vefuti es oraculo prod/jfte: quapropter tradidit iuuentamfenilem pre^maturse mortis fuiife fignum. Legitur apud Grsecos i»ga^j/i/.ideft. luuenari nempe iuuenum more incon- fideranter agere. luuema •vtribus pollet, hoc pronunciatur de tali «ecate.quue florida, & valida eft. Operaiuuenum^confiltavtrorum^ vota, fe» preces fenum. Docet in ali¬ qua opera iuuenes efte adhibendos, cum illa ^tas viribus pdlleat, vt paulo ante exaratum fuit ; vir^i aurem media? tetatis in confilium elTe vocandos, quia in his rp- G rum vfu auda eft prudentia, &fenes tanquam religiofos a Dijs optima preca;rl
folere. Boethus tamen poeta aliter expreflir adagium hoc veffii. ,
gpg/a vicdVj /SovXaidi ptlffcov^ ^opJ'ai di yspdvrtov
ideft.
Fa&a iuuen um, con filia vefo virorum^ crepitus vero fenum.
Pofteaquam incidimus infenedutem, hocinlocoprouerbiafenedut^ refpicien- tia ponderabimus. Dicitur enim. Senex doHor. de ill o profertur, qui ferG,& incera- peftiue aliquod ppus aggreditur: ftquidem vcluti iuuentus eft docilis, ita feneda in- iradabilis, & obliuiofa. Matare fas fenex,fi dtu vellis ejfe fenex . Monet, vt, inte¬ gra adhuc ^tate, labores iuueniles deferantur, & valetudinis cura habeatur, quan¬ do per diuturuamfenedam progrediendum eft. inter pueros fenex. quadest in ilhs u fic eruditos, vt inter plebeios fcioli videri poflin.t, & inter eruditos indodi. Senum prudentia. hoc recitatur proucrbium, quiaXenes vfu plurimarum rerum funt periti, & quia meminerunt multorum fuperioribus feculis adorum. Habetur apud Sopho¬ clem epyjtyiponoSs ideft. irafents. Volebat enim fignificare iram Icuem,qua? fa- ciledeleripoteftjcuminhac cetateferuor fauguinis languefcat. Tripuer fenex. fpe- ad fenem decrepitum, qui repuerafeere videtur. Huic fimile eft aliud. Bis pue- rt fenes. quadrabit in illos, qui, cu a?tategrauiori opprimantur, nihilominus in pue¬ rilia quirdam ftudia incumbunt. Legitur pariter apud Graecos. avSpdi^yipovrQqy fiTetipk roxpctplovfideR. viri fenis vua paffacaluana. docet adagium fenile corpus clfeinualidum, & flaccidum, nempe exhaufto fucco, velutiacciditin vua palTa.dn- mfentor Competit homini, qui tajdio, & moleftia afficiatur . Senefeo femper mul¬ ta di/ff^j.fignificat, vfu vita?, & experientia multarum rerum, prudentiam generari quamobrem Seneca in epiftola quadam ad Lucilium feribebae ; tandiu difeendura
efte.

flatam .

Adagia ex pmrttta

Paeri f a pie iia pracoci.

Adagia ad JeneHatem attinentia.

Iracundia Senu qualis

/

178

Vlyfsis Aidrouandi

Utipa
tumfcne.

'In ^^Rhetor»

Stnex depc- eafiffs qfii.

Li»S*f»oral,

'lu^.deleg.

'$$} )?emle.

Re }& tragi* \us qualis»

Hemo homi” m Deut.

cfTc, quamdiu nefcias; cura diTcfpuIus prioris pofterior dies effc dicatur. Pa-i riterapud Griecos legitur, ^uTrerop yspomot'. icft. <5’/»^^/«’»^’//^. hoc adagium vide- tur originem trahere a ftupa, quc^alino excutiturj ficcaenim, & inutilis eftjOuera* admodum homo in extrema fenecflute conftitutus. Sen€m'V€lmlentim vinum falta* re compellit, docemur nihil effe tam ineptum, neq- tam alienum, ad quod ebrietas hominem non incitet. /» femm ne aliquod collocauerts bene ficiumi hoc recitatur ab Ariftotele: quamuis vulgo etiam dicatur neq,- fencm,neq; puerum aliquo bene¬ ficio clfc afficiendum: proptereaquod alter non refert gratias, alter non me¬ minit .
Seni maxilla hacuhs. nam ^tate graues copiofiori egent alimento, vtrcftauretur, ^ qu©d in dies deperditur . Quocirca interdum dici foIet:fenes ingredi dentibus; cum reliquihomines pedibus gradiantur . Senemerigere, fubintelligcndo difficilli¬ mum; proptereaquod fenex d iuuentute vitijs imbutus difficulter corrigitur. Sexa* genarios vtros de ponte detjcere.hoc^^c^^izdiWos^qmcumxi^iQ fint graues taquara deliri ab omni publica fundione relegantur. Multi volunt inde natumeffic prouer- bium, quia olim fexagenarij ferendorum fuffragiorumius non haberent. Quamuis alij voluerint, quod ohmiuuentus Romana, vtfolafuffragia ferret, fenesinuali- dos de ponte prtccipitaucrit, quoniam fuffiragium pe^pontem ferebatur;hincfenes depontani vocabantur tanquam anegotijs publicis depoliti. Seni iuuenculamfem- per fubijce. monet adagium, vt vir prouedtioris a?tatis puellam potius ducat, quim anu, ne, frigore frigori addito, languefcat venus, & fteriles fine nupticeiquanquam g hoc adagium ad alia multa trahi poffit, &pr.^cipue , quando fignificare volumus aliquid efse temperandum. Omnia fecunda profertur quo tiefcumq; res
prius in periculum deduda, pr^ter omnium expedationem ,ex fententiafuccedir. Seruius explicat originem adagij , & inquit dum ludi celebrarentur , ad Deum ma¬ trem placandam, neq; vilis facrificijs placari pofs er, quidam fenex in ludis circen- fibusfaltauitj&hancfuifsecaufam placationis retulit, vnde poftea prouerbiura dimanauit.
5i refpiciamus dominiura,oriunturvariaprouerbia, vt. Homo herus feruemono* fyllabus. Quandoquidem Heris , & potentioribus opuseftbrcuiffimo tantum ver¬ bo, nimirum vt annuant, vel renuant. c»m principe non pagnaudum.docQt difficifli- mura efse a priuato homine Principem fuperari: iuxta illud.
Ardua res homini mortali vincere Numen. O
Virum Refpublica docet, fignificat neminem ad res gerendas efie idoneu , nifi qui longo vfu fuerit exercitatus. Ftrum indicat hAagiBratus . hocrecicauit Ariftotelcs innuens hominum mores in vita priuata vix faris confpici poffie; verum in dominio apparet quali fint ingenio, qui dominantur. Quamobrem Plurarchus,& ipfe lolebat dicere, quod Magifiratus virum, & Magiftratum vir oftendit. Senator fine prouoca* tione^Legatus fine mandatis. hoc memorat Ciccro,& torqueri poteft in iTIos, qui cuns nihil authoritatis habeant, primi tamen in omni loco elfe volunt : namq; ex fencen- tia lurifconful torum, nemo ignorat prouocationes ad Senatum fieri folirasideinde nemo legatus elfe potell,qui legitimis Principis fui mandatis non fit munitus, ante¬ quam alio fe conferat.ir^:vy»w. hoc prouerbio vfus eft Plautus, quando inquit; Rex fum, fi illum hominem hodie ad me traxero, quafi voluerit dicere, fumma felicitate alfequariquandoquide Antiquitas fumma profperitatefignificas, dicebat; Deus su. ^ ^ilibet Rex domt /«^.promulgaturjquando fignificamus qux volumus libere in xdi* bus noftris pr£cftare. Aut Rtx.autafinm. idem eft ac fi dicatur;aut vi<ftor,aut vidus. Rex tragicus, pronunciatur de homine fuperbo, &faftuofo, qui nulla visSc nulla au- thoritate pollear, aliter poteft appellari rex chartaceus, fumpta metaphora a come- dijs, vel tragediis, in quibus imperium eius, qui fubit perfonam Regis, eatenusdu- rat, quatenus fabula peragatur .-idcirco Dionyfius aliquando quemdam Rege, qui fubiensregnumpauld pofta vita^deceffir, Regem tragicum appellauit: Homohomi* ni pronunciatur de illo, qui fubitum,& in fperatum affert auxilium. Veteres enimnii aliud elfe Deum exiftimabant, quam hominibus prodeffe: idcirco inuen- tores legum, vini, &fimilium, pro Dijs habiti, & culti fuerunt . Huic adagio oppo- fitum eft illud ; homo homini lupusi cuius in hiftoria lupi meminimus; h^c duo ada¬ gia tali difticho explicantur, R-Ii

I

Monftrorum Hifl-oria.

17P

fiulmum
^ais»

"EB hsmo qui locuples innpinildendt amico-i
rapst^ hic lupus r //, qui dabtt, iBeJDeut,
M^md honorans fe ipfum honorat: quandoquidem cx fententia Ariftotelis , honof
son penes honorarum, fed penes .honorantem efTe perhibetur.
Ratione fapienti^e, vel prudcntise varia emei"gunc adagia, H omo fapiens faa ho" na fecum fert, fiquidcm eruditio ,& virtus non m diUiiijs , fed intra nos confiftunc. Vidcturadagium fumptumab apophtegm ite quodam Biantis , qui aliquando in- fpe-
terrogatus, cur ex incendio patriae, nihil re'um fuarum fecum deferret, refpondit; dantia ad omnia bona mea mecum porro. Homo fapiens non eget , Hoc videtur confirmare fu- fstentiam» E perius adagium, namq» vera bona hominum funr fcientise, & virtutes; itaqjfapien- ti facile eft dicefcere,fi velit. Homini faptentirattopronece^ttate.recimur a Plinio iuniorij vt fignificarec fapientem neq;metu jOeq; neceflitate dudum , fed confilio omnia peragere. Omma fapieati factita, quandoquidem nihil eft tam arduum, quod prudenti confilio non facile fiat , vel nihil eft tam xrumnofum , quod fapiens aequo animo non ferar. Hemo mort altum omnibus horis fapit. hocinfiijuat neminem efle, qui aliqua in parte vkse non defipiat , arq; peccet , Legitur apud Ariftophanem : mOpeoTTo? idett. Homo Thales, fuh ziitcmTh^lcs vnas e feptem Gra;cia? fa-
pientibus; idcirco adagium profertur, Ironia, in ftultumjqui fapiensabomnibus haberi cupit, Pauciloquus fed erudttm. hoc fpc^at ad hominem, qui pauca quidem, fed tamen auditu digna profert.
«j Rarioneamcntice hiecdiuulgantur. Homo Bultus falBumeognofcit. hoc ^ UloSjqui poft euentum fiunt prudentes : quapropter a Tito Liuio euencus magifter ftultorura appellatur. Homo Hultus Hulta loquitur, etenim in nullo fpeculo melius apparet figura corporis, quam in fpeculo orationisjidcirco ex fermone homines co- gnofeuntur. Homo longus ament. VuIgus diuulgat proceris mentem decfire,& pulil- lis multum animi adeflTe.Atuwu Bulnor mehttde.Mclitis enim fuit vnus ex Hlis fatuis, quos Homerus nobilitauit.hic pofl: Troije euerfionem Priamo opitulaturus venif- fe dicitur.
Amicitia quoq; fuppeditat adagia. Videlicet. Homoverho tenue amicus .cotnpe- tit ilii, qui fermone beneuolentiam fimu^st, fed in mente aliud cogitat . Homoami- eusvfqiad aras. Monet adagium, vc commodis amicorum famulemur , fed ne rece¬ damus arcvflo tramite, nimirum ne , propter amicum, Numinum reuerentiam vip- C lemus/ namq, Prife» lurantes, manu, aras tangebant. Homtni mhtl amiettius oppor^ tuno amico, dcnoizx adagium officium opportune adhibitum C0egrar!ffimurn,& vi- ciffim officium intempeftiuum molefturn. Tbi funt hommes amicfibtopes. Quando¬ quidem amici pecunia fimt potiores, & ad pr^efidium vir^e magis amici, citra pecu¬ niam, quam opes abfq, amicis valent.In huius confirmationem addirqr , Nullta bo'^ mo /ibt nafcttur.hocvccndLtnv a Cicerone, dum inquifnos non nobis natos cfTe, quo¬ niam ortus noftri partem vendicat patria, partem parentes, & partem zm\c\. ftr i in¬ fortunati procul amici. hoc prouerbium taxat mores vulgarium amicorum, qui, ritu hirundinum, pro ratione temporis,aduolant,& deuplant, vcl more formicarum, qw^ horrea vacua non adeunt, iuxta illud Ouidjj,
H orrcaformie* tendunt ad inania nunquam,
quare Cicero aliquando fcripfit, quod fiidelisbencuolcntia aliquo periculo percipi poteft. Alioquin dicendum eft amicos, qui petant, paffimverfari,& qui dent, per¬ paucos effe,
Rationccommoditatis,8c opum diuerfa hibtoim ^Lda^loL.Homo pecuniofus dam¬ nari non pote B, Hoc protulit Cicero in Verrem quando fcripfit pcrcrebuiftc fermo¬ ne omnium non folum apud Romanos, veriim etiam apud exteras nationes, in iu- dicijs illorum temporum, pecuniofum etiam nocentiffimum damnari non pofTe, Adagidcotp Huc fpeiftat illud recitatum a Saluftio in bello Saguntino Romse effe venaflaom- moditatit. nla , Home generofus ex crumena, nominatur ille, quiobfcuro loco natus, propter opulentiam, internobilcs collocatur , quoniam opes nobilitatem parere dicuntur.
Homo abfens hares no» erit.(^cdiit adillos,qui, propter abfentiam, aliquam amittui: vtilit3tem,& tra<ftum eft prouerbium ab illis, qui affinitate quadam legitimam al- . ferius fuceeffiqnetn expeiftant, fed abfences eadet» priuantur, Homhum alq femi¬ nant

Prouerbi*
Amtcttta,

LtiJeoffie,

Uh,Q, epiB» fam.

^Ad^gia ege» §atis.

Addgid ffi» dantia ad probitatem.

MeUnkr
'qmsfaerth

Lik%,de
^efuk

'ProuefhtA
fulehntudi
ms, •'■■'

i'8o Vlyfsis Aldrouandi
nani al§ hoc promulgatur, quando alij laborauerunt , & poilea alij emolu¬ mentum percipiunt. Homo qmfqi faam rem meminit . hoc adagio , mos communis hominum taxaturjquiin alieno negotio dormitare, &in proprio vigilare folent.
Si dirigatur animus adegeftatemjnon deerunt adagia, y t^Hommi e furienti ne» eeffe eB furari . hoc competit iliis, qui extrema dudi neceilitate quodlibet prtieftat. Hominis mendtei pera non impletur. Adagium iign/ficat mendicitatem efieinexpie- bilem, fed torqueri poteftad improbos, qui ab amicis femper aliquid flagitant, vel etiam ad diuites auaros, qui opibus nunquam fatiantur. iuxta iilud Ouidij. ' Et cumpo^tdeam plurima.yplura petunt, |
Homini egenti verecundia /«w/i/.monet adagium pudoremjVrgenteneceffitate, A| efife abijeiendum . Homini mendico ne parentes quidem amtei , quandoquidem opes conciliant amicosj cumegeflas nec illos habeat amicos, quos natura coniunxit.Hi?- me paxtl/o nudior, fpe^tat ad hominem extrema neceffitariszcuma paxillis cortices etiam detrahi poflint.’Huic non abfimileefi: aliud , Homo nudus tanquamex matre, recitatur de extrema paupertate; etenim nudiffimi nafcimur.quod non item ceteris animantibus accidit. Ab homine nudo veEimema detrahere, flgniflcat inde fperarc emolumentum, vnde extrahi non potefl. Homo egenus in turba verfetHr.cpxandoepsi» dem ibi fit quteflus , vbi eft hominum frequentia . Detiiiim habetur apud Graecos dv^uTToi; nempe homo propter qu^flum fciens . Hoc competit
Grammaticis, &alijs egenis, qui litteras non ob aliam caufam, nifiventris caufa difcunt. ' . . jg|
Ratione praerogatiuarum ad probitatem fpedtantium, nonnulla emergunt ada¬ gia. Primitus dici foler. Vtribontlacrymabiles. de illis, qui precibus fle(fluntur, & ad mifcricordiam commouenturjveluti inexorabiles , & adamantini appellantur, qui nullis verbis ad mifericordiamincitantur, in difcrimine apparet quivir . id pro» nunciatur in re periculofa, & difficili , qu^ nonnifi virum virtute praeditum , & ftre- nuum cxpoftulat. Homomagts promas^ qudm condus .pvohnviv in aliquem liberalem, quires aquifitas facile diftribuit, fumpta metaphora a difpcnfatore rei familiaris, cuius intereft ex peno quaedam promere, & in eumdem qujedam condere.H(>«!»<? qua» dratus competit illi, qui in aduerfis, & fecundis rebus non mutatur; fimilitudo fum¬ pta eft a figura quadrangula, qu^ inquamcumq; partem peruoluta femper fui eft: fimilis. Omnium horarum homo, dicitur de illo, qui rebus ferijs,'&: heods facile ac¬ commodatur. Homo Melaniore caEior, Appellatur ille, qui a mulierum confuetudf- Gf ne abhorret. Tradunt enim Melaniorem quemdam ob mulierum odium in Soli¬ tudinem fe contui ifte. Homo muus. proferebatur olim de homine ab incerta Regio- | ne veniente ; imrao qui nullis maiorum imaginibus illuftres , ope tantum virtutis, nobiliratemfibicomparabant, nouihomines, tanquamfubitd apparentes, &filij Coeliappellabanrur. Vira frater aifit, hoc pronunciatur de fido auxilio, & recita¬ tur a Platone; etenim in rebus periculofis vix vnquam frater fratri deefte folet. Hominem velocem tardus a (feqmtur. iaxftatur in rllum, qui cum vires habeat imbecil¬ las arte tamen, & ingenio potentiorem fuperat. Originem huius prouerbij refe¬ runt in fabulam Vulcani in Odyffea recitaram, qui cum eftet claudus , &, Venerem vxorem fufpeciam haberet, nec tales iiheftent vires, quibus Adulteru deprehen¬ derer, ad artes confugit, & vxoris ledlum catenulis inuifibilibus circumuinxit 5 de- inde Martem,& Venerem congredientes his vinculis irretiuit,& Deosomnesde- prehenfi adulteri) teftesconuocauit: iuxta illud Ouidij,
Mars quoqh deprehenf tssfabrtli a vincula fenft,
NotiorinCoelo fabula nulla fuit.
Pulchritudo quoq; adagia proponit ponderanda. Y t. Homo formo fuifi ne pulchri» tudine, fpeiftat ad illos, qui fraegmatibus, fucis exoticam formam fibi^ompararc - ' conantur. Homo in pEioformpfm , profertur in illos, qui grafiofi habentur . Ada¬ gium videtur defumptura a confuetudine Veterum, qui nomina formoforu, & ama- fiarum,in arborum corticibus ,& foliis, ^ in parietibus fcribebant : immo prouer- bium poterit fpciftaread illos , qui per adulationem laudantur. Candidorum viro^ rum nulla vttluas. attinet ad viros mpUes effeminatos , qui in negotiis gerendis
inutiles effc perhibentur,
Si con-

Monftrorura Hiftoria. i8r
!5i contemptum fragilitatem hominum contemplemur alia fe fe offerunt ada- giajqu^ fiint. tnam litterarum pronunciatur, per ironiam, in aliquem, qu/ fe
ingenuum, & generorumeffe putat. Origo prouerbii refertur in Vertrumconfue-p tudincm,qui viri ingenui praenomen, nomen, & cognomen tribus litteris in fuis In^ fignibus notabant . nimirum pro Marco Tulio Cicerone. M. T. C.rcnbebant.Ho- inPemlo. mo triobli. hoc recitatur a Plauto de homine nullius pretii , quafi tribus obuiis dir sno. Huic non diflimile cft aliud. Home tre^t >,iquah nullius valoris,& tribus affibus ^ftimandus , Antiquitas enim genus quoddam nummuli £erei affem appellabant,
Home nec vno dignus, hoc fpedat ad hominem vilifJimum, fumpta metaphora aiar E 6i:u talorum, in quibus numerus vnitatis eft infmus. Huic fimile efi aliud. Vn ebule dignus, proferebatur par iocum de illo,qui in aliquo virorumTnumero recenferi vo¬ lebat. Natum adagium eft d confuetudinc Reipublicse Athenienfis.qute adfcrfpris in numero virorum, fingulis diebus, obulum ex publico asrario dafeat, & hi probati vocabantur , qui vero nondum erant probari , neq; adferipti , nondum obulo digni fudicabantur. Homo miferier menomachis. dicchaiuv ohmdc lu^xhci: fiqoidemin roonomachia,autaIter,aut vcerq; perir.Legiturapud Grcccos '?refz(pb b otvSpaTroc. Home hulU ideft. Homo bulla, pronunciatur de fr-agilitate vit^e humana’, fumprum forte elt ada¬ gium a Luciano, qui vitam hominum bullis in aqua natis comparabat , qua? tempo¬ ris momento apparentes, ftatim euanefcunr. Huic valde fimile eft aliud xs’pa^o?, ideft. Homo filitlts'. nimirum mollis, imbecillis, & fragilis;du<ftum eft ada- P giura a vafis teftaceis, qUa* ob leuem etiam iiftum franguntur.
Vitia, quibus homines ftepe inquinantur, adagijs locum dederunt . Homines j^mbrones.dieehantuvy qui rapto, & malis artibus viuebantinam Ambrones , refe¬ rente Fefto Pompeio, fiterunt Galliarum populi, quos mare inundans finibus fuis expulit, qua de re per alienum errantes folum rapinis viuere coadi {uut.Vtrumim- Prouerbiak frohum mus etiam mordeat, tignihcat quocumqmodo vindidani viris improbis non vtt^s pettta deefte. Homo femper contradicens, hoc profertur in ftupidum, & imperitum, qui in difputarionibus fe nunquam vicium eile fatetur. Hoc videtur relatum a Galeno in illo libro, quo refellit lulianum quemdam aphorifmos Hippocratis cafumniantem.
Aliud homini, aliud humanitati faiis. recitatum fuit a V arrone , & petit illos , qui in loquendo confuetudinem potius, quam redas rationes fequuntur , Aduertendum autem eft, quod humanitas hoc in loco pro curiofitate fumirur Legitur apud Grse- G cos dvrp iXdtpu&i, ideft, Vtr cerutnus^fcvit homines timidos, qui magis fugae, qu^m viribus fidunt :fic enim Ceruos imitantur, qui venatoribus non reludantur, fed pe¬ dibus fibi falutem quserunt. Homimbus f.tgns femper eU fefium. prouerbium ortum eft a Tarentinis, qui propter otium, &:delitfas , plures diesfeftos in fpatio annuo celebrabant. Conuenit hoc prouerbium cum alio. J gnauts femper ferta .quando- quidem Ethnici a profanis negotijs, feriarum temporC^abftinebant.-immo aliquot feriari dies agricolis concedebantur, vt lufu laffirudinem reficerent.
Homo fiatua taciturnior .hoc ferit hominem tacitum, & melancholicum, namq; ftatua refert effigiem alicuius hominis fapienris; nihilominus fermonem non edit.
Huic oppofitum habemus adagium apud Graecos . dvdpeo^zsroi l3o.u/3uAio<, ideft. Homo hombyUus’. petit hominem loquacem? quoniam bombylios eft genus apis aftrcpiru ita nuncupatum, Sc ad mellificium inutile , Homo temulentus^ fopitus noneil exci¬ tandus. vmner adagium non efte centandos crabrones, & non efte refricandum il¬ lud odium, cui tempus obliuionem fuperinduxic. Nec Deus.,nec homo .hocxccnaxur InVythp a Pindaro, forte de homine aftutOj quem nec Deus, nec homo fallere pollic. Huic hymno ter- fimile eft aliud apud Graecos vulgatum dpBpcoosroci^oya^d-re^.pctir hominem garru- tio,
Ium more anferum, & vafrum more vulpium, nam illud vocabulum , ex anferc , & vulpe compofitum cft. Homo Euripus, promulgatur de homine inconftance: namq;
Euripus eft pars maris inter Aulidem Beorijc portum,& infulam Eubccam,vt refert 6trabo , quic fepties die , atq; node rapidiffima co|;iuerfione reciprocat . Vire Lydo Lib.9 ncgotiumnenerat, fed foras profe6lus fibt parautt .hoc pariter attinere pofeft ad ho¬ minem inconftantem, & inquietum: diciturq; natum adagium a CrefiTo Lydorum Rege, qui antea felix cura effet, Cyrrum infe prouocauic,a quo tandem fuperatus in infinitas calamitates incidit. Mominum moret Regioni re fpondentSuvapxum videtur ■ . ada-

^Ut4

i» ColUB^

'Jdagi4 j en metu*

44dagia ex
V4rys homi num o^erib.

Jgsftes qm fuerint.

38 2 Vlyfsis Aldrouandi
adagium.eH apophtcgmate a Plutarcho memorato , nimirum triticum in nonnullis j agris, vitio Soli , in lolium degenerare . pariter pro qualitate regionis hominum | ingenia varia funt .• etenim in Regione molli homines etiam mollesj&efF^minati narcuntur, in prouerbiumobinfignem mollitiem .- idcircoAri-
ftophancs dc homine valde efF;rminato dixit . ^UocrupSavct^araPiog HToa-ly nimirum quis hieSardanapalus.Fuit enim hic homovrqjadcoc%minatus,vt inter eunuchos,
& puellas verfarieRet folitus j eonu.enit cum praedido. Womo c€ratra6iakltor^{tdL quamuis hoe videatur fpedare ad hominem mollemjnihilominus homini etiam do¬ cili competere poceft , Yiomo Scytha, petit hominem immanem , & fjeuum ob bar¬ bariem gentis fcythica? ; quemadmodum hodiernum vulgus talem hominem Tur- camappellat. Huicfimillimum eft hoc. homo Te»edtut. recitatur i Vlmavcho fpe^tat ad hominem feueri , & formidabilis afp'e<ftus . Suidas refert originem ada- gij in Regem quemdam Tenedi, qui legemtulerat, vt a tergo Indicis quifpiamfe-r curim tenens aftarct, vt qui mendacium coram ludice diceret, protinus ci^deretur.- hinc etiam abiit in prouerbium fecuris Tenedia.
Ratione motus alia fubfultant adagia. Dicimus cnim.Hominem curremem incitfi’^
quando aliquis frufl:ralaborat,iuxta illud.
Vanum eft currenti fubdere calcar eyuo.
Vel poteft etiam diuulgari hoc adagium, quando hortamur aliquem ad id, ad quod fiia fponte tendit. Idominem fugientem fonus lyra non remoratur . Adagium fi- gnificat, in rebus periculofis leuiora negligi, non enim vcriiimile eftjquod cantor B hominem a proelio fugientem retardare poffit. Jfiomo fugiens denm pugnahin ■Mo¬ net adagium , animum non eife abij ciendum propter metum : quandoquidem vi^li denuo vincere poffunt. Ortum volunt adagium a Demofthene, qui, abiedo clypeo, fugitabiilo praelio, quo Philippus Macedonum Rex apud Cheroneam Atheniefes fuperauit; & hac de caufa cognominatus fuit pt-^lacftsrtcjidefi clypeu abijcies,ideoq; ab inimicis reprehenfus hoc verficulo eos clufifTe dicitur,
etv}po(pivymi xnl /urdhivy/.ec^dffita.f,
IdeR,
Vir fugient^^ denuo pugnabit.
Homo prafens abefi . pronunciatur in illum , qui in colloquio non animaduertjf, quje dicuntur, mente alijs in rebus occupata. Bans^ aliud fedens. iirdDmteWigen’- do, loquitur homo, hoc prouerbio poterimus taxare hominis inconfl:antiam,quan“ ^ do in pauco temporis interuallo fcntenriam mutat.
Variae hominum operationes varijs occahonera adagijs dederunt. Primitus di- . ciiw. Homo nunc palliatus^nunc togatus. di 'proienvir de homine i nconftante. Etenim pallium erat indumentum Graecorum, & toga Romanorum: taltsoratto.
Tunc pronunciandum eft, quando ex ftylo fermonis cuiufcumq; ingenium examina¬ mus. Homo vtclusflet^ dr 'viBortnteryt.diaulg^Tuv quando vtraqjpars exercitus ma¬ gno fuo damno difcedit. Poterit etiam torqueriadagium adreum, &aiRoren3in li- ligijs. legitur apud Ariftophanem. lB'w :'K/^(p/a,ideft vita fponfi. Vfurparur hoc pro¬ uerbium pro vita molli, ^ delicatadiquidem olim fponfi fertis coronati ad nuptias accedere folebant. Homini ne fidas ntftcum (juo prius modium falis abfumpferis . Ada¬ gium denotat ingenium hominis nonnifi per diuturnum conuidum,& longam fami. ^ liaritatem cognoici polTc* Homines agones, ad eos fpedat, qui cunctabundi delibe¬ rant, & nunquam aliquodopus aggrediuntur. Originem traxit adagium ab illis,qui olim Rotnjc viCiimas fcriebant.quandoquidem Agones dicebantur, nam, iuxtacon- fuetudinem, priufquam viClimam ferirent ad populum coriuerfi, hanc vocem profe¬ rebant, (Agon) nimirum ago ne?rogabant enim populum, num adhuc viCtima ca¬ dere deberent; vnde Ouidius in Faftis huius moris iic meminit,
Semper agat ne^rogat:, nec nifitujfus agit.
Homoiciens iflus eff.fpeCtatajj^ illum, qui fibimetipfi malum comparat. Origo ada- gij refertur in Herculem, qui in Olyrnpia ftatuam ad radios luna confpicatus , & latronem effe rarus, lapidem in eam contorfit , qui magno impetu a ftatua refiliens Herculem vulnerauit. Hominis dormientis rete trahit, competere videtur illis j qui¬ bus s citra laborem, optata contingunt ; ortum forte prouerbium a pifeatoribus

Monilrorum Hifloria. 183
dormientibus tunc enimpifces retibus inuolutifacile comprehenduntur.
Numerus hominum multa adagia nobis fuppediraf, in primis dici foIer.Vnusho- n» multorum inftar de homine virtutibus iniignico. Vmt vir nuUus vir . quando- proutrhia^ quidemnulluminiigncnegocium peragipoteric ab vno viro omni ope deftituto. numero uid^uirds triarfoe res redama eH. pronunciacur , quando nullus fupereft^fpei locus, hominum» » Tricuij enim erant milites tertio loco in acie collocati, vt extremis fubfidio elTenc* depiem hominum comiittium-^ nouem conuttiur/i. Adagiu denotat paucos ad conuiuium eife inuirasidqs 5 alioquin concumehjs,& tumultu erit plenum. A fexagintaviris venio, pronunciabacur adagium de rebus ridiculis : namq; Arhenienfes fummopere E delectabantur illis, qui verbis , vel operationibus rifum mouerent ; idcircoin hunc finem, la quodam loco ciuicatis fcxaginta homines identidem congregabantur: quapropter li quis aliquid rifu dignum proferpet,a fexagintaviris venire dicebatur.
Centum virt vnum pauperem fpolsare non pojfunt. quandoquidem, ex fententia Chry- loftomi, maxima paupertas propugnatione deffenditur^cum omni m^tu careat, & v- biq-, intrepide nullos fures metuens diuagetur: iuxtaillud.
Cantabit vacuus coram laeroneviittdr,
Sluot homines m fententia, hoc efl valde fimile fententits Terentij, quando dixm fuus cuiqjmoseft.
Mors quoqj & regritudo adagijs locum fecerunt : propterea dicimus . Hominem r^iortaum alloqui, de re vaiia, & inani. Hominem mortuum vnduenio perungere, non fo- ■ Ium’ promulgari poteftde re inani, fed etiam de finnptibus fuperfluls3& etiam atti- ^ nere poteft ad illum, qui fero aliquid adhibet. Homines mortut non mordent, compe- ti tiliis, qui nullo modo ItSdere poliunt . Originem prouerbij recitat Plucarchus, InVitaVo- exapophtegmate Theodori Chij , qui interrogatus vtrum Pompeius ab Aegypto efiec repellendus, an^admittiendus, alferuit receptum interimendum cUc, dicens* piTcptl^ w^clstviip-i fcilicetmortuos non mordere. epgroto dum antmaeH fpes eH, aliter dicitur, dum fpirJit fpsrat . Monet adagium in italamitatibus , & in negotiis, etiam extremis non prorfus elfe defpcrandum.
Poftremd loco ponderanda fune adagia quc'e a mulieribus dimanarunt . Mulier Ffouerhia pudica ne foU fit vfquam.hoc relatum fuit ab^Homero de Penelope , quam dax an- fpeSianUA cill^ femperconcomitabantur. Mulierem ornat filentium. Etenim mulier natura fua ddmuUeres loquax ell, fdd honefta dicitur, quando filet, &pr^cipue apud viros, quando de re- G bus feriis agitur. Varit puella, etam/t male adfit viro.hoctkdtxfmm^xohxtuv quophU cumqj negotium facile ex fententia fuccedit, etiamfi negligentcr fuerit pertrada- tum : quandoquidem puella ob floridam ^etaiem facile concipere folct . vxorem quare gqualem. alii legunt. T up foriis vxorem ducito. Hoc torquetur in ilIos,qui cufrs fmt infimi fobfelIii,& dignitates, &-grauiaciuita[is officia afl^e(5tat: dmftum eftpro- oerbium ab illis, qui cum fint plebei, vxores tamen ex potentioribus ducunt j ideo non affines, fcd dominos fibiparant. Mulier imperator j ^ mulier miles , tunc pro- nunciacurjquando hominibus ignauisnegotium comirtitur.3/»/r>r ne tollat gladium. Mulier mi* hoc oon recedit d pr^didto prouerbio. Monet enim nonefle fufeipiendumne- les, igoernm ab illis, qui illud perfleere nequeunt. Aut non offendat fpem. qui illa proe¬ liare non poteff, aut non prouocet hoftem, qui prouocatum non poteft profligare.
^ Huic non abfimile videtur aliud. Multeris animus .hoc a muUh infful-
tos, fed magis pertinet ad homines imbelles, &inconffantes , iuxta illud Te¬ rentii .
Houi ingenium
Nolunt, vbi velis: vhi nolis cupiunt vitro.
Muliere nihil peHilentius, hoc refertur de improbitate, &recitaturab Homero hunc in modum.
«5 dx a/»o7gpo»3 Hdi JcdpTtposr aMayvvxtxbc
Tdeft.
Vfq'i adeo nihil improbius^ muliereqi peius.
v.Tn confirmationem pratcedentis additur fubfequens adagium . Nec mulieri ,nec - gremio credendum.VQ&us Pompeius hoc adagium verum effe probat , quia mulier natura fua leuis fit animi, & plerumq,- accidat, vt contenta in grenyo , propter ob»
0^ 2 liuio. ' '

184 Vlyfsis AIdrouandii
liujonemjiprafurgentej procidant. Iromdha?c FeftiCententia magis (iabilituralio ^ouerca adagio, quod ficiehaber. M ulter i ne credas, ne imertaa^uidem.MonGtzda.giuinmn^ monua pri- aftutas effe, quae etiam mortuas folent fcipfas fingere. notum enim eft illud «tignum ne* Nouerca,qu:ercpuItaquoq;priuignuminterfecic,nimirumIaprain pueri caput «auif, pyramide,. Quare polTumus merito pronuntiare aliud adagium . Mulierum exhia, fpedlac ad illos, qui miferabiliter pereunt, eum mulieres omnium fere calamitatum I authores eife perhibeantur. Mulier Herculis fedem non intrat, profertur in iIlos,q,ui immerito aliquod munus fubeunt. Originem traxit prouerbium a religione Pnfeo- rum, qui feminas ab Herculis templo excludebant. MulkrThelfaU . hoctorque- turin mulieres veneficas, & peritas malarum artium; quandoquidem gens Theffa- A la veneficiorum nota erat infignita. dicitur de illo, qui indecenter ali-"
'Anus faltai Huic fimillimumeft aliud. Anus bacchatur, de illo pronunciatur , qu/,
propter attacern, indecore lafciuir, cum licentia bacchanalium iuuenibus tantuoio- ' do permittatur. Anus velut equus profundam habebit foffam.Qom^Qth WVis^ qui tan- quam inutiles pajniciis exploduntur. Quandoquidem equi fenefeentes in altos terrarum fpecus praecipitantur; item mulier olim amata, cum defloruit, ab omnibus fafliditur.

METAMORPHOSES.

B

V IVI transfigurationum ad genus humanum fpedantium nonnullas fummus rerum opifex fupra natur® ordinem moftrauerit, alias natu- ^ rA dederit, & demum alias Pdet® finxerint. Nos inpr®fentiafabu- lofas primocjj^rabimus, vt, hisintelledis, ftfri® , & ver®nietamor- phofes magis efucefeant . Simulatas igitur tranfmuwtiones abOr-

Tdbuhfa
Metamor*
fhofest

bis primordioad lulij C®fatis interitum, Ouidius librisquindecimcocnpiexus cft. itaq; primo libro, expofita Mundi, & hominum origine, necnon Saturno ab Impe¬ rio pulfo, recitat loucm imperantem, Sfmolefto animo tollerantem iniuriaGigan- tum, qui montibus fupra montes collocatis , ipfum a patria coelefti expellerefta- tuerunt, eos tandem fulmine profligaffe. Pariter narrat a loue dolenter ferente G crimen CommiflTum a Lycaone tyranno Arcadi®, qui aduenas honorifico c:^ceptos hofpitio , crudeliter c®debat , in Lupum tranfmutatum fuiffe: ideoq; fic canit Ouidius,
naifufq', flentia ruris^

'Oiluuium
vniuerfale.

Daphnes
tranfmmav
ifoinkuyk.

ExulalatifruHraqi loqui conatus ab ipfo ,
Colligit cs rabiem (fe.
His non contentus luppiter, vc genus humanum ingenti metu cqnfternaret, tan¬ tam aquarum Copiam vndiq; congregaiiit, vc altiflimis montibus diiuuio inundan¬ tibus, omnes homines fubmerfi perierint, pr®ter Deucalionem Promethei filium,
& Pyrrham coniugem, qui eximia infignes pietate ab aquis, diuinopermitrete Nu¬ mine, incolumes cuaferunt; quoniam poftdiluuiem, iuffu fouis, lapjdibus poftrer- ga proiedlis, humanum genus repararunt: icaqdapides a Deucalione iadi-ijin mares, ^ & a Pyrrha in feminas vertebantur; fic igitur canit.
inq-, breui fpatio. Superorum numtne^ faxa ,
Miffaviri manibus , faciem traxere virorum^
Et de femineo reparatae B famina iaciu.
Quare inter f®fninas illius ®tatis Daphne virgo Penei fluminis ThefTali® fliia venuftate refulgebat , qu® ab Apolline confpei^a , tandem adamata fuit . verum cum neqj precibus, neq; proraiflis adduci potuerit , vf Ph®be® voluntati inorem «mererer , a patre implorata ope , in Laurum trans figurata eft j hinc colligenda eft ratio, propter quam Ph®bo Laurus facratafit . Hanc introducit Ouidius fic lo- quentem,
< Feti pater i tnquh, opemi f flumina numen habetis.

Et

Monflrorum Hifloria. 1B5
Et psul 6 inferius.
Vix prece fnita^i torpor grauis occupat arm%
Molita cinguntur tenm pr^cordta Ubro^ '
In frondem crinesy in ramos brachia cr e feunt.
Interea ad leuandam animi aegritudinem Penei infelicem filfecxitum plorantis, ceteri acceflerunt flpuii, pratter Inachum, qui &ipfe de (o filia amiifa conquere- leinvaceS, batav; hxc enim tam ^t^clarisform«e dotibus erat infignita,vrjJIius amore luppi- ter accenfus fuerit; idcoq; eam comprciTam , ne id ad aures lunonis pcrueniret 3 in vaccam transfigurauit. Hoc fic explicatur ab Ouidio.
E Coniugis aduentumprnfenferaty incj, tuuencam
Inaehtdos vultus mutaueratiUeyiuuenca 'B»squt)ci\ formofaeii ^c,
luno autem pulchram hanc iuuencam dono acceptam Argo pa/lori centum oculis praedito cuftodiendam tradidit. Sed luppiter Mercurio iuflSt, vt ^rgum ArgtinPdm interimeret, quem pofiea peremptum luno in Pauonem conucrtit,& centum ocu- uonem» lis caudam Pauonisvenuftauit, vt legitur apud Poetam.
Arge iaceSy (^uod(ji in tot lumina lumen habebas Extinilum r/?, centumf, oculos nox occupatvna^
Excipit hoiy volucrifqi fua Satur nia pennis \
Collocati dr gemmis caudam iiellanubus implet.
Pan quoq,- Arcadiae Deus fyringam nympham Naiadum pulcherrimam depeW- ^ bat,quaB eius fugiens congreifum, fororum auxilio, in arundinem conuerfa eft • ex qua fiiam fiftulam Pan Deus compofuic idcirco quidam eruditus huc alludens fic Syrhca m
cecinit. ... , ' ' Arundinem
Baftdi qua Pani nimis importuna negauit Arcadico Syrinx ttbta f adi a fuit.
Hacfiftula nonnulli rcfcrunrvfura fu iffe Mercurium, vte/usfuaui fono Argum infomnumcompclleretj vr deinde ipfum interficere polfct, dctranfmucationeSy- singa^fic loquitur Ouidius.
Vt fe mutarent liquidas ora ffe fororesi Vanaq\ cum prenfam fibii im Syringa putaret.
Corpore pro nymphau!t, qu^ auisab igne abhorrens, circa .paludes, & ftagna flebilem cantilenam auem. emjetens verfatur,
Q. 3 Pit

Vlyfsis Aldrouandi .

• * »

iiippHr m

CaliBo in Vrfam , Are ai fi Itus
Ar^epbiU*

€€mt

B

Coronis m Cornicem,

TS^ytiemenes m noliuam.

Ocyrpei»
e^uam.

i85
¥il nsua Cygnns anis-i nec f ? Coelotf, louiqi Credit^ vt miuUe mi^i memor tgnis ab tUo,
Stagnapetiiipatulofq‘Jacus^ tgnemqi perofus.
Verum luppiter terrarum orbem Phxcontisinraniaconflagratuminuifensjdum per Arcadiam vagaretur, incidit in amorem Califtos filia: Lycaonis , quam cu nul¬ lis precibus confequi poriiificc , ad vaframenta confugiens, tandem ea potitus eft: quandoquidem Dianie formam induit, & pueUa? occurrens, cum ea concubuit.
Proiinuj induitur faciem^ vultum^ Diaftf.
luno aute/n id intclligcns, Califto in Vrfam trans figurauit , quam deinde lup¬ piter vnacum Arcade filio inter fyderafeptentrionaliacollocauit.
Mens antiqua manet-i fa6ia quof. manfu in Vrf ai jjftduo£fuos gemitu teRata dolores. .
Califto igjturin Vrfam murata, & Arcade eius filioin Vrfce cuftodemconuerfo, quem Grajci Ardtophilacenvappellant : luno in pjroprio currua pauonibus trado in Coelum deueda eft:dum Coruus Coronida filiam Coronei Regis Phocidos ami¬ cam Apollinis in adulterio deprehedens, crimen ad Phjebum delaturus aduolabar, quem garrula cornix, nempe ipfa Coronis hifce verbis infequebatur.Refpice Cor- ue quemadmodum ego fim auis,^ huius caufam calamitatis audias. Cum Minerua Eridhonium Vulcani filium in terram cadentem fufiulifret,& illum Cecropis filia¬ bus nimirum Fandrofo, Herfe, & Ag!auro,incIurumciftacuftodiendumrradidiftet» atq; monuifter, ne illum cuiquam monftrarcnti Aglauros curiofa ciftam detexit, & puerum mihi vna cum fcrpence iaceniem oftendic . Ego autem imprudens confe- ftim hocMinerure commiinicauij, illa autem irarum motus in me conuertens, a cjetu aliarum Virginum ad litora mc relegauir; vbi Neptunus me eminus confpedam adaraauit; immo vim mihi erat illaturus, nifi Minerua me ftatim in cornicem transfi- guralTec, • .
tendebam brachia Cado,
Brachia caperunt lembus nigre fcere pennis Beijcere ex humeris ve Hem conabar,^ at illa ■ Vluma erat^ inqi cutem radices fixerat immas.
Deinde prorequitur Coronis inquiens , hoc crimen venia potius, quamculpa dignum fuiife; cQ maior fuerit error Nydemenes filiic Nydei, qute perdito agitata luxu, patris congreifum non abhorruit , quofcclere Superi excandefeentes ilfam C transfigurarunt in Noduam, qua? exteris auibus iniiifa nefandum fcelus nodurno tempore occultat. Id fic a Poeta exponitur.
MonauditattbieH patrium temerajfe cubile NyHtmenen ? auts ilU quidem-^ fed confeia culp^
ConfpeHum, lucemq ; fugi /, tenebrif qi pudorem Celat, efya cunHis expellitur qthere toto,
Poftmodura Coruus rationibus cornicis minime commotus , iam exptum pera¬ gens i ter retulit Ph?bo fe coronida cum iuuenc cubantem obferuafteiquibus verbis Apollo indignatusjfagitra puellam fxtum Apollinis filium in vtero geftantem con, fixit. Sedpaulopoft cura Apollinem fadi pcsnituiffet, candidas Corui loquacis pennas in nigras mutauit; immo, aperta mulieris matrice,infanrcni edudu,& Aefeu- lapium vocatufOsad Chironem Centaurum mifit educandum,& erudiendumj& po- ® tifiimum, vt ab eo artem medicam perdifeerec. Habebar autem Chiron Ocyroen ex Charida fijiam, qux interdum furore quodam percita , futura prxdicere confue- uerat : hxc igitur Aefculapium in arte medica profedurum, defundes priftinx vit? reftituturum, & tandem Aui fulmine interiturum prx-fagiuic. Sed pofthxC vaticinia, Ocyroe formam equx adepta eft, vt canit Poeta.
T alta dicenti pars eH extrema quareU
ItJLcllccfa parum, confufaqi verba faerunti Mox nec verba quidem^ nec equ% [onus ille videtur.
Sed fimulantis equam, paruoq\ in tempore certos Edidit hinnitus ^e. .
poftba^c phxbuspaftorfaduscum Admeti Regis ThefTali^armenta pafcerer,
Mer-

Monftromm Hifloria. 187
Mercunus, vt illum ludificarer, boues, quos cuftod/ebar procul errantes furatus, ia quadam fylua occuluit rfedne Battus quidam equarum cuftos totum obferuansi furtum manifcfiarct, Mercurius pulcherrimam iJliiuuencam dono dedit , deinde vc fidei Batti periculum faceret, ftacim aliam induens formam ad eumdem accedens» magnum prtemium illi promittens, fi quo in loco verfarenturilJ^ boues, indicarer. Barrus lucri cupiditate dudus eas libentiffimeoltendit, quodolo Mercurius ftimu-^ jatus, eum in lapidem indicem commutauic, vt canit Ouidius.
periuraq-ypeliorai ertit. .
/» d»r(im filtcem-i qui nane qmq% dicitur index,
E Rurfushincdifcedens Mercurius, & peracrem volitans , inter Virgines Athe- nienfium , qua? facra Mineru® celebrabant, Herfcn Cecropis filia eleganti forma confpicuam concupiuitj quare Aglauron illius fororem rogauit, vt fibi in hoc amo¬ re pr^efio eflet, qu^e pafta argenti mercede, fuara illi operam pollicita eft. Miner» ua autem, ob auaritiam puella:, ingentem irte motum concipiens, in illam concitauit inuidiamj ficqj hacin dies cruciata, cum Mercurio opetn non tulifletjabeodemin fasumfuiteonuerfa. .
-t , • . " . . . faxuin€m^"eeih tenebant
!. . t' ■ OraqidmHerant^fignumqiexanguefedebat,
I Hac laph albas erat^ ftiamenitnfecerattUtitnd
i Inde etiam Mercurius difcedens, patris iuffujin-Phseniciarn profeftuseft , vt il-
p lius Regionis armenta ad litus compellefer. I nterca luppicerfufceptaTauriforma inrcr ceteros boues diuagaricitpiCjruiusdorfomafcendensEuropa Agenoris Re¬ gis filia, eam in Cretam tranftuiir, quia huiusiiimioamoreluppiter tenebatur.hac wietamorphofim fic exponit Poeta. ' > •* ;.>
Nonbene conueniunt^nee invnd feiemorantm, - . , .v;.^
MateHas ^ Amor^fceptri grauttate teltHa -
jlle pater^ reHorqi Deumi cut dextra trtfulch-\i.; ■ / , ^
Ignibus armata esl^qui num concutit orbem ■
Induitur faciem tauri^mixtufqi iuuencis •
Mugit^^ in teneris formofas obambalatherbis.
Exponitur in tertio libro tranfiTiutacionum, quomodo Agenor, cumfiiiam Euro¬ pam amififretjiliius fratri Cadmo impera uit,vt eam diligentillimepcrquirerer, neqj G domum, nifiipfa inuenta, reuerteretur. Verum Agenor adiens oraculum refpdn- fum habuit, vt veftigia vaccie primum fibi occurrentisfedaretur,5c vbi confideret, ibi quoq; vrbem Baeotiam conderet. Cadmus igitur Nutriini obfequens, dum Vr- bcm defignaret, focios ad hauriendam a proximiore fonte aquam mifit, quibus non reuertentibus, Cadmus quid mali fufpicatusjco profeiflus eft,& omnes ab ingenti Dracone interemptos inuenit^tuneq; illum intcrfecir, & dentes befti^, imperante Mincrna, feminauit, ex quibus armatorum turma eft genita, qui domefiico inter fe certamine dillidentes, omnes, prieter quinqj focios, interierunt; deinde metamor- phofis fic legitur.
Primaqidefulcis acies comparuit haUd,
T egmina mox equitum piHo nutantia cono.
Mox humeri, peHufqi onerat a£ brachia telis Exisiunt^ cref feges e ly pe at a virorum.
In vrbe^dificatamuiti nepotes ex Cadmo geniti creuerut,quor5 vnus Adleon Ariftei filius maximutn illi attulit moerorem; dum his venando feffus, ad fonte cura peruenifret, m quo Diana cum comitibus nuda abluebatur, illico a Dea in Ceruum conuerfus eft, deindeaproprijs canibus dilaniatus : id fic a Poeta exprimitur.
Dat [par fo capiti viuacit cornua Cerui^
Dat fpatium colb^ fammafq\ acuminat aures,
Veriimredius alibi de Adleonefic canitur,
Infcius AHeon vidit ^ne veHe Dianam,
Vf ada fuit canibus non minus ille fui s, '
luno incredibilem a cafu Adleonis percepit voluptatem, quoniam Agenoris fa- jfiiliam graui fetnper odioprofecuta eft, non folum quia luppiter cum Europa , fed
etiam
r . ,

Battus in U pideiniic^

AgUurat in Saxum»

luppiter in Taurum»

Meta,

ASieonirt
Ceruum»

'Xmfh
fom»

TirsJtAS V-
fexum
zx^ertHs^

tcho Ium-

Udfcijjt Mi Sdmor^hfis

188 Vlyftis Aldrouandli
etiam quia cum Semele Cadmi filia concumbere folitus eflet. Idcirco luno dccre- uit induere formam Beroes nutricis SemelesjVt perfuaderet mulieri^ne louem ali» apparatu in thalamum reciperet fuum 3 hifi ea ratione , qua Junonem adire confue- uerat. Quapropter deinceps luppitcrj vt amica? morem gererer, tonitru, & fulmi¬ nibus armatus tecla illius ingre^us eft, fed tanto fulgore domo accenfa , Semele fubico eonflagrauit incendio, luppiter ergo vt filium in vrero Semeles conceptum ab impendente mortis periculo liberaret , ex matrice exceptum , & fuo femori in- futum, vfq; ad perfediam parcus maturitatem feruauit, & nymphis poftea nurrien- dumtradidit. De hac igitur tranfmutatione Junonis in Bcroem fic habet Oui- dius , A
Tunt fimtilamt anum ^^0 fuit ad tempora canos^
SuUauitcj. cutem rugu^ curua trementi '•
M.emhra tulit grefu^vocem cjaocj. fecit anilem,
Jpf tq. erat Beroe Semeles Epidauria natrix»
Preeterea referunt lunonem, & Jouem, ioci gratia, inter fecontendiffe, nu vir, an fecmina maiorem in congrcfTu voluptatem perciperet, atqj huius controuerfi® Tirefiam Heueri filium iudicem conitituerunt, cumhic vtrumq; fexum expertus fuiffet; namqjolim in fylua ferpentes cogredientes baculo percurrens in feminam fuit commutatus, in quo fcxiifepcem annos traduxitj& rurfum eofde angues feriens prifiinam viri formam acquifiuir.
— -w pi/cuit, qnaftfententta do^i jg
^aprere Tiref^, frenas baic erat vtraq: nota» piam duo magnorum viridi coeuntia fylua Corpora ferpentum baculi violaueratiBlu,
Deqi viro fa£lus, mirabile, fabttna feptem Egerat attiumnos, oHauo rurfus eo f dem Vidit, eB veHrafi tanta potentiaplag^,
Di%it, vtauthorls fortem in contraria mutet.
Hunc quoq\ vos feriam, ^ercu^ts anguibus qfdem Forma prior redqt.
Tirefias igitur louis fententiara probans lunonem condemnauit,qu2e indignata Tirefiam excateauit; Juppiter vero ilii fcientiam futura prtedicendi communicauit. Illius aurem vaticiniumprimaadijc Lyriope nympha Oceani, & Tethyos filia fcirc ^ cupiens an Narciirus,qucm (ix Cephifo genuerat, diuturnam efJetsetatcmvidlurus, cui Tirefias profpcra omnia di pollicitus , dummodo NarcifJus fuam pulchritudi¬ nem non nofcerer. Referunt enim NarcifTum fuiffe adolefccntem pulchritudine confpicuum, cuius confuerudinem nymphae non pauc^alfeftabant ,&pra*fertifn Echo iuoionis filia, qua? iuuenis amore flagrans, &frufi:ra fugientem perfequens extabuit, Sc in vocem murata eft, quje hodie etiam Echo appellatur.
Adduc it qi cutem macies, tn aere fuccus Corporis omnis abit, vox tantum, atq: offa faperfunt.
Vox manet, o[fa ferunt lapidis traxi f e figuram,
Alias etiam Nymphas ludificauerat Narciffus, quem vt Nemefis vind/(a2c Dea vlcifcerecur, eum venatione fclTum ad fontem compulit, in cuius aquam inruens, & 0 fui ipfius amore captus , maxirnoq; confedus mseroreinterije, ex cuius corpore po- ftea flos ciufdcm nominis emerfic.
Hicpuer, ^ Budio venandi laffus, & aHu,
Procubuit, faeiemqfoct, fontemq', fecatus,
Humqt fitim f edar e cupit, fi tis altera creuit,
Durn bibit, ^ vifa correptus imagine forma.
Spem fine corpore amat, corpus putat effe, quod vmbraeB,
Et paulo inferius,
Nufquam corpus er at, croceum pro corpore fiorem •
JniiemMnt,folqr medium cingentibus albis.
Propter Narcifli mortem, Tirefias vates multo magis veridicushabcbatur.SoIus autem Pentheus Echionis , & Agaucs filius vaticinia Tirefia^ afpcrnabatur ; immo
i • quia

Mohftrorum Hiftoria. 189
^uia a vate intellexit Bacchi aducnfum , §c ilUus facriffcia ipdmet detrimento efTc futura, imperauit fuis, ne Bacchi pr£ecept/s obteperarent , fed ipfuni arde vinj^um in carcerem ducerent. Bacchus autem vtipfum deluderet Jn Acetem Libencorai- tem transfiguratus eft, vt Poeta canit,
^ Bacchut vbi effet
^%rtntt Domino'1 Bacchumvidiffenegarunt,
Hunc dtxere tamen comitem, fam>4lttm(j: facroram Cepmuf^& tradunt manibus poFl terga ligatis*
Talis igitur fuit Bacchi potefias, vt captus a nautis thyrenis, ob eximiam formae E pulchritudinem nauigio impofitus, grauipercitus irajarmentain Feras, & fer*pcntcs transformauerit. Thy reni igitur timore confiernati in mare pti^cipites fc dederat, & in Delphinos mutati natarunt; vt in his verfibus canitur.
In fpattum re filire manas breue vidit, illas Jam non efe manus, tam pinnas poffe vocari*
Alter ad intortos cupiens dare brachia funes.
Brachia non habuit, truncoq: repandus invndas Corpore defilqt, falcata muijfma cauda e ^alia dimidia finuantur Cornua Lun%.
Pentheus tandem, iuxta vaticinium, Bacchi contemptor properans in montem Cycherona, vbifacrificia Bacchi celebrabantur, repente mutatus in aprum dilania- jj tus eft,
Jtle aper in noBris errat qui maximus agris,
Jlle mihi feriendus aper^ ruit omnis in vnum ' T urba furens.
Poeta inquarro libro aperte, & dilucide exprimit, quomodo, pra»fer Pentheum, Alcithoe Mmei filia non foliim Bacc hum flocci faciebat, verum etiam tempore fa- crificiorom, vna cum fororibus lanificio operam dabat , Dum igitur ifta? mulieres operi Client intenta, fabellas viciifim referre decreuerunr, quarum narratione la¬ borem fuum aliqua ex parce leuarent . Iraq; illarum vna adurgens dubitamt , an priusmentio habenda efset de Babylonia, quae in pifccm fuerat murata , an de eius filia Semiramide, qu^ in columba fuerat transfigurata, an de Naiade nympha,qu2e cantionibus, & herbis, pufionesquofdam n pifces conuertit,&raodem ipfa quoq; C formam piTcis induit. An in campum efset afferrenda ratio, cur fr udus mori arbo¬ ris ohm albi, temporis tradu, nigredinem nadifuerint;quodex fanguine Pyrami, & Thisbes conrigifse memorant. Hanc igitur fabulam non amplius auditam exa¬ rarunt: de pr^edidis Poeta fic loquitur.
«— ™ I de te Babylonia narret
JJerceti, quam verfa fquamts velantibus artus StagnapaleHini credunt colutffe figura.
An magis, vt fumptis t litus filia pennis, '
Extremos altis in montibus egent annos,
Nais an vt cantu, nimiumq-, potentibus htrhh ‘ Verterit in tacitos iuuenilia corpora ptfcesi II lionec idempaffaeB ',an qua poma alba ferebat
V t nunc nigra fer at cofjtaHu fanguinit arbor %
EI fC placet, h%c quonid vulgaris fabula non e EI,
Taitbusorf amedis, lana fua fila fequente.
Fyramus,& T hysbe iuuenum pulcherrimus alter Altera, quas Oriens habuit, pr alata puellis.
Expolita hac fabula , iam Leucothoe Alcithoes foror ad aliata narrandam fe ac- dngebat.Veriimantequam exponeret, qucmadmodurafilia Orchami Regis Ache- ineni»,& Eurinomesinarborem thurisfuerit conuerfa, Martis, & Veneris adulte¬ rium expre,ffit;fiq|uidem cum Sol Martem cum Venere congrcdientcm Vulcano wdicafseti V ulcanus, rete artificiose fabricato, Martem & Venerem fimul vinciens in omnium Deorum conrpedum attulit. Quamobrem Venus indignata operam de. diti vt fol amore Leucothoes accenderetur , qui poftea , vc facilius ea potiretur , fe
in

Thyreai in JEelphtnos ,

fdnthetts in aprum.

Z.4. Mttm

Vulcani arr ti fidum.

190

Vljfsis Aldrouaodi

In Eurinomen illius matrem conuertir. ■
BitmtbiA^uadrupdes c^leftiapahttla carpunt^
Mox fi 'vicem peragit^thalamos Deus imr At amatos |
V er f 14$ tn Eireinomes faciem genitricis.
Cum sutem Clycie , qu^ & ipfk Phaebum deperibat , iim/dia quadam ftimuIatSj Leucoihot Orchamo Leucothoes patri nunciauerit filiam a SoJeffupratamfuifTe ;• cunc pater 'm arborem ingenti commotus ii^ eam adhuc vittam tumulauit vnde Sol infelicis amicae mi- thuris^ fertus eam in thuris arborem cransfigurauitj qua? metaraorphofis fic exprimitur.
V irgafiper glebas fen(im radicibus adi is Thurea furrexitjtTStnulumfi cacurnine rupit.
Ipfa autem Clycie nympha molefto ferens animo Leucothoen fibi in amore prar-- latam fuiffe, cum Solem maxima beneuolentia profequercturjingentiaffci^amx^- rore, nouera dies abfq-.alimento traduxit ; fcd tandem Deorum benignitate in her¬ bam Heiiotropium mutata fuit, qux*planta adhuc priftini i^moris memor 3 inclinato clycie nym- cacumine Solem ab ortu ad occafumconcomitatur.
pkain helio =°° ■ — — . . tlla [uumquamuis radice tenetur
tf opium. Vertitur ad Solem, matataq., feruat amorem.

A

B

Expedita hac fabula, Alcithoe iulfa cft , vt & ipfa aliquod fabulofum in mediuna afferret: qu.T hilari exordiens animo, non referam, inquit, veluti Daphnis Mercurij hiius, & pador Idteus ab vxorc Thalia, ob pellicis cuiurdam metum , in lapide ver- fus fuerit, neq.- verba faciam, de Scythone, qui modo in virum, modo in feminam cefferar, omittam quoqj Cclmi, Adamantis, & Curetum cafus, qui ex imbribus pro¬ creati ede feruntur, neq; fermonem habebo de Croco adolefcente, & Smilace vir- . gin e, qui florura formam adepti funr.
^ Vulgare staceOidtxitipaHoris amores
Daphnidis Idaii quem nympha pellicis ira Contulit in f axurn.
Nec loquar vt quondam natura iare noaato " Ambiguus fuerit mod)} vir, modio famina Scython.
" Te quoqi nunc Adamas quondam fidi jftmeparuo
Celme loui, largoqi fatos Curetas ab imbre.
Et Crocon in paruos verfum cum Smilace flores,
Bermaphro Referam, inquit, quemadmodum Hermaphroditus Mercurij , & Veneris filius d g ditasi(f> Sal mymphis Naiadibus olim in monte Ida educatus, proprijs fedibus relidis,ad quera- snaeis nym- Cari:^ fontem peruenit , vbi forte Salmacis nympha habitabat. Hunc igitur pha in vnu «'u fontem ingreffum Nympha confpicaca, ita immoderato eum affedu pro-

cerpus*

fecura ed, vt adolefcentem complexa ab illo feparari nequaquam potuerit, fcd am- bo vnum corpus, vtroqj integratum fexu deinceps repr^fentarunt t hoc autem fie exponitur.
illa premit i demijfaqi corpore toto

Sicut inharebati pugnes luet improbe^ dixit^
Non tamen effugies 3 ita Dq tubeatis^ iHam Nulla dies d me, nec me deducat ab iHo.
Vota fms habuere Deos-, nam mixta duorum Corpora iunguntur^faets fq\ induitur illis Vna ef‘c.
De hac tranfiiiutatione Aufonius elegans habet epigramma quod filentioinuol^ uendum non ede putauimus. hoc autem fic fe habet,
S almae ts optato concreta e!f nympha marit 0 Fdixvirgo^ ftbifl fcitineffevirumi Ettu formo jf ltiuenis permih e puella ^ ^
Eis fdix, vnum fi licet effle duos.
His expolitis fabulis, & fotoribus Thebanis conticentibus, repentenumine Bac- chi, & fono tibiarum h^ perterrefedir, nodeqi ingruete, in vcfpcrtilionfi figuram abierunt; vt in h's verdbus legitur.

B

Monftroram Hiftoria. ipi
%umnieniumtenehr{^f aruos membrana j^er artus,
Vorrigttur, . ’ _
Cenat^qi loqui, minimam troeorf ore vocem '
^.mittunt, feraguntq-Uem Hridorequerelasy ^ .
7 e6iaq\ non (yluas habitant, lucemq\ perof^
UoBe volant, ferOq i tenent k vefptre nomen, •
latrjj explanatis exemplis, fama Bacchi fa<Sla, erat celeberrima. Sed inter cjete* ros Ino Bacchi nutrix, & matertera, vxorej; A chamantis potcftatera Bacchi late patere diuulgabant:qua decaufagraue lunonis odium incurrit, quse ad Infernos E defcedens receirus,vnam furiarum in Achamantem folicitauitjvndc hic furore cor¬ reptus Clearchum proprium filium interemit. Sed Ino furorem mariti fugiens cum altero filio Melicerta in marefe prjccipitauit , qui poftea a Neptuno in marinos Deos, nempe Melicerta in Palemonem, &lnoin Leucothoen mutati fuerunt; idq: a Neptuno precibus Veneris facium fuifiTe perhibeturjcum ipfa quoq: exfpamatna- ris fe originem traxifle narrauerit,

At Venus immerit^ neptis mi fer at a labores^

Sic patruo blandita fu oeH : ^ numen aquarum I Magna quidem pofco,fedtu miferere meorum, laniari quos cernis in Ionio immenfo',
EtDijs adde tuis, aliqua cf mihi gratiaponto eB Si tamen in medio quondam concreta profundo '
Spuma ftti,gratumqi manet mtht nomen ab illa.
Annuit oranti Neptunus, ab flulif illis
^od mortale fuit, MaieBaternq, verendam ' .
1 mpofuit, nomen q',^mul,fa€temq\ nouauit,
Leueotheaqi Deum cum matre Valemona dixit,
Thebanse vero lunonis comites partim in faxa,partim in aues abieruntsquocirca Cadmus has ponderans calamitates , ex thebanis fedibus in Regionem Illyricam vna cum Hermione vxore profugit, vbi tandem a Dijs in ferpentem fuitiransfor- inatus;vxor jgitur Cadmi fic ab Ouidio introducitur.
C adme mane, teqi inf^Ux his exue mon Uris Cadme quid hoc f. vbt pes ? vbt funt humeriq\,manufq: ?
G Vt calor facies ? ^ dum loquor omnia, cur non
Me quoq» cale si es in eumdem vertitis anguem^
Et fubito duo funt, iunBcqi volumine ferpunt Honee tnoppofitt nemoris fubier e latebras.
Ex prole Cadmi adhuc Acrifius apud Argiuos regnabat, qui non modo Bacchfi, fe(L<alia quoqj numina afpernabatur. In primis nepotem fuum Perfeum ex Ioue,& Danae natum minime credebat, htec aut0 incredulitas non mediocre detrimentum illi attulifie fertur. Forte igitur Perfeus ad accipiendum Medufje caput a Polyde- ^e milTus fuerat,cuius capitis afpeiJlUjhomines in faxa vertebantur. Iamq;Perfeus, Mineruaopem ferente, caput Mcduf« retulerat, ipfoqi per Africam iter habente, ex guttis fanguineis a capite in terram cadentibus ferpentes fune procreati , & ex vtero Meduf^ equus alatus, nimirum Pegafus exijiit.
Cumqi fuper iJbycas viCior penderet arenas iiorgonei capitis gutta cecidere cruenta,
^as humus exceptas varies animauit in angues, lam Perfeus ad Atlantem Iapeti filium peruenerat, qui Atlas,cum olim a Tfaemi- ®e Deorum antiftite refponfum acceperit , ne quemquam ex louis prole , hofpitio honeftaret, fi vellet horruro, in quo poma creiierant aurea, cuftodiri,Perfeo longo itinere defatigato hofpitium negauit . At Perfeus !detc(5funi Gorgonis caput illi obiecit,quoconfpe<ao, Atlas illico in montem eiufdem nominis mutataseft,qui ob altitudinem Ccelum fufiinerc perhibetur* Sicenim Perfeus introducitur quens .
at quoniam parui tibi gratia noUr a eH,
. Acctpemunus,ait,l{uaqhd parte Medufe.

Soror es The hanp inve- (pertiliones.

\

Venus orta fAT fpama Maris,

Cadmus, ^ vxorin fer” pentes.

Atlas in montem fui neminis.

I

^Judromedn fcofnU aUi- gata^

' Multi in fnontei ha- i/ormati»

l>relus ia

Mu/k ia tim..

1P2

Vlyfsis Aldrouandi

Iffe ytmverfusfquallentiaprotulit ora,
Quantus erat mons fa6iut Atlas-^ nam barba-^ cowaq)
Jn fyluas abeunt^ iuga funt humeri f, manufefi
caput ante fuit^ fummo eB tn monte cacumen.
His peradtis, Pcrfeus per Aethiopiam iter faciens ad eana peruenitfedem , vbi Andromeda Cephei, & Caffiopes filia, obtnacris fupcrbiam.monftro marino ex- pofitaconfpiciebatur . .Quandoquidem, Caffiope inter Nereides fe pulcherrimam iadante , Neptunus precibus nympharum motus marinum monftrura ad Aethio¬ piam vaftandam incirauir. Qua de re confultus luppiter Hammon, qua ratione Ne- reidum numina placari poirentjrefpondit: id fieri non polfcjnifi aliquis ex Cepheo, & Cafliope genitus beftfT marina dilacerandus obijceretur. Cum igitur Androme¬ dam fcopulo alligatam, & i Fera deuorandam PeiTeus confpexfiret,dotibus formte irretitus, eam fe liberaturum pollicitus eft, ea tamen conditione, vt fibi in matrimo¬ nium locaretur. Cepheo annuente, monftrumfupcratur,& puella Perfeo in ma¬ trimonium datur. Cum igitur ad Regiam Cephei pfrueniiref,narrauic qua ratio¬ ne capilli capitis Medufe in angues fuerint tranfmutari: nimirum cum ipfa irinibus aureis infignita, &form:e fpedab^ilis, & a Neptuno defidcrara,iliius permixtionem effugere non potuerit, ideo cum ipfo in templo Mineru^ concubuit. Quamobrem^ violata loci religione, Minerua in iracundiam praeceps duda,crinesillius aureos io totfedos ferpentes transfigurauir,
• •»— . fseue hoc impune fui [Jet

B i

Gorgoneum crinem turpes mutauit tn angues.
In quinto libro Poeta narrat, quod Andromeda Perfeo in matrimonium data, Jautum paratur conuiuium. interca Phineus Cephei frater ,cui olim Andromedam maritari promifferant , cx tempore hominibus armatis fiipatus accedens puellam eriperePerfeo conabacur.Scd cxalteraparte Pcrfeus minime perterrefactus multos interemit, & cteteros, det edo Medufie capite in montes tran sformauit.
bts centum reEabant corpora pugn%^

Gorgane-i bts centum riguerunt corpora, vifo.
Demum Pcrfeus hinc verfus patriam difcedens, Pretum , a quo Acrifius auus i regno fuerat pulfus.mofirato Medufa? capite, in lapidem mutauit, &auo (quamuis immerit6,quia fpfe cum Danae matre in arca claufus in mare proiedus fuit^regnura refiituif; de hac raetamorphofi fic habetur.
ora^i Regis

Cl

Ore Medufeo ft licem fne f anguine fecit,
Hadenus Minerua ad tot, tanraq. pr^efianda facinora, Perfcumadminiculauit: fed eodem tempore Pailas ad montem Beotiae Helicona peruenit, & a Mufis intel¬ lexit Pegafnm.,cquum alatum, cuius paulo ante meminimus, vna cum Chryfaore ex fanguine capitis Mcdufje natum fuiffe, qui accedens ad Helicone montem, vngula humum pulfans patefecit fcaturiginem fontis, qu^ tTrrrozp/v» nuncupatur. Pofih^c vna ex Mufis narrauit Palladi, quemadmodu ipfaj Mufie olim in aues fuerunt tran- (mutat^. Etcmm dum ad montem Parnafum properarent , oborta in itinere tem- peftatc,ad fdes Pyrenei inuitantis diuerteruni,qui Virginum pulchritudme captus, in quodam thalamo claudi iuflljt,_vt iliis vim inferre poffet. Mufie autem in aues com uerfse aufugerunt.
- ..L I I ■— claudit fuateci a Pyreneus

©f

Vmcfi parat-i cjUam nos fumptis effugimus alit.
Interea dum h^ec a Mufa narrarentur, nouem pic« inter ramos arboris garrietes Sthumanafere verba proferentes a Minerua confpedie funt. Vtautem ab admi. ratione Palladem Mufa remoueret,id totum cxplicauit dicensi Pierum ex Euipe vxore filias fuftuliffe , quarum venuftate , tanta animo matris acreuit infolentia, vt Mufarum pulchritudinem illis comparare, eafq: ad certamcprooocare aufaeffet. Quapropter vna ex Picridibus fuauem cantilenam edere ctepit, narrans vcluti Ti- pheus, & rejiq ui Gigantes magno fuperos timore opprefferint ( idq: referebatur, vt Deorum fa da vilipenderentur ) immb addidit , quemadmodum buperi ingenti perfulfi metu in Aegyptum fugerint, vbi pofica luppiter in Arietem, Apollo in
Coruum,

Monftrorum Hiftoria.

m

fornum, Baechus in Caprum , Diana in fcieaia luno m Vaccam, Venus in pifcem, ittppter in & Mercurius in ibin transfigurati funr, Antttem,
Duxq -, gregis, dixtt^ fit lugpter, irnde recaruis A f ollo in
.formitis Lyits ibicum cormhas dmaono coruum.
Belim in corm, proles Semeleia capro,, Bacchus in
Bele foror P hehi, niuea Saturnia vacca, . caprum,
Tifce Versus latuit, Cylleneus ibidts alis, Btanain fe
His conuitijs in Deos a Picridibus prolatis ; ex altera parte Muf^ fijos ederunt lem, cantus, & inter has Calliope prima, cui totius certaminis prouincia demandata fue- /uoowvuc- E rat, non Deorum vituperia, fed Cereris encomias&potiffimum Proferpin» raptum cam, canendo elegantifiime deferipfit» Primoqr narrauir, veluti Pluto inferna regionis Venus in pi Deus , dum per loca fpatiaretur herbofa , vifam Proferpinam Cereris filiam, eius fcem, amore ita confiagraui^ vt illam proprio impofitam currui ad tartarea regna dedu. Mercurius xeric-.quamuis Cyane nympha raptui incaflrumrelu(5t:ari Conaretur; quocircaingen- in ibm, siafilictata dolore formam fontis adepta eft.
M Cyane raptamqi Deam contemptaf fontis ' Cydne in
lura fuimarens ineonfolabile vulnus, fontem.
Mente gerit tacita, lacrymtf y, abfumitur omnisi Et quarum fuerat magnum modo Numen, i» illas E X tenuatur aquas,
P Ceres autem amiifam filiam per cunelas totius orbis regiones inaeftigans,tadera ^ feffa,&fiti opprefia, quamdam rogauit vetulam, vtfibi modicum aqu^ead leuan^ dam fitim traderet; fed illamuftum farina mixtum eipropinauit, quod Ceres bibes a quodam puero irridcbatur;hinc Dea ira aocenfa huiufmodi materiam in pufionem Impudentiffimum expuens, eum in ftcliionem varijs confperfum maculis rautauit:de qua transformatione fic legitur.
Inqi breuem formam, ne fi ^is magna nocendi,
Contrahitur, paruaqi mtnor inen/ura lacerta e If, ' Uouem
Mirantem, flentemq-, tangere monBra pauentem Fugit anum, lauhrafq-, petit, aptumq-, colori Nomen habet, varqs Bellatus corpora guttis.
Tandem Ceres, cum, luftratis Regionibus eundis, nullibi filiam inueneric,denu6 G iu Siciliam reuerfa eft, vbi ab Aretufa fontis Siciliie nympha Proferpinam a Pluto¬ ne raptam fuifle intellexit. Tunc Ceres confeftim recuperanda fili^ gratia ad lo- uem profeda, facultatem ad infernas pergendi partes impetrauit,ea tamen conditio- nCj vt nullum cibum, nifi poft reditum, deguftaret. Progreifa igitur & regrefla Ce¬ res ab Afcalapho Acher6tis ex Orphne nympha filio coram louc accufata fuit,quia granum mali punici in itinere deguftauerit: vnde hic ftatira in bubonem auem mala femper praedicentem conuerfus eft.
Ingemuit Begina Erebi,teBemqs profanum, - sifcalaphus
Fecit auem, fparf <mq: caput phlegetontide lympha in bubonem.
In roBrum, eJ* plumas, (jr gr andia lumina vertit,
Fada fitvt volucris^ venturi nunc i a luBus Ignauus bubo dirum mortalibus omen,
lupiter igitur ^quamexercens iufi:itiamfanxit,vtProfcrpina,obmobedientiam, partem anni apud virum, partem apud matrem confumeret . Interim Syrenes Pfo- ferpinae comites tanto amore eam profequebanturjVt precibus alas a Dijs impetra- ucrint, vt facilius per terram, atq; mare jpfam inquirerent ideoq,* mutat<e in aues, ' facieq; & voce humana infignit^ iuxta mare fi culum habitant, vbi tam fuaues edut cantillenas,vt nautas iliactranfeuntes fubnfergant.Harum prima Parthenopejalte- ta Leucofia, & tertia Ligia fuit appellata.
Pluma, pedef p auium, cum virginis ota geratis, Sirent^ iti
An quia cum legeret flores ^roferpina vernos auet.
In comitum numero mixta Sirenes eratis,
^ampoBquamtotofruBfUqu^fBis in orbe.
Protinus vt veBram fentirent ^quora curam,
R Poffe

H

I

^Aretufa m fontem^

^ex lyn^us. lyncem.

Vieridec
^kas.

Uulhffyg- mea m gme

Cyna^aim

ip4

Vlyfsis Aldirouandi

FOjfefaper fluctas aUruminfi Here remis OptaHiSi facUefq’^ Deos habaiBis^ & artas VidiBis veftrosfubitis flauefcere pennis,
Immo Arethufafuam quoqj transformationem recitault j etenim h;KC nympha Dianse comejs in fluminis Alphei amorem incidit; cumqj is fugientemArethn- famperfequeretUTj nympha^ auxilio Diana» implorato, ftacim /n foatera ceffif,
cur fit Arethufafacer fons}
Conticuere vnda^ quarttm Dea fuftulit alto Fonte caput^ 'virtdefqx man.u ficcatacapMosy
Flunttnn Alphei vetares narramt amores. ^
His didis , Ceres Athenas adyolaiiic , & currum ah alatis Draconibus tradum Triptolemo donauit, vt homines agriculturam doceret . Is cum in Scythiam per, uenilfet, a Rege Lynco honorifico exceptus fuit hofpitio,fcd ope Cereris a graui- bus Lynci iniidij s euafic. Quapropter Dea indignata Regem huncin Lyncem tran- sfbrmauic.
Barbarus Inuidit^ tantiqi vt muneris author \ Ipfe fit-i kcfpitio recipit.^ fomnoq^grauatumy
Aggreditur, ferro conantem figere peBus {
Lynca Ceres fecit ^c,
pr^edida igitur omnia a Calliope, eleganticarmine fuerunt recitata; hincqjMu- fa?, Nympharum iudicio, in hoc canendi certamine, palma retulerunt. Pierides au- tem id molefto ferentes animo contabefcentes in picas fuerunt conuerfte, quas inter ^ ramos arboris obflrepentes paulo ante Minerua obferuauerat,
Clangere dumqv volunt^ per bj^achia mota leaat%
Aere pendebant^ nemorum conuitia picay ■ Flunc qmqv in alitibus facundia prifea remanfit^
Bauc aq\ garrulit a;., ftudiumqi inane loquendi.
Infcxtolihro poetaexponit Palladem, audito Mufarum, & Picridum certamine confideralfe, qua paena & ipfa affedura eflTet Arachnem Lydam Idmonis filia , qu^e in lanificio fe Minerua peritiorem efle prxdicabat. Propterea Pallas anile induens formam, & ad Arachnem accedens, illiperruadebar,ne impofterum Minerua pro- uocareauderet.Sed puella, prtrceptis vetula contemptis, multo magis fe iadabat.* bine Pallas rurfus in diuinam rediens formam, puellam impudentia taxauit. C
Ballas anum fimulat^ crine fq\ in tempora canos Addit ■i fr infirmoi baculodum fuftinee artus,
Immo Pallas non folum impudentem, & ineptam appellauit Arachne, fed etiam prodidit faciendum effe periculum, num in tali opere ab ipfa poffet fuperari,. Qui¬ bus didis, Pallas prima telam fuam texens in ea defignauit;queraadmodu ipfa cum Neptuno, 'de nomine Athenis imponendo certauerit, &vcluti Neptunus' ex faxo equum, &: Minerua ex terra oliuara eduxerit, Prteterea texendo pinxit R hodopem Strimonis fluuij filiam, & Hemum illius maritum Deosfe iadantes,in montes fuif- fe tranfmutatosjquibus addidit transformationem mulieris pygmea? in gruem, quae lunone pulchriorem fe praedicare aufaerat;item mutationem Antigones filiae Lao¬ medontis in Ciconiam , qu^ cum I unone contendere non dubicauic. Itidem deli- neauir transfigurationem filiarum Cyrnes Regis Aflyriorum in lapides graduum templi lunonis, necnon mutationem Cynar:^ in faxum,quod praedidos templi gradus tanquam tot corpora filiarum ampledebatur; his verfibus fic exponitur, Cecropia Pallas fc opulum mauortisin arce pingit^ (fi antiquam de terrp nomine litem.
Bis fex epLeftes medio loue fedihus altis Augu fta grauitate f edenti fua quemq^^ deorum Infcrtbtt facies: louis eftregdis imago.
Stare Deum Pelagi^ Iqngoq^iferire tridente ,
Afpera faxa facit &c ,
‘Threiciam Rhodopen habet angulus vnum, (fi Memnm ^unc^lidos monte S:^ mortalia corpora quondam^
, ' 'Altera

Monftrorum Hiftoria.

^9

,‘-r

• W i f

E

Altera pypneAfatummiferAhiU matris Pars habet^ybane Jano certamine vi^ ara
t Bffe Gruem,
Pwxity ^ Amigenem aufam contendere quondam Cum magni conferte louiSyquam tegta luno .
In volucrem vernt^famptise^ candida pennis < .
Jpfa fibi plaudit crepitante ciconia roilro, : ^
^ui fupereft foUts Cynaram habet angulus orbum^ - ifqi gradus templi natarum membra fuarum u {j, AmpleSiens,: . A
Ex altera parte Arachne intexuit fu^ tel2E mutationem louis in Taurum ^ ob Eu* ropatn Agenoris filiam, in Aquilam ob Aftericnj in Cygnum propter Liedam Te- fbj filiam, in Satyrumob Antronara Ny.<S:ei filiam, in Amphitrione, ob Alcmenam Elcdrionis filiam, in aurum ob Danaen , in ignem propter, Aeginam Afopi filiam, in paftorem ob Mcmnorynen5& deniqj in ferpentem propter Proferpinam. Quatn- tiis alius Poeta quatuor tantiim louis transfigurationum meminerit hoc difticho, Faciut ob Europam^ Danaen y Ny^eida^ Ledam^-
BoSf Aurum^Satyrasy luptter albus olor, .
Sed hoc obiter diflumfit. Infuper Arachne fuo textili fimulacra amorum Ne¬ ptuni addidit, qui in amnem Enipeum couerfus efi:, vt Iphimeniana amplecJleretuf, in T aurum, vt Aeolia Aeoli filia potiretur, in arietem , yt BaFaltida. comprimeret', ^ iq equum, vt Cererem, & Medufam confequeretur, in Delphinum, vt cum Melarho puella cubaret . Frecterca eidem tela* intexuit amores Pha?bi, oftendens- tUurii in accipitrem, aliquando in Leonem, & interdum in pafto.rB, Gb liTen MachareI filiam mutatura fuiiTe . Neq; omifiit ieones amorum Bacchi qui inivuam transfiguratus Erigonem decepit. Adealcem telsc delineamt fimulacrum $.arurni qui induens for¬ mam equi cum Phylira Oceani filia concubuifi ex qua poflmodum Chironem Cenr ^aijrumiufcepit; carmina funt h^c. •
’ ; ■ ' Maenis elufam/defignatimagme tauri Europam. >
Fecit y dr ABerien aquila lupi ante teneri.
Fecit olorimis Ledam recubare fab alis.
Addidit vt Satyri celatus imagine pulchram lupi ter tmpleuit gemino NyBeida fcstui ( Amphitrion futntyeumteFtrynthiaaepity
u Aureus vt Danaeny Afopida Iu feritignis) MnemofinenpaBoryVariufqiDeolida ferpens.
Te quoqi mutatum torm Neptune tuuenco ,
Virgine in Aeolia pofuitytu vi fus Enipeus
Gignisy & Alotidy arjes Bafaltida fallit, ' . ;
Et te fiaua comas frugum miiijftma mater Sen fit equumyie fenftt equum crinita colubrit . ■
MaterequiuolueriSyfenftt delphina Melantho . -
Vifitur hic etiam agfeBis imaginePhabusy . ^ * :
f Vfqy modi) accipitris pennasymod)) terga Leonh . . i i
QeJferityVt paBor Machareidalu ferit Ijffen, < . . w' ■
LiberyVt Erigonen falfa decepent^a': ; -
V t Saturnus equo geminum chirona creauii,
Pofteaquam Arachne fimulacra textilis Mineru^e miro fabricata artificio obfer- iiauerit,atqj fuum opus illi minime efife comparandum, id acerbiffime ferens, la¬ queo vitam finiuit. Tunc Minerua hanc puellam in araneam conuertic.
, 1,1,.— pendentem fallas miferata leuauity Defluxere eomay cum queisy dr naris y & auresy Fitq-y caput minimumy toto quoqi corpore parua eB^- 1 n latere exiles digiti pro, cruribus hgrem.
C pera venter habety de quo tamen illa remittit
R % Stamen^

-4

lupite f ia varia traf- formatus.

Nerunl transforma 1 10 nes.

Baccbfy& Saturni nie tamorphofes

rtf>

G

H

Arachne h araneam.

Ip^'

Viyftis AHroua«d[i •

S\i \ ’« ^
V
' \i\A\ ' •.»' '.
•■. ■ ,'- . ; t
• vfc. -.j,, * .« - . .

Stame)9^ & dist^uas exercet drama teUs.
Verum HiobeTantali filia cafum Araehnc-si minimi peFpeudens , cumcx Aia- phione marito feptetnfilioSj& totidem filias furcepiiTer/acrifida Latona? nofolimi flocci faciebatjverum quoq^feilli iivbbooVfbus praeferendam clfe opinabacur:qua- mobrcm Latona hac temeritate fijmuia.ta fifjos ab Apollline',^ Diana fagitris trans¬ figi iuffiti hac de re pacer nimio af&^i:atus ttiJECore fe ipftifn"peremit , & Niobe for» mam faxi adepta efl, ^
Nec Jieciicermxyiietirachia reddere geBus-i Nec pes ire poteIi:ytntrAqu6(ii'vtfcerafaxtimeH.
Athplius Latona per Lyciam iter habens, & ardenti vexata fiti ad fiagnum ac- A ecaens, ^ ab agricolis Lyciis impedita, eOs tSonfcftim in ranas transfbtihauit* *
Deatoiienfqi ad fykerd palmas^ - '

- .)

Tt"'„P

[SfjBici Lyl fpmraaasc,

■ .r

Sdgah Kiar j^phpnkc^

V

V regnem hirundine.
Vh ilomeU in lufcinid, Tereasinv-

pupam.
ijysinVha,'
panum.

■ r' >v' nnl iyieternum BagnUi dixit.^ viuatis^ ia ipte^.
■SdidmUiifim fuhaptta.^ fui), aqua nude dicereaentant. •
?Y'S}x 'quoyv tam radia e ftyn f kt cUta tume f eunt ' ^ ^

Jpfacfj^taTantpiatuicseenuicia ri^ws. -• • - -

T erga caput tangunt^iColld intereepta^identur.
Spina vtrety venter^ pars maxima corporis albet hi mofoiflnoua faUUht in gurgite ran^.
Hfcftupenda DeorG miracula Thebanfcelebrabacrirnmointer illos nio abfiiit, qai Apofiinis vindida de Satyro reticcfet,*quandoquidem Marfyas fatyrus tibiaru g canta Apollinem proiiocans , &iandctna^*^o fuperatus,cute priuacus fuitjdc fan- ^uis a toto corpore dimanans mutatus eft in finuium , qui per Phrygiam-deturrens 'Marfyas a nomine Satypi nuncupatur. ' c;li »■,;>' Mar fyanomeribabeiVhrygiali-qmdi^tmus amnis.'
iH-is calamitatibus InterfuiiTe Pelopem tdferunt, qui Tantali Arcadi* tyranifuit filius, & ab eodem patre cOctus, ^ Diis difeumbentibus inter lautas epulas appo- fitus, a CUIUS cfu omnes, pr*ter Cererem , abftihuerunt : immocolledis membris animam ab Inferis, ope Mercurii, eaocatam reftituerunt,&qu©niam finifter hume¬ rus deerat, ei eburneum addiderunt, & Tantalum patrem ad tartarcasfedes pr*- cipitarunt; vbi inter efeuienta, & potulenta, affidua flimc,atq:fiti cruciatur. Itares fe fe habebant, cum Principes multarum Regionum, vt publicis intcrelfent fpciSta- cu lis, Thebas proficifcebancur, Athenienfes tantum aberant, quia eorum ciuitas C a populis finitimis oppugnabatur . Ideo Pandion Athenienfium Rex ^ Tereo Mar¬ tis filio, ^ Thracum rege opem ad bellura iQipetrauit,& illi filiam fuam Prognen ift matrimonium d«dft. H*c igitur in mariti regia vetfans incredibili vidend* foro- ris Pbil omel* cupidine capta maritum Tereum rogauit,vt profedus Athenas foro*- rem in Thraciam duceret, Tereus vteoniugi morem gereret, Athenas peruenir5& amorem Philomel^incurritiquareilli in Thraciam dui^t* vim i ntulit,& ne cuipiam hoc fcelus manifeftaretur, linguaaraputata, eam in ftabnlis daufit, deinde fororeni coniugi in itinere pcriiffe affirmauit-.fnterim Philomela ne tantum fcelus occultum maneret, vellem Terei fceleribus ddi gnatam forori mifit . Quapropter Progne, hocintellcClo , furore quafi percita reclufis ftabuiis fororem in Regiam deduxit, & filium Ityn interfedlutp patri deuorandum appoluit.ld animaduertens Tereus, con- _ iugem, Philomelam perfequens in canfa fuit , vt omnes, Deorum mifcricordia, n auium pennas induerent. Itaqj Progne in Hirundinem^ Philotneiain Lufeinia, Te¬ reus in Vpupam, Pys in Phafianum. conuerfi funt.
T une fequitur nudo genitas Pandione ferro Corpora crcnprdum pendis pendere putares.
Idendthant pe emis., quarum petit altera fyluas^
Mtera ucia fn^ity ?teq ; adhuc de peSiore cpdU Ex ce (f fgnataqi fanguine p-luma ei?.
Ille dolore fuo. p^mq^cufidine^elox ' ' ■
Vertitur in volucrem^ cui fiant in vertice criUa.^
Philomela autem, Author Piiilomelas fic canit»

Monftromm Hiftoria.

P7

Tlet Vhllmela nefai inceHi Tereos^ ^ qu^
Muta puella fuit^i garrula fertur ams,
Pandione mortuo , Eridheus ope Palladis regnum Athenienfe occupauit , vbi quatuor filias habuit, fed duarum venuflaorum alteram Procrin C;^pbalo marita- uif, alteram Orithyam Boreas Thracite ventus raptam in Thraciam detulit jcx qua Zetem, & Calaim filios fufeepit, quipoftea cumalfis Argonaucis ad velius aureum afportandum profedli funt. i'-':'" .
In libro feptimo Ouidius memorat Mingas ThefiTalia: populos, necnon filios Ori- thiie nauigantes , tandem ad Phineum in fumma calamitate verfiante peruenifTe. £ Namqj cum proprios filios Ofythum,&(£arabin exc^calFet^ipfe quoqieademp^- na aife dius fuit , immo Harpias fiediffimas aues illirapienfcs efcashabebat, quas pofteaZetes, & Calais,vt Phineo gratificarentur in fugam verterunt . Deinde hi cumperueniffent Colchon aureum vellus poftulabanc^ fed refponfum habuerunt, tauros naribus,& ore ignem fpirantes prius eiredora'andos,& hominum armatorum impetus es dentibus feminandis nafccntaim reprimendum , necnon Dracone vel¬ leris aurei cuftodem fopiendum,cum hiS profedlus erat iafon Aefonis filius, qui per- ueniens ad RegiattiaMededRegis filia fuit adamatus*, quapropter illius ope, fupe- ratis omnibus difficultatibus , velius aureum reportans , vnaefi Medea Corinthum reuerfus efh vbi Aefoiiem patrem, auxilio pariter Medeae vxoris magica? artis peri- tte, ad tEtatem quadraginta annorum rcuocauit . IIoc miraculum animaduertens ^ Bacchus, eam rogauitjVC nutrices ruas prifiincciuuentuti reftitueret, quod Medea ^ non folom hoc libenter prtefticit,. fed etiam BaccI^o perpetuam donauic adolefeen- tiam^' -Interea filiie Pelisc inimicie iafdnis cum Medea /amiliariter verfabantur , & his obferuatis miraculis , illam obfeci arunt , vrfeniuni Pelis patris exterminaret. Illa autem vc lafonis inimici vltionem fumerer,fuafit mulieribus, vt proprium pa¬ trem inrerfedlum decoquerent , quo fadito, Medea currum Draconibus tradum confeendir, &ad Othryn Thefiali^ montem euolauit, vbi quondam , tempore di- luuij:Deucalionis,CerambUs, Nympharum implorata ope;, ia aucm fuit commu¬ tatus : . o; ,, - - , " ■ ,
■—i——* (fientu ve gerit loca nofa Cerambi,
Mic ope Nympharum fublatu sin aer a pennis - Deinde nemus Id^um petijt, vbi M^ram in canem conuerfam vidit.
Bt quos M ara nouo latratu terruit agros, ^
Ab hac regione Medea ad vrbem^ Emypili acceffic, vbi Co^e matrona? venuftio- res Venere fe iadantes, in Cornutas boues jbrerunt.
Eurypyltqivrbemjqua Cop cornua matres
' Gefferunt, ^
Hinc C^am quoq; vCbem penetrauic, in qua Alcidamas columbam ex filia prOf creatam confpicatus efti ■ ^
■ \^jiapati'r Alcidamas placidam corpore nata c ~ ' ~ ' Miraturus erat nafetpotut^e columbam, • s
1!* Jmmd'MedeTalialufirauit loca , vbi Philirus quidam puerum Cygnu deperiuit, fed is cum taurum petitum non obtinuerit, ex alto loco fe prsecipitem dedit , & olo¬ ris formam induit.

G

H

MefilqtfateOiCun^ii cecidi feputahanfi FaSiusolor mueis pendebat in aere pennis.
Tunc Hyriae macer cafum filii ifl dies deplorans tandem in ftagniim fui hominis fuitrautaca. - .
At genitrixMyHa feruatum nefeiafiendo ’ " ' t
" Ver qti i^ Bagnum proprio de Hominejecit, •
• Amplius ad vrbem AetoIiiB appellatam Pleuron profeda eft i vbi Cotnbe Ophij filia, ob in terkum filiorum dolore vexatajihauem euolauit.*' — > ^

‘ Adiacet his Pleuroniin qua trepidantibus alisi

Ophias effugit natorum vulnera Combe, ^ .
Inde etiam Calauream adiuit, vbi Lathoum regem cum vxore in volucres tranf- mutatos fuifie referunt.
R 3 Inde

Nutrices Bacchi an., no f a. in Ime nes.

Carabus m auetn.

M ara in ca* nem.

ByrUin
Sagnum,

Combe in mem.

ip8

Vlyfsis Aldrouandi

lAominet ex fmgit nati.

Aconitum
rpemnam.

'Arne' in mo^ nedalam.

poYmic§ in

homines,
■: i ^ * r {

J-JS'.".-

-v*- •

jnde Calaurea l^athoidot afpkit jarua^
1 n vclnct em ver fi cum coniuge confcia Be,gts .
Poft cafutri pri^di^lorutu, Medea obferuauit.CephifcJnfatanepotisIugen£eraj& ab Apolline i n Phoceo trans formatum. - - / ,
CephifQwf.rocghhtnc deflentem fata nepotis, , , ^ ^ .
Igefptcit in tumidam \^J$scen ab ApoUtne/verfum, y , ,
Tandem petijt vrbcm Ephyren , vbi primum e fungis humana corpora genita fuilfe tradunt, ... , .
hic ^inveteres mortalia primo
Corpora vulgarunt plumalibus edita fungis» ^
Huc ,cOm perueniiTet Medea conquerebatur fe a ob Creufam Creoncis Re»is Corynthiorum fiiianua lafonefuiiTe contemptam; ideoq;rcgia ;aGceiifa,.fiijfqjco- rana .patre dilaniatis^Athenas Draconifeusalatis fuit dcJatajvbiPoJyphemonisne. ptem iayQiucreram,UtatamQbferu3uir. . h-
. . Innexum^ neuisneptemf^olyphemonis alis,
Medeam hucaccedentem Aege.us non foliim honoriHco hofpiGio, fed ecia molir lefto excepit, ex qua Medum filium furecpicJficerim Thefeas Aegei filius dudum a patria abfens Atheitias reuerfus eft ^quem pater, ob diutupjium tempus, no agno* fcebar, Verum huius aduentuni Medea, & fibii & filio. cime.Rs>crfuafi,c Aegeo, vt aconitum Thefeo tanquamhdfti propinaret, .-.Sed cura ille a parce tandem fuifl^ec cogoitus>A4cdea nubibus tedta vnacum Medo in Afiara profugit, Interea Aegeus, B ob aduem um filij, magna perfufus Itetitia celebrari facrificia.iuifit, in quibus cnco^ mia Thcfei corameraorar.eaeur, nempe vc|ttti^in.ner.eruerit purum toarathonium js& Scyronem, qui poftea ob infignem crudelitatem in fcopulum fuit mutatus. .
Terra negat. fedemifedem negat eribus jundai^ ... ■■■
^atoBatadm fermr durajfe vetttjias .0 ; . . r . '
In fcopulcsjfcopuhs nomen&cyronistnharet’,
Aegeus perfetaum gaudium non porui^. attingere, nara Mino ^ rouis,& Europ» filius bellum Afhenienfibusmdixit, variafq; gentes hincinde congregauit , inter quas colentes Sithon infulam recenfentur; quam infulam Arne puella auri pulchri¬ tudine capta hofiibus Athenas oppugnantibus prodidicsjquarem volucrem mone¬ dulam fuit transfigurata... . „ '
quamf^\ impia prodidit Arne ■ •; ■ v ^
Sithonis accepto.^'^md auarapopefeerot^^aurOi .. J
MutataeSin auemyqup nunc quof, diligit aurapty ■ ' . . n '
Nigra pedeS'i nigris velatjtmonedula pennis, , ;;
Poflli^c Minoi auxilium aduerfus Athenienfes petenti Aeacus negauit. Interea nauis Achenieafium, in.qnaiCiephalus erat legatus ad Aeacum .peruenit,vt ab ilJo aduerfus Cretenfes opem impetraret ; tunc Cephalo 1 i be^^Iiter excepto Aeacus auxilium pollicitus, regionis calamitatem narrauitjniruirum, quod vagante pefiilen- tia eundi homines interierunt, Ipfe. gutern Aeacus cum^efiet ?oni&. fidius a fummo patro imp? fctuitjVt formicari' egionis in tpi homines vei:|e.fQfl[tUf3.qid Myrmidobes appellan' fuerunt, .0-. ' : , qr,
P'0ta louifoluo, populi f£'% recentibus vrhem ■ • : J)
VartioYy vacuos prifeis cultoribus agros.., . ’
Myrmidon affgiVOCOy nec origine nomina fraudo, ,
His .didis ab AeagOsiCcphalus Regiam arepodit,, vbia Phoco Aeaci filio hober- rifice exceptus interrogatur de eleganti iaculo, quod manugeftabat, cuiixlpfQndft illud fibi donatura ab vxore Procride Ercdhei Axhenien-lfum Regis filia j vna cuni cane, qui poftea vulpem infequens vna curaipfa in lapidem tranffortna^tus eft.
^ In Ubr.Oiodauo reciratjqaemiadmodum Cephalus chm:C0!pia militum Athenas re- ucrfiis efi. Sed Minos in-cecea propter necem. filij Androgei Megaram, ib 4^*3 Ni* fas regnabar, obfiderc c«pic,,vrJUa expugnata, faciUujs vidQriameonfequeretur.
In hac obfidione Scylla Nifi filia Moenia vrbis afeeadene faepue folebat,vt Minoem b.eUki%febu5 Orperam dantem intuereturiquare illius 3mqrem»iD:GUlirit,8cciln0lIa potiundi facultas daretur, illa crinem aureum Nifi patris, patrkiata cobrinentem
furtim

l

Monftrorum Hiftoria.

I9P

fertim abfcifliim Minoi mifiitj quo accepto, Minos proditionem amans vTed prodi- tricemodio habens, vidoriam reportauit*. Tunc ScyllaabiJlo neg^Iedlaun Cirin aucm,fiue alaudam, & Nifus paterin volucrem ciufdem nominis euolarunc . Nifus autem Grscis dicitur halitetos.
Sluam pater vt vidtt {nam iam fendebai in attras^
Et mod)) fabitit aait fuluis Halixtus in alis )
7hat^ vt harentem rodlro laceraret adunco: lllarnetu ptspim dimifit^i^ aura cadentem $uHinuiJ[e leuis^ ne tangeret arcuor a vifa eB^
E flamafuit^plumis in auem mutata i/ocatur
Cirris^ d tonfo eB^y hoc nomen adepta capillo.
Minos iam de Aihenienfibus triumphans , illis impofuit, vt nono quoqj anno quatuordecim virorum nobilium filios ad labyrinthum Crette a Dedalo fabricatum Minotauro Pafipbes , & Tauri filio deuorandosmitterent . Quapropter cum Tbe- feo Aegeifilio tertia fors contigiffetjille in Cretam profediusj ope Ariadne Minois filitv, Minotauro interfedo, a labyrintbo incoiamis exiuit, QuamuiS pofiea tanti immemor benefici) , Ariadoam vnacum Phedra fprore illinc abdu<9^am in infula quadam reliquerit» Interea Dedaius in carcere a Minoe detentus, vt illinc vna cum filio aufugeret, alas ex pennis, & ceraparauit . Sed IcarUs preeeeptis patris mini¬ me obtemperans altius volans, & cera alarum Iiquef3(aa,/n infulam decidit , qucC •_ a nomine pueri icarea di^ia cfi. Dedaius, mortuo filio, ad Cocalum Sicilite regem ^ peruenitjvbipcrdiceaue fummopere delectabatur: nam hiecoiim fu it iuuenis per¬ dix appellatus , qui cum Dedalo erudiendus fuifiet traditus, ob inuidiam acris in- geni), de muro fuit preeeipitatus, & a Mmerua in perdicem auem commutatus.
• Sed‘^tgortngeny quondam velocis in alat ^
inqvpedes ahqhnomen^qmd^ ante^iremanfit,
N on tamen hac 'dlt^e volucris fua corpora tollit^
Nec facit in ramis^altoq‘iCaeumtiie nidos,
. ^ * Vrcplqi humum volttat-iponkqi in feptbai oua^i
Anttquiqi memor metuit fublimiacafus i
Tbefeus, Minotauro interfeiSto y maximam fibi famam , gloriam conciliauifr quamobremciues Calidoni) ad necandum aprum fuas deuaftantem regiomes illius G opem implorarunt; Nam cum Oeneus Dijs omnibus , prieterquam Diame faerrfi* calfet; Dea indignata in Gaiidoniam re gbnem deuaftandam, ingenteib aprum mifit,?,,Btjnc Meleager, Graecia? Principibusconuocatis,pJunes interficere cona¬ tus eft, fed prima omnium Atalanta aprum confodit , cuius fortitudinem Meleagev admiratus exuuias apri interfedi ilii conceffit, quas poftea fratres Althe^ Melea¬ gri matris eripere conantes perempti fuerunt. Sed Afthea fratrum rriortem intclli- gensjftipitem a Parcis conditum Meleagri xdtam continentem Vulcano tradidit, quo confumpto,. Meleager interi) t^ cuius fororcs lugentes in aues mutafse , hodie quoqi Meleag);ides nuncupantur
^ .11. »■! <«m’ natt^tn.corpore pennis . •
Alleuat^(lr longa$per brachia.porf^igitalasy , ^
, Cor.neafyOrafacitiVerfafqiper aera mktit,
PoftpaThefeus Athenas^reuertensa:b Acheloo fluuio nTuitatus intellexit quaf- dam infulas EchinadasiOlimfuifre.nymphasiNaiades, quae Acheloum vilrpeBdCbSt; immb etiampOrcepic originem alterius irtfulte ab Bdhinadibus nbn procul difiantrs/ for .Perimeles Hippodamantis filia,. cor Achelous vim- intulit , quare puellam a patre in pelagus praecipitatam Neptunus in hanc infulam muiauh, Naiades h^ fuerant^ qtta cutUsbis quin^hiuntencoe Macfaffent^ rurifqi Deos ad facr a vocaffmt Immemores noBri fellas duxere choreas.
Et paulo inferius. -
Vt tamen ipfe vides prectd^ enprocul vna recedi Infulagrata mihit Perimelen namta dicit, r H;ec narranti Acheloo ThejfeusjilliufqifociiinEerfaeruntyfed inter rllos quidam
Ixionis

Pater, ^ fi¬ lia in Nis Uy & Alauda.

Itiuents tft

Sorores Me^ le agri in 4-

ues.

n

\ ’':v;nS

200

\

Vi yfsis Aidrouandi

in Tt' Ud, gf quer- sum fuerint mutati.

\Achelom in fiumen»

Ixionis filius Deorum poteftarem dandi, & adimendi formas negabat:. Viciffim Lcicx alius Thefeifocius, Iouis,& Mercutij exemplo, vim diuinam-audientibus in- finuabat lupiterenim, & Mercurinsliumana facie in Phrygia a PhiiemCKne3& Bau¬ cide vxore honorifice excepti quodcumqjaDijs pofiulandum impetrabile concef- ferunr. Cauteri Oppidanihoipifium Dijs necantes ralipsena fuerunt affedi,vc eo¬ rum oppidum in lacum abicrir. .$ed Phdemonis,'^ Baucidis domus in templum efi: mutata, & ipfi extremam confecuti t^racem in arboks, nimirum alter in Quercamj& altera in Tiliam cefferunt. >
Ante gradus templi cum U arent for ie-i lociq^
flarrarent cafusyfrorfdere^hilemona Baxicis A
Baucid^ acGnfpcxit fenior frondere Vhilemon,.
•■NeqjkTceuQcandumeratin dubium, cum etiam Protheo Oceani j &Tethyos fi¬ lio Dij perm.iferint, vtin varias formas , &ipfi conuerterentur f quemadmodum etiam Metra Erificthonis filia id, permittentibus Dijs, pr^eftare poterat.
In nono libro Poeta diuulgac veluri prajdiela excimpla ab Acheloo recitaban¬ tur, vc vis diuina humanis imprimeretur mentibusi cum &ipre Achelous olim varias induereformas confueuerar, & potiifimum quando pater Dcianirte Ocneifilia? vir- ) ginum Aetolarum vcnufiiffimajjeam in matrimonium illi dare decreuerar, qui in lu- dta vidoriam reportalfer . Zeaq; Achelous cum Hercule in certamen defeendens varias figuras reprtefentabacHerculem ludificans.iredpoftrcm6 induit forma Tau¬ ri, quando Hercules exiiUus fronte cornu ademit, quare Achelous fuperatus totus B ‘ in fiuuiumliquefadus efi.
^tj^liiij.Acheloas agreBeSi . ‘
Et lacerum cornu rnedijt caput ahdiditvnMs. "
Hoc cornu pofteaNaiades illius filia» omni genere florumj&fruduurn refertum cornucopi^ appellarunt. Ideo Hercules vidorDeianira potitus , poft necem Eu- rynomi piifionis , cum vxore in patriam rcuertebatur . Sed perueniens ad flumen Euenum, vxorem Nefio centauro trans fluuiumdefercndamcommifit, qui mulieri vim inferre volens ab Hercule fagittafanguinchydr^infedainterfedus efl, Ve- riim Neflus'moriens veftem fanguine inquinatam Deianira donauit,afi5rmans tan¬ tam illi veftiinefTe virtutem, vt quoticfcumq; eam indueret Hercules, omnes mu¬ lieres, prater Deianiram, odio efiet habiturus. Cum igitur ad aures Deianiraper- ueniifet Herculem Ioles Euryti filia ingenti conflagrare amore , hanc veftem ab ^ Hercule perferendam curaui rj qua indutus iilicd furore agitatus Eicham famulum Famulus monte Caneo in mare Euboicum pracipitauif,quem poftea Tethys in fcopulura UcrcuUsin transfigurauit . >
fc opulum. In rigidosverfum filices pyi&y edidit atas ^
]d tine quoq^tn Euhotco fcopuhr breuf seminet alto j- 5
Gurgite^ &human% fer uat 'veMigtaforni%.- " ' , i j
- . Tandem Hercules fe m conftrudo rogo compofuit, & dcpoffta humana figura,a
. loue inter caleftes coecuscollocarus eft. Sed Alcmena macer Herculis facinora fi¬ lii diuqlgabat, &fua infortunia lola puella aliquando narrabat: namq, ‘Herculem in vtero geftans, ob partus difficultatem, Lucinam Deam inuocauic , fed illa lunonis sufiu, non ad iuuandum,fed ad partum impediendum, figura vetula, ante fores ma- j) trisHei^culis, manibus compledens genuafedebat : At Galanthis ancilla quid ma¬ li fufpicata,accedens Deianiram iam partu foluram vetula nunciauit, 'quod Lucina Galanthis credens furrexit, & confeftim Deianira Herculem' peperit : Lucina igitur- hoc Ga- mmuBeld, Ianthidis ftratagemate delufaeammutauic in muftela»5 quam mutationetij-fic ex¬ primit Poeta. . , ; '
Flumine decepto^rififfe Galanthida fama e ft^ '
Eidentem^penfamqJpfis Dea f^ua capillis T raxiti & a terra corpus releuare volentem Arcuiti inqi pedes mutauit brachia primos ;
Strenuitas antiqua manete nec terga colorem ' ' .
' A mtfiere f 'ium^ forma est dtuejfa priorh ' .
flpj quia mendaci panentemiuu fraterei - ■ •- , -
Or$

S

f

Monllrorum Hiftoria. aai

t)re fAritinoBr4fq\dommvetmmt€ frequentat.
Mis ab Alcmena narralfis , Iole quoq: fororis cafum filbntio inuoIaeTe tiolair. " QuandoquidertiBryope loles foror ab Apolline amacajcum ex Loto arbore ramum dcccrplffTctjin quam arborem olim Lotos nympha violentiam Pnapi fugiens con- teerfa quiafacras frondes violauerat, Dryope in truncum eH transfigurata»
‘ Lotos 'tn hanc nymph^ftegknsebfcpia ^rtapi
Contulerat ver fos fsruamnomtheHOittus ■■ We^cLey^at fotor boc^qu^cuinpert^^ ' -
-T" 'iret^^crratic^ktelktftfcedere nymphtt ^
jg Mqferuntradke -pedes ^c.
Dumha.’c narrabantur , Iolaus Herculis , & H^bes filiusa matre ad iuuen tutem fuitreuocatiis, quod priurlefium Hebe nemini concctfum alTeuer^bat: nili Themis iiiltitioe, & religionis Dea teftificata eflec filios Callirhoes ex infantia confciiira ad iuuencutemfuilTedclatos, vt patris per infidias necati mortem vlcifcercncur . Su¬ peros ob tot miraculaindignatos lupirer oratione placauit, ex cuius verbis Poeta in meintidnCm Mileti ihcidit5 V't facilius mutationem Byblidos in fotem’defcriberer. Etenim ex -Mileto Crecenfi , qui 'in Afia vrbLm Tui nominis sedificauit , By btis , & Cannus orcifunt. Cum autem puella fratrem impudico amore proftqueretOr Cati¬ nus talem detefiatus irapudrci-ciam a patria profugit , itla aufera fratrem infe- quens in Carism peruenitj vbi illius lachrymte in fcaturiginem fontis conuerLe
. ' . ' . ' '
Sic lacrymis confumpta fuh pheleta Bjhiis ■
Vertitur in fntem, qui mmc quoqivalltbus illis
Nomen habet Domtna^nigraq'^ -fHb 'Ilice manat.
Huius fama miraculi iB^Cretam quamprimlim perueniifetjnifi aliud magis admi- ran^Sum in tMa Regio ne contrgilTec. Etenim Ligidus quidam plebeius homoTcle- «hiifam vxorem duxit, cui grauidi^imperauft-, vt paries fa-minam perimeret, & ma- remTantfimiinddo educaret. Quambbrera Tclethufar, propter -Leua maritiniandata, Dea Ifis per quietem apparens, ‘illi perfuafir, vt ftemina pariens educaret, promittens, ^-5 daraoccafione , illi prjefto futuramiquocirca Telethufa feminam enixa, mar^m effe marito infihu^uft ,& infanti nomen aui , nempe Iphin impofuiC. Puella autem tertium decimum annum agenti pater lanthen Telcftis fi- ham inimttfimoniirrhdeditrquare Teietbufa vna cum filia templum Ifidis petiiCjCU- ius opc, fphis in virum conuetfa eft, ^
^‘'■ MaJter<a^t4templu'm,p equitur comTes Ifjhis euntem'^
" Slfdrn fdlita eft maiore grada.yfiec candor in ore
Vermanet^ vtres augemur, ^ acf iortpfe eft.
Vultus, (h‘ tncompttsbreutor tninfuraeapiliis^i Vluffi vtggris adeU-i habuit quamf&mtna^ namqu^
Famina mtper erat^pUer e!i ep-c. ' . ,
In lihro decimo habemus primo a Poeta matrimonium Orphei, & Eurydicesjhie enim Apollinis, & Calliopes filius , vel fecundum abor-um mentam , filius Oeagri ^fiuuij , & Polyranite mufe, ny nomine -Eurydicem omine infiufio vKoremdu- ^ xtt: fiquideiiihtec perlatiffima, & lietillima fpacians prata ferpentis iQ:u in herba latibulantis interempta eft , -'Orpheus igitur hoc adedac^fh^ Ifilic ,'vcad tnfernas fedes, recuperanda? vxoris gratia, defeenderit, vbi fuauiffimo ertharte coneentu a Plutone irapetrauit, VI ca conditione adTupernas auras vjtorem reducrercc, ne prius nifi ibi eam intueretur hac aurem conditione non feruata , Euridices denuo ad in¬ feros raptafuif.Quamobrem Orpheus omni fpevxoris recuperandae defticutus, de¬ inceps grauiodio cunicas mulieres prolecutus eft , &nefanda;Vefteris mafculm contagio eft correptus. Huic tandem canCnti ih oolle quodam ob fuatteh) cytharie concentum multa animalia, & arbores acedTerunt, ihtef quaserac iPinus Cybfli facta, in quam arborem Atys, ipfius Dea? facerdos fuit cfanslfiguratusv
Ftfuccindba e ornas ^ hirfutaqy veftice Pinus „
Crata Fteummtifrhftquidem Cybeleius Atys £t(«khdchomwiiititrmcoqiindttrmiUo.

Dryope m truncum*

Lasryma 't& fontem*

"puella I- phtt tn vtrit

c

\

Inter

4./*

202

Vlyfsis Aldrouandi

Cyp&fijfm
incaprefsu^

Bydchfhus. in florem^

i ^

Byrrha in arborem fai mmims ,

Inter has arbofcs aderat etiam CuprefTusolira.Cypariflfus adolefcens venuftiffi- mus, qui, cum Ceruum fumma altum diligetia imprudens interemiflet, de hoccon- ceptum dolorem gladio finire cupiens sb Apollinc iu CupreiTura fuit transfor¬ matus ,
Adfuit hukturb.A metas imitata CuyrejJui . , ,
Nunc arbor, puer ants Deo dileSius abillOi.
J^ui Citharam neruii^ (h* neruis temperat arcum.
Tunc Orpheus amorem, quo Superi olim pufiones profequehantut, narrare ctepit. Primumq; veluti lupiter canto amoris contagio erga Ganimedem Troris Dardanorum regis filium correptus fuerit, vt illum in Aquilam verfus ad Coelum rapipus, pincernam diuinum conftituerit.
) Re>t ftiperum phrygfj quondam Qanimedti amore . ,, ,
Arfst^iOf tnuentum e ft aliquid-) quod lupiteiyeffe ^ - ^
fluam qmd er at,maU€t^ nulla tamen alite verti Dignatur,m(iqn^portat fua fulmina terr^..
Hyacinthus quoq; AmiclcB filiUs in ccelefies fedes ab A polline fuifier delatus, nili pondere difci perijlfec: ideo Phaebus , vt ilii gratificaretur , eadaaer: in florem eiufdem nominis mutauir.
Eece eruor.) qui fufus humi fignauerat herbas^ r ■ ;
Definit e ffe eruor )tyrtoq‘-,mtenuoroftro
Flos, oritur^ formam q', capit, quam Itita-, fi non
Vurpmeus color his-) argenteus efifet in iUis. .
Non f itis hoc Phaebo e II (ts enim fuit author homris} ,
Jpfefues gemitus folqs in fcrtbityfr ui ai
Flos habet infcriptum-)fun€Haq‘, littera duBa ePi- k. '
Profequebatur Orpheus multis infinuans rationibus venuflos pufiOnes , & Dijs gratos, & ciuitatibus ornamento fuiffe j& viciffim mulieres Dijs inuifas ^ «feciuita- tibus dedecus actulilTe . Idq; exemplo Propjetidum patefiebat , qu^. Venerem Deam efle negantes nonfolum ciuibus fui?, Jnuifie, verum etiam a Venere in lapi¬ des mutatee fuerunt, -•< . ' ■
SunttamenohfcanaVensremPropuides aufa .r
Efe negare De-am efie, , __ ,
Itaq, harum flagicijs mulierum Pygmaleon perterritus fummam caftitatem 'am¬ plexus erat. Is cum effet caelator egregius eburneum virginis fimulacrum tam ele¬ ganter fculpfit, vt eius incredibili amore flagranti Venus ftacuam in viuam mulie¬ rem conuerfam concefTerit, ,,
fimulacra f appetit itu puella ' 7" entatum molle fcit e.buKii pofitpqi rigore /j, .
Subfedit digitis, , ..u . y,
Dum slupet, fr dub se gaudet.) falli qy veretur Corpus erat) faliunt tentatp pollice ven^.
E.X hac muliere Pigmaleoa fufeepit fi! ios, nimirum Paphum, & CingTam,qui po¬ liremus infigni faelicitate elTet potitus, nili Myrrham genuilfet, quse nefando patris amore vexata, ope nutricis,cum ilio infeio concubuit, quod cum pater inteliexiflTct, apprehenfo gl.adio filiam vfq; in Arabiam profecutus cftjvbi miferatione Deorum in arborern myrrham ftillantem mutata eft.
merfitq') fuos cortice vultus^

B

D

«

flua. quamquam, amifi i veter es cum corpore fenfus^
Flet: tamen) (f tepidp manant ex arbore gutta,
' Cum autem Myrrha effergrauida, ex illa arbore poftea natus efl A donis, qui tam eleganti forma, & .venuflis corporis dotibus fuit infignitus , vt illius amore Venus Confla gransjpuero-venaciouibus intento. perfuadebat, vt fibia Feris mirandum in modum caueret, quod vt melius naenti illius imprimeret, exemplo Atalantzp, & Hip- pomenis vtebatur. Quandoquidem Hippomenes, ope Veneris, Atalanta Schirnei Regis filia, qu£e a nemine curfu foperari poterat, pomorum aureorum aftutia poti- mseftr Ispotoaccepti beneficijammernor nuilas Veneri gratias retulit. Quare
Venus

Monftromm Hiftoria.

203

Venus indignata fefirum Iibidinisfmmifit > quo agitatus , in templo etiam matri Deum facroj cum Atalanta congreffuseft. Hinc Deatanto contaminata flagitio Hippomenen in Leonem, & Atalantam in Lccenam transfigurauit,
T?i£)ia leuis vifa eliy ergo modo leuia faluA ColUiub^ 'velant digtti curitantur iftvngues^
JEk humeris armi fiunt, in feSiore totum Vondus habet^ fumm'^ cauda verruntur arenfi Iram vultus habete pro verbis murmura reddunt^
Vro thalamis celebrant fyluas ^ alij s timendi E nente premunt domito Cybeleia fr^na Leones, *
Cum igitur, his exemplis, ad vitandas Feras Venus Adonin hortaretur j nihilo- minus puer ab apro diu ab ipfo exagitato interfedusfuic . Itaq; Venus pufionis fanguinem in florem purpurei coloris commutauit, quemadmodu IVoferpina Myn- thenn/mpham Plutonispellicem in mentham herbam transfigurare valuit . Con- uerfio igitur fanguinis Adonis in florem Ancraonem nuncupatum fic deferibitur,
• flos de fanguine concolor ortus ^^alemiejUQ lento celant fub cortice granum Vuntea fetre falent^ breuis eB tarnen vfus inillo^ - lBamq\ male hq^rentem^ & nimia l%_uitate caducum Excutiunt ijdem, qui perflant omntaventi.
De mutationenymphte pellicis Plutonis fic canit Poeta,

Famineoi artus in olentes vertere menthas.

In libri vndecimi prima facie infelix Orphei exitus exaratur, qui vt paulo ante relatum fuit, mulieres Threijciasafpernans in graue earum odium incidit. Quare dum Bacchi facrificia celebrarentur, mulieres Orpheum inter Feras, & arbores fu- perum amores canentem confpicatte,in illum magnoimpetu irruentes dilaniarunt, eiufq; caput d corpore ademptum, & lyram in Hebrum fluuiumproiecerunt. Itaq; Bacchus acerbo ferens animo fanguine Qrphei fua facrificiafuifle violata, illas mu¬ lieres in varias arbores commurauir.
^ Non tmpune tamen fc e Ius hoc finit e Liatis^ !
Ami (fioqi dolens facrorum vate fluorum^ \
Protinus tn fylun matres Aedonidat omnes,
Cr videre^efas, torta radice ligauit. \
Poftmodum Bacchus ex Thracia ad Tmolum Cilicije montem comitantibus Sa¬ tyris profedus cfl:. Aberat autem Silenus, qui olim captus, in carceribus Midae re¬ gis Phrygicecuftodiebatur. Verum Rex aduentum Bacchi iatelligens, Silenu illi fponte obtulit; quapropter ob tantam munificentiam a Deo impetrauit , vt quod- cumq: poftulatumconfequeretur. Sed quia Rexerat aurifitienciffimus perijt , vc quodeumq; ab ipfo t3(5cum in auream maceriam conuerteretur. VndeMldampro efculcntis, potulentis aurum tangentem petitionis p^nituic, ideoq: Bacchum rogauir, vt conceilum benefitium irntum, faceret. Monitus igitur a Baccho fe fe in Padoio flumine abluit, &, vi aurea flumini communicata, huius amnis arente aurete cife feruntur. Deinceps Midas aurum, & opes deteflans in fyluas fe recepit, vbi P Pana paftorum Deum venerabatur . Cum autem hic Deus fono fiftuKm dele- " daretur, aliquando Apollinem prouocare aufus eft , fed cum omnes certaminis vi- dorem conftituerint Apollinem, Midas folus vidoriamad Pana referendam e (Te exiftimauit , Hinc Apollo ob maximam Mid^ floliditateim , ekis aures in afininas tranfmutauit.
nec Bellius aures^ >'
Humanam sioUdas patitur retinere figuram.
Sed trahit in fpatium, villi fq^ albentibus implet ,
JnBabtlefqi illas facit,^ datpofife moueri,
Caterafunt hominis', partem damnatur in vnam.
Induitur q-, aures lente gradientis afelli.
Itaq; Midasafininas adeptus aures tanta induflria illas celabat, vt nemini nifi fo- |i tonfori nota? ellent,qui, cum idcuQuam communicare non auderet , fummifla
voce

^i in LeC” nes couerfl.

Adonis in jlorem.

Nymph^a in mentham.

Mulieres in arbores.

Mida aures quales.

Dedalte» in aectpttnmi

in aues Halcyaniai*

Aefachtit in mergttm.

204 Vlyfsis Aldrauandi
voce id terriS fignificabat, ex cuius verbis arundines nafa; feruntur, qu^e vento a»!- tatx Mrdae dedecus infufurrant. Apdllo vna cuni Neptunobinc difcedens ad Lao-
tnedontem masnia troiana scdific^ncemfe contulit, 'promit tens fcspajfta raercede,t^i-
les muros quamprimum perfedurum. At, opere perfero , Laomedon nihil fe pol¬ lici rum eife iurauit ; qua de re Neptunus diluuio troianos agros deiiaftauit, & effe- ' cit, vt Hefione Laomedontis filia monbro matino deuoranda exponeretur , quam poflea Hercules ,fpe poffidendi equos a Laomedonte promifids, filiam libcrauir. Sed hic quoq:ob mercedem negatam, ira agitatus Troiam expugnauit, & Hefio- nemT#iamoni concelTit, cuius Tclamonisfrater Peleus folus inter mortales Deam vxorem habuit. Q^andoquidetp is Dea Tethideimvariasfbrmas fetransforman- te,confilb prothei, funibus vindfea potitus eft , ex qiia Achillem virum fortifltmum i fufeepit. Pekus autem in maximum incidit . infortunium, dum Phocum patrem pe¬ remit , qtio fcclere commifib ,ad Ceycem Trachine Regem acceffit , qui &ipfcm maximo moerore verfabatur j Cumirllius frateT Dedaleon Chionem fiJia venuftara habuerit, qaa? ab Apolline in anum conuerfo cotnprefia Philemonem cithara ftu- diofiffimum genuit, pariterq;cuni Mcrcurio cubans per quietem, Autolycum furem peperir.propterea haec quandoq: cum Diana fe veniiftiorem elTe gIoriaretur,lingua fagittis transfixa, perijt, cuius interitum Dedalion tam aegre tulitjvr ex mote Par- nafi in pelagus fe proiecerit,quein confeftim Apollo,priusquam attingeret vndas, in accipitrem transformauir.
For fit An hanc voJaarew, rapto qtta viuis ^ omnes g
T erret aues-ifemper pennas habui ff‘e putatis.
Vir futt^ (fi- tanta eU animi conBantia^ fuantum Acer erati belloq', ferex, ad vimqi paratus JSl omine DadaUon,
H^e dum narrarentur a Ceyce, paftor armentorum Pelei, Domino nunciauit i boues omnes a lupo quodam rabiofofuifle interfedlas, quitanderain faxum fuit | transfiguratus . Non tamen diu in his regionibus Peleus eft moratus , fcd ad Aea- ftum ThcfTaliiE Regem fe contulit, interim Ceyx, cuius paulo ante meminimus, ob cafum fratris mseftus ad confulendum Apollinis Oraculum profecturus , Halcyoni vxorifefpatio bimeftris rediturum eft pollicitus. Cum autem in mari Aegeo obor¬ ta tempeftate, vna cum focijs fubmerfus fuiftet : Halcyone ftatuto tempore tran- fa(3:o., nec marito reuertente, ope lunonis, a Morpheo fomni filio mortis mariti cer. C I tior reddita eft. Quamobrem ad litus accedens, & cadauer mariti in sequoreconfpi* cata, in Halcyonem auem mutata illuc aduolauit. Ceyx vero tanquara vsoris ad- uentum fentiens in volucrem eiufdem generis conuerfus eft.
Infilit huc, fuit potutfse, volabat
‘ -S - Vercutiensq', leuem modo natis aerea pennis,
' . Vt vero tetigit mutum, (fi fine [anguine corpus,
Senfit hac, (fi tandem Superis miferanttbus ambo Alite mutantHrtfatis obnoxius iffdem T unc quotfi manfit amor»
Hac de caufa huiufmodi aues in litoribus femper nidificant ; quemadmodum , & iilaauicula,qu« mergus nuncupatur; namqjhsec ol/mfuic Aefachus Priami, & Aly- cothoes nymphsc filius, qui dum Hefperien nympham perfequcretur,hcBC ferpentis ^ idiu fugiens vitam finiuit; hinc Aefachus tanto dolore eft affei^us , vt e fcopulo in pelagus fe praecipitem dederit, fed nondum vndas attingentem Tethys inaoem mergum couuertit, qui adhuc vndis fummopere deleiftatnr.
corpus [uperaqaora mittit Vluma leuat eafus, fuit Aefachus, inqiprofundum Vronus abit , letbiqi viam fine fine retentat»
Fecit amor maciem, longa inter n odia crurum.
Longa manet ceruix,caput eB d corpore loog}^
Aequor amat, nomenqi manet, quia mergitur illi»
In libro duodecimo, primum exponitur raixftitia Priami, & filiorum lugentium Aefachum ; folUs Paris aberat) qui, rapta Helena, bello troiano anfam dcditieteniia
Gricci

Monftrorum Hiftoria. 20$
Qt%d raptum vxoris Menelai Regis acerbe ferentesjbelfum Troianis indixerunt,& mille naues armis munitas miferunr, quas tcmpeRas ad Aulidem B^otia? vrbem ia- d:auit, vbi Gra?ci, cum Ipuis facra celebrarent , obferuarunc ferpentem in Plarano ar;e proxima primiimdcfto pullos in nido ,& deinceps matrem circumiiolifantem deuoralTe; Hinc Calchas augur decimo anno Troiam capiendam clFe pr^^fagiuir.
, Serpens autem ille paulo poft ad perpetuum rei mon umentu,in Iapide mutatus fuit. Eodem tempore Agamemnon aduerfus Troianos bellaturus ,Ceruam Dian^ im¬ prudens interemit : idcirco Dea indignata mare ventis perturbauit , indeq; Graeci

difcedere non potueruntj immo inter illos o taeR pcftilentia.Quapropter Calchas

E raonuitj vt fanguine Agamemnonis diuinam iram placarent. Itaq; Iphigenia Aga¬ memnonis filia ad ara immolanda du<5la fuit, quam poftea D>iana furripiens,Ceruam fuppofuit , Cum igitur de aduentu Graecorum ad expugnandum Ilium fama per terrarum orbem elTet diuuulgata, & iam ad prcelium dcfcendilTent, Protefilaus Hi- phicli filius primus omnium ab Hedtore fuit interfedus ,&^b Achille Cygnus filius Neptuni, qui ob duritiem cutis, cum c£edinon potuerit , elifo gutture fulFocatus d patre in Cygnum volucrem conuerfus eB,
„1 ^ corpus Deus tequoris alham Contulit in 't/olucrem^ emus modo nomen hahehAt.
Superati Cygni duritiem omnes Graeci difcumbentes memdrabantjCui qu^darh Cuneum fuilTe fimilem protulit Neftor,inquiens Ccenin fuifiTe puellam venuliiffi- P mam, quee a Neptuno comprelTa abeo impetrauir, vt in virum C*eneum mutaretur, deinde vt nullo vnquam teio perfoderetur. Otcrum ciim ad conuiuium Pirithoi Ixionis filij Hippodamiam vxorem ducentis vna cum emeteris Centauris, & Lapithis veni(I’et,magn3qjinter illos oborta pugna, Cfnrus d nemine armis If di potuit, ideo, mulrirudine arborum in ilium congefta , fuit praefocatus, & a Neptuno in Cenira aucm transfiguratus. V
Maxime vir quondam^ fed auit nane vnica^ C^neu,
Diim h^Ec a Neftore narrarentur, Periclimeni fratris mentio fada eft.qui a Ne¬ ptuno in varias fe conuertendifiguras facultatem obtinuerat. Quapropter cu Her¬ cule dimicare aufus, & forma Aquila? illum eludens fagitra Herculea vulneratus eR. Neptunus igitur acerbilfime ferens Cygnum filium , ab Achille fuilTe interfedum, obtinuit ab Apolline , vt fagitta Paridis talus Achillis transfigeretur. Idcirco, G Achille perempto , inter Aiacem , & Vlyffemde armis Achillis contentio orta cft, & Agamemnon qusefiionis iudex fuit conftitutus.
In I ibro decimo tertio colligimus a Poeta Agamemnonem iudicera controuerfif ne alterum offenderet, fententiam ferre noluiffe, & Judicium alijs Crseciae Princi¬ pibus conceffiffe, qui poftea facundo Vlyffis eloquio dudii , pro illo fententiam di¬ xerunt, eonfequenterq; arma Achillis illi polTidenda tradiderunt . Ex altera parte Aiax ingenti moerore affedusjhunc dolorem gladio finiuit. Verum ex fanguine in terram fluente flos hyacintho fimilis puliuiauif,
" ' ' ■ rubefaSiaqi fanguine tellus
Vurpureum viridi genutt de cefptte florew^ prius Oebalio fuerat de vulnere natus»
Littera communis medqs^ pueroq\ vtroqi Infcripta eLlfolqs.^ hac nominis^ illa querela.
VlyfiTes igitur, vidoria relata, in Lemnum miflus fuit, vt inde PhiIo(5^tem Her- f culis fagittas habentem abduceret.Hic rcuerfus, Troia deleta, acclalTe Grrecorum in Thraciam transfretante, PoHxenam Priami , & Hecuba? filiam proprijs manibus immolauit; cuius corporis abluendi gratia, ad litus Hecuba cum effet profeda, ihi cadauer Polydori filij a Polymeftore Thracia? Rege necati confpexit . Nam Pria¬ mus Polydorum filium cjEteris natu minorem ,ob incertum belli troiani euentura, ad Polymeftorem mifit; fed ille honorifice puerum fufeeptura , & necatum in mare proiecic. At Hecuba tanti fceleris impatiens Polymeftorem vna cum alijs mulierj- Euscxci^cayit ; vnde illam fugientem, & a Thracibus faxis afTociacani in canefuilTc tranfmutatgtn referunt.
« .

Cygnus in auem fui no minis.

Cenis in due

Aiax in fto~ T€tn,

Hecuba in canem.

clade

20J?

Vlyfsis AIdrouandi

f»emnomd(s
m(s.

CUde fui f hracum gens irritata Tyranni Troada telorum^ taptdumfi incejfsre ia6ii$
Captt-i at hac miffum rauco cum tnurmuro fauum M or Ji hus in fetymtnr i ri£luq% ad verba parato hatrauit, conata lo^ai.
Hac infigni calamitate Deorum omnium animus exagitatus fuit.prjcterquam Aii- rors, qua? grauiori doloris caufa torquebatur ; namqj Memnon Tithoni 5 &ipfius Auroras filius, cum in bello troiano ab Achille fmffet peremptus, a louc obtinuit, vtfauillas Rogijfocijqj omnes in aues memnonidas transformarentur, quse quotan¬ nis ad fepulcrum Memnonis inter fe dimicantes confluunt, animum ex igni^ lenitas fua pr^buit alas^
Bt primo fimilts volucri^ mox vera volucris Infonait ^ennisj pariter fonuere for ores Jnnumer^^
' Pri^terea lacryma? aurorae matris in frigidum rorem ftillarut. Deleta Troia, Ae¬ neas cum Anchife patre, & Afeanio filio profugus Delphos peruenit , vbi ab Anio Sacerdote Apollinis, liberali, & honorifico hofpitiofuic fufeeptus. Immdnarrauit Aniusqua rationefiliasomnes amiferit ; etenim illar , benefitio Bacchi , quicquid tangebant, in vinum, oleum, & fegetem vercebantjhoc autem intelligens Agame¬ mnon, vt, earum opera, exercitum facilius alere poflTetjeas abducere conabatur, fed Bacchus fugientes in columbas transfigurauit,
- — in ntueas abiere columbas.

A

B

Siephani ^ui fuerint,,

Filia Molof ft regis in a' ms.

JlcUin ftu-> uiam.

Glaucus

^ms.

Anius poflea Aenea? illinc difcedenti cratera ab Alcone Lydio cielatum dono dedit,in quo fimulacra filiarum Orionis confpicicbanrur,qure pro Thebano populo fponce femetipfas pra?buerunt imolandas, ex quarum rogo iuuenes duo , Siephani nimjrutn corona cognominati dimanarunt,
T um de virginea gemtms exire fauHla^
Ne genus intereat) iuuenes, ^uo$ fama corona^
Nominai,
IndeTroiani in Cretam peruenerunt, mox Ambracia adierunt, hinc in Aoniam profedi funt, vbi filij Regis Molofli in aues mutari fuerunt.
» vbi nati Bege Moloffo l mfta fuhieSiis fagiere incendia pennis,.
Tandem Troiani Siciliam inuiferunt, vbi Galathea Nerei, & Doridis filia ScyL 1;^, 5cc;:Btcns nymphi* propriam calamitatem communicabar. Hanc Acis ex ;>ime- thide nympha, &fauno ortus deperibat; idcirco ambos colludentes animaduertes Cyclopseiufdemamore nymphae flagrans fcopulum in illos proiecittquateGala- thea lilico fub vndis fe occultauit, Acis aute Taxo obrutus in amnem fui nominis fe trans fosmauir.
Fecimus vt vires ajfumeret Acis auitas Puniceus de more eruor manabat^ intra T emporis exiguum rubor euanefeere capit,
Fit^iColo*' prtrm turbati fluminis imbre,
Ofj\ cauum faxi fonat exaltantibus, vndis*
Galathea? inter vndas hjec narrantis afpedtum Glautus Deus procul adamauit, dumqiillambladis verbis alloqueretur, vndis caput occuluir.Tunc Glaucus ex feo- pulo eminenti fe Deum efle praedicabat . Fuit quidem olim pifcator, qui dum efi- taret herbas, in quibus pifees iacuerant,in mare profilijt, &a Dijs in marinu Deum fuit mutatus.
Terra vale dixfcorpufej^ fub ayuore merfi Fy maris exceptum facio dignantur honore.
Quocirca Glaucus cum fe contemni a Scylla animaducrtilTet, ad Circem profe- dus eft, vteius ope, vel magicis cantionibus amica potiretur.
In libro decimo quarto Glaucusad Circem Solis filiam verbis, & herbis pra?pd- tentem peruenit, quae facilem inter fe, & nympham amorem conciliaret . Tunc au¬ tem Circe Glaqci amore accenfa ,,eum apud fe detinere co^jabatur , fed cum coti-
tempium

D

Monflrorum Hiftoria. 207,
eemptam ab illo eflTe animaduerterec, omnem furorem in fcyllm eonuertit, vef- bifqj maaicis effecit, yt Scylla maniaco affecSlu quodam vexata fejn mare ficu- lum priEclpicarec, & in faxum fuit mutata, quod adhuc a nautis vitatur.
Ui^riut in fco^ulttm-iquinnnc qmq\faxcu$extdt SeylUm^
Tramformat forte^fcapulum quoq\ nauitavttat, feo^utum» ,
Hunc igitur fcopulum cum euitaffet Aeneas, ad infulas Pithecufasacceflitjquje a Simiarum multitudine cognominantur. Namqi lupiter periuria C ccropum exo- . fus, illos in fimiastransfigurauit, qua de caufa infulse, quas coluerant, Fithecufe co¬ gnominantur, ^
E Deum genitor fraudem^ ^ periuria quondam
Cecropum exofus^ g^ntif fy admi£' « dolof e In ieforme viros ammaLmutauit-yVt qdem Di^tmiles' homini poffenty fi mile fq\ viderim Hinc poftea Aeneas ad fybillam Glauci filiam penetrauit, a qua in Elyfioiscam- pos dudtus, proge^niem fuorum venturam cognouit, necnon a Sybilla intellexit, ve- iuti ipfa ab Apolline impetrauit, vt tot annos viueret,quot arenas in manu ftringe- ret. Poftmodum Aeneas iter in Italiam faciens, Machareum Ithacenfem Vlyffis comitem offendit, qui innumeros fuorum fociorumcafus recenfuit : namq, cumfo- cij Vly fbs domum Circes pctijffent, varias belluas olim homines funtconfpicati.
Immo ipfe Machareus poculisCirces in quadrupedem' fuit mutatus ;fed demu Vlyf- fes, implorata Mercurij ope,, focios omnes recuperauif.
■T accipimus facra data pocula dextra^^
^tufimul arenti ftttentes haufimusore^
Et tetigit virga fummos Dea dira capillos^
Et pudety ^ refer amy fetis horrefcerec^pit NifC tam poffe quert^ pro verbis edere raucum Murmur^ in terram toto procumbere vultu,
Quamobrem Machareus exemplorum peritiflimus validis rationibus Aenereper ' fuallt, ne |itus a Circe habitarum attingeret : quandoquidem Picus etiam Reitab eadem tSirce, fola ta6tus virga in picum auem eiiolauit,
1 er tuuenem baculo tetigit tria carmina dixiti ille fugityfed fe folito velocius ipfe Q Currere mtratus^pennai in corpore vidi tl
Seq\ nouam fubito Utqs accedere fyluis,
Indignatus anem^ duro fera robora roBr&
Figity iratus longis dat vulnera ramis.
Purpureum clamydis penn^ traxere colorewy Fibula quod fuerat y veHemqi momorderat aurum Vluma fuity ^ fulm ceruix pracingitur auro.
Praetereas 5? focij Picum regem inquirentes, in varias effigies mutati funt»
— — Regemq-repofeunt Vimqi ferunty fautfqi, parant inceffere telir.
Illa nocenS' fpangit virus , fuccofqv veneni,
^ Caiui ab attra6iu variarum monBra ferarum
Jn fuuenes ventunty nulli fua manfit tmago.
Vxor poftea Regis Pici , Canens cognominata , ob amiffum maritum , ingenti agitata dolore apud fiuuiumTyberimextabutr, qui locus Canens ab illius nomine 'appellatus eft.
Tabuit y inqi leues paulatim euanuit auras\
F ama tamen (ignata loce e H, quem rite Canentem Nomine de ny mphp veteres dixere coloni.
Jtaqs Aeneas a Machareo monitus domicilia Circes vitansin Italiam profedus cftj vbi cum Rutulis prtelians pro Rege Larino opem ab Euandro irapetrauit.Tur- j^s aurem Dux Rutulorum Venulummifit ad Diomedem Legatum , vt ab illo ad- lierfus latinum, & Aeneam auxilium obtineret , quod Diomedes minime conceffit ffteuerans Ve nerem pro Aenea pugnare, & huius De^ tantum effe Numen, vt eam , • / ' S 2 . cuna:i

Picus Rex i» auem»

)

2o8 Vlyfsis Aldrouandi

SoeyDtome
dismaucs^

cun«5li metute debcant:quandoquidem & ipfi Diomedis fodj cutnjniiita Venercj ad bellum effent profedijin aues cygnis (imiles abierunt, quas Authores aues Dio¬ medeas, 6? vulgus Artenas nuncupant,
Voxp4riter^ vociff-) vta cH temaia, comAqi
Jn pluma t abeunti plumts quoq'^ cella tequntUTy ^
Tf^oraq -yd" tergum^ maiores brachia f emas 4ccmuiity cuhtiqi leues curuatitur In aUs Magna pedes
Si volucram qu^ fi i dubiarum forma requiris ,
Vt non cycnorum^ fic albis proxima cycnis ,
Hanc igitur Diomedes attulit excufationem,ne pro Turno aduer fus Aeneam mi¬ lites cogeret. Quapropter Venulus, accepto refponfo, agros Apuliiereiiquitrquam- uis illum Pan Mercurij filius, necnon nympha inuitarcnt,quas cum paftor quidam Apulus oratione inconcinna offendifTet, in arborem oleaftrum fuit transfigo.. tatus ,

A

improbat has palior^faltuqi imitatus agreSii aiddidit obfemis conuicia ruftica dici is .
TaBer in Os prius obticuit^ qa)m guttur a condidit arbor-,
leaiirtfm ^rbor enim e ft^s fuccoq\ licet cognofeere mores
J^ippe notam lingua baeds okafter amaris Exhibet, afperitas, verborum ce jjtt in illas.
1'andem, defperaro Diomedis prjcfidio, Turnus proprijs fifus copijs Troianos profligare nitebatur, iamqj in eorum clafTem immiferat ignemjquando Deorum ma¬ ter (quoniam naues Teucrorum in Ida monte Phrygiae , vbi potiffimum ipfa cole¬ batur, fuerant fabrefa(5l:ce)a ioueimpetrauit vtomnesin nymphas verterentur:De- niq; Turno ab Aenea perempto, Ardea vrbs , quam ille habitabat, accenfa cft, ex qua volucris eiufdem nominis cum vrbe cuolauit. Itaq; Aeneas cum ad ex- Ardcaa^ tremam aetatem perueninTet, pofl: tot, & tanta facinora, precibus Veneris, in Deum uisvnde di^ indigitem fujt conqerfus. Aeqea? fucceffit Afcaniusjcui Syluius, Latinus, Epitus, {ia. Capys, Capetus, Tyberinus, a quo Tybris denominatus eft, deinde Agrota,Auen.
tinus, d quo mons Auentinus fuit cognominatus, & demum fuccelfit Paiatinusjquo regnante sVerrumnus Deus in varias mutari formas erat folitus ,& Pomona Deam peramabat : cumqjilla nunquam potiri potuifTet , tandem conuerfus in anum multa narrabat, quibus muliebris animus fieifdi folec , Sed cum Pomona a priftina opinio¬ ne nqllo modo rernoueripoffet, tandem Anaxeritis Cypria exemplum ante mentis Qculos repracfcntault, quGp,nimia crudelitate, in caufa fuit, vt Iphis adolefcens illata diligens, laqueo vitam finiret, quatpoftea a Venere ia faxiim fuit commutata. Iphis calidafq\e corpffre fangais
Oium. Induito pallore fugit, conataqi retrO
Ferre pedes, hafityConata auertere vultus H Cc quoq', non potuit paulatimq', oeeupat artus, f{^dfait in duro iampridem corpore faxum.
His auditis, Potiionze rigidus animus flediesepit ; prop&erea Vertumnus prifti- pam induens formam illam complexus eft. lam poft Palatinum AlbiC-ft egem Ae¬ mulius, & Numitor fratres fuccefTere; deinde ex filia Numitoris compreflfa a Marte Romulus, & Remus orti funt.qui grandiores fadi Amuliij interfecerunt, & regnum auQ Numifnri a fratre ablatum reftituerunt . Immd ipfi vrbem Romam a-dificarur, quam cum Romulus avirgine Tarpeia auri pulchritudine capta proditam liberafset, ^ bellum aduerfus Titum Tatium, pro raptu virginum fufeeptum confeciftet , om¬ nibus lege compofitis,in Coslu fuit fufceptus,& Quirinus Deus nuncupatus; quem cum Herfilia coniux ranqua amilTurn ploraret, luno illam immortalem conftituit, & Dea Ora Quirini a Romanis fuit nuncupata , quorum templa a Romano populo, in colle Quirinali sedificara fuerunt.
In libro decimo quinto habemus Numam Pompilium Romuli ruccefiTorem , qui vt Pythagoraro praeceptorem audiret Crotonem fe conferre confueuerat , qua ci- yit^tenn Mycilus quidarn filius Alemonis condidirCrotonem appellatam a nomine
(iroto-

B

c

D

Monffcrorum Hiftoria. sop
r
Cfotenis qui illo in locofepultus fucrat.Itaq; eo Pythagoras Samius tyrannidera patria odio habens fe receperat j vbi inter alia prsecepta docebat , nefas eife vefci animalil5us> quoniam animas mortalium ex corporibus in corpora migrare affeuera- bat. Quamobrem temporibus aureie letacis, homines ab efu animalium abftinebat, PriEtereadiuuIgabat omnia commutari, nempe curfus temporum, a?tates hominum, & elementa , quam tranfmutationem elementorum in fe inuicem noftri etiam Phi- lofophiproraulgant. Infuper Ouidius multa exarat^quae in eadem natura perma¬ nere minime videntur: fiquidem in Africa lacus eft louis Hammonis , qui die geli¬ dus, nodu vero feruens eife perhibetur. Lignum in aqua fontis Athamanti» mer- E fum accenditur. Flumen eft apud Cicones, cuius aqua potantem in lapidem vertit. Crathis, & Sybaris Calabri» fluu/j capillos aureos reddunt. Salmacis Cari» fons homines efF»minatos efficit. In Aethiopia lacus eft, cuius aqua homines, vel in de¬ mentiam, vel in foporem ducuntur , Clitorius fons Arcadi», poftquam Melapus medicus in eum proiecic herbas , quibus filias Preti Argiuoruin Regis ab infania iiberauit, bibentes abftemios reddit. Viciffim Lynceftius Thraci» Fluuius potan¬ tes ebrios facit. In Arcadia aqu» fluunt , qu» nodiu pot»obfunr, incerdiu vero profunt. In vrbe Pallene hyperborea, homines in paludem Tntonaciain fe mer¬ gentes in volucres vertebantur.
£ (ft viros fama e it in hyperborea Palleioe^ foleant leuibut velari corpora plumis ^ CumTritoniacam nouies fubiere paludem.
Demum Pythagoras tradtu temporis eunda mutari affeuerauic : idq; magnis ciui- tatibus,& imperijs contigifTc non eft ignotum: fiquidem Troia, Spart» , Mycen», Theb» ,& Athe.n»oIim in felici ftatu conftitut», in nihil redad» funt. Viciffim Roma ex humili in immenfumereuit imperium, quod Helenus Priami filius quon* ^ dara Aene» eft vaticinatus. Talis enim eft rerum omnium viciffitudo. Id cum Nu- ma Pompilius a Pythagora diligenter percepiffet, Romam reuerfus, regni fce- ptrum fufeipiens, populum Romanum ad pium Deorum cultum dirigebat . Is tan¬ dem fenio confedus vitam morte finiuit. Quare Aegeria nympha illius coniux m»- rore afflidata in fyluam Aricinam fe contulit, vbi Hippolytus Thefei filius ea con- folari conabatur propriam ei narrans infelicitatem, fctenim Ph»dra Pafiphes filia, & Thefei vxor Hippolytum priuignum turpiter deperibatiquare is apud patrem ac- G cufatus,qu6d nouerc» vim inferre voluilfet, in exilium adus eft, & dum per litbra quadrigis veheretur a Phocis fuit interfedus, fed precibus Dian»,& pr»fidijs Ae- fculapif priftin» vit» fuit reftitutus, & in nemus Aricinu dudus,vbi quicquid mor¬ talis habebat deponens Deus Virbius creatus eft.
Nec jipolUnea valido medicamine prolis Redditavitaforeh
Et paulo inferius.
^,(41 Ifi f HI H t
Hippolytus -i dtxity nunc idem Virbius e Pio Hoc nemus inde colo.
Verumh»c Hippolyti verba confolatione referta apud Aegermm nihil ponderrs habuerunt ; quandoquidem illatandiu fleuit, donec affidu» lacrym» in fontem cefferint. Hac de re non minus obftupuit Virbius , quam Tyrrhenus ille agrico¬ la, cni aranti gleba in Tagen puerum vaticinandi peritum transfigurari vifa eft. Haud aliter Vtupuit^ ejudm cum Tyrrhenus arator Fatalem glebam medys afpexttinaruis Sponte fuaprimnm^ nullo fi agitante mouerj^
S umere mox hominis^ terra f, amittere formam^
Ora fi venturis aperire recentia fatis.
His fabulis expolitis, Poeta ad res romanas exarandas acceffit ^ vt folij Caefaris inetamorphofim,& eius pr»daragefta facilius diuulgarepoftct. Itaq; Romani gra- ui peftilentiaopprcffi, monitu oraculi , Aefculapiutn figuram ferpentis referentem Romam duxerunt, cui poftmodum in infula tyberina fumptuofum templum »difica- runti Hic autem Rom» fuit Deus aducnaj cum lulius Caefar in vrbe propria Deus
$3 fuerit

Pythagora
dogmata.

Mirabilia
quadam.

Mippolyti
cafus»

Vusr vatiei nandi peri- tm.

t» UhM co' Vtug^vet^ & ttoudeg, L.Z/j., (ome, IRom.
Lt,i.de Em^
ped,
Centur.i, ti^l. de reb^ CtileFi. Lib.l.cap.6

Juih^ 1 8? de 4mm,cap.i
Lib. 2. ChU furgix

toca cit^

Li.j.Tbdor,.
dap.^.

Vlyfsis Aldrouahdli

fucrif conftitutus, qui varijs muneribus fun«5lusjdeinde m fenatu necatusja Venere,
Sc emeteris Dijs rufceprpS9 inter fyderafuitcollocatus, r^x ea fatas erat.^ media cum fede fenatm C on Bitit al ma Venas na ili cernenda i fai^',
Cefaris eripuit membris^ nec in aera [olat paffa recentem animam^ c^le Bibas intulit aBvis.
Cum haiSlenus in exarandis hominum rransfortnacionibus congerronem egeri- tnusi iam noftra intererit veras , & naturales , necnon etiam fupra ordinem natiirjB patrarasmetamorphorcspromulgare . PliniusinprimisrecitatfeinuenilTein An- naiibus ad P. Licinium CrafTum , & C. Caflium Longinum Confules rpedantibus, A puerum Cadini ex virgine marem fa<aum, & ludu Arufpicumin Infulam defertam delatum fni0e. Item Licinius Mutianus , referente Plinio , tradit fe nouiffe Argis Aefcontemolim Aefcufe nomine vocatum, qui nupfft/ed barba erumpente, virili¬ tatem adeptus, vxorem duxit. Idem Plinius memorat L. Coflicium ciuem Trifdri- tanum, qui nupriarum die in marem transformatus eft, Accedit Liuius,qui meminit Confulatus C. Fabij Maximi, & M. Claudij Marcelli, quo tempore, quidam Spo- leti vir ex muliere fadtus eft. Aetate Conftantini Impera toris,' vt refert Diuus Au- guftinus, puella qutedam in parte Campanum, in mafculummurata^efl, qui poftmo- dum Romam dudus fuit, Idem acciddfe temporibus Alexandri prodit Volaterra¬ nus. Imrao Empedocles Agrigentinus fciate pythagoricte, authore Philoftrato , fe pueUam,^ puerum fuilTe teftarus cft. Apud Lufitanos in oppido Efqueria nuncu- ^ pato nouem jeucis ab vrbe Cinymbrica diftante,puellaqiisedam nobilis, tefte Ama¬ to Lufitano, cum tetarem nubilem attigilTetjpenem intus latitantem emifit. Ex Ga- , ierana etiam muliere, vt louianus Fontanus fcripfit, quse viro pifcatorj nupfit , re- .pcnre vini ia eruperunt; ideoq; cum eam puderet fuc^condirionis, quoniam a cuiSis irridebatur, ad monafterium fe contulit, & tandem defundiain Tcinplo Mari^ ad Miqeruarn tumulata eft . Pariter, ex Fulgofio .Neapoli regnante Ferdinando pri¬ mo, Ludouicus Gnarraciuis Salernitanus quinq; filigsex vxorefufcepic, quarum du£E natu maiores, altera nomine Francifea, &altera Carola anno quartodecimo mares euaferunt, ^ nominibus mutatis, Francifeus, & Carolus nuncupati fune.
igitur vehementer vera», arq, indubitata? funt metamorphofes : fiquidem ih primordio generationis, horum hominum virilia intra cutem procreantur,cu extrin- fecus filfura tantum cutis muliebria ccmulans pudenda confpiciatur:fedtradu tem- C poris, ve! propter cafum, vel propter faltu, dilatat.a fiftura, virilia iam perfedlecon- ftruda exiiiunr,& qui prius fa?mina videbarurjin marem confeftim degenerat. No- uimus noftrjc setatis chirurgos,qui aliquando tadtu virilia intus latibulari preefenfe- runt, deinde filfura curis 5 per quam infans mingebat , ferro aperta, penis vna cum teftibus erupit. Noftram confirmat opinionem Albertus Magnushiftoria cuiuldam fua aerarenati, virilia intra pellem continentis ; cura tamen inter femora du;femi- nentije faciem vuluie repraefentarent, fed fadla per Chirurgum incifione teftes cum virga profilierunt. Hancfententiam ftaEilire poceft Ambrolius Pareus , cui verfanti m Vitriaco Francico comitatu CaroIiNoni Regis, quidam Germanus Ma¬ ria nominatus fuit oftenfus, cum olim femina .Maria vocaretur. Is ad annum vfq; decimum quintum pro virgiqe habitus, dum porcos fum cur^ deftinatos in Mefscm irruentes acrius perfcqueretur, magno faltu foftam tranfiuit; quapropter rupta cu* ^ te, virilia hadienus abdita emerferunt : quare plorans domum fc contulit narrans matri in dando vehementi faltu, incefiina profii/jlTe. Hinc mater vna cum aduoca- to chirurgo degenerafse in virum obferuauic, quapropter re ad Eminentifs. Cardi¬ nalem Lenancuriuni Epifcopumdelata, conuocara concione, nomen & habitu viri mutarunt. Nqo diffimilem cafum anni fexagefimi fupra fefquimillcfimum idem Au- thor recitat, de quodam ad annum vfq: decimum quartu femina putaro , cuius Lu¬ dibundi cum alijs ancillis virilia hadfenus implicita eruperunt . Hoccum parentes intellexifsentjfacqltateecclefiaftica iqterueniente , npmine mutato, loannempro Joanna deinceps appellarunt. Similiter Montuus vir celeberrimus refert fe intel- Icxifsea Sereniflima Eleonora Caroli Quinti Imperatoris germana, quamdam an¬ cillam in marem mutatam fuifsc.Sed prudenter addit, quod in his fexus non muta- tnr, fed detegit Ex

Monftrorum Hiiloria. 211
Ex aieera parte diligenter perpendendum eft, num puer/ , vel viri feminara me- tamorphofiminduerinCjitautfexiis virilis tradu temporis euanefcens muliebrem oftenderif, & pr^eipuecum Aufonius pueri Bencuentani in virginem transformari meminerithis verfibus,in<juibusf«Bminas in viros mutatas nonfolum in humano, fed eriam in brutorum genere, ad calcem vero cuiufdam tphebiin puellam transfr gurati meminit.* verius autem funt huius tenoris,
Vallebon^ res nota^ ^ vix credenda pisetis^
SedquAde vera promitur hi^orta»
Pamineamirs fpeciem conuertit mafculos ales:^
B Vauaq; de pauo con Bitit ante oculos,,
CnnBi admirantur monBrum^ fed mollior agna„
ABitit in tenerum de grege verfa marem Suid Bolidi aci f pedem nota nouitatis habetis >
An vos Nafonis carmina non legitis ?
Canea eonuertis prdes Saturnia Confus,
Ambiguoqt, fuit corpore T irefiasy Vidit famineum fons Salmacis Herm^hroditumy Vidit nubentem Plinius Androgynum,
Non fatis antiquum^ quod Campana W BeneuentP Vnus Epheborum virgo repente fuit,.
^ N olo tamen veteris documenta arcefjere fam^,
Ecce ego fum factus femina de puero.
PrjBterealegendifuntGaleotusdedodrina promifcua, Cardanus de varietate rerum , Vuerfus de Pr^ftigio Dcemonum, Gemma in Cormocritica, Marcellus Do« natus in hiftoria mirabilium, & multi ali;, quiip hoc genere quicquiddixennt, fal¬ lacem verborum gannitum efse arbitramur : cum nequaquam heri poilit , vc virilia nifi amputata euanefcanr, neqj vi alicuius morbi ita contrahantur , vtfexum mulie¬ brem referant. Nifi velimus in. campum afferre hifto rias eorum, qui fexum virilem, velmhliebrem fimularunt,cx quibus fbrteinualuic opinioapudvulgus mulieres ali¬ quando mafculefcere, & denuo ad priftinam naturam reuerti , jLegitur enim apud Lipomanum de Pelagia, quec omnia immenfi valoris, &qu;rftu meretricio conqui. fitaper Epifeopum pauperibus diftribueda reliquit, & virili habitu inter Monachos G vixit, donec per mortem fexus fuit detedus. Similiter Eugenia Philippi Confuiis filia, vf Chrifti mandatis redius obteperare pofset, Eugenius credita munus etiam Abbatis obijt. Jtem Euphrofine, ex Metaphrafte, in Alexandrina vrbe , contem¬ ptis nuptijs,fub nomine Smaragdi inter Monachos latensjannos odo fupra trigin¬ ta vitam religiofiffimam duxit . Ideo G hse mulieres habitu virili depofiro, ad prifti- nam vitam efsent,vulgus ex maribus in feminas degenerafseafseucrafset. Qi^od vero de loanne Odauo Anglo Pontifice Romano femina credito diuulga- lur, inconditum deliramentum efse arbitramur, quia nullus Aurhorum, qui illius monumenta annalibus mandarunt, hoc nunquam fcripfffsc legitur.
Verum quidem e fi, quod interdum ludificatione d^moniaca homines in beftias transfigurari videntur: quandoquidem habetur, in yitis Patrum, puella qu£Eda,quiB „ omnibusfubeffigieequina, &BeatoMachario,nonniGhumana forma apparebar, quoniam apud fandum, & iuftum virufnd/abQlicaillufio cefsabat. Itemhomo qui¬ ddam formam afini fpatio triennii induit, tnakRcx mulieri famulan-s , donec malefi¬ centia deteda, & reftituro in priftinam formam homine, mul ier vicimo fupplitio af- fedafuit. Scribit enim Diqqs Augufrinus pcrniciofa mulierum arte, & Deemonum facultate, homines in lupqs, & iumenta verti, rurfufq? in priftinam effigiem reuerti pofsc: dummodo non piitemys ferinam mentem in illis fieri, fcd rationalem feruari, quomam Dsemones naturas non creant , fed tantummodo id prseftare valent, yt, quod non eft, efse videatur. Quapropter Copas apud Plinium retulit Demarchum quemdam in facrificio Arcadum, delibatis extis, in lupum fuifse conuerrumj& de¬ cennio tandem tranfado, priftinseform^reftitutum.Idqimagis deauthoritate Da?- nioniim credendum eft, cum rebus naturalibus fimilia procreentur fiquid6 herba ■quadam prunis impofit3,tefte DiuoThoma, trabes fuffumigatte intuentibustotfer- pentes apparent,

Tom.t^

Uuheres qua marest

Inlib.de SpiritUy Anima ca^,
26,

I

21 2 Vljfsis Aldrouandi
Huicadcferepofiumuslucernaraadipbleporjno plenatn,quj£ in G.'etu mulierum ^ ardens conftringic omnes, vt, nudato corpore, faltent, donec lumen extinguatur,
' Pariter fi lucernarum ellychnia atrarnentofepiiB,& modico «ruginis^ris infuccaca
' ardeant, homines circumflantes partim nigri, parcim cerei videbuntur. Apud Maf-
fagetas crefcunt arbores, tefle Homero, quarum frmflus in flammam proiedi, pro¬ ximiores igni reddunt fto!idos,qui conf^eftimafedibus refilientes in choreas, dcfal- ’ tationes incumbunt. Cum igitur rerum naturalium peritiflimi fint Dcemones , nulli jdubium cfl, quod multas huius generis metamorphofes oftendere poflunt’
Tandem metamorphofes fupra ordinem naturie patrata» funt ponderandg.O.nif- fa igitur Regis Nabucdonoforis tranfmutatfbne , quce in facns paginis apud Da- ^ nielcm legitur, fe feoiferciiJa Tetidatis Armeniorum Regis, qui Piprimem3& Ga* ianam virgines nefandis infedans modis, vt earum pudicitiami«ederer , & demum martyrio aflecif, paulo pofl,^ Deo permittente, in Porcum transformatus eft. Item in finibus Britanniae regnabat quidam tyrannus nomine Ceretius , qui ad reuocan- dam a diuina lege Chrirti fidelium mentem omni genere prgftigiorumjverfutiarum, dc tandem vltimo fupplicio vtebatur. Quamobrem Sandus Patritius, audita Tyran¬ ni crudelitate (Eufebio lefuira authorc)iIlum epiftolis monitorijs ad frugale v itam,
^ ad viamfalutis reuocare conabatur. At ille, fpreto omni admonitionum gene¬ re, cruentas Chrifticolarum caedes quotidie magis atqj magis dilarabatcvnde San¬ xit. 2. dus Patritius ad Deum fic orafTe fertur.Dominc Deus ficuti vis>& potes, hominem de mirac^ fiunc vulpinum, omniqjfcelcrum genere inquinatum, & monflrofum, modo etiam B »4/. monftrofo a faciet erra» eijcias : tunc Deus Ckmentiflimus vocem ferui exaudiens,
tyrannum in foro flantem multitudine fuorum ftipatum in vulpem transforma- uit , quae confeftim ab hominum, confpe^tu fugiens , nunquam amplius compa- ruit.

mirabilia HVMANAE
N A T V R AE.

c

In fdyhiB»

N FT N I T A fete didu , & auditu mirabilia circa humanum corpus hoc in locoeffent rccenfendaifed potiora tantum in gratiam lebtoris meditabimur. Primiim capilli fe fe oflerunt confiderandi, qui in ali¬ quibus vnka noeSe canueFunE»Etenim,aurhore SGhenchio,fuic iuue- nis riobilis in aula Caefaris verfans, qui virginis, quam deperibat, pu¬ dicitiam expugnauit^ cum tamen ibi hoc fupplitiocapiEaHefTet vetitum . Quocirca in carcerem dudus, poflridicpIe<ftendus capite, ea no(flc, concepta mortis formidi¬ ne, ita imrhufatus eft, vtfequeniti die coram Tribunali conftitutus a nemine eorum, quibus cum familiariter verfabatur, neq,- etiam ab ipfo Catfare dignofcerctur. Co¬ lor ex florido erat luridus, facies cadauerofa, barba illiruie deformata, & totum de- niq; caput canitie te6lum; idcirco Ccefar illum intuens fuppofititium effe fufpicatus efti immd explorare iufsit an illa canities eflTec adulterina , & barba aliquo liquore ^ oblinita ; & cum nullam effe inipofturam animaduertiffet , horrido iuuenis afpeftu obflupefadusde vindicia in miferationem animum Reflexit. Verum magis admi- rari debemus pufiones , qui cani nafcuntur,&progrefru ieratis nigrefciint. Conflat" enim ex Solino, populos Albanos ita cognominatos , quia albis capillis nafcatur. Ratio aurem naturalis effe poteft , quoniam crines in vitje primordio phlegmate nutriantur,quod tra<5fu temporis in fanguinem vertiturspropterea capillus primum albus , dum (anguine poftea nutritur pedetentim nigtefeit. Viciflim tradit Rhafis fe nouiffe quemdam, qui haufla calchanti drachma, vnica node, omnes capillos albos amifit ; hoc remedii genus omni quaqs non eft probandum , cum Galenus cal- chanthi vfumin medicaminibus internis improbauerit. prj^tereaex Dodoneohaberaus MonaflnahJ grauionuflatii£etate3 qu^poftea^
fum

Monftroruni Hiftoria. 213
cafuracrinicfm alborum, capillos nigros emi/iCjrugas faciei depofuit^Scmsmmx de- nu6 ira tumefactae funtjVthoneftam hanc mulierem huius nouitatis puderer.Fueruc etiam homines ex Cardano, qui capillos, capite immoto , ad frontem traducebant, denuoq; reducebant; cum tamen notum fit tali virtute capillos non pollere , nifi id 'in robur, & laxitatem cutis referatur.
Infuper non defuerunt mulieres barba admirabiles; cum tefte Vuolfiia,in Gvne- CIO Alberti Bauariac Ducis mulier barba nigra & promilfa infignis verfaretur, & in Muf^o flluftriliimi Senatus Bononienfisconfpicitur icon mulieris German£,qujE olim Bononia tranfiens barbam duos palmos longam geftabat.
E Si ad oculos animu dirigamus, adhuc multa admiratione digna inueniemus. Nara Plinius memorans nonnullos infigni oculorum acie refertos,in arenam ducit quem¬ dam Lynceum, qui in bello punico,a Promontorio Sicilis Lylibeo clalfema portu Carchaginenfi exeuntem viddbat: immo in hoc interuallo centum ,& viginti- quinq; mille paflTuum, numerum omnium nauium receofebat. ItemCallicratisacu- tiflimam admiratur vilionem, qui foi;micas ex eburc ita tenues fabricabar , vt caeteris partes earum elfentinconfpicuae. Pariter, ex Plinio,habemus nonnullos in Illyria babitafiTe, qui ira perciti diutius aliquem intuentes fafeinabant. Idem praeftare di¬ cuntur mulieres in Scythia Bythiac nuncupatjc , quae duplicioculorum pupilla funt refertae; immo apud Solinura omnes duplicem pupillam habentes veneno non ca¬ rere perbibentur. Item feribit Cornelius Gemma fe quemdam noui0e,qui notau, ^ externo lumine non adhibito , litteras legebat . immo Suetonius in Vita Tiberij ^ Caefaris author eft, ipfum nod:u abfq; lumine cunfta clare profpexiffc. Pofteaquam de vifione fit fermo non fuur omittendae admirabiles quorumdam proprietatesjnam Scaiiger meminit cuiufdani fibi noti , qui ad fimplicem Crefeionis , fiue fyfimbrij aquatici afpedum tali horrqre corripiebatur, vtillicoindefugere cogeretur.Et Mar¬ cellus Donatus nouit Mantuae virum nobilem Hippolytum Lanzonum Hericij tcr- reflris afpedum adeo formidantem, vt, ipfo vifo, fyncopeftatimcorriperetur. De bis poftea qui feles , & niures perhorrefeunt , fuo loco explicatum eft . Abenzoar quoqi de feipfofcriptum reliquit ,re vulnus etiam fimplex afpiciencem animi deli¬ quium incurilfe , fed haec proprietas in alijs quaraplurimis etiam obferuatur,
De caecitate legimus , qupd Diodorus Stoicus luminibus caffus Geometria do¬ cebar, praecipiens difcipuhs, vbi,vnde, & quo hoea quaelibet effet ducenda . Dy- G drmus quoqj Alexandrinus Praefui Caefarienfis ab ineunte pueritia caecus DialetSti- cam, & Geometriam didicit, necnon Commentariajn Pfalmos ,authore Volater¬ rano, feripta reliquit, Noftra aetate, nimirum quatuor ab hinc annis, loannes Gam-- bafius Volaterranus infignis ftatuarius Florentia Romam profectus eff. Hic cir¬ ca annum aetatis vigefimum, vtroq; captus eft oeulo; quocirca per decennium in hac arte nihil erat operatus, fed deinceps fubijceum cogitatio ingenij , denuo artis fta- tuarif vires experiendi, & contredata diligeter manibus ftatua marmorea, qu;e Co- fmum primum Hetruriie Magnum Ducem referebat , aliam ex argilla adeo fimilem expreffir, vt omnes rei nouitateftupidos reddiderit Quare fuffu Ferdinandi Ma¬ gni Ducis Hetruriac, Romam petijt, & exprefsam Vrbani Odaui Pontificis Maxi¬ mi ex argilla effigiem quam fimillimam eidem obtulit, deinde multas etiam non- nullorum formas effinxit. Hodie Lanius ccecus Bononiae verfatur , qui folo tadu ” belluas madlandas quanti ftqt ponderis tcftimar, libellas ftarcra? numerat , monetas nofeit, equitat, & alia multa ad munus Lanii attinentia feliciter obit.Poftremo Do- doneus meminit fenis nonagenarii cucurientis , qui, vulnere fupra frontem acce¬ pto, tantum abfuit vt perierit, vt potius fanato vulnere, cum omnium admiratione vifionem rccuperauerit. Memorfe etiam proditum eft Vefpafianum Imperatorem c^co homini vifum reftituifse, faliua octriorurai membranis infperfa,quod vt a Prin¬ cipe vidfore czecus exoraret, per quietem a Serapi fuerat admonitus. Verum ve- luti hoc eft dubium, illud fandeft certiffimum, & omnibus notum Reges Gallfe, & Anglfe fola faliua ftrumis cruce fignatis, laborantes ab hoc morbo liberare 1 fiquidem Polydorus Virgilius Edoardi Regis Anghfe id priEftantismeminit,
Quod de acutie vifus explicatum eft admirandum , de fubtilitate etiam auditus eft intelligendum ; fiquidera ex Plinio , prtclium quo Sybafis deleta eft , ipfo die
auditum

U.8. deva'-

Lib.j. ca.z.

Lih.i. Cof- mocrit» c.j»

Exerc. 274.
Itt Ith. de med, hiH.c,
4-

Statuarius e acui.

In ob^er.

Lib. 8. hiU. Angi.

fop.
Mxerc, 544. 7 e, 2» offc..

Lih.JtC^p,%

Jn lih.Anat
IO*
Cent^r* 2. £»rat,S^> In Lde med. h 'tU. cap,. 4.

Jn lih. de fsh,cdeJi<,

Uh.J*cap.2

214 Vljfsis Aldrouandi
auditum fiiit Olymptej quoperadum, periuterualla rnarisj & terrae loagi/nmajve- luti etiam Orofius recitat, quando de bello Xerffs verba facit.
Demum quoad auditum Hippocrates meminit cuiufdam Aicanoris , qui timore fonitibieeno(3:uadconuiuiainuitatus non progrediebatur, interdiu vero tali fono nihil commouebatur . Sealiger quoq; admirandam, & iocofam proprietatem cu¬ iufdam memorat, qui audito phormingis , feu cithara fono, illicovrinam reddere cogebatur.
lam promulganda funt admirabilia ad !fnguam,& dentes attinentia. Atys Crefli filius, vt refert Textor, adhuc femeftrisanimaducrtens paterno iugulo gladium im¬ minere, in cunabulis locutus eft . Similiter , ex eodem authore , Eyles Athleta Sa- ^ mius, cum fortitionem inter focios non bona fieri fide obferuafiet, magnam conci- piensiram locutus eft, cum antea femper mutus fuiffet. Vice verf3,ex eodem Tex¬ tore, vxor Naufimenis athenienfis filios, in incefiu deprehendens, horrore nefandi fccleris attonita vocem amifir. Tandem Piiniuslinguicquorumdamhominuminefi» fe venenum protulit i idcirco fcripfic Ifidorus in Africa verfari quafdam familias, quaiTi verbis probata intereant, arbores arefcanr,& infantes pereant. Noftro etiam^ fcculo, quidam miles per Caraloniam vagabatur , qui laudum pr^conio, aliquid perfequens, ptenitus exterminabat. Circa dentes, obferuantur nonnulli cum den¬ tibus nati, &alij,qui loco dentium os continuum habuerunt,vt quidam filius Pruf- Ex Regis Bithynorum. AtTimarchus Meftoris Cyprij filius gemino dentium or¬ dine vtrinq; munitus fuit; vcluti etiam Direpfima Mithridatis filia.Cum Ion Chius, g apud CcHium, triplicem ordinem dentium Herculi attribuat; neq; hocadmiradum eft, quonia Columbus noftri a’ui anatomicus celeberrimus meminit pueri triplicem dentium ordinem gerentis.
Circa olfactum admiratione detinemur : cum Amatus Lufitanus feriptis manda- uerir Tua atate vixilfe monachum cx ordine Pradicatorum nobilem Venetum ex Barbarigorum familia, qui odore rofa in animi deliquiumincidcbat. Immd Vene¬ rius olim Venetorum Dux odore rofafere exanimabatur Marcellus Donatus no- uit fi renuum militem, qui ruta odorem nullo modo perferre poterat , fed ftatim fu¬ ga fe committebat. Fuerunt etiam nonnulli, qui folo medicamentiolfadu magis purgati funt, quam fi medicamen baufifient. Tandem adoJfadum referenda funt eorum excrementa non iniucundum odorem fpirantia ; nam Quintus Curtius de Geftis Alexandri Magni hifioriam conferibeas, tradit ex fudore Alexandri Magni C. fuauifiiraum odorem dimanafie ,
Circa oufium nonnullafunt attingenda : nam lufitanus feribir fuifife nonnullos, qui ab efu pifeium maxime abhorrebant, quibus fi caropifeium alijs cibarijs admix¬ ta obi atafuiffet, ftatim animi an gufiias cum vomitu, & alui deieifrione incurrebant, Brafauolus nouit luliaro Taraconenfem Federici Regis Neapolitani filiam natu minorem, quse carnes guftare non poterar3& fiincaute illas li baffet, vehementi fyn- cope detinebatur. Conciliator Aponenfis, referente Mattheo Gradefi, lac/ra abo¬ minabatur, vt neq; illud edentes fine naufea intueri pofiet. Item Marcellus Dona¬ tus nouit MantUiB nobilem virum, qui illud Ouatartid genus ftilicetedalium para¬ tum ex ouis fturionis vulgo cauiaro nuncupatum non modo libarej fed nec etiam in¬ tueri poffet. Quemadmodum de alio ouarartico vulgo Botarga nuncupato in alijs accidifseobferuauit. Id quodhadenus decfculentis diximus, de potulentis etiam ^ afserendumefsc putamus -fiquidem Pontanusferibitfuis temporibus fuifse quem- ; dam, qui toto vitje curfu a vinoabftinuit immo imperante Ladislao Neapolitano | Rege, cum primoribus labiis vinum libafset , maxima noxa afFedusLcfl:^ Viciffitn Andron, Argilius nunquam ferefiti vexatus fuit; quandoquidem peraridam iter
faciens Lybiam potionis nunquam indiguit.
Admirabilia quoq; aliarum partium filentio nonfuntinuoluenda . Nam Plinius ex Crate Pergameno, adhuc in Hcllcfponto quofdam homines Ophiogenos nun¬ cupatos verfari prodidit, qui, folo radu, Serpentum idus fanabantjveluti in Hifto- na Serpentum fuit explicatum. Immo, ex eodem Plinio, pollex dextri pedis Pyr¬ rhi Epirotarum Regis,foIota6tuIienofos liberabat: quare cum eius cadauer in ro¬ go cremaretur, cic teris partibus CQmbufti?,roius ille digitus incombuftus remanfir.
Ite

Monftromm H-iftoria. 215
Item InuJdfflltnus quicumqi Galliarutn Rex, Colo manuum tadu legrifudinem gut* turis, nempe ftrumas attenuat,afq> fanarj vt paulo ante fuit explicatum.
Memorat Schenchius honeftum quemdam ciuem Vratislauienfem , ex cuius ve- Lih.i^ohfer. na feda non folum faftgaTs,fed etiam manauit iac,. quod pridie afsumpferar, Item ex DodoneOjSyrus quidam, eoniugedefun^ia, infantem filium fc aluifse perfiibe- turj illum prqptijs vberibus /tepe admouebat. & lade, propter continuum funium, inde manante nutritus eft. Neq; hoc in do(ftrina Ariftotelis videbitur mirabile, cum js lac afliduo fudu in mammas difluere pofse tradiderit.Veriim magis admirari de¬ bemus ofsa abfq: medulla; nam Lycdamnus Syracufanus, ex Solino,vir fortifsimus E non folumcaruitra.edullao0ium,immo neqrfitiuit, neq.vnquamfudorem emifit,& primus in certamine olympico Pancratij pr^mium reportauit . Tandem de cuce Habitantium Britaniam minorem admirandum narratur: cum infantes quadam no¬ bilitatis nota infignitinafeantur, nonnihil albedinisin partibus pofticis habentes? quare hoc figno carentes ex adulterio nati cife creduntur,
Solinusintcrmirabilianaturte humam^.rifuminfantisantediem quadragefimura Bifus adms recenfe t . Sed Zoroaftes ea hora rific , qua natus eft ; cum CralTus Zoroaftis auus rmdm, nuquam rififie vifusfic,qui poftea in bello Parthico fuit extiniftus. Itaqj ad mentem Solini,rifus praecox pro felici omine fuit habitus; cuZoroaftes bonaru artium fueric peritiffimus. quemadmodum vice verfa tardus, vel nullus rifus ad malum omen re¬ fertur. Veluti igitur vixerunt homines, qui nunquam riferunt.vtAnaxagoras, Cla- P zomenius, Cato,&M Crafiusific etiam fuerunt, qui nunquam ruclarunt, vt Popo- . nius Poeta, & qui nunquam fpuerunt, vt Antonia Drufi; 82 tandem qui rifum nun¬ quam cohibere potuerunt vt Zenophantus,
De ingenio, & memoria hominum quidam praedicant admiranda. In primis mul¬ tae mulieres in Mufarum ftudijs exercitatae fuerunt memorabiles , vt Afpafia, Sap¬ pho, Elpis Boerhij vxor, Cornelia Graecorum mater , quae tefiimonio Ciceronis, epiftolas eruditiffimas, & oratoria fcarurigine refperfas fcripferunt. Sed, his omif- fis, ad memoriam memorandam accedemus.- nam Petrarcha in.hiftoria rerum me¬ morandarum, meminit Clementis Sexti Pontificis Maximi , qui quicquid vel femel legerit, obliuifci, etiamfi vellet, non potuerit, & talem memoriam a magno capitis i(5tu eft adeptus, antequam fumm.^ dignitatis culmen attingeret : fiquidem contin¬ gere aliquando poteft, vt ex i(Slu capitis, fanguine manante, memoria reddita fit G prteftancior , & ilJuftrior. Habemus etiamex Eufebio Cxfarknli mirabilem tfie- L/^.8. hili» moriam Valentis Aclite ciuitatis Diaconi, quicundla Dei verba fcripjta callebat, ca^.21. Idem traditur dc loantje Paleftino ca?co, qui de facris Biblijs interrogatus , ft atim omnia tanquam ex quodam litterarum penu proferebat. Vixit etiam puer,referen- teMaioIo, Anno Domini vigefimo odauofupramillefimum, &ceotefimurn in vr- iftColloq^ bc SueflTonienfi, qui omnem veteris teftamenci hiftoriam rithmice referebar, & au* geturadmiratio,quoniam erat pecudum cufiosifed hocnonahunde,nifi infufa diui- nitus Beat^ Maria? femper Virginis gratia, didiciffe affeuerabar. Praeterea ex Pli¬ nio, Cyrus nomina omnium fui exercitus reGenfebat, Rex Mithridates viginti duabus Nationibus imperans totidem linguis iura dicebat, & fingufas fineinterpre te intelligcbar. Seneca, & ipfe in principio declamationutn tanta memoria pollere „ tcftabatur, vt ducentos verfus recitatos, mente retineret,& ordine retrogrado pro¬ ferret, immb duo etiam milia nomina eo, quo prolata erant, ordine, repeteret. N^- MefMorfA
uimus, & nosiuuenem ingenij dotibus illuftrem, qui centum thefes publice difpu- mirabilis» tandas propofuerat , & centum argumenta ad rhefes expugnandas prolata ad vn- ^
guem ordine retrogrado replicabat . Itaq; memoria pars efi animi valde delicata,
& fragilis, quam fened^us facile depopulatur; item htec propter cafum , idum , vcI grauem morbum amittitur. Narrat enim Plinius fuifie quemdam? qui I^efo capite ab ieiu lapidis, omnium litterarum oblitus eft, fimil/ter alium ^ qui ab al to delapfus te- do, parentes & omnes confanguineos obhuioni mandauitj & deniq: alium, cuius aegritudo grtuis memoriam proprii nominis aboleuir.
Cajcerhm contemplantibus fauftum hominis euentum primo occurrit Telephus Herculis filius, iuffu aui,in fyluis expofitus, & a Cerua nutritus . Deinde Semira¬ mis femina illuftris , quoe infans pene prius periclitata eft , quam in lucemi edita, '
quo-5 I

y

Jjhs NMal*.

viriu
admrmd^A

Lih.litdh, cap.i^i 14.
JJ.
Lih.ii.caM
In Lih, de 4aim.,cap.f

2i5 VI jfsis AUrouandi
quoniam lacuit infans juxta Syriae ftagnum defedu al/meti mox interituta, nifiaues ei alimoniam miniftraiTGntj hinc apafloribus Regis fublata, & aita tandem adulta Regi maritata, qua? regnum non modo obtinuit, fed etiam auxit. Pyrrhus Aeacide filius regia domo excidit ,& prementibus a tergo hoftium telis segreferuatus , fed Glaucire commendatus, tandem adaltus in regnum fuit refiitutus.Cyrus Rarim atqj 4n lucem prodijtFefisexpofitus cafu magis, quam confilio matris nutrirus,& ferua- tus eft.RomuIus tandem, & Remus in Tyberi periclitantes a flumine ad ripam de¬ politi proculdubio perituri, nili vagitu lupam non rapientem, fed nutrientem at- traxifient, *
Addere polTumus diem natalem quorumdam fauflum, & memorabilem , flt igitur ^ exemplum Caroli Quinti inftar omnium, qui vigeiima quarta die Februarij natus, eadem' die Galliarum Regem funeratum, penes Ticinum, captiuum duxit, & deniq.* eadem die a Clemente beptimo Pontifice Maximo Bononi> diadema auguftale fufeepit. Viciffim Antipater Sydonius diem natalem femper infauflum habuit, quia febre anniuerfaria eadem dielaborauit, qua tandem eadem die natali confum- ptus eft.
Infuper robur virium admirationem immenfam nobis affert: fiquidem Dauid puer corporis robore, & animi ma gnitudine longe al/;s pra^ffabac , dum , cx facris paginis, curfu Leonem , & Vrfum anteuertebat . Apud Plinium fad:a fortia Milo¬ nis leguntur, qui currendo bouem baiulabat, & pugno ipfum interficiebat. Trita- Bus gladiator hominem armatum folo digito fuperabat, & fuperatum digito ad ca. g fira fui Imperatoris dcfeicbar . Rufficus etiam Alcmanus queeeumq; grauia onera attollebar, & taleioburcx panis efu in margine cuiufda fontis inuentife adeptuni cfse praedicabat. Cleomenes Affypaleus magnitudinis enormis multa facinora vi potius corporis, quam animi preftitifse traditur. Is tandem ingrcfsus ludum litte¬ rarium, &fra(ffa columna domicilium fuftinenre , cofeftim ingentem puerorum nu¬ merum oppreflitequa de re ad extremum requifitus fupplit/um , fepulcrutn intrauit,
& operculum fuperimpofitum , contra vim reuellentium aliquandiu tenuit , fed tan¬ dem, illo frafto, nufquam apparuit . Item narrat Maiolus fe vidifse hominem Afia- ticum coram Marcbione Pifearie, arreptam pilam marmorea ambitus trium pedum in altum proijcetc,& fepiflimeex alto relabentein vinis recipere, deindecele- nmo iadu illam tanqiiam pilam luforiam ante, & retro excipere.
Prcedicaturetiam admiranda fortitudo Rodamantis Mantuani ex Gonzaga gen- C te, qui ferreos equorum compedes manibus torquebat , funem craffirie brachij
torquens, & retorquens difeindebat . Deniq; Olaus Magnus homines Suetite , & Gothia mafcula virtute confpicuos admiratur , qui equum, aut bouem attollentes ferunt, & pondus librarum mille ad multa miiliaria baiuiant. Demum Vberti dc Cruce Mediolanenfis fortia fadain biftoriis celebrantur : hic enim Anno Domini millefitno ducentefimo nonagefimo, equum currentem immobilem rcddebat5& ju¬ mentum tritico onuftum humeris ferebat. De robore Herculis multa a Poetis tra¬ dita tanquam fabulofa omittimus , & confulto etiam Sanfonis fortitudinem in ca¬ pillitio confiffentem filentio muoluimuSjCumhcEC cx facris paginis fit notiflima.
Inter viros vtraq; fortitudine pr^^ffantes collocandi funt illi, qui cruciatus, tran¬ quillo animo, fuftinuerunt, veluti Leaena meretrix, qu« torta Harmodium, & Arifto- girontem tyrannicidas non indicauir. Aequo etiam animo Anaxarchus cruciamen¬ ta tulit, qui torrus linguam fibiamputauir 5 ne reuelaret illos, qui de tyrannicidio pertradarunt,
lam ad fimilitndines vultus admirabiles properandum eff 5 cum aliquando : fpe- cies facicrum humanarum tam fimilesinuenianrur, vtab inuicem intuitu diftingui nequeant. Narrat enim Solinus Anthioco Regi Syria? Artemonem quemda ple- beium ita fuiffe fimilem, vt Laodice Regis vxor,huius afpedS, maritum defundutn tandiudiflimulauerft, donec iuxta voluntatem Rex airercledus fuerit. Viues D. ^ Auguffini Scholiaffes tradit filios gemellos natos fuifseMcchlinise, vultu, & geffis adeo fimiles,vt in his dignofeen dis, non folum extranei, fed etiam ipfi parentes alterum pro altero vocantes errarent. His forte non dilfimilcs fuerunt gemelli, quos in Germani? AIhertus Magnus fe vidifse promulgat, tantje conformationisj

Monftrorutn Hiftoria. 217
Vt nullo «lodd ab inuicemdiftinguerentur jimmo ijdcm geftus, e*dem animiaiF^- €tioncs5 vox, &loqucJa eadem admirationem augebant, & praecipue cum vterq; camdem incurreret argritudinem ,& eodem tempore liberaretur. Ad rem legitur gpiid Fulgofium, quod Mendardus Epilcopus Nouiodunenfis, & Ghildardus Bpb fcopus Rhothomagcnfis fratres fuerunt vnico partu nati,eade die in Epifcopali fe- de locati, cade die defundi, fimuIqiSandtorum ccetuiadfcripti; propcerca de his Ic- giturapud Maiolum hexaflicon huius tenoris.
Vna diei ferent ^ mitras dedit altera^ mertem Altera, i» farMos lecitrs vterij'., fuit,
E Falices fratres j (puerum cerumunis er!g&,
yita, corona., ohittts,^lorta,feitA dtes. fluincommuriis erat rriens),^cor\ dictte fedvoi Corde vno {ojfti.t corpora btna regi.
Ex altera parte Plinius totfacierum diffimilitudines in natura humana admira¬ tur : cum in tot millibus hominum , duos vultus vnius , &eiufdem conformationis obferuare minime potuerit; immo huius rcicaufam non immerito imaginationi afli- gnat, qUai- in generatione hominis valde operatur; quod in brutis non accidit, cum ratione careant. Itaq, homo libero praeditus arbitrio animum valde celerem, & mo¬ bilem habetj hinc fieri nequaquam poteft , vt duodiomines eamdem conformatio¬ nem fortiantur.
j; De agilitate, & lenitate humani corporis admirabilia praedicantur. Nam Maio- Jus in arenam ducit hominem a Canarijs infulis oriundum, qui vefligio finifiri pe¬ dis infiftens, perinteruallum odo pafTuum, volentibusteumfaxo petere fe feexpo- . nebat, & modo caput inclinans, modo erigens, nunc cotum corpus fubtrahesjnuc crur;i permutans, venientem idumagillime vitabar. Sed Philctus Cous elegiogra- .phus, cx l'extore, fuit corporis adeo Icuis, & tenuis , vr illi necefiTe fuerit plfibum plantis pedum alligatum geftare, ne aliquo ventorum flatu raperetur . Verum Pli¬ nius memorat multos, . qui ob leuicateraA agilitatem corporis in curfu valuerunt, vE Philippides,qui ab Athenis ad Lacedemonem ducentum, & quadraginta fladia cu¬ currit. Item fuit alius, qui a meridie ad vcfperum fepruaginra quinq; millia paffuum peregit . Nuperi Authores in hiftoria noui Ci bis referunt tabellarios *Mexicanos non minori currere celeritate, quamequi foieant,& fuilfe nonnullos, quileuqas G feptuaginta quatriduo tranfuolarunt. Vt omittamus funambulos, qui indiesmira corporis agilitate multa admiratione digna prarflant.His addanrur,qui in aquis fue¬ runt agillimi: etenim Ponranus3& Alexander ab Alexandro tradunt fua tetatefuif- fe hominem Catanise vrbis Siciliae pifccm Calanum nuncupatum, qui toro fere vir^e fuas curriculo in aquis degebat, & magna etiamin mari vigente tempeflate nullo periculo fludus tranabat ; alterum eiufdem naturje memorat Petrus Meifia pifccm Nicolam vocatum, qui nifi in aquis degiifet interitum timebat,
Circa inediam, & efum, mirabilia quoq; narrantur . Ponranus feribit fuilfe ho¬ minem, qui nullo vnquam tempore vinum, aut aquam bibit. Scimus quideexStra. bone Aethiopes nunquam cruciari fiti, quotiefcumq; loto herba vrantur. Memorat ' quemdam , Venetijs verfantem, qui continuis fex diebus fupra quadraginta ieiuniis fuit, fed temperatura corporis admodum frigidaerat pri^ditus . Phiiinus quidam ad mentem Textoris, dum vixit, nullo cibo, & potu, fed folo lade vfus cft: qiiem- admodumalij folam vrinam adhibuerunt. Quandoquidem Anno Domini quinqua- gefimo fecundo fupra ferquimillefimum, referente Schenchio, Francifeus Pelufius Lugdunenfis fexagenarius dum puteum.altum ad quadragint'a pedes foderer, terra ^efuper irruente ad profunditatem triginta quinq; pedu, folfor viiius opprelfus efi, jbiq; feptem dies, & noiftes abfq ; cibo vixit , folo propria vrina* potu ftomachuna recreans, tandem refolfa terra, vt tumularetur, viuus repertus eft. Teftatur quidem Plinius homines fpaciovndecim dierum, inediam pati polfe, quamuis homo diuina ope fultus diuturnum ieiunium feruare valear. Tandem notandum effveluti vixe¬ runt nonnulli, qui inediam tulerunt, pariter fuerunt, qui res minime ediles vorarut. Nouimus hic BononuT, anno Domini miiiefimofexcctefimo vigefimo fcxto,quem- clain bsiulum^ qui volens, vel raercedeiiicicatus^ vrceos, vitra, clauos, coria, ligna,
T anguib

\
Lib, r.

Zji.6, cap,\, ^ cap, I 2 ,

In Cello(p„

Vri.par.fyl. var„ leli, c, 2/.

Lth.i.dereh
cdeli.

hih.'^. oh fer¬ aci.

Lih, I l,cap, 5'4-

4

obfer
J8j.
L.2,ie 4bdf rerum (:4uf^ eap.g. inlib.Affdt

Libt^^obfern
312,

l.tb.^, de ge,
Libande piorb^ fufr.

218 Vlyfsis Aldrouandi
a^:gui^Ias5aues impIttmesjS? mores viuos deuorabat,& abfqj vitse dircriminejOtnnia peranOm egcr^ar.
DeafFeeitTbiis humanis res admiratione digna? notanda? effent , fed , breuitatis ftudio, nonnullifej&potioresesarabuntur. fn muliere Senonenfi fetum perfedic formatum obferuauic Schenebiusj quem fpatio viginci odo annorum in vtero ge- ftatum in duritiem lapideam cortuerfum, & poft obitum matris exemptu multi con- fpexerunt. Pariter anno Domini nonagefimo quinto fupra fefquimillefimum , in muliere trigefimum quintum annum agente vterus totus lapideus ponderis feptemi librarum vifus eft 5 vna cum vefica. lapidea 3 & peritoneo duri/fimo. Ex eodem Schenebio intelleximus fuilTe mulierem jqus fpatio annorum trefdecim, fceleton ^ fetus mortui ab omnibus tadu perceptum in vtero geftauit.
Immo ex eodem Authore mulier fuit in caftro Pomponij^anno quadragelimo fu¬ pra fefquimillefimum, qoie fceleton fetus mortui vtero gerens denuo concepit, & accedentibus doloribus, & vit^e periculo, per fedionem fceleto exempto , & vtero confolidato, conceptus viuus in lucem prodijt , ilfefa fertilitate , naro quater pbft hanc curationem peperir. Puella nata efi, referente Fernel/o, vinculis articulorum adeo laxis, vt quocumq; artus facile verteret:. Sed maiorem affert admirationem, quod recitat Hollerius de muliere quadam Lutetiana , cuius corpus molle Hexibi- Ic, S^abfq; foiidisolfibus erat. Totum oppofitum tradit Columbus de quodam ho¬ mine in Xenodochio incurabilium Romse obferuato,qui nullam partem,priBcer lin» guam, oculos, abdomen3& thoracem, mouebat, quia eius fceleton a capitevfqjad pe- jg des vnicum os referebar,
Circa vrinje affediones, tnulti vermes per vrinam fuiffe redditos memorant, fed rarum eft, quod Argenterius de Dracone alato, quem per vias lotij exeuntem ob- feruauit, Auget admirationem Schenebius, quiviuum feorpibnem cum vrinaeic- ^tum confpicatus eft; hinc colligendum eft in humanis corporibus quadoqianiman- tia praeter vermes generari; olim enim in Hungaria accidit, vt in multorum homi- numaluo ferpentes naturalibus fimiles generarentur; hac dere multa hominum milha perierunt. Libet hocin loco icones nonnullorum animalium exhibere, qua? ex putredine in humanis corporibus genita fuerunt, partira per vomitum, partim per Vterum, & partim per vrinam exclufa.
Antequam mirabilia humanorum afteiftuum abfoluaraus animaduertendum eft mnicos olin? natos, & adhuc nafei imperforatos, quos Ariftoteles vocauit e<ar/Tojue-’ ^ ps^j&SuelTanus in Commentarijs hanc affedionem marmoream appellauic. Ve¬ rum quod magis admirandum eft aliquos hac segritudine perculfos vixiffc; nam Schenchius meminit puelfe filia? hseb rei cuiufdam Teutonici nuncupati, qui feces per vuluam excernebat , quam Mercurialis vidifte fatetur , rurfus idem Schenchius meminit pueri lapicidse filij , qui natus imperforatus , ftercus per lotium trudebatj fed quoniam Chirurgus quidam audax anum gladio referare voluit , fanguine co¬ piose fluente interijt, & diftedo cadanere , redum ihteftinum in vefic^ro fe fe infi- jiuareinuenerunt.

i.Mon-

Pr£-

Monftrorum Hiftoria.
t, Monflfurn ferpentinum ab humano vcero exclufum»
2. Vermis ferpentiformis vomitione eiecaus.
5. Monftrum anguineum ex aluo virginali natum,
4. Illuiiies fcarabeum imitans per vrinam reddita,
5, Millepedisrudimentum vrina excretum.

220

Vljfsis Aldrouandi

de Pr^ter<^uacnquod Albercus (vtagnuSi & SuelTanus fetales homiftes imperfora- gemr,aiii)n. tos vidifferefematj & Ariftoteles aiemorac vaccam fuiffe Perinei olim Thraciae op¬ pidi, qu:^ non foium imperforata vixit, veram quoq; quoties anus GbirtJrgi ope aperiebatur, toties denuo claudebatur. Beftia autem viuebat ex mente Ariftote- 2 capd. quia natura ficcas feces extenuans per veiicam trudebar. MercuriaPs quoq;m ^ ‘ fuo opere de excrementis, noftratetate quemdam vixiiTeRomte memorat, qui toto

Lih.^phfer^
351*

Ttf. Zkcffic, Xjth» 7* ^•5' 2 •

qui
fere vir^ fu^ curriculo feces alui per os expurgauic . Pariter Schenchius narrat, quod Conftanriae circa annum trigefimum fuprarefquimilleiimum, quida Andreas officio Mendicorum Conrulifpatio vigintiannorum omnia ex|crementa ficcaeuo. nrnit, per aluumnihii reddens, erat interea mediocriter fanus , & fuo munere vfq; ^ ad fenium fundlus eft. Similiter Schenchius recenfet puellam annorum viginti, qu^ Coloniae, tertio quoqjdie, alui excrementa, per os egerere roIebat,ficq;per trien¬ nium continuauir ciyfteribus, & medicamentis purgantibus incaifum adhibirisjdc- cumbcbat autem perpetuo, quia crura omnino contraRa habebat, interim fetis benecolorata, &admodum ingeniora erat . Praeterea idem Author aliorum huius generis meminit obferuacione fexagefimaodtaua libri tertij ad quam Ledorem relegamus.
His addamus, iuxtafentcntiam Textoris, homines Locris, & Crodon^ nuquaim peftilentia vexatos fbiffie.
Circa hominum connubia, inhnita ftupore digna effient exaranda, nihilominus in pr^efentia tantum obfeuabimus fuiffie mulierem , quae duo , & viginti coniugia ex- B perta eft: quemadmodum viciffim retate Damafci Pontificis Maximi, vixit homo, qui non iterum, atq; tertio denupfif, fed viginti vxorum defundarum vir fuit. Quo circanemo pofthac Martialem irridebit, qui defeptem vxoribus Phaleri cecinit hunc in modum. ^
Septima iam phaleros tibi conditur vxor in agro,
Pius nulli^ Phalerosj cjudm tibi reddit ager.
Pqfiremd intermirabilia collocandi funtil!ihomines,quimortuireuix/ffieferun- tur . Etenim Pamphilus Phareus , referente Textore , crefus in acie decem diebus iacuit, & inde fublatus, rogoq; impolitus reuixir. Auiola Confularis , ex Plinio, in rogo locatus fpfritu refum^fitjfed cu violetia flammarii adiuuarino potuerit, viuus concrematus eft. Idem memorat Corfidium, qui adfoueam delatus , fepelientena domum reportauicmecnon mulierem feptem dies exanimem , qux in vitam redijt. ^ Apud eumdem authorem fit mentio cuiufdam, qui ih Sicilia, iuffiu Pompei , decol¬ latus, cum per integrum diem in litore iacuiffiet , vitam iterauif, & poftquatn Pom¬ peio mandata Deorum Inferorum narraueric , iterum expirauit. Prredidis taquam coronidem addamus nonnullos homines dolore, alios gaudio, alios amore,atqjnie- ruperijffie... Quandoquidem Plinius meminit viri, qui, fibi denegato confulatu, do¬ lore vitam cerminauit. Chilon Philofophus, audita filij vidoriaapud Olympiam, prre gaudio expirauit.
Itera Dionyfius tyrannus, Sophoclcsambo, audito tragicae vidori-e nuncio, fetitia diffiufis fpiritibus, exanimati funt . Similiter qu edam mulier, cum filium, in bello Canenfi, lethali vulnere perculfum intellexiffier, multo poft illum intuens in¬ columem, gaudio ingenti ada animam emifit. Pyramum poftea, & Thysbem fum- musamor ad mortem impulit. Sed red/us miles quidam peregrinus , cum loca omnia, in quibus Chrfftus fuerat verfetus.fumma pietate vifitaftet, tandem ad mon¬ tem Oliueci perueniens , cum Chriftum amplius fequi nequiret, fummo amore, & ingenti perfufus gaudio incerijc;diffie(Sfeoautam cadaueretria haec verba in corde erant exarata. AMOR MEVS lESVS. Demetu quid dicamus in pr^fentia non fuppetit .

D

HI-

Monftroruni Hiftoria. 1 21

HISTORICA.
VLTA ad humanum genus fpc(ftantfa,c|ux magnam admirationem non patiuntur, ad Rubricam Hiftoricorum referenda c0e duximus. Primitiis nonnulla vjfum refpicentia exarabimus. Democritus, au- thoreTertuliano, cum mulieres abfq; concupifcentia confpicarinon polfet 3 fcmetipfum exc^ecauit. Stehehorus Poeta, cx Poiliciano, cum Helence opprobriu carminibus diuuIgalTet, exca?catus eftj fed vbi palinodiam cecinit, vifionem recuperaffe perhibetur. Nemini dubium eft Honserum Poetam fuiffe carcum, ita vocatum, vt nonnulli autumant, quia ad iter faciendum humeris alienis indigeret ;fed c^citatem vnde contraxerit , non fatis conilat . Alij fuerunt huius opinionis, caecitatem Homeri ex morbo chronico fuilfe produdam, alij exfe- nedute. Ouidius tamen in Ibin retulit Homerum aculeis apum in caecitatem inci- diife. BehlTariusquoqj tefte Procopio’, Praefedus copiarum luftiniani Imperatoris, dclecis Vandalis, ado de Perfis triumpho , & Italia a Barbaris non femel liberata, ob felices euencus, in fufpicionem Imperatoris venitjideoqj fuit excaecatus J Tu¬ gurium igitur in publica via fibi ftrauit,vbi vidum a praetereuntibus his verbis men- P dicabat: viator da obulum Beliflfario, quem virtus extulit, & inpidia excaecauit.
De varijs affvdibus hominum multa in hiftorijs leguntur.- etenim Plinius feribit Pcolemeum Philadelphum Aegypti Regem vomica laborafse,fcd pedore vulnera¬ to (cum in acic mortem inquireret)medicinam inuenirjnamq; fanie abfterfa, & eua- cuata, liberatus cft. Item Seruius Clodius Eques Romanus aliquando podagra laborauit, cuius dolore non mediocri vexatus veneno pedes illiniuir , & referente Suetonio, protinus fenfu illarum pirtium priuatus eft. Accon vetula, vt prodidit Cteiius, quadam veluti dementia capta, apud fpeculum, cura propria imagine, tan- quam cum viua muliere confabulabatur. In fatuitatem non minorem incidit Clau- dius Princeps, qui Domitium Hermen adoprauit, cum, tcfte Sabellico, Britanicum legitimo matrimonio natum haberer. His addenda eft ftultitia Cippij , qui fterte- re, & dormire fimulabat; vteius vxor facilius ma-charefur :hinc natum e/fe videtur G illudadagium apud Ciceronem. Non omnibus dormio . Erfexcenta huius geneHs afferri pofsentjquiVjbreuitati ftudentes omittimus. Sed pofteaquam in fomnum in¬ cidimus, dehocnonnulla pariter , &: de vigilia monumentis digna recenfebimus, M eminit Plinius cuiufdampufionis, qui itinere fefsus , quamdam ingrefsus fpelun- cam,ibi per fpatiu-iifeptem,& quinquaginta annorum dormiuit,& tandem experge¬ factis, mutatam rerum faciem admiratus eft. Viciftien C.iMeca^nas poftremum vitg triennium abfq; vllo fomno tranfegit :neq; mirum eft ; cum referant Nizoiium il¬ lum Ciceronianum decennium infomne traxifse; & poft grauem morbum conUale- fcentera, priftinum fomnum recupcrafse.
De parricidiis, fratricidiis, & aliis mortis generibus , non iniucunda auditu refe¬ renda efsentj. verum nonnulla pauca tanrummodo recitabimus . Ozias prophetam Amos patrem ve(fte percuftir , quia fpreto Hieroboam Regis mandato Verbu Do¬ mini prc^dicauerit.Vlyfsera Troia redeuntem Thelogonus filius tanquam ignotum vita priuauit . Nicomedes Pruftiam patrem Byrhiniae Kegem hbidine dominandi Rimularus interfecit Nero Aggrippinammatrem nimis curiose facfa fua inquiren¬ tem variis modis, & porlflimum veneno perdere conatus, tandem occidi iuffit. Ore- Res quoq; in vitionem Agamcmnoni.s patris Clytemneftram matrem pererait.Mi- thridates, referente Crelio, tanta impietate fuit refertus, vr matrem, fratrem, tres filios, & totidem filias necauerit. loannes Maria loannis Galeatii filius olim Dux Mediolani Catherinam matrem fada fua acerbius oBiurgantem in turri conclufam mori coegit.
Viciftim non defuerunt patres , qui propriis filiis mortem intulerunt . Herodes Rex ludeie, tefte Macrobio, prieter Coedem Innocentium, tres etiam ex propriis li- befis vitali fpiritu priuauit. Hippomenes Athenienfum Princeps filiam inadulte-.
T- 3 ^0

t
Poe/a cAci qair

Tatuimts
gims*

Liky. f.5 2.

I Parrioidiii varia^

Ham ma¬ gis fmfias fiippomsne.

cem intuls- rmf.

Mtppona-
frecO'-

/
Bardanapa^ li mors.

Nmmi
mrs.

Vim dis.

•222 Vlyfsis Aldrouandi
rio deprehcnfafB hae modo piiniuje j illam cum equo ferociori concludens neut-e« rutri cibum prcEbuit; vnde equus farne in rabiem aCtus puellam deuorauic; hinc 6r- ' tum efl: illud prouerbiurti. Homo magis impias Hippomene. Hercules eciam> ad men¬ tem Criniti, epilepfia correptus, & dementatus fifios interemit. Manlius Torqua¬ tus, vt recitat Liuius, filium fecuripercuflit, quoniam in Samnites contra edidtum prseliacus elfet.
Pariter Caflxus figrrifer , explutarcho, Romanis contra Latinos pugnantibus, CralTum Brucurn filium necauir,quoniam portas holi ibus recludere voluifiet.Tan- dem Diodorus iuxta fententiam Caelii, cumroultos fufccpiifct fifios, omnes praeter vnum iugulauit, vt ille fuperuiucns ditior, &potentioreuaderet. Pr^tereafi vel- ^ Jemus fratrum, & fororum interemptores recenfere, necnon mulieres, qu^e ma¬ ritos, & vicilfim viros, qui vxores interemerunt, proculdubio nobis tempus de¬ ficeret .
lam properandum efl: ad illos diuu!gandos,qui fpontaneam fibi necem intule¬ runt Laciancius Finnianus prima facie recenfet Cleanthem Philofophum , qui co¬ gnita animarum immortalitate, voluntariam mortem petijt . Menander tradit , re¬ ferente Textore, PubhurnTerentium amilfis centum, & odo fabulis, quas dgrxcis Jatinas rcddiderat,fe fubmerfilfe . Ex eodem authore collegimus , Empedoclem Poetam Siculum, nouo mortis genere immortalitatem afiedantera, /n ardentes montis Aethnce cauernas fe priBOpiralfe . Item Labienus Poeta confpicatus libros fuos, ob nimiam increpandi libertatem , publico decreto flammis commilTos, fuis g fuperuiuere monumentis noluit, & iiigum fpontanc^ mortis fubiuit. Hipponax poeta lambographus acerbo ferens animofe a Bubalo pidore deformi facie ex- prelfum, ad propellendam iniurfam, carminibus tam contumeliose pidorciri profe- cutus efl, vt eum laqueo vitam terminare cpegeric.Hincdimanauitillud adagium. Ylippona6fmm preconium-, quod pro nota infami vfurpaturrhoc prouerbio in epifto- lis familiaribus Cicero quandoq^ vfus efl . Similiter Archilochus poeta Parius a ’ Neobole filia Lycambis iam fibi in matrimonium promiira repudiatus , ignominio- . fis iambis Lycambemita infedlatus efl:,vt eum cum filia ad furcam impul Ierit: vnde Horatius de ira huius Poetv^c fie cecinit.
Archilochum proprio rabies armauu lambo.
Sardanapalus Rex ^fyriorumolim vir tam fnollis ,& effeminatus , eum res Aias profligari, Anullam fpem iam rupcrelfe intueretur, pyram in Regia flruxit, eoq,' C fupelledile delata, flammarum, incendio fponte fecommifit, hacq; tantum ratione, mortem minime formidans, virum fe efletpanifellauic. Hoc genus mortis Ouidius memorat in Ibin.
Inq\ pyram tccum carijjtrna c-orpora mittas^ finem vita Sardanapalus habet.
Themiflocles Athenienfis Nicociis filius inuidia ciuium relegatus , adArtaxer- fem confugit, aquo dura aduerfus patriam preliari cogeretur, haullo fanguinc murino incerjjc. Irem Nero Dom!t/j,& Agrippinte filius ctenofa omnium flagitio- rum latrina, cum hoftis parris a Senatu fuerit iudicatusme quid fuis meritis dignum pateretur, Vrbem e greffus , proprio gladio’ femetipfum transfixit: hunc interitum » fic memorat Aufonius.
Matricida Hero proprij vim pertulit en fis,
Portia Catonis filia , tcfte Plucarcho , intefleda Bruti mariti morte , ferrum ad mortem fibi inferendam qua?fiuic, quo occultato, carbones haufit, ficq; inaudito necis genere, fpiritum eraifit. Item Cleopatra, Antonio marito defunfto,cum in- tdlexiifet fe ab Aiiguflo in triumphum viuam feru3ri,brachium alpidi mordendum porrigens ab hac vita deceflit Sed quid in his diuagamur? dum legimus apud lo- fephum Hebreum, quod Herodes Rex lude^ Antipatri filius, poli innocentes tfu- cidatos,& tres proprios filios interrempros, fcilicet A!exandrum,Anflobolum,& Antipatrum, ad intercipiendu facrum Beata: femper Virginis partum , fcatentibus per vniuerfum corpus vermibus, mortem fibimer intulit . Similiter ludas cum vili pretio Chriftu Iiidreis venale expofuiffet, fceleris ponderans grauitacem ,& venia defperata , ad laqueum properauit , His fucc^dic Pontius Pilatus patria Lugdii-
nenfis,

V

Monftrorum Hiftoria. 225
iieafis 5 referente Gregono Turonenfijqui nefaria in Chrifluos UtSL fcntentia,iiianu propria interitum fibiparauir.
Varia obitus genera, quibus viri infignes fuerunt extinC^i, funt innumera.Q. Ca¬ tulus Lu<ii:atius Oratori tefte Valerio Maximo, qm fuit collega Marij in Confulatu, &vna de Cymbris triumphum egerat j iuffu Marij in domicilio quodam claufus, vapore candentium carbonum excindus eft. Item Zoc Nicoftrati martyris vitor a Beato Stephano ad cultum Chrifti deduda, crinibus rurpcnra5& fumo fuffocaca in- terijr. Felicula virgo, emn nullis pollicitationibus a Chriftiana Religione rcuoca- ri polfet, iulTu Flacci Comitis, i n latrinam pr^cipitaca obijc . Pariter Diuus Bar- E tholonieus Apoftolus Regis Syriie filius, mandaro Aftiagis,detrada a roro corpo¬ ris ambitu pclie ,in Coelum euolauit. Alij infignes viri fuerunt fagittis confolR, decollatijfuimine idi, combufti, faifte extindi, veneno profligati, lapidibus obru¬ ti, jugulati, & aqua fubmerfi : nam Galearios Mantuanus, ex Pontano» cum Ticini hybernaret , puella, quam deperibat, per locura imperante fe in flumen deiecir. Tandem homines egregij ab equis ciefi , lapfu equorum mortui , a Serpentibus pe¬ rempti, ab apris trucidari, a Leonibus dilaniati, a canibus lacerati, & demum morfgi aliarum Ferarum interfedi, inhiltorijs precdidorum animaliummemorati funt, ad quas iedorem relegamus. 1
f MYSTICA DE PARTIBVS
HOMINIS.

O D 5 omnes humani corporis partes nimirum a vertice i?fq;ad cal¬ caneum diligenter ponderanda funt, quatenus fub illis aliquid arca¬ ni latibulatur. Primitus capilli in facris Biblijsanim^e cogitationes delignant : nam quemadmodum capillis totum caput exornatur , ii~ - militer anima cogitationibus decoratur: propterea Dmus Grego- rius, per capillos fupra cerebrum infenlibilitercrercences, curas vitte pr^e feneis px- G primebat, qute interdum iinimse impedimentoeflefolent, ne addiuinas cogitatio¬ nes fe conferat. Ideo Ghriftusin ledione Euangelica capillos capitis noflri nu¬ meratos elTe pronunciauiti quoniam Deum cordis humani, & cogitationum feruta- lorein efle lignifleabar.
Capilli poflea mulieris, ex fententia Diui Auguflini,denofantfuperflua,qu2e ab hominibus poffidentur. Quocirca Monaftte, &alij , qui fefe Deom religiosa fer- uirutem dicant, caput abradunt, minima tantum portione capillorum relida, ve mi¬ nimam rerum mundanarum curarn habere qftendanc, Demum per capillos Dei, D. Auguftinus Sandos Yngelos, & omnes iuftos interprtetatur, de quibos dicitur* Capilh capitis eius quafi lana alba. Velvt in Apocalypfl, albo capite apparuif- fe dicitur. Idem Auguftitiusin epiftolaad Galatas, per id, antiquitatem ventatis fignifleat.

H

Caput iuxta Goropij fententiamjin prima lingua dicebatur Heet, qu^voxirai' periu manifeftatrnamq,. capiti totius corporis dominium deftinacur. Aliter in primJ lingua Hoct appellabatur, addita littera T. qu® facultatem alligandi poflidec;capui enim nos Deo Omnipotenti alligat. Alioquin in prima lingua caput vocabatur eti: Huet, quo vocabulo cuftodiadeffgnatur; cumcapatfuaprouidentia totu hominerr tueatur. Itaq; cum caput tot, & tantis gaudeat prasrogatiuis-, non eft mirandum f Deo attribuatur, vtapud Danielem legitur, vb» effentia diuinitatisdefignatur, cu omnia fubiiciantiir,quapropter in Apocalyph Ser;aphin Dei caput velare dicuntur vt indicentur alta Dei myfteria , qute aefeius diuinitatem , & potentiam fpedant, Pfalmographus quoq? caput obumbratum hominauit , quo diiiinitas tempore Paf- flonis Chrifti latens exprimitur. At capuc plenum rore, & guttis nodium, vt feribi- turiii Canticis, amorem Dei humanis criminibus in Ecclefia refrigeratum oftendit,
• Quan-

Pf/m moYS

Gapillu

In lih . de contemps» Mmdi,
In lib, de Effent» Dt- mna.

inHermath
CapitlsUy^
fitea.

Cap.j*
Pfalm. 139 Gant.ca^,^,

Genef.c,\%,
Cai„i6. 27.
Lettit, f.ii. 21.
liki. Rig, Cap.z%,
t
Lib. r. Reg. cap.lj,
Lib^i^^hie"
rogU
j^yflica
oculor^w*

Rfalm^ 1 8,
In Coment, ai PJalmos.
Deut. c.i^. Gehefc.^^,

224 Vlyfsis AUrouandi_
Quando veto legimus in Genefi caput lacob fuper Iapide politum , chrifticolaruiii ' principatum Chriftoinnitcntemintelligere debemus : quemadmodum per caput, & caudam apud ifaiam, Chriftus, qui eft principium, & finis, intelligendus eft, Itefn per caput loannis Baptidie amputatum , Chriftus a iud^eis , & aJege ablatus defi- gnatur. Caput Chrifti vngitur apud Matcheum,vt homo difcat praeclaris operibus Deumfibi deuincire; & quando apud eumdem Euangeliftam, ferrum fpinis contex¬ tum capiti Chrifti imponitur, Deus humanis peccatis, tanquam tpt fpinfs offendi traditur. In Leuitico caput Sacerdotis non radebatur, vt myftica c(recdo(5trina, fapientiam a Sacerdotibus minime feparandam efle, vt vitia iaicorum reprehen- derepoffent. Pariter in eodem libro caput leprofi nudum ami/Iionem gale^efalu- -A tis, vel Chriftum ab anima feparatum indicare poteft . In Prouerbijs autem , ca¬ piti gratiam addi;Gloffa ordinaria dodlrinam noui reftamenticum Tpe Kegnicce- leftis dari exponit. Tandem caput tedum, in hiftoria Regum, trifiitiam diuulgare potefti e tenim qui triftes erant, caput operire folebanr.
Si mentem ad frontem conuertarnus . Habemus in Exodo, laminam aurea Dei nomin e iignatam fronti Sacerdotis imponi folerc, quie internam cordjs cogitatio¬ nem indicat, vel confefiionem oris, & operis <, qua fideles referti effe debent, vt Gloffa ordinaria explicat . Legimus etiam in factis Paginis , quod frons Goliath percuffa fuit, cuius myfticus fenluseRe perhibetur, eos percuti,& perire, qui figno crucis haudquaquam muniuntur, quoniam frons mentem defignare poteft,vtLau- retus in Sylua Allegoriarum afiruic. B
Succedit oculus, qui in prima lingua, referente Goropio, nominabatur Oog,ab Hog, ideft altum: i deoqifenfusmyfticus eft, nos debere effe memores, oculos a fummo opifice nobis efse datos, vt fuperna perpetuo contemplemur. Sed aduer- , tendum eft, quod oculi indodrina myftica, tam bonum,quamprauum fenfumfor- tiripofsunr. Ratione primi, Deus per oculum intelligitur : nam velutioculusin minori mundo, nempe in homine, eum regit: pariter Deus in maiori mundo cuda regit, eunda videt, & eunda moderatur, Vel dicamus, deuti oculus eft recepta¬ culum lucis; ita Deus non modo lucis fcatebrajfed etiam ipfa lux nuncupaturjiuxe ta illud loannis. Lnx erat in Mundo.
Immd oculi fponfi in Canticis, pifeinte Chesbon aftimilari fignifteant pdfedam vifionem, & cognitionem rerum omnium, etiam antequam fianr,qu£e eft in Chrifto Ecclefite capite, in quo capite per fponfum ftgnato, rerum omnium idete reperiun- C tur: idcircooculi fponfi noniniuriaad aquas pifeinte tanquam ad rationes ideales comparantur; vocatur enim pifeina Chesbon, ideft cognitionis; cum idete fint ra¬ tiones excogitatte rerum producendarum, qute omnes in Verbo erant, vt Diuus Auguftinus intcrprirrarur. Nifi velimus afseuerare, per oculum Del , gratiam, & fauoremfignificari .namq; Deus aliquem afpiciens illi fuam gratiam protinus im¬ pertitur. Alioquin in rebus mundanis,ocuius voluptuofos cftedus fignificatjcum homines.per oculos amore illaquenfur. Quid fi prtecepta Domini oculis defignen- tur? Lcffitur enim apud Pfalmographum . Prace^mm Domini lucidum tlluminans oculos.
Pariter in Apocalypfi.Oculi dicuntur veluti flamma ignis ,& Deipra?ceptafigni- ficant. Et quando in Pfalmo rrigefimo tertio, oculi Domini fuper luftos leguntur, tunc ad mentem Bafiiij, oculi Domini funt Angelica virtutes, qu^ homines tuta¬ ri perhibentur. Alifer quando legitur in Pfalmo decimo fexto ; cuftodi me vt pu«
piliam oculi , tunc pupilla fenfus fpirituales indicare dicitur.
Amplias in myfticis, benignitas, & mifericordia ad oculos refertur, ita legitur in Deuteronomio . Parcat ei oculus tuus , & ibi oculus pro mifericordia fumitur. Item oculi Domini in Pfalmo trigefimo fecundo, eius mifericordiam,& benignita- temoftendunt.Etin Genefi oculuslofeph Chrifti benignitatem pnefagit:immo in eodem loco; oculos! euans Ifaac, Chriftum refpicientem ad falutem humani gene¬ ris infinuabat . Quandoquidem quando legitur apud Ifaiam . Parauit Dominfi<t brachium fuura in oculis omnium gentium; tuncid afseritur , quoniam fa/us p< Chriftum acquirenda omnibus fuit propofita. Oculi etiam in Ecclefia dicunti

Monftromm Hiftoria.

225

efsCa nimirum viri eruditi, & ad percipienda myfteria idonei. Aliter oculi, qui paf- fim leguntur in facris paginis, vim animae inrelligentem ffgnificare folent.
Procer nomine oculorum, varia etiam manifeftantur. Primo praefentiaocu*
iis declaratur, 'duuT legitur apud lob. Necabfiuli mala aboculis meis: liquide res prtefcntes in oculis efse dicuntur,& tunc ab oculis auferuntur, quando a pr^fentia remonentur. lusca vulgatum carmen.
procul e it oculis ^ procul eli a limine cordis.
Quapropter idcnifi gnificatur ab Ifaia quando fcripfit. Et oculo ad oculum vide¬ bunt, nempe facie ad faciem refpicienr, qua ratione Beati Deum contemplabuntur.
E Viciffim confolationem ab oculis abfcondi, vr habetur apud Ofeam . Diuus Hie¬ ronymus Gonfolationem non admittendam exponit. Pariteridem D. Hieronymus oculas auertere a Sabathis apud Ezechielem, mterpraetacur non cogitare requiem Dciy eft in notitia fetipturarum . Item quando in Deuteronomio, munera ex- esecanc oculos fapientuiu, tunc per oculos iudicium manifeftatur.
In altero intellectu, oculi quandoqj vfurpanturi nara, ex Hieremia, indicium na¬ turale boni, &mali oculi lignificanr, quos oculos multi habent , fed non vident, dum male operantur : hinc oculus corporis appellatur mens, qua operamur ,& ocu¬ lus fimplex rectam intentionem oftendit; & veluti oculus nequam apud Mattheum, prauam intentionem exprimi!^. Proptereain Numeris, cadere apertis oculis, iuxca fententiam Laureti, nil aliud eft, nili fciencer peccare. Vnde apud Pfalmographum. g Oculi feruorum in manibus Dominorum fuorum, exponuntur aliqui ad crimina per¬ petranda parati, & oculi ancilla in manibus Domina? fu^ , dicuntur efse , quando anima, volupcuofis obfequijs famulatur: quamuisalij interpretentur oculos feruo¬ rum in manibus Dominorum fuorum, qu‘ando famuli a Dominis fauoremexpeCiar, Scpamam formidant.
H i igitur erunt oculi eruendi, dc quibus Chriftus in Euangelio verba fecitmeqa oculi carnei intelligendi funt , quemadmodum nonnulli Hairetici impie, & inepte exponunt; hiacqj arrepta calumniandi anfa , ad exafperandam Chriftiani iugi fua- uitatem, ptc^cepta Chnfti feuera appellarunt. Verum ifti, ex mente Chryfoftomi, Cypriani,& aliorum, valde ftupidi funt , & rnyfticum Euangelica? ledionis fenfum penetrare nequeunt : quandoquidem id intelligendum eft non de oculis, fed de amicis illis arcendis, & remonendis, quorum confuetudo anim^ noftriv perniciem G alfert, vel qui prauo exemplo nos offendunt , vel iniquis adhortationibus a reCiso falutis tramite nos abducere conantur.
Infuper multi funt geftus, Sc affeClus oculorum vicia denotantes. Oculis annue¬ re apud Pfalmographum, Diuus Auguftinus declarat Hypocritam , qui vultu non oftcndic, quod in pcCtore refidet . Alibi Sau! reCfis oculis Dauid non intuebatur; quare per hos oculos, multi infidias manifeftant. Item oculi caligantes c:vciraccm ludiorum monftrant . Immo oculi claufi apud Ifaiam, Hiebreos Chriftum non agnofcentes indicabant. Rurfus oculi terribiles apud lob , fa?uiriam lud^oru er¬ ga Chriftum demonftrabant. Similiter apud eumdem lob. Oculus videns teftimo- nium reddebat mihi. Lauretus in Sylua Allegoriarum defignat populum Hebreum, cui per Prophetas Chriftus prgnunciatus fuerat, & prcefencia aduentus id teftifica- batur. Tandem oculi C£Bci a natiuitate, quibus apud loannem Chriftus lucemrc- fiituit, caecam Haereticorum mentem fignificanc, quam Chriftus aduentu fuo illu- ftrauit. Dcmiim oculi quafi hominis in cornu befti«e,vt legitur apudDanicIe, Diuus Hieronymusperhaic verba, Antichrirtum hominem , & non Dcemonem futurum efse afseuerat. Item apud Ezechielem oailus dexter tenebrefcens obfcurabitur, eft fcieotia illa, quam Antichriftusfibifalfo arrogauit. Ad finem quando palpcbrp peo attribuuntur, per has Diuus Hieronymus incomprenfibilia Dei Omnipotentis iodrcia interpretatur.
Auris iuxta mentem Goropij, in prima lingua vocabatur Oor, ideft origo, cuius myfticus fenfus efse poteft, nihil nobis audiendum efse, quod ad primam originem non refcratur.ItaqjPfalmographus aures Deo aftignat, vt nobis infinuec vim Dei, qua fic omnia pe'rcipit,vc nihil eum lateat. Et alibi quando feribit aures Domini in preces eorum, tunc Diuus Bafilius exponit Angelos preces noftras Deo Omnipo¬ tenti

1 fatae, 52. Ofea ca,i^,
(

Deuter.cap,
16,
Hier e. c.^.

Matth, c,6. Numer.c 24 Vfalm, 1 22

Vfalm, 54.
L th. I ,reg, cap,i^,
ifaia c. 24. loi/.c. 1 6. ,Cap,20.

Ican.cap.g.
D antei, c,^.
Ezechiel cap. 1 1.

Lib.ic^Jjte^
rogL
Vfalm.i 14. Pfalm.ll,

I

225

Vlyfsis Aldrouandi

Matth.c. I o Mkre. c.i^

Luc. cap.Z, Jfa.c.^S.

Vfdlw» 50, tenti ofFerrentes, Et tandem quando idem Pfalmographus habet. Inclina ad me L.is^cdUii stircm tuam; hoc exaudire fignifieat. Infuper aures in Angelis Dionyfius inquit de- Bierarch. t^ot^re non modo vim participandi, fed etiam fcientiam, quafe diuinitatis partit cipes efse intelligunr. Aure audire, vr legitur apud Martheum, indicat dodrinam fecretam apprehendere. Vel audire in abfcondito, vc extatapud Hieremia. Ori- genesfpiritualem inteiledum interpretatur. RuiTus auris in facris paginis clemen¬ tiam dehgnat, interdumetiaminreIJedum.vtcft apud Lucam, vbi legitur.Qui ha- bet aures audiendi audiar. Auris obturata apud Ifaiam, occafionem peccaciablaram efse diuulgar. Pariter auris ab iniquitate reuulfa, iuxta mentem Gregorijjintelle- Iobcap.-^6. dum cognitionis apertum demondrat. At aurem rcuelarc,vt legitur apud Iob,niI aJiudeftnifi auditum cordis per lerumnas, & verberadilarare. Aures apertas ha¬ bere, & non audire apud Ifaiam. Diuus Hieronymus- has aures ludeis aihgnat, qui litteram legis callebant, & Chrifto myfticum fenfum exponenti fidem prajftare nolebant.
Tandem, per aurem, in dodrinaruy dica, omnes Theologi obedientiaraintelli* gunt, quam vnufquifq; fummo Deo pr^dare debet, memor Adami,qui, fpreta obe- dientia, Paradifopriuatus fuit. Hanc igitur indicauit Moifes, quando fanguine fe-* eundi arietis imraoIati,cxtremi«temauris dextrae non foJum Aaronis, fed etia eius filiorum liniuit. Quapropter in Pfalmo trigefimo nono Igitur. Aures perficiftf mi¬ hi, alfj legunt, perforadi: fiquidem in Deuteronomio iuxta legem mofaicam, ferui, . complero feruitutis tempore, poterant aut libertatem ampledti, aut femetipfosin 3 Domini potedatem tradere. Hoc fi eligebatur, in fignum fpontane^ feruitutisjab hero auris ferui Tubula perforabatur .
Idem intelligendum cd de homine Chr*idi fidele fub lege gratite aurem Deo of¬ ferente, vt illam diuinorum praeceptorum capacem efficiar. Pra;terquamqudd Ly- ranus aurem perforatam, obfequium, &obedientiam exponit. Pra?didlis addamus, quod auris dextra in facris paginis, intentionem fupernie vifionis , & auris finidra
intentionem pi^ operationis fignifieat . ^
Nafusquoq; in facris paginis Deoaffignatur,& denotaturinueftigatio,qua Deus Uariu My- corda hominum odoratur."^ Ideo legitur quod Noe facrificante. Dominus Deus

Cap» ly.

Bica,

^ * 7”“

Joa^cap%^i^

odorem fuauitatis olfecit, quoniam facrificium a probo, & lufto viro oblatura , Deo fummopere placer . Irarao anirase etiam nares attribuuntur virtutem interiorem fi- gnificanres, qua diuina percipiuntur , Alioquin in Canticis , nafus ficut turris Li- ^ bani forte, & viuidiim iudicium demondrat.
Per nares, a quibus fumus apud lob egreditur,nares Diaboli infidiam femper exhalantes exprimuntur, quibusocculte cordis nodri cogitationes olfacere cona- ¥falm,iiz. fur. Demiim quando legitur apud Pfalmograpbum. Nares habent, «St non odora-.
° bunr, exponuntur illi, qui indrumentofpirirualis odoramenti funt referti, nihilomi- nusillo non vtuntur.
Gena2,qua3 multisin locisfacra? paginae leguntur exponi pofTunt genr Ecdefff, nimirum Sacerdotes, & concionatores Ecclefiam exornantes, qui in confpcidu Po¬ pulorum eminentes, tanquara in facie EcclefiGe manifefti confpiciuntur.
Genic vero fponde in Canticis , affedius animae interiores odendere polfunt. , CanUApa. Quando aurem in loco pr^Ecitaro,genjE turturis nominantur, indicant virgines,
' terofq; pudicitia? operam nauantes. Ibidem quoq- Gen» ficut areola aromatum
confitte apigmentarijs ,funt gen^ mydic^e fponfi, nempe martyres Chridi, qui pro^defanguinem effiindere non dubitarunt:quarehi tanquam rubentes gen^ di- IfaU c 50. Guntur, dum pulchritudo fidei Chridianse per hos diffunditur , & publicatur. De- ^ ’ ’ mum quandoapud ifaiam legitur geniis meas dedi vellentibus;id. quoad litteram,
de Paffione ChridiinteHigendum ed.
Circa faciem. Inter quatuor Euangelidas legiturhominis facies, qute Mattheum denotare poteft, quoniam Euangelij exordium ab humana generatione inchoaue- ritiquamuis ha?c humana facies,iuxta mentem Diui Augudini,Diuum Marcum fignn ficet qui Chridum hominem _demondrac. Item quando in facris litteris legitur, quod Deus in faciem hominis, fpiraculum vitae infpirauit; intelligendum eft,Deuni omnes fenfus capiti hominis communicaffe /acies enim illo in loco tanquam pars
dignior,

Monftrorum Hiftoria. 227
dignior, ^pofteriorem feqiientein trahens acdpitur,vt Diuus Auguftinusin hbro defpiritu, & anima optime, &eleganter explicsuit.
lati) accedendum cft ad os,q«o^infacrispaginis Deo attribuitur, & vis generati- ua , & fpiraTiua appellatur, &potiffimum in Canticis, vbi osrponf.'e virtus Dei mentem illuftrans exponitur, Immoos Dei ipfe Chriflus.&Iex oris Oei,Iex Chri- ftieffe perhibetur. Quamuis interdum cw Dei dicantur Prophetae, per quos volun- tatemfuam nobis patefacit. Verumquando in Pfalmo trigefirao tertio fit mentio oris Dei, tUncoiienditur voluntas, mens , & cogitatio , qu£e diuina preconia diife- niinat. Os apertum pofl: Hkrofolymam deuaftatam apud Ezechielem, fignificac ^ Eoangeliura Chrifti, deleta HierofoJyma,toti terrarum orbi fuiiTe communicatum, Deniqj os, vnde ignis egreditur, vt legitur in Apocalypfi, os, Ecclefi^,nimiru ora¬ tionem figniheat. Apud Pfalraographu hgc habentur verba, non eft occultatum os meum a te, quod fecifti in occulto . Hilarius /n Commentanjs ad Pfalmos inquit indicari his verbis, quod myfteria EccIefiaE? clanculum a Deo fabricata pateiiunt,& diuulgantur. Pariter in hiftoria Regum habetur: ex ore verere recederes ficq,- tra¬ duntur verba otiofa ad hominem veterem fpedlantia cfle pnetermircenda.Ec quan*, do puer ab Elifeo ad vitam reuocatus fepties ofeitauit, myfticus fenfusefi: , ani¬ mam inftitutionefeptem munerum fpiritualiumfirmandaro, Scrauniendamede.
Os habent, & non loquentur, vt eft in Pfalmo centefimo de-cimo tertio, hoc ad illos attinet, qui virtutem confeflionis nouerurit, & quomodo confiteri debeant, p nihilominus non confitentur, fn Pfalmo autem vigefimo primo. Aperuerunt fuper me os fuumjhoc nihil aliud eft,nifi os ludeeorum aduerfus Chriftum in Pafiione re- clufum : fiquidem locutum eft vanitatem, vt Pfalmographus alibi expreffic.Os ve¬ ro peccatoris, & dolofi apertum eft fuperme.yt conftatin Pfalmo cencefimo o6la- uojhdc ad os Iird^epirodicoris pertinet. Quandoqpidem os loquens ingentia apyd Danie]em,fpe6tatad Antichriftum,qui ore diabolico refertus eric.Qiiamuis omnes impij , & fraudulenti tali ore fint referti. De his etiam legitur in Pfalmo quadra- gefimo ridno.os tuum abundauit malitia. Demum os vefte contc(ftum , vt extat in Leuitico, ad improbos5& Haereticos attinet, quibus pfohibcnda eft praedicatio, ne venenato fermone auditores inficiant.
Dentes lacle candidiores leguntur in Genefi, qui iudicium nouiflima diei can- didumreiftum, & iuftum fore fignificant. Vel ifti dentes candidi Ecclefia applica- C ri podunr, cuius dentes Apoftoli, & Concionatores elTe feruntur, quonia praman^- fum Dei Verbum auribus fidelium infinuanc, & homines a criminibus, dente raoni- ' tionis pracidendo, remonent. Dentes fictiti greges dicuntur in Canticis, qui mo- naftas in Ecclefia indicare poftunt, qui rebus mundanis exuti, fortes in dod:rina,& redis operibu'^ ranquam dentes in gengiuisperfiftunt, Alioquin per dentes pec¬ cantium, vt legitur in Pfalmo tertio. Principes criminoforu inteliigendi funt, quo¬ rum authoritate homines i focietateiuftorum praciduftur,&fegregantur. Ideo dentes eorum Deus conteret, vt conftat in Pfalmo quinquagefimo feptimo , dum homines improbij^ hareticiproprijs verbis confunduntur. Ad finem dens putri¬ dus nominatus in Prouerbijs comparatur homini, qui fpem quamlibet in homine fragili collocat,
' Lingu^ eft membrum humanum non folum pro formanda voce, fe(l etiam pro dignofeendis faporibuspr^ftantiffimum, &afiignatur Deo in Pfalmo quadrageii- mp quarto. Lingua mea calamus ferib:^ velociter feribentis . Htec autem lingua Dei oftendit vim generatiuara patris verbum produceris ; diciturq; calamus fcribcCj quoniam verbum permanens protulit; vel etiam indicat fpiticum diuinu,per qu,em DeUs humano generi arcana fua manifcftac . Lingua autem erudita apqd Ifaiam, lingua ChHfti,&Concionatorum exponitur.
Alioquin lingua adhaerens faucibus in Pfalmo vigefimo primo, Chriftfi in Palfio- ne taciturnu, vel Apoftolos pariter in Paflione filences fignificat, Quamqis alij lin¬ guam adhaerentem faucibus Chrifti, Ecdefiam minime recedentem a pr^ceptis cius exprimant . Aliter lingua fponfge in Canticis fub qua mei, & lac continetur, rayfticam anim:B, aut Ecclefiae linguam demonftrat, quae licet in conuerfioae pec¬ cantium verba afperaeffundat: nihilominus fub ea quxdatn latibulatur dulcedo,
pro-

OrfV
ca.

Bz.echiel.

Lib, I, Reg»
Daniel.c. 7-

Prou. <*, 1$.

Gants,^

228

Vlyfsis AWrouancli ,

1 3.
Cap.2

JobcAf. J.

'tih.Smord
fap,i9‘

Jfaia r. 41. Cap. SS- C<ap.^2.

C4/.2®.

CapAS.

MI.
Miere<,jC* 1 8.

Bstod^c.zZ, Danul c,2.

propter quam nullo aSiciunturnivtrore 5 fed benignitate quadam recreantur . At 1 lingua hominum, & Angelorum, vt legitur libro primo ad Corynthios,pro perfcifta i cognitione, & cspofitione myfteriorum vfurpari videtur. 'Kurfus in Adis Apoflo- - Iorum fpiritus diuinus linguis varijs apparuiireperhibeturjquoniam linguae fegre- ^ gat^ in Ecclefia erant copulandae. ;
Legimus apud loblinguas dagelloabrcondi, & Diuus Gregorius m mbralido- > drina, mentem, verbis corumeiioiis auditis, mmime vexari interprairarur.Et auan- do in Pfalmo quinquagefimo primo dicirur; tota die in iuftitiam cogitauic lingua fua. Tunc lingua pro corde accipitur : quemadmodum in Pfalmo centeEmo vigefi. mo quinto, vbi feribitur. Linguam exulcatione repleri. Prteterca apud Ifaiam iin- ^ gua arefeere fiti dicitur, quibus verbis monftratur Ethnici, qui inter dogmata Phi- iofophorum veritatem dodrlnse Euangeiictc veluti aquam viuamdeguftarut.Apucf " i euradem Ifaiam, linguam mutorum apertam Diuus Hieronymus Ethnicos vnum Deum confitentes exponir. Ibidem linguam balborum velociter/oqucntcm inter¬ pretantur linguam Erhnicorum.qui in aduentu Chrihi fidem catholicam amplexi ad celebrandas Dei Omnipotentis laudes confugerunt.
Ex altera parte Iin gua in facris litteris multa mala fignificat. Nara legimus apud lob, cum enim dulce fuerit in ore eius malum, abfeonder illud fub lingua fua. ille igitur occultat malum fub lingua, quando illud, non confirctur ; quapropter Hypo¬ crita illud prefiar, quando malitiam in mente latibulantem velamine blandi ferrao- nis tegit . Malum igitur in lingua, & non fub lingua effet , fi Hypocrita loquendo jg prauitatem fuam manifcftaret.In Apocalypfi habemus linguas, quas dentibus dam¬ nati praecidunt, qiice malas cordis cogitationes defignanr. In Pfalmo quinquagefi- rao fexto. Lingua eorum gladius acutus, linguam ludarorum indicat, qui in Pafiio- ne Chrifti hanc vocem . Cruci^ge .Crucifge pronunciarunt . At lingua dolofa in Pfalmo centefimo decimo nono linguam Daemonum exprimit.qui ad lethalia crimi¬ na varijs tentamentis homines hortantur; immo indicat etiam linguam Haeretico¬ rum, & aliorum improborum, qui clanculum hom'nes ad fcelera trahunt. Agere do-, Ium in lingua, vt legitur in Pfalmo decimo quafto, nil aliud efi , nifi verbis pijs, Sc diuinis nefaria, & obfci^ena perniifeerc. Quando aurem Ifaias feribit, quod Domi-^ “ Dus defolabir linguam maris Aegypti . Tunc lingua blafphemiam , & Idolarriani Aegyptiorum oftendif. Deniq; apud Hiercmiam , ha?c habentur verba . Venite percutiamus eum lingua. Multi interpretes eruditi hsec verba ad. accufationem ^ referunt.
lam properandum efi ad pcifius . Quandoquidem pedus Chrifii in facris pagi¬ nis arcanum Diuin^e Sapientia?, & communicarionem fcnfuum fpiritualium fignifi¬ cat Veriimpedus Aaron >vt legitur in Exodo defignare potefi Apofiolos, qui pedus Chrifiia?mulantur . Pedus vero in Angelis fummam virtutem , & vim fal- uandi exprimir. Pedus argenteum fiatuae apud DanieJem eloquentiam, & dodri- nam fine charitateofiendic. Deniqj fafciapedoralis apud Hierem/am', dodrinara

Euangelicam manifefiar.

P/4/Kf, 44.

Zik I.

Cor Deo attribuitur, dintelligiturarcanum illud diuinte fapientiae.cx quo Ver¬ bum, idefi filium fuum abfq; initio genuit; ideoq; per Prophetam fic loquitur Eru- da uit cor meum verbum bonum, innuens filium lefum Chrifiumaltatfapientia? my- fterio genitum, vr Eucherius notauit. Aliquando,per cor Dei, facra pagina intel- ligitur, in qua Deus Omnipotens cor fuum ckpl icat. Immo ille iuxta cor Dei ope¬ rari perhibetur,qui rnvndatis, & preeeeptis diuinis obtemperat. Alioquin cor in An¬ gelis cft fymbolum vitf diuinam fpckem reprtefentantis.Cor aliud immutat Deus, vt legitur in hifioria Regum, quando feptiformem diuini fpiritus gratia impertitus eft.-fiquidcm Apofioliantca formidantes, poftaduentum diuini fpiritus, aduerfiis hoftium impetum maximam fortitudiocnifunt adepthquemadmodum inAdis Apo- fiolorum legitur.
Cor liquefadun), vt oera in Pfalmo vigefimo primo, facra pagina olim implicita, nunc explicira exponitur, ve! efi Ecclefia ante.Chrifti Paffionem dura , quse in di- uina pafiione tamquam ccra liquefieri vifa cft. r
Cor dilatatum in pfalmo centefimo decimo odauo indicat hominem fapientia,
(3^cha-

D

i

i

Monflrorutn Hifloria. 229
Bs charitate hilarem. Cor turbatum in Pralmocentefimo quadra gefiino fecundo iignificat hominem rerumnis, &:rentamentis vexatum, quibus omnino rebiten¬ dum eft.
Ad cor a Itum accedere in Pfalmofexagebmo tertio , Diuus Aiiguftinus arcana fumrni Dei cognofcere explicat , Cor excsecatum apud ifaiam , cor luda^ofum in aduentu Chriiti tenebricofa vertigine oppreifum fignificac.Cor contrirum 'in Pfal- mo quinquagefimodebgnar hominem femctiptum , &res mundanas afpernanrt ni. qui in folum rerum diuinarum ftudium incumbit . Cor mundum in eodem Pfafmo hominem fublimiarantum meditantemoftendit. fremin Pfalmo centebmo trigtfi- B mofeptimojcor Deo attribuere, ni! aiiud eil, nifi omnes cogitationes, <&cqndas operationes ad fummum Deum tamquam ad fupremam metam dirigercjquapropter in quotidiano Miffx facrifitioa Sacerdote heee verba in praefatione recitantur, Sur- fstm vr omnes ioteiligant humana^ cogitationes eife omittendas, & mentem
ad caiefle domicHium dirigendam eife, '
Cor induratum,& ingr^auatum in Exodooftendit hominem criminibusadeoob- rututi?,vr nullis perculfus calamitatibus refeipifear. Huic affine eft cor lapideu apud Ezechiciem. Aliqui non inepte exponun t primam originis labem , cum dicar Pro¬ pheta. Auferam cor lapideum, & dabo vobis cor carneum, nempe baptifraumjfiue propenfionem ad Dei legem in baptifmoper diuinumfpirirum infundedam; ita ex- ponit.Calatinus. Cor fponfi in Canticis oftendit illum, qui Tapientiam; & myfte- p ria quotidie meditatur. Cor inuenire, vt in hidotia Regurn, fgnfficar peccatura abominari^. Viciffimin Pfalmo quadragefimo nono ; a corde relinqui , indicar ani¬ mum ad crimina proclinem . Cor hominis datum befticT apud Danitlem , denotat cor carneum illi conedTum, qui iumentis infiprentibus comparatur. Cor Regis pe¬ rire dicitur apud Hiercmiam, quando Principes , & Ecclefe Dodtores a fide rece¬ dunt. fn corde iniquitatem afpicerc , vtconftat in Pia Imo fexagefimo quinto , D. Auguft/nus crimina ampledi interpretatur. Tandem cor, quia in intimis thqracis ■penetralibus latitat, ideo in facris paginis proreabdita fumitur. Iramd pro fepul- cro interdum vfurparur, quod in viiccribus terrte fabricatur, bcuti cor in pedore conditur : quapropter Chrifius in Euangelio fepulcrum cor terrae appellauit di¬ cens : filius hominis erit in corde terrte tribus diebus, & tribus nodibus.
Brachia fuccedunt ponderandajquare brachia Dei patris filium,& diuinumVpi- G ritum figniffcanr, iuxra affiertum Ifaiae. brachia meapopulosiudicabiintiira Dipus Auguftinus in libro de dfentia Diuinitatis exponit , Jgiturnonfine ratione multi Theologi brachium Domini filium inrerprix^tantur: cum Ifaias proferat ha’C verba. 'Erachiim Domintciitreuelatum eU^. labores noHros ipfe tultf ^ (^dohrts nodrii tf^fe fortamttipfe sutcmvulmratus eU -propter iniquitates noBras^ affliUufq-, e H propter fcelera noBra^ dtfciplina pacis mBra fuper eum^ ^ Ituore ehis fanat! fumus, Ahoquin
hoc brachium tanquampotentia,&iuftiria Dei diuulgarur; etenim legitur in Pfal- mo vigefimo . Tsonec annunciem brachium tuum gener amm omm-, qut ventura eB, Item brachium cxcelfum in Pfalmo cecefimo trigdimo quinto, defignkt Chrifium, vel eius virtutem, quae in Paffione facrofandam humani generis redemptione ope¬ rata eR .
jj Ac brachium legens fpicas apud Ifaiarn demonfirat Apofrolos , & conefonato- res, qui aliquos ex lud^isad bonam frugem , & ad viamfaluris traxerunt. Per bra¬ chium extenfum apud Hicremia,multi intelligunt illa prodigia ,& miraculajqu? fura¬ mus opifgx populum ab Aegypto reuocans patramr. Quamuis alij incerprtetentur virtutem nominis diuini , quod nomen Moy fes in plures ramos extendit , quando legem tuIit.Lex enim nil aliud erat, quam nomen Dei in nomina, & cognomina iua extenfum, vt multi Theologi affieueiant.
Quando Pfalmographus feribit brachium hominis delinquentis conteri. Orige- nes intelligit brachium debilitatum; cum ad nullum opus mifcricordi> , & benefi- centic^fe extendat. Brachium aurem a Deo proiedum apud Malachiam,Laurerus in Sylua allegoriarum, praua opera a Deo negleda,& reieda dfe exprimit.Ifaias aliquando h^c verba pronunciauit. Vir carnem brachij fui comedet . Multi expo¬ nunt hoc dfe fymboluri] hominis rem alienam inuadencis, aut denotare in grati ani-
V mi

l falas y.

Cap,^, S.d*
Cam.c,^,
L.2.Feg.c.6
Daniel c. 7.
Hiere.c.^.

Ifaias c.y i.

Ifaias e, 1 7 Hiere^c.it,

Malach.c 2 ifatas c,

■230

Vlyfsis Aldrouandi

A

mi vitium; cum brachium rotis viribus corpori famuletur , & cibum ctiara ori porri* gac , deinde ab homine tanti benefici) immemore deuoratur , Parauit Dominus I^aiasc.$i brachium fandum fuum, ex fenrentia Ifaise , in oculis omnium gentium ; id paulo ante fuit explicarum>quandode myfiica oculorum dodrinaverba fiebant.Brachium ^ach.c.ii» arefaduin apud Zacliariam, Diuus Hieronymus potentiam A ntichrifii profligatam, &diflipatammielligir. Tandem brachia fempiterna, quas habentur in Deutero¬ nomio , iuxta Gloflam intcrlinearem , fignificanc Chrifti Domini vindidam , qua iniquos damnat, & iuftos liberat. Pofteaquam ad brachia fpedac cubicus, non erit abfurdum in medium aflerre affcrtum Ezechielis de illis , qui aflumunt ceruica- lia fub omni cubito : fic enim homines otiofi, & nirnis delicati defignancur.
Manus multos fenfus myflicos fortirur . In primis pro authoritate , & potentia fLifnirur;& in hot fignificaturecitanrqra pralmogdapho hsec verba,exaltetur manus tua. Pariter Hieremias de fumma Dei poceftate Termonem habens dixit. Sicut lu¬ tum in manu figuli, ita & vos in manu mea Domus Ifrael» etenim fa'cra pagina vbiqj clamat, in manu Dei funt omnes fines terra', nimirum in ppreflate Pei.Aljccr Theo. matiutim, |ogi per dextram fufcipientem , diuinam opem intcliigunr ; c;fim antiqua confuetu- dine receptum fir,ad prseflandqm auxilium, dextram porrigere, in quamagisiquam infiniflra virtus, & aptitudo adoperandum re fidet. Proptereain p/almo fexagdi- mo tertio ad rem legitur. Tenuifti manum dextram meam , ideft, inflar optimi af- 'fertoris, manum mea apprah,cndiftiV& me de feruiture babylonica eduxifti.Quam. uis alij hunc locum aliter exponant; namq;, per dextram manu a Deo apprehenfam, g in cclligunt meliora opera, quee grato, & benigno animo a Deo fufcipiuncur . Neqj hoc a ratione alienum eife videtur j proptereaquod alibi, per manus , operationes intelliguntur : vnde in pfalmo feptuagcfimo’odauo legitur. Deum exquifiui manibus meis node coram eo. Manus igitur hoc in loco redas denotant opera¬ tiones , qute nodu , nimirumoccultd & tantummodo coram Deo fiunt . Idq; ma¬ gis ftqbiiitur, quoniam manus in Leuitico olferrentes hoftiam Domino, operaa Theologis exponuntur . Alioquin manus ficrificio admotae in eodem loco myfte- ria theologica indicant; cum nobis fufficiat illa leuicer tantum* attingere - cura fublimia contemplans comparetur illi, qui, vt caiefeat, manus folum igni admo¬ net, neq; illas viterius porrigit, ne comburantur: pariter,quiTpeeu!andodiuina penetralia ingredicupir,blafphcmiam incurrit, dum ccsleftiuin arcanorum intel- ledum afiequi nequit. Huius rei fymbolum fuit populus Ifraeliticus, qui in mon- C tem Dorriini non afeendebat, fed iuxta montis radices, conflituca corona , de- fidebat.
pariter mimus in hac dodrinamyftica Deo affignantur:vt in Exodo manus valida nianum Dei demonflrar; hsecautem manus dicitur Chriftus filius , per quem pater ■ omnia operatur. Irem apud Ifaiam, manus mea hxc omnia fecir,Euchenus per hac manum, filium intelligit. Alioquin manus Dci,fecundum alios, funt filius, &djuinus fpiritqs. /
Ceterum manus Dei in Pfalmb centefimo decimo odauo vocitur Angeli , vel Apoftoli, ve! Concionatores,per quos tanquam per miniftros Deus agit. Amplius dextra, & hxma in Deo confiderantur. A dextra, per filium Dei, lex gratia, & mi- fericordite dimanat; haede re films femper in dextra Dei efle diciturrnamqjab hac manu liberalitas, benignitas, & omnia grata, &iUcundaproueniunt: ideoq; in Pfal- rao centefimo decimo Chriftus iuxta patris dextram federe videtur;hinc Theologi, per feflionem, requiem, & deleftationetn diuini imperij , & patri, & filio proprianii & honore xqualem intelligunt, Itaq; per dextram Dei, immenfam eius benigni¬ tate, & vieiflimper I;euam, flagella feuera, quibus puniuntur crimmofi , interpreta¬ ri debemus Manus in Angelis yirtutemagentcrniadicant;quemadmodu in Genefi legitur, quando Lotapprehenfus fuit.
Modo accedendum eft ad myfticura eorum fenfum, qu^ in manu Domini efle fe¬ runtur. Primo apud Ifaiam, calyx in manu Domini efle dicitur , quando adtu puni¬ tionem exercet; item ventilabrum in manu Chrifti apud Mattheum, arbitrium iudi* cialispoteftatis defignarepoteft. Pariter feptemftelltc in manu Chrifti, vtextatin primo capite Apocalypfis, populos in eius dominio collocatos prisfagiunt. Manus

' ■ - Moyfis

^uum>

D

Monflrorum Hiftoria.

23!

H

Pet manus aliijstdndo flagella #»- telltgHntnr*

Liht r •

Moyfis cleuat^ in Exodo, preces , & orationes operationibus copulatas oflenduntj Exod.c.ij. vcl oftendunt manus Chrifti, qui in Cruce facrofandam humani generis redeptio- ncm operatus eft. Lapis autem abfq; manuaria ope abfciiTus apud Danielem , fuit fymboluraortus Chrifti, qui in vtero Maria? fcmper Virginis, abfq;humano opere formatus fuit. Infuper apud eumdem Prophetam, manus inY>ariete fcnbens Chri- ftutn iudicem, & condemnatorem exprimit. Item manus Abrahc^e ad gladiu extern- fa , vt legitur in Genefi , exeeutionem Zeli Dei patr.is in filium propter humanum Ceneflc^ii, genus fignificat.
Manas hominis fub pennis animalium, vtconftatapud E2echie!cm,vita adiuam EzechkLc, B aconcemplatiua dependentem mamfcftanr . Deniqj manuum ablutio in facris pa- j, ginis puritatem, & innocentiam patefacit. Hoc ex Deuteronomio colligiturjvbipn- uento hominis cadauerc, & ignorato casdis auchore , feniores ciuitatis ad locu poL lutura accedentes in deferta valle manus abluendo facrificabant, vt hac ratione, & ipfi3& omnis populus abfoluerentur. Similiter Pfalraographus fatetur f. altare Do¬ mini circumdaturum, fi prius cum innocentibus manus abluerit- Irem Pilatus,quan- do crimen nefaritein Chriftum lata? fententite delere voluit, innocentiam fuamte- ftificaturus coram populo manus lauir. Nam prifeis temporibus hoc confuecu erat, vt qui volebant manifeftare realicuiub fcelerisefie immunes, neq; vHum patratis •facinoribus afTcnfum priefiitifle , in multorum hominum ca’tu,manus abluerent: quandoquidem ek ilia manuum munditia, par!rer5&; animi candorem oftentareopi- p nabantur .
Ex altera parte manus in oppofito etiam fenfu fumuntur ,«5c flagella identidem fignificant: in quo intelledu legitur illud apud Sophopiam. V.xtendam manum meam fuper ludam., ^ fufier habitantes ifrael , dt [perdam de loco hoc reltqtiias Bahs, quapropter Beatus lob de calamitatibus ,& cerumnis fuis verba faciens inquit.
Nanus Domini tetigit me . Immo alibi in facris litteris ,vb! legitur . Firmaftifupcr me manum tuam : hoc de flagello, & punitione intelhgendumeft. Quando Palefti- ni, in hiftoria Regum , arcam Domini in templum Dagonis idoli duxerat, die ad- ueniente, Dagon truncatis manibus in terram prolapfus eft.-quapropter eruditi in- . terpretes^per manus truncatas, prjefagiunt, cum do6lrina Chnfti ad Ethnicos per- uenilfcr, Idolorum manus abfeindi, nempe pr«ftigia,quibus mortalium oculi ludi¬ ficabantur, diTsipari, & deinceps Dtemontira porcftatem aboleri . Manus habent,
G & non palpant in Pfalmo cenrefimo decimo tertio dicuntur illijqui redas operatio¬ nes norunr, neq; tamen eanim frudum femcl percipere nituntur. Manus Moyfis Exod.cA* leprofa in finu locata, vt legitur in E.xodo, opera luda?orurn occultata, & tanquam inutilia oftendere poteft: quamuis , fecundum alios jhafc Moyfis manus fymbolum Chrifti in finu parris cflTe pofsic , vbi liarura Diuiniratis refulgebat, fed quiaaliquo modo a finu per furceptionera carnis difcelTeratjrnter iniquos fuit rcpiitatusjatde- nuo ^er refurre,^ioncm, finum patris adiuic .
Manus lofephfuper oculos patris in Genefi, infinuarepoffunt Rege leroboam Geneflc.c^S. ab eo defcendentcui ,qui manum fupra oculos Ifrael iocaiTe perhibetur , quando populum ad idolatriam impulk . Manus violenta apud lob fuit fymbolum potefta- Iokc.5‘ tis Ethnicorum aduerfus Chriflum., Item manus impij apud eumdem, exponuntur ludieiD^ihonum miniftri, qui Chriftum ad cruciamenta traxerunt. Tandemma- Cap.zS » nus pilati ablutte apud Mattheum, opera gentium per Chnftum mundari prtefa- giunr .
Digitiin numero multitudinis Prophetas monftrare pefTunt, per quos Diuinus fpiritus, afflatu fuo, hbros legis confcripfit. Quare huc refpiciens Pralmographiis, iuxta nonnullorum mentem, dicebat. \i idcho Cm\Qst\xos ope r a dtgitorum tuorum. Digitus Per Coelos multi Prophetarum incitationem interpretantur, qua dudi totadmi- c[tiid> randadediuinis, atq; humanis rebus oracula difleminarunr. Digitusergo plcruqj pro diuinofpiritu in facris litteris accipitur- Dicebar enim Chriftus in Euangelio.
St in digito Dei eijcio Damonia^ profeblo veniet in vos regnum Dei . Diuus Gregorius Eunc digitum exponit diuinpm fpiritumj nec praeter rationem , quandoquidem vbi Diuus Marcus fctibit ;in digito Dei. Alius Euangelifta legit* in fpirituDei. De- i}iq,qui appendit tribus digitis mole terra: apud Salomonejhoc Samftifs.Triniratis
V % fym-

Vljfsis Aldrouandi
ft2i, fyniboluni effepotefl ^
^ Voguibus muniuntur digiti. Quare vngues mulieris priiecidcndiB in pcuterono-
mio, Tunt fymboluni fcientis Ethnicorum jquieprorfusrefecandaeft. Etvnguis adamantinus, in quo peccatum lud^ apud Jeremiam fcriptura eiTe perhibetur, dif¬ ficultatem huius delendi criminis patefacit. Cum igitur vnguis fit finis corpori s, & adamas fit adeo durus, vt ferro fecari nc^ueatjhinc fit vt nomine vnguis adamanti¬ ni, ipternus finis defignetur,
lam defcendamus ad ventrem, qui in facris litteris tanquam rationis, & mentis receptaculum collocatur. Nam quando apud Icremlam legitur; ventremmeu do- Jcoj tunc non venter corporeus, redfpirirualisincelligitur. Idq; magis explicatur A C4»Af.7, inIe<aionc Euangelica, vbi Chriftus inquit; qui credit in me, flumina de venrreeius fluent aquiE viu^. At venter vejutiaceruus tritici in Canticis,venter Mariae fem- //4^4 per intel]igitur,qui Chrifium granum frumenti, & panem viuum nobis
peperic; quapropter, apud ifaiam, Deus Chrifiuma ventre vocauic. Venter autem fponfi pariter in Canticis, humanam Chrifti naturam denotare potefl . Amplius venter fignificarepoteft finagogam, de qua Paulus egreflus ad fidem Chrifti con- fugit ; quemadmodum in cpiftola ad Galatas legitur, Similiterdehoc v^tre egref- fus dicitur Chriftus, quando, relictis fud^is incredulis, ad Ethnicos tranfit Defecit,' veluci lofeph, relicto in manibus adulterte pallio, aufugit.
In Pfalmo quadragefimo tertio Begirut; coglutinatus eft in terra venter nofter. Diuus Auguftinus hominem rebus mundanis nimis adhserencem intelligit.Ar ven- ^ ter impletus in Pralmo decimo fexto, ingluuiem & crapulam fignificatmamqjTeren tius aliquando dixit; pugnos in ventrem ingere. Donatus hunc locum fic exponit; pugnos jogere in parafitos, qui infatiabilem ventrem femperefitando diftendunt. Apud Il^aiam, Ifrael ex ventre tranfgreftor vocatur , nimirum eo tempore, quo de terra Aegypti egreflTus eft, quoniam a Deo quafi in ventre geftabarur . Demum venter ftatu.e ?iieus apud Danielem, dodtrinamrefpicientem c^nodoxia fignifi- ficar,
Vmhilki C.^terfim quia ventrem exornat vmbilicusi fciendum eft vmbilicum in facris
paginis ad concupifeentiam referri; quandoquidem Ezechiel de Hierofolyma pro- • fanataha?c protulit; in cfua die nat^, es non eft a^ctfus 'umbilicus mus . nimirfi anima ab origine m ni ne feparata eft; cum adhuc moHiciei, concupircentite adhaereat. Antequam ad ahas partes dercendamus, nonnihil de vrero publicandum eft. Si- C quidem vterus Deo quoq,- attribuitur. Habemus eniih in Pfalmo cencefimo nono h^c verba, Bxvtero ame luciferum genut te. Hic Vterus Dei patris indicat abditam fubftanti^, vel eius effentise originem, ex qua, ineffabili modo ante omnia creata, filium fihi confubftantialem, & coaeternum genuit. Quamuisa!ij, per vrerum Dei, Vtmmylik iudicia Dei incornprehenfibilia exponant ,qu5e inueftigare nemini conceftum^ft. f4. Item vterus, in quo Deus apud Ifaiam, ludaeos geftafte dicitur, denotat iuge mi-
fericQpdia, qua criminofos amplexus eft; immo indicat Dei gratiam, m qua taquam in vtero ludtei fouebanrqr. Sed quoniam, in aduentu Domini frigore pcrfidi^E ve- Jobeap.'^^, luti conftriaiferuorem fidei, & charitatisaraiferunt: ideoq; ex recondito grarfi-n iobc.ij, finuexpulfi, quafi glacies, vt extat apud lob, de vtero Creatoris egrefti funt. Rur- fus apud lob iegicurmudus egreffus sude vtero matris meg,& nudus reuertar illuc.
Per h:EC verba deferibitur ille, qui tencamentis vexatus cognofeit fe in fide per primam gratiam abfqjvlJis meritis genitum ,fed poft tentamenta, gnarus infirmi¬ tatis fu^e, metuenfq; ne virtutibus priuecur, magna animi demilfione fultus ad gra¬ tiam redit, & quicqqid virtutis pQflidet,ad diuinam opem refert. Vterus tandf ma¬ tris in Pfalmo cenrefimo trigefimo oiftauo prauam mundi confuerudinem figni- ficat, ex qua emergit ille, qui diuino auxilio ad bonam frugem reducitur.
Sequuntur femora, genua, crqra, & nates. Quoad femora, h^c, iuxta mentem Georgij Veneti, olim Solem generationis parencemdefignabant; propterea infa- cris paginis legitur, quod Abraham miffurus feruumad inueftigandam vxore pro filio Ifaac, ex cuius prol/C Chriftus erat nafeirurus , fupra femora iurare ei iuflit, Rurfos femur lacob, poft pugnam cum Angelo peradam, claudicans denotabat fantem, vndefilij Ifrael emerferunt, qui fepius in lege claudicarunt.Genuo mini.
me

Monftromm Hifloria. 235
jne fle(flered/cuntur, qui fortitudine infigni funt referti : quare hoc habetur in hi- ftoria Regum . Derelicjat mtht feptem mtlltavh orum ^cfut non carMauerunt genua fua Lih» J» jsnteBaal. JHoc igitur idolum, cum eRet peccati fymbol um , homines genua non fledentes in fi de firmatos eRe indicabat . Verum genua fledentes ante iofeph, vt confiat in Genefi, geniia mentis ante Chrifium fiedenda pr^fagiunr, CrurafponfiincaiiticisoRendunt ApoftoloS)per quos fponfus jnempe Chriftus totum terrarum orbem circuiuir, dum ipfi diuino fermone facrofandam Chrifti fi. deminter populos diffeminarunt: veexponit Diuus Gregorius . Item crura Chri- fti, iuxrapi ifcam confuetudinera non fuerunt frada : quandoquidem h^TC Chrifii ^ crura, vt animadueric Robertus Abbas, mifericordi^e , & veritatis erant fymbolum
qua? dua? marmorciKCoIomn.^ d nemine debilitari , neq; frangi pofTunt , Tandem lfaUsc,£g» crura deteda, vt extat apud Ifaiam, turpitudinem criminum patefadam denotant, Lt,6,fnorai, vt Diuus Gregoriusin morali dddrinaexplicaijit.His addantur nates, qiur in facris cap.ii, paginis partem ad crimina proclinem offendunt. Item nates apud ifaiam detedg ignomimam fignificanc. ,
lam peruenimus ad pedes , quid dodrina myfiica non arcentur . Pes enim in prima lingua, ex Goropfo, dicebatur Voct , qu:^’ vox nutrire fignificar , & Diurno fpirirui attribuitur, qui igneo fuo calore, quod Parer planrauit, & filius fanauir, fo- ucr, atqj nutrit. Pedes autem in Deo diuinam naturam,’ & RabiIitatem ceternira- tis demonfirantj fub quibus pedibus in Pfalmo decimo fcprimo caligo effe perhi- p betur, quoniam modus fufccptte a Deo carnis abditus, & incognitus fuit , Offen¬ dunt etiam pedes firmitatem virtutis Dei, quia feribebat Ifaias . Ccelum mihi fe- '
des eft, Terra autem fcabel Ium pedum meorum.
Pedes infuper dodrina myftica Angelis affignat, qui mobilitarem, feu potius ce¬ leritatem aterni curfus addiuina properantis patefacere poffuntiquocircain Exo- Exo^.. c.4. do, quando legitur; tetigit pedes meos. Aliqui id de Angelis intelligunr. Pedes anima?, pr$cipu.Tporcnriar,fci!ic^cintc]ledus3& voluntas efie feruntur, quibus ad bona, ve! mala properat : idcirco pedes ligati apud Martheum, potentiae impedi- Cap.ii, defignantur . Quamuis pedes vindi apud Platonem, vt Picinus interpretatur, offendant iuRos non ducijneq; progredi, fcd violentia quadam raptari Huc refpe- Ltb.io, de xit Pfaimographus dicens: pes meus fictitin diredo, alludens adintelledu, & co- Repub, gitationemi nam ficuti pedes nos quocumqi ducunt, ita cogitationes ad bonu, yel pjaim. 2y, G malum peragendum nos trahunt.
PedcsC hriffi dcfignantilljushumaniratcm,qnaraetiam offentant pedes agnqvt in Exodo habetur, Immo pedes Chrifli, qui currunt ad pacem conciliandam, funt Exod,c» 12, infimi in Ecciefia, Apoftoli, Concionatores, necnon animo demiffo pr^ditijqui in operibus roifcricordite in dies fe exercent. Pedes demum Chriffi lori ,& liniri a peccatrice apud Lucam, rairericordiam,& iudjciumdemonflrarepofrunt:vel etiam, iuxta fcntentiamClementis Alexandrini , Apoffolos prophetica pri^notione deli¬ butos fignificant, epi fuauc diuinifpirirus vnguentum participarunt . Pedes quoq; Luc.c.j, Sandorum, quosferuat Dominus in hifforia Regam3fortitudinem,&: animi d ernif- 1.2. pedag. fionero manifeftanrrquandoquidem fortitudine in rebus aduerfis,& animi demiffio- c^i>.8. ne in profperis incolumes feiuamur.
II Modo quid pedes calceati, vel difcalceati pr;rfagianr, confiderandum eff. Ete¬ nim iuffic Dominus Apoffolis ad dodfrinamEuangeiicam diffeminandam profcdu- ' ris,vt fe calceamentis cxuerenf,quoniam foliciffini^e vnx perpetuitatem annuncia- turi, omni mortalitatis nota carere debent: fiquidem calceus nonnihil mortalitatis poffideq cum ex pellibus mortuorum animaliumconcinnctur.HincSacerdotes Ae¬ gyptii, referente Pierio Valeriano, ad hoc euitandum , calceos ex papyro paratos induebant, ItcmMoyfes ad montem Dei accelfurus, pedes Tuos calceis exuere iuf- fus eft, cum interfit illius, qui in loco fando confiftereveIit,nibiI mortalitatis fecum habere. Quamuisper pedes Moyfis difeaiccatos in Exodo, nonnulli extrema tem- Exod.c.^ pora interprsetentur, quibus a lege demiffa eft Sinagoga,vt Chriftus eam docerer, fcd paulo inferius in Exodo pedes calceati redas operationes cum debitis actri- Cap.12, buris demonftrant;ideo.qj a nuditate abhorrere debent, vt opera redum effcdutii fortivintur.
V 3 Pes

V lyfsis Alcirouandi

MatfhpCfiZ

Cap,

pfotierb^i^

X,

CaU4ml
myUica»

C4p>%'‘
f>fsa^

'EziSchhh /s
^•37’

/4 £■, €6.

334
Pes dester^qui in Leuitico illinitur, diredionetn operationum in bonam frugem 0gnific3C. Pes intinctus in fanguine, iujita Pfaltnum fexagef mum feptimum , cu- iureumq; carnem in Paffione Chrifti abluendam dedgnac. Pes fcandalizans apud Mattbeum, poceftoftenderc dios , qui, affectione diuinoamori prajpofita , a regno ccelefti excluduntur ; propterea talis pes c£i abfcindendus;. Pes fuperbi^ in Pfal- tno trigefimo quinto patefacere, poteft illos 5 qui fulgore fu ^ fortuna? infolenter gloriantur, vnde recelFus a Deo dimanare folet. Demum pedem in aqua fordanis ponere apud lofuem-i nrl aliud eff> nifi oceulta diligenter inueftigare plerqqj tamen infacris litteris, peffes affedlus volupptuofifymbolum cffe perhibentur *, quapropter in Ccena Domini pedes Difcipulorum lauantur, vt deterfa omni Jabeanimijad fa- ^ erum Eucharedi^e munus nitidi accederent. )
Siquidempto cogitationibus pedes, etiam vfurpantur, qua? pietatem animi no** flri,inffar pedum, fuftinent, atq^ regunt i& in hocinteJledlu leguntur illa verba Pfalmifeptuagefimi fecundi, Mti autem pene funi pedes pene effuji [untgreffus
mei» Aiioquin in Pfalmo ceniefimo vigefimo primo,, Stantes erant pedes noSirt in atrifsjuh & fidei ftabilitatem fignificant. Aliter do maflefidis in Pfalmo de¬ cimo feptimo dicitur. Ciaudicauerunt aberrantes a femita.
Item in Pfalmo centefimo decimo tertio pedes habent, & non ambulant, vocan¬ tur illijquiperfedfam callentes feientiam, nullum tamen in. ea progrefiumfaciuut. Peniqj per verba hiec Deuteronomii . a^ppropinquant pedibus eius dobfrin^ illius aliauid afequentur. Hi diuin^ fapienti^ interpretes exponuntur . Denuo pediJaf- g fo m Prouerbijs comparatur ille, qui die horrida iudicij ,fpem in homine collocat. Ad finem quando Pfalmographus inquit : impofuifii homines fupra capita nofira. Alij legunt impofuifij pedes : vteumqj fitrClar/ffimi viri exponunt.concelfiftialijs de nobis triumphum ; quandoquidem erat folemnis confuctudo Regum triumphan¬ tium corpora captiuorum pedibus conculcare,
Superfunt adhuc partes pedis, fcilicec digitus, planta, & calcaneus ponderanda. Pedis digitus in prima lingua , vt notat Goropius nominabatur Zeen , quod voca- bulum exponitur ad vnum : quare in doCfrina myftica figmficabif nos ab imis prin- cipijs operum nofirorum ad vnum debere fpedare. Similiter planta pedis in prim« lingua piant appeliabatur,fi veritatem faffuseft Goropius,qu;^ vox plantare expo¬ nitur, & Deo Patri aflignatun cum dixerit Dominus ; omnis plantatio, quam non plantauit pacer meus, eradicabitur. G
Item p -dis calcarreus in prima lingua dicebatur Hieffiue Heefquod vocabulum exponitur, fana, & in integrum reftitue , & Filio attribuitur , ad quem falus humani generis accepta refertur. Alioquin calcaneus, in factis paginis, fignificat imbecilli¬ tatem mentis '.idcirco Deus in Genqfi dixit ferpenci ; homo tuum obferuauit caput,
& tu illius calcaneum, nimirum imbecillitatem mentis, qua? facile peruertitur. Niff velimus cum Philone affeuerare calcaneum efife illam partem anima?, qua? terreftri naturqeadhscrec, &ad voiupeares valde procliuis efi: .Aliter calcaneus pro termino adionis vfurpaturj ideo Pfalmographus in hoc intelleoFu fcribebat.-ipfi calcaneum meum obferuabunc,
Olfa ab hac dodrina non funt rcmouenda. Etenim os exoflibus Ad^e, vt habe¬ tur in Genefi, fignificat Eeclefiam, qu^ eft veJutios Chrifih quandoquidem ex of- p fe 3 vel fortitudine Chrifti dimanauir. Immo olfa in Pfalmo quinquagefimo popu¬ lum Ecclcfite ofiendere poffunt . At in pfalmo vigefimo primoomnia ofsa mea di- fperfa indicant Apofiolos, qui in Paflione Chrifti difperfi aufugerunt, vel iuxta Glofsam inteflinearem, quando poft refurredionem, ad verba euangelica difsemi- nanda.ranquam oues inter lupos in varias orbis regiones fe contulerunt. Nam, per ofsaquoq; difpeffaapud Ezechielcm , Chrifti fideles in varijs difperfi regionibus intelliguntur, qui tandem ad nomlfimum iudicium properabunt ; nifi velimiis defi- gnare Ethnicosjvbiqifparfosjqui ad fidem Chrifti identidem confluunt. Verum oflTa diffipata fecus Infernum in pfalmo quadragefimo fupra centefimum , corpora Martyrum pofsunr fignificare,qu£efupra vim natura a terra eruperunt, & diepo- ftrema erumpent.- quemadmodum ofsa geminantia, vt hecba apud lfaiam,glonofa corpora in refurredione raanifeftant. At per ofsa humiliata apud Pfalmographutn ^ ' multis

Monftrorum Hiftoria.

235

multis in locis 5 virtutes ,& animi morus defignantur- Viciflirnoffa inueterarain Pfalmp trJge/imo primo, virtutes peccatis diminui, & diffiparioftendunt: vel luxta fententiam Diui Aiiguftini, vires mentis labefadtari denotant. Quemadmodum in Pfalmo primo fupra centefimum,o(ra arefcencia virtutes deHcientespacefaciut; vH oiFa arefccntia , vt cremium in eodem Pfalmo , iuxta expofitionem Laureti in fylua allegoriarum, animam amittere omnem deledtationem boni fignificant, Pari- terin PfalmotrigefimotertiojCuftodit Dominus omnia olfa eorum, tunc animce vir tutes roboratae , vel actiones fortes ex virtutibus dimanantes intelliguntur . Offa vero mortuorum apud Ezechielem defignant illa opera ,qutefpecicra lufti pr^e fe E ferunt.
Per offa medifllis irrigata apud lob, homines improbi notantur,qui publicis mu¬ nias cumulanturjnccnon dignitatibus, & honoribus irrigantur.Simiiiter apud eum- dem lobjoda Behemoth fune fortiores in vitijs , qui maximam labem in diescon- traimnt . Demum^o/fa filiorum Ifrael circum aras difperfaapud Ezechielem figni- ficant Hierefiarchas, ex mente Diui FLeronymi, qui circa fuos errores confundun¬ tur, & propterea a fe inuicem fegregantur.
Pofiremo Ideo cutem, vel pellem debemus ponderare,qu3m in facris litteris ali¬ qui meretricem interpretantur,- quandoquidem legitur in Leuiticojveftem,vel pel¬ lem, quam habent, lauabit aqua, Hunc locum Hefychius Hierofolymitanus ad me¬ retricem refert, nec praster rationem; cum olim Romanis meretrices feorta appel- P larentur a pellibus fcorteis , quibus proftratis vtebantur.Pr:eterquamqu6d , cutis nomine, illi potiffimum inteliiguntur, qui in exteriora tantummodo, & mundana incumbunt. Amplius in Leuitico, lucens candor in cute claritatem Euangelicae do- drm^e, & fenfum fpiritualem manifefiat; quemadmodum viciifim fi cutis non fit to¬ ta candida, fufpitionem criminum pratfagit.

Ezjech*c*i^
Jobc.Zl,
Cap. 40.
Ez,ech,c,6,

MYSTICA DE HOMINE

ACTENVS myfiica fin gulas corporispartcsrefpicicntia examina- uimus, modo nofira incereft ad myftica toti homini conuenienr(a mentem dirigere, vt b*c dodnna perfetila habeatur, Primitus ani- maduertendum.qudd nomen mafculi in diuinis litteris, homine vir¬ tutibus perfectum, & fortem fisnificat; cum vicifiiin mulier fit tantae imperfectionis, & debilitatis, vt Salomon in fapientia,htEC verba prodiderirrrnelior eft iniquitas viri, quam mulier benefaciens. Immd iubet Dominus mares, tantum¬ modo prolis Aronis facrificato velci, quia non omnium partes funt de rebus diuinis difpurarej cum id deceat illum, qui in cogitationibus nihil femineum participac.Le- gitur rrgo in Epifiola ad Galatas. v/V. hoc in loco, vir, iuxta
fententiam Clementis Alexandrini, fignificat Chrifti fidelemiquemadmodu mfans denotat ludjeum ; quandoquidem Diuus Paulus feCtans legem infans dicebatur, deinde meditans fpcClantia ad ChriRum, quem diuinte licterjc virum vocant , tunc vir euafit.
PoReaquam incidimus in pueros, nonnulla de his my flica ponderanda funt , Si¬ quidem apud Mattheumhsec verba leguntur: Cie- Matth,c,\%^
mens Alexandrinus, per hos paruulos, homines cseleftia regna affeCtantes intelli- Ltb,\.^eda git, qui folum Deum patrem habere debent: velutipufiones patri fuotantiim blan. diuntur, &, noxa leui accepta, ad illum tantummodo confugiunt, Nifi velimus, per paruulos, cunCtos homines iuftos perfeClos, S? innocuos iatelligere.de quibus feri- pfit Pfalmographus. Laudaie ^uert cum fpeCFet prsecipue ad homines fce- Pfalm, 112
Jerum immunes diuina prjeconia celebrare. Quando vero in hiftoria Regu, pueri, EliTeoconfpeClo, claraauerunt. AfeendeCalue, % Lih./{.Regii
Lauretus in fylua allegoriarum, afcenfum Chrifti ad Caluari^e locum interpre- cap,2, aatur. At puella mortua nondum tamen ab «dibus elata , quam Chriftus ad vitam
reuo-

j

/

Lik 3, Beg.
f.ij.
Lib. I.
jyaniel r. 1 8 Cafgf.c.S. Lib. 2. Reg, ^»12*

Jerem.c.i$. ^xod.c. ij. Z AC h»c^ I •

Bz^ech,^iii'6
Lib.i. Rez*
O
^•,4.

Ifa.c.io, J^ib» itC,z >

It^umer^caf^
Ih

255 ' Vlyfsis AIdrouandi
reuocauif , Jndfcat animsm prauae affennentem cogitationi, qu:^ tamen nondum cfTedum fuuni fortita eft . Ha?c igitur anima intus mortua, per Dei gratiam reuiui- fcens ad Dominum reueratur. Verum adolefcens mortuus , quem iSpnunus extra portamad vitales ayras reuocatum matri fu.^ rciiituit , demonftrac animam alfen- tientem prauis cogitationibus, qua? efTedum ruumfortit^e flint; nihilominus quia i eam pamituic 5 proptcrea Dominus illam gratia? matris fccclefioerediruif. Lazarus vero, qui iam quatriduanns putebat a Domino vitte redditus mamfellat animam | criminibus comirtendis afruec;tm,quce peccatis muoIuta,veruriin illis fepuJra fcetcc: j verunrcamcn Dominus mifericordiig parens , hanc quoq, ex fentenia D.Auguftini, : gratia’ reftituit . ' A'
lam accedcndumeft ad nomen viri,atq; hominis, vrquid in myftica doiSlrinafi- gniScer, pondercmus.Vir Dei, qui reprehendit Ieroboam,arqj brachium cius are¬ fecit, & poftea fanauit, neqj cura eo inuitante cibum fumere voluit , & deinde in via deceptas a Propheta comedens interijtjVt haberurin hiftoria Regum, denotat illosj qui ob magna quaedam opera infolenter gloriantur , Stporimoduni, permittente Deo, magna peccant. Vir iuxtacor Dei in pr^ecitata hidoria jefr homo charitate imbutus, qui Deo furainopere gratificatur. Alioquin, per virum Dei, multi ctetum Apoflolorum inrelJigunt Sicuti vir indutus vefiibusalbis eleuans dexrram;& fini- ftram ad C celum, quem Daniel confpicatus cft, Angelum demonftrat.
At vir afferens mille argenteos pro fiudu vinete in Canticis, cfi homo, qui volu¬ ptates, & res mundanas pro Chrifio afpernarur . Virdiues ruferens ouem pauperis g in Hiftoria Regum, efl Chrifius humanum genus redimens,iprumq;a diabolicis in- fidijs liberans, qui aliter vocatus efi: vir dolorum apud iraiam.cum varios cruciatus in pafsione fubicrit. Immo vir etiam voluntatis Dei fuit appellatusj cumin omni¬ bus rebus voluntati diuina? fatisfecerir. Itero vir rixte, & difeordioe apud lenmiam vocatus eft, quoniam pofitos eft in fignum, cui contradicetur . Hincnominatuseft: vir dexrroe Dei in Pfalmo feptuagefimo nono . Immo in Exodo vir pugme Deus lehoua nomen eius, Chriftum Dominum cum hofte humani generis pra?liarurum & tandem vidoriam relaturum fignificar.Paricer iuxra Zachanam, vir equitas equum fanguineum ftans inter myrtos in conualle, ex mente Calatini, ( hriftu Dominum inter virosiuftos motantena oftendir-, fed equus fignificar corpus Domini nofiri, quod in ara Crucis ruborem fangninls erat adepturus.
Alioquin vir pugnator in Exodo vocatur Dominus Deus , cum nemo eius pote- C ftatireludari pofsir. His addatur vir, quem Hierufalem proijcit apud Ezechielem, quoniam eft fymbolum verbi Dei, quod anima peccans afpernatur.Vir vnus exacic fugiens, & arcam effe captam nuncians, vt legitur in Hiftoria Kegu, cocionatorem ex ludteis ad fidem properantem, nempe Paulum Apoftolum oftentat.Item vir pu¬ gnans contra fratrem fuumapud Ifaiam, iuxra mentem Diui Hieronymi, hominem, relidis rebus pretiofis, & carioribus, ad Chriftum accedentem reprtvfentat. Ar vir vnus perfequens mille homines , vt conftar apud ifaiam , eruditum doOforem vires Ha?reticorum profligantem defignaf. Immo vir, qui non roborabitur in fortitudi¬ ne fua, vt extar in Hiftoria Regum, eft homo in diuina dodrina forris,fine qua om¬ nis fortitudo nihil; a?ftimarur. Vicifsim vir linguorus,&iniuftus iuxra pfalmum tri- gefimum nonum fupra centefimum, exponi poteft ludas; & vir refticulis auulfis in- dicat hominem antea piam ducentem virarn^ 5c tradu temporis,ad nequitias incum¬ bentem; namqicum teftes fiqt indicia virtutis, pariter vice verfa euitario mollitiem • fignificabir.
, Nomen viri; in numero multitudinis, myfticos fenfus in faeris Biblijs no paucos fortirur. S/quidemin Numeris, viri duo portantes botrum invedepofTuntfpeda- re ad duos latrones cum Chrifto crucifixos, aut defignare poffunt populum ludai- cum praecedentem, & terga Chrifto dantem,necnon populum Ethnicorum fequen- temjconfequentcrq; faciem Cbrifti contemplantem. Vei duplicem Chriftiaroorero, nimirum in Patrem, & in homines, fiue duo teftamenta, in quibus continetur Chri- ftiis, manifeftant,^
Per viros tres, qui Abrahic in Genefi apparuerunt, poffumus intelligere aducn- tura Chrifti,quem Moyfesj& Elias comiwntur;nemps altcrjper legem, aduentura
Domini

N.

Monftrorum Hiftoria. 237
Domini pra?dic^ns , alter vero circa Mundi finem ,aduentutii iudicij pr«ueniens.
Per viros quinq; qui ludaeis opitulaturi apparuerunt, vt extat in Machabeis,Geor- UL 3. gius Ederus quinqj Ijbros Moyfis intcll/git, Ecquinq; viri mulieris Samaritana f.io, apud loannera erant quinqifenfusjquibus illa ante tempus rationis regebacurmam /<>.4, vir huius mulieris eratrpiritus rationalis, qui non erat vir, quoniam ei nonobrem. perabati aut vir, qui non erat vir, erat error adultcrij, in quo tunc verfabatur. Viri duodecim Patriarcha nuncupati denotant omnes patres duodecim Tribuum, qui in primo ftatu vfq; ad Chriftum fuerunt . fmmo duodecim Principes , qui in Deferto ceciderunt, cum his, qui ab Aegypto funt egrelTi , duodecim Apoftolos cum fuc- E ceiToribus oftendere poflTunt. V iri fortes fexaginta, in Canticis, ledtum Salomonis Caat» ftipances, Diuus Gregorius interpretatur Sa(5feos,qui verbis, & exemplis fandam mentem muniunt, in qua Chriftus Dominus quiefeit. Tandem viri mille m monte Bethel SaulalTociantcsi vt legitur in Hiftoria Regum, a DiuoGregorioexponun^ Lik l.Reg turviri Ecclefiam propugnaturi, qui fuo Principi Ecclefiafticoadhjercnr,
Supcrfuntadhuc viri in numero multitudinisconftituti qui animaduerftone in¬ digent; vt viri exercitus in Numeris, qui pugnauerunt,hidicuntur efte, qui omne Nam, vitiorum genus exterminarunt. Viri virtutis, in Machabeis , applicantes fe ad ci- Lth.i. Ma-. uitatem Epbron, a Laureto declarantur tot Dodores fenfum fpiritual€ penetran- tes, vrcriminofos a vitijs ad bonam frugem reuocare poftint,
Viridiuitiarura in pfalmofeptuag^ftmo quinto nominantur illi, qui fuasndpof- |; fident diuitias; immo ipfia diwitijs poflidentur,proptereafomnum fuum,n6 autem Chrifti dormire perbibentur.
Viri iuda, qui cum Dauid , in Hiftoria Regum , ad arcam deducendam progre- L.2/eg,c,§» diebantur, poffunt nuncupari populi fideles, qui cum Chrifto ad Ecciefi.^e amplifi¬ cationem in dies incumbunt : quemadmodum fideles mutuam opem fibi inuicem prajftantes, ex Diuo Hieronymo explicantur per viros apprehendentes manus proximi fui apud Zavhariam . Vicifiim viri NiniuitJC, apud Mattheum, Ethnicos ^ach,c.iJ^, fignificanr.
Viri fanguinum in Pfalmo trigefimo odauo fupra centefimum vocari pof- funt Haretici, qui prauis documentis animas interimunt , vel homines, qui adhuc in voluptqofas >& venereas adiones incumbunt . Tandem viri ^nathoth qua- rentes animam Hieremia, ludaos, fed pociftimum Sacerdotes, & Scribas aduerfus G Chriftum defignanf.
Modo fe fc offert nomen hominis, quod fuis myfticis fenfibus non caret ; quan¬ doquidem, hoc no nine, prius multa pcrfcda , & optima, nempe Chriftus , Beata Maria femper Virgo. Angeli, mens, Stperfedi viri inrelliguntur; quamuis deinceps per hoc nomen multa etiam mala declarentur Quoad primum, homo primus dici¬ tur Adam de terra terrenus,fecundus homo eft Chriftus deCoelcxaleftis,vt jn Epi- ftolaad Corynthios legitur. Propterea homo, quem Deus in Pfalmo fexagefimo quarto afTumpfifle perhibetur, humanitatem verbi Dei affumptam fignificar, Ve| talis homoiuxta mentem Laureti in fyl ua allegoriarum, Ecclefiam, cuius caput eR Chriftus, demonftrat.
Quocirca homoin Gencfi, quem Deus in Paradifo collocauit, fuitfymbolum Genef.c.a, j4 Chrifthqui in Ecclefiatanquara caput refidet.Pariter homo apud Luca centum oues Lac,c,i$„
poffidens, exprimitur Chriftus, qui Angelis, & hominibus dominatur. Idem Chri¬ ftus eft homo natus in Sion, quam in Pfalmo oduagefimo fexto ipfe fundauit. Item in Pfalmo centefimo odauo, homo rcdimen,s, & pauperjC hriftus dicitur. Idem eft: ille homo paratus ad ferendum hircum in defertum, vt habetur in Leuitico. Idem leait.c.i6’ eft ilJehomo, qui in Numeris , de Ifrael eratfurredurus . Immo Chriftus eft idem Nam,c,z^, bomo, cuius inimici, apud Micheam,fun£ eius domeftici. Amplius Chriftus erat iilc Mich.c,6, hbmo, quem apud loannem Paralieicus expedabat , vt eum in pifeinam mergeret, lo.c.^. infuperhomo peregre profedusapud Matthepm fignificar Chriftum ad Coelum Mauh.e.zs alcendenrem, vt Origencsinterpra?tatur. Demum Chriftus eft ille homo Rex, qui pofuit rationem cum feruis fuis, & homo pater familias, vt apud Mattheum multis in locis legere poffumus. Praeterea Beata Maria femper Virgo, fappe homo nomi- natur: cum Chriftus filius Hominis dicatur: appellatur autem Chriftus filius horni-

'frouerhxAp

Uum, c. 3©.

^entf,c,2^
lDhc,i%.

Lih.l2.de Ciuit. Dom,
Cap.i^.
Luc.cS.
\
Genef.c.6.
Lxod.g.%,€t
^•14*

238 Vlyfsis Alcirouandi
nisj& non homo, quoniam licet ex genere Adam defcendarjnontamen eft verus homoj cum non fit purredo: licet fit vermis, & non homo, vt habetur apud lob. His addamus quod homo primus, iiixca fententiam Antiquiorum Rabinorum , denotat Matrem Redemptoris, qu:e quoad materiam vna cum Adam produda ab ea Adam proccffit: referunt enim Deum amore Mefii^e,, & eius matris mundumcreaf- fe, & de hoc primo homine intcliigunt illud Prouerbium. Initus primus tnlite fua venit amicm eius, tnuefiigamt, eum. Hic primus homo, exponente GaJatino , qui efl: mater Mefi.T,ob quam ipfe filus hominis dicitur, iufius eftin iitefua,in quaac- cufaturab Aduerfarijsjquod in labe originis concepta fit: vnde venit amicus cius, nempe Deus, & hanc litem inueftigans, fententiam tulit in Canticis dicens. Tota puUhraes amica macula non eR in te . Nomen quoqj hominis Angdo quan-
doq; attribuitur ifiquidem Angelis humana forma affignatur , quia mente vigeant Vthomines videndi vim poffideant, & ad imperandum, & regendum fint idonei. .
CtBtcrum homo fadtus ad imaginem, & fimilitudinem Dei in myfiica dodtrina i hominem interiorem denotat, qui in mente diuina extitit antequam Deus delimo terrte hominem exteriorem formaret; idcoq;quando in Numeris nominatur homo, intcjiigiturhomo interior fua alimenta , & indumenta pofiidens , qute in homme exteriori requirunturt efi autem mens, vcl ratio, vel anima : quandoquidem illa.qug funt hominis exterioris, ad interiorem referri pofiunc. 1
Hic igitur erit ille homo, qui apud Mactheiim finapim in agro fuo ferens, thcfau- ! rum inucnit. Ad hoc confirmandum polfumus in medium afferre illud Gencfis,vbi, ^ nomine hominis, mens, & ratio defignatur: verba funt hxc. Non erat hon o^cjot ope¬ raretur terram , Id exponitur quando mens ide.am fenfus non exercebat . 'Homo ofienditetiamprophetam, &'fapientcm: quandoquidem apud lob, terra abfqsho- mine erant Ethnici fine Prophetis. Idcirco homo , qui in Pfalmo < cnrefimo tertio prteefi: beftijs, demonftrat virum perfedum, qui pr^fit rudibus. Item homo crea¬ tus, qiii in Genefi prafit pifeibus maris, & volatilibus Coeli, hominem iuftum, & pcrfei5tum indicar, qui fandimonia, fapientia, & dodrina alios antecellat.
Homo boli iundlus mafculum procreare dicitur ,vt legitur apud Platonem , idq; fignificat, quod homo lumini diuino copulatus virile , &redumopus operabitur: fiquidem Sol fupremae lucis fimulacrum effe perhibetur. Vice verfa homo terrae iun- dus eficdicitursquando concupifccnti>adberer;quare tunc opiis terreftre,& fiemi- ninum procreat .Hocq,- fiabilitur fentenria, Pythagorie alTerencis oportere horni- ,C' nem fieri vnum j quibus verbis ,myfiicus fenfus intclligendus eftde homine Deo adha?renrej nam Deus vei e vnus eft, & qui Deo adhaeret cum co vnus fpirirus effi¬ citur. Quapropter homo d Deo creatus fuit vnus, & non multi, quoniam, ex mente Diui Augufiini, homo ad concordiam, & myfterium vnitaris fuit propagatus, vr hac ratione Dei imago in homine refulgeret ; hinc quemadmodu ab vno Deo per crea- tionem omnra, ficab vno homine per propagationem omnes dimanarent.
Homo ferens amphoram aqute, vt extatapud Marchum, eft Moy/es ferens litte¬ ram legisj non enun effertur proprio nomine , quia chriftianum nomen nondum erat notum.
Homo habens manum aridam, qui apud fucam d Chrifto liberatus fuif,dcfignat illum, qui nihil boni operatur, fed pofteaa Cbrifio fanatus redas operationes mo- liri incipit. Demum hominis figura inter quatuor animalia circa fedem Dei in Apo- ^ calypfi denotat Diuum Mattheum Euangelifiam circa humanitatem fibj Deiver- fantem, veluti etiam expofuiraus quando fuperius de myftica facie hominis diffe¬ rebamus.
Amplius nomen hominis in numero multitudinis fuos forticur myfticos fignifica- tus. Namqi homines multiplicati in Genefi defignare poffunt vires rationales in virtutibus multiplicatas. Item homines Aegypti, & homines Regionis Amorrheo- rum, qui duobus in locis Exodi leguntur, offendunt homines prophanos , qui in res mundanas, & voluptuofas incumbunt. Tandem homines, & iumentafaluabis Do¬ mine, vt extat ifi Pfalmo trigefimo quinto. Per haec verba primo debemus intelli- gere homines per fcdos, & iuffos, deinde homines afenfu,& non a ratione dui^os, qui ctid raluanturjdutnmodo perfectionem amplexi per viam falutis progrediantur.
Pofiea-

Monftrorum Hifloria.

G

239
Pofteaquarn in yitia incidimus, non erit abfurdum in calce huius rubricjc, fenftiS fnyfticos praui hominis manifeftare. Narnqjiuxta vitia hominern occupa n na, ho- ino vocatur iumenru, hoiBoi^rpens, homo vipera, & homo vulpes. Quocirca apud. jMatthcBm homo non habens veftem nuptialem hominem criminofum, conrequen. M4tth,c.%i terq; omnes vitijs deditos repr^fenrat, Item omnis homo dicitur mendax in Hfa(- mocentehmo decimo quinto, iuxta tamen conditionem naturalem , cum ad fidem fpetflantia non attingat : hinc Paulus fcribens ad Galatas tradit fe loqu; fecundum cap.^. honunem, quando rudia docet . Cap,6,
Parjcer apud paulum fcribentem ad Romanos legitur homo vctiis, nempe fidei expers; quemadmodum viciffim homo nouus in eodem loco dicitur , qui per fid€ ad redum vitae tramitem dirigitur. Homo ineptus ad redimendum, vt Jegitur in Pfal- mo quadragefimo odauo, exponitur purus homo, qui potius redemptione indiget: propterca non permittitur homo cife in tabernaculo Fa?deris, quando Pontifex in¬ trat in Sanda Sandorum,quia cum ibipoffintefje, iam non funt homines, nimirum mortales, fed fadi funt Dij,vtin JLeuitico habetur. Sumitur etiam homo pro puro Sap.ij. homine apud leremiam, quando haec verba prodidit . MalediBus homoqui confidit c,^*
in homine . infuper homo apud Mattheum , qui de Hierufalem in Hicrico defeen- '
dens incidit in latrones, exponitur a Dino Thoma Adam, quia Diabolo fuperarus de ftatu pacis calamitatem incurrit . Homo autem inimicus, quiapud Mattheu fu- Cap.i-^, perfeminauit Zizania, indicat Diabolum , qui interdum homo inimicus appellatur, cap,i^. Item homo apud cumdem Mattheum, per quem fcandalum venit, dcmonftrat popu- Jum Iudaicum,qui non folum ChriRum negauit, fed etiam alios ad negationem compulit. Idem populus Iud;porum oftenditur ab homine habenrc immundu fpi- ritum apud Lucam. Quamuis homo in Exodoappellctur etiam Iuda?us ad d fferen- luc.c^. tiam Ethnicorum . Homo pacis in Pfalmo quadfagefimo, exprimitur ludas, qui Exod.c.ig. ofculo pacis Chrifinm prodidit. Rurfus homo parans mittere hircum indefertum, vt legitur in Leuirico, qui poftea feiauabat, iuxta mentem Laureti in fyliia Allego» Leuiuc.6, riarum, exprimit Pilatum qi/i Chriftum in Crucem mittere decreucrat j nihilomi¬ nus lauif fc, vt operafua munda oftentarer. Deniq, homo, qui in Deuteronomio non Bmuc, 2j. fufeitat femen parris, indicatfermonem h^reticum, qui oriens ex facra pagina, fi¬ lios Chrilto minime generat.
MORALIA EX PARTIBVS

humanis defumpta ,

H frontem
ttnentia.

Oculorum moralis do* Sirina,

Aures,

Detes ^ui, Cap.i,

\Giisgiua,

Cap.6.
Ltngma,

Labia.

(

Vlyfsis Aldrouandi

■ 242
jiem habet, Hf igitur molies , & benigni e/Tedebenr , vt duritiem dentium > ideft feueriratemdiuio^ iuftitiie emolliant, & temperent. Gcnjepo/iea funt partes fa- ciei moUiticm, albedinem, & ruborem participantes , a quibus oilendirur exterior cotlfueriido} in qua moralis puichritudorefuigee. 'H^c igitur mollitiem pietatis, ru¬ borem charitatis, & alborem puritatis referre debet. Os ad nutritionern valde ne- cefTarium effe liquido conftat : quandoquidem nifi os cibaria preeparans ad doma, 0/^ chum demandaret, proculdubio membra humana deficerent. Os in Eccldia Dei eft
theologicte fapicntioE Do^tor , qui cibum diuin^e dodrin^e diligenter examinatum membris, nempe auditoribus difiribuir,vc eorum animam reficiar, arq; nurwar.Pr^* rerea obfcruanduin cfl, os humanum efic paruumjxum bruta valde amplo ore re¬ ferta fint: namqjhorao rationis partice ps ore paruo fuit a natura donatus, quia mo¬ dicus fermonis efiet, & paucam alimenti quanrirarem adhiberet liuxra illud Pro- uerbiorum. Quicuftodit ot fuum, cufiodit animam . Os aurem vaftum in brutis, nimirum in cnminofis obferuatur, quia non folum funt JargiloquijVerumecianulJa vtunrur temperantia, qux impetum appetitus moderari poffit.
Ab ore ad guttur faciendus eft tranfitus , in quo dua? ad pulmones , & ad ftoma- chum patent vise , quarum prima aerem , altervi vero cibum ad ventriculum defert. Cfittfirt Guttur in morali dodtrina fignificat mcnrcm duabus vijs, nempe affedionibus in- fignitam, quarum altera fpiritualis,alcera. voluptuofa dicitur. Spiritualis efi: illa,ptr quam aei’ bonorum ad animam attinentium attrahitur, altera,per quam bona vo¬ luptuaria app.^tnnrur. Itidem, fcilicet in gutture aer ,& cibus diucrfas fortiuntur vias, quoniam aer per arperamarteriam ad cor,cibus autem per oefophagu ad ven¬ triculum defeendit : quare, ob viciniam imminet periculum , ne portio cibi via ae¬ ris, maximo patientis incommodo, ingrediatur, C um igiturin morali doctrina, aer fummum bonum, & cibus bonum fortuitum fignificet, quorum primum cor, & alte¬ rum ftomachum, nempe marfupium petit: fepef^piusimpendet diferimen, ne bo- ' num fortuitum viam cordjs obfiruat; quemadmodum A uaris accidit, quorum diuitite a via marfupij aberrantes cor petunt, &: fufiocantes animam impediunt, quominus egenorum calamitates videre , & eorum querimonias audire poffit. Idcirco qui- ' dam Poeta hominem auarum rei infenfibili comparabat huncin modum.
Arca tundet nHmmis.ifocios nec egetjtesj Si pojfet^^mtferQi pafceret, arcaloquio
Arca magis tute es.^(ju^m qut tibi pondera feruat.
Arca tu^tlU ho^/tms nomine dtgna fuit'. ^
In prte^diota parte vox etiam formatui^qute fi fuerit fuauis terumnofos exhilarat, amorem conciliat, laborem lenit, mentem a timore ad audaciam, ab ira ad Clcmen- Vocis mora tiamreuocar. Talis eft vox diuina? laudis, 5? optim.x eruditionis, qmx peccantibus lis do^rm^, fpem, & Itrtitiam affert, pietatem erga Deum excitat , laborem , & raaeftitiam , per ptenitentiam lenit, ficq; penes Deum , & homines praeconium laudis fibi conciliat. Itaqj vox optima, &perfebD editur, quando canales pulmonis erut lenes, & excre¬ mentis JnanesJ namq; humore aliquo referti grauem, & intequalem vocem reddunt. Hicanales reprtefentant Euangelij Precones, & Theologicte fapientite Do<5lorcs, qui fi fuerint lenes, &ab excrementis criminum alieni, fuauem vocem, nempe do- drinam gratam populo effundent: fin fuerint virijs infedi ingratam crudirionena audientibus communicabunt : vnde ad rem Gregorius h^c verba proferebat. “Tunc authoritas y armtiitur ■)(jnando vocem opera non concomtttantur , iuxta illud vul¬ gatum .
Tmc ftc cenfma-y& tunc fic exempla par anturi Cum Docfory ahoi cfmd monety tpfe facit .
Etenim Maiores prauis exemplis mirandum in modum carreros offendere folent ideo ad rem Scaligerin quodam epigrammate introducit luuenem Prifeorura Deo¬ rum mores imitatum fic loquentera.
Si Vitio mthi ejais verttty quodjeruus amoris ^
' ErrOy quod omne oculis aucupor alitihi4s\
Ille louem feiat^ ac Ditem-) Dominumq', profandi Seruacuptdtnce colla dedtffetugo.
Si ta-'

"Auartisqmd
fraBei.

h

B

/

Monftrorum Hiftoria. 243
Si tak homini genus e Si imitabtle Diuam,
PoB Diuos, quodnam crimen amare meum eB?
Itaqi ficuri vox grauis, & rauca harmoniam perturbat , & aures audientiu Iceditj ita Improbi vocem graucm^iSt: raucam edere dicuntur,dumfr2enum propriie lingua» minime cohibentes harmoniam honeftte confuetudinis turbant , & hac voce viris probis5& perfeiSis ingrati eflfe feruntur. Demum hominis collum, veluti & aliorum animantium fortitudinis Tymbolum eife folet; nara collo vindo , fortitudo animalis fupcratur. Per collum imelligendaeft loquela, cum vox in collo formari incipiat: collam, in hac magna anima? vis relidet: non enim quis poreft vnquam a Diabolo fuperari,
^ donec opem diuinara implorare, & crimina confiteri polTit ;iuxta illud iraia*. Con~ c^p.qt, furge H ter ufalem-^folue vincula colli tmcaptiua filia Anhelitus quoq; in hac par¬
te celebratur,dum maior copia aeris attrahitur, quam emittitur, at ratio inde oritur, quoniam magnaaeris portio nutritioni fpiiituum famulatur: hicaerattradus bene¬ ficia d Deo in nos collara fignificat, quemadmodum aer emilTus noftramin Deum feruitutem denotat. Plus ergo aerjs recipitur,quam emittitur, quoniam diuina erga nos bencfitia multo plura funt, quamque Deo retribuere polfimus . Non imme- ritoigitur Pfalmographus fcribebac . ^md retribuam Dorntnoproomnibuf ^ qua re¬ tribuit mihi ^ quali inferre vellet, fieri minime polTe , vt Deo ex condigno fatisfa- ciamus .
lam defeendendum efl: ad pedus,in quo cor pars praecipua a natura primum for- F mata latibulatur. Cor in homine interiore efl: reda conficientia, quam vnufquifq;
virtutibus exornatam primum fabricare debet. Deinde cum cor fons calori53& vi- Cordis mo* tce elf^ feratur, ipfo Itcfo, animal ad interitum properat. Cor redam in Deu fidem rulta, reprt'Efentare poceft, vnde calor charitatis, necnon vita virtutis ,& grarim dima¬ nat: cum fcriplerit Abachuch. luftus ex fide viuit, qum Izela proculdubio interitum Cap,i, animee 5 & corporis progignit . Infuperiior in medio pedoris relidens cmteris partibus vitam imperrirur. Cor PraTul efie dicitur ,qui in medio Eccleficefedens, vitam grati£E,&fapienrimcuicumq, communicat. Imrriocumcor a cura deUomina- tumfuerit;mensanim;r merito nomine cordis erat appellanda, quoniam propria fallis illi curte efie debear. Rurfuscor vanjs gaudet prterogatiuis. Pnmoiugi mo¬ tu afficitur, dum conftringitur, &: dilatatur. Pariter cor humana? afficdionism ali- quoopereredo femper fe exercere deber : vel omnes conficientia? latebras erga G Deum dilatare iuxta illud Apoftoli ad Corynthios. Os noBrum patet ad vos Co- Lih.iS^f»^ rynrhq^ cor noBrum dilatamm eB. Secundo cor in thorace ita locatum ell, vt ad par¬ tem liniftram parumper vergat ,ficqj naturalis frigidiras huius parris temperatur.
Cor efl: mifericordia viriperfedi, qujc femper tendit ad finiflram partem eoru, qui in egeftate, & calamitate verfianturjaut vergit ad Iteuam eorum, qui frigore lethalis criminis opprimuntur, vt feruore fipiricujli fori ad reda opera excitentur . Tertio, e.x medicorum fententia, quando temperatura cordis nonnihil ad frigidum, & humi- dum vergir, tunc pulfum producit mollem , & hominem effacminatum ,& glabrum reddir. Pari ratione quando affedio gerens vicem cordis pietate fuerit frigida , & voluptatibus humida , tunc pulfum operum mollem, & imbecillum reddet, necnon priuationem pilorum, nempe defedum virtutum procreabit. Quare poterimus pro- nUnciare illud Pfalmographi. comprehenderunt me iniquitates mea cor meum de¬ reliquit me .
R eliquum eft, vt ponderemus pedus, cuius pars anterior mamillis exornatur , & Ve^oris dorfo, necnon lateribus concluditur. Pedus manibus percullumob internam caui* moralia- tatem fonumedit :homo igitur peccans, per indignationem aduerfus crimina, pe¬ dus percutiar, &confeffione fonitum edat , deinde redis operibus manus adhi¬ beat: namdeconfitentibus quibufdam legiturapud Lnc2i^.*»ercuUemespeffora fua Cap,i^, teuertebantur. Mamilla? humanum pedus exornant, curo iti ventre brutorum con- spiciantur . Mamilla eft benefitij fiymbolurq , quod in pedore viroru perfedorum refulget; namqj horum operationes, excorde, & gratis prodeunt;cu benefitia im¬ proborum ex ventre, nimirum vtil itatis caufia, in eseteros conferantur. Deinde ma- Mamilla. nailla eft pars cordi proxima, & fanguinis in lac rranfmutandi facultate potitur ; vt inde infantes alantur. Mamilla affirailatur mifericordia» viri iufti, hic enim cordi,
X ? nempe

%

X

€ap. 14.
^orfum^
Humeri, Cap. 0,
ISirAchia^
Cap,36,

244 V lyfsis Aldrouandi
nempe Deoeft proximus ; hic igitiirfanguinem diuitfarani in lac eleemofynx con- uertitj quo poftea infantes fcilicec egeni aluntur. Item mamijlie mulieris vtcro ge- liantisjCx fentcntia Medicorum, fi copiofo lajSeredundauerintj fictum fore debi» lem demonftranc. Cum igitur foetus operationis, & lac loquela» fyrabolu efle pof- frt, non poterimus nifi prjefagire fattum operationis fore imbecillum, quando lade verborum mamma? labiorum abundauerint.fiegitur enim bxc fententia in Prouer- b\)s,v bi verba funt fluttma^ibi frequenter egeli A s,V>\xo\axcxa iuxta partem dextram,
& finillram thoracis obferuantur. Ha?c duo latera duobus hominibus ad meta pro - ficifcenribus comparantur, qui peruenientes ad limitem fireuerti voluerint, horum dexter finifter, & finifier dexter efficitur. Similiterad limiteminreritus peruenien- ^ ^ tes eamdem incurrunt forrem , nam qui per larus dextrum profperitatum graditur, tandem in Jimite mortis finiltrura latus terumnarum occupat, & viciffim egeni, qui viam calamitatum cucurrerunt , tandem ad dextrurri latus a»rernsc l^eititc tendunt. Deniq; dorfum homini hoc beneficium pr^cftat , vr fupinus iacerc poffit , cum bruta hoc beneficio careant . Idcirco inter homines , & bruta, fcilicet inter viros perfe¬ ctos, & improbos hoc cadit diferimen , vr viri iufti fupra dorfum iacentes fublimia intueantur , & «terna meditentur j bruta vero , fcilicet crirainofi , nonnifi terrena afpiciunr, & contemplantur.
Succedunt humeri partes ad baiulandum defiinata». Humeri anim« funt virtu¬ tes obcdienti« conftantitc ad ferendum onus parienti« calamitatis idonc«; j
iuKta illud Ecclefiafiici , Subijee humerum tuum porta . Brachium pofiea ab hu- B i meris dependet duobus offibus integrarum, & validum i hoc repr^fentari poteft - ! Chrifius a Deo patre dependens, «& ex duobus offibus nimirum cx humanitate, & |
diuiniiate integratus, qui,ob fingularerobur , potcftati diabolica refiftere potuit. j
Cumfcriptis mandaucric Pfalmographus . In brachio virtutis tua depofuipii aduer^ \
fartos meos, Infuper brachia, corpore «grotante , Chirurgi vulnera ferunt ; immo parte finifipa corporis laborante , vena brachij dextri aperitur corpus myfiicum eft Ecclefia, cuius brachium dextrum vocatur Chrifius,per quem Pater Omnipotens cunCta operatur; iuxta illud Ecclefiaftici. Glorifea manum^(fr hrachium dextrum, brachium finifirum huius my Ilici corporis efl: genus humanum , quod ab initio lan- guefccbat, quare, ad illud l!bcrandum,brachium dextrum, nempe Chriftum vulne¬ rari necelfe fuit. Amplius brachia tantam cum capite habent familiaritatem, vtad illius tutelam, fiepeferientiura iClibus fefe opponant. Brachia Chrifti funt fideles, ^ qui ad capitis, nimirum ad re<ft« in Deum fidei tutelam , idolatris reluctari, & ty¬ rannis fefe opponere non dubitant.Tandem brachia, cum fine cordi vicina, folent per pulfum arteriarum, cordis valetudine Medicis obferuantibus manifeftare.Cura autem cor fit fymbolum mentis, & voluntatis, & brachium opcrationumjproptcrca ex operationibus humanis mentem, &: humanam voluntatempenetrabimus. Scri¬ bebat enim Gregogius, Per hac, qua foris apparent’) quid intus lateat) aperietur.
Circa finem brachiorum funt manus, qu« ex pluribus confiant offibus, vtquam- cumq; aCtionem obire poffint. Man us funt noftr« operationes ex pluribus offibus, nempe ex multis virtutibus integrata, vt cunctis, & pra»cipueegenis opitulari pof¬ fint.- I nfuper manus funt qu«dam inftruraenta,qua» ad extenfionem,ad confinCtio- nem,ad laborem, ad percuffionera, ad pugnam, & ad tutelam idonea effe videntur, jj Hinc quilibet Princeps manus potefi appellari, qu« inliberalitate exteditur, clau¬ ditur, quandoin homines indignos beneficia non conferuntur.laborat in redtis ope¬ ribus, percutit puniendo peccantes, praeliarurdmn reprehendit, & tandem omnes fu« fubiedtos potefiati tutatur . Ideo de hac manu potefi illud Ezechielis pronun- iiaxl, Manus Domini eratmecu confortans me, Mola pars interior manus glabra, & etiam plana, aliqua tamen concauitate non carens, qua? nunquam, iuxta fi. rutatores rerum naturalium, aculeo fcorpionis lasditur. Ecclefia eft manus, in qua viri faluti »tern« deftinati continentur : iuxta illud Sapientia? . luBorum anima in manu Dei funt. Volam huius manus viri perfe<fii rcpr«fenta nt ; funt enim ob veritatem pla¬ ni, ob animi demiffionemconcaui, glabri, quia diuitias afpernantur, & tandem ab aculeo diabolici fcorpionis tuti,- cum Chriftus apud Lucam dixerit * Eccededi vobis virtutem emicandi fer pernes^ feorpioms.

Monftrorum Hifloria.

245

H

Poftmodum digitia manu pendent tribus offibus integrati, resSi , graciles, fle¬ xiles ,& vnguibus muniti. Manus eft Ecclefia, cuius dfgici funt fideles, feuviriin ordinem religiofuin Deo dicatficx tribus autem oflibus cpnflare dicuntur, quia San- <5liffimam Trinitatem venerantur : quare Ecclefia poterit diuulgare illud Cantico¬ rum. wf/ funt myrrha probatiQzma» Pra;terquamqu6d tales digiti iufli-
tia fun^re<^li, ad eleemofy nam flexiles, & deniq; vnguibus armati , vt, oblata occa- fione, aliquam feiiericatem in Ecclefia exercere poffint. Rurfus igitur Ecclefia po¬ terit illud Pfalmographipronunciare , Benedicius Domtnu$^(jut docet manus meas ad prMtttm, & digitos meos ad bellum. Amplius d/gicis hoc inefife proprium animaduer- tunt, quod ante prandium crafliores , & poft cibum graciliores ciiadant . Viri iufli hanc digitorum naturam imitantur, dum ante cibum diaini benefici) fuperbia fune tumidi, fed poftmodum magna animi demiflione graciliores fiunt.
Stomachus accedit ponderandus, qui alimentum quodeumqj recipir,iIIudqjcon- codum, tam purum, quam excrementis refertum ad partes nutriendas demandat, excrementa tamen per partes inferiores truduntur . Stomachum in dodrina mo¬ rali vir perfe(fcus temulatur, qui cibum cuiufcumq; dodrinse recipit, & ad vires animee refocillandas mittit, & purum tantummodo retinens , impurum illicd ex¬ pellit .
lecur eft vifcus temperatura calidum , colore rubicundum, & in dextro hyppo- condrio collocatum. Per hanc partem principalem, mens hominis intelligeda eft, qu^ pietate-debet efiTe calida , memoria fanguinis Cdirifti rubicunda , &:in dextra partefita , dum fpem vit^teterna? meditatur . Pr^terquarijquod hepar in homine eft magnum , vt validam charitatis aftc djoncm infinuare poflir . Dcmiim hepar in ordine ad cor, locum inferiorem occupat, vt ab iljo tanquam a parte prine ipaliori ca- ilorem hauriat. Pariter calor^&charitas cordis, fcilicct PrtrfuIum,Principum, & Dy- naftarum frigiditatem hepatis, nempe fubdirorum temperabit: fiquidefn fi dcfedu virtutum hi frigefeant, calore exempli Maiorum foueri debent.- iuxta illud vul¬ gatum. , /
Begis ad exemplum iotus componitur orbis, ' — ^
In hepatis concauitate fel latibulatur, quod fua acrimonia humores incidit, &dc- tergie : idcirco Medici illo in collyrijs vtuntur , Fel hocinioco amara poenitentia exponitur, quoe humores peccantium incidit, & abftergit: hac de caufa viri iufti con¬ cionem ad populum habentes felle paenirentior Samftorum in collyrijs conciq- num , & proeceptorum vtuntur , vt hac ratione oculos mentis audientium abfter- gant.
Splen in finiftro locatus hyppocondrio caufa rifus efle perhibetur, & nihilominus melancholioe eft receptaculum, quoe affiduam ma?ftitiam generare foler . Splen eft fymboium mundano? profperitaris,quoe homines in prjefenti vita reddit hilares,cum tamen octernee moeftiri^e caufam fecum habear. Id autem magis ftabiliri poreft, quo¬ niam ex medica obferuatione, quando fplen tumefit, & crefeit, corpus macre/cit,& c contrario quando lien decrefcit, corpus pinguercir,& augetur Pan ratione quan¬ do lien voluptatum admodum crefeir, tunc human;? virtutes decrefeunt , & ex ad- uerfo mundana felicitate diminuta, virtutes in homine mirandum in modii aiigcn- tUr: quare poterimus iure merito diuulgare, quod in Prouerbijs habetur. paupertatem ^ nec dimtias dederis mthi Domine , tribue tamen vici ut meo necef- faria .
Sequuntur renes vefica . Renes in primis funt partes pinguedine carentes, nihilominus adipe femper funt inuoluta?. Huius condicionisdebent efle diuires, qui cum in adipe diuitiarum fine fepuiti, ab omni tamen affedu earum alieni elTe deber. Renes vehementi calore funt reTerci ,vnde fuperuacaneam attrahentes humidita- tem, extra corpus ea pellunt.Renes Ecclefiic d viris iuftisrepr:^fcntatur,qui in cor¬ pore Ecclefi^e militantis feruore igneoe charitatis mira operantur. Etenim hi viri a fuperfluitatibus vitiorum fideles expurgando, eos liberant. Renes infuper venerem voluptatis fedes efle conftituuntur , quoniam ab illis gepirura origrne ducere per¬ hibetur, hinc non eft mirum, fi perniciofe libidinis hos efle fymboium ftatuat*. hac de caufa Sacerdotes, in Exodo, a renibus vfq; ad femora velamen §eftabant,vrre-
•X 5 nes

Diditi,

Moralta ex Bomaebo»

Hepar»

Lien,

Cap.^o.

Renes,

i

Vlyfsis Aldrouandli

246
|3e$ voluptatis eiTe cooperiendos infinuarenr. Legitur enim apud Ifaiatn. Nm fd- cinguium renum eius, Prceterea vefica iuxta partem fuperiorem orificium ha- bet, cum tamen pars inferior iJjocarear. Ita pars fuperior humani aficaus debet effe perforata, vt res c^Jeftes recipere pofsit, pars vero inferior orificio careat,nc rebus mundanis aditus pateat. Item ycfica vento repleta in magnum tumorem ele- uatur , modico tamen inflidio vulnere , adeo detumefeit, vt nullum fere heu occu¬ pet, Veficam vento plenam Diuitesfaftu tumefeentes temulantur, qui vento in- folentia* tumidi funt, fed ftattm atq, aculeo mortis punguntur, recedente ventopa- uonini ambitus, confefiim euanercunt,
fiis partibus inteftina adha-rentin finu ventris locata, &ad feces recipiendas ^ deftinata, vt illas tandem per infernas partes expellant. IntcfiinapoiTunt appel¬ lari Confeifarij , qui medium corporis Ecclefite occupantes audiendo piaculares CQnfeiljones,totiu5 corporis JEcciefi^ crimina recipiunt, deinde abfolutione cotra- das animi fbrdes eluendo expellunt,
. lam ej^aratum ef , quod ad partes in ventre contentas pertinebat, modo de par¬ tibus continentibus aliquid dicendum efie videtur. Ventres igitur, exfententia Hippocratis, hyem?funt calidiores,conrequenterq;hoc.anni temporemaidr appe- fif, generatpr jteftate vero ventres fune minus calidi, &proprerea minor appeti¬
tus producitur. Ratio huius effedus inde nafeirur. quoniam calor naturalis,vrgcn- te bruma, ad partes penitiores confugit, & vicifsim,a:fiace, ad extimas tendes par¬ tes dlifoluitur. Pari ratione, hyeme calamitatum , feiuor charitatis internas mentis B partes petens, virtutes roborat, ficq; appetitum bpniopefis excitati fed «liate f«-» licitatum, calor charitatis difsipatur, & appetitio redi operis deftruitur . In centro Ymkilku^, partis extern» ventris conftituitur vmbilicus , per quem f«rus in vtcro viuens nu- yrirur, fed fatim atqj infans in lucem egrefius cft, illicdvmbilicus prociditur, Per vmbilicum, vencrea voluptas exppnitur,qi|« /n medio humano natur» reCdd, per quam fotus, nimirum peccans in ventre mundan» foelicitatis fabulans fanguinem vitiorum fugit : quaprop^ct quando talis foetus, nempe criminofus in lucem grati^ egredirun confef jm ymbillcus voluptatum recidendus efl , ne rurfum ip fentinam yitiorum relabatur.
pr»d dis partibus addantur genitalia membra ppocipua, quibus auulfs, virtus virilis aufertur , & homo ira mollis, & effominatus redditur , vt, pilis cadentibus, _ Ceniulef vocem femineam acquirat. Per genitalia virtus redas produces operationes of en- ^ ditur,qu» dum radicatur in anima,fftum bonorum operum procreat.yerum quan¬ do genitalia diuin» grati» violentia vitiorum demuntuntunchomo adeo fit mollis, yt femineam naturam ad/pifeatur, ficq; vox precum, & confefsionis peruertitur, pilii virtutum defluunt, &pmnisfpes moralis corrumpitur. Inter partes genitales fecenTetur vrerus, qu» pars in muliere ad conceptionem, femen recipit. Verhm ali¬ quando accidit, vt ob humorum affluetium corruptelam, loco perfedi fcEtus, maA fa carnis, mola a medicis nuncupata generetur ; vnde mulier in fine grauiditaris fiufum carnis parit . Hocf^pe contingit illis, qui femen Verbi Dei concepilTe creduntur, fed tandem inhonefium,&perniciofum opus pariunt.Quocirca hoc erit conforme aferto Ifai» . Expedaui vt faceret vuas , fecit labrufeas . Immo hoc non ef valde alienunyab eo ^ quod legitur apud Mattheum . Jpomine nonne bonum femen femina fii in agro tuQ^ vnde ergo habet z,iz,amam ?
F^rnora funt partes ab inguinibus ad genua protenf», ob carnis,^ neruorum co¬ piam valid», qu» totum corpus fufentant. Ab his partibus Principes referuntur, pondus regiminis, & pr»fedur» fuf inen tes.Hi fortes ob conf antiam, carnofi, &
^ molles ob clementiam, & mobiles ob afsiduam diligentiam eflfe debent. Alioquin,
per f?mur. Antiqui prolem fignificabant, vt in Rubrica myficoru declaratum fuit. Idcirco dura enfis in finif rq foemore,& pugio in dextro gef atur : pariter pugionetp Verbi Dei , & enfera dmin» lufliti» debemus femoribus , nempe venereis cupi¬ ditatibus applicare, vt diuino dudi metu harum partium luxum coerceamus.^
Foemora in genibus terminantur, qu» a genis dida elTe feruntur, quonia infans in vtero lapbulans genua cum genis coniungat. Hinc homo caput inclinans ad ge- flUa magis ad lacryiuas pronu§ redditur, quafi memor vterinae latcbr» ; in qua per . ' ‘ , fpatium

^attheC . 1 ^

D

Mondrorum Hiftoria. 747
fpatiura fiouem’menfiuni mutarus eft . Genua animi detni/Honeni , $( diuinum me¬ tum fignidcanr: hsec eoim funt genua, qu^e mcntern ad contemplatione rerredrium inclinant: quare homo in genuflexione facili lacrymas effundere debet. Deus er¬ go oculos genibus in domicilio vtermo copuialTe videtur, vc genua, nimirum animi demiflionem, & timorem Dei meditaremur. Aliter gemia funt partes, fuper quibus nutrix gcftato infanti blanditur , Genua hoc in Joco adminiculum fpei , &dju!n« confolationisdemonftranfjquibus Deu> in prjefenti vita ridei ibus blanditurjnec- non /ignificanc blandimentum teterni gaudij , quo Deusimpofterum viros iuftos ampleditur, luxta illud Ifaia?, 4dvheraportabimttti ^ ^ fuper genua klandi^^ar ® vobis*
Crura, ex aliquorum mente, a currendo, vel tibi.ieob concauitatem appellantur.,- hx partes funt fortes, & ad totum fuftincodum corpus idoneie Euangelij Prfcones crura Ecclefia? repricfencare polfunr , non folum quia huc, acq; illuc currendo do- ^rinam Chrifti, cunctis regionibus infinuent,verumetiam, quia, indar tibiarum, di- uinamdodtrinam modulantur, Prseterquamquod veluti column^ totum Ecclefis corpus fuftentantr immd veluti crura olfea medulla humefiunt, fimiliter hi medul¬ la pietatis, & grati«e irrigantur . Propterea de his , & de corpore Ecclefise poteri¬ mus diuulgare illud Canticorum. Crura eim columna marmorea^ (puafmdata funifr" •
fra bafes aureas.
Pes inanimali poflremum occupat , locum : efl enimoffeus ad imprimendum ve- p ftigium, & ad motum localem neceffarius . Pedes in morali dodtrina finalem per- feueranriam fignificant, ideo veftigiu redi operis !mprimunt,o(feisutob firmitudi¬ nem, deinde motui locali animae famulantur, vt ad cask dem patriam peruenirepof- flt, luxra illud aureum Didum, ^erfeueramrit vffJn finem^hic faluuserit. Per pedes etiam exponuntur aflfedus ; idcirco ad rem feribebat Diuus Augudinus. Pes meus a ffePl us meus-) eo fe>'Oi', cj aoc an. cji feror , Iraq. pedes affv dionis nolfra?, vi Con- ftantise, offei, vi dementia ,,cauia apiani oh fimpheitatemeffe debent , Amplius pes dexrer velocioris ed mo us, quam finider ; quare homo valida virtutis, primo pedem dexrrum, deinde dnidrum mouer. Pes dexter in prjefentiaredum, ^ fpiri- tualem affedum demondratj dnider prauam, & volupruofam affedionem, denotat,- ideoqj pes dexter femper erit anteponendus^. luxtaiilud Prouerbiorum.f^i^r, ^«4 Cnp.4. d dextns fu&t-. uoutt DorrttuuSipertttrfdt autem vta^ qui funt Tandem notan-
^ dum c*d hominbm duobus niti pedibus, cum esetera animalia quaruor pedibus gra¬ diantur. Homines vitijs dediti adimilantur brutis, quoniam horum indar proni ter- Feftria adiduemedicantui jhommes vero perfecti cetemaintuentes , vi contempla¬ tionis eredi incedunt Dicebat cnrm Pfalmographus. Perfecit pedes meos tanquam Ctruorum^tf fuper exeelfa Hatuens me . Planta pedis a planitie denominara ed , & pUntape*> cum fit dura laedentibus facile reludatur; hsrc animi voluntatem defignat quiepro- dis, pter animi demiflionem plana, &ob impreflionem bonoru n operum, duradfc de¬ bet. Deniq; calcaneus edpars extrema a mole totius corporis comprelfa, qu;e pars ^
femel l^efa difficilem admittit curationem, quoniam a fonte caloris valde remota fit.
Calcaneus eft fymbolum fenedutis, quam moles vitiorum luu^tutis premitjideoq; Calcaneus. fi criminibus ludatur , difficilem fanitatem adlpifcitur, quia fenum vitia , ob perti- jj natiam, &obdefedura caloris gratiue, difficillime corriguntur.
His animaduerfis, nonnulla adhuc de venis, fanguine, pinguedine^ neruis,ofIi- bus, & cuce ponderanda funt.Quoad primum ven^, aut a veniendo did^e, aut quad viir, per quas fanguis ab hepate adca?teras corporis partes, nutritionis gratia, ve- Vena, niatjin corpore Ecclef],ie militantis viros pios odendunt, quia per hos cajtcris bona communicanturjalij enim homines per hos, tanquam per venas ab hepate, fcilicec a Deo fanguinem boni fortuiti hauriunt, Infuper vena ftatuto tempore aperta putridum effundens fanguinem fanitatem patienti reftituit , & nifi recludatur pa¬ tiens necem incurrit. Per venam intelligenda eft Iocutio:,^veIuci legitur in Prouer- bijs. Vena vita os iuBi, H^ec vena animi valetudinem indicar, qua» fi confeffione CapS, aperiatur, corruptos criminum humores effundens fanitatem patienti imparcitur, fin verd per confeffionem minime recludatur, interitum animae affert, quoniam
mors, & vita in manu lingu», Pariter aliquando in venis humor putridus s&ma*

'Mafpa fan”
gHims»

Bilist

Pitaita»

U^lacholiA,

CdYO»

pinguedo.

24S ' Vlyfsis Aldrouandi
lignus continetur., qui alios ob confuctudinetn inficere poteft . Tn vena liumanie ViCiE fanguis etiampraua? afibdionis latibulatur, qui putredinem peccati inducit, hinc pofiea familiares verbisj & exemplis olfenduntur.
In venis mafia fanguinea continetur, quiE a Medicis in quatuorhumores, nempe infanguinem, bilem, pituitam ,& melancholiam difiribuitur. Quoad fanguinera, hic in jecore in gratiam nutririonis torius corporis generatur, & m morali dodtrina vocatur memoria fanguinis, & pafiionis Chrifti, quieiniecore,rciiicet in affcdu ad animam nutriendam continetur . Prieterea quando corpus cbpiofo redundat fan- guine, fagax natura per aliquam ha*mofrhagiam,illum expellensjaduerfam valetu¬ dinem arcet. Hic fanguis volupcuofam affedtionem exprim/tj hinc natura lagax ni- ^ mirum ratio, per ha’morrhagiam poenitentiae, illam euacuare debet, /mmo quando aliqua pars corporis la?ditur,illicd ad illam fanguis confluit, vt ei opituleturrpari ra¬ tione amicus charitateferuens naturam huius fanguinis fic imitari debet, vt, quoad fieri potefl: , amico egeno opem ferat . Demum fanguis menfiruus venenata quali¬ tate non carctjfiquidem mulier hoc fanguinis fluxu afiedta aliquem non innocue in¬ tuetur. Qui igitur inhonefta, & perniciofa libidine tenetur, pr^didx mulieri com¬ paratur, cum huius afpedusfic venenatus, & alios in luxuria procliuesreddat. Itaqj quando priedidus fanguis ftatuto tempore euacuatur, corpus in fecunda valetudi¬ ne conferuatiir, fin retineaturin venis, mulrce ivgrirudines procreantur. Talis fan¬ guis eft fymbolum peccati, quod piaculari confe/fione diligenter euacuatum per- fedam valetudinem in anima conferuat, fin retineatur, multas vitiorum aegritudi- 3 nes inde dimanant.
Bilis eft humor materiam igneam referens ,& hominem celerem ,&ad adiones audacem reddit, in hominibus perferiis, nil aliud eft bilis, nifi zelus iuftiticeftdeoqj illos ad resftas operationes incitat. Immo bilis in corpore humano CcTteris dominans humoribus, hominem mente leuem, iracundum, & immitem conftituir. Bilis in hac dodfrina lethale crimen repra?fentar, quo percitus homo mente leuis, iracundus, & immittis redditur. Pituita eft humor frigidus, & humidus,qui in venis paulatim na¬ turam fanguinis adipifeitur, vt tandem membra nutriat . Pariter in venis, nimirurti in Ecclefia, Deus non moddranguinem,nempe viros perfedos,fcd quoqjpituitam-, nempe virosimperfedos coilocauir, vt, deficientibus perfe(ft s,alij perfectionem adipifcerentur. Nifi velimusper piruiram humoreminconcoCtum interpretari Pec¬ cantem, cuius affeCtioinconcoCta, nempe impcrfeCla eftridcirco Ifaias dicebat. ai- ^ COXI tC:, fed non (fuafi argentum. 7'andem melancholia in humano corpore eft humor niger alfiduuin procreans mefumiquare non eft mirandum fi Medici tradant Mclan cholicum abfqjmanifcftacaufa formidare. Hic humor peccati fymbolum procul- dubio nuncupari poteft, quod fplendore gratise^carens, nigredinem participat.-ideo qui tali humore inficiuntur, vitijs denigrantur, quorum ftimulis agitati femperfor- niidant.
Exmaft’a humorum caro, & pinguedo generantur, Caro mollis, necnon calida,
& humida cft,qu^ oflTa tegit, & inania mufeuiorum fpatia replet. Per carnem, in- telligenda eft mensperfeda, quse humore pietatis, & calore charitaris refirta, ofli- bus, nimirum egenis velamentum pra?bet, deinde vacua mufeuiorum fparia replere dicitur, dum vacuis pauperum loculis fatisfacic . Amplius caro propter mollitiem 0 impatiens laboris dfe perhibetur ; quare animalia carnofis pedibus referta , vt ho¬ mo, diuturnos labofes tollerare nequeunt, nifi calceos induant. Pari ratione homi¬ nes carnofi, nimirum delitijs inuoluti laborem calamitatum difliculter perferunt: veluti legitur apud Mattheum. Caro autem infima. Quamobrem necefie eft ad cal¬ ceamenta exemplorum & dodlrinse Samftorum confugere. Pinguedo fub cute ge¬ nita illam emollit, meatus obftuir, dura augetur , venas comprimit , & tandem ignis fomes eft. Pinguedo quoq; voluptatum curem emollit, & mearus affeduum ira ob- ftruir, ne diuina gratia ad intimas cordis latebras penetrare polfit : immo crefeens potentijs animjE dominatur, venas voluntatis comprimit , & demiim ignem auari- riti;^ nutrit.
Dedkj; nimia pinguedo impedire folet, quominus mulier concipere poflit ; & qui ©hnio adipe obruuntur, fi valecadincm incurrant , difficillime fanicati reftituuntur,
Sirai-

Monftromm Hilloria. 249
Similiter qui sdipe diuitiarum redundant , vi criminum , :^grorant , & ob auaritiam difficillime conuaiefcunr, immo f^tum redi propofiti non facile concipiunt. Quan¬ doquidem pinguedo diuitiarum calorem chariiatis extinguir, motu perfedx ope¬ rationis aufert, & vias inrerniaffedusobftruit.
Merui a cerebro ortum trahentes per torum corpus difreminantur,vtcfi(5lis par- tibus motum, & fenfum impertiantur. Neruiexponuntur virtutes a cerebro nempe a L hrifto dimanantes , & toti anima? communicantur , vt motum re(5t:e operationis,
&. fenfum mifericordix excitent^ Nerui iafupcr quo proximiores fune cerebro, eo ]S!eruu iunt molliores, ex quo remotior cs, eo duriores euadunr. H i nerui Iudices,vel Le- E gatos a cerebro, nempe a Principe in varias regiones milfos dedgnare poflunt ;fi- quidemhi quo fune capiti nimirum Principi proximiores,mo!Iiores funt, dum beni¬ gnitatem erga populum exercent; metuunt enim, ne prorter vicinia, populi quere¬ la ad aures Principis perueniat. Sed quando a capite, ob loci longinquitatem, fune remotiores, maiorem exercentes ftcuitiam, duriores cuadunt . Demiim nerui iuxta obferuationes medicas, fi fuerint prtecifi, non regenerantur, neq, glutinantur. Per neruos intelligere polTunlus Schifmaticos ( in Ecclefia appellatur , quando Grex in contraria ftudia feindirur , a verbo fcindo , nam vnione rupta diffi¬ dent, qui prius confenferant ) qui nunquam ad vnionem fidei, & gratiie reuer- luntur.
Olfa ca?teras partes fuftentantia, ficca, dura, valida, alba, concaua < medulla irri- p gaca neruis colligata, & carne tcdla funr. Ab offibus viriperfedi,^ Deocofecra. oj[a mora- tirepr«fentancur,quiciECCias partes, fcilicet alios homines in doiilrina Chrifti im- hf docirina becillesoptimis documentisfulcitmc. Hiieiunioficci, patientia duri, conftantia for¬ tes, cafticate albi, paupertate concaui, medulla pietatis referci. neruis charicacis co¬ pulati, & tandem carne tc(5ti cflTe debent , dum affidue imbecillitatem humana con¬ templantur. Alioquin htecofia ficca, infenfibilia, medullis hume fta,qu2efra da dif¬ ficillime glutinantur, ad criminofos comparari pofrunt,qui contumacia funt ficci,& infenfibiJes dicuntur, dum mifericordia? /limulos no fentiunt, & medulla voIuptUo* fa?affedionjs humefiunt, immo vi criminum fradr , glutine Pcenicentiae Deo diffi¬ cillime copulantur. Offa quoqi extrinfecus dura, dt iritus molli referta humore fi- gnificare poffunt Principes , qui extrinfecam duritiem ,& feneritatem, internam vero benignif acis mollitiem erga fubdiros exercere debent. Tandem aliqua etiam G reperiunturofia medulla carentia, qu? i nuicem concu/fa fcintiliant . Pariter multi homines in hocorbe ver/antur, quorumo/fa, nimirum interiores afiedus medulla pietatis carent, & propterea nonnifi ignem iracundise, & f^euitix em erunt . Ad fi¬ nem medulla eft quadam fubftancia alba, pinguis, mollis, qu^e multis «cgricudinibus remedio e/Te perhibe tilr. H.tc eft diuina gratia, puritate innocentia alba, charira- tepinguis , eglutinofa, & pietate mollis , qujc pluribus animi affedibus opitulatur: fiquidem btec a cerebro, nimirum a Deo per neruos affectionu defeendens, animam ab a-gritudme ad fanitatem,& abi^rumnis adl^citia ducit. Legitur enim apud lob.
Medullis offa illius irrigantur.
In calce huius Rubricae, nonnihil de chartilagine difierendum eft , qua; iuxta Lij.de vfa Galeni fenrenciara, eft fimplex animalis particula aliarum quidem omnium durif- purt.cap.j, fima, toto autem o/fc mollior, inter os, & carnem media; ideo facile abfq;fractio- ne flectitur. Chartilago anima? appellatur propenfio ad bonum, quae intra duritiem,
& mollitiem collocanda eftj non enim incredula e/Te, neq; temereomnia credere de¬ bet; cum fcripferit loanncs. Non enim eU credendum omni fpiritui^fed probate fpiri- Qap J.
fi ex Deo funt. Item chartilago eft particula fenfu, & motu carens; immo fi am¬ putetur, non regeneratur. Chartilagines Diabolifunc Peccantes,quiadomne ge¬ nus vitiorum flexiles, & pronifunt, deinde fenfu mifericordi;e,& motu redae ope¬ rationis carent, immo fi peccati gladio ab Ecclefia refeindantur , nolunt poeniten¬ tia glutine denuo ipfi copulari.
Poftremo cutis eft pars corporis extima , iniurijs aeris expolita , vt cieteras cor- cmis, poris partes tueatur. Cutis in hac dodrina eft animoe rollerantia , qua? iniurijs ae¬ ris, fcilicet calamitatibus exponitur, & ab ipfa cietcrg partes , nimirum interiores anim? affediones defenduntur * ideo dc hac cuce patieniisB intelligere poflu-

mus

2^0 Vlyfsis Aldrouandi
mus illud aflertum l^ltchiGlis.Super extendam in vobis cuiem^^ dabq vobis fpmtum^ & viuetis. Deniq, homo inter castcras animantes cenuiiSma munitur cuce j quare cum frigoris, vel caloris noxam facile perferitiac, aduerfus aeris iniurias, veftimen- tis ipduitur . A/Timiliter homo ita tenui patienti? cute eft munitus, vc vel parum, veinihi) pro falute toiierare poffit, fi aculeis calamitatum aliquando pungatur; quamobrem illius interefi: veftibus exemplorum, &dod^rin£e Sandorum fefe in¬ duere, vt frigori calamitatum , & feruori teruranarum refifiere poffic , pronuntians Cttp,l6t illud lob. Saccum conftii fuper cutem
MORALIA AB HOMINE,

Eiufq; vari js Attfibutis petita.
%

\

Spnfus , ^ponfa.

'Aetates*
f

ACTE N V S de partibus humanis difieruimns, modo ad horni- nemjeiufq-iattributa examinanda accedemus, vt documentis morali¬ bus inde elicitis noftra hate hifioria perficiatur. Primo aliquod di- ferimen humani fexus ponderandum eii :fiquidem mares in compa- B ratione ad feminas, funt calidiores, corpore robufiiores, animo au- daciores, magis hiTpidi, pluribus referti dentibus , & maiori caloris innati copia re?- dundanti & propterea maiori etiam ciborum quantitate egent. Pari ratione viri iu- fti, necnonilli,quiin religiofam feruitutem Deo funt dicari, in comparatione ad Laicos , mares elfe perhibentur ; quapropter charitate funt calidiores , conflantia validiores, prompta voluntate audaciores, afiidua animi demifiione hifpidiores, deinde plures dentes diferetionis habent, & quoniam feruore charitatis vtuntur, ideo quotidie circa alimenra plurium meditationum verfantur. Si confideretur ho¬ mo quatenus fponfus, proculdubio hicfponfam primo blandis verbis, & xenijs ad amorem allicjt, deinde nuntijs, & litteris votum fuum exprimit, Iud!s,& fpcdaculis fefeexponit,in cultu vefliumnouando,fibi nimis indulget, & tandem eam diligen- p ter circumfpedam ducit coniugem. Nos poffumiis in prxfencia nome fponfi Chri- flo, & nomen fponfe Ecclcfiie, vel anima? aflignare : quandoquidem hic fponfus d mundi primordio hanc fponfam diligens in matrimonium accipere decreuit ; pro¬ pterea ab initio dona, nimirum eunda eius offitia ei deftinauit , & ad exprimendum votum fuum, Patriarchis, & Prophetis , ranquam nuncijs vfus eft , fpedaculis fla¬ gellorum, & crucis fefe expofu/r, veflimento humante carnis induit & demum eam diligentercircumfpedamljlando fcrmoneallocutus eft ; quemadmodum inPfal- , mo quadragefimo quarto legitur. Judi filiae vidci^inchna aurem tuamy & obliui- fcere populum tuum^) dr domum patris tui.
Si contemplemur fepremterates, per quas tanquam per tot gradus homo ad po- ftremum vitte terminum accedit, has quoq^ad moralem dodrinam trahi pofie com- perierausrproptereaquod feprem tetates funt feptem virtutes rpirituales,perquas © Vita gratia? ad optatum teterme glorfe finem progreditur. Prima igitur ^tas in hoc genere eft demiflio animi , qui» infantiam remiilatur : nam veluti htec humanam inchoat vitam i pariter illa victe moralis principium eife fertur . Immo fi infantia a non fando deducitur; fic vir demiffione anipi refertus, ob verecundiam, loquendo, limites vrbanitatis non excedit ; praeterquamquod ille, qui hanc primam virtu¬ tem profitetur, ^pud Catpqem, linguam corapefeere debet ; natpq; Ouidius fole- bat dicere,
Pracipuaefi virtuspraHare filentia rebus ^
Et contra granis e fi culpa filenda loqui.
Secunda istas eft t hariras, qua? homines Deo , amicis ,& inimicis indifiblubili quodam amoris vinculo conciliare nititur. Tertia eft Pietas, qu^ inftar adolefcen- iix t audionis meritorum eft procuratri.^ . Qiiarta eft iuuentus , nempe fortitudo,
qua

Monftrorum Hiftoria. 351
qua homines aduerfiis tentamenca armantuf . Qmnta eft Honeftas vlt^ ,qu^ vi¬ rilem altarem aemulans cauer, ne quid indecore, aut libidinose fiar , arq; cogitetur,
SeKta eft Rrudentia, quic tanquamfenedus mollitiem carnis defttuens fapienciara i^piritus illuftrat. Septima & poftrema astas fpiritualis eft T imor Dei, qui decrepi* tatis temulus, hominem fuperbia eredum mcuruat, & mentem ad contemplationes mortis pronam reddit. .
Modo nonnuila peculiaria de infantibus , & pueris confideranda fe fe offcrunr.
In primis ad procreationem infantis matena a matre fuppedirara, femen viri, matrix totum recipiens , fecundina , nimirum membrana hanc malTam inuoluens , & calor Infms,
E naturalis torum formans, & efficiens confluunt : prtererca fanguis maternus eft ne- ceflTariusjqui genitum iaminfantem nutriat, arq, -augeat Pariter vt aliquis vi poeni¬ tentia ad gratiam genitus, filius Deieuadat, multa funrneceifaria , primo matrix, ideft locus conueniens, nempe fides Ecclefioe, quoe recipiar , materia, fcilicet reda voluntas, qute obtemperet, femen viri , nimirum Verbum Dei ,& dodrina Euan¬ gelici Proeconis, quoe hominem difponat, & tandem idoneum reddat . Calor ope¬ rans eft gratia diuini fpiritus , quo» totum cflicir, Iccundina eft charifas, qua? omnia coniungir, & deniq; fanguis ^utriens eft memoria fanouinis Chrifti,qute eunda fouer, arq, auget. Praeterea in generatione infantis, natura primitus mebra prin¬ cipalia, nimirum cor, cerebrum, & hepar producit , deinde ad coereras partes for¬ mandas fe accihgit. Partes proecipuoE, in dodrina morali, virtutes theologica? ap- 'Pariet pr£- jp pellantur, cor enim, propter amorem, eft fymbpIUm charitatis. Cerebrum, cum fit d^aain mo principium fenfus, Fidem defignar, Hepar quoniam totum corpus alit , Spem infi- ralthus. nuat. Hinc Chrifti Fideles Natura? »mu!i primiimhas virtutes pr^cipuas formare,
& perficere debent, deinde ad alias a prredidis dimanantes pedetentim acquiren¬ das properare.
Amplius infans in vtero materno non illicojfed paulatim perficitur, & formatur, prjEter Chriftum, cuius corpus intra momentum temporis, formatum animatum, A' a Verboairumptum fuit . Pari ratione homines naturam imitantes paulatim vir¬ tutes induere debenr, vt deinceps probi, perfcdi,& dodieuadanr. Oppofitum ta¬ men contigit Chrifto,quiillic6fcientiarum ,& gratiarum omnium cumulo redun- dauitj vel uti expofuit loannes capite primo . Ferbam caro fati uf» e fi , (fhabiiaait ■ tnmhit^cf-vidtmus glofia*n eius (jtia(iy mgeniii a patre plenum g*att!e^(f veritatis Rur- G fus infantes ftatim poft ortum in locoobfcuro collocanrur,ne;ucidusaervifionrn^ ' eorum Ixdat ;aflimilirer infantes, nimirum , qui nuper ad fidem, vel poenitentiam, vel religionem nati func, aeri lucido negotiorum non funt exponendi, ncfpiendo- re profperitatis mundana? oftendanrur,- propterea in opaco animi demiflionis loco conftituendi funt, donec validiorem difcrecionis vi/ronem adepti fuerint. Iterum membra infantium ifa tenella funt, vt focile curuaturam incurrerent, nifi nutrices fafeiis illa ardarent ; ita membra infantium, ideft affpediones iuuenum funena- tufcE adeo flexibilis, vt nifi ab crudita nutrice, feup^ rfcdlo viro,fafc)js optima? di- fciplime vinciantur, curuaruram p auorum humorum facile contraherent Infuper infantes , vtcopiofum alimentum concoquant , diuturniori etiam indigent fomno; hinc nutrices illos fuaui cantilenaad fomnum procliues reddere foient. Iremin- jj fantes, fcilicet homines, quicopiofo mundanie profperitatis alimento vefcunrur, diuturnopictatis,&cOiitcplationis fomno mdiaent; quapropter nutrices, nimirum Euangelij Praecones, iucundis dodrina? ,& exemplorum cantilenis fomnum illis conciliare nituntur.
Quando vero infantes adoleuerunt, pueri nuncupantur, & cum fint adhuc imbe- Pueritia, dllcs ad labores non funt idonei, ad cadendum faciles, & ad iracundiam proni.Ta- les vocari poffunt Peccantes, qui, puerorum joftar, fu nt imperiti, ad laborem con¬ templationum, & redarum operationurft inepti, ad concipiendos irarum morus pro¬ ni, &ad cadendumfaciles, dum quotidie de crimine in aliudcrimen prolabuntur.
Irem pueri a valetudinarijs geniti fimiles tegritudines raquam hereditarias incur¬ rere foient. Pari ratione pueri funt Subditi, vel Difcipulijnamqi fi Principes , ve! Preceprores fuerint valecudfnarij, nimirum varijs infedi vitijs; fimiliter filij, ve- luti Subdit/, &Difcipuli prauis exemplis iefi inquinantur ; non immerito igitur canebat Cato. qurpe .

Vlyfsis Aldrouandi

'f Atris am6r in filios.

€Ap.2. lo,caf, I .

Id Atris A- mor in filtu

ConfcietU^ quid fit.

Jn Ecclef.c.

Lih.l. Pata iip.c.%.

252
Turpe eU Leliorti cum culpa redarguit i^pfum.
Si conmerraturfermo ad puellas, quse hoc nomen integritat/sfortiunturj de¬ bent cffe graciles, flexibiles, & venufl^. Puella hoc in loco animam repra»fentat, qutC temperantia gaudere debet, in animi demiflione graciljs,rationeobrequij, fle- Xibilis,6<: tandem dotibus honeflatispulcherrima.
Ratione confanguincitatis, parentes, & filij ponderandi fcfe offerunt. In primis pater immoderato fi lium amore profequitur, & cum ab vberum nutrimento remo¬ tum quotidianum fibi conuidoremconftituit j deinde crefeentem erudiens verbe¬ ribus corrigitj immo etiam erudiendum ad prseceprores mittit, & quo magis fibi fimilem obferuat, tanto maior fibi in illum amoris cumulus acccdir,& luxta letatcm, dignitates illi impertitur ,& hajreditatcmaugcre nonceffat. Hic pater efl: Deus Omnipotens ; iuxta illud Malachite. Pater vnus eH omntumveltrum. Filij funtoril- nes viri iufti ab ipfo per gratiam geniti, & alti. Dicebat enim loannes. Dedtteis po~ teUatem filios Dei fier^his^ cjutcreduati» nomineeius . Itaq. hicfummus Pater tales filios effufiflime diligit , immo ab vbcribus dclitiarum fepararos ad facram Gratiae, vel Eucharefti* menfam ducit, cur£e pra?ceprorum diuin^e legis commendatjverbis facr^ paginae eos erudit, & verberibus calamitatum identidem corrigit . Sic enim veritatem affequitur illud Prouerbiorum . Sjti parcit virga odit filwm. Immohic parer quanto magis filium in moribus fibi fimilem obferuat, tanto maiori afft“du,& mifericordite oculis eum intuetur; deinde luxta^etatem perfedtionis,portionem di¬ gnitatis a?tern*e glori^illi diftribuit, 5ciuxta meritorum augmentationem , heredi¬ tatem coeleflis patria amplificat. ’
Mater quoq; filium in vtero morantem proprio fanguine, & poft ortum ladc nu¬ trit. HfC mater exponi potefl: Euangelii Pr^co,qui fanguine benigne affedlionis, & lade diuina; dodrin? viros chrifticolas alit . Nifi velimus, per matrem intcliigc- re Chrifluniiqui proprio fanguine,necnon ladcdiuinte gratia?, infantes fuos,nera- pe viros pios, & catholicos, facro pane Eucharefti^e fuftenrat. Hoc enim habetur roanifeflum apud loannem. Caro meavere eFl dhus , S' fanguii meusvere eff potus. Amplius mater quo magis paritura? appropinquat, eo maiori dolore, ob infantis motum afflidatur.
Ha?c mater eft confcientla, qua? fa?tum peccati eniti debet, dum igitur tempus confeffionis piacularis appropinquat , perquam crimina in lucem emittuntur, h;ec maiori dolore opprimitur. Immo fi mater in paritionepatflur, Sepoft partum, leni¬ to dolore, exhilaratur; fimilitcr homo quando apud Confeffarium crimina effudit, pudore vexatus valde mjeret ; fed poftcaquam Sacramentum picnitentiie obiuit, peccatis edudis, exhilaratur, quoniam conficientia eft bene adee vitee recordatio iu- cundiflima. Tandem mater, vel nutrix preeeipuis quibufdammunijs circa infantes fungitur, dum eos famelicos ladat, & nutrit, lapfos erigit, ftantes conferuar, fa?da- tos mundat, & demum ad greffum, & locutionem eos erudit.Heec mater, vel nutrix Beata ft mper Virgo appellari poteft,queE infantes fuos,nempe illos qui pra?cipuo quodam cultu eam venerantur, ladegratice nutrit, labentibus in cr/minaopitula- tur, ftantes, nimirum in diuina gratia conftitutos conferuat , inquinatos purgar , & tandem ad greffum bonorum operum, & ad locutionem diuini fermonis eosin- ftruit. .
Si confideremus filios; horum alij funt primigena?, alij vero deinceps nafcutur. Veriim antiqua inoleuit confuetudo, vt maior haereditatis gentilitijeportioprimi- genis contingeret; nififorte-comiffa noxa, parentes bonis primogenitorum cosex- heeredarent; nam tunc minores natu maioribus prjeferebatur, Deus igitur ab initio, duos filios, nempe populum Ifracliticum, & populum Ethnicum habuiffe perhibe¬ tur. Populus Ifraeliticus dicebatur primigenus ; veluti legitur in facris paginis. ifraely quemcoaquaHi primogenito tuo . Deinde alius filius, nimirum populus Ethni¬ cus poftremo genitus vocabatur, confequenterq; non huic, fed illi maior ba?redita- tis gratfv, & gloria portio competebat ; vcriim quia populus primigenus Deo car¬ nem humanam induro aduerfatus eft, proprerea iure primogenitorum priuatus fuit, atq* h;rc cteleftis, & leterna hereditas in Ethnicum collaia fuit. Id autem in facris Biblijs, per Kubem, & lofeph elegantiflimefuic figuratum. Idcirco ad rem pote¬ rimus

B

D

Monftromm Hiftoria. 253
rimus diuuIgafC iliud Matthci. Eram mmfftmi primis d>* primi naaijftmi.' Am pronun~ ciare aliud, quod apud eumdem Maitbeutn legitur. Auferetur a vobis regnum DetjC^ dabitur genti facienti f rati um etas.
Si contemplemur homines, quatenus imperant , & famulantur j tunc natura Do«- tninorum, & feruorum fefc offert ponderanda. Dominus feruos Tuos non oppnmit, immo illos aduerfus inimicorum impetum tutatur, illolq; in egeftare vx^rfari no per¬ mittit. ludex, vel Princeps naturam Domini ingenui , & iufti imitari debent, dum enarratas prjerogatiuas ergafubditos exercent , &reruandoiequjratem , eorum in. nocentiam tuentur . Hoc enim erit conforme airerto l'falmographi..i /afias Domi^ «a/, (^iuHifias dtlexit -i a^uitatem vidit vultus eta.u Nifi velimus, per Dommum, in¬ terpretari Chriftum , qui optimos feruos alit , & tutafur , prauos vero tam Daemo-i nes, quam homines punit, atq; deprimit : id innuebat Pfalmographushis-vcrbis.^av - feipiens manfuetos Domtnus^ hamiltans autem peccatores vf f, aa terram. Viciffm f)o- minus perditus famulis minime opitulatur, immo illis damno eft, dum ius petentibus non reddit, & praemiaa reis expedar. Hunc Dominum imitatur Tyrannus, qui fpat potefiati fubiedps diuitijs fpoliat, &,omni furepoftpofito, ita operaiur, vf poenas innocentes pro nocentibus pendant . Hoc /deo non ent abfimile illi, quod recita- llit Ifaias. Dabo Aegjptamtn manu Domtnorum crudelium . ■
- Ex altera parte ferui fi confiderentur, hi a ferfiando dicebanrur,quoniam in bel¬ lo capros Triumphans feruaret, vel vt venderentur , vel vc ab hoftibus rediracren- P tur : nifi potius dicamus a feruiendo nuncupatos quoniam multis feruirijs deftinen tur. Serui antiquitus in triplici genere confiiruebantur . Alijerant vernaculi, qui fub iugoferuituris nafcebantur, alij cmptinj,qui rapti vendebantur, alij condudi- tij, qui fponce, & fpe lucri, alicuifimuiabantur . Pariter, in mando morali , varia funr feruorum genera 3 varijs Dominis fpiritualibus famulantia ; hosquoq; afer- uando nuncupatos afieueramuS) quandoquidem Deus eos in vita feruat, vc tadem adbonam frugem fe recipiant, & femel a vitijs redimantur . Aur ilios a feruiendo cognominatos afferemus, quia, aut Deo, aut Damoni famulentur. Horum alij nun¬ cupantur vernaculi, vt Ethnici, qui fubjugo feruirutis; ideft peccati orti funt, &in hac eadem naui verfantur paruuli, qui labe originis inquinari nafcenrcs,ante ablu¬ tionem aquae facri fontis deceduntjideoqjab huiufmodi feruituie nunquam liberan¬ tur. Serui emptitij funt C hrifticola?' peccantes , qui aqua facn fontis loti , & posni» G tentia liberi a Diabolo emuntur, dum voluptatibus rcruiunr,& vitiorum omnis ge¬ neris feruitute opprimuntur . Deniq; ferui conduduij funt C hrifiicol^c perfedi, qui non vi, fed fpontc,& fpe lucri ;rterna» gloriae ad voluntariam Dei feruitutem fe recipiunt. Hi merito poterunt pronunciare illud Genefis. Eme nos in feruitutem^^f Utiferuiemas Eegi. Famula quoq; iuxta Priforumconfuetudinem, vilibus feruirijs deftinatur, illiberali nutritur cibo, vcfiibus nullius valoris induitur , affiduo ferui- tutis iugo premitur ,imm6fiIiom nonnifi feruitutiaddidum concipere potefi,ha?c ad libitum nubere non permittitur, tanquam bellua venditur , virgis interdum ca¬ ditur, & fi, ferruirb, libcrrari donetur, ob ingrati animi virium rurfusad priftjnam feruitutem rcuocatur. Hccc famula anima peccans efie creditur, quam Diabolusli- bertate confcientiiicpriuansq feruituti criminum addicit ; fiqiudem vilioribus pee- cantium pffitijs famulatur, vulgaribus diuitiarum alimentis reficitur, abiedis vefti- bus prauae confeienti,^ induitur, nefari? confuerudinis feiinrute premitur ; immo fi filium boni operis concipit, ipfequoq, feruituri deflinatur, quatenus gratia, & virtute mentorum caret. Item hicc a Diabolo feuis Dominis mundi, & carnis ven¬ ditur, ficq; confuetudiniChrifti , & Sandorum copulari nequit: quamobrem cum illi defit gratiffima in Ghriftum eam liberantem voluntas ad folucndas gratias, jpfamad feruitutem Inferorum reuocat, vbi afliduis flagellis verberatur, r
Hadenus examinata funt illa, qua? ad ictatem, fexum,& conftitutionem hominis fpedabant., lam tempus eft differendi de illis rebus, qua? fi rede adhibeatur, ho^ minem in fecunda valetudine conferuant, fin fecus,eius valetudinem deftruuntrh? nonnaturales d Medicis appellantur. In dodrina morali has res quoq:inueniemus.* fiquidem vita gratia» aerem puritatis, cibum pietatis, & Euchariftiae , potum fapien- tiiCj e^xercitiumdiligentij, quietem cravnquiiicatis eonfeientiae, vigiliam meditatio-
Y nisj

Mattkc.tQ

Cap, 1$,

S eruor u va^ ria dtfferen na* , '

Cap.c^y*

Anima pec¬ cans a^tmi- latur famu¬ la.

VljfsisAldrouancli

Vita gratia ^aaltu

A

C4;.4,

' Vatiofium differentia*

Vhi prarq* gatiua.

nis, &prouic!enti»5fomnum‘coarcmplation«5 & glori? expoftulat* His igifur vi¬ ta gratix cuftoditur, & conferuatur, ne criminibus inquinata pereat. Cfteru has res in fpecie paulo accuratius medicari debemusj& inchoando a cibis , hos multiplicis generis effe comper imus. Naiii.cibidelicatij& tenues paucis fcaterit excrementis, confequenterqicopiam fanguinis procreant. Alij funt cibicrafli fucci , mu Itifqj re¬ dundantes ff cibus, quipaucumfanguinem generant. Pariter cibifpintuales, nemi; pediuina gratia, & Euchariftiae fanguinera pietatisj & mifcricordi£e gignut., & pro- pterea excrementis vitiorum carent. Ac cibi mundani, fcilicet bona fortuita pau¬ cum pietatis fanguinemjimmo multa criminum excrementa procreant. Nifi dixe¬ rimus cupedias j quaecito in fubiiantiam aliti tranfmutantur , fiomacho imbecillo competere, cibos vero illiberales,&craffi fucci ftomacho calidi temperamenti con- uenire, in hao; doctrina, cibi tenues , & optimi fucci funt viriiufti, de quibus Chri- tlus apud 'Zoannem htec vcr.ba prodidit. Ege ctbum habeo fnanducate,quein vos ne feiT. tis* Prteterquamquod cales cibi facUe conficiuntur, deinde fide, atqj gratia difpo- fiti in corpus Ecclefirs couuertuntur. Gibiautem illiberales, &craffi fucci funt Di- uites,& auaritije deditfqui difficulter concoquuntur, qui aut nunquam, aut fero ad bonamfrugem fe recipientes in corpus Ecclefiar conuertuntur .. Quocirca primi cibi fiomacho tantiim delicato , nimirum gloriseparadifi competunt j c^.teri werd nonnifi ftomacho feruenti , fcilicet igni Inferorum conucniunc . Ad finem veluti cibus moderatus, &falubris virtutem conferuat , deperditas viresinflaurat, calo¬ rem temperat, fanguinem auget, fomnum conciliatj&fecundam valetudine tue- 3 tur. Ita moderatus cibus feienn^e, vel psenitentiaj, aut cibus Eucharifli^ ,> feu cha- ' fitatis, & amicitia? multa.? animte commoditates affert . Primo deperditas gratiiB vires reftaurat, calorem cupiditatum temperat, fanguinem pieratisauget,fomnutn contemplationis prouocar,8tdeniqrvalerudinem anima? tuetur.
lam poft cibaria ad potionem defeendere debemus , qux in triplici diferimine confiituitur . Alia eft fimplex, vt a qua , qu^ minime nutrit , fed alimentum tantum- modoad partesnutriendas vehit, fecunda efi vinum, quod non folum alimenti eft vehiculum, verum quoq-,a!ijs mixtum edulijs tandem corpus nutrit ; tertia eft potio medicata, qua? neq; veri potus, neq; cibinaturam participat. Hanc triplicem por tionum differentiam dodrina moralis exhibet. Prima vocatur fimplex potio .yVt Philofophia, & alia huius generis feientia, qua homines fimpliciter do(fti,fed no pro? _ bi, &perfe(fti efficiuntur. Alia eft potio vini, &cibi naturam polfideos, vt fcicntia f* Theologica , qu2E>, more potionis yfeientiara ftillat, & virtutibus hominem nutrit;. Tertia potio eft vel uti I urisprudentia, quee neq; cibi, neqjpotus locum fubire potefti cum neq; hominem in fpeculatione perfetftum , neq; in moralibus redlum reddere poffit; vocatur tamen potio medicata, qute vitia delens j & criminofos puniens, pu»- blic^ vtilitatitanquam medicina prodeft.
Amplius potio pro vehiculo humani alimenti, aut vinum , aut aqua efie debet* Vinum moderate fumptum humano corpori infinitas affert commoditates ; namq, calorem auger, fpiritus recreat, laetitiam, & audaciam cxcitat,vircutem roborat,ifa- cundiam mitigat , corpus ficcum humedat, appetitum prouocat ,eoncodionem a- diuuat, ingenium acuit, obftrudiones referat , excrementa abfumit, lippitudinem foluit, facundiam generat, lithiafi medetur , arenulas educit ,& deniq; vulnerume- deliE cbnuenit. Sin autem homo, in vino hauriendo modum excefferir,procuIdubio pon merum, fed venenum potabit: iuxta vul gatum diftichon.
'• Imtnqdico^Jed fi tua grqluit ara ly^o^
Pro dulci potas tetra aconita mero.
Per vinum hoc in Joco intelligere poffuraus monumentum fanguinis Ghrifti, aut feruorem pietatis,autdiuinam fcientiam , fiue paenitentiam ; fiquidem haec omnia funt tot vina fpiritualia, qu^eanimEe mirandum in modum conferunt • iuxta illud Prouerbiorum. Inebriamini carifiimi, bibite vinum, e^uod mi f cui vobis» Quocirca hur iufmodi vinumferuoremcharitatisaugetjvirtutem fortitudinisroborat, gaudium ih diuino fpiritu, & audaciam aggrediendi bonas operationes excitat, iracundi® cau- fam temperat, ficciratem impietatis humedat, appetitum boni operis prouocat , itlr uUedumilluftratjObftrudione pudoris confelfione aperit, fuperfluasdiuitias ekcf
raofy-

MonftrommHiftoria. 255
mofynaabfumif, lippitudinem oculorum cordis aufert , eloquentiam diviax laudis»
’ & orationisperficit, Iithiafimcontumaci^fanar,arenuIas vinorum educit, & deniqi vulnera dolorisj moeroris, & inuidis ad perfeda cicatricem ducit. Praeterea quem- admodum apofione putrida, fiuefitvinum, fiucaqua, fummopere cauendum eft,
I quandoquidem venas ingrediens, & fanguinem inficiens mulca morborum genera producere poceft. Similiter Chnfticola potionem hzerefis,necnonfermonisobfc3e- ni vitare debet; cum huiufmodi potus corrupta? dodrinse non folum animam infi- ciat, fed etiam multas vitiorum aegritudines generet.
Accedamus modo ad ponderationem fomni, & vigilia» namq;fomnus mediocris ' calorem naturalem roborat, corpus bumedat, crudos humores digerit, temulentiam tollit, aegritudines diffipat, & vidoriam naturae aduerfus morbum prtcnuntiar. Ita fomnus contemplationis calorem charitatis confirmat , mentem pietate humedar, crudos voluptatum humores diffipat, ebrietateracriminum aufert, morbum anim? cJtcerminar, & vidoriam aduerfus crimina publicat . Infuper homo quiete nodur- conUm* na opprelTus extrinfecam gelid» mortis imagipem rjcpraefcntat. cum tamen intrin. fUnonu. fece vita fi uarur riramo parces exteriores frigefeunc, cum tamen intims non me- ^ diocrem calorem participent. Naturam huius fomni referunt illi, qui fpc, & picta- ^tate alledi in Domino dormire ferunrurffiquidem extrinfecus dicuntur frigidi,dum \Bgeftafe funt oppreffi, & veluti eundis rebus deftituti , & quafi alicuius defundi fi- mulacrumoftentant; cum tamen intrinfecc,ideft quoad Deum viuant,& quoad conr F fcienciam,pietatc,&charitateferiientesfint.Hucigiturrefpicicns Apofiolus feri- bens ad Corynthios dicebat. morientesy ecceviuimui, Viciffim, in vigilia, Lih,%tCA^6
homo fuasfundiones oblif, graditur, videt, audit, guflat, olfacit, tangit, loquitur,
& intelligit; qu;e adiones, vrgente fomno , irrita? funt . Vigilans hommem iuftum propriae faluti confuientem dcmonftrar ; cum hic nullo criminum fomnq impedi¬ tus fpirituales adiones exercere poffit: quamobrem pedibus amoris , & affedionis progreditur, oculis concempIationisinruerur,auribus demiffionis animi potum per¬ cipit, guftu pietatis dcledatur , fpe odoratur , in alios benefitia conferens tangere dicitur, confeffione, & encomijs Dei loquitur , & tandem affidua meditatione to¬ tum intelligit.
Alia duo inter res non naturales, nimirum motus , & quies non funt prajtermit- S‘
^ tenda ;fiquidem homo ante prandium feexerceredebef,vt excrementa in ftoroa- (jmesc$nff ^ cho contenta defeendant, &diffipentur, antequam illuc nouus accedens cibus cum dird»$ur, excrementis mixtus corrumpatur. Pariratione antequam cibus fpititualis dodri- na?,vel EuchvariftitB fumatur , paenitentia» exercitium pr;^cedere debet, vt vitio¬ rum excrementa abfumantur ; fic enim locus confeienti» expurgatur. Ex alt*era parte quies laboris, & cuiufcumqj motus terminus efle perhibetur ; quoniam qui- cumq; motus natura fua ad quietem tendit: fuxta tritum carmen.
^od caret alterna reejvie durabile non eH,
Etenim quiete vires refociIIanrur,& membra felTa recreantur. Per quietem hoc in loco exponere pofTumus ftatum contemplationis, & vitam religiofe confuetudi- nis, in qua mens ab exterioribus negotijs ad intimas confcicntijEoperationes re¬ trahitur ;vt pace circumdata Deum foium veram quietem meditetur ; iuxtaalTer- tum aureum Diui Augultini. inquietum eff cor meum, bone lefu, donec qaiefcat in te, haec enim quies ftatum gratiae conferuat , vires animae roborat, & laffitudinem mentis in mundanis ne^gotijs fatigata; mirandum in modum tollit .

Y s

MORA-

'Medicus wo falis qmsn

^pUep^a compar atur fetperbia.
In Hcdp- fi aU, caeles.

255

Vljfsis Aldrauandi

MORALIA AB HVMANIS
aegritudinibus petita .

V M res naturalesj& non naturales pauculis verbis complexi fimus; nunc res prjeter naturam ita a Medicis appellatas paucis etiam ex¬ ponemus, quatenus fcilicet moribus hominu accoi^odari pofiunt» Narnqj ficuti pulfus a Medicis diligenter examinantur, vecordis af- fediones percipi poffint.-ita Medici morales, nimirum Princeps, vel Dynafta aliquando pulfus fubditorum ita diligenter perpedere debent, vt cordium diipofitiooes cognofcant,& male operantes a tramite obliquo retrahant. Vel no¬ men moralis^Mediciconfefiarioaffignetunquipuifus confitentium magna induftria obferuare debet, vt intimas cordis difpofitiones intelligcre po/fir. Itaqdn prsefen- tia praecipui afFe<^us corpus humanum profligantes examinandi funtjfcilicet quate¬ nus morali doiSrina; famulantur. Inchoantes igitur a morbis capitis , alopecia pri¬ mo contemplabimur , qu® generatur , quando humores acres capillorum radices erodunt. Caput eft Princeps, & capilli funt homines poteftatifubiec^li; ideo quan¬ do prauis humoribus, nempe prauis Principum exemplis capilli, ideft fubditi infi¬ ciuntur, tunefiatirain luxum difluunt , & foIuuntur. Galuities quoq, cafu capillo¬ rum producitur, & priuationem virtutum violentia peccati produdam defignare poteft. Iramoveluti iuuenis caluitiem incurrens denu 6 crines acquirere poteft; cum fenex, aut difficulter, aut nunquam caluitie liberetur. Affimiliter iuuenis ob amifiTas virtutes caluus, rurfum, vi paenitentite, his virtutu capillis exornatur, quod fenex difficulter affiequiturjcura vitia fenum Incorrigibilia effie videantur.Habemus. enim in Proiierb/js hanc fententiam. Adolefcem iuxta viam fuam^ etiam cum fenue^ fit^non recedet ah ea.
Succedit Epiiepfia confideranda, morbus capitis pr^scipuus, ita a Grecis nuncu¬ patus, quia partes fupcriorescomprehendanturialioquin inter varia nomina, qui¬ bus infignitur, morbus facer cognominatur . : Oritur hic aflfedus, quando humori¬ bus vcntriculoscerebri occupantibus , tranfitus fpirituum animalium intercipitur; tuntq; patiens conuulfus cadit , & cum fpuma circa os , ftridore dentium , & tortura faciei, toto corpore contremifeere videiur . H^ec affectio proculdubio tegritudini fupcrbla; affimiianda efi , .qute re vera facer morbus nuncupari poteft , cum de viris fandis, & perfedis triumphum egerit. Item Epiiepfia vocatur quafi noxa partium fuperiofuiBjnec praeter rationcm>cum fupernos Angelos proftrauerittlegitur enim in faeris paginis. Sedes ducum f aper horum de Bruuit Dominas-, Generatur ergo hic affedus f^apefbi.T,quando praurhumores inanis gloriola? ad ventriculos mentis fe¬ runtur; nimirum quando homo nobilitatem generis, robur corporis, & copiam di- yitiarum contemplatur , veJ quando nomine mediocris cuiufdam litterationis fibi mirifice ablanditur; tunc enjm omnis motus redje operationis impeditur , & anima de ftatu gratijeprteceps cadit; ficq>tremor defperationis,ftridor ir^.,&: perturbatio¬ nis, fpuma roaledidionis , & tortura vultus , nempe turpitudo malx confuetudinis Introducitur.
Paralyfis etiam cftaffiedus, qui inter morbos capitisrecenfetur’, &tuncaffligit, quando neruia capite defcendentesfenfu»atq; motupriuantur. Caufa huius ^gri- sudinis ab humoribus obftruentibus, vel a calore abfumente , vel a frigore confti- pante, vel a vulnere continuum foluence dimanare poteft . Per Paralyfim , intelli- gendum eft peccatum, quod proculdubio fenfum difctetionis,Sc motum reda» ope- yacionis aufert; hocqjab humoribus voluptuofedeledationis mentem obftruetibus, yel acaloreauarittej&ambitionis, vel a frigore timoris, & defpcrationis , vel de- niq; a vulnere inuidije, & iracundi^ oriri poteft.
Phre-

Monffcromm Hiftoria.

257

phrenesU CHS compa¬ ratur pec- canti»

Vis Bernu* tattonti»

Phrenefis eft morbus ad caput fpcdans , cu patiens hoc oppreffus alieftationeni fnencis incurrat . Quare diligens Medicus huic pricfto eft abrafione capillorum, & fedione venje, deinde patientem ligari , & in cubiculo obfcuro decumbere prseci- pit. Phreneticus peccanti cemparatur, qui a ratione alienams tanquam brutum vi' tia omnis generis ampleditur. Tunc igitur Medicus fpirirualis iliico capillos, ideft criminum occaftonem auferre debet, & fanguincmpeccaticofc/fione minuere, nec- non criminofum in loco ol^iTcuro, fcilicet in lblirudinecollocare,nimirum a negotijs publicis, atqj fpedaculis eum remouere, Scrandem vinculis djuinorupra?ccpforum coercere, vt quamprimum amiftam mentis valetudinem adipifearur . Hu/c morbo E oppofirus cft lethargus iftquidem Phrenefis a caufa calida5& lethargus a caufa fri¬ gida producitur : quare quis hoc correptus in profundum fomnum labitur. fift igi¬ tur communis Medicorum fententia, Itethalc fignum cfTe, dum Phrenefis in lethar¬ gum degenerat, & viciffim nonefte defperandum , quando oppofitum contingit.
Lethargici Hypocritis ,& Proditoribus alfimilantur , qui extrinfecc homines fim- Zethardei plicesj&vcluti dormientes videntur j cum intrinfecepeftimisvitijsredundenr. Ac Phrenetici publicis Peccantibus comparantur , quorum vitia omnibus manifefta funt. Quatpobrem fi acci dat, vt Phreneticus fiat lethargicus , ideft vt Peccans pu-. blicus fiat occultus, id pefiimuni eftecxiftimandum eft : quandoquidem vitiahypo- critarum velata magis obfunt, cum ab omnibus virtutes efte credantur. Sed fi op¬ pofitum contingar, vt quis de lethargo ad Phrenefim properet, nempe vtabdi- p ta Peccantis crimina manifeftentur , id magnam fpem falutis pollicetur, cum vi¬ tia manifefta non folum minus noceant, fed etiam facilius emendari poftinr.
Tandem fternucatio eft violera cerebri concufsio a natura excitata ad fuperSuas humiditates trudendas . Hic autem motus cerebrum exonerat, totum corpus cocu- tit, circa nares ftrepitumproducit,&dcmum magnam fpem futura» falutis affertihec aif-dio comparatur ad contritionem , qtite difcufsione cerebrum mentis mouet, confefsione ftrepitum generar, mentem fatisfadione a fuperfluicace vitiorum exo¬ nera f,ficq;certam falutis fpem animte pollicetur .
Oculi humani varijs affedionibus vexantur.Primitus patiuntur folutionem con¬ tinui, inflammationem excitaram a puluere , a vento, fumo , fplendore corporis lu¬ cidi, a nimio vini potu, a venerea voluptate, &deniq;ac!bisacribus , Pcrocnluoi explicanda eft anima, qute cumfea intuetur, Scintelligit: vel per duos oculos intel- G ledum, & voluntatem reprtefentare polTumus ; etenim hi cordis oculi varias vitio' rum aegritudines incurrunt ; fiquidem inuidia vulnerantur, puluere auaritise pertur¬ bantur, fumo fuperbk^, & vento ctenodoxiae vehantur, aliquando a nimia claritate ofFeduntur;dum fciliccc oculi mentis diuinamyfteria , nimis curiose perferutantur : iuxta illud Ifaiae. Attenuati funt oculi mtt fafptcifntet tnexcelfum, Immooculi men¬ tis temulentia prau;^ doiftrin^e infeftanrur, venerea voluptate inquinantur, & tan¬ dem acredine cibornm iracundia» petuntur. Scribebat enim Pfalmographiis. r»^- batuseB ^ furore oculus meus » Quid fi oculus incurrat ctecitatem? nam homo lumi¬ nibus orbus femper manu, vel baculo praetentans fenfim graditur, aut puero du¬ centi credere debet. Peccans cjecigen^ affimilatur, quia res alienas inueftigar e ni¬ titur , deinde non eft fui iuris , cum Diabolo , & Mundo credens , iliis obfequatur.
Aurium furditas in iuuentufe fi fuerit genita, incurabilis redditur . Pariter lurditas contumaciae, quando iuuenibus contigerir,& fuerit antiquajprocuidubio non admi¬ niculo naturae, neqrmedica ope, fed miraculo indiget.
Os fcetore potifiimum fcatere folet, qui ex multis caufis, nimirum, vel ex corru¬ ptione gingiuarum,exvlceribus palati, ex partibns thoracis maleaffedis , ex pu- miieturi tridis bunionbns ftomachi, & deniq; a toto corpore interdum dimanat. Os morale cft locutio, & fetor oris obfcjunis verbis reprcefentatur , qui ex varijs caulis pende¬ re folet, primo i gingiuis mentis h^refi corruptis, deinde ex vlceribus raaledidio- nis, tertio a paftibus thoracis inuidia vexatis, quarto a putri humore voluptuofi fto¬ machi, &cieniq; a toto corpore, quandohomo eft famofus, & famam alienam vio¬ lat . Ab ore ad guttur veniendum eft ,quod angina fepMaborat. Veriim quando in hocaffedtu tumor in c^ollo apparet, Medici fpem falutis concipiunt, finfecus, de- fperandufn eiTe aflfeueraht , Guttur peccantis hoc morbo fepeoc^upatur, &tunc Gmtur ^ec-
Y 3 segri’ cMs quale.

Oculut cdm paratur ani ma.

M

Os cui afh*

I

'

'Anhelitus quiit fignif- £et,
Cup.j,
\

Ventris af- fe^mes.

Senum affe ^us^

Troflauia

258 Viyfsis Aldrouandi

ftgritudoappellaturicthalisjquando crimen in confcientialatibulatur.-quemadmo- dum accidit critninofis peccata confeffione non patefacientibus . At Medicus fpi, ritualisjnerope confefTariuSjmagnam fpem peccanti polliceturjquando crimen ma- nifeftatum obferuat. Habemus enim in Prouerbijs. ^iconfeff^us fuerit peccata fua^ mifericordiamconfequttur.
Si dirigatur animus ad aegritudines pulmonis, hic aliquando patitur vicus excita. tUm ab humoribus acribus a capite ad thoracemdiIabentibus,ideoq; ad aerem ex- cipiendumineptus redditur. Idem accidit, quando acres diuitiarurn humores ad pulmonem noftrce affedionis prcTcipitanturj talis enim contrahitur Jabes, ne impo- fterumaer gratiae, & pietatis recipiatur. Alioquin anhelitus multifariam IaBditur,in- terdum a rumore vias pulmonis obftruente, aliquando ab inflammatione, & deniqj a partium corruptela, hinc pofteaaer infpiratus inficitur. Anhelitus fermonem ab ore prodeuntem fignificarepoteft, qui aliquando a tumetrefuperbiae ,quandoq;ab inflammatioue auaritiie vexatur : legitur enim apud loannem . dtf
terra loquitur. Et dcraiimob partes nimio luxu corruptasjnam fermo inquinatus au¬ ditores procuidubio inficit.Dicebat autem Apoflolus feribens ad Corynthios.Ciir- funpunt bonos mords colloquia praua.
Quando ftomachus aduerfa valetudine laborat, aut cruditate, aut vomitu, aut fingultu,aut eru(51;atione, aut fluxu afficitur.Humana loquela a ftomacho repr^fen- tarur, qu^ varios affedlus morales incurrit . Primo cruditate infolentiis cruciatur, deinde vomitu ia6tantia‘, fingultu inuidia?, eructatione maIedidi:ionis,& fluxu inho- neftse voluptatis occupatur. Nifi velimus , per vomitum, confeffionem piacularem interpretari, quse ftomachum confcieniiae abftergir, concoClionem morum adiuuat, & tandem homines ab aegritudine peccati liberat. Interdum, vitiato ore ventricu¬ li, preeeeps virium lapfusoritur, quem Medici fyncopem vocitanti tuncq;naotus, & fenfus patientis intercipitur. Syncope hocin loco eft fymbolum peccati, qua cor¬ reptus cum^fit homo, vita gratia? intercipitur , & motus bonorum operum coer¬ cetur .

A

B

Venter quandoq; nimia repletione diftenditur, & hic afleClus euacuatione tolli* tur, interdum inanitione laborat, & tunc repletione fanatur . Per ventrem mens intelligenda efl, qua», ritu ventris, cor inteIligentiGe,iecuraffedionis,&fel iracun¬ dia continet. H^ec igitur cum fa-piflimevitilsj&diuitijs repleatur, confeflione, ra- tione vitiorum, & eleemofyna, ratione diuitiarurn, euacuanda eft: qu5do vero ina- ^ nitionem virtutum, & fcientiarura incurrit , tunc fidei , & feientite documentis eft: replenda Renes quoq; patiuntur lithiafim, dum vifeida, & tenax materia ab immo¬ derato calore in lapillos glutinatur. A renibus affediones hominum voluntaria? re¬ feruntur, qua? vifeidis, & glutinofis diuitiarurn, & deliciarum humoribus redundant: vnde calor immoderatus concupifcentiie lapillum contumacia? generat, & munda¬ nos affedus praua confuetudine glutinat.
Inteftina non paucis morbis obnoxia dfe Medici pronunciant, Namq; diften- duntur, & folura vnitate dolor generatur, aliquando ita exficcantur,vt fxces expel¬ li nequeant, interdum tumore pra?ter naturam, necnon profluuio alui,& torminibus affligantur. Inteftina funtaffedliones humante mentis, qua? inuidia extenduntur, & auaritia adeo cxficcantur, vt nulla operatio reda inde emergat : interdum tumore | fuperbi^e ftimulantur, cupiditateintemperata in fluxum Iuxuri£E foluuntur,& deniq; torminibusiracundi^e, & fa?uitia?corripiuntur.Habemus enim in Prouerbijs hoc af- fertum, Vifceraamem Impiorum crudelia. Alioquin inteftina tribus pra?cipuis alui fluxionibus vexantur.Prima eft fimplex fluxio diarhea nuncupata, fecunda eft lien¬ teria, quando cibaria inconcodadeijciuntur.certia nuncupatur dyfenteria, quando fanguis vna cum abrafione inteftinorum educitur . Per has tres fluxionis fpecies, tria profluuia moralia, nempe in loquendo, audiendo, & operando exponere debe¬ mus. Profluuium verborum fimplicem diarheam repra?fentar, cum quidam iuuenes in verbis quidem diflfoluti fint, & tamen ab inhoncfta confuetudine , & a fanguine lethalis criminis abhorrent. Profluuium auditus a?mulatur lienteriamjquandoqui- dem nonnulli funtin audiendo ita negligentes, vt neparum quidem Verbi Dcire. tipeant. Deniq» profluuium operationis refert dyfenteriam, quia cum fanguine Ic-
thalis

• Monflrorum Hi Horia. 25P
rhaliscriminis, &:aSra{?one virtutum moralium pro ducitur. Inteilina tandem ver¬ minatione ad defperationem vfq; Medicorum laborare fo/ent ; cum varia? vermium fpecies in inteHinis generentur. Per vermes crimina funtintclligenda,qu;^ inreli:i- Crimha na confeienti^ fsepiffimecorroduntjhorumqj variie differentiae obreruancur.quan- vermtbm af doquidem vermes auaritiae a diuirijs, vermes luxuriae a delicijs , vermes fupcrbi^'a fimtUmur, dignitatibus, vermes inuidi£eab aliena profperitate5& vermes intolerantiae a cala* micatibus oriuntur. Immo quemadmodum vermes inteftinorum pharmacis trudun¬ tur, ne inde patientis interitus prodeat ; pariter vermes peccatorum piaculari con- fellione educendi funt, vt imminens aeternee mortis periculum euiretur.
^ Pedum vitium pr,^cipuumeH podagra inuadens illos , qui quotidianis epularum
laetirijs deledantur, & corpus nonnili in vcnerco adu exercenr.Sed aduertendum yitia ^edtu cH, quod Eunuchi, pueri, & mulieres hac tegritudinisEpccieminime vexari ferun¬ tur, Poda gra pigritiam, & fegnitiem corporis nobis exhibet , qute folet illos occu¬ pare, qui cupedijs fummoperegaudentj& frequenter in Venerem incumbunt.Pue- f i autem homines fimplices , Eunuchi caftos, & mulieres homines pios, & cle¬ mentes figniheant ; idcirco hi pr^dida morbi fpecie non corripiuntur.
lam perucnimus ad cutim,qute multismorbisobnoxia effe dicitur. Ecenimro- futione continui, corru?atione, puftuhs, fcrpigine,& fcabie afflidarur. Item cutis eonfuerudinis humana varias vitiorum f gritudines patitur,primb foiurionem con¬ tinui ab ira, & difeordia excitatam, deinde corrugarionem inuidine , puftulasfuper- bise, ferpiginem auaritite , &deniqj fcabiem libidinis incurrit. Nifi velimus , per puftulas in fuperficie cutis excitatas, crimen veniale declarare, quod ad intimas cordis partt s non penetrat, fed tantum in fuperficie confuetudinis obferuarur.His cutis vitU addenciaeft lepra, qua? a Medicis nonfoluminter affedus catis conragiofos , fed q(talia. etiam inter hatreditarios collocarur. Leprofus peccantem fignificat, qui confuetu- dine aliorum criminoforum infici poteftj dicebat emm Poeta.
Morbida a pecas totum corrumpit omle .
Quamuis id melius exprefferie Pfalmographus dicens Cum fan&o fanBus erU^^ eum peruerfo peruer terit . Deinde bomo in lepram facilc incidit , quando veteres , parentes fimili morbo femel correpti fuerint: ita homines prauis Maiorum exemplis peccantes euadunr. Irem in cute aliquando tumores prterer naturam producuntur, , qui inde fiunt , vcl quia humores noxij finc adeo tenues , vt adeutim facile fluere S poffint, vel quia meatus patientis finc adeo lati', vt per illos quilibet humor etiam eraffus ad extimam cutim penetrare poflit. Hic tumor,!cthalis cnmmis fymbolum effe poceffquod vel ex latitudine fenfus delitiofi,veI ex eonfeientia nimis lata, ideft ad peccandum procliui, vel ex tenui humore inconfianti^e prodire poteft. Alia fpe- Tumorps eies tumoris hernia vocata in cuti abdominis oritur, qnando peritoneum, feu mera- nat»
brana inteftina continens obclaraorcm, vel ludam nimis extenditur, aut rumpitur.
Hic rumor difeordiam nobis repra?fentat ,qu^ membranam charitaris fcindit,dum clamor contumeliarum, &Iudacontrouerfi^ inter homines viget:hajcenim omnia €haritatem,& amicitiam dirimere folent.
De affedibu? peculiaribus hadenus fermo eft habitus, nuc ad vniuerfales totum corpus hominis vexantes defeendere oportet , qui vt plurimum a fanguine in venis II corruptooriuntur. Sanguisigitur in venis, vel putredine , vel alieni humoris per. mixtione vitiatur : ita fanguisaffedionis humani cordis ,aut putredine peccati , aut nefaria, & perdita aliorum confuerudine inquinatur. Ceterum quiaplerumqfaccL dif, vc, fanguine fedato, febres emergant, nonnihil de illis dicedum effe exiftima- nimus. Febris eft calor prteter naturam a corde per eundas humani corporis par¬ tes diffeminatus, & quoniamin humanocorpore tres partes , nimirum fpiritus , hu¬ mor, & pars folida reperiuntur, ir^ quibus calor febrilis accendi poteftj hinc tres a Medicis febrium differentiir conftituuntUr. Prima febris dicitur ephemera,qua? oc- jtehrlm dif‘ ! cupat fpiritus, fecunda putrida humores vexans, & tertia hedica partes folidas af- ferentia. ficiens. Febris moralis ad concupifeentiam mentis, feruorem affeduum , & intem¬ perantiam cupiditatum refefturjhsecqj triplex effe perhibetur. Prima vocatur con- cupifeentia dignitatum, & eft fuperbia, fecunda coqcupifcentia voluptatum , & di- concuptfce- citur luxuria, tertia concupifeentia diuiciarum, & auaritia nuncupatur. Superbia fe^ mqmtfpe-
brera ties.

26o Vlyfsis AIdrouandi
brem ephemeram »mu!atur, quia fpiritus tantummodo , & res inanes veluti cjpno- doxiam refpicit. Luxuria febrem putridam refert , quoniam ab humoribus vitiatis, &ab inquinamento carnis prodeat. Auaritia tandem febrem hedicam repr^fen- tac, cum res folidas , nempe aurum , & argentum omni voto appetat . Auaro enim nullus fatis eft thefaurusj nihilominus ishumarive vitoe fpolio exutus quolibet men¬ dico pauperior euadit : hoc elegantiflimeexpreflit Aufonius in illo epigramarc , in quo Crelfum Regem olimopulentiflimum, & Diogenem mendiciffimum, apud In¬ feros introducit colloquentesin hxc verba.
E^giew^ Rex Crejfe-i tuam ditijjime Regum \
Fidit apud manes Diogenes Cynicus : - ^
• ConSfitit^ atqi procul fulcito maiore cachino
Concuffus dixit^ epuid tihi dimti%
Nunc profuntj Regum Rex o dttifftme^ cum (is Sicut ego folus^me (puotp\pauperioy'i Nam quacumq-, habui mecum fero.^cum nihil ipfe Ex tantis tecum Creffe feras opibus*
Nonnulli veniale crimen febri cphemerie affimilant,cum non (it aliud, nifiintem- perantia fpirituum humanas mentis, ideoqjinftar prjedidias febris,faci/c accedit, arqj Crimen ve- recedit. Immo quemadmodum febris ephemera interdum in febrem putridam, & male ajftmi aliquando in febrem hedicam degenerat : pari ratione veniale crimen , nih p;:rni- latur febri tentia quamprimum expugnetur , aut in febrem putridam , aut hedicam , nimirum B ephemera, in leihale aliquod crimen conuertitur ; iuxtailiud Gregorij . Peccatum , quod per panitentiam non diluitur^ mox fuo pendere in altud rmt.
In calce huius rubricte nonnulla de veneno dicenda effc cenfuimus . Venenum illud eft,quod fine praecedente tegritudine hominem necat, ex triplici familia, ni¬ mirum animalium, vegetabilium, 8d mineralium elicirur. Pariter, in dodrina mo¬ rali, venenum reperitur, quod tentamentis anima venenat, & prauo confenfu eam occidit : hoc autem venenum in triplici diferimine conftituitur . Primum venenum eft morfus animantium*venenatorum, nimirum Dicmonum , & hominum improbo¬ rum, fcilicctadulatorum, & haereticorum, quorum verbis anima venenaturiiuxta il- Venenorum lud pfalmographi: Venenum afpidumfub lahijs eorum. Secunda veneni fpecies ex quot fpecies vegetabilibus elicitur, haec autem vegetabilia, in dodrina morali, delicias , & vo-
luptates referunt, quibus anima morre opprimitur. Tertium venenum ex minera- ^ libus, nimirum ex diuitijs eruitur , fiquidemh^ male adhibit«e animam venenando interficiunt. C^eterum quando venenum exhibetur, quia iniucundum eft, dulci li¬ quore permifeeri folet. Pariter venenum peccati , quia natura fua animir horridum eftjidcirco Diabolus illi dulcedinem alicuius deledationispermifcet,v t hac ratiOne voluntatem decipiar . Quamobrem rutum erit a dulcibus , nimirum a mundi dcle- dationibus obftinerc,ne forrecontingat, vt in ipfis venenum peccati latibuletur. Tandemhomo venenoinfedus confuetudine alios inficere poteftrpariter qui crimi¬ nibus funt venenari, & prauis monbus imbuti, alios fimili veneno inficere pofTunt dum obfcaenis verbis, & prauis exemplis vtuntur,
SYMBOLA.

V N C T A S fymbolorum differentias , de quibus in prjcfentia fit fermo , vel ex figura humanarum partium, vel ex integro hominis cuiufcumqj itatis, & vtriufq; fexus fimulacro depromptas effe com- perimus. Namqj rarione primi, licet intueri apud Paradinum, figu¬ ram humani capitis armati galea fimulacro corui infignita,cum titulo VM AVXILIVM. Ef hoc fymbolumM. Valerio Coiuino affignat, qui ficpe ab Omnipotenti Deo perenni praefidiorum fonte inopinatam opem dima¬ nare fignificabat. Ap’ud eumdem Authorem, effigies humani capitis , aure fubula
perfo-

Monftromm Hiftoria. 261
I
perforata, obferuatur, cum titulo. SERVITVS LIBER A. quo docemur Chrifti- colam a legis fcruitute liberum, & in gratia conftitutum debere aurem furomo of¬ ferre Deo, vt illa prjcceptorumcapax, & mandatis diuinis obrequiofa reddatur.
Ibidem confpicitur icon manus cum pugione, qu» frontem human» cspjtis percute- manUi, renititur, cum inferiptione. VEL INARA. Nobis infinuat author fceieRoshomi^ nes ab sterno ludice vbicumqj puniri ; immo id accidiRe narrat Galeatio Franci- fciSfortisE filio, qui ab Andrea Lampugnanoante aram peremptus fuit . Pr^terea x Caluariam horiiinis inter fceptrum,& ligonem effigiatam GabrieI Simeon exhibet ^ cumhoctitulo. MORS SCEPTRA LIGONIBVS AEQyAT. Vtdefignaret ^ mortem indiferiminatim, tam mendicos , quam dmites de medio to Here . Idcirco Horatius ad rem canebat. M0r$ fulfkt pede j>at4f erum tabernas^ Begumq\ Mvei,
Quamuis alius fymbolum n©n abfimile hoc titulo decorauerir. MORS NVLLI PARCIT HONOR I . Meminimus vidiffe alibi indicem manus delineatum fron¬ tem humani capitis pidioRcndentero, cum hac inferiptione . FRONS HOMI¬ NEM PRAEFERT . Quandoquidem hoc fymbolum humanam frontem humanae indolis indicem cflTedemonftrat. Qi^ando vero pollex, & index admotus parti in- Emic auris pingitur, fymbolum memoria' demonftratur: proprereaquod illa pars auris apud Antiquos vellicata memoriam atteftabatur. Alioquinapud Portam, au- lnlih.de
rismanu tada eft fymbolum litterce A. veluti tangere barbam fignifeat B. Caput /«rr. luter» C. dentes D. frontem F. eparE. guttur G. humeros H. ilia L linguaml. manum notii. j; M. nafum N. oculos O. Palatum P.quinq; digitos QJRenes R. fupcrcilia S. tempo* raT. & deniqj tangere ventrem V. denotatur.
Si profequamur in recenfendis fymbolis a reliqua partiumferie defumpris,in- ueniemus apud Claudium Paradinum , iconem human.T lingua , cuius bafis cauds In hh. de ferpentinteadh^ret cum hoc titulo. QVO TENDIS? Volebat enim fignificare fymh.herotc verba incaute non effe proferenda ; quamuis huius fymboii explicatio in Rubrica Prouerbiorum videnda fit, quando de prouerbijs a lingua petitis verba fiunt. Apud euradem authorem confpicari poffumus brachium enfeeuaginaro armatum, & lihjs decoratum, cum hac gr^ca inferiptione. Idefi fine fraude.additq; fuiffe
fymbolum Ducis Mormorentiani , quo , in fignfficanda vera fidelitate, vtebarur,
Alioquifi effigies brachiorum humanotum in Zodiaco,ex Georgio Venero, fymbo- Brachia, Ium Geminorum oftendunt.Sadelerus quoqjduas manus fimul copulatas pingit,
G duab. infcriptionibus,qu3ru fuperior fic fehabet.FAELICITAS TEMPOR VM-
inferior vero eft. RERVMCONCORDIA, & hoc fymbolum fhilippo Secundo Manus. Hifpaniarum , & Indiarum Regi affignat . Item Paradinus delineauit duas manus . catena iundas cum titulo. NEC FAS EST, NEC POSSE R EOR. Vffignifica- I ret omnes captiuos noneffie reosiudicandos , fedeos tantummodo, qui vitijsfunt inquinati; quandoquidem quarauissiufTu Herodis , Petrus Apoftolus duplici catena iundus cuftodirerur; nihilominus, catenis cadentibus,angelica ope aufugit Derau in veteri fchemate Clodoueiduje manus C oslofupinte figurantur, qu.Talijs duobus fulciuntur,cum tituIo.TVTISSIMVS.Hocviderur defumptura ex vidricibus Moi- fis manibus, quas hoftium cuneos feriebanr, dumfublarsE in preces quafi ferie^ bantur.
Si defeendamus ad alias partes . Inter fymbola pythagorica, vnum reperitur huius tenoris;; COR NE DEVORES quo docemur, intelledum, & animam in rebus terfenis , & voluptuofis non efte immergendam ; cor enim partem rationa¬ lem denotat. Verum Coftalius partem oppofitam huius fymboii declarauit, quan¬ do delineauit hominem cor deuorantem, vt homo mundanis curis vexatus demon- ftraretur. Alibi Pythagoras dicebat. PEPIBVS NVDIS SACRIFICA, ET Peg.19. ADOR A.Hoc fymbolo eundis infinuabat partem fenfualem hominis contemplan¬ tis a criminibus folucaroefte debere. Idem folebatdiccre. PEDEM DEXTRVM < ADCALCEANDVMMOVE,lN PELVIM SINISTRVM. Multi exponunt, hoc fymbqlo, redas, & heroicas adiones tanquam dextras efte admittendas, pra- ua;? vero tanquamfiniftras deponendas.
Succedunt modo exaranda fymbola integrum hominis fimulacrum referentia, quorum nonnulla naturam potius emblematis, quam fymboii fapiunt: nihilominus
quo-

Syml>.%6,

Peg,2^,

26 z Vlyfsis Aldrouandi
quoniam nonnulli auihores ba^c nomine fymbolorum circumferunt.-propcerea hoc in locolimulacrumiuuenis habentia primum rcoenfebimusjVt deinceps ad alia pc- detentim accedamus . Bocchius pingit iuuenem , qui funero anchora? per acus fo¬ ramen tranfmittere conatur 5 cum titulo» NVNQVAM BEaRI POSSE AVA* RVM DIVITEM. Argumentum ab aureo Euangelij Dido depromptum effe vi¬ detur, vbi legitur facilius cfle Camelum tranfire per foramen acus, quamdiuitem intrare regnum Coelorum : htre tamen fententia dediuite auaro intelligenda eft. Idem author exhibet effigiem iuuenisfenem vincientis fub antro :mfcriptioefl ta¬ lis. VNAM VlDENDAMVERlTATEMlNOMNlfcVS. hsec duo luucnis , & fenis fimulacra Arifteum, & Protheum reprjefentanc, qui ambo veritatem, opinio- ^ nibus exterminatis, hauriendam effie denptanc ; opiniones enim varijs animalibus in antro (fabulantibus defignantur . Idem author effigiauit iuuenem proprium ca¬ put a collo recifum manibus fimulacro Fortune offerentem, quae manu collum tri¬ bus capitibus Leonis, Serpentis ,& alterius brutiinfignitutn iuueni genuflexo ap¬ plicatura videtur, vt denotetur homo fortunx fe credens, nam proprio capite,ncm- pe ingenio caret, & naturam bruti induere videtur: hocq; fymbolum fic inferibitur. BELLVA FIT, caecae STATVIT, QVI credere sorti. Item Mat- thias Archidux Auffrise expreffir/imulacrum iuuenis, nimiru Perfei Andromedam liberantis cum titulo: AMAT VICTORIA CVRAM. nam veluri Perfeus An¬ dromedam virginem formofam ab immani monftro eripuit i fic ipfe Hungariam re¬ gionem pulcherrimam a iugo Turearum erat liberaturus. Pariter Bocchius figura- g uitiuuenem palo transfixum, & fumo fuffocatum , cum hoc titulo. A PVBLICA RE EXTERMINANDVMESSE AMBITlOSVM. Argumentum huius fym- boli ab hiftoria dedudum eft : nam Alexander Ca*far quandoq; iuffit iuuene quem¬ dam ambitione ardentem fumo necari. Meminimus vidiffein prima facie cuiufdara libri figuram iuuenis Coelum intuentis,& titulus crattalis. BEATVS VIR, CV- IVS EST DOMINVS SPES ElVS.ETNON RESPEXIT IN VANITATES,
ET INSANIAS FALSAS.
Pofteaquamperuenimusad virorum fimulacra, primum dc illis verba fient, qu^ cum rebus inanimatis figurantur. Coffalius aliquando figurauit hominem in folitu- dinc citharam pulfantem,quo fimulacro A fpendius citharoedus repr^fentatur , qui nec etiam ab amicis audiri volebat , fed fibi tantiim pfallebat . Hoc igitur fyrabolo ^ referuntur illi amici, qui vtilirate amicitiam metiuntur: ideoq; non veri ,& fidiami- ^ cijfcd infidi, blandi, & vulgares appellantur. luxta illud carmen ,
Vulgus amicitias vttUtate probat»
Iterum idem author delineauic hominem ante vas fabis plenum citharam pulfan- tem, &infcriptiorymbo!icfl:h«EC. DORICAMVSA. Voluit enim nobis infinua- re interdum nonnullos effe ludices.qui munera tantummodo refpiciunt,& iuxta il¬ la iudicant : fabis enim fuffragia denotantur. Qui pulfat citharam eft dorica mufa, nimirum iudicare, quatenus Japa, ideftmunetaadfunt.-alludit enim ad vocabulum J'a)por, quod donum fignificat : quare addit aliam inferiptionem in hoec verba . IN iVoiC ES AOPOOArOrS. Idem Cofialius exponit iconem hominis fono vafa probantis cum titulo. HOMINIS ORATIO PRoBAT, ET NON VESlTS. Voluit enim monere hominem fermonc, & non vcftitu effe probandum ; propterea 0; folcbat dicere Diogenes. Locjuerevtte 'uideam» Idem author figurat virum aqua cuiufdam fontis faces accedentem, & inferipeio fymboli eft . IN SIBI PRAEFI. DENTES. Alludit author ad fontem Dodoneum,in quo faces extinftaraccende- bantur, &accenn:eextinguebantur: fiquidemhic fonsdiuinte iuftiiia? fymbolum effe videtur, qu® nimis fidentes cxcinguir,& deprimit, extindos vero nimitu hu¬ miles extollit, & accendit. Apud Gabrielem Simeonem confpicitur figura hominis gladio igne fodicnris,cuius fcintillainoculumfimulacriprofilit. tiruluscft.IGNlS GLADI J NON FODIENDVS. Argumentum ex afferto pythagorico defum- ptumeft, & fymbolum eft prolatum in litigiofos, qui fajpe lajduntur ab illis, quos irritant. SigiTmundus Malatcha Princeps Arimini habebat in fymbolo fimulacrum Mutij, cum dextra ip ignem extenfa,&infcriptio erat, HIS GRAVIOR A.Quip- pequi erat paratus ; nonfolum manum ftainmis ,iaftar s totum etiam cor- j
pus ' I

Monftrorum HiUofia.
f)US pro tutela fubditorutn exponere. ApudSadelerumobferuaturRgufahommiSs ; dextra bilances, & finiftra cornucopia tenentis, cum infcnptione. BONAE SPEl. , attribuit hoc fymbolum Carolo Nono Valefio Regi Francorum C hriftianiffimo;
Itern apudGabrielem Simeonem pingitur figura hominis bilaces geftanris, quarum altera nimio pondere fradtaeftjcu titulo. J»! ATER4fi ORDO NON fcS T TR AN-? SILIENDVS . Authorinnuebat ab hominibus iniquis nullum mcnfurjB niodum feruari ; ideoqi f^pe exitum nocuum, & inopinatum experiunturivelut* altera lanx nimio pondere prefla rumpitur. Coftaliusquoqjtffigiauit virum bilances manu te^ P^^*27 nentem, cum infcriptione, NILVlRTVTE MEI IVS, NIL PRifeSTANTI VS.
Alludit Author ad Critolaum pecuniam, honores, & virtutes ponderantem: quare Author, hoc fymbolo 5 virtutem diuitijs , & ambitioni proferendam efie ofienditi Quamuis hoc aliquibus nullam fymboli naturam faperc videatur.Idem Author ad^ peg./i^s ditaliud fymbolum, quod fecundum aliquos nil habet fymboli: pingit enim horni- nem pugno faxum percutientem, cura titulo. STViXifi/fi EXhMPLVM. Sic enim, non effe contendendum cum pertinaci, oftendere conatur. Veriim Gabriel Simeon delineat hominem litteras caelantem m marmore cum titulo. SCRIBIT IN MARMORE LvESV^S. Significat quemlibet latfum iniuri^ memorem efie, qponiamfuntnonnulli, qui ita propria authoricati &opibusfidunr.vt faciIe quof- Ujis infimir’ conditionis eontumclijs afficiant, namtempi.ris traduidobliuioni tra- dendum elfe exiftimant , nihilominus falluntur , cum iniuria in marmore feribatur. Sambucus excogitaqit fimulaerum viri humi fedentis manu librum apertum tenen- tisj cum enfe, falcr, & cornucopia fupra caput, addito tirulo. C ONSILI V M- Vt Sjfftilf, innueret omnia confilio peragenda effie Gabriel Simeon figurauit hominem fupra iconem terrarum orbis cum gladio m dextra, & libro in la'ua. Titplus eft . EX V- TR OQ^CA f S aR. Voluit emm fignificare lUiium C^cfaremitalitteris armatum,
& in armis litteratum fuilfe , vt lotius orbis dommium fueri? confequutqs, Boc- Symb, chius delineauir fqnabulym ambabus manibus oblongum tenentem baculum cuni infcripiione.TENERE JVlfcDlVM SEMPER EST PRVDENTIAE.Hoc enim fymbolo monemur virtutem 10 mediQvGonfifterc.
Gabriel S/meon effigiat hominem cum orbe terrarum in dextra, & fcheda in fini- (lr3, & ad dijc hunc titulum. AVT CAESAR A VI' NIHIL. Hoc fuit fymbolum, feu potius adertum Ctefaris BoFgi^e Ducis Valenrinenfis citra fimulaerum , qPo4 poftea Gabriel Simeon vfurpauit pro titulo deferipri fimulacri ,yr lej^pri infinua^ ret fe vel morirurum, vel aliquod celebre facinus patraiurum. Siquidem vir armat¬ ius in hoc fimulacro altera manu tenens figuram terrarum orbis quodammodo Mo¬ narchiam lulij Cajfaris refert, & fcheda inaltera manu multiplicaro charaifccr eo exarata nihil reprtefentar Hoe fymbolum apte temerario Eorgia? competebatioi- hil enim peregit, fed adhuc luuenisin Regno Nauarrat ibit trucidatus, &epitaphio huius generis tumulatus. i
BorgiaCnfareratfaUtStt^nomimCAfar^
Aut nthtli aut C^far^ dixit, vtrumcj\ fuit.
Meminimus legific in hoc genere tetrafiicon huius tenoris.
Aut mhtl, aut Caf ar, vult dtet Borgia, quidni Cum nihil, cjr Cafar pofftt, ^ e(fe fimul Ommavincebas,fp€rabaiomnta Cafar,
Omniadeficiunt,incipts effe nihil.
Philippus II. Hifpaniarum Rex pidura expreffit orbem terrarum fupra Hercu¬ lis humeros cum epigraphe. VT QVIESCAT ATLAS^ pofleaquam Carolus Quintus Cspfar, & parens ei regnorum fuprum adminiftrationem ceffit , Sadelq- rus quoq; figqrat hominem dextra siadium , & l(eua palmam tenentem cum infcri¬ ptione. RhQVlES HAEC CERTA LABOR VM, Et attribuit fymbolum Ca- roloBarbonio Nauarorum Regi. Item delineat hominem dextra columnas eri¬ gentem, & Iseuahaftam ftringentem> &fymbolumhQC verfu decprac MiR AFl- DES LAPSAS RELEVAT MANVSVNACOLVMNAS: hoc. fymbolum Ca¬ rolo nono Valefio Regi Francorum vigefimofexto affignat , Gabriel Simeon exc hibec iconem hominis geaufl exi mortis fimuIacrumfuppHcanti$,aquotelo petj vi¬ detur.

Mortis yf- mulacrum^
pg.So.

'Pfi.79-
t4pdtham ^UiXndr/i her %a.

4

'Jipelles AU^ xadru pifi’ scit»
Peg.7^, Judex nt0‘ fioculus qutsc

Speetilu/ine
hr^^ett

264 Vlyfsis Aldrouandi
detur, titulus cft. IMPROBVSNVLLOFLECTITVR OBSEQVtO. SiGenita Authornaturaaiimproborum,& crudelium explanat 5 qui nullis precibus fieftun- tur; ideoqj illos morti affimilat, quae nemini parcit.
Modo fymbolaexplicadafunt, in quibus fimulacra hominum cum alijs animan¬ tibus delineantur. Ideo Pcrinus Cardinalis Gonzaga figurauicHcrcuIemclaua hy¬ dram percuticntem, cura ciculo. TV NE CEDE MALIS, quippeqmaequaanimi fortitudinejmonftra inuidiceerat fuperaturusj & Coftalius exhibet iconem hominis equum percuticntis, qui pondere farcin^e prelTus humi iacet, cum infcr/prione. NE Oy ID VLTR A VIRES . innuitenim, in eundis peragendis , vires elTeexarai- nandas. Homoquoq; conans baculo percutere ferpentem cryptam ingredientem, ^ deinde elabenrem, fuitfymbolumfambuci, vtopporrunis remedijs morbo occur¬ rendum ede demonftrarctUF, Item figura paftoris oues tondentis habetur apud Co- ftalium cum titulo. MODERATIO IN SVBDITOS. voluit enim fignificarc be¬ nignitatem Principis ergafubditoseffe probandam. Item apud eumdemobferua- tur effigies hominis a defundo nefeioquid eripientis , cum inferiprione. MODE- RATiOIN VECTIG ALIBVS. Huius argumentum videtur aprouerbijs defum- ptum, vbide auaris legitur , quod d mortuis etiam pecuniam exigunt , veluri funt Principes in Vedigalibus nimis graues . At Gabriel Simeon depingit hominem conculcantem lapathum , quam herbam Larini rumicem appellant , inferiptio eft*' VlRESClT VVLNERE VIRTVS. Significat author hominem virtute pra?di- tum ab Inuidis quandoq; vexari; cum tamen victus ftudiofi viri, & ingenium in dies jg magis, atq; magis manifefietur; quemadmodum lapathum quo magis teritur, cd ma¬ gis virefeit.
Confpicitur apud Coftalium icon hominis porcum alloquentis ad fignificandam voluptatemjquam vnufquifq; etiam immanis, & vilis fequirur>. Ibidem obferuatur homo lupum j apprehenfis auribus , coercens, ad denotandos illos, qui temere ali¬ quod opus aggrediuntur, a quo pofiea nonnifi maxima cum difficultate feexpedire polTunt . V*ir poftea manu gefians ouum , ex quo pullus erumpit , fymbolum fuit Sambuci ad certam fpem exprimendam. Item vir coercens ferpentem exuuias de¬ ponentem, fuit fymbolum Sambuci, vt opportuna prodefTe demonflraret; quando» ,quidem ferpens fpolium deponens captus veneno carere perhibetur . Albertus Auflria’ Archidux pinxit Serpentem ,& Taurum ad pedes lafonismanu vellusau- :j reum gfftanris, cum titulo. ASSlDVlTATE. Etenim hoc fymbolofpes alicuius ® cbnatus heroici monftraba:ur,ad amulationem lafonis, qui cum Argonautis, recu¬ perandi gratia velleris aurei, in Colchidem nauigauif.
Varia tandem fymbola huius generis apud Aurhoresconfpicmntiit,nam Sambu¬ cus excogitauit fimulacrum viri armati fulmine mUniri ,& ab alio viro pilSi. Sic enim denotatur Apelles Alexandrum pingens, vt louis filius effe crederetur : cum poftea Apelles a Lifippo fuerit reprehenfus , nam ipfe eumdem Alexandrum hafta tantiira munitum deiincauir. Author igitur hoc fymbolo nobis adulatorem often- dit. Coftalius eftigiauic virum toga ornatum, cum ramo viridi in dextra, &rche. da implicita in finiftra; vt indicaret illos, qui iuris peritos afpcrnantur. Apud eum¬ dem confpicitur figura hominis terram fodientis, vtoftenderer nihil effe, quod nos affiduo labore non aflequamur. Idem author effigiat hominem monoculum in tri- bunalifedentera, vt iudicemfordide iudicantemdemonftraret, cum vnam fola par¬ tem , non autem ambas refpiciat. Figura hominis dentibus noces frangentis, & panem gladioincidentis, fuit fymbolum Sambuco attributum , vtoftenderet pra- bamconfuetudinem difficillime auferri pofTe, quoniam nuces dursc ferro potius, quam dentibus frangendae, & panis mollis dentibus potius , quam ferro commi¬ nuendus. Apud eumdem, vir proij ciens in flumen fruftum quercus , fuit fymbolum fignificans apta effe rcijcienda : nam quercus feu robur in aquislapidefcit,cumc;e- tera ligna ibi putrefiant. Demiimhomo inruens fipeculumfine braiftea, vnde ima¬ go intuentis reddi nequeat, eft fymbolum, quo vfus fuit Sambucus, vt fordidam, & inanem amicitiam effe illam exprimeret, in qua mutua gratia, vel beneuolentia non redditur.
Non defunt fymbola, in quibus fimulacra fenum, 3c mulierum obferuantur.Non- , - . nulli

siulli pingunt renem alatum falce monitum, & horologio arenarlofadduntqi huild titulum. HANC ACIEM SGLA RETVNDIT VIRTVS. Quandotjuidetn Eominescximio yirtutum fplendorecorufcantes vitam perennem ducere perhibcn^, tur. Habemus etiam apud JBocchiura iconem fenis fpcculumadolefcenti porrigen- tisj infciiptio efttalis. EN VIVA E SPECVIO FACIES SPLENDEN- TER EFFERTVR. SIC SAPIES,^ POTERlSQ^OMNM, DVM iPSE VELIS. Argumentum fymboH depromptpm efta Socrate , qui iuuenes in fpeculQ confpiciendos docebat, vt pulchritudinem animi venuftate corporis aequarent; fia minus deformitatem corporis venuftate animi refercirent. Apud eumdem licet ^ intueri figuram fenis in cathedra fedentis calicem dextra tenentisavenuftoiuue- ne porredtum, cum titulo. PiR-OPlNO HOC PVLCHRO CRITIAE. Author voluit denotare Thr.eramyncravvnum c triginta tyrannis athenienfibus , cuius Cice¬ ro in quceftionibus Tufculanis meminit : hoc igitur fymbolo percipiendum eft, con-^ tempru mortis, cormeru liberari . Circa fimuTacrum mulierum, meminimus vidiflfe in prima libri facie iconem iVirginis fybillam referentis hoc difticho exorna¬ tam. • . riJ , ■
NB ri^RBATd miENt RAPIDIS ORACFLA FENT^IS,
NFNC FOLIO FATES COMMODIORE SONAT.
Alludit enim aurhor ad libros noftrte setatis , & ad vaticinia fybillje , quje olirn in folijs arborum feribebantur., Eleonora deToIedo vxor Cofmi Magni Heirurias j; Ducis delincauitLuerefiam Collatini vxorem,qtj;e a Tarquinio comprcHTa, nc-de^ decori elTet fuperftes, necem fibiintulit ; titulus efe. FAMAM SER VARE ME-: MENTO. fiquidem viriab plurihias virtutes , & feminee propter pudicitiae famam commendantur. Sadelerus quoq; pingit fimulacrum trium virginum, nimiiu Gra¬ tiarum cum inferiptione. HAS HABET, & SVPER AT. hoc fymbolum Ifebelfe Eihanuclis Lufitanice Regis filfe, & Caroli Q^unti vxori attribuit.
lam properandum eR ad illa fymbo}a,in quibus plura hominum fimulacra obfer- uantur. Coftalius delineat virum^ equitantem turba militum ftipatum.priecedente. Tortore fecuri quemdam percutience , ad oRendendam feueriratem in bello adhi¬ bendam. Alludit enim ad Lamacum Ducem, quiiseui de caufa milites excremo fupr plicio multabat. H^c eadem pidura obferiiarur in Pegmate fexagefimo, vbi Au* thor Deum eunda videre, & prouidere demonftrat . Sed vt verum fateamur, mul^- ^ ti viri eruditi id nihil fymboli habere afleuerant: quemadmodum, &fequens fym- bolum, in quo pingitur homo fedens, &alloquens adolefcentem fambuca pfallen- tem, quo fimulacro repraefentac Antigenidem hortantem difcipulos , vt verba in- dodje multitudinis afpernarentur. Nihil etiam Tyroboli fapere videtur, quado Cq- ftalius depingit homines armatos infundentes aurum liquatum in os mortui fenis. Voluic enim hac pidura Perfas auro os Crefli Lydorum Regis obflrucntes re- pricfentare ; etenim CrefiTus hoc in loco mortem beare, & difare homines fignir Ecat. r - ' ^
Ad fignificandam inertiam, & otium multa fe fe offerunt fymbolaj na Bocchfes delineaiiic hominem ferainudum fedencem, pedefiniftro horologium arenarium inuerfum calcantem, cui mulier .admodum maci!entai & nuda adflac i infcriptioeft. f| IN LENTVM, INERTEM,ET OTIOSVM. hoc igitur fymbolo famem hominis inertis comitem efrefignificauit . Apud eumdem delineatur fimulacrum Cupidinis hominem dormientem fegitta vulnerantis; vt Amoremih otio negociofumoftende^ rct. Propterea prudenter Ouidius monebaciuuenes, & negotiarentur, namq; dum otiantur, a Cupidine fe extricare non poffunt; fic igitur canebat.
Na, m F ems otia amat^ pnem qui qti^rit am<trii^
Cedit amor rebasytfs age^ $uius ent.
Homines .(|uoq, in fpherifterio ludentes pinguntur in fymbolo, quod Sambucus ad iaduram temporis fignificandam excogitauic. ’
Symbola ad Iudices,& Magiftratus attinentia non fontpmitrenda.Namq, apud Bocchium confpicitur hombin tribunali fedens alium aIloquens,& manu dextra al* teram auremobturans, cum inferipeione. IMAGO iVStI IVDICIS . Argu¬ mentum huius fytnboli exhifloria depromptum cft, Referunt, enim Alexandrum
Z Magnum

Symh.sg^

c
Lt. I. T qaalf.

habent ali^ quid fymbo’‘ tt.
Peg.t^x.

Sytubola 4d ludicet y^e- dantia.

'Symh, 55. Veg.^u

4fiarmA polfrA ata^ iis»

Peg.^Q,

Peg.^e.
SimulatA

AtMcma.

266

Vlyfsis Aldrouandi

l^enigntta'^ tis fymbolu.

Symbolum Wi(H

Magnum tanquam ludicem in Tribunali fedentem A^ori alteram aurem piTbuiflTe, & digito alteram elaufifTe; idcirco de hoc interrogatus rcfpoddit vnam aure a do* ri fatis eife, & alteram Reo feruaneiam . Quare colligendum eft , quod fudex iu- ftusj nonnifi ambabus auditis Iparribus fententiam ferre debeat . Irem Coftalius delineat virosfedehtes habitu iludkis indutos jlrt quotum medio confpicitur icon pueri pampinis corbu^iti. Vol(Uit,enim infinuare ludices temulentos iufla fentitiam ferre non pofle riuxta vulgatum carmen,
N One Hin multo mens bene do^ a merot’'
Similiter idem Author exhibet piduram hominis in tribunali fedetisycui pulchra aftac Virgo ; 'hoc enim fimulacpo Apius , &iVirginia reprjefentanrurj vt moneret, quod ludices amantes redeiudicare non poirunt\.Hparitcr -idem "'Author figurat multos hoaiinesf, cum icone luporum ad pedes . ifocfimu!acro'*Ncur) populi refe¬ runtur, quroiirain lupos coijuerti credebanturi fioenimauthor oftendit Praetores, ludices, & Magiftratusin Regiminc,& Prsefedura», more luporum, non debere cflTe rapaces, neqj muneribus delcdari. idcirco viri ferentes munera per ia nuam intro- milTi, & alij homines nihil alferrentes per aliam ianuam exclufi , in quodam fym- bolo Sambuci obferu3ntur,vt peculiaris nofirte £b taris auaritiaoftenderetur;iuxta illud Ouidij. . .
si nihil attuleris ^'thh Homef e foras,
Deniqipidura viri oftcndenris mulieri manum prementem rpongiam,& effun¬ dentem aquam, refertur ad fymbolum Sambuci, quoFifcum in auaritia? vifeum tranfire nondebereoftenrabac, •'
Succedunt fymbolaplures hominumicones refcrentia, qu2e ad amicita ,ad pa- cem,adopes,& ad mutuam opem fpedant, Etenim Qoftalius pingit duos homi* nes coronatos mutuis amplexibus iundos, cum duabus ilcllis eorum capiti impen¬ dentibus, qute Cafl:orem,& Pollucem reprajfentant, ficqi fymbolum fraternte ami- ciriie demonftratur . Apud eumdem Authorem icones duorum virorum armainui- ccra permutantium confpiciantur, cum inferiptione. PAX AVRO REDEMPTA. Hic aduertendum eftarma in hoc fimulacro.confpeda alterius aurea, & alterius ferrea cfTej h^c enim imagines Diomedem, & Glaucum referunt: ficqj Aurhor pa¬ cem pecunijs aliquando recuperandam elfe doccr. Idern effigiat duos homines dextras in pugnum redaaasfibiinuicem offerrentesvlinifiras verd fub pallio occul¬ tantes. Immo alios duos pingit homines , qui dextris panemfibi inuice offerunt, finiftris vero lapides occultan t : vt fucatam amicitiam oftentaretjnam quidam funtj qui verbis amicos fe prteftant, cogitatione vero infidiasfiruunt. Idcirco apudGa- brielem Simeonem duce funt hominum icones, quorum alter eft perfonatus ,&ab ahero frons laru^ bacillo tangitur cum titulo . AMICO FICTO NVLLA FIT INIVR lA. Vt fimultates ab Affentatoribus deponendas efrcfignlficaret : homo enim laruatus animi fucari fymbolum effe dicitur^ ideoqj larua virga percutitur , vt tandem facies fimulata deponatur . Alioquin vir terram fodiens , & alius in arca nummos pertradans , fuit fymbolum a Sambuco propofitum, ad manifeftandara benignitatem . Nam quemadmodum terra excauata non imminuitur : pariteripe^ cunia, quam dilargimur, non perit. Canebat enim Ouidius. .
^jtas dederis fotas femp^er habehts opes.
GabrieI Simeon exhibet piduram viri mendicum humi iacentem fubleuantis, cum titulo. BIS DAT, QVI TEMPESTIVE DAT. Sic enim oaenditur immor¬ tale beneficium praeftari, quando quis egeno, neceffitate yrgence, & citra fpem mer¬ cedis, cito opitularur;canebat enim Aufonius, .
Si bene quid faciasi facias ciioy nam ciibfaUum Gratum erii^^ ingratum gratia tarda f actu . Ad rem videtupfjpedare fymbolum illud pyrhagoricum. HOMINI POND V S SVBEEVANTI SVCCVRRE, SED NON DEEONENTI. Quamuis poftea 'id denotet honeRas operationes effe probandas , & rede agentes effe adminicu¬ landos, Namqj per hominem, ratfo, & mens intelllgitur, per pondus vero, fejifus, & afiedu^ corporis defignantur . Quamobrem fubleuarc pondus illi dicunfur ; qui ifationem i terrenis. adfublimia erigunt. At fymbolum , in quo funt viri onera, &
opes

A

B

D

Monftromm Hiftoria. 267
opes ex quodam oppido arportantes,& alius V’ir nudus refpiciens confpfciturj Sam¬ bucus excogitauit, vc nobis infiauareCj Priuatis obliuioni mandatiSj Publica curan¬ da effe .
Sadeleruspingit nauem varij $ hominum iconibus onuftam in med/o f!u<Suu, cum infcriprione. IN FLVCTIBVS EMfcRGENSt ^Additq; hoc fuiiTe fymbolum Innocentij Noni Bononienfis Pontificis Maximi . Quare fi icon naiiiculam A- Symbolam poftolorumj & Petri repra^fentac, titulus fymboli quadrare videtur .-namdeiUafie inmc.Noni canitur. Pont» Max*
FulSiuatf ^ nunquam mergitur itu ratis.
E Gabriel Simeon pingit hominem veluti naufragum Mercuri; habitu indutum, ca¬ duceum alteri homini in litore ftanti porrigentem, cum titulo , HVC CVRSVS FViT. Sic enim dcmonftratur, quod optimus Princeps aliquem numero fuorum familiarum adferibens 3 eum tanto benefitiofibi deuincit, quantam obligationem naufrago opitulans fibi comparat. Alioquin viri duo ptteliantesjfpedantibus viris togatis, cum icone pueri fortes extrahentis ex duobus vafis , fuit fymbblum Sam- buchvr audaces a fortuna iuuari manifeftarer. Veluti agricola ligonem abijeiens, miles eofem, & mercator pecuniasjapud cumdera fpedtant adfymboJUjquo offen¬ dit neminem fua forte contentum effe. Pariter vir cote ferrum acuens , & alij duo viricadaucr humi ftratumintuentes pertinent ad fymbolum Sambuci, quo fapien- tiam inp^piencem patefacit. Nam veluti cos non incidit, fcd ita operatur, vc ferrum _p incidat: ira fenfus non fapiunt, fcdfuntin caufa,vt homofapiat . Bocchius figurat Berculisclo fenem pelle leonis indutum clauam dextra renentem, cum a! cu,& fagittis.fedcxi- qtieti$lm4- les eatenulte ab illius lingua dependent quarum altera extremitas auribus innume- rse multitudinis hominum fedtanris affixa cft, cum infcriprione» CVRA, ET LA¬ BORE PERFiCI ELOQVENTIAM. Bocfimulacro, Hercules eloqucs defigna- tur icR enim fenexquia iuuentus plerumqj eloquentia caret.Catenula’ conuenien- £iam aurium cum lingua offendunt. Demum fagiteae indicant acumina rationum, quibus Orator adpopulum alliciendum vtitur. Deniq; viri duo elcuantes manus ad hamos, quos diuina manus de CcbIo mittere videtur ; attinent ad fymbolum Sam¬ buci, quo fignificare nititur, quod Deus neminem inuitum trahit, & neminem cogit .

EMBLEMATA.

V O N r A M emblemata maximam cum fymbolis habere affinitatem videntur: idcirco hunclocomin hiitoria iliis concedere dccreuimus.
Cum autem in his fimulacra partium humani corporis, necnon pufio- num, iuuenum, virorum, fenum, & mulierum obferuentur : hxc om¬ nia figillatim, &concifa breuitate exarabimus. Exemplum partium p ij exhibet Alciatus, quando io fexto decimo emblemate, depingit manum apertam,
.jj cuius vola piduram oculi monffrat , his effigiem pulegij addit ; vt vnufquifq; duo pr^cepta hinc eliciar, primum eff fobrietatem effe diligendam, fecundum effjeuem credulitatem effe vitandam: etenim pulegium temulentia? refiffic,& manus oculata certam rerum fidem exhibet.
De iconibus pufionum, habemus apud Reufnerum piduram pueri fupra cranium r •/ , p t humanumdormientis, cum titulo. VIVE MEMoR LETHI,& addit hexaffichon, quod his verfibus terminatur.
Viae pius^y moriereyias^viuefq^beatus
PoHmortemivitamorsviafanSfanouaeff»
Horentius quoq; pingit pueros propter nuces, & lapillos contendentes, cum in- feriptione. SEMPERPVERI, & addit tetralfichon huius tenoris,
Pixantar paerij fi quis lapidefuCy nucefue Mferat-i &f€mper vilia qaaqi
Z a ^os

z6S

VI jfsis Aldrouandi

ti omine s qnare pueri dicantur.

MmhU 120,

Vaupertas
^uidpra^iet

N etiam pueri ^ donec vita f 'tperlieti
Propter opes luteas dtgladtamur humi,
Seneca quoq; nos homines non bis pueros, vt vulgus ait, fed femper pueros ap- peliauit. Nam quemadmodum pueri nucum, & lapillorum auaritia preemuncur, dum inter fe pro his gramterprielianturj cum tamen nullius fintvalorij3& ratio ineje ori¬ tur, quia animum infirmum gerunt: fimiliter homines pro auro,& argento magnum quandaq; bellum fufdpiunr, & tamen h£ec quoq: funt vilia , quia ftatim fluunt , & repente dilabuntiir. Apud Coftalium confpicitur pufio nudus cum gladio euagi- natoquafi percufurus, cum inferiptione. VIX TEMERE ANTE PILOS VENIT S A PIENT IA, vt denotetur periculum quod homines incurrunt, quando aiuuen- tute Publica curantur.- id totum Tetrafticho declaratur,
De(i»e Hultepuer dubtam tranare bipennem^
An ne audes melli tingere ttla manu^.
^am male Confer ipti trabi ant arcana fenatut^
^ui nondum pr imas deferuere nuces.
Si a pufionibus ad icones iuuenum fiat tranfitus , inueniemus apud Alciatum ef. figiem iuuenis finiflram alatam attollcntis.cum dextra pondere deprefla:inrcriptio eft haec. PAVPERTATEM SVMMIS INGENUS OBESSE, NE PROVE¬ HANT VR. carmina funt.
jDextra tenet lapidem^ manus altera fuBinet alasy Vt me pluma leuat^ficgraue mergit onus.
Ingemo poteram fuper as volitareptr arces-^
Me- mft pau per t as inuida deprimeret.
Hoc emblemate percipimus aliquando cffeadolefcentes tamacris ingcnij ,vtin difciplinarum cognitione ferium progreffum breui tempore facerent, nifi fum- ma facultatum inopia eos coerceret, non immerito igitur canebat luuenalis.
Haud factle emergunt, quorum virtutibus obBat ^

Res anguBa domi,
luuenem etiam alatum d*e Coelo cadentem apud Florentium licet intueri, cum in* feriptione. ALTVM SAPERE PERICVLOSVM. hoc fimulacro Icarus alisf munitus reprarfentatur, qui nimis alte volans deorfum fuit pr^cipitarus . Quando¬ quidem illa res non eft inquirenda, quam fcire non cfl: datura, nec fcitari permiflum, necfcrutari religiofum: etenim quod Deus regnum fuum, neq; fine arbitris regat, fani5tius, &reuerentjus eft credere , & mirari, quam rimari .• Idcirco ad rem cane¬

bat Horatius,

A

C

Prudens faturi temporis exitum Caliginofa noH e premit Deus ^
‘ Ridetqi f mortalis vitra
fas trepidet.
Apud Alciatum pingitur figura iuuenis alati eCosIo cadentiscum inferiptione, IN ASTROLOGOS, hac icone refertur Icarus cereis alis munitus altiora petens, qui, cera liquefa<5f a, ad terram ruit. Ideo in poftremo difticho hexaftici Alciatus htBC habet,
IRmbU loj. ^Brologas caueat quicquam pradicere prfcepsi
' Nam cadet impeBor^ dum fuper aBra volat.
Florentius quoq} iuuenem figurauit a furaitate arboris in terram cadentem, cum titulo. MEDiQTVTISSlMV^ IBIS, hoc emblema videtur conforme fymbolo Bocchij fuperius recitato , in quo pingebatur funambulus cum inferiptione . TE- iqeRE MEDIVM SEMpEREST PRVPENTIAE. hoc emblemate docemur pedetentim per aedes Fortune^ incedendum efie, ne dum ad culmina profperitatum Li 3 Embl. peruenirc contendimus, yna cum ramis decidamus . Reufnerus pinxit venuftum ' iuuenem Narcifum, in limpidiffima fontis aqua iconem propriam intucntem,cumti- Embl NOSCE TEIPSVM. At Florentius delincauit iuuenem fedentem, cum fi-^
mulacro virtutis in dextra, & fimulacro voluptatis in finillra parte locato, inferiptio eft. LVBRICVM IVVENTVTIS. Icon huius emblematis refert Herculem, qui blanditijs voluptatum allectus, & virtutis hortatu follicitatus, tandem , virtutis
opej

Monftromm Hiftoria. z6p
opCj ad fuperos iter fibi ftrauie . Sic enim monentur iuuenesJn triufo vita? conftitu- £i, & magno in periculo verfantcs , ne a voluptatum blanditijs decepti , & a redo virtutis tramite abdudi in vada , &:fcopuios ferantur ; quandoquidem qui inCmiii aetate non labuntur ,tuncfperandum eft , vt deinceps curfu inoifenfo, candidam meram pertingere poffint. Icon etiam iuuenis alteri iuueniarma donantis confpici- turapud Alciatu, quod fimuIacruHedore,& Aiace repr^fentat.Infcriptioeft gr^- ca.EXOPON AOPA AAjQPA.quandoquide ex Sophocle Aiax refert fepoftquam ab Hedoreinimicidimo enfemaccepifler,loco muneris,nihi/ prteterdamnu a cis reportaiTe : propterea quadratilla inferiptio emWematijquie latine fic redditur.
E iNiMiCORVM DONA NON DONA, nam qualibet dona etiam nullius valo- ris ab amicis accepta bonifunt confulenda , ab hoftibus vero , & inimicis eria pre- tiofiflima tanquam perniciofa funt contemnenda , quia non folum vocanda fu nt aJ'ci>pa nimirum non dona, fed «(ixosTwpaj nempe infelicia. Demiim Florentius de¬ lineat muenes fimuclacro fortuna? manum admouentesjCumtitu^Io.NlHlL IGNA¬ VIS VOTIS. namq;prouerbio celebratum eft apud Lacedemonios, fortunam ad¬ mota manu elTe inuocandam , & alibi etiam meminimus recitafte in hoc intelledu, boues eife ftimuiandosj & Qpem louis clfeimplorandamjalioquin inuocationeefte inanem : non enim votis , & fupplicationibus diuina paranturauxilia , fed agendo, vigilando, & rede confulendo omnia profpere cedunt, & hicc de emblematibus, in quibus icones iuuenum confpiciuntur .
|j lam ponderanda funt.illa, in quibus figurte hominis adulti pinguntur. Memini¬ mus vidifle piduram hominis poma legentis, cum inrcriptione,HOMQ POMO SI¬ MILIS. & emblema fimili tetrafticho decoratur .
Cruda vt adhttc ramis alieno temfore poma Ni veliftntur^ humi putria laffa iaeent,
Vracipiti fato fic, aut rapiuntur acerba^
Aut effata annis corpora noHra cadunt.
Pariter apud Authores varias hominum icones circa nsultifaria exercitia verfan- tium intueri licet. Proptereaquod Alciarus pinxit hominem pelle caprina indutura, & reticulo pifcem fargum coercentem , cum titulo . IN AMAT ORES MERE- TRIGVM. Argumentum defumptumefta natura fargi pifcis,qui a laruatopilca- tore deceptus capitur; idcoq; hoc embla profertur in illos, qui cteco, & turpi amo-
G re decepti in obfc^vnam meretricis perfonatrE nafram incidunt, rati pulchrum eife^ quod pulchrum apparetrncq; recordantur communis aftert/. oportere prius no- fcere, quam amare, nom immerito igitur Ouidius ad rem canebat,
^uale ftt id, quod amat^ celeri ctrcamfpici mente^
Et sua l&f ’4ro Cubtrahr colla iugo.
Idem Coftalius voluit fignificarc, quando pinxit hominem , cuius collum dipfa- de ferpente circumdaiur: voluit enim denotare illum, qui amore meritneio detine¬ tur : nam dipfadem meretricis efte Tymbolum in Hiftoria Serpentum declaratum fuiti inferiptio eft. In rTAFOENOnin As. qu^e vox homines virginum nimis aui- dos fpedatores fignihear. Pofteaquam in pifeatum incidimus, non inuoJuemus fi- lentio hominem apud Camerarium pidum, qui lucium pifcem fuos fa?tus vorantem obferuat, cum inferiptione. PROPRIIS NON PARCIT ALVMNIS . id omittere noluimus quoniam Authorin difticho, hominem huic animanti comparat, in h:ec verba.
Lucius in proprium^ v/, f^uit genus^ impleat aluum.
Sic ipfe fe fe conficiunt homines.
Alciatus quoqj delineat hominem anguillas captantem , cum titulo . IN DI¬ VITES PV’’BLICO MALO. Autbor nobis infinuat, quod ficuti anguilla? non ca¬ piuntur, nifi aqu? fint turbidje, & caenofte; ita aliqui fuot homines , qui cunela tur- bant,vt remfuam magis augere poffint; argum6rum emblematis defuroptum vide¬ tur ex fabula Aefopi de pifeatore aquam turbante , vt fugientes pifces incaute in retia laberentur ; de qua turbatione aquarum interrogatus pifcator refpondit, nifi aqua turbaretur fe perire fame neceffeelfec. Quamobrem, vulgato adagio, illi di- cunturanguillas captarcj qui, priuati commodi gratia, tumultus concitant . Verba
Z 3 . Ari-

J nimie or ii dona qualia
A
EmbL l6f.

Fortuna
prarogaiiua

Sargi pifeh
natura»

Lucq pifeis natura»

Embl.^S, -

Adagium de 4n\mlia,

BmbL ii6.

Vlatonii fi- mulacrttm» MmbLi*

Sapientis
frarogatiua

i,ih.l,€mhL

270

V%liis Aldrotiancli

r.f

' I •r» 1 1

Ariftophaiiis id. Meganter dedarantwfTJf'’ ; - ^ r
'i Feci Ri^ Vi isy^ui Captat anguillas, faciti • 'c
^ietacum fant Ragna^mitatdr.nihtl t . ' ^ / 'f;
Sed canum vh omne tliaC'idcl>ac fuhuertesfi4^)(\l':y.' ' ■”
Captura magna eSi tu t^uoqivh per turhaner hi “
Hanc ctuitatemy?^ inde plurtmumcaptsJ '?■• =• .
Pof^eaquam de anguillis" fit mentio, hafecmus prdurdnJ hominis anguillam ^cul- neo folio ftringeniis apud Alciatum cum hac infcfjptionc.IN DEPR EH ENSV M. (igniHcac enim (idem humanam faliacijslabentem viadftfmgendam eflHe . quemad¬ modum afpero ficus folio anguilla lubricafacile cotitineturi 'Argumentum-derum^ prum efta communi adagio. FOLIO FlCV LNEO-ANGVJILAM. quod prola¬ tum fuit in illos, qui quodcumq; lubricum ita ftringunti Vt nullo modo dilabi pollit. ' - !>., 'i.', ,
Pr^terea cum fermo fiat de humanis rconibus cum animalibus, non erit dratio- ne alienum delineare hominem fagirtisaues petentem, cuius pes a ferperite fungi¬ tur apud AI ciatum' cum infcriptione. QVl ALTA CGNTEMPIATVR CA¬ DERE. Sic enim figmfiicarur , quod qui alios infequifur , f^epea noti fperat^ »:op^ primitur. Author nobis infinuat animum non efTeadtam diftantia applicandum, quin propinqua etiam meditetur : veluti in hiftoria fefpentum ejtplicauimiiy. Item apud eumdem obferuatur icon hominis domo ;:egredientjs , quF primae fronte muRelamoflTeodir, cum infcriptione.' BONIS A V^SPlClS I INCHOA N- D V M, Antiquitas enim fupcrfticiofa aliquem primo afpedu occurriiffe Motracho,' yel anui mejenti , vel lepori, vel muffelic , bminofura, & finiftrum eRe opinabatur* quoniam magnam vim bonis, & fauftis neqorij fufcipiendiprincipijs irieffe refere¬ bat .• ideoq; vix bonum habere poffe exitum negotia dicebat , qua? infelijj ini¬ tium fortita fuerint; huc fpedat illud Sophoclis ex Plutarchofic latine redditum.
remreRa ratione incaperiti
Bonum illius certej per abit exitum » I
Coftalius depingit hominem venerandum in curru a quadrigis trado , hoc titulo decoratum. HONOR DEEITVS ViRO DOCTO. Siquidem hoc fimulacro, exmente nonnullorum, Plato reprsefentatur. Florentiusquoq; pinxit viruratoga- ium funibus vincientem fortunam humi ftratum, hoc titulo infignitum. SAFLENS SVPRA FORTVNAM. Sic enim docet fapientcm a Fortuna minime regfVqUO- niam caput Sapientis eft liberum, & libertas, ex fe ntenria Ciceronis in ParadUxis, eft pqteRas viuendi,vt velis. Qui igitur viuir, vt vult, reda fequitur, & legibus rion propter metum obtemperat, fed quia id maxime falutare, & vtilecfTeexiftimat.So- li autem contingit fapienri, vt nihil coadus, & nihil inuirus operetur. Demum AI- eiarus exhibet piduram hominis Sarmatre nihil habentis, prteter pelles, quibus to¬ tum corpus tegitur, infcriprio eft. OMNIA MEA MECVM PORTO, argumen¬ tum videtur defumpruma luftinohiftorico, qui defcribcns Rcg onemScyrharunij horum nonnullos domum non habere, fed per folitudmes cum vxofibulS,& fibjs ar¬ menta pafcentcs viuere prodidit ; hinc colligendum cftnihilpbfSdenterii alatroni- bus tutum effe, ius^fi vulgatum carmen. -
Cantabtt vacuus coranr, latrone^viator.
Superfunt aU^ hominum hgurte, qu£e ab Authoribus delineantur ,vt pettantesi Sccriminaexpriniantur ; quapropter Reufnerus exhibet anteoculos ieonem homi¬ nis in fella fiipra puteum locati, cum gladio pendente fupracaptirj& qhinqjenfibus hinc inde ipfum ferientibus. Titulus ert. HOMINIS PECCANTIS SPECV- LVM. Huic fimil^fuic illud emblema Florentij ; vbidonfpicjtur entis filo Tendens fupra caput homirais coronati fedentis, cum tali titulo. MISE RRIMA TYR AN¬ NOR VM VIT A.neqjabihocfenfu eft alienum illud Reufneri', in qum^ft pidura hominis, cuius iecor aquili exedit ( refert enim Titium) «cum infcriptione . O VI- T A MISERO LONG A.tproprereapoftremum decafiichi diftkhon hocTenfu ter¬ minatur. '
Sie incffnfurr>ptamTit^.yfemper^‘yrenafcen%^
Sapius vt pereaty non perit omne iecur,
Veriitij

'A

0

Monftrorum Hiftofia.

Ver&tri vt melius criminoforutn malitia exprimatur, pmxit Afciatirs homiuem f4“

xum projjcientem, quod poliea canis mordet, cum titulo . ALi VS PECCAT A* LlVS PLECTIT VR. Quandoquidemfunt plerumq; nonnulli, qufjcum laeden¬ tibus nocere nequeant, vt acceptaro iniuriam vlcifcantur, famulos, vel luorumad- uerfatiprum amicos adoriuntur; fimile quid prsftare lolentpufionesjquiiracundia ftimul^asti virgas .frangunt, & adurunt, quibus a parentibus plexi funt,
Siadcrimina peculiaria fermo conuertatur, primo fe feoffert Auaritia,ad quam exprimendamjelfigiaturhomo Tantali rerauius inaqua ore tenus demerfus, cum ra¬ mis frudiferis ad, frontem vfq; pendentibus , & tamen frudus carpere , & aquami E bibere nequit, titulus erit.* DiVES AVARVS . Id totum his carminibus poterit declarari.
iVer inter nec perna patentia carpit
T an talus tnfali x,-,(juemf»a veta premunt,
, Diuitis hac magnt factes ent, omnia lath
. ^itenet^^fcce concoquit ore famem.
Idem voluit exprimere Alciatus ,, quando delineauit hominem cum cithara a nautis in mare proiedum, quem poftea Delphin dorfo fubleuatum in portum ve¬ hit, inferibitur emblema. IN AV AH OS.Sic enim conatur demonftrare hominem opum efurientillimum ,& lucri auididimum quauis beftiamarina, vel terrena elfe immaniorem; argumentum depromptum videtur ab epigrammate quodam gr*eco .g primo libro Anthologire exaracof quod' latine fic redditur,
. pracipitem e naui citharadum aliquando latrones In vaBum pelagi forte dedere fretum ;
-T' ; r Protinus in medqs feiphin aparuttvndis • ^ 1 ‘ llleBus ^ata-dulcifonaqi chely ,
" ' Se (for emq\ IBhmam deuexit adusqh Corinthii
’ i- FludthuSi^medqt reddrdhincolumem ,
- .■ Hinc patet indor^itO' meliores -^quore na fci 7 '
..'. 'i pifces.quamieilusgignatalamaviros. - i- ;
' HahcTiiUoriam, feu potitis fabulam tradat Herodotus, quam poftea Ouidius Ii” bro fecnndo faftorum retulit- de Arione Cithariedo, quiob excellentiam artis, par*- ta pecuniarum copia, cum patriam Gorynthum repeteret in Pyratas incidit, qui G nummorum aufdiratedudi curo interficere decreuerur; quod vbi Arion animaduer- tiffet, impetrata ab illis venia, fidibus cecinit, deinde fe prora fe in profundumdeic- cit, quemlpoftea Delphin dorfo exceptum Corynthum vfq: vexit. ‘ i
IPoft auaritiam fuccediticrimen gul^, quod Alciatus nititur exprimerei pidura homini^ ventricofi collo oblongo, Itum Laro in Eniftra,& Oaocraralo in dextra; ti¬ tulus emblematis eft. GVLA. Siccnim putat deroonfirare homines voraciratiTu^ deferuientes, qui fedent fagina expleti, & ftertunr crapulam exhalantes. Quando¬ quidem Laruseftauis edaciflima ex mari, i& lacu vidum quaeritans : quamobrem non immerito quidam parafeirum famelico Laro compararunt. Pariter onocrota¬ lus inexplebili ingJ^uieeft refertus,,quam Martialis obferuas, de quodam helluone ventreiUi femper diftendenteiic cecintr,
"IT urpe Kauennatis guttur ssnQcrotali. • ■
Ad exponendam volupcubfam deliciam Coftalius pinxit hominem effeminatum pulchris veftibus indutam, & incedentem. Hocfimulacro repr^fentatur homo, Sy¬ barita, qui non permittit, vt quifquam \teftiiim plicam tangar, alioqoin lites oon de- funt thsec enim fuit H|:tura,&rooI!ities.tahu.m gentium, quie ab ledibus quoties in Tubiicufli^procedebant, tantam in compolitione-vefiium curam ponebant, n^e vlla earumdem plica moucretur. r
Ad Detrad'onem publicandam Alciatus exprefiit hominem flabello mufeas pel¬ lentem, & altera manu cicadam tcnentem,&infcripfitemblema.IN DECTRA- CTORES. Sic enim conatur repraefentare hominem, quae impudentes Detrado- res explodat; concinnauit autem Alciatus hoc emblema, vtnonnullireferut, quia asgre tulit fe a nonnullis ludimagiftris carpi. ,
Ad exprimendam inertiam pingityr apud Alciaturohomo ftansjfiniflra facem ac- r ' cenfain

Cmhl 174.

BmhU

Comparatio brutoru ad homtnet* -

Ernhl.^q,

Lari auis natura.

Lih, I.

EnthLiS},

■A

EfnfL Bq,>

A wA

choenix quid fit.

^mhLio.

plammA ftatura qua lii ,

€entur,\.

Liberorum
corregio
quando.

Jt)q cur di' cantur ha¬ bere pedes laneos.

»

272 . Vl jfsis Aldrouandi .
cenftratenens y&aftrafflieditans cum inferiptione . DESIDIA. Gquideth iri hoc fimulacroj prajtextu fpeculacionis,otium oftend/tqr, quod lumen virtutu extinguifi &vitijs alimentum miniftrac. Propterea alibi idem Aufhor dclineauir hominem torquentem funCs, quos poftea afella corgedebaCj vt defidiam, & ignauiam vxoris demonftraretj qua? omnes manti labores abfumit. Vnde vt inertia vitetur, Alcia- tus exhibuit pifturam hominis in choenice fedentis cum titulo. DESIDIAM ABllClENDAM. hac enim ratione homines ad laborem hortatur» Argumentum cft dcfumptum ex partemia pychagoricasqu^ praecipiebat non elTe infidendu choe¬ nici, nimirum cibo diurno non eiTe fidendum, id explicatur hoc tetrafticho.
Slmfquis iners abeas', nam in choenice figere fedem ^
Hoc prohibent Samij dogmata fan6i a fents,
Surge igitur, durocji manus a (fuefee labori.
Det tibidimenfos craBinavt hora ctbos.
Deniq; ad manifeftandam morofitatem Florentius vtitur illo fimulacro , quod in fymbolis etiam memorauimus ,vbi homo ignem fodiens pingebatur infcriptio tamen eft differens; hoc enim in loco legitur . MOROSIS CEDENDVM. difti- chon autem totum declarat hunc in modum.
Cedito moro fis, nam quo mage concutis ignem,
T unc magis attollit motafauilla lubar.
Etenim in adagijs habemus ignem gladio non effe fodiendum , quo monentur homines iracundiam Pr/ncipum,& Dynaftarumconuitijs non effe exagitanda, cum g fla mma, quo magismouetur,e6magisinualefcat,& vicifliojfi quicfcar, lopirur, & extinguitur.
Succedunt modo emblemata fimulacris exornata, in quibus homo cum varijs in- ftrumentis, dealijs rebus inanimatis confpicirur. Pingirurapud Florentium homo arborem inferens, cum hoc titutulo. ARS NATVRAM iVVAT.vt figniflcaret, quod ficuti arbor citra infitioncmvt plurimum frudus infipidos pro ducit, ita homo nifi naturam dodrina excolat, tanquam rudismaffainhocraundi theatro verfacur. Apud Camerarium confpicitur homo non inferens, fed ciedens corticem arboris' ex cuius vulnere balfamum manat, infcriptio eft. VVLNERE VVLNERA SA¬ NO deinde in difticho comparatur homo ftipiti,qua comparatione Author homi¬ nis duritiam; & faeuitiam deteftafur in hsec verba. . „
Hic age cum proprto tua vulnera vulnere fanem, • . O
Stipite cur hominum durior ho His homo
I]ofleaquam de arboribus fit mentio, confpicari licet apud Wrentium hominem, qui anftofam quercum ambabus manibus eueilere conatur: infcriptio eft. A TE¬ NERIS ASSVESCENDV M.argumentura defumptum videtur ab Ouidio in li¬ bro primo de remedio amoris, vbi fle canit.
prabet latas arbor fpatiantibus vtnhras,
^uo pofita eB primum tempore, virga fuit.
Tunc poterat manibus furnma tellure reuelli.
Nunc Hat in immenfum. viribus auHa fuis.
Hoc emblemate author nititur admonere incumbendum efse in corredionem li¬ berorum, dum adhuc in prima ;etare verfantur, quia tunc tradanda eft cera, quan- jy do eft mollis, & virga curuaeft fledenda adhuc tenellam eam formam , qua ei per¬ petuam efse defideramus, Pidura hominis calceis laneis induti cum fulmine in ma¬ nu videtur apud Coftalium; titulus eft. VINDICTA DIVINA. argumentum dc- fumptucftab Ethnicis, quoru Dij pedes habere laneos dicebantur, quoniam lento gradu, &fineftrepitu ad vindidam progrederentur j id elegantiflirae hoe tetrafti cho explanatur.
Iupiteraiherea,qmfulmin4vibratab arce.
Intextos lana fertur habere pedes,
7 ardtorira Hei, & lento vix cognita greffu,
V Itrici in fequitur crimina noBra pede.
Confpicitur fimulacrum hominis apud Alc/atum cum multis libris , & digito in¬ dice labia prementis; infcriptio eft, SIEENTi VM. voluit enim monere hominem
tacen-

Mon (Irorum Hiflroria. 275
«acentcracognofci minime poflfe, an prudens,vel amens fir.Embfematis ai-gumcn- tum dep rompcum cft ex libro primo Anthologife gr^cof um epigramma tum, vbi le¬ gitur hoc diitichon. ^ ^ ^ ^ '
TFUC 71; <ppo*tf^(OTctTo^ fiVi aioYncoy-i
'TOf' Ao'}/OV iyx^^TTtm <siaOoi u/ff^^pdte^Tov,
Idefl:.
Bum tacetindo^ttiy poterit cordatas haberi^
Is morbos animi namq^ tacendo tegit,
Coftaliusquandoq; pinxit hominem nefcioquid in puteo expircantem, cumin- ^ fcriptione. VERlTAS IN PVTfcVM DEMERS A.aliudebar enim addodinnam Democriti, qui aflSdue veritatem inueftigans, eam tandem m puteo latere affeuera- batjvt hominibus perfuaderet, veritatem in penetralibus naturze occultari. Alcia- tos verbdelineauit hominemin aquis proprio clypeo fuftentatum,cum titulo.AV- XILIVM NVNQVAM DEFICIENS.Gumclypeusin bello, & in aquis homini opem tulerit -.erit enim typus , & fymboluro veri , & fidi amici auxilium femper fe¬ rentis. Alciatus huius enijblematis argumentum ex gr.TCo quodam epigramma¬ te depromplit, in quo Myrtilus miles fcuti fui encomia celebrat in hssc verba. g’/v ivi i(pvyov^S6a fsvpTiAo? oVa®
Tov fMiv ap/5'5u<rac, tov «T «<ar/i.’«fot|MSpoc. apyg^jic OT iSuffi vitvg rpdvtv aaTrsJ^et
COd^ilZ itiKptfXiVm uJfltT/, KCti IffaXifACO.
Hiec carmina fic latine redduntur.
Bjfitgi geminum clypeo diferimen i» vno Myrtilus, pugnans fortiter^ atqi natans Arripui clypeum depreff a flumine puppi^
F loci ibm oppreffus^ belligeri fqwtris.
Eiguraturapud Alciatum homo mendici habitu, dextra pateram, & finlftraRi- fciculumfpicarum tenens, cum inferiptione. IN SIMV LACR VMSPEI, Ete¬ nim hoc emblemate bonum euentum manifeftar. Patera in hoc fimulacro colloca- tur;cum Gyraldus fcripferit fe vidilTe pidurarn fpei in numirmaie aureo Adriani Imperatoris, qu^e reprsefentabatur a muliere pateram tenente, hoc titulo decorata. SPES P.R. At Coftalius delineauit hominem calculos in menfa numerantem, yt © denotaret AfTedatores, nempe Aulicos , quif^pe fperatas foelicitates recenfenit, & nihilominus fpe fruftrantur , quoniam fpes infomnium vigilantium eflTe perhibe¬ tur. Ad rem Alciatus effigiauit hominem compedibus aureis dctcntuniicum titillo. IN A VLiCOS.propterea infrafcnptis verfibus id declarat.
Vana palatinos, quos educat Aula^ cltentet Dicitur auratis neEl er e compedibus.
Sic enim aulicos, vel vtalij volunt , maritum vxoris diuitis manifeftare voluit, argumento defumpto ex apophtegmate Diogenis, qui folebat dicere Ariflipu Phi- lofophum aulicum aureis compedibus coerceri , ne exire polTet , quia fplendidiore Principuen vita captus philofophicam vitam agere non poterat: quapropter Seneca in hoc intelJcdu retulit vanum elTe , & abfurdum compedes fuas tanquam aureas jj adamare. Coftalius pinxit hominem norma Lesbia quadratum faxum metientera, cum titulo. BONVS IVDEX. Etenim hac norma jrquitas fignificator, cum Pri- fcihanc normam Lesbiam catteris praetulerint. Confpicitur apud Florentium pi- dura hominis fedentis, & folle carbones accendentis? Cum inferiptione . IN AL« CHYMISTAS. carmina funt haec.
Dum certis incerta feqmfy res^prodigat, amnis Vertitur infumos, (fp mi feros cineres,
Cbymifi::» appellantur miferi, quia pollicentur aurum illis, a quibus aurum.petut, deinde in arte chymica nonnulla fingunt nomina, fcilicet Leonem viridem, ceruum fugientem, aquilam volantem, ftultum faltantera, Draconem caudam fuam voran¬ tem, bufonem tumidum, & (irailia nugamenta, nc ab alijs intclligantur : immo cum aetatem inter experimenta vanaconfumpferint, bonisomnibus confumptis, nempe tn fumum, & cinerem conuerfii,annofi,pannofi, efurientes » femper fulphurolen-

Spei fimal** erum.

Aulici qui¬ bas detineo* tur.

ChymiBa
cur dicatur miferi.

»

Vlyfsis AIdrouandi

Cemur.v

Symbolum
fricationis
libertatis*

MmhU 41.

Cat6 epi- fnus orator fenex quid fr^Uiterit»

M^rs Afchi It poet^*

ZmhL I r.

SmhU 12,

274
tes, & propter affiduam hydrargiri contre(5iiationeni , nil ni(i paralyffaj immedica¬ bilem reportant.
Apud Camerarium confpicirur effigies hominis feniaceruunaintiientis cu titulo. SIC OMNlS CARO, id poffiea explicatur tafi dillicho.
£luifqiiis es hUnc fmi^ qm fpeci as forte mantplam Se [pice /e, ftiiun» ei , pone fuperctltum.
Icon hominis Solem intuentis eilapud Florentium, cum infcriptione. JN DEO I^:TANDVM- - Sic enim Auchor nobis perfuaderenitirut*, quod veluri Sol mini» me a Coelo remotus proprio fplendore terrarum orbem luRrat , hominis quoq; animus iicet corpore claufus, Deum meditari poteft. Apud Cofialium videtur effi¬ gies hominis oRendens annuium arClura e digito extradum,cum titulo . LIBER¬ TAS. Quandoquidem annulus ardus libertatis priuationem defignat. Apud eum. dem effigiatur homo pingens in tabula humanam figuram, quo fimulacro reprtefen- tatur Protogenes pidor, qui fere nunquam peniciijos deponebat : idcirco Authof a contrario femfu monet aliquando feriandum efle, ficuci canebat Poeta. Intermtfja Minus faretnapondus habet.
Demum Rcufnerus pinxit Mercurium in medio circuli , cum titulo . MVLTA MV'LTVM legenda. & fexcenta huius generis apud ipfum videre licet. Mo¬ do conuerreodus cft animus ad emblemata, in quibus figura fenum obferuatur. Siquidem Florentius habet piduram fenis cyathum abijcienris , Sf pueri manu conct^ua aqtram e flumine bibentis, cum infcriptione ..SAPIENS SVPERVA- CANEA B0N\ NEGLlGir.Hac effigie repraffientatur Diogenes, qui aliquan¬ do obferuans pueros manu e fluiiio aquamthaurientes, vt fedarent fitim, illicd indi¬ gnabundus cyathurn ligneum, quem circumferebat , tanquam fuperfluumabiecit, quafi fignifleare volens, diuitijs fuperfluis exclufis, quietem ,& tranquillitatem no- bifcumhabitaturam. Figura fenis videtur apud Coftalium, qui tanquam pufio lit¬ teras a ludimagiflro difeere videtur ,infcriptio eft. OVfHiVM RERVM SA¬ TIETAS, PRiETERQVAM DISOIPL iN/E.H«ec pniiurareprtefentat Cato* nem illum optimum oratorem, fummumfenarorem ,& prajftantiffimum cenforem, quifexageflmum agens annum litteras gr^ecas difeere non erubuit; cura iuuenis negorijs implicitus eas apprehendere non potuiffet : vnde colligendum eftjdodlri- B3S ftudia nunquam intermittenda effe , Neq; alienum ab hoc fcnfu proponit aliud emblema Coflalius, in quo apparet icon fenis iacentis in margine fontis ad montis radiccm.flti, cum titulo. DII LABOR IBVS OMNIA VENDVNT. h^epidu- ra refert Heflodum vecufliffimum poetam, qui , apud Heliconem multo tempore confumpto, poeta repente cuafir; vnde colligimus, in acquirendis feieptiis , diula- borandum efle; iuxta illud vulgatum.
Fittutempoftfcre Dq fudoreparandam,
Dcniq; apud Florentium figuratur fenex dete»5i:03& caluo capitein prato fedens, &ceftudo ab vnguibus aquiE^ fupracaluum caput cadens, cum tirulo . FVTVR A LATENt. Scribunt enim rerum naturalium ferutatores aquilie tantum effe inge- nij, vt raptam tefludinem in faxum aliquod demittar, vt,fra(Ra refla, carnibus ve- fei poffit: quocirca caluitiem Aefchyli poerte faxum effe putans jdemifTa reftudine, miferurn incerfecitrquare in^prouifus Aefchyli cafus imbecillitatis,&ffagi]itatis hu- manm vifte nos admonet .
Emblemata mulierum effigie exornata non funt praetermittenda. Nam Flo¬ rentius exhibet iconem mulieris nempe Diana? arcu, & fagirris mumrte, & Ceruum fedanris, cum infcriptione. LABoR AMORIS DOMITOR. Finxerunt Poetse olim CupidineomnesDeos,atq; Deas,pra?ter Dianam, vinculis amoris conflrin- xifle : proptercaquod Diana , in affiduas incumbens venationes, nullo modo potuit irretiri : vnde fignificare voluerut Redam illam voluptatem indignis modis corpus, & animam polluentem, otio, & mollitie nutritamjiaboribus, &vita? afperitate do¬ mari; idcirco ad rem fic canitur.
Oita Ji tollaf^iperijt vef ana libido-*
labor ajftdcuf-, draq; t/ita domat.
Irinius quoqi delineat venuflam mulierem, nempe Venerem , capite vclatoin
fella

B

D

r

\
Monftrorum Hiftoria. 275
fellapedicis iIIaqueatafedentemjVtpudorem,&.cufto^iam domus %nfficaret5qu3e ^5^
, vxoribus competit. Propcereameninimus vidifse iconem Veneris ftanrem fupra , teftudinem curo titulo. VXOR CVSTOS /EDfVM . Precd/dis Alciarus addit 12^.
i ico nem trium puellarum iadis talis inquirentium ,quce nam fito efset concefsura,
I cumcKulo. SEMPER PR AESTO ESSE INFORT V NIA. Nam qu;^ viderat,
( ob iaftam fortem, fibi impendere mortem, rifu id neglexft, cum tamen, tegula re¬ pente in caput lapfa, vitam finiueritj hinc veritatem afsequitur iliud adagium, fcili- cct ro^Ia, vel etiam non quasrentibus contingere,cum bona etiam quterentibiis vix accedant . Praeterea iconem mulieris , cum pauonetnonftrat Camerarius, & multa i alia huius generis proponunt Authores , quteapud ipfosfunt legenda, & ponde- randa, '
beniq; fi confideremus femihoroines , fcu potius fiatuas humanas in emblema¬ tibus exprefsasj primo confpicari licet apud Alciatum figuramhommis vmbelico tenus, iCura partes inferiores ferpentinam habeant figuram, harc icon dextram ma¬ num ad Coelum attollere videtur cum titulo S A PiENTi A HVMANA STVE- TITIA EST APVD DEVM. Profertur hoc emblema in illos, qui fpiritu coele- fti, & ;?nima rationali referti funt, nihilominus in terrenis rebus femper verfantur,
&,n,cgle(5la meliore fui conditionc,in belJuinam naturam degenerantes, &fuper- na nunquam meditantes, humi repunt : de hac figura liber quartus Anthologi^ le¬ gendus eft. Apud eumdem Alciatum effigiatur homo vmbelico tenus , nam dein- P ceps eft lapis quadratus, cum titulo. TERMiNVS.Meminimustamen vidifseali- Emhhsji bi hanc pi^uram alia inferiptione decoratam, nimirum . NVLLI CEDO. Hac icone Deus terminus reprtefentatur, qui nec ipfi loui cedere voluit : fic enim extre¬ ma dies, ve! terminus morrisfigmficatur, vitra quem progredi non licet; pra;ter- quamquod terminus fiabiIitatem,&iromob!jitatemcftendit. Florentius veropin- - -
xithumanum fccletoti regio coronar um diademate, ctim fceptro in dextra, & hoc ti¬ tulo in finiftra. ViViTVR INGENIO. Sic enim patefacit omnia efle inania, pr^ter famam, quam homo viuens ad+pifeitur , nara deinceps etiam defundus per ora hominum perpetuo viuir. Ad rem igiturcanebar Ouidius.
Fttviuax fcrtptts virius^experjcj-yfepttleri Houtiam fer^poUeritam hahi.
Ad finem Coftalius exhibet humanam fiaruam fupra columnam , in cuius facien? ^

fol radios mittere videtur; cum inferiptione. IN ADVOCATOS. Pro huius in- Uemnonis

telledu fciendum effi,Mcmnonis ftatuam^in Aetfijopia tanto artificio fuiffie fabrefa- quA»
dam,vt, quando aurei Solis radij eius os tangebant, quamdam veluti vocem ede- Uf, reti Hac igitur pidura Author aduocatos auaros deferibit , qui non loquuntur , nifi auri fpicndor eo/um oculos illufirauent : non immerito igitur canebat ille.
Jurif con fultas promittit^ acctpit aurum. lam accedendum eft ad emblemata, in quibus plures hominum icones confpiciun ,tur. Etenim.Reufneruspingit Deucalionem, & Pyrrham genus humanum faxisrc- Lih.i.imhl. parantes, cum inferiptione . MILLB HOMiNvM vSPbCIES . Quamuisalibi idem Author delincaueric Adamum ,& Euam fecus arborem pomi vetiti, cum titu¬ lo. VITA MORSi- cumhomoin libero verfeturarbitrio, vt quam volueritpar- tem ampledatur: idcirco Alciatus figufauit hominem togatum m cathedra feden- Bmhl. 108. tem, cuius.dextr2E Pallas, &.fiuiftra? VenUs adhaeret, cum tamen ille Venerem allo¬ qui videamur. Sic enim Author oftendit hominem virtutibus deditum, firpe, ftudijs Qmiffis, perditum luxum fedari. Quare, ad raanifeftandos homines huiufmodi vitijs imbutos , Coftalius figurauit complures in fcaphio comedentes , cum titulo. IN SCAPHIO NE EDITO. Hoc enim fiiit fymbolum Pythagorje ad nefarios ho- Pythagora mines indicandos, quorum conuidus in Scaphio erat. Vitanda igitur funt vitia, ad fymbolum. quod Alciatus nos hortatur , pidura hominisroftrum porci viris pluribusofferen- tis, cum titulo. IN DIES MELIORA. Vtfignificaret, in dies procedendum effe in melius, quoniam porcus pafcendo non retrograditur, fed femper prpgreditur.qua de re aliqua temporis particula effluere non permittatur , quin aliquis fiat progref- fu5,& aliqua yirtus acquiratur . Huic non diftimi|e erat fymbolum CaroIiQuintL cum titulo. VLTERIVS, propterea iuremerkq poterimus canere.

%mhU x^o.

$mhL J97,
-T V
lB.mhL 145.
Splenis pro~ prtesas,
EmhL iJ\j,
'Sluilocuple tantur qua¬ les fint*
SiatuoThe-
kanoruqua,
EmbU%,
"EgeBas
«j^uaUtm

2^6 Vlyfsis Aldrouandi
Nulla dies abeat, qutn linea duffa fuperfit.
Quidam pinxit cor ardens manu a C oeJo dcmifTum inter duos homines dextras libiinuicem iungenres, forcead manifeflandam religionem, amicitia ,& con¬ cordia ftabilitur. Alioquin Alciatus cffigiaiiiit virum, & mulierem fub pomifera ar, borc fedentes, &dextras inuicera copulantes, eumicone canis, titulus cft. IN FI¬ DEM VX ORIAM. Etenim duo funt, nimirum fidej,& amor, qua? coniugibusma- xiroecompctuntrcanis aurem fymbolum fidei, & arbor pomifera fymbolum amoris eflfe perhibetur, quceolim Veneri facrata elTe dicebatur ; refert enim arborem ma¬ lorum aureorum Hefperidum Veneri dicatam, quaru beneficio Hippomenes Arha- lantamfuperauit, ^
Succedunt iiia emblemata, in quibus icones hominum in regali dignitate confii- lutorumconfpiciuntur. Nam Alciatus coram firaulacro Regis, hominem viufijcum clcfundio ligatum reprxfentat, vc manifeftaret conditionem filiarum , quje a paren¬ tibus in matrimonium, fenibus, aut valetudinanjs collocantur: quocirca infcribitur emblema, NVPTA CONTAGIOSO. Conqueritur hic puella de inhumano pa¬ tre, qui eam viro lue gallica fecdato nuptum dedcrat;idem videtur manifeftare Co- ftalius quando pinxit patrem filium in flumen rapidum pra?cipirantem, quo fimula- cronon folum fihse fenibus, & valetudinarijs nuptae intelliguntur , fed etiam filij vtriufq,- fexus qui adhuc impuberes Deo in Religiofam feruiturcm dicanrur.Namq; hoc facinus videtur valde fimillimum illi , quodolim valde familiare erat Mezetio Tyrrhenorum Regi Deorum, & hominum contemptori, qui inaudita quadam fero- 5 ^citate motus, corpora vitia mortuis copulari iubebat, vt fenfim fetore confedfi pe¬ rirent. Apud eumdem Aiciatu pingitur homo regia redimitus corona, cum fceptro in dextra, »S£ liene in finiflra, ad pedes figura Hydropici confpicitur cum titulo. OPVLENTIA TTRANNI, PAVPERTAS SVBDITORVM. argumentum anatura fpicnis videtur depromptum, cum Medici, liene intumefeente, ca?tera membra macil5ra fieri obferuauerint.quocirca Fifcus merito lieni comparatur, nam eo crcfcentc, c^eterorum membrorum, nernpe fubdirorum macies, & inopiaoritur. Non eft igitur mirandum fi Gra?ci quidam tyrannos , quafi vorantes po¬
pulum appellauerintiidcoqimagis regium elfe dicitur addere, quam auferre,& Pto- leracus Lagi filius conuenientius effe Regi ditare, quam ditem eflTe pronunciabat. Non dilfimilem fenfumhabemus infubrcquenticmblemateapud AIciatum,vbipin- gitur vir coronatus finiflra fceprrum , & dextra tenens fpongiam aqua plenam co- ^ ram pluribus, qui patibulo fufpenfos intuentur, inferiprio eft. QVOD NON CA¬ PIT CHRLSTVS, RAPIT FISCVS. fpongia hoc in loco fignificat illos ,qui obctecati per fas, atq; nefas publicis vectigalibus ditantur ,& tandem iuflu Princi¬ pis poflremo damnantur fupplicicio, eorumqs bona m.ale parta Fifco adduntur. Pa¬ riter apud eumdem effigiatur vir oculis captus fceprrum renens in medio c£etus ho¬ minum fine manibus, cum titulo. IN SENATVM BONI PRINCIPIS, corona virorum in hac piCtura eft fine manibus, ad veros ludices indicandos, qui xenia ca¬ pere non debent. Cseciras Principis ififlnuat eum folis auribus, ablq; afledu,aCta probare debere . Argumentum emblematis defumptum eft ab hifloria Thebano¬ rum, qui ftatuas magiftratuum fine manibus, &ftatuas Principumclauffs oculis for¬ mabant, vt naturam luftitiie debere eflTe incorruptam diuulgarent, quienecpretio, p nee precibus, neq, vllo affeClui cedar. Virum quoq,- coronatum in c«ru mulierum colum, &fufum habentem licer intueri apud Florentium cum titulo. MISERA , SERVITVS SERVIRE VOLVPTATL hocfimulacro Sardanaplus procul- dubio repr^efentatur, qui tetrafticho exponitur hunc in mofJupi ,
ImbflU dtgtw dum carpts fila, colum pamtmos inter Sardanapale greges >
Seruus es infamis, quid enim feruilius illo,
^uem premit imperas fadfi Itbidofuis,
In pida Pocfi confpicitur icon hominis in throno fedentisquatuor famulis fepti, quorum primus flores , alter fi udus, tertius vouas maturas, &quartus Veftes porri¬ git, ad fores ordium mendicus aftat, cum inferiptione. DiViTIBVS TEMPVS plWNE CPMMODV^’ his carminibus explicatur.
Nagni-

Monftrorum Hiftoria.

2;7

G

H

Mdgntfica medias fedet alte diaes ia aaU)
CircumBam vary quattuor hunc famulh V ms habet veris flor e s\ fruBus gerit alter AeBatisyCormdiaite fuppedttaasi. - ;
f errigtt in calatho maturas tertius vuasy \
Multiplicem veBem deniqi quartus hahet, ■
AjjtBit foribus mendicus homunCto^ panem In laiera^ geBu fuppltceiVeBerogam,
Scilicet id ^gnum^ quod agentibus otia taio »
• i. Commoda tempora funt omnia dtuinbus.
At contra fignum^ quod mendicantibus ^ omni Tempore, deficiunt omnia pauperibus .
Cum de coronis paulo ante fada fuerit mentio^ non eHt a ratione alienutij, Ew^/. 134. piftura Alciaci exhibere, in qua duo viri fertis exoliua contextis coronant medium, quem multi alij ramis oliuie ornati concomitantur. Hoc emblemate docet Alciatus optimum diuera a patria fummis honoribus cumulandum effe ; nam, per delineacura fimuiacrum, reprajfentaturThrafibulus Hthenienfis ciuisi qui patriam a feuitia ty- '
rannidis liberauit, deinde interpofita fide publica , de abolendis prarceritis iniu- , rijs , legem fanxit :hac de caufa coronam ciuicam applaufu totius ciuitatis prome¬ ruit; h$c lex euangelicae do<itrinm de iniurijs remittendis conformis clfe videtur.
Coftalius etiam pingit virum cura fulgure in dextra,& aquila, in folio Regali, vbi icon mulieris falce munit£e confpicitur ; hgec duofimulacra louem, &Themidcm luBadDeo oftendunt,vta Deo iufta tantummodo petenda efleinrelligamus;fiquidem Themis, petenda. falce, inrpia hominum defideria prsecidere dicitur, Deus enim immortalis ad homi. num cupiditates, &praua defideria no eft pronus, immo crimen eft putare, quod pr?- fiantiflimum numen fitimnefarij defiderij , & fcelerat^e cupiditatis explere vellit.
Huicfimile fuit emblema Florenti], in quo apparet vir coronatus cum fceptro fe- dens in throno, vbi etiam puellacum enfe, & lancibus vifiiur, cum titulo. i\ STE FfVNT QVAE A DEO.hoc etiam fimulacro Juppiter, & Themis oftenditur,naffj Author innuit hoc difticho.
Cur louis adfeBrixThemis eB^ quodiuBa putanda ^pdiuina Dei mens rafa eumq ‘i velit,
Prifci enim firaulacrum Themidis louiaddcbant, vtquicquid a Deo fadum,iuftc fadum elTc infinuarent. Quamuis nonnulli Deos nullos clfe crediderint, vel de iu- Ritiareorura dubitauerinr , curain hoc terrarum Orbe impios quandoq; honefta- tos, & iuftos deprelfosobferuauerint. Vnde Claudianus in Rufinum canebar,
Sape mihidubiam traxit fententd mentem Curarent Superi terras.^ an nullus ineffet ReBor^^ incerto fluerent mortalia cafui Nam cum dtfpofiti quafijfiem fadera mundi, ‘
Pre fcrtptof q'i maris fines, anmqi meatus^
Et lucis, noBtfqi vices, tunc omnia rebar Con filio firmata Dei.
Venim idem poetapauldpoft addebat. i .
Sed cum res Eiominum tanta caligine volui Jfpiceremylatosqmdiu florere nocentes
V exariq., pias, rurfus labefaB a cadebat ' * ■
Religio.
Poftmodum Poeta ad fanioretn quali reuerfus mentem, & difficultatis afferens folutionem, rurfus fic cecinit.
Ab Bulit hunc tandem Ru fini pana tumultum,
Abfoluitqi Deos', iam non ad culmina rerum IntuBos creuijfe queror, tolluntur in altum, '
V tlap fu grauiore ruant.
Quandoquidem vltrix necelfitas vbiq; & femper Deum cocomicatup vindex co¬ tum futura, qui a facra lege difcclTerunc.
A a Neqi

'A

luBieia dU uina qua.

j

278

Vl}risis Aldrouandi

lEmhl, 41,

Neq; ab emblematibus cataphraiftarij arcentur i^um Alciatus cfelineauerit ho¬ minem armatum cum inerme libros tenente coIloquCptem, qua pi<fi:ura Diomedes, dc Vlyifes oftenduntur ; quorum alter virium, alter Vero ipgehij lymbolum effe perhibetur: 0c enim colligimus, in rebus gerendis, robur corporis, &prudentiatn animi efle adhibendam: qua de re A Iciatus fic canit.
Viribus hic f hic f ollet acumine mentis^
Nec tamen altsrtus non eget alter ope»
Cum duo coniun6iiveniunti ViSioria certa efl;
Solum mens hominem^ dextra t/e deBituit.
Pariter Alciatus duos homines cataphracfios dpxtras copulantes delignauir, cum ^ Lth.z>c.i%» titulo, CONCORDIA. Argumentum videtur defumptum ex Cornelio Tacito, qui dextras vitro, citroqj ab exercitibus datas hgnum concordia? efTe referebat:
. . quapropter non immerito canitur i . .1
,id habet Concordia fignum

x

ScplU 4d

Vt tjuos jungit amer, iungaty eh‘iffa manus.
Demiim Alciatus exhibet piduram hominum armis munitorum in carcerem tru*- 175^ dentium tubicinem, qui claflicum cecinerat, cum ticuIo.PAR EM DEL INQ V EN¬ TIS, ET SVASORIS CVLPAM ESSE. Argumentumdepromptum eftexia- bula lefopica , vbi tubicinis in bello capti fir mentio, qui cum neminem occidilTet infontem fe efTe pronunciabat: cum tamen iudicatum fueritipfum , inter csteros, mortem magis promercii, nam quamuisprteiiandieiTet expers, alios tamen adbel. g j landum concitauerat;fiquidem, ex mente lurjfconfuitorum, qui agunt, & qui alTen-
fum prtebent, nimirum delinquentes, & hortatores, sequalffupplicio affieiendi suc. Hoc emblema in illos potiffimum torquetur, qui verbis, &confilijs Principes ad belligcrandumfolicitant,

Supecfunr adhuc nonnulla emblemata, in quibus plures virorS icones varia exer-

centiumobrcruantur:namq; Alciatus pingit vit;osfacrificioin ara parato afliftentes, vbi Serpens auicuias in arbore nidulantes vorat, cum titulo. EX ARDVIS NO¬ MEN PER PETVVM. Hae pilatura reprsefentantur Graeci facrificantes,6c,fimu- Jacro ferpentis auiculas comedentis, decem anni indicantur, quibus Graeci Tro¬ iam obliderunt. Pofteaquamin facriheia incidimus non eft omittenda pidura Co- ftalij , in qua cernuntur homines loui fupra aram fcillas offerentes : hoc hmulacro Autbor voluit figniheare Pbafelites populos , qui primitias nullius valoris , nerhpe ^ fcillas viles Dijs confecrabarit, hoc autem ad illos poteft attinere, qui fibimettpfis tantiim diuireselfc curant . Jlurfus apud Alciarumconfpiciuntur icones hominum cum tympanis, quorum alterum puifatur,aIteroquiefcente,cu titulo. VEL POST MORTEM FORMIDOLOSI. Scribunt enim rerum naturalium inueftigatores tympano expelle lupi fabrefadio,& pulfato, alterum ex pelle ouinacoftrudtum ob- mutefeere, quemadmodum in Hiftoria Quadrupedum digitatorum fuit exaratum. Hoc igitur emblemate voluit Author infinuare, effe nonnullos, qui ob morum fua- uitatem5& virtutum fplendorem, poR iportem fui memoriam pofteris relinquunt, & vicifllm effe alios, quorum mcmoriajob ferocitatem morum inpofteriratenon extin- guitur. Ferunt enim fuilfe apud Tureas Hunniadem quemdam Duce fortiffimura, cuius nomen poft mortem etiam adeo terrificum fuiffe dicitur , vt nutrices ad cohF bendum puerorum vagitum, Hpnniadem adeffe fimularenc. Iterum Alciatus figu¬ rat homines poma Loti arboris legentes, cuminferiptione . IN OBLIVIONEM PATRIAE. Hac piciura Vlyfiis comites repr^fenrantur, qui in infulam Lotopha¬ gorum prpfedi, & dulcedine huius frudus alledi, nullis precibus.adduci potuerut, vtfn Ithacam reuerterentur, quemadmodum af)ud Homerum legitur. Emblema at¬ tinet ad illos, qui , in aliquo amaeno degentes Solo, patriam obliuione delent, vcl potius fpeidatad illos, qui ad faftigium digniratumperuenientes ,&fui,& fuoruin redduntur immeraores. Infuper cfHgiat Alciatus hominem cjccum baiulantem ho¬ minem videntem, fed fradiscruribusjcumtitulo. MVTVVM AVXILIVM. Ar¬ gumentum depromptum videtur ex libro primo epigrammatum griccorum, vbiha- lefuc tetraftichon fic latine redditum.

'BmbL 1 14,

^mblf i6p.

D

C^cut

I

Monftrorum Hiftoria.

27P

Tempore eu£l4 fieri*

CmUs claudum humeris geHat^ pro munere tanm Ille oculos claudi mutua dona refert, lmperfe5li ambo coeunt, f 'id corpus i» vnum^
' ^odq-, deeH focio,pra^at vteriji fuo,
Eiufdem omnino argumenti fuit illud hexaftichonAntJphili, quod fielatine reclu¬ ditur.
Amho mendici^ cacus-, claudufqi fuerei Alterat alterius fuBulit ay te malum* g Attolens humeris elaudum^qui luce carebat*
claudi ocults dubiam tentat inire viam.
Coniunxere ftmukquod forsvtrtqinegarati Natura ambobus fic fatis vna fuit.
Hinc colligcndumefi ad fubleuandam humana? vit£e inopiam, hominem homine indigere : nam quemadmodum non omnis tellus fert omnia j ita quoq; quiuis qui- Mutuu au* buslibet non abundati propterea vuIgarsB circumferuntur pararraise. Vnus homo nullus homo. Manus manum fricat. Multae manus onus reddunt Icuius,& alia? huius generis, qua? in Rubrica Adagiorum fuerunt recitatae . Item Coftalius duoru ho¬ minum piduram exhibet, quorum alter apprehenfam equi caudam incaffumeuelle- re nititur, cum alter fingulos extrahens pilos tandem fotam caudam eucllat,inferi- ptioeft. EXEMPLVM sapientis', ET STVLTI. Hinc colligendum eft F omnia temporis diuturnitate fieri; vndeoptimo iure Ouidius canebat.
Tempore Voemrum compefeitur tra leonum.
Idem author effigiat virum lacrymantcro,& viru^p ridentem, cum inferiptione IN VITAM HVMANAM. Per h;rcfimulacra,inre1liguntur Democritus, & He¬ raclitus; fiquidem hic quoties domo egrediebatur , humanas ineptias hidu iojebat excipere, quia omnia i! Ii deploranda efse videbantur. Ex altera parte Democritus eadem motus caufa ridebat , quia humanas adliones tanquam ludicras meditaba¬ tur. Immo fi hodie rcuiuifccrcnt ampliorem,-vel ludus, vel rifus mater/am in¬ currerent , cum omnia in dies fiant deteriora ; hinc Horatius anfam canendi arri¬ puit.
Bamnofa quid no» imminuit dies ?
^ Aetas parentum pe for auis tulit
Nos nequiore s^moxdatur os ^
Progeniem vitiofiorem,
Poftremo Alciatusexhtbetduas hominum icones, & alterius veftibus figuram ci- umhl, cadarum addit, alterius verocalce/sjpiduram crefeentis lunse, cum titulo. NOBI¬ LES, ET generosi. Quandoquidem Ariftoteles inter nobilitatem, & gene- LA.dehiH, rofitatem collocauit diferimen : cum nobile vocetur illud , quod ex bono genere Anim,c.q, profedumeftjgenerofum verd,quod a fua natura non degenerat. Immo alibi idem Philofophuspr^cJariusefse afseuerauitabqutm generofum, quam nobilem appel- Uh.i.dear lari, quoniam nobilis maiorum fantumraoda^virmte,& gloria refulget, gencrofus teateendi, aurem, & fuis, & maiorum virtutibus commendatur. Itaq^cmnes generofi funt no- bilcsjCum tamen non fit necefse huius propofitionis conuerfionem admittere, cum H omnes nobiles femper non fint generofi:namq; nobiles quidamob^animidemiflio-
nem a virtute maiorum degenerant. Apud A thenienfes igitur, cicada erat nobili- cicada cur tatis fymboIum,&proprerea crinibus illas nodabant , vt nobiles ,& indigenas fe effet fymbo efse eundis manifeftarenr, quapropter Athenienfes nempe cicadife- nobiU’
ri cognominati fuerunt. Huius ratio inde orta effe videtur , quia, inter c;eteras ani- tatis, mantes, ckadx potiffimum indigena? nominantur, curo in ea regione.in qua nafeun- cur , ^pariter viuant, & moriantur. Quaraobrem homines iadatores, & gloriofos y^T7iym nimirum cicadis tedos iure optimo appellare poterimus . Cte-
terura, quia Romani alijs populis nobilitate antecellere vifi funt, figuram lunarem in calceis habuific retulerunt, vcl ad fignificandam Romani Imperij conditionem, quod fiatim crefeebae, & tradu temporis, inftar Luno?, decrefeebat, vel, ex aliorum mente 5 ad inurendam vir is fuperbis notaro inftabilicatis rerum humanarum, cuius fymboltim Luna effe perhibetur, qu^ abobfcuritate in Iumen,^rurfusin obfcuri-
Aa 3 tatem

J

280

VlyfsisAldrouandi

Symhdlam
pobiliiatis»

tatem reuermur. luuenalis huius Infignis figura Lun^ notati meminitj quando dc Fabio verba facit hunc in modum.
& fapens^ ^generofui^
Apfo/itam nigrp Lunam fuhtextt aluta,
Immo Arcades hoc calceorum genere piClura Lun« notato vtebanturjVt cOdlis propriam antiquitatem infinuarent, quoniam vniuerfum mortalium genus olim di- luuio estindum ab Arcadibus rurfus originem traxifie exiftimarunt ; quocirca , fi- gno Lun^jfealijs antiquiores eife indicabant. His addamus tanquam coronidem pulcherimum Florentij emblema ad canodoxiamfpedtansjin quo duo viatores a d- uerfo tramite progredientes ad radios Solis pinguntur : quare vmbra alterum co¬ mitari, & alterum antecedere videtur i cum inferiptione. IN AMBITIOSOS. Itaqj fi rede has icones contemplemur, harum altera propriam vmbramfequi, al¬ tera vero illam fugere videtur ; quapropter hexaftichon Authoris hoc difticho ter¬ minatur, in quo ambitio ad animi dcmdfionem comparatur.
Gloria fic humiles ample£f ii^t, at fibi qui f quis Pdfcit fi nimia hanc ambitione^ fugit.
Poterimus ergo gloriam introducere fic loquentem, ^^ifequimrfugiOjquifugitiipfafequor^

NVMISM ATA

Caput sn idonetis'*

'ApolU con* feruator. Lib.2^,hte’‘ fogU

A

Caput lauro coronatum.

I Sol oriens quomodo de ssptaretur.

N veteribus memorij s hoc feriptitarum legimus, & in aliquibus num¬ mis etiamobferuauimus, quod imagines tura partium humani corpo¬ ris, & interdum integri hominis in monetis Antiquitas impreflitildeo in prima facie huius Rubrica? de iconibus partium, & deinceps de in¬ tegro hominis fimulacro verba fient. Quando igitur humanum caput in multis numifmatibus cufum obferuaturjpro comperto habendum e7I,i)lud, ad ma¬ gnificandam figuratiexcelleniiam, vel quoad doCtrinam, vel quoad dominiu , im- preffura fuifle: fiquidem figura capitis Virgilij.vel alicft-um Poetarum, excelI6tiara, ^ C^farum^ero, & aliorum Principum prieftantiam Imperij denotat. ^ ^
In nummo ceneo caput lulij C^efaris , cum corona ciuica cufum , clementia figni- ficarc perhibetur. In alijs nummis confpicitur caput hominis lauro coronatum, cu¬ ius occipitiumphareira,& frontem ftella tangit j hinc fortaffis Apollo conferuaror defignatur. Item caput bumanumexuuijs caprae te<5i:um, cum fulmine ad iugulum,
& arcu ad occiput vifitur,cum poftea in latere inuerfo numifmaris icon Pegafi,& fas- gitt£e appareat; qua? fimulacra, ex mente Valeriani, velocitatem velociflimam indi¬ cabant. Erizus monftrat numifma Antonini cum capite , & pedlore muliebri tiirrf- bus coronato, atq; hac ratione Vrbera Laodicenfium indicari alTcuerar . AliOquin pr^dida capitis figura vna cum effigie capitis viri, & caducei ad occiput, McrcU- rras denotatur, illa autem defignatur ciuiras,qu£B numifmain honorem Principis cudi iuffit. Infuper ab Erizo caput viri cornibus arietinis decoratum oftenditur,quo 0 ; fimulacro, lupiter Amon Colonice ColTce, vulgo Orbetelo nuncupata Dpus olitii tutelaris fignificatur.
Apud eumdem Erizum eft numifma Antonini EIiogabali,in quo venuftum homi¬ nis caput corona infignitum, addito lauri ramo, cufum eft : namq; fimili icOne Sof lera fi onificari credebant. AHoquin, ad eumdem indicandum, in nummo argCnteb Marcf Antonij apparet capur viri radijs coronatum in medio templi quadratbquam- uis in alijs monetis caput viri imberbis , crinibus paffis , ferpente ab vtraq; aure pendente intueri licear; vt fortaffis Sol oriens fignificetur . Aliter Valefianus re¬ fert fe in quibufdam numisobreruafie caput humanum radijs coronatum cumdex*
tra mana alata, & p?ffa, vt Oriens defignaretur.
Quandoq;numifmatacaput hominis infignibus militaribus affixum reprsrfentSt, quod in nummo aereo Ciaudij C?efans potiffitnumconfpicituri,vnde,exfenteatia

Monftromm Hiftoria. 281
Erizij, viiSiom manifeftatur, quam Romani de Barbaris reporfarunt. Alioquin Pie¬ rius Valerianusjad Vi^Soriam patefaciendam, caput muliebre alatum capillis in no¬ dum colledis, in aliquibus monetis , obferuauit . Nam caput muliebre cum cupi- Cdpm mu- dine ii) numifmate argenteo lulij C£Efaris, Venerem demohfirare perhibetur. Utbre, Aliquando in numifmatibus cofpicitur capur mulieris galeatum, quo multi Romam /ignificariaireuerant, vel quia Romani omnia armis fuperauerint, vel quia a Marte ortum duxerint, aut quia Romam orbis capur pr^cdicauer/nt, vel quia id prardiuina- rent.ex mente Valeriani, quod Chriftus P/tro eratdidurus , nimirum capitis no- lib. 3. hie- mcn elfe alfecuturum, dum Rom^ fedem Ecclefiip erat fundaturusi propterea Pe- yogl,
^ trum vocauirquafi petram, dum ad immobile capifolijfaxumarpicerer. In alijs mo¬ netis eonfpicari licet capita muliebria vtrinq; fingula , capillis nodo fmplici colle-
quibus, ex fententia Valeriani, libertatem Antiquitas defignabar . Ceterum Lih.c^o^hie in alij s nurnmis duo capita ab vnica ceruice prodeuntia apparent, cum altera nummi rogL iacies figuram nauis referat: quare Aeneas Vicus fuit fiuius opinionis , hanc mone¬ tam fuifse cufam, vt aeterni honores Saturno decernerentur , qui Italos fationem, & Nh,
putationem docuerat, Alioquin,ex aliorum mente per duplex caput. Legislator, cap.^. Scpiifiura nauis, fluminis commoditas denotatur. Tandem duo capita confpiciun- z)ao cApita, tur in altera partenummi Tenediorum, cumpars oppofita figura fecuris repraefen* tetjficenim feueritatem indicabanr:quandoquidem cum Rex Tenediorum fuppli- tium capitale adulterio mdixiiret,& proprium filium deprehenfum vna cum adulre- jp ra fecuri percufiflet ; deinceps de feueritate faCius eft prouerbio Jocus . Securis securis fTe» e fse ^i fse^iA^
Praeterea in picrifq, Antiquorum numniisduirmanusiunda?vifunrur ,qu;^ pro- culdubio fidem in dicabant, cum inferiptio id infinuare videaturmam in aliquibus le¬ gitur . FiDES ROMANORVM. in alijs vero. FIDES EXERCiTVVM'.
Quamuis haec manuum copulatarum figura ad alia etiam fignificata trahatur. In alijs nummis quandoq;typus manus expanfie cernebatur, quod fignum exercitus Impe- rij Romani praeferebat, vt beneficium Concordiae oflentarent. Sed in monetis Phi¬ lippi Imperatoris brachium extenfum, cum manu aperta apparet, & hoc fimulacro Gabriel Simeon libertatem indicari arbitratur. Id melius explicatur nummo T^. Lih.de il- Claucjjj Caefaris, in quo manus dextrapilciim tenens, laeua exporre(Ra,viderur,cum luBr, epiu inferiptione. LIBER FAS AVGVvSTA. Et quamuis pileus per fe libertatis fym anuq,
^ bolum infinuaret, manus tamen aperta fignificatum auget, ad cjifFerentiara manus complicata?, qua? apud prifeos impedimentum demonftrabat . Alioquin in num¬ mo Qratiani, mapus mulierigenuflexaeporrigitur, cuminfcriptione. REPARA¬ TIO REIPVBLICAE.
Hadtenus de figuris partium in nummis dilTeruimus, modo ad integra hominis fi^ mplaera in moneris irapt efla accedemus.PrimLim fi de icone pufionum fermo habea¬ tur, Aeneas Vicus exhibet nummumCommodi,in quopueri quatuor ad quaruoran- ni partes exprimendas vifuntur ; quamuis alij retulerint, horum puerorum tres nur (S>uatmr dos , & quartum indutura efle ;immo addunt nudorum primum, manibu^ calathum tepora floribus plenum, ad Verdenotandum, geftare, fecundum dextra falcem, ad roeflem indicantur. Aeftatis indicandam, tenere, tertium fipiRra calathum frudibus onuliura, admon- - ftrandum Autumnum, ferre, & quartum tandem indutum humeris bacculum, a quo pendet anis mortua bajulare , vtfortalfis hyemem manifeflaret. In numifmatibus quibufdam eonfpicitur luucnis coronatus cum tripode, dextra fagittas, larua citha¬ ram flringit,^ immanisferpensadpedesiace,t,ibiquoq;cerniturlauruscumcor- uo,fub qua nouempuell2efedenr,vbifcafebraaquge perennis eft. Erizushis fimu- Apollo cum lacris, Apolline cEj Mufis in monte Parnafo apud fonte Gaftaim repr^fentari arfii- tiatur . Quampis fimulacru Apollinis in aliis nummis aliter effigietur. Sjquidern in¬ terdum confpicicur iuuenis ftans finiftra lyram tenens , vbi vir nudus afbpri eft alli¬ gatus, de cuius ramis fiftula pendet: fic enim Marfiam ab Apolline fuiftg fuperatum demonftrabant. Erizus monftratiuuenembaiulantem Arietem, & Mercurium eflTe autumat. Sed aliter' figuratur in numifmate Hadriani , ybi icon iuuenis altera manu ^ Mercur^ caduca?um, altera vero Imperatorem apprehendit, cuminfcriptione . F.^LICI« varia. TAS A VGVStI. Atin nummoicneo Vicelii icon viri cum virga, &ferpente ,&
' Aa 3 nodua

282 Vljfsis Aldrouandi
nodua ad pedles> Aefculapium figniffcat. Aliter vir ftans ,&adha?rcns baculo, d Serpente circumdato denotat Aerculapium , vbi confpicicur icon mulieris ferpen- tem pertractantis, queeHigiam, fiue Deam falutis denotabat. Ha? autem imagines iuxta fententiam Erizi, cujfe fuerunt ad denotandum, veram totius Orbis falutcm eflciilum Principem, cuius imago in altera parte numifmatis confpiciebatur.
Pofteaquam in virorum icones incidimus , licet confpicari in nummis Domitiani iconem venerandi viri, qui dexrramtribus mulieribus extra terap'um genuflo.is porrigere videtur.- fic enim arrogantia Domitianioftenditur, qui ex fententia Eri- Xyomiuani zi, tanquam Deus adorari voluit. Hic obiter notandum c/1 quod ante diCtaturam arrogmtie, C. lulij Ca^faris, in numifmatibus, nonnifi Deorum effigies imprimebatur , & pra?- ^ cipue illorum, quos Antiquitas fingulari quodam honore afficiebat, jn nummo ar¬ genteo Auli Pofihumieftc^elatura viri, ante aram, manum dextram ad taurum por¬ rigentis: hac ratione Veteres Sacerdotem Diana? f^crificantem dcmonftrabant. Quando vero viri tres vefte Sacerdotis induti, ad quorum ped^s miilteC animantes Imperator iacenr, ante aram vifuntur, ex fententia Enzi, Imperatorem facra E cille oi? edunt. facra faciet Alioquinvir indutusveftibus Sacerdotis feropham in temp'um ducens denotat Con ; ^uomodopi» fulem, qtii de Vidtoria relara,meritas Diamv agit gratiasiqueraadmodu vnufquifq; j geretur. in numifmate ameo Marcelli contemplari poteft.
Non defiint in numifmatibus icones virorum armis monitorum , qua* varios for- I tiuntui' lignificatus: nam iuxta fententiam Erizi vir armatus in nummo dextra ad- Marsvar^s h^Trens clypeo ,& liniltra iacuJo humi fixo , Martem Dt um lignificar , &qu3ndoin modtt fgu- ahjs nummis vir cIypeo,&iacu!o armatus vcluti gradiens confpicitur,cx codemee 1 fabatur, aurhore, Mars propugnator denotatur. Alioquin licet intueri in nummo argenteo CaracaliF, virum galea, lorica, ochreis, clypco,& hafia munitum, qui Martem vi- toremoflentaf.-cum ide, mfimulacrum in nummo teneo Mame£e,,& in nummoargen- teo Hadriani confpiciarur. Aliter in nummo teneo V itcjij apparet vir armatus ga- | lea, lorica, & ochreis, finifiraclauam, & dextra ViCioriam alatam rcnensjqui Mar- ^ tem vidorem, fecundum aliquos, ofiendit : quamuis in moneta tenca Antonini Pij, eamdem iconem cum pugione, & tropheopoffimus intueri.
' Verum quando numifmaciim fimulacra exhibent virum galea tedu , armatis cru¬
ribus, cum fceptroin dextra,& hafia infiniftra.necnon pede dextro tefiudine pre- Utoaorisuo. mensjiuxra fententiam Chouli, Honorem manifeftat, qui Aurhor tale fimulacrura
in nummo a?neo Vitelij fe vidilfefapetur. Etenim vir dextra haftam , & finiftra or- ^ bem tenens Imperatorem Mundi Dominum ofiendir. Nam quando idem fimula- erum fecus pedes habet captiuum nudum tmanibus vindis,ad mentem Enzi, 7 yi an- numab Imperatore fiiilTe profligatum intelligere debemus. Etquandoidemvirar- matus cum hafla in dextra, & fceprroin finiflra, pede finiftro homine hurm Aratum premit, & ab veraq; parte homines cum vafis, e quibus aqu^ effluant ; tunc Erizus Imperatorem, fufis boftibus,\Armcniam,Mtfoporamiam,& Parthiam occupafle fi- gnificatjnam per vafii aquam eifnndentia, Araxisj^c Euphrates flumina mrelligen- da funt. Alioquin idem fimula erum in nummis premens virum humi Aratu cum vr- na, Erizus elfe Imperatorem Germaniam debellantem mbhArat. ImmoidemAu- thor ponderans in numifmatibus virum armatum, qui finiAra pilum f ener,& dextra hominem armis , & fpolijs onuAiim coronare videtur , vbi duo captiui fecus pedes j) confpiduntur, inquit inde conicdiandu elfe, vitfloriam de Germania fuifse relatam. Italia reUi Pariter vir Aans,fiDiAra baAam tenens, & dextram mulicrigenuflexiE porriges, qua?
01 bem manibus renere videtur, Italiam ab Imperatore reAituta fuifse indicat ; cum Erizus, icone viri, Imperatorem ,& icone mulieris , Italiam deAgnet . infuper vir adhterens ha Atc, cum icone mulieris dextra nauisclauum, & (ini Ara cornucopia? re¬ nentis, vbi quoqjfit icon alterius mulieris dextra virum coronantis, ex mente Erizi, Fortunam, & Vnftoriam Imperatoris denotat.
Quando aurem vir armatus finiAra premit haAam,& in fuggcAu plures homines armatos alIoquitur,veluti videre licet in nummo ^neo Commodi Imperatoris, ruc, vtfcripfir Choulus, Fides fignificarur. Aliter in numifmatibus quibuidam aliquan- | do apparat homines armari, veluri tot milites intentis auribus adAantes, cum inferi- | ptione, ADEOCVTIO. ^3m,quid3gendumersGtjfignificaie voIcbant:fiqufdem
’ aufcul-

tuta cjuomo' do pingere¬ tur,
Fortunas ^ Visoria,

Monftroram Hiftoria.

283

Sufcultatioefl: quoddam indicium operis, quod homo aggrefsurus cft . Verum figies viri fupra fpolia, cJypeos, & arma fedencis, manu fub genu adhibrfa , fecun- dum Erizum, Regem Daciae ab Imperatore fuperarum faiCse indica\ Propterea- quod imago hominis fagittam iacuiantisin nummo. Darij PerfarLun Regis cufa^ fuit.
lam ad icones fupra equos c£ef aras accedemus; etenim per virum armaru in equb' fedentem, hafta, & flagello munitum, Erizjs Martem defignat . Neprunus veroia moneta Tarentina argentea fle figuratur, v ' voluit C houlus. Ctelabarur vir nudus galeatus equitans , cum panno ab humeris pendente^ & a ventis agi aro, item cum
E iaculo in dexrra, «St duobus in finiftra. Alioquin vir equo adhserens cum iaculo m / finiftra,&icone ftejiie capiti impendentis ; Caftorem Deum manifeftat. Etizusta* menhoc fimulacro, Prouinciani Parthorum oftendit. Quando vero intuebimur vi¬ rum fupra equu alatu, qui teiu in beflia capite leonis, & draconis mtegrata lacula- tur,Perfcumcura Ghimera proflantem intelligere poterimus, vt fignificauit Enzus; quamuis a!ij dixerint iuuenem in equo alato fedentem efse Belerophonte/ed tamc hie cu Perfeo coincidic, cu nomen Belcrophontis viru probu, & prudentem often- dat. Aliter vir in equo currens, & hafla percutiens leonem, iaxra Eri^:' fentenciam, fignificat illu, qui in publico fpeCtaculo cu Ferisdimicauerir.Verum duo viri equi¬ tantes, & brachium dextrum extendentes, quemadmodum in nummo argeeeo Phi¬ lippi licet confpicari, ex mente Chouli, virtutem fignificant. Quando autem in nuv mifinatibuseR vir armatus equitans, quem vir armatus pedefter anteccdatj&plu- res armati fubfequantur, tunc Erizus expeditionem Imperatoris ad bellum mtelli-

git. Quemadmodum etiam vir equeftris currens claua munitus Imperatori ad bel¬

lum properare indicat. Sed fi equitans hafla alium virum humi ftratum percutiat, tunc, vt opinatur Erizus, Imperatorem Sarmatas, «& Gothos debellaflepronucian- dum efl: Et quando equitantem pedefter eum tropheis procedit , & alius cumln- fignibus militaribus fubfequitur, tunc Erizus viCIoriam de Parthis relatam diuulgat. Et fiaccidat, vt in moneris vir pedefter Inflgnia militaria finiftra ferens equitatem procedat , tunc diflipatis hoftibus , «St occupata Prouincia , Imperatoris reditum in¬ telligere debemus . Demum nufnifmata orea Traia ni cum iconibus duarum Pro¬ vinciarum funt rara,& ponlfimum illa, hr quibus eius fimulacrum equitatis con— fpicitur .
G Humana fimulacra abfq; vefllmentis aliquando in numifmatibus confpieiuntur. Nam numifma argenteum L. Dmruli, & C.Marcelli exhibet figuram viri nudi dex¬ tra fulmen, & loua aquilam tenentis cum ara, j& ftella, vt denotet rem diuina loui perai^am, pofteaquam templum louis Capirulini fulm'inarum fuit. Vir feminudus in eminenti locatus fede manu dexrra ad aquilam porreda,cum curru Solis, & Luno cufus fuitin nummooneo Alexandri», vt lupirer 0'ympius fignificarerur . Etenim lupker vitftor icone hominis feminudiin cathe^dra fedcntis cum hafta in finiftra , & victoria alata in dextra demonftratur, quod fimufa^Crum in nummo onco Domitiani poftumus intueri. A lioquin in niim!fmare»oneo Neroif) !.s homo pariter feminudus in cathedra locatus cum fulmine in dextra hafta n finiftra confpicitur , addouem cuftodem indicandum. Qua mu s, ex aliorum me ntcTin nummo argenteo Vefpa- fiani, icone viri nudi in-finiftrahaftam tenentis, & dexrra aram ardentem, lupirer

^cuftos demonftr.etur. Verum Ghoulus virummudum-tom hafta in dextra, & fulmine

infiniftrainnummoargenceoGordianicbnte-mpIaPUfi dt hacratione louem vito¬ rem fignificari a-lTeuerat. Quamquam Erizus virum nUduni dextra fulmen iaculan- tem, & auem finiftra tenentem obferuans?, lonefli fulminantem denotari autu-
raati' , . . V r- i'.
Coterura in exprimendo loue feruatore , autliores inter fefenrenfifs diffident. Nam Choulus in nummo argenteo Domitiani monftrat virum nudumdextra fulmen tenentem, & finiftrumbrachium attollentem, & hoc firaulacrum loui feruatori affi- gnat. Idem author exhibet nummum argenteum Antbnini Pij, in quo vir nudus te-^
• nens iri dextra haftam, & in finiftra fulmen obferuatur, i&hoc modo louem pariter feruatorem expftmrt. Sed in nummo ^neb , & argenteo Gordiani ; nec non in mo- pera argentea Ma^timiani, vir quidem nudus apparet panno sd dorfum^proieCto
cum

.. . .. ...x. '■ &
•£.. S
Iconisviro- ei^uttad'- ttum . ’

taHof Zle’,

-i '*■

s ■o . . ■ f

'Expedim ttn^eratoris ad belLitm,

SimuUcy^ tiada in mo* aetiSa

ffomo femi” nudus vbia

SimuUeru louis fer a a toris

284 . Vlyfsis Aldrouandi
cum fulmin^ in dextra') & hafts infiniflra, ad cuiuspedes homuncio apparet j hacqj ratione louetijreruatoremmfinHaor, nam per hominem paruum in hoc nuroifraate fculpcum) Imperatorem d loue feruatuin intelligunt . Quando vero in nummo ar¬ genteo .Alexandri Seueri confpieamur hominem nudumjpanno ab humeris pedcn* IttpUer fYO- dextra fulmen iaculantem,&finiftra aquilam tenentem, louem propugnatorem pugnator, intelligere debemus ,• fed ba^iquando in eodem nummo confpiciamus viro nudum dextra hartam, ^fchniftra fulmen tepentem, louem flatorem apprehedere debemus. y»piitr Choulus tamcPjad flgniflpandum Ionem flatorem, in nummo argenteo Diocletiani,
$or, v>ruai nudum papno ab humero finiftro pendente, dextra orbem cum viifloria te¬ nentem, & cum aquila obfejuat. A
Ha<flenus de roue,modb ad Neptunum fermo conuertatur ; etenim Choulus in nummo argenteo Augufli, & Vcfpafiani virum nudum tridente armatu, & orbem pede flniflro premenrcobferuat, quod fimulacrufuircufumpofteaquam Deo Ne¬ ptuno, poft reditum a bello napalijgratiie habitx fuerunt. Pariter vir nudus, cum , panno ab humeris pendente ventis agitato in cymba a duobus eqpistradtain num- Heptuni fi- mo argenteo M. Agrippre eufus Neptunum fignificar.Item in nutno argenteo Pora- mulacrum, pei obferuarur rutris in naqi , cuius fafligium vir nudus tridente armatus occupat, quo fimuUero Neptunus pacificus demonftratur. Alioquin in eodem nummo, vir pubetenus in duas caudas pifeiuradefinens , ambabus manibus cJauum nauis ftrin- gens, Neptunum iratum oftentat. Demum in nummo argenteo Demetrij, vir nu- V'0oria na dus tridepre quali perculTurus videtur, & hae ieone Neptunu exprirauntjeu in par- g oalUqm^o tcoppolita numifmatis confpiciatur prora nauis , cum v.idoria alata , qu» dextra do pingure^ coronam, & finiftra palmam geflar, vt viefloria napalis deflgnetur. gur, lam properandu eft ad alia fimulacra , quibus alia Prifeoru Numina fignifican-
tur. NamErizusin humis aliquando contemplatur duos homines nudos flantes, quorCi alter clautradhsrrer, alter caduceo, cu talaribus ad pedes, per hunc, Mercu¬ rius, & per illum, Hercules eft intelligendus , qu3J duse icones, ad manifeftanda fa- pientiam, & fortitudinem Imperatoris, in numifmatibus cufe fuerunt. Aliter idlus vir nudus claua, & leonina pelle munitus in nummis, Herculem denotat, quam ima¬ ginem fcrjzus,ad indicandam virtutem Imperatoris, in numifmate calatam fuifle Herculis fit- autumat. Quando autem idem vir nudus dextra attollit ciauam, Draconem arbori mulacrueri pomifera? adhicrencem perculTurus, bracbiumqjfiniftrum pelle leonina tedumha- ptetts poma, bef, iuxt3 E^^j^Mndicat Herculem, qui poma aurea ex hortis Hefperi- C
dum eripit.
Si profequamur meditantes numifmata, in quibus icones hominum nudje con- fpiciuntur,in nummum aureum Aureliani incidemus, qui exhibet virum nudura^» djjs.coroiiatum,’pannoahhumeris pendente, orbem dextra tenentem cum captiuo Sol oriens ad pedes, quo fimulacro, ex fcntenciamultoru, Solem orientem fignificabant . In quomodo tn nummo etiam 3?neo Conftantini virnudus confpicitur, pudendis panno tedis,cor- dtcaretur. nucopice eft in finiftra, & pateradn dextra penes aram, «& per hanc iconem , Genium Populi Romani intelligebant. At vir feminudus finiftra tenens orbem, & dextri^ tria capita, infinuabat cEternitat.fi ,n5 per fimulacru triceps, tempus prcefens , prag- teritumviSfi futurum notajbafur)hocq,firauIacrorEternitatcm Imperatori precaban¬ tur. Aliter wirfeminudusgaleatus, cum baftain dextra, &cornucupiae in l^ua,con^ ^
fpicirutin nummo CEoeo M.Aurelij, quse imago ex mente Chouli, Honorem often- tabat , Derau in numo M. fJereni; ccElatus.eft vir nudus finiftro humero fene ba- pietatis ff iulans, quo fimulaero, Choulus pietatem fighificat. Pariter in nummo argenteo Iu- Ptulacrum, lii C.^fapis,yirnwdus baiulans fenemconfpicitur, finiftra vero tenens muliere ga¬ lea, & hafta munitam, quod fimulacrum, vt voluit Choulus, Aeneam ferentem An- chifem, & Palladom fignlficat.
NumilhitJta plerumqj icphes hominum in curru exhibent; propterea Erizus feri- bit, fi aliquando contingaiaVt in monetis confpiciatur vir in ourru a quaruor ele-^ phantistfa6^Q,cum ranjQ.4aurco in dextra, & fceptro aquila decorato in finiftra, tunc Imperatorem, debellata aliqua prouincia,criUmphant€ intelligere debemus. ArahU fu- AIioquin,ex mente eiufdem Auihoris, vir dextra tenens ramum , & finiftra quid fi»
terata ieon, milc clausa, vbi icon Cameli? & Struthionis fit, Arabiam ab imperatore fuperatam

" effe

Monftrorum Hiftoria.

285

cfle figniHcat quamuisalij velint, per virum in curru triumphali a quatuo,r equis tra!$tum, femper intelligendum effe lmperatorem,qui,rupcrata aliqua Natione, triumphum agat. Quando vero idem vir in curru fedens a quadrigis trado, manu finiftra Infignia militaria geftat ,tunc Erizus Vidoriam de Armenis>& Parthis re¬ latam demonilrat . Aliter fi virum flagello armatum in curru fpedemus , hunc tri- m artit fi- 2US Martem cognominat. • muUcmm,
Icones hominum in nummis fedentes aliquando apparent, &propterea Erizus hominem fuper Tauro redentem, in nummis. louem appellar. Figura etiam huma¬ na fedens, manu exporreda, pollice fubmiflb, in moneta M. Catonis Propraetoris i^Oforia eo E cernitur ,qu:evidoriam confilio partam fignificarepoteft. Et quando in nummo filw farta* effigiatur vir fedens dextra orbem tenens, qui a muliere alara coronatur, Erizus in-, finuat hunc elle Imperatorem, qui, ob relatam de Britanis vidoriam, coronam pro¬ meruit. immo, vt fentit idem Erizus, quotiePeumq; in numifmatibus apparet figu¬ ra Vidorrse virum coronantisjtunc id fadumfuifie infinuat,vt fingularis honor Im¬ peratori decerneretur, cuius imago in altera nummi parte apparet . 'Interdum vir fedens in eminenti chathedra coronatus a Vidoria , cum icone mulieris fpicas por¬ rigentis, exhibetur ab aliquo numifmate: vnde Erizus elicit indicari Imperatorem, qui propria munificentia populum a penuria liberauit.Idcirco in nummis T.Vefpa- iiani Casfaris cernitur vir tenens dextra iconem mulieris, quas libello, & cornucopia? cfl munita, vbi quoq; fiipulacrum nauis cum calatho , & fpicis apparet , vt oftenda- eratar ^ tur Imperator, qui fummainduftria annonam procurauit; icon enim mulieris , ad ia»
mentem Valeriani, propter fpicas an nonam defignar. duiirta an^
In nummis Tarentinorum vir fedens fupra Delphinum confpicitur.hinc Tarcn- nonam fro- tumab Hercu lefuifse conditum conijciunt:quamuisinalijs moneris , per hoc fi- curam quo-- mulacrum, vt voluit Paufanias, Phalantum Lacedemonem intelligant; imino aliqui, pw^e- hoc eodem fimulaero, Telemachum Vlyffis filium oftendunt.Cum autem numifma- taexbibenticonem viri flantis, & manum mulieri genuflexa? porrigentis , tunc Au- thoresReftitutorem Reipub!ic2eintelliguntj&e6magisadducimur,vtidcrcdamus, ReBitutoris eum in nummo fimulacrum Imperatoris quemdam genuflexum fubleuantis obfer- ^apubUca uauerimusjcumhislitteris. RhSTiTVTORi GALLIjE. -Sin vir flans poft tci^- ga habeat multa arma, mulierq; ibi marflafedeat, cum arbore Palmae, tunc heeenu- “ mifmata , exfententia ChoLiIiVpoft ludeam captam cufa fuerunt. Qaamquamhoc fimulacrum in varijs numifmatibus varie caelatum confpfciarur. Deniqj vir flans fi auem iijtoeatur, ab f rizo Imperator augurium captans exponitur,
lamiad varios manuum geflus in moneris obferuatos accedamus. Namq;in num?* mo Alexandri Augufti fimulacrum humanum cft I^^ua haftcE innixum, dextra porri¬ gens^ digitis demiffis,& pollice pendente. Cum his litteris . R ESTITVTOR. In ninnm6,quiihfcribitur. TRAlANVS HADRIANVS’. Confpicitut figura Im¬ peratoris iungentesdextram ttianum dextra cUiufdam Deilcdentis.Inferiorpars monetee his litteris eft ekarafa< AD VBNTVS AVG. Sed fi in nummis appa¬ reat figura viri fungentis dextram alteriqs dextra?, muliere armata pr^fente , tunc Erizusjhocfimulacrojimperatoremalteri Imperium tradere, Roma afTentientCjde- clarat. Alioquin vir genuflexos dextram dextrse Imperatoris copulans, fecundum ,j3 aliquos, denotat Phrygiam Ptbumciam Imperatori gratUlantem . Aliter viri duo
dextras lungentes, fecundiim ErizUm, concordiam dudrum Principum fignificanr. pg/aJonora Sinhorum duorum virorum alter toga, & alter pallio indutus fit, qu£e fimulacra in friant ^ nummo C. Egnati; videntur, cum oppofitum nummi latus Cupidinem alatum exhi¬ bear, tuncj.his iconibus, exprimitur Cohcordiaj qme inter litteras, & arma eflTe de¬ bet: etenim GabrieI Simeon, icone hominis togacij pacem , & icone pallio Induti, deil-
bellum intelligit. Licet alij,ad defignandam Conoordiam, & Fidem, addant iconem laBr.anttq» colutnnaesquod fimulacrum in nummo quodam Hadriani confpici foiet.Simulacrum ^^ttaph» hoiUanum dextram expanfam porrigensj & l^ua donarium in ara ponens, in nufnmo Antonini intueri polTumus. Idem fimulacrum in nummo aureo L. Aclij G^cfaris ap¬ paret, cum inferiptione, PIETAS. Et in nummo Gordiani Pij.efl fimulacrum bu- manum palfas hinc inde manus ad Coelum tollens , cuni inferiptione . P lET AS AVGVSTjDemuni ip nummo lulise Pia? cetnitur Veneris fimuIacrum, dextra ex-

2Z6

Vlyfsis Aldrouandi

mi4

Veuuscur panfa, cum l^euahaft^e innitatur, infcriptioeft. VENVS GENETRIX . Quan- ^enetrtx, «^oquidem Romani, & poriffimum gens lulia a Venere genus fuum trahere alTcue- rabant, & h^c moneta ad explicandam partus felicitatem cufafuilTe perhibetur.
Cum infinita fere numifmatum fint genera, modo rariora funt recenfenda ideb notandum eft monetas aureas, &: argenteas Othonis cRe raras, cum tamen monet® ®re® antiqu® efie non videantur. Irem rar® funt monet® argen te® Augufti,& potiflimumqu® in altera parte coronam quernam referunt,imm6rar®,qu® ftatuam Augufti equitantem repr®fentanr. Numifmat3®rea Vefpafianifunt raraj&potif- T^umtfma fimum illa, qu® lude® capt® imaginem exhibent. Monet® ®re® Tiberij rar®funt iararaqaa tantummodo ill®, quarum alterum latus e/figiem templi e® latam habet. Paritfera- rafunt numifmata grea cum effigie Augufti, quorum oppofitum latus corona roftf^- ta eft infignitum. Sunt quidem rar® monet® ®re® Caligul®, fed potiffimum ill®, quarum pars oppofita fimulacro De® pietatis eft decorata. NumiTmara ®rea Clau¬ di), illafunt rara^quoruminuerfum latus gemino cornucopi® eft refertum. Neronis nummi ®rei illi funt rari, quorum pars oppofita nauem roftratam exhiber,&ranfli- mffunt illi,qui effigiem Pope® eius vxoris c®Iatam habent. Galb® nummi rari funt®rej, qui ftatuam Vidlori® exhibent.Seueri monet® funt rar®, in quibus duo apparent capita, ^ rariffim® in quibus eft icon templi,
Commodi numifmata funt rara, in quibus eft mater Deoru , rariffima , in quibus quaruoranni tempora, &; quatuor pueri confpiciuntur, Reperiuntur quidem plura numifmata Antonini 3 fed rariffima funt, qu® iconem Itali® cum Aenea Anchifem baiulante oftendunt. Hadrianirari funt nummi, in quibus plures figur® apparent. Rara quoqj funt numifmata L. Vcrijqu® plures habent icones, necnon illa,qu® fta¬ tuam Imperatoris a Roma coronatam repr®fentanr.M. Aureli) monet® funt rar®, qu® pluribus figuris funt refert® , immo rariores ,qu® fimulacrum templi Dian® Ephefi® oftendunt. Monet® Domitiani roferentes ftatuam* Imperatoris equitan¬ tis funt rarifsim® . Item nummi Neru®, cum effigie Rom® renafeentis , non re¬ periuntur.
Caracal® nummi funt rari, in quibus fimulacrum Herculis confpic/tur, immo ra- iconem Herculis Hydram necantis referentes. Numifmata Get® cu tribus fig^*"*^ equitantibus funt rara, irem nuraifmata Alexandri,in quibus propria effigies hut fizaris icone Mame® Matris confpiciuntur. Pariter numifmata Gordianiiunioris cum

multis figurisfupra pontem funtrara,imm6cufimuIacro Herculis j&Mercurijra-

riora, Monet® Philippi cfi propria effigie,& eius fili) funt rarifsim®; quemadmodum nummi Marti® cum imaginibus Philipputb, nempe mariti, fili) rari funt. pcmiim numifmata vitei i), cum rarifsima,fint magoi®ftimanEur,
Deniqj quoad effigies proprias, numifmararara funt Caligul®, NeronisjCIau- di) , Germanici , Drufi, Galb® , Titi, Neru® , Pauhni, Lucili® , Crifpin®, Seueri, Get®, Caraca!®jluli® Pi®, Iuli® Mame®, Maximi, Maximini, Papiexii,Ba!bin/, Phi¬ lippi iunioris, Decii iunioris, Treboniani, Volufiani, Valeriani renioris^&:Galicni,& li®e de monetis, figuram humanam re|)r®fentantibus di^a fgffic/ant.

SI M VLACRA

A

G

D

Julihtde fart, litter»
mttSi

V M fiift® imagines hoc in loco rccenfend® 3 vel aliquam partium, humanarum iconem , vel integram hominis figuram referre debeant primo nonnulla ad partes fpedantia litterarum monimentis manda¬ re dccreuimus,vr deinceps diuina,& prophana Ethnicorfifimulacra breuiter percurramus. Itaq;iuxta opinionem loannis Baptift® Por- t®,pi<ftura capitis deieifti, demifsionemanimi, veluti capitis fupini arrogantia de- ftgnat, quando vero ira effigiatur caput, vt in latus fit pronum , tunc languorem fi- gnificat. Caput humanum capillis ferpentinis munitum, referens caput Meduf® olim in fepulcrotum Iapidibus figurabatur, vel vt violatoribus tumulorum terror
incu-

Monftromtn Hiftoria. 287
incuteretur, vtfcripfitiacobonius ,vel fecundam alios, vt hommes inde percipe- Jn A$,di rent, inani fcientise, & opum perfuafione non efTeintuinefcendu , neq; luxui: indulr Cxf.
gendu , cu Mcdufa , ob aureoru venuftate capiIJoru , graues picnas dedent , veluti gcfnucapAo in Rubrica Metamorphofum explicatum fuit. Item ex eodem Iacobonio, Prifci in faxis tumulorum, duo capita humana effigiabant, virile alterum, & femineuajrei um, idq; fadumxffefcripfit Author,ad repulcricuftodia,:vel ad indicandas laruas, quas fepulcrorum tutelares Antiquitas edeexiftimauit. Caput quinis .frontibus repr^. fentauic ManalTem, qui apud Hsebreos regnauit.: quandoquidem pofteaquafuftulit Ifaiam prophetam, quincuplici facie delineari voluir , v.t longe plura fe profpicere ^ indicareE,,iquanvProphet^,quividentesab hominibus appeJiabaatur. .Demum hu- Craniu manum cranium, quod ad pedes imaginis Ghriftjcruc.ifxi;pingirur , ex Naucleroid manum cut facliumeiTe dicitur, quoniam Adam ibi fepultus efle fertur, vbi Crux Domini Noftri ad pedes in expiatioaem humani generis locata fuit. U chn^t cr»
Aliquando Prifci figuram cordis in faxo tumulorum pingebant, v.el vt indicarent cifixu ex ore defundi nihil fimulati fuifiTe prolatum, fed ea tantum edidi(re,quje ex corde,
& animffinceritate prodibant, vcl vt eundis manifefiarent confanguineos, &affi- nes, ex corde parentaflejvel vt fignificarent virum tumulatum vitam affioiam abftu- : .
liife, qu£e in corde propriam fedem habere dicituri vel deniq; vt eundis patefieret, ob viri tumulati necem, viuentiumcoricuris vexatum elTe ; ita ^nim lulius iacobo- appeiM nius expofuic. Alioquin figura cordis, apud Chymiftas, quemadmodum, & nomen prifc, Caf, ^ cordis aurum fignificat, vt in Lexico Paraceifi legitur ; cum tamen loanncs Garlan- gent.c,i6, dius, pidura cordis, in chymica facultate, ignem defignareconetur. „
Quandoq; icon digiti in tumulo fuit confpeda ;. namq; inter Megapolim, & Mef- feniam , in Regione Maonia nuncupata, digitus lapideus tumulo erat fuperpofitus.
Paufanias tamen non alia de caufa id fadum fuiiTe tcftatur,nifi quia Oreftes Furijs agitatus ynum propria* manus digitum a brofericj quocirca tali fimulacrp rem monu¬ mentis mandari voluerunt.
lam adintegras hominis icones accedendum cfi:, quibus varie figuratis;,infinita pene fignificantur. Aegyptij , referente Carrario , rerum omnium, Creatorem fi^c jcon cre4to exprimebant, virum caerulei coIoris,cumcircu!oftelIis ornato in dextra, cufceptro rtsreruom^ penna decorato in finiftra, cum ouo excludente puellum inore pingebant, Siqui- dem penna difficultas monftratur, fceptro, regia maieftas, ex motu circuli, vita mun- G dihauritur, per ouumintclligenduseft mundus, &pcr puellum Vulcanus illius ca¬ loris fymbolum, qui eundis rebus vitam impertitur. Rurfus iuxra mentem eiufdera Cartarij, ad exprimendum Deum rerum omnium authorem, delineabantpuerumiti ramis Loti arboris fedentem, curo folia ,& frudus huius arboris rotunda igneu Dei imperium defignent , cum adio mentis circulari motu abfoluatur. Ante Chrifti Aduentum veritas myfticae in Deo Trinitatis Ethnicis fuit infinuata-.nam Deu Sa- Trinitat binorum, fandum Fidium, &femipatrem nuncupatum triplici facie pinxerunt, & Ethnicis in illum in vrbem detulerunt, nomine triplicem, & re ipfavnum atteftantes, tanciq,; fmuata, hoc triplex fimulacrum fecerunt ,vtfummam in iusiurandis authoritarem obtinue¬ rit, fub cuius facie trinus vnica potcftace Deus intelhgebatur. Quamuisaiij refe- rant in vetuftiffimomarmorejapud Romanos,fimuIacrumfidijfuinrevifum facieim- jj berbi, fed matura tetate, cum hoctitulo. HONOR, huee imago Veritati vjultus vir¬ ginei manum porrigebat, in medio Rabat puer amprpm referens: his enim tribus fimulacris Fides defcribebatur, quippequ£e veritate, fide, & amore nitatur.
VanaEthniepru fimulacra ab ipfis diuinanuqiipataoliravarijs hominu figurisrcprg fentabatur; nihilominus cu ab omni veritatis tramite recedat , fic canere poffumus., lupiter. Orta freto^ Bacchus Satamus, Apollo^
Mercurius, PaUas, lunOt Diana, Ceres,
’ Neptunus, Pluto, lanus, Mars, atf, Cuptdo,
Numina funt falfis annumeranda Dys»
Illorum tamen fimulacra parumper ponderare licebif, vt varias hominum figu¬ ras contemplemur, quibus Antiquitas , in his fignificandis , vfa eft , Primo, vt Sa-^ SMurm(i^ turni iconem referrent , fenem aperto capite , cum falce in dextra , & nefeioquid mulacrum pannis inuolutum in fin|(fra, pinxerunt j imago tamen quatuor pufipnura fecus pe- (puale,
des

288

Vlyfsis Aldrouandi

^Alta Sdtur^ ni ^mnla-

JoHts fimth

'I

Mhfrad

lupittr 4- fud ^leos

U»s,

Jupiier qua tuor aurib.

Jupiter tfi‘ hus oculis.

des apparet. Delineabatur fenex , quia primus omnium Deus fueratjdetedo capi¬ te^ quia in prima cetate veritas omnibus erat manifefta, falx denotat eunda tem^ pore rercindi,& abolerij deinde fenex ille deuoraturus illud pannis inuoJutum, eun¬ da tradu temporis eonfumi fignificac ; Demum per quatuor pueros quatuor ele¬ menta denotantur; Al/jrcpra^fentarunt Saturnum pingemtes fenem feminudum, cum figura ferpentis inftar cireuli in dextra, capite panno viridi tedojquod fimula- erum lento gradu ificedefe videbatur:per ferpentem)anaum,per vellus viride Ver, per canitiem fenecftutis niues, & pruinas hycrois , per gradum lentum.tardam rcuo- lutionem fphcrze Saturni intellrgebant. Alij, ex mente Cartarij, pinxerunt Satur¬ num cumferpente in capite, cum capite apri in dcxtra5& capite leonis iri>finiftra; fi- quidem figura trium capitum tempus preXteritum , priefens , futurum fignifi-’ cabarit. - ■ . i
Ad louem fi accedamus,hicdefignabatur figura hominis nudi,i.uxta partem fu- pernam, & vcftibus teClii, iuxta partem infernam, habentis in finiftra fceptrum.&in dextra aquilam . Quandoquidem ex Cartario pars fuperior fimulacri nuda Depnj fupernis intelligentijs fe manifeftare indicabat > pars vero inferior. induta ;' Deum ab* hominibus in terra verfantibus minime videri- polfe denotabar, Alioquin vir fedens in tribunali in dextra fulmen, & in finiftra haftam tenens ■ louem cuftodem referebat : quamuis Cartarrtis hoc fimulacrum alio modopitfium , nempe virum fupra duos tauros fedentem exhibuerit - cum vir nudus ftans hafia, & fulgure^ munitus iouemftatoremoftendat: immo ambabus manibus tenens fulmen ioucra fcelerum vitorem defignat. Ideo huc refpiciens Poeta, quandoqj cecinit*
Si quoties peccant homines.^ fua fulmina mittat luptter^euigm tempore inermis erit.
Alifer fimulacFo viri nudi, cum fulmine in dextra, & pelle caprina in finiftra, Iii- piter iuxta merita puniens oftenditur, quia in pelle ilia omnes humanae a^liones dc- icrlbi dicebantur,
Quando-verd, fimulacro louis, Palladis ortus fignificatur, tunc Cartarius pingit virum ftancem, & fecuri aperientem caput viri feminudi fedentis fupra florulentum collem, cum aquila 3 ex cuius vul nere virgo armata exit, namq; per virum flantem, Vu lcanum , per fedentem louem, & per virginem a vulnere capitis exilientemMi- neruam intellexit. Interdum pidura hominis bilancem auream manucenentis , & modo hanc , modo illamdeclinantis lupicer fignificabatur , qui, iuxta fententiam Cartarij, vel bonum, vcl malum, vt iubet, alicui impertitur. Alioquin vir in dextra, & mulier in finiflra, qui dextras pufioni medium occupanti prsebent , ex eode Car- rario, lupiter Fidius cxprirniturjoamq; vir honorem , mulier veritatem, & puer fer- uatam fidem oftenranr,- cuius fimulacri paulo ante meminimus.
Cicteriim notandum eft louem, apud varias Nationes, varijs etiam modis fuifle defignatum. Cartarius apud Eleos, pro exprimendo loUe, exhibet viriim ex auro, & ebiire fabricatum in fede Regia locatum fertis ex oliua redimitum, cUm Vidioria in dextra , & fceptro in finiftra , cuius fafligium aquila occupat i palla fimulacri eff: aurea, varijs animalium, & florum figuris intertexta.- Alioquin apud Leontinos-, ad exprimendum iouem, vircum aquila in finiftra, &iacuIo in dextra pingebatur. Im¬ mo Cartarius louem, apud Arcades, pidura iuueriis nudi, cum pateram finiflra, & thyrfo in dextra, cuius fummitacern occupat aquila, pampinis coronati oftendit . In Creta olim fimulacrum humanum abfq, auribus vifebatur, & illud louis fuilfe fere¬ batur, quo monebant eum, qui eseteris iura eft daturus , vt neminem vnquam priua- tina aufcultaretjfcdomnibus publice confulere deberet . Infuper Cartarius, apud Ixacedemones, fimulacrum viri quatuor auribus referti , pro louc demonftrat : hac enim ratione Principis piudentiaminfinuabant,quiquicquidde eo loquuntur po¬ puli, patienter audire debet. Quamuis alij hoc fimulacrum tribus oculis infignitutn reprjefentauerint ,vt naturam cuiufcumqj Principis manifeftarent,qute talis elTe debet, vt omnia intueatur. Sed redius, & fatius eft afferere , iuxta megtem Carra- rij, hoc fimulacrum louis tribusoculis fuifle figuratum, vt eundis tria regna Coeli, Terr^, & Maris innotefeant. Deniqjapud alios pidura hominis cum ane in dextra, U fulmine in kua varii s epron^ti floribus louem quoq,- demonftrat.
' Non

D

Monftrorum Hiftoria.

28p

Hon «^^runtfimulscra Apollinem referentia: nam Antiquitasal/quando pinxit virum venufta facie, capillis aureis, pallio ex purpura, & auro intexto ornatum, cuna clypeoin dextra, & face in finiftra,& hoc modo Apollinem oftentauit. Ahoquin apud Achicos, pro Apolline, vir nudus, pedibus tamen indutis, horum altero cal- uariam bouis premens pingebatur. Immo apud Lacedemonios , pro Apolline hu¬ manum fimulacrum quacuor manibus, & totidem auribus iniignitum oftentabatur, qua icone,fapientia fignificabarur, cuius Apollo fymbolum elTe dicitur, quam nemo niiimultarumrerum aufcultatfone^ & mulcisoperibus fibi comparare pote/it . Item _ apud ulios Apollo galeatas , & triginta cubitos altus, cum arcu, &hafta effigia- ^ batur jtquamuis Cartarius hocc potius ad pr^erogatiuas Martis fpedareexiftimct.
Licet icon viri tenentis arcum, & fagicta lacertam percuifurus, Apollinem, nem¬ pe Solem demonftrer, quoniam, vt voluit Cartarius , Sol radijs fuis terra exiiccan- do, ta lia animalcula ex putredine generari non permittit Qj^eraadmodum etiam ef¬ figies viripede murem prementis, Apollinem, nimirum Sofemfignificat.-namq; Sol radijs fuis putredini terra? refiftens, murium generationem prohibet . Quando au¬ tem vir altera parte capitis abrafa,& dextra capillata, pingebatur, tunc fimulacrum Solis intelligebatur, na per capillos, pars anni dicshabens longiores denotabatur, 6c per partem capitis abrafam, ex mente Cartarij,dies breuiores, & hycmales ma- nifcftabancur.Quamuis Valerianus, piiTcura viri cum pudendo eredo, & calatho fu- pra caputjOfyridem, nimirum Solem exprimat : etenim , effigie pudendi credi , ge- p nerationem a Sole fieri,&figuracalathi beneficium educationis indicat. Alite/, ex Cartarioj vir nudus duplici refertus cornu, &fagitta aliquem Vclufi percufTurusjIo- uem, vel potius Solem radios in terram diffundentem fi gnificar. Tandem vir nudus fupra quadratum lapidem facie caput leonis referens , cum cornu bouinoin vtraq; manu indicat Solem, queqa Perfx Mithram vocatum venerabantur.
Poftcaquam Apollinem louis , & Latonse filium eodemqj partu cum Diana , fiue Luna genitum Antiqui retulerint, Se propterea illam Phsebem, nimirum Phaebifo- rorem appellauerint j iure optimo poft iconifmum Pheebi, nimirum Solis , ad ico- nifmum Phoebes pdnderandum defeendemus. Cartarius enim figura hominis nudi, capite accipitris vnacum Prifeis Lunamdefignata Sole lumen recipientem, cum ac¬ cipiter Solis fymbolum effe diceretur. Alioquin idem auchor, effigie hominis nudi, capite Arietis, eamdem Lunam demonftrat, quoniam hicc Soliinfigno Arietis co- ^ pulata maiorem humiditatem influar. At, iuxta mentem interpretisHefiodi, fimu- lacro hominis tricipitis, Pha»be oftendiurj qu^e in Coelo Luna, in terris Diana, & in partibus infernis Proferpina nuncupatur. Aliter hac imagine tempus prtcfcns, prjcr teritum, & futurum denotatur, & apud Latinos triplex menfis diuifio in Calendas, Nonas, & Idus exponitur. Alij hac eadem icone, demonftrant Gerionem, ahj hanc figuram Hifpanb fymbolum eflea/Teucrant, vel quia, vt notat Valerianus, Gerfo- nes ex Hifpania ortum duxerint , vel quia Hifpania tripartita effe videatur . Alio* quin figura hominis tricipitispluribusoculis, & manibus referti exponitur ille, qui in peragendis negotijs multorum confilio,& opera vtitur ,
Qui Mercuri) iconifmum videre dcfiderant.ad Cartarium confugianf,qui exhibet venuftum caput cedum galero, quem duie ferpentum figurce circumda nt . Qiiamuis jj idem author pro Mercurio pingat iuuenem nudu galero duobus alis munito teduni, cuius partes inferiores in quadratum lapidem definunt : namq; illa quadrata figura. Veteres Mercurium Grammatica, Mufiese, Geometrije, & Paieftrs inuentore fuiffe infinuabant, cura vulgare Mercurij fimulacrum a figura iuuenis cum caduceo, & ta¬ laribus ad pedes repraefentetur.
Vir cataphradus hafta, & flagello munitus, aliquando equcftris ,& interdum in curru ab equis trado Martem Deu fignificat. Veriim aduertendum eft,q\i6d pidu- rafama? alas excutiens fimulacrum Martis praecedit, & identidem hic Martis currus a quatuor equis ignem fpirantibus trahi fingitur .
Ab icone Martisad effigiem Cupidinis tranfeamus,cum hic Martis, & Veneris fi¬ lius efie crederetur, Euftathius quandoqjexpreflit Cupidinem,delineans pufionem nudum pedibus alatis fupra auratum currum, cum faceaccenfa in dextra, & ar¬ cu in finiflra, vtrinq; nudi enfis figuram locat, & circa fimulacrum innumerae gentes
B b cuiuf

Apollinis vartA icO" nes»

ApplkfVel
Sei.

Ofyris s &
SoL

fliAhe e!i Luna.

ph^be cur triceps»

Icenifmus
Mercurtj.

Lartii
mulacrunu

CupUiftis

'Ali 4 Ctipi~ dinis fimu- Ucra..

Cupido /<€• iheu$ (pai.

Bdcchi Ico- nss V4ri4^

Heptunus 9ltm(ic pin-

Vlyfsis Aldrouandi

V(r-r,,!i-

.1-
5

iqah

A

cuiufcumq; fexus, conditionis, &£etaiis delineantur ..fed inter has gentes mulier alba, & mulier nigra CQnfpiciuntur; hzec Cupidinis imago contra viros arma , con¬ tra mulieres facem, aduciTus Feras arcum>&3las propter aues geftac, & demu nu¬ dus pingitur, vt aquas fubirepoflitj illa? vero mulieres , quarum altera alba, & alte* ra nigra pingitur, diem, atq; noftern fignificant. Hodie tamen Pidores ad Cupidi¬ nem exprimendum, nudum pufionem luminibus cafrumf3gittis,& arcu munituro ef¬ figiant, &ipfum Deum amoris cognominant. Cxteiurai quidam Poeta merito du¬ bitat , cur Amor csecus vocetur , acqj pingatur , cum tamen admodum fit oculatus : prarterquamquod oculos in amore duces efie alias declarauimiJs , propterca his carminibus fuam profercfententiam;rciIicethocinde nafei , quia Cupido alios coselj^ciat. ^ ^ • ’*'
C§cus an ille pui {luxit Amorem'^' .. . .
Cactis Amor non ?/?, lynceui ille nimif^ . _
vigiles fant fili oculiyp^tiq', truce feji ..
Slfios collimatoi ad fcelus omne parat.
Bip bland} tlhcp nunc vt ituri htcq\ tribunal . •
.Imperq primum deligit effe fui. . - - . .
Bxcubatvnus in hiSiCfr ab his fua fpiculatorqueti . . .
Siuehominc$tenietifiue ferire Deos. j
Wisoculcs^pe&usmal^cautif git amantis', ' ■
y[ox mi fer ydccepto vulnere, c^cus abit.
5/V, quia forte facit c^cos fua caftra fequentes, ■
Ca/fus oh id duplici lumine fertur Amori t-
Non defuerunt praeterea, qui, iuxta opinionem Camrjj, Cupidinem nudum ala¬ tum cum duplici clauepinxerunt,vtiprum duplicis CteliportjE cufiodem conftitue- rent , quarum alteram anima? in corpus defeendenti , &alteram animie a corpore in Coelum afeendenti patere, haneqj Deorum, illam vero hominum portam elfe An¬ tiqui pronunciarunt. Meminimus etiam vidilTe, pro icone Cupidinis, puerCi nudum alatum, qui, arcu depofito, lyram contredabat. Aliter Cartariusad fignificandum Cupidinem, & Anterotem, exprimit duos pueros nudos alatos pharetra munitos, & inter feita dimicantes, vt alter ab altero palmte ramum eripere velle videatur: quandoquidem vbiamor reciprocus verfatur, proculdubio hincinde certatur, vt alter alterum in amando vincat. Aliter, ex eodemmer Cartario.lcoti Cupidinis Ia?» thei, nimirumobliuione amorem dcienfis^exprimitur figura pueri alati nudi,& pha¬ retra armati, qui facem acccnfam in fluuio extinguere conatur.
Modo tempus accedit effigiandi Bacchum , qui icone pufionis nudi fupra faxutn fedenris, & ambabus manibus botrum vua? tenentis repriefentatur. Aliter, exCar- tariojvir prolixa barba, cum longa vefte, in antro vitibus circumdato iacens, & ma¬ nu poculum porrigens pro Baccho pingitur . In Infigni Ciuitatis Heraclice, cuius Bacchus erat Deus tutelaris, fic pingebarur.vir cum patera in dextra, & racemis vU9 infinifira. Q^iamuisaliiadreprjefentandum Bacchum vfifint fimulacro viri nudi, cum botro in dextra, «Sc pelJc tygridis in finiftra.Apud alios, pro Baccho, vir imber¬ bis hederacoronatus Vilus efi. Demum Prifeorum nonnulli Bacchum vuis corona¬ tum cum ferula in dextra, & capitibus papauerum in finiftra effigiarunt : fic enim fi- j) gura papaueris, poli potum, conciliari fomnum innuebant, & fimulacro ferula?, bibaces plenas promereri fignificabant, qua? fententia exprimitur hoc difticho. Scilicet, vt vi/io plenus det corpora fomno,
VoHridte pdttas fe meruiffe fetat.
Interha?c fimulacra Neptunus connumeratur, pingebatur enim, ex Cartariojvif capillis caeruleis cum tridente , &: buccina fians in marina concha rra^la a duobus equis, iuxta partem pofiicam, in pifees definentibus. Veteres Neptuno tridentem affignarunt, propter tria maria , vel ad indicanda tria aquarum diferimina , nimirum maris, fontis, & lacus, quibus omnibus hic Deus pr^efie ferebatur. Alioquin apud eumdem Authorem , pidura viri nudi, cum tribus corigijs in dextra, 8c panno ab humeris pendente, Neptunum quoq; fignificat. Alij in exprimenda Neptuni effi¬ gie, virum nudum alterp pede proram nauispremcntmi, cum Delphino in dextra,
& tri-

G

/

Monftrorum Hiftoria. 2pi
■Sc tridente in finiflra pinxerunt ; Quando autem idem fimulacrumconrpiciturin concha marina a quatuor equis mannis tra<fta, cum venufta muliere j & pudone fu- pra Delphinum fedente, tunc Cartarius Neptunum cum Amphitrite, & puero Pa- lemone effe autumar:queraadmodum fi confpiciatur vir nudus corona regia redimi¬ tus, qui dextra tridentem , & finiftra ftiuam premat , tunc denotatur commoditas aqute,qua humanum genus iuuatur,non admodum abfimilis vtilitati,quam humanum genus ex terra percipit.
Ex altera parte, fi vir pi<aus capillis apio paluftri fimilibus infignitusofquamis te- (Slus, oculis viridibus refertus, & circa ventrem pinnulasinfiar delphini habeat , & E deniqj iuxta parces inferiores in pifcera degeneret, iuxra fententiam Cartar/j , Tri¬ tonem, defignar. Veluti etiam pidura hominis cana, Stprolixa barba referri eum capillis paflis ad humeros, cilijs hifpidis, fimuiqj copulatis, & petJiore viridanti mu-? fcho fedo, & esetera pifeis Glaucum Deum marinum denotat. Vcriim quando ob- feruatur pidtira fenis, cum annofa muliere in curru per mare a duobus ctetis trado, quem Tritones prsecedunt, & plurima? nympha? cum grege pifeium fub vnocufto- de concoraitantur, titne per virum, Neptunum, per muli erem, Te thidem, per nym¬ phas, flumina in marefc exonerantia, & per currum, Oceanum terram circumdare in- felligere debemus ; fiquidem rota? curri^s rotunditatem terra? demonftranr , iuxta Ouidij aflTertum.
Tera pil^fimilii nuito fulcimine nixa, p Aere fuhieUo tamgraue pendet onus,
Aefculapius Apollinis filios fic figurabatur. luucnis pallio indutus , cum frudu pinus indexrra, & baCulo-j&ferpcnte in finiftra fingebatur. Alioquin iuuenis fini¬ ftra limbum veftis tenens cum varijs frudibus, qui dextra duos gallos geft:at,vt vo» liiit Cartarius Deum Aefculapiuro oftendit, Alij, pro fimulacro Aefculapij , virum barbatum cum galero in capite .pallio tedum, habentem in dextra iconem puelis alatiPjin finiftra baculum ferpente circumdatumjcum gallina, & nodua feciis pedes figurarunt; quandoquidem, imaginepuellse, valetudinem, gallina, vidum a?groto conuenientem, nodua, dolores nodu graujores,barba prolixa, medicum fenem fi- 'gnificabanr. Fingebant quoqj nonnulli Aefculapium barbigerum fuilTe natum. Alif autem ex imberbi ftatim fuilfe faduni, vt facile Medicis perfuaderent, momeU- . to horte faciem morbi mutari polTe, ideoq; occafionem non efie dimittendam; cum 6 Hippocrates ih prima aphorifmorum fronte occafionem prtecipitem eflfe prtedi- cauerir:
Si Dei Panbs fimulacrum quis intelligere defiderat, fcire oportet vrbem Panos olim in Aegypto fuiffe, vbi imago huius Dei, eredis pudendis, vjfcbatur,qui flagel¬ lum in Lunam ad dextram limulacri fitam attollebat: addebant Lunam huic fimula- efo, quiaxuhda humano vfui necclTaria a Luna fuppeditariexiftimabant . Alioquin communis pidura huius.firaulacri eft imago viri cornuti pinea corona redimiti, auf riculis caprinis, facie ignea, barba ad pcdus vfqjpromiflTa, pelle Patjdimaculofa te- di, eUm pedo infiniftra, & fiftula ex feptem cannis compada in dextra, fed partes inferiores caprinam figuram referunt : hac enim ratione Antiquitas vniuerfumfi- gnificabatjuon folumquia Pan apud Gr^cos omne denotat, fed etiam quia cornua huius fimulacri radios Solis, & LuocT indicant,facies rubicunda igne elementarem, barba prolixa aere pellis maculofaodauam fphatramftellisornatademonftrar. Sed peduni propter obliquitatem, annum, »fiftula ex fepte tabulis integrata, feptem planetarum orbes fignificaf,& tapdem pedes caprini terram arboribus, fruticibus, & herbis hifpidam manifeftant. i n
Cum praedido fimulacro Priapus maximam' videtur habere affinitatem. Nam quamuis Cartarius, ad exprimendum Priapum, pingat pufionem craftum j & defbr- memjcum pudendo ercdo.tam amplo.vt totum pufionis corpus adaequare videatur; fiihilominus,apud Aegyptios, fuit fimulacrum humana effigie;. Priapi nominc,quod Ia?ua penem aredum contredabat, &dextrafceptrumdifco,& pennis decoratum •geftabat rfic enim virtutem Solis demonftrare poflTe opinabantur: namq; per geni*- tale eredum , abdita in tertie vifceribus femina, & herbas, virtute Soiis tandem erumpere demonftrabant?' etenim ad rem canebat Ouidius.
B b 2 i/er ^4^)

ISteptunUi cuAmphitri tCy ^ P^/c- tmne.

Glduem Deus mari-
nuSf .

icon Aefeu- laptj.

AlU icones AefcuUp§,

Panosvaria
fimulacra.

Priapi fimu Iaera,

T uula Hor $§ru qualis»

iani

Janus qua¬ driceps CUTf

Canopi Dei JmagOf

lih.slsie-
rogl»

Harpocra¬ tis varia fi?- fnulacrat

Sitentij fi-
mulacrum

2p2 Vlyfsis Aldrouandi
Herhaqyqua latuit cereaUhus ohrma fulcis Exertt e tepido molle cacumen humo»
Per fceptrumjimperium Solis in Cosloj&in Terra denionftratur, difcus indica? orbem, & tandem pennae velocitatem manifcftanncum Sol quotidie fpatio horarum viginti quatuor totum Coelum circumdet. Non eft igitur mirandum fi Antiquitas fimulacrum pudendi vinlis in hortis locauerint ,& Priapum appcliauerint. Quam¬ quam poftea hancconfuetudinem receptam fuifie fcripferit Varro, quia hortos ad tutelam Veneris referrent ,qu:r totius generationis Dea efie perhibebatur . Hoc fimulacrum, nimirum, membri virilis, in facris Cereris EJeufin«B adhibeba¬ tur multis fafcijs inuolutum; & antequam detegeretur, multis ceremonijs vteban- tur :in primis dm ante fores facelli morabantur, & multa alia circa filentiuro ,& ve¬ lles peragebant, quas Apuleius figillatira recenfet; fedqupdroagisignominiofum erat. Principes , Philofcphi,& ipfi romanaru.m rerum Domini, leuitate quadam dudli, ad fedum hop fimulacrum detedum coofpiciendum accedebant.
Antiquitas iconem Iani duobus capitibus infignibar, vt indicaret prudentiam ad illum fpedantem, qui praiterita fcire , & futura pra?uidere profitetur, Quamuis alij fcripferint lanum hac figura formatum fuifie, vt initium , & finis ^qni fignifica- rerur; cum lanusin medio collocatus vtrumq; intueatur. Ahj lanum quadricipitem figurarunt, vel quia rerum omnium principia , fines , introitus ,& exitus illi elTent confecrata, vel vt quatuor anni tempora indicarentur. Quamquamalij quadricipi¬ tem figuram lano afiJgnaucrint , vt quatuor eius filias fignificarent , qute dolore in¬ teritus patris laqueo vitam terminarunt : quandoquidem nonnulli rufiici vino
a lano inuento donati , & fadi temulenti , illudqi venenum efie rati, lanum lapi*» darunt .
Canopus Deus, qui nauis Menelai fuit redor fic pingitur a CattaWo , nimirn vir cralTus, & pene rotundus, collo obliquo, & tibijsbreuilfimis. Quamuis Goropius in Hieroglyphicis,pro Canopo Deo , deferibat puerum velaro capite auribus magms exrantibus,& brachijs ita decufiatim figuratis fub vefte, vt manus dextra in finifiro latere, & finiftra in dextro confpiciatur, reliquum poftea corpus bafi quadrangula terminatur, in qua litterteheiroglyphite exarata? funt,dGxtra manus A. cQ funiculo tenere,&fi niftra falcem gcftare videtur.Quarepufioinilla a?tate eft conftitutus,in qua pueri alphabetum difeere folent.
Harpocratem pingebant Prifeorum nonnullipuerum digito oriappofi-to, vt hu¬ mante menti infinuarent nihil clTe magis neceftarium hominum faluti , quam habere aliquem indicem, qui rationes omnes vitse rudibus puerorum, animis imprimeret, & quoniam hoc digito filentium indicatur : quapropter, hoc fimulacro, fapjeccs admo¬ nebant, fapientiamlon^a taciturnitate difcendameflTe.Quamais Goropiusahbi ppo Deo Harpocrate , pinxerit pufionem fedentem fupra balim circularem , dextra os prementem, & finiftra facem accenfam tenentem» dextro brachio guttur galli galli¬ nacei prementem, &finiftro humero pharetram fagittis plenam geftantem ; deinde faftigium capitis huius fimulacri aure afini exornatur, & frons icone Lun? decoratur. Apud Aegyptios, hoc Harpocratis fimulacrum fuit notifiimum , nimirum digito indice .labi]s imprefso, ytfiie.ntiutn depi-js iramprtalibus habendum cfse manifeif ftarent , ' ^ .
Apud Romanos, qusedam effigies obfignato ore, fub nomine Angero,n,ef,con- fpiciebatur ; fic enim fi!entio pra?tereundum efse fignificabant : hoc fimulacrum ili facello Volupiae erat locatum,& ita appellatumvquia angores, 5? animi folicitudines expellere crederetur. Alioquin,pro filenij fimulacro, Cartarius iuuen6 imberbem* & nudum indice manus dextrge ori applicato delineat. Quamuis alij , ex eodemmet aut hore, iuuenem aftomum pelle lupi tedlum cum galero in capite pinxerint;deinde toti fimulacro inffnitosoculos, & aures addiderur-.fiquidem per tot oculos, & aures* fignificabant multa audienda!, & videnda efse , fedfilentio inuoluenda , quoniam fimulacrum fine ore fingcbaturjgalerus quoq^fimulacri libertatem, tacendi, fed non loquendi denotabat, pelle etiam lupi filentium indicabatur, cum, vifo lupo* vox adimatur.
lara perueniraus ad fimulacrum Herculis, quod vt plurimum piiftura viri nudi
ft antis.

Monftrorutn Hiftbria.

m

g antis, cutropheo in finiftra,& claua in dextra moftrabatur.Quauis alij defignantes' virum nudu cu claua , & pelle leonis in finiftra , & ramo lauri in dextra , Herculem fc oftendifseexiftimauerint.Alij pro Hercule, viru nudum, irum tribus pilis in dex¬ tra, & claua in finiftra figurarunt . Alij virum nudum cum claua , & pelle Iconis in finiftra , & dextra duos tauros ftimulantem finxerunt. Quando autem confpicitur figura hominis robufti, qui iuuenem poculum porrigentem pugno percutit , tunc fi- gnificatur Hercules, qui Ciathum iuuenem necauit, cum indecenter Pincernse mu¬ nus obierit. pariter quando confpicitur icon viri magni, & robufti fcyphum manu geftantis, cx Cartario, Hercules potator intclligitur, cum huiufmodi vas potorium ^ ab Apolline dono acceperit. At quando/apparet vir magnus claua, & pharetra ar¬ matus, Hercules pro Thebanis aduerfus Mineos prjeliaturus oftenditur.
Casteriim fi contingat intueri iconifmum, in quo fintinfrafcriptjufigurce, nimirum vir pelle iconis indutus cum claua m finifti a,qui dextra adfe tripodem trahere co¬ natur, quem ex altera parte iuuenis imberbis eripere nititurjdeinde fint icones mu¬ lierum quarum prima arcu, & pharetra munitur, altera matrona effe videtur, tertia cft galeata, & loricata,cumhafta, &clypeo Gorgonis capite infignito. Mulier ar¬ mata Palladem, alia pharetra , & arcu munita Dianam , & matrona Latonam fignifi. cat. Vir pelle leonina indutus tripodem trahens denotat Herculem a templo Apol¬ linis tripodem auferentem, cum oraculum fibifauens ad libitum audire non potuerit. Aliter apud Gallos olim fimulacrum hominis fenis fuifte refcrunt,quem ratione fpo- p lij leonis, & claude Herculem efte intellexerunt.* hoc tamen fimulacrum faciem in humeris conuerfam ad numerofam hominum multitudinem illud concomitantem habere videbatur, fed omnium aures catenae fingulce aurete connedtebat,qu£ mox veluti in fafciculum colledae perforatae fimulacri lingua? inferebantur : fiquide, hoc fimulacro eloquentiae vim exprimere conabantur. Demiim per virum robuftum a terra fubleuantem, & collidentem gigantem ,incclligendus cft Hercules, qui An- theum terrae filium compreftione necauit.
Si pingatur,vir claudus, turpis, nigra facie, plerumq;nudus,vel feminudus, pileo' caeruleo tedus, interdum cum malleo, & incude, a Carrario Vulcanus Deusfignifi- catur . Virexomni fpecie metallorum, & lignorum conflatus, & ita magnus j vt, extenfis manibus, vtrumqj templi latus attingat , a Cartario pro Deo Serapi apud Alexandrinos Aegypti exprimitur, Alioquio apud eumdetn Authorem, vir canino G capite, cum caduceo in finiftra,& ramo palmae viridis in dextra,Deum Anubim de¬ notat; cum, capite canino, fagacitas Mercurij denotetur , quem Deus Anubis re- priefentat. Veriim fi cernatur iconifmus fenis curui, pallidi, aperto ore,& baculo ferram percutientis, Deum Momum, ex Cartario, manifeftar. Sed quando pingitur iuuenis floribus coronatus,rubicunda? faciei, cum hafta in finiftra,& face ardenti in dextra, cithara de manibus quafi cadente , per rimas oftij thalami mtrofpiciens Co¬ mum Deum repr^efentat.
Alioquin iuUenis nudus capillis circa frontem Iongis,caluo occipitio , cum noua- CUla in manu, & talaribus ad pedes fupra rotundum lapidem locatus Cerum Deum oftendit, qui a Latinis occafio nuncupaturi quapropter Poeta canebat.
Fronte capillata po hac occafio cala a.
I Si pidura Dei Genij defideratur, confugiendumeftad gentes Eleorum, qiii.ad exprimendum Deum Sofipolim,fiue Gcniurajpingebantpucrumindutum vefte va¬ riorum colorum, &ftellis ornata, manu cornucopia’ porrigentem. Alioquin Car- tarius, pidura iuuenis, cum funiculo in finiftra,& patera in dextra, quie fupra aita^ re floribus ormato effunditur, Genium bonum manifcftat, &viciflim figura homi¬ nis fu fci, afpedu horribilis.&pelle lupina induti. Genium malum fignificat.
Inter fimulacra Ethnicorum , duo iuuenes armis induti cum pilo in dextra viTe« bantur,& Deos penetral/adomus cuftodientes indicabant. Poft Penates fuccede- bant Lares, qui exprimebantur icone duorum iuuenu pellibus caninis indutorum, cum figura canis ad pedes : namq;aliter(etiam,iuxta mentem Cartarij, pingebantur, nempe duo iuuenes induti pannis fub axilla dextra pendentibus, & fupra finiftrum humerum nodatis.
Si medicemur icones mulierum , primo fe fe offert mulier armata cum lanceam
Bb 3 dextra,

H

Betculit
varite^tiia

ra.

Herculei tri fodem 4^ te- ploApollinis eripiens» "

Vulcani Dei Imago qua.

Momus
Deus»
Cornus Deus
Ce rus Deus qui» V'.

Geniorum
Icones.
Penates,
Lares,

Viriplaca qualis pca*

Varca ins.

flutcnis
U9nifmu$t

Jiattcs^

Tantalus,

Gigantum
pleura,

294 Vlyfsis Aldrouandi
dextra , & no^iua in finiftra , qiije Palladem , vcl Mincruam reprsefcntat iuxta illud,
Ncllc vigent fenfus^ hinc eB facrata Mhcrua NoBua^ triplici lumine noSie videt.
Ante facellum Miaerujein Capitolio locatum , tria fimulacra genibus flexis olim vifebantur, quas a nonnullis Nixidia appellabanturjquia nixibusj& doloribus par¬ turientium praefto elfe crederentur. Confulto omittentes iconem Veneris, quje fi¬ gura mulieris vcnufl:^ cum columbis, & fimulacrum lunonis , quod icone mulieris cum pauonibus exprimebantur, accedemus ad ponderandam imaginem venerand? mulieris cum cingulo in manu, quam Prifei Viriplacam indigitabant,quia coniuges ^ agrefti odio inter fe diffidentes conciliare dicebatur ; immo maritus , Sc vxor lia* tim, conceptis inter fe odijs,ad fimulacrum Viriplaca confugiebant.
Infoper tres icones nudae puellarum mutuo feample<aentium,,fub nomine Agit¬ is, Euphrofines, & Thaliae, fimulacrum trium Gratiarum reprsfentabant. His adde¬ bant tres fsminarum effigies, quas Prifei Deas fatales, nimirum Parcas cognomi¬ narunt, quia nemini mortalium parcerent; de his fic canitur.
SuBinet ipfacolumClotho^trahit altera Bamen-i
Perrumpit vit% tertia fila foror, *
Hinc paulatim ad tartareas peruenimus fcdes,vbi vir coloris fufei ebeno corona¬ tus in tribunali fedens , cum tricipite cane ad pedes confpici dicebatur , quo fimu- JacrojCartarius Plutonem exprimit. Aliter fimulacrum Plutonis pingebatur cum B virga, vel claua in manu, aliquando cura muliere in alio tribunali fedente cumcla- «e in dextra. Vir fignificat Plutonem partium infernarum regem , mulier denotat Proferpinam.clauis cuftodiam animarum fignificat, canis triceps terrorem animabus incutere dicebatur, neab Inferis egrederentur , aut potius indicat terram , qujc car¬ nes tumulatorum deuorare videtur ; quemadmodQ canis ille triceps animas exitum quaerentes deuorare credebatur. Alioquin,exfcntentia VaIeriani,figuraduormn humanorum capitum in tumulis exprefla, cum his litteris D. M. Deos Manes mani- feftabant in quorum tutela defundi elfe perhibebantur.
Apud Inferos etiam pingebant fenem horrido afpedu , oculis flammeis , barba longa, implicita , veftibus indutum laceris , & Charontem cognominabant , -vbi quoq; icon viri in aqua oretenus merfi cum arboribus frudiferis circa ripas Tanta- Ium indicat. Non defuntalia fimulacra explananda, nam fignificaturi Orpheum fi- ^ gurabant virum vefte philofophica indutum, citharam pulfantem , cum multitudine variorum animalium, necnon arborum , quae ad ipfum audiendum properare viden¬ tur. Quamuis Coftalius huiufraodi fimulacro vfus fuerit , ad vira eloquenti^ dempoitrandam , quam Euripides Reginam, & Ennius Flexanimam cognomi- nauit.
Gigantum fimuUera ab Antiquis patefiebant iconibus virorum magna; ftaturf, • capillis per humeros difufis, batoa ad pedus vfq; promiffia, & cruribus ferpentinis. Inter hos homines vaft» molis Tiphonem admirabantur pennis tedum, ore magno,
& flammas fpirante, capite fydera tangente, altera manu ad orientem, & altera ad - occidentem porre<5ia, At icon iuiienis manu premens genitale Tiphonis fignificat florum , qui Tiphonem fuperauit , quamuis eum non occiderit; cura transfigura- 0 tus in Crocodilum abierit, Demiim fi confpiciantur Ggurx Nympharum , qua¬ rum ah> galeam, alise talaria iuueni porrigant, Perfeum ad necem Medufa; fe pras- parantem demonftrant^
His addamus tanquam coronidem quoddam fimulacrum Aegyptiorum, quod, ef¬ figie hominis, & Fer? figurabatur, & fphin?t nuncupatum in veftibulis templorum Iocabatur;etenim hoc tanquam facrumfymbolum^ombinatioms duarum virtutum, nimirum Prudenti?, dc Fortitudinis venerabantur ;namq; per imaginem Fer?, ro¬ bur, & per iconem hominis prudentiam intefligebant, quibus copulatis, vnuquodq; . inexpugnabile effe arbitrabantur. Clemens quoq; Alexandrinus feriptis mandauit, quod in?de facra,qu£c vocabatur Pylon invrbe Piofpoli,vifebaturpueIlus, fenex, accipiter, pifcis,«& crocodilus, cu hac inferiprionep O QVI NASCIMINI» ET - Interitis, DEVS PDIQ habet lMPVP£NTIAM.Siquidemperpuel-
lum,

Monftrorum Hiftoria. 295
Ium,ortum5per fene, interitum, per acd{Mtrem,Deum5pcr pifcem, odium, & per cro¬ codilum impudentiam intelligebant.
lam ad fimulacra inanimatorum ponderanda accedemus, in quibus tamen huma¬ nae effigies confpiciuntur. Namq» Cartarius, in figurando Mundo, vtitur icone viri pedibus obliquis multicolore vcftinaento induti, & capite magnam pilam fuftinen- tis. Pila enim Mundi rotunditatem, pedes repandi nullam loci mutationem , & ve- Iceni fmut (lis multicolor variam ftellarum naturam fignificant. Quidpiura ?ad exprimendos Uundt. etiam ventos, Prifei figura humana vfi fune. Nam fimulacrumBorete erat vir malis tumidis , capillis niue te<5lis , caudis ferpentinis , & alis cruribus annexis . Ventus Ventoru yJ- ^ huic oppofitus nimirum Notus, fiueAufter ,iuxtafententiam Carranj oftendeba- mulacra, tur figura virialati facieobfcura, & fronte nebulofa, capillis, & barba madidis ;fi- ' quidem Ouidius de hoe vento verba facicns,pluuiam illi attribuebat,
■ »' . . . . . . contraria tellus L.lMetam,
Ntibiktu afftduisi pluuio^', madefeit ab AuHro,
Si ventum ^borientali plaga venientem deferibere voIuifirent,pingebant virum nigri coloris alatum cum icone Solis ignei fupra caput : ficenim Eurum ventum de- fignabant : fiquidem Sol oriens ignei coIorisjEurum fequenti die flaturum indicar.
Verum delineantes iuuenem molli facie, nuduid, & alatum , floribufq; coronatum,
Zephirum ventum intelligebant: etenim hic ventus Ver, & annum aperiens ab An¬ tiquitate maritus De^FIorseconflituebatur,
I iMenfium fimulacra nonfunt prtetermittenda qute, juxta opinione Euflarhij phi- lofophi, varie figurantur: nam quamuis homo bifrons lanuarium menfem defignet, quia hic Menfis praecedentis anni finem principio fequentis copulet,- nihilominus Menium Euftathiuspingit iuuenem indutum, finiftramattollentem , & dextra canibus blan- mulacra. dicntem, quafi illosad venationem incitaturum, cum, Menfe lanuario, homines ad lanuarius. Ferarum venatum incumbant, ProFebruario fignificando,fen6 pellibusindutura, Februarius pedibus nudis, penes ioculentum caminum figurat , Vt Martius exprimatur ab eo¬ dem authore, miles cataphradus, hafta, & clypeo munitus pingitur : alludit enim ad nomen Menfis , qui ideo Martius nuncupatus efl: , quia Marti effet confecratus , vel Martius, quia milites , poftquara hyeraauerint , rurfus hoc Menfe ad praelium fe accia- gant, _ ^ ^
Aprilis exprimitur icone Pafloris cum capra , & hatdis nuper natis j ficenim alltt- Aprilis* r ditad talem Menfem, quo animalia paffim muIciplicantur.Sedfiiuuenis venuftse fa¬ ciei, errnibus per humeros difufis , & coronatus rofis in prato florulento depinga¬ tur, tunc Majum Menfem, ad mentem Eufl:athij,fignificabit. Alioquinhomorufti- Udus, cis indutus veftibus, brachijs, 8c pedibus nudis, corona ex lini floribus redimitus, & curafalce defignatus lunium denotabit, quo tempore, linum , &faenum perfedam lunius, maturitatem adipifeuntur, Sed homo pileo tedus totusfere nudus in campis triti¬ cum metens fignificat lulium, quo tempore , Mefibrcsin fpicilegium incumbunt, tuitus. Aliter homo nudus cum poculo in dextra , & finiftra pannis pudenda tegens ante balneum , Auguftumdemonftrat,cumhoc tempore homines vino, & balneis AuguUus, V tau tur.
September autem declaratur figura hominis crinibus per humeros fparfis, & pe- September. „j dibus nudis , qui dextra vitem premat , & finiftra racemos demat . Quando autem
icon iuuenis cum caueis auium, & pedicis in prato confpicitur, Odiober intclligitur, oHober, cum hoc tempore homines aucupio deledentur . Siquidem homo indutus, pileo te- «flus cum bobus, & aratro Nouembrem fignificat. Et quando talis figura cum cala- Nouember, iho feminibus pleno confpicitur Decembrem indicabit. December,
Alij , ad fingulum Menfem exprimendum, iuxta agricolarum mentem , figuris quidem humanis vtuntur, addentes figuram illius inftrumenti, quod ruricola?, fin- gulis menfibus,adhibertt, AIij , & forte regius, vtvnumquemq; Menfem repr^fen- tarent, pinxerunt iuuenem manuoftendentem illud fignum Zodiaci,in quod,fingu- Io Menfe,SoI ingredi folet, quemadmodum exprimitur his verfibus.
j U artius i atqi Aries producent tempora V erisy
Aprilis fecum sorui fert cornua Tauriy
Floribus

2pS

Artificiofa quoqj monftrainbrutis parantur, quemadmodum fi caniyecenter MonBraar I nati pedes anteriores amputentur ,nam cito vulnere curaro, pedibus pofterioribus tificialtain progredi cogitur . Hsec monftra vel fiunt ftatim poft ortum , ve! tradu temporis ; bruth. nouinius enim Circumforaneum, qui infolcntis cuiufdam cynocephalipedcs ante¬ riores ira percitus truncauit ; nihilominus beftia curata conualuit , & femper cre- pedibus pofterioribus gradiebatur ,
Si conuertamus animum ad hominem , adhuc in monfira naturalia ,& artificialia jncidemus, haseqj artificiose parata iuxta tempus differunt, fiquidem ve) fiunt mon- ftraftatim ab vtero, vtobfcruamus in illis, qui Phafimhabicant, caput valde acu- MonEtrum tum habentibus, nam eorum caput ftatim poft ortum adhuc tenerum, & molle manu artificiale Qbftetricis faftigiatur : cum olim illa gens caput acutum ad gentem generofiffimam i» genere fpeaare exiflimaret , & nulla alia natio tali capite referta elfe videtur^Dcinde tra- humana eB
iftu temporis in hominibus etiam adultis, ob partes mutilatas, vel prorfus trunca- duplex.
«as mpnftra contingunt : etenim faspe milites luMtilatis brachijs, & refectis pedi- " " ' “ ^ E c 3 bus

1

330

Vljfsis Aldrouandi

- ui-

%. ^Je Gen^ vfu
fart, cap. 7, meth.Cf i$.

pttm.

bus ex bello redeuntes confpiciunftiir ,, - . .
/ Si monftrum fit naturale ab humano vtero em ergens’, aduertendutn eft 5 quod direrepabit ab effluxionibus:^ MoliSyOtt^ pariterab humano vtero prodeunt. Nam Mola', juxta ienten riam AridoteUs , eft caro in vtero' muheris concepta , & Ariftoteli Galenus riiultr$iio locis ad/liipulatur; (ed ambo hi ci^riffimi viri banc fen- tentiam ab Hippocrate hrauferunt, qui inlib,de Morbis muberumj&in libro de fte- rilitate , molam improbum S&: vitiofum cb^ffceptum appellat , carpemqj effe con-' firmat.Hinc poftea Aetius,& Paulus Aeginfeta anfam dieertdi afri|3Uerunt ,molS effe carnem informem in tunicis vteri confiftentemvquf^iinftar conceptus,, in luce

egredif. Vocatur aute mola, quia inftarlapidis molaris diflScul ter moueafur^& a me¬ dicis ad morbum in numero reducitur; fcd dicitur informis ynon quia omtii plani

V4iV*LI4i IIJI. V* 5 llV/a* ^iCtlXV
forma careac ,• habet enim mola figuram variam , & maiori ex part e rotundam * ideo Leuinus Lemnius medicus infignis narrat fe houiffemulierehi quandam in'vterO geftantem,qua» poft fpatiumnouem menfium edidit maffam informem rotundam ^ cui vcrinqij dpae anf^ erant annexce. Nuncupatur ergo mola informis » quoniam a fi¬ gura humana fit aliena . Nichilominus in mufiseo Illuftciffimi Senatus Bonoriienfis iconem moi^ cum rudimentis humancC forma* inuenimus (cum nomine hoc. Mola anthropo morphos ) quam in gratiam leiTcoris hicdare nonpiguir ; h^cc forti non erit abfimilis partui cUiufdam mulieris Auguft;i Vindeleciorumj qu^e anno trigefi- mo primo fupra refquimiJlefimurn , caput humanum multis inuoiutum membranis enixa eft.

M

Mola anthropomorphos.

3)ijferentU
fnokrum

Hic autem eft notandum fecundum nonnullos, quod molarum ali^ fenru,& mo« tu carent, ali» aliquot horis fentiunr , & mouentur , ali» funt plane informes , alia- aliquam formam fortiuntur,vtilIa molaanfis decorata a Leuino Lemnio memora¬ ta, qu» eum palpitatione abvtero exiuit. H» poftrem» mol» potius ad monftra, qudm ad molas reducend» funt ; harum caufam fi quis inquirar , pcrat Hippocrate, qui in lib, de morbis mUlierQ docebat copiofos mertfes morbofura femen excipie* tes ad morborum caufas effe referendos, Pr»terquamquod habemus afferrum An, cap.j, * Auerrois inCommenr.ad AfiftoteIem,qui tradebar molarum potiffimarn caufanj

^ * effe, quia natura inter femina, ratione qualitatis ,& quantitatis, non concordat.

Poft effluxioncs,moIas, & abortus, foetus ftatuto tempore abvtero egrediens diffimilis genitoribus erit monftrum naturalcjquod erit, vel fimplex, vel bicorpor»
&vtrumq;

D

/

Monftrorutn Hiftoria.

331

E

§5 vtrumqjiuxta variana difcrepanciam internarum , & exrernarum parrmmeric varium: namq; vel drfferetin vna , vel duobus, vel in maiori numero partmm, vc contingitin monftris rar^ , & infolencis fpccielj de quibus in Rubrica pr^efagiorn agetur . Vel partes etiam conformes partibus genitorum erunt plures, vel paucio- rcs‘5 vel deturpatas, vel extl-a propriam fedem Iocat(e,vel ratione figurse curule, vt fetusjritu quadrupedis, gradi cogatur. Autfos msinfexu erit vtriq; genitori iimi- lis, Vt hermaphroditus , au]t a genitoribus fecundum totum difcrepabit ; quemad- rAodum fi animal diuerfigeheris iniucem edatur, quod accidit mulieri canem, aut fefpentem parienti. Deniq jpartqs in ortu parentibus erit fimilis,fed tra6tu rempo- ris cum debitam hominis flaturam non ad^equetjerit Nanus,& fi flaturam confueta excedat, fiet Gigas. Csecerumhuiufmodi monftrorum fpecesraro fimplices, & plerumq: complicat^ itiweniuntur velufi fuo loco obferuabitur ,

Um^ranA

DEFINITIO

N examinanda interna monftri natura, & definitione, confulendus eft Ariftoteles pluribus in locis . SiqUideni in hiftoria generationis ani- rnalium, monftrumeflc ftatuitobl^fionehirei, praster eius naturam, in his, qu« non fcmper, fed vt plurimum agunt eodem modo . Idem Arfloteles in j)hyfica Aufcuflatibne h«c habet verba . Fit ihhtfci pecc4tum,cjit£per artts conficmhtur, fcrtpftt enim Qrdm^haticas non reUe^ po¬ tionem medifut non re0e porrexit, ^are patet , ^ in htfce fieri poffe qua Hatttira confi~ eimtUr. fi aliqua fint in arte, tn quibus iam quod reil^ fit altcuis efiicitur gratia :
9» qt aUtem, quapeccantur graiia quidem alicuius ars aggreditur facere, fed no» ajfequi^ iur illud, fimilitef, & in naturalibus ertt, dr mon tlra peccata erunt illius , quod alicuius gratia fuih Ettn primis igitur compofitiombus, eH, qua partim ex homirtis partibus, par- iim e^ bouts conHabant,finon ad aliquem terminum , finemq\ poterant peruenire , aliquo fdm principio perinde , atq\ nunc femine labe f aliato corrupto ve fiebant. Hinc decreuit tnOflftrum elfe natura? vitium , finem deftinatum non afleqqentis, propter aliquod G impedimentum quemadmodum in rebus etiam artificiofis contingere folet; nimtru quando artifex’ conceptum iam in mente finem afTequi minime valet ; Cum igitur ad mentem Phitofophi naturafn procreandis monftris quodammodo a proprio ge¬ nere degeneret, non erit afferendum homines auritos in Oceano feptentrionali ha¬ bitantes ; & alios huius generis , de quibus , in primo capite , verba fecimUs , inter monftra eflfe collocandoi.quoniafri in fuo ortu a proprio genere non recedunt. Ita¬ que cum definitio ,authore Ariftotele,ex proximofgenere rei definiend^,&difFe- renfijs eflential ibus integretur, & monftra admirabili deformitate fuam naturam conflituant, non praeter rationem clariffimus Licetus,in fuo monftrorum opere, af- feuerabatjmonftrum effe fubcoslefte viuens, enormi membroru conflitutione hor^ rore cum admiratione intuentibusincutjens,rar6admodum nafcens,& fecundario natura? inftituto genitum propter impedimentum in principijs fu^ conformationis. Siquidem quando natura perfeifljffimum opus moliri nequit, imperfe6fum efficit 5 propterea ftatuedum eftmOnftra ex fecundario naturte inftiruto,propteraliquodim» pedimentum prodire . Verum hoc genus monftri non foliim fpeciem humana, fed brutorum,& ftirpium complectitur : pra?tereahac definitione monftra tantummo¬ do propria comprehenduntur;cutnjqu£edam res apud vuigum monftrofiie excludaq tur. Item bruta ex muliere orta non vera fnonftranuncup3ntur,cum nullam admi¬ rationem, niff in comparatione ad genitoresjintiientibus afferat j licet eorum origo monftrofa fuerit.
Nos autem in priefentia iuxta diuifioftem monftrorum fuperius allatam, poffumus feiftari opinionem Donati,qui monftrumomne prsecer naturam appellabat , ficque definitionem adeo dilatare poterimus, vt muRd plura comprehedac, afferentes mon ftrum effe qupdcumque fublnnare non iuxta confuetaiii natur» normam fabricatu,
quod

Ltb, c

Li.2. Phyf. text.%2.

pe finitio a*

fltya vera^ monilra no» fint.

nmm genere rerum na~ furalium

332 Vlyfsis Aldrouandi
quod propterea afpicientes magna afficiat admirarione . Etenim fi ad mentem A- riftotelis , monftrum eft peccatum natutiiej dum finem j aliquo principio corrupto, aflequi non poteftj hinc procuidubio colligendum efi, monftra in omni genere re¬ rum naturalium, praeterquam in clementis, contingere pofie, cum eundis pateat, naturam interdum a fuo fine deuiare, fed hoc erratum naturae in rebus inanimatis cfr obfcuri us , ^ magis ignotum, quia minus obfieruatum , in animalibus aurem , & plantis raanifeftius, fed poftea in animantibus frequentius , propter duplicem ra¬ tionem; primo quoniam femen animalium mollius , & humidiuseft, quam femen plantarum; ideoq; cuilibet alterationi, & corruptioni magis obnoxium, &ad quaf- libec affediones recipiendas magis idoneum efie perhibetur: deinde quoniam ge- ^ neratio animalium multo difficilior efc, quam procreatio plantarum,& pluribus in¬ diget, quibus deficientibus , animal monferificum gigni eft neceffiarium ?

NATVRA.

/
I in prtcfentia monferorum mores inueftigentur , hoc ab inftituto no- ftro non effie alienum arbitramur: proptereaquod id non in monferis brutorum, fed in monfrris humanis tantummodo inquiritur, & eo g magis, quoniam monftrificus homo moderatis moribus effic non po- teft; & pr^fertim cum A riftoteles de phy fionomia verba faciens, ad ' Alexandrum fcripferit , quod albedo liuida,vel flaua ad hominem fallacem fpedat,
& fi prtedidis effigies monftriFera addatur, tunc homninera,&: natura, & raentedi- minutum prtedicat. Idcircoabhomine huius generis, feu aliqua parte mutilo, tan- quam ab inimico pertinaci cauendum effie promulgauit , Itaq; homines monftrofi, deformes, & mutilati, iuxta dodrinam Ariftotelis, temeritate redundant, eunda abfq; iudicio proferunt5& deniq. verbis fuis inrempeftiue lafciuire folent.Necprsc- icrrationem, cum vulgatum adagium docear, pedibus claudicantem , animo quoq; claudicare: hodie dicimus homines turpibus notis a Deo infignitos eminus efie falutandos. Quandoquidem GibbijStrumofij&alijs vitijs corporeis referti cictc- Vitiofum facile circumueniunt, verba dant, impofturas faciunt, & deniqj ad mouendum ^
eorpus eH animum, technis jpricftigijs, & vaframentis aguntrconftat enim quod vi-
mnofdt na- corpus vitiofec naturae certiffimum fit firaulacrum. Id totum ftabiliuit Ho-
merus in fuo Therfite, quo alter turpior, & Seditiofior inueniri noq potuit ; de quo diftichon graecumficlatiiiefonat.
Ft pede anim&es ciaudus , namfx extera membra
Interna menas fant fjmulacra tua .
Quidautemde moribus monfirorum alterius generis dicendum fit in pr^efentia non fuppetir, folumraodo memoria? mandandum eft, quod monftra ijs erunt imbuta moribus, qui 4 dominio partium pendere poiTunt,
DENOMINATA.

hitnBrefut pro turpi
Lib,6,meta.

kLj

\

\

f

MonftrorumHifloria. 337
• Alioquin iuxta veritatem hifto ricam , Chymzcra mons Lyci» igniuomus fuifTe perhibetur, ‘in CUIUS faftigio leones verfabantur, mediam montis partem pafcuam capr» colebant, & demum circa radices montis ferpentes nidulabantur . Hinc fa- ^luseftfabul» locus j chymgram fuiffe rnonftrum , cuius pars antica erat Iconma, media caprina, &poftica rerpentinaj& quoniam Bellerophontes Glauci filius fum* nia diligentia himc montem habitabHem reddidit : propterea Prifci hoc in[)mane,& efferum mpnftrura a Bel lerophonte madatum fuiffe monimentis mandarunt, -iv , Pr»tereaextat qu»dam Bem.bi rabula , cuius titulus eft. Typus vetuftilfim» ta- Bh
bul» enc» hierogiyphicis , nimirum facris Aegyptiorum litteris exaratae, in qua, ad publicam vtilitatem, monftrific» animantes exprelT? confpiciuntur , qutenon modo monftrof» , fed etiam , vt nofira fert opinio , fabuiof» efle videntur : cum ibi multa ccrnantwr/animaliumfimulacra,qu» partim ex lineamentis auium,p3rtim 4X'llneamentis quadrupedum integrantur . Libuit autem ifihtec hoc iri loco fpes- ,<^a:nda proponere , vt nihil noftr» monfirorum hifiori» deelTet, Primitus h»c ta¬ bula quatuorHarpyarum fpeeies referre videtur. Quandoquidem apTtviii rapaces qu»dam Deic.ab Antiquis effe credebantur , dedudo nomine a verbo ra-
piO e Sed Hefiodus in Theogonia feriptum reliquit Harpyas fuiffe Daemonia ala“ ,
■ f" ' ^ l. ' '
. ■ e-. r . , . ■ - '
Harpys prima icon .

neid.

fjArpytt fcfi
iduatis

338 Vlyfsis AIdrouancJi
taj qu« hortirtCi violentia raperent ; idcirco fi quis ex hominum oculis abreptus fuifiet, ab Harpyis dilaniatus elTe dicebatur. Alij Thaumantis , & Eleftrf filias efie ftatueritnt . Alii Terraej& Ponti filias credidcrunt;quade reScruius has Pelagi voiucfes appellauit. nec immerito cum Prifcorum multi Harpyas Neptuni filias nominauerint ; quia olim Oceanum eundorum fere prodigiorum patrem conftitue» bant , Virgilius tamen de his loquitur hunc in modum .
T nHius haud ilUj montiyum , nec ftmor vlla Pe Bis , ^ tra t>euni Bygifs fe fe extulit vudis t^irginei volacrum vultus , fadijjtma veUtris Ptcluuies 5 v/icap /naut/s , pallida fetnper ,
Ora fame .
V tcumq; fitjhajc monflrofa Poetarum nugamenta efie arbitramur . lam accede- musad primam tabulae iconem , quje refert pidufam auis , ptxter faciem , quae hu» manaeft , capite cincinnatis capillamentis decorato , pedibus nigris, &fquami^ quibufdampartes alarum tegentibus ; quapropter ex primo afpedu hanc ifhagine Sirenem,vel potius Harpyam Aegyptiorum fuifie coniedandum cft .
lam ad fecundam iconem accedamus, quie pariter fabulofam harpyam refertjha- ber quidem faciem humanam , cum ca»teraad auem pertinere videantur.
T ert ia refert faciem mulieris cum vafc apud pedes , ex quo erumpit planta, qua; palmam repraefentare videtur. , v

Harpyx fecunda icon .

Harpya;

MonUrorumHiiloria. 33P

Harpyx tertia icon .

Prjediais ex tabula Bembi addenda eft quarta Harpy^ icon , humana facie, cer¬ teris partibus ad auem attinentibus, quam vna cum alijs ornithantrhopon appella¬ re poterimus . Sunt nonnulIi,quiHarpyam fecundo loco conftitutam quadrfalam cognominant : vnde coniedaraus hoc animal monftrofum, prorfus ciTe fabulofum; cum animalia quatuor alis integrata , & duobus pedibus nixa in rerum natura non reperianturreffent enim contra Doilrinam Ariftotelis j etenim h^c quatuor aiarum prjerogatiua nonnifi animantibus exanguibus competit, & tamen Harpyas inter animalia fanguinea locabantur ,

F f 2

Harpya^

(

3 40 yijfsis Aldrouandi

Harpy» quarta icon I

' /

Pra?di(3:is additur Harpya earcinoformis j 6choc animal, {?in rerum natura ver- farerur , omnes in fui adrairationeEH traheret ; fiquidetn tria animantium genera aemularetur, primo refert caput mulieris cum fronte cincinnata , Deinde du^ ha¬ bet chelas, & odo pedes, fcilicet vtrimq; quatuor, ritu cancrorum, corpore oblon¬ go , cortice rcticuIaro,in cuius medio dux lineas percurrunt, inter quas lineqlislune fcalec gradus referentes j cauda Scorpionis asmulajficut in figura fubieda li¬ cet intueri. „ . V
Harpya ji

Monftroram Hiftoria. 3,41
\
Harpya carcinoforipis .

)

• 1
t
- 'X.

Inter tnonflrifica Aegypti iirnulacra, animantes corpus Leonis alas ,& faciem Aquili habentes recenfentur, qui Gryphes nuncupantur: equis vehementer in- feftiji^Jeononeftmirum ,fiab.aliquibus Hippogryphes appellentur . Mandauil- latame in fuo itinerario has beftias deferibere videtur tanquam.natu^Ies animan¬ tes, ex quarum vnguibus pocula parari, & ex pennarum cpftis arcus fabrefieri re¬ tulit, fed fities penes authore maneat. Nos in pr^fentia ex tabula Bebi^horum tria fimiilacra inter fe difcrepantiaj & vt opinamur fabulofa, proponemus .^Primaicon habet eapue ,31 as Ingentes, & cjetera membra Leonis, <^£^xtro pede quod¬
dam ipftar veru geftac , & pofterioribus pedibus anguem Aefculapij calcat : pro- ptere^qudd Aegyptii hoc fimulacrp. Apollinem indicare folcbant : hinc veteres Poetil:urruni Apollinis a Gryphibus trahrfinxeriiht , &' Phoebum gryphinum cognominarunt; haede caufain numirmatibus Galieni, Gryphis confpiciiuricon cuoitituip. APOLLINI CONS. AVG.
F f I Gryphis

Hippogry^
phes
animali^»

Sii-

, 1 ^

t
ij prima icon /
V*

\\ '\

<)\

jquod
Hippogryphi figuram quodammodo aemulatur: faciem habet humanam cum apye- dice quadam capillari mentum exornante, & cincinnofupra fi'Wem; deinde fi- mulacrum alis auium j & membris cjeteris digitati quadrupedisintegr^itur, vtin fi¬ gura licet confpicari . ' _ 1

icon

W-/R'

4

A

Monftrorum Hiftoria. 345
Pra* di6i:d Grypho non diflimile animal exprcifum habetur in eadem tabula j vn- de duplici natura conflare videtur, cum partim effigiem volucris , partim quadru¬ pedis reprajfentet . Roftrum quidem habet auis , fed caput auribus , & oculis ca-

rens, icone Stell3e,& JLunat decoratur . Cauda quadrupedis infignitur ,cum collo

nigro ad pe«ftus vfqj quemadmoduffi prasfens figura oftendit .

Gryphis tertia icon .

Demum ex eadem tabula monftrofam habemus iconem» quam libuit Ornithan- thropdn indigitare jcum, capite aucm ,& exteris mcmbris,hominem reprxfcn- tet . Habet prxterea alas dorfo annexas, & JLunx figuram fupra caputsquapropter Xe<aond tqtum ia fubfequenti figura medicari poterit .

f

344

Vlyfsis AUrouandi

Ornithanthropoj.

Infuper tabula Bembimonftrificam nobis probet figuram, cum caput quadru¬ pedis humanum corpus integret , Hoc fitnulacrum confpicitur genuflexura, & cum caput lupinum ajnjuletur, placuit Lycanthropon nominare.

Lycanthropos.

pofire*

1

Monftromm Hiftoria. 34S
Poftremo in hac tabula Torquati Bembi aliae monftrificae icones obfcruantur quas huic hiftori^e addere libuit , v! nihil illi defit , quod Ledor poffit defiderare. Auis quaedam ibi confpicitur , qua» figuram anferis refert , & penes caput , circa principium colli, duos oblongos habet cincinnos, circa initium ventris cerniturfa- culus,feuingluuies, more Onocrotali, cum figura dimidiat^ Lun«B fupra caput; quemadmodum icon oftendit, i
Auis Anferiformis,,

PriEtera eadem tabula exhibet iconem cuiufdam auis, alis tam amplis vt magni¬ tudinem totius corporis excedant, quarum vna verfus pedes pendebat, petoe al- bopun(ais nigricantibus maculato, roftro admodum paruo , &hoc mirandum eft quia proportioni alarum nonrefpondetj prseterquamquod nullaoculorum figura in capite auis obferuatur , & pedibus fupra quemdam circulum quiefcercobfcrua- tur ; veluti in propofita piatura cernere licet,
Auis

34^ Vljfsis ^Aldrouandi
"J.; t -roi ?i.. - .. / ; “ ■ ^ ^
• '■ >'5 ^ ^ • ■ *
' ,' . -■'■ q ; . • ■ .;Jt, ,
- ^ - i -• . • . j!. .
Auis monftrifera,"

jT ' ^ V * ^

i

A d finem pieturam Anetis bicipitis fpcaandam proponimus , qualis in tabula Betnbea obferuatur. Mabet hoc tnonftrofum animal in medio duorum capitum ; duas appendices forte laneas, quae flammam ignis referunt , & cauda animalis cft | admodum brcuis. Et hsec funt ilia fimulacra monftrifera, qu^ in tabula Torquati Bcmbi fciflpta, atqjcxprelfa videntur . cuius typum ex mufeo eiufdem Bembi ad ^ publicam vtilicatem Aeneas Vicus parmenfis in lucem edidit , anno Domini ; j quinqiiagefirao nono ftipra fefquimdlicfimum, & Imperatori C^fari Ferdinado P.L Perpet. Aug. Ger.PoPann, Boem. Dal. Croat. Illyr. Regi ,& optimo Principi
confecrauit. |j
'5 i

. u :F:‘ ■ ^ r - ' ' -r 1 ,
-rUi - -'Oj .

Aries

MonftrorumHifboria. 347

Aries Biceps.

HIEROGLYPHICA.

ACITVS aliquando monimentis mandauit veteres Aegypt ios , per figuras animalium , mentis renfus effinxifie , fed fatius fuifTet , fi di- xiflfet , per figuras monftrificas, animi intentionem exprefifie jcum in tabtilaBembi, cuius in antecedenti Rubrica meminimus , mon- ftrofae tantummodo animantium effigies confpiciantur . Prajter- ^ quamquodobferuamus apud Va!erianum(fi inchoemus a capite) fimulacrum biceps Lik' brachijs, & pedibus carens , & hoc hieroglyphicum firmitudinis , & ftabilitatis bc- flierogt, necohfultorum confiituit ; nam quse maturo fiunt confilio , ftabilitatem adipifei folent j fed fimulacrum abfq; manibus, & pedibus fuit delinearum , vc diuina virtus exprimeretur, cui his adoperandum non eft opus . Deinde fimulacrum triceps apud Tricipitiu. Antiquos vifebatur , & hoc tricipitium ex capite Leonis , canis , & 1 upi conflabat ; etenim capite leonis j tempus prsefens indicabatur, quoniam eius conditio inter pr^teritum, & futurum fitfetuens , capite lupi , ranquam obliuiofi animalis, tem.
I pus pr;rteritumdefignabatur,&tandemeffigie capitis canini, tempus futurum in- tclligebatur , quia hoc animal homini blandiens fpem infinuat ,qua3 ad tempus fui- turum femper attinere videtur . Aliud tricipitium intueri licet apud Valerianum , rogL quo Hifpaniam tripartito diuifam fignificari afleuerat ; quamuis Interpres Hefio- di hoc Lun^e hieroglyphicum efle voluerit, cuius dominium in Coelo, Terra, & lo- Hie-
f cis fubterraneis exerceri Antiquitas credebat. Idq; magis poflumusftabilire, cum rogi, f^ierius alibi hoc monftrofum tritipitium ex humana tamen, canina , & equina facie integratum Diante affignauerit ,qu£eapud prifeos eadem cum Luna efle ferebatur.
In confirmationem addamus, quod Deo A nubi tricipiti eamdem vim Aegyptij at- Menftsdiui tribuebant» qua Hecatem, fiue Dianam, vel Luna Grasci pollere promulgabant, fio .

348

Vlyfsis AldfQUancIi

rogL

Lib, $Mie~ rogi.

'Zib.ll.Hie
rogi.
T riorchu quis.

'Zib.^S.ffie
rogi.

Lth.^S.Hie
rogi.

Lih.%'^-blie
rogi.

Liba. Uk- rogi.

Meretrix
Megarica
q»4.

Lih.24(.Hie
rogh

Diuifsftatf s Ofcutt^ Hk rogi.

Nifi velimus cum alijs, hoc tricipitio , tripartitam menfis diui/Tonem in Calendas, Nonas, & Idus intelligere. Pr^didtis addatur fimulacrum fepticeps, quod Vale¬ rianus hieroplyphicum mulrircfj appellauitmam A^rologi fimilem iconem in quin¬ to decimo gradu Gem inorum ^guranlnci, indc-fjlajfagicnces multifcios fore, qui fub eo gradu in auras vitales exic4int .
Hadenus de multitudine capitum , iam ad brutorum capita penicillo humanis truncis inferta accedamus . Apud Pierium, homo capite canino pingitur, &pro hieroyiyphico Impudentia: vfurpatur: quamobrem Helena apud Homerum fe ta- quam canem accufauit, quia abominandam tot malis anfam praebuerit ; immoapud Pollucem, ille oculum canis habere dicitur, qui notis impudentia’ cft refertus . ^ R urfus homo capite accipitrina, pro hieroyiyphico Dei , apud Valerianum figura¬ tur, quoniam Aegyptij accipitremobgenituram fecundifiimum Soli equiparabants cum rerum naturalium fcrutatores in hoc genere animalis Tp/op;j/«y, nempe accipi-- trem tribus refertum rcftibus reccnfcanr . His addatur icon hominis capite afini- no, quem Pierius afellicipitem vocauit , quo h/eroglyphico , Aegyptij facerdotes hominem imperitum, & Jocorum ignarumfignificabant, cumafinorum talisHt na¬ tura, vt longius peregrinari nonfoleant , & tamen equi , &muli longiora itinera peragunt ,fcd afini per illam tantum prouindam , in qua fune nati , vagantur : nifi dicamus quo^ afini funt ita fiolid/ ,vt de homine imperito abieritin prouerbium . Aftnus ad lyram . D^mnvn Pierius effigiem hominis auribus afininis referti , & dormientis, pro feruitucishicroglyphico , exhibet j fed hoc ridiculum efie videtur g cum Tuam fententiarn Onirocritorum nugamentis fl:abiliar,qui fomniantibus fe au¬ res afininashabere,ftruic.utcni pr^^fagire folent.
Monftrffica ob multitudinem manuurn fimulacra ahieroglyphicis non arcentur.* quandoquidem Pierius humanam iconem multis brachijs :& manibus delineatam, tanquam hieroglyphicum Veris, Hycrais, & Solis exhibet. Etenim multi, per’ Briareum centimanum, tempus vernum intellexerunt, ob copiam herbarum floru, &ffond!un7,quibushocanni tempus redundat.^ Deinde aii/, per Gygem centima¬ num, Hyemem fignificarunt, ob mulca, qu.^ad varios vfus, in hoc tempus conge¬ runtur, Demum Homerus Solem centimanum nuncupauir ,ob infinita munia , quje in fubluhari m'undo in dies obit, Addkur aliud fimulacrum hominis quadrimani, Sc quatuor auribus infignitgquo Eaccdemonij Apollinem demonfirantes, hieroglyphi cum_ Sapientia, cuius Apollo erat fymbolum, cunctis infinuare videbantur, quo- ^ niamille verefapiens non appellatur, qui multorum cognitionem, & vfum non ha¬ beat. Deniqj Valerianus monfirificam dclineauit iconem humana facieiore patu- ' Io, lingua exerta , nafo obliquo, labijs torruofis ,& oculis roruis, vt hicroglyphicu Aduerfarij contradicentis exprimeret; cum huiufmodimonftrofum fimulacrum in decimo Scorpij gradu ab Afirologis fingatur.
Accedendum eft ad ponderandas iconcs monfirificas, quee partes fuperiores hu* manas ,& inferiores beiluinas referunt . Quandoquidem Pierius Lernam facie virginea defignans , hac ratione mores meretricios affabre deferibere exifiimat , nixus affertis cuiufdam Michaelis Bizantij , qui meretrices quafdam ex Megara, Sphynges appellatas fuiffe tradiditmam tales bofii* humano capite manfuetudine quandam prss fe ferre folent , fed reliquo corpore leonino, rapacitatem, & impe- p riumoftentant, quas conditiones, &propriet^tes meretrix!n(;^amantes exercet; quainobrem in turpiffimumdedccus meretrices olim megaricte iphyoges nuncupa ri folebantj&huicadagio fordidi Megarenfium mores ab omnibus damnati anfam * dederunt. Amplius ex Valeriano habemus virgineam effigiem pube tenus,& dein ceps in caudas pifcium,& pedes gallinaceos dennemtem, quo monftrofo fimulacro Sirenasjfimulque perditionem rerum exprimere conatur: tunc enim homines bian dis Sirenarum illecebris irretiri dicuntur, quando voluptatum luto hasfitantes fc£- diffime computrefeunt . Iterum ex eodem Pierio habetur piClura hominispube tenus, & deinceps caprinam formam induentis,quod monftrum pro hieroglyphico occulf* diuinitaris publicatur; hacmonfirifera imagine, Sileni ex genere Satyro¬ rum repr£Efentantur;erant autem Si!eni,iuxta mentem Alcibiadis platonici, quspda icones ita concinnatscjVtfaciJscomplicari ,&explicari poffeat ; h« igitur compli^
. ' . cat^e

Monftrorum Hiflroria. ' 349
catae ridiculanaj& monftrofam tibicinis effigiem oft^ntabant, fed explicata? quod, dam venerandum numen pr^e fe ferebant . Iterum Pierius ,pidlura hominis in equi- nam formam definentisjhieroglyphicum humana? vitae fugacis , & praecipitis expo- nere nititur 5quoniam terminus humana? virte inpernlcicurfuconfiftit.
PrxtermiiTo monftro capripede.quod aiibipro hierpglyphico vniuerfce Mundi machina expreffum fuit, defeendemus ad hierog^yphica, queea monftrofisbefiijs referuntur . Pierius aliquando Gruem bicipitem tanquam hieroglyphicum feraci- tatis pingebat , propterea quod, Grue bicip te quondam apparente, eo anno vbcr- rima in Aegypto fuit annona . Quarouis hoc monftto bicipiti ver, & hyemeraali- ^ quidemonftrare potuerint : fiquidem , Grue adueniente , tempus vernum horni» nes laetificat, Sc Grue abeunte, hyems ingruit. Ibidem pingitur a Pierio equusala- tus potiusad famam , quam ad celeritatem indicandam ‘ nam talemonifrum, cum ex caede Medulai natum cfTe perhibeatur , fignificat, quod virtus , profligato ter- rore, famam generat, & hieroglyphicum terroris erat caput Medufe, & fama fla- timatqj eft genita, illico per ora hominum volitat . Ad finem tanquam coronidem addamus monfttum mirabile a Valeriano depidura , nimirum ferpentem alatum cu ^4 capite accipitris, quo hierogIyphico,Aegyptij Diuinitate dcmonftrareconabancur.
MIRACVLA.

ON efl: in dubium reuocandum illa monflra, qu^e ad aliquid praefa- giendum in lucem funt egreflTa, ad miraculorum patrationem CiiTe re¬ ferenda : nihilominus hoc in loco miracula monftrorum manifdftiora, deinceps in Rubrica PraEfagiorum minus aperta reccnferedecrcui- raus . Primum legitur inhiflona Indite Luficanic^ , quod in Regio- ne laponica iam multi Ethnici chriftiana facrafufccpcrunr, quando contigit , vt omnes fili j cuiufdam Neophyti perirent : idcirco ,rurfus impendente vxoris partu, quidam Ethnicorum huius mulieris affinis marito blandis verbis a Dfmonefuppe- ditatis perfuafit, vt, arrepta necis filiorum occafione,fe fe a republica chriftiana fe- ^ gregaret : quapropter ille verbis confanguinei morus, conf flim,eu3ginato pugio¬ ne, quamdam crucem transfixit , vt eundis ,hoc perado, fechriflianos ritus de» ferere manifeftaret . Sed paulo pofl: eius vxor doloribus partus agitata infantem fine mento ,& thorace ita patulo enixa eft, vc omnia vifeera puelli confpicercntur: oritur
quare huius raonftrofi partus formidineperculfiomnesaffines vnacum marito ad cultum chriftano? fidei reuerfifunt. Non diffimile miraculum accidit in Regione Fori lulij anno Domini vigefimo quinto fupramillcfirhum, & fcxcentefimum, vbi quaedam nobilis mulier prolisiauida mendicam duos geftantctn puellos , & vidum oftiatim qua?ritantem irridebat ,quia defilijsinierrogata, fe cos legitimo marri- monio , marito tunc in Nofocomio .rgrotante, peperilTe affirmabat. Propterea mendica id egro ferens animo, talem noram fetui mulieris nobilisab Omnipoten- H ti Deo imprimendam eft imprecata, v t fui ipfius violata fama ab omnibus nofcerc-
tur . Accidit autem , vt nobilis mulier feta infantem fcpficipitem eniteretur ,& Infan$ medium inter alia caput vno tantiim oculo, & auribus caprinis erat refertum. Ac- pice^u cidit quoq; Epidauri anno vigefimo fupra millefimura , & fcxcentefimum, vt mu¬ lier grauida duas gallinas alterius vicina abfentis furaretur j idcirco ha?c domum reuerfa, & fimilc latrocinium fufpicata, mulierem grauidamadiuit, & placidis verbis gallinas non inuentas repetebat. At grauida iureiurandofe a fimili crimi¬ ne alienam elfe affirmabat cimmo d fummo Deo imprecata eftfe duos Dfmoncs, parituram , fi huius generis latrocinij fuilTet confeia : nec fecus accidit , nam tem¬ pore paricionis monftrifici Dsemones dilaniatis matris vifceribus in lucem prodeun tes vna cum matre perierunt.
Amplius , ex Polydoro Virgilio in hiftoria Anglica , regnante Hcnrico Secun- 4os&Thom^ CantuarienfipPoncificis Romani legato in illis regionibus verfante Angi.
G g contia

J

\

Lih.%,(ie mi ra€iCap>^2.

tih, 2. vhp fc.

Vrohlema
Secundum,

Lih, 2, pnos .

jMonBrum fnuUt forme

Vimre^ ^ eonuiuere

3 50 Vlyfsis AIdrouandi
contigit vt fnpra vim natura infantes monftrifici, nimirum cauda infignki nafcere- tur, C^andoquidemcum Thomas Cantuarienfis vir iuftus veniilet Strodunijqui vicus (itus ei} ad Medueiam fluuium Proceftriamaluentcm , tunc loci Accola? , vt aliqua ignominia Thomamafl^cerent, caudam eius equi amputare non dubitarunt, vt proprio Regi morem gerent, qui f£EpepronunciareroIebat,fe vnius facerdotis pac-?m in proprio regno cofifequi non poire,& fidis amicis carere , qui hac mole- ftia dium liberarent. Sed pofteahsc infamite nota vnacum illis hominibus , qui peccarunt, deleta eft. ,
Hadenus de miracul/s fupra vim naturic in illis fotibus patratis , qui monfirofi , imperante Deo in lucem prodierunt. Reliquum eft vt de illis infantibus verba fa A ciamus , qui monftrifici nati , pau!^ poft fupra naturae ordinem venuftam corporis formam fortiti funt . At illud miraculum fitinftar omnium , quod Cofanus Heif- terbacenfis narrat accidifte Godefrido in ^Edibus probationis, tyronum prtecepto- ri,qui olim dum Parateiam quamdam regeret, puellum monftrofum , & connata cir¬ ca latus mole carnea mirandum in modum deturpatum,facro fonte intinxit, fedpo- fteaquam ncjmine fandillimre Trinitatis inuocato,huiufmodi facro larice monftrife- rum infantem tertio abluit, tunc monftrofa caro fupra vim natura euanuitjvnde pa- rentes,& circumftantes virtutem Sacramenti Eaptifmatis prtedicantes , immenfa gloria infinitam fumifii Opificis potentiam alfecerunt.

PROBLEMATA.

ROPOSITIONIBVS interrogationem annexam habentibus monftranon carent; fiquidem prima fronte curiofus fcire defiderat cur monftra a Natura producantur . Huius caufam aflignat Ariftote- les in Phy ficis, dum inquit quod Natura fetnper producere conatur, quod melius,&perfe(ftius eft, fed propter materfo difpofirione, vel prauam vteri conformationem, vel ob influxum £yderum,non intentum operis fin6 afiequensjquod poceft tantummodo producit. Hinc fecundum dimanat proble¬ ma , An natura in monftris producendis aliquem finem refpiciat . Phi lofophi affir- matiue refpondent rerenim fi natura nullum finem fpedarec , proculdubio fjrus cflTet informis, fed non eft femper informis , ideo iuxta mentem Arifloteiis natura qiKindo in generatione errat pofteafuum finem in proximo genere aftequ/tur, dum foeminam loco maris,bipedem loco hominis,aut impedita , quadrupede progignit ; hinc collige-ndum eft a natura errante pifces rari(fime,& nunquam arbores genera¬ ri . Quamuis Athencus recitet, ex authoritate Hecatij , canem truncum vitis pepe. riflTeshiinc tamen partum multi fabulofum prodicant , Et fi quis ambigeret dicens, quod natura errans anes potius bipedes, quam aligd genus quadrupedis produce¬ re deberer : Refpondet Cardanus.quod natura in aliquod genus intendens, necef* farip etiam aliquam fpeciem illius generis fingere conatur : quamobrem cum finem aliquem proprium aftequi nequeat, proximiorem illi refpicit,^ quid in alio gentre fabricare, nfi reludante materia intendit, Qua de caufain materia diuerfarS partium D moftru multiforme^ducit,fed ex materia admody inutili moftru informe refultabit.
Rurfus Curiofi fifcitantur,cur monftrofifgtusin vtero viu3nt,& in lucem edita facile pereant ? Refpondet Cardanus genita ab ijfdem caufis feruari,a quibus pen¬ dent, &qu^ adnata funt facile etiam conuiuercjquoniam congenita eorum vita par ticipanr,quibufcum fuerunt genita. Cum autem diflicilius fit viuere,quam conuiue- re; hinc fit vt moftra in vtero viuant, deinde in vitales egreflfa auras facile intereat; quia nata a propria natura remouentur, ficqj imbecilliora, & infalubria redduntur, obeunt . Verum alia refponfio in medium afferri poteft, nimirummonftra , qua- do generari incipiurrr , a generatione perfedorum pariim diferepare ,fedquia tra^
(ftu temporis , dum abfolutintur, a natura generantium valde recedunt: idcirco ippnftraquantd magis augentur , tanto maiorem imbecillitatem acquirunt, quia 4
naturali

Monftrorum Hiftoria. 3 51;

E

F

G

H

naturali primordio magis degenerant . Monftra aurem qu^e fupcruiuunt, a natura¬ li ftatu minus recedunt. Hinc emergit aliud problema, cur rai^e iint monftroruni aborriones,fimonftra ,vt paulo ante explicatum fuit , in vtero etiam crefcentia in dies maiorem debilitarem incurrant . Optime relpondet Cardanus, quoniam abor¬ tus vt plurimum funt rari ,monft'ra quoq, funt rariora jvnde fit vt monftrorumab- ortiones fint rariffima? . Demum inquirere folenr, cur mulieres Aegyptiie freque- tius, qudmalig monftra enitantur . Refponfio ert C ardani hoc inde euenire, quonia feminis AegyptiGE vnica paritionepi ures iRf;ntes edere foleant ; quocirca , vel ex imbecillitate, vel ex conculltone fe tuum, i propria natura partus facile degenerat .
Deinde queritur, cur quadrupedes non magnte pjerumq; monftra enitanturjcu tamen homini, & magnis animantibus id raro contingat . Hoc problema difsoluic Ariftoteles afferens hanc effe priscipuam caufam , quoniam parua animantia vno & eodem tempore plures concipiunt foetus . cum tamen grandiora vnum tantum¬ modo concipiant, & pariant. Ibi autem monftra procreari folenr, vbi plurima fe¬ mina inter fe confunduntor , & coalefcunt, veluti in paruis animalibus plures foe¬ tus concipientibus fepe fepius contingere folet. Infuper inueftigari folet , in quo genere animantium copiofiora monftra producantur. Multi refpondcnt hoc aqua¬ tilibus competere, non folum quia mufi funt arbitrati formas cumSiorum aniraan- tiumin aere, & terra vesTantium, in aquis quoq; obferuari, fed etiam hoc aquati¬ libus conuenirc putamus propter mollitiem materfe , & fuperfluam humidiratem, qua generatio , & animantis conftitutio facile vitiari j ffdari, & deformari poteft. Verum h^c monftra aquatilia nobis minus inpotefcunf-jcumomnes fpecies ftmi- lium animalium ,ob remotam a noftris fenftbus habitationem, facile ignorentur , Libuit tamen in pricfcntia nonupllas monftronim aquatilium icones ante oculos ledoris repra?fentare, vteorum fencentiaftabiftatur, qui in dies noua monftra in aquis inueniriafTeueranf rhinc elicimus , qij6d^Pj:Mfci iure merito monftrofas Har- pyas Neptuni filias coghominarunr, cum Oceanum prodigiorum , & portentorum omnium parentem confeiruerent. Prima icon erit monftrofi Cyprini, qu£ referunt fuiffe captum in flumine Auftriie , quod vocant Dielirs in Ditione C omiris lulq de Hardegg , prope vrbera Retz , anno Doipini quadragefimo quinto fupra fefqui- millefimum, inenfe Odobri. Erat aurem Cyprinusmonftrofus , quia non vt reliqui Cyprini , de quibus in Hiftoria pifeium adum fuit , effigiem , fed humanam prx fe ferebat. Rete folus fuit comprehenfus,& obraritarem, &maximcqui fenibus regionis erat ignotus^ diu ponferuatiis ,& velpri quoddam miraculum paffimfuic circumlatus.
Secundo loco effigiem monftrofi Suis marini damus quem Gefnerus Hy?nam cetaceamafimilirudine Suis 3 fiue. Hygn.T Quadrupedum appelJauir, hic , referente 0’ao Magno , anno Demini trigcfrr.oodaoo fupra fefquimillefimum, prope Thi- Jem infulam feptentrionalem fuit comprehenfus , capite quidem fuillo, fed reliquo corpore fquamofojCum flgura veluti adolcfcentis Lunae in dorfo, & ternis in me¬ dio lateris vtriufq, oculis, i^nimal erat incredibilis fcremagnirudinis,quia longi¬ tudinem duorum, & feptuaginta pedum , & altifudinem quatuordecim requabat. interftitium inter oculos erat feptem pedum , & iecur habebat tam vallum , vt quinq; dolia impleuerit .
T ertio adduntur monftra Niliaca in confirmationem eorum qu^e hadenus dida fuerunt, quorum icones erant reponendrepagiba 2S huius libri , vbi horum memi¬ nimus : nam humana plane ad pubem vfqfeffigje, facie ad grauitarem compofira, cajfarieflaua j & canis aliquot pilis obfita , ftomachooffeo , brachijsdiftindis , & dcarticulatis , fed deinceps monftrum hoc hominem jpmulans in pifcem delinebat . Aliud vero erat vultu muliebri , promiffis capillis, tumentibus mammis ; quemad¬ modum icon exprimit. Amplius? vt ftabiliatiir fententia eorum , qui plura in aquis, quam in terris monftra conftiruunt .'^annedem.us jconem monftri marini; referente Pareo , capite, crinibus, & pedore equino, reliquo corpore pifciforroe.Hoc in ma¬ ri Oceano compreftenfutn,& Romana Pontifici oblatum fuiffe Gefnertis tradit ,

r

LfL i2.de rtr. SubtU.

Sed. B.Pro" bl, Itb. 4* dege». A»im.

Monlir 4
aquAUli4 mittHi mt4.

Cyffini V4 netos

Bue mon- Hra mariSy f^whie.

C g 2

pfopterea

Vlyfsis Aidrouandi

Monftrofus Cyprinus

c.

i '

- -F i

; r,\

> 1
■i . >

' i ■ ' ■

'

T/. f •

* U t

'■%E'

1
l'

Mqnftrofus Sus marinus' 3.53

^ g 5

/

i

Monftrorum Hifloria.

355

Propterea valeant, qui in fabulis Antiquorum magna libertate equos marinos parrim effigiem equinam ,partim pifeis reprafeniantes conftituerunt : vt quemad¬ modum Coiumbasi Pauones , & Aquilae fuorum Numinum , fcdxec Veneris , !u- nonis, & louis currustrahere finxerunt ; pariter in aquis Neprunum ab huiufmo- di Hippopotamis duci voluerunt . Ideoq; iuxta Pidorum voluntatem in magnam {pedantium admirationem illam equinam formafn erant commenti, qu^ potius cu- iurdantHippocampi , quam Hippopotami efie videbatur . Non enim cauda Del¬ phini in Hippopotamo vnquam fbitobferuara : neq; Romanis alius vnquam fluuia- g lis equus vifus eft pr^eter illum, dequoin H ifioria quadrupedum digitatorum ver¬ ba fecimus\, Quocirca multi affieuerarunt ambitionem Romanorum figura huius equioccafionem dedifiTe ; nam , vt terra?, marifq; Dominium eundis roanifeftarent, duo aniraafia vtriufq; elementi, fcilicet equum, & Delphinum fimul iundos, pingi curarunt . Hinc snulti talem figuram admirantes ,& vnum tantum animal efle exi- Rimantes fimilemonRrura, equum marinum nuncuparunt^ Modo nulla admiratio¬ ne teneri dci>emus, fi icon piopofita aliquam veritatem afiTequitur .
Adhuc prf didam fententiam fiabiliemus fi addiderimus iconem monftri aquati¬ lis magis terrifici , quod memorat Gefnerus,& hanc imaginem pidori , qui id An- tuerpix viuum viderat, acceptam refert. Caput monfiri quid furiale pra?fe ferre videtur, nameprnu duplici efi: refertum, & auribus valde prominentibus infigni- tum. Brachia vero humanis non abfimiha erkjbt' :' teliquumGorpus pifeis formam I* Eepr^fentabac . Captumfuit in maH Illyrico , cum ab aquis ad litus pufionem il¬ lic morantem rapturus accgffiffiet . Quoniam pircatores ipfum obferuantes lapidi¬ bus vulnerarunt, fedmonftrum fugiens lethali perculfum vulnere, paulo poft in litus, a quo *difceffe.rat,reuerfumexpirauit . Itaque lineamenta huius monftriin ico¬ ne fpedanda proponuntur.
Monftrum aliud fuperiGre mirabilius ad mentem Rondeletij fubiungimus,' cuius icoqem accepit i. Gisberto Germano medico , & ipfe Amfterodamo cum lit- terisacceperatjquibus affirmabat, anno Domini irigefimo primo fupra fcfquimil- Iefiinum,in Pdidhja vifum talemarinum monftrum, referens quodammodo rudi¬ menta habitus- e-fi|feopaH$5& ad Polonia? Regem delatum. Immo fignis quibuf- dam indicare videbatur fead mare regreftum defiderare .• vnde illo tandem dedu- Q (ftum ,fn mare fe cbtiiecir . Quamobrem Rondeletius fe plura omittere dixit , qua- de boc monftro narranda cftent, quia id fabulofuir. efte arbitratur, &additfeca- ' lem monftri iconem exhibere, qualem accepit, qua poftea» verafit,an non, nec prorfus affirmare, nec prorfus negare audet . In afterti confirmationem Bello- niushcEC addit verba . Neqjhoequoqj pratermittendum eft, quodinBvtta- uinis annalibus de pifeeepifeopo feriptumeft, quem prope Poloniam anno mil- lefimo quingentefimo trigefimo primo captum fuifte Cornelius Amfterodamus Gilberto Phifico Roma fcripfit, & Regi Poloni? oblatum , cuius corporis magni¬ tudo, facies ,& cultus talis eratomnino , qualem videmus figuram alicuiusEpi- feopi mitra, & reliquis fuis ornamentis induti. Hadenus Bellonius .
Cum igirur permulta fintnatiu-x in terris pro arbitrio ludentisrairaculajfic eria in mari, ob raritatem ,& for^ip^ varietatem , prope incredibilia eiufdem artifici) H monftraobferuantur. Etenimquis non admiratur Tricones , Sirenas, Nereides, Sc pleraq; alia huius generis mqnftra, qua? olim fabulofa efte multi putabant , & ta. mentalia aliquando vifael^fupenusfuit exaratum. Poterimusigicurmerito ca¬ nere hoc diftichon . ’
Aether non tot alit ^ nee^ iellut horrida monlir a In cryptis abdant cyaotvada^^a(^;^^s

Neptuni equi

Origo equi Neptuni An tiquorum .

MonBrum hoc 'V hi Ca¬ ptum .

MonUrum hoc vbt cU” ptum,
Bellonq opi nio.

PriBte-

3 5(5 Equus tnarinus tnonftrofus.

I

358 Monfbrum Marinum rudimenta habitus i
Epifcopi referens .

Monftrorum Hiftoria ;

Prjeterea quaeritur, an monftpi/icushomo veluti bicorpor vna, vel duplicianifRa fit refertus . Hefpondet AriftotelesidcxcordeeliGiendum eflTe : quandoquide^i^ vnum corin tali monftroj vnum tantum animalv&duocorda duo animal ia repr^-t fentanc . Modo difficultas eft, qua ratione cognofcendum fit , ndm in fimili raon- ftro viuente vnum tantum cor, vel duo corda contineantur . Nsphus in Commen- tarijs ad Ariftotelem fcriptis mandauit, olim in Gallia de monftro huius generis diu a Theologis difpuiatumfuiiTejVtrumiioc provno, vel pluribus, aqua facrifon- tiselfet Luftrandum,quitandemexdiiferenc!a fenfuum id percipiendum eife de- creuerunt * Siquidem Albertus meminit cuiufdam monftri geminum homine aemu- E lantis , quo duos homines referrti ftatuerunr, quia altero ira percito, alter ridebat, & altero plorante alter iucunditatempr^ fe ferebat, & monftrum adannumvfq; vi- gefimum, vit^m traduxit, immo altero pereunre, alter earenus fuperuixit , donep fetore defunfftiaifedus e vita deceffit. Medici autem in dirimenda bacquaeftio- ne ,a fententia Ariftotelis valde diflentiuntrmon enim cor , vt Ariftoteles, fed cerebrum tantummodo refpiciunt, in quo rationis domicilium, & dignitas human? forma? refidet j & quamuis , a corde, caloris vitalis fcatebra dimanet: nihilominus ratiocinatio , 8i difeurfus in capite tantummodo celebratur . Prteterquamquod in maiorem fententfe medicorum ftabilitatem, facultas formatrix cunita delineans,in conceptione primitus circa cerebrum verfatur ; cum Anatomici per diffedtionem ^ caput in embryo c;eteris, partibus grandiusobferuauerint : immo perpetua prc)’; portione fingulamembraminorainueniunt, quanto longius a capitis regione di- ^ ftant, donec partus typum perfedfa? formationis fuerit affecutus. , ^ ■
Item quaeritur , quare monftra luxta parilitatem, veluti Naniin humano genere procreentur . Refpondcnt id a duabus caufis, nimirum a loco , & ab alimento pro- uenire ; fiquidem anguftia loci , feu receptaculi efficit, vt foetus minime dilatafi poffit, deinde paucitas alimenti prohibet, quominus adperfedam ftaturam foetus peruenire valeat . Inueftigant etiam, cur in rerum natura mulier monftrum appel¬ letur. Huic quteftioni Ariftoteles in Phyficis fatisfacit , quando afferit, omne per accidens genitum monftrum nuncupari, fed quia mulier quodammodo per accides produci videtur , ergo iure optimo inter monftra erit collocanda.* minor propofirio huius rationis eundis innorefeit , quoniam Natura rem perfediorem procreare femper intendit ,ficq; p roculdubioad mafculum femper generandum dirigetur ; G ideo aliquando feminam, ob materi» difpofitionem , producit.
Tandem percundantur multi, an monftra in lucem egredientia, iuxta nominis ctymum aliquid femper pr»monftrenr , vel pr»fagiant. Multi Authores fuerunt huius opinionis , ex monftrorum ortu femper aliquid efie pr»fagiendum : propterea Malanthon hanc fententiam ftabilire videtur , nafiuitate roonftri ante bellum, quod C»fSr aduerfus Romanos fufeepit. Immo Sorbinus ptsecirato au^ thori adftipuiatur , dum in fua Tetatologia , exemplis variorum Monftrorum , paf- fim id confirmat.
Ad pr»fagia monftrorum homines non ita faciles ,& proni cfte debent : nam Diuus Auguftinus hoc mirandum in modum damnat j dum inquit : viderint Conie* dores monftrorum, &oftentorum, quam ex illis f?pe fallantur , &noxi? vanitatis rebus animos hominum implicet. Quamuls multa dicendo,aliquid veritatis quan- doq; incurrant. Non igitur perperam locutus cft Cardanus , quando afferuit , monftrofos partus mala denotare , ficuti vrina cruda in morbis , qu» naturam alio intentameffe, &aredo tramite aberrare dcraonftrat. Immo Pareus hoc perpen¬ dens, tandem fcripfit .* quoniam fine modo, fine lege, vel vago, aut nefando con¬ cubitu, vel quo tempore. Dei ,& Ecclefi» mandato abftinere decet , mifcent fe parentes ; ideo f^pe nefanda , horrenda , & a natura? communis regula deuia na- fcuntur : idcirco ad prjefagitionera non eft confugiendum. Verum quidem eft, quod aliqua interdu extraordinaria monftra aliquid pr^fagirepoftunt . Is^am Mar- tinus Vueinrichius feriptum reliquit in Pago quodam Galli» infantem olim fuifTe narumjin cuius ventre cufpis giadij eminens confpiciebatur,quipoftea,fadapaola- tim fuppuratione, extradus eft , & bellum ciuile pr»fignificauit . Quan^quidem huius nulla caufaphyfica reddi poterat, Huius raonftri Iconem ledor feploco,
nimi-

H

lih, Ge. Jn. C4f. 4.
loco ciiato

Medicor» opinio de MonBris geminic»

. '» - Vik,

...
Sedes raii§^

Multer cm monUrms
dtcatur .

lih. 1. fro» gym. nat.

Itb, zi, de Ciutt Dei capZ.
lih, 14* de Var,rerum, cap.vlt.
In l, Anat,

In lib. de Uonf,c, 4^

/

360

Vlyfsis Aldrouandi

nimirum in Rubrica pi-«fagiorum iqtuetur. Quando igitur monftraa naturali ftatu non valde recedunt 5 quidquam prtefag-ire non videntur, quoniam apud Ae¬ gyptios haec praefagitio eflec admodum frequens, vbifrequentiora, quamin alijs Regionibus raonftra hpius generis pafcuntur»

MORALIA

V E M A D M O D V M in humana natura accidit, vtmonftra, nem¬ pe homines bicipites aliquando oriantur ; pari rationeid in Ecclefia contingit, in qua monftrofi homines verfantur qui varijs intentioni¬ bus, & affectibus muniti, bicipites in eodem tamen Ecclefi^e corpo¬ re vniformes nominantur. Vcluti quando funt multi, qui vnum ra-

2icipit(s i» moral, do- ifrtna <}U4- lis,
2A oh Urum btcorfor.

tione intentionis iimulant, fed tamen iuftis de caufis duplices , & bicipites nuncu¬ pantur , quatenus pluribus intentionibus , &affedibus famulantes, in multa velu- ti capita diuiduntur.
' Pricterca fi aliqua in lucem exeunt monftra , quorum partes rupernte homine du¬ plicem ,& parces infcrn^E hominem fimplicem referunt, tunepartes inferiores, qusefunt fimplices , partes fupernas duplices fuftinere, &fuftentare debent. Si¬ mile monftrum in Ecclefia aliquando confpicitur : nos igitur ChrifticoI*e cum fimus g plurcsperfona? , vnum tamen corpus in Ecclefia ijfdem pedibus, nimirum ijfdem fideifundamentis fuftentamur : quocirca fi contingat, vt aliquis vulnere Itethalis criminis perculfus pereat, cun c c^ter» talemt, ob crimina defundum , magno cha- ritatis feriiore fuftentare debent ; cum fcripferic Apoftolus ad Gallaras . Vos, qui^ fpiritualeseftis jinftruite hos in fpiritu lenitatis, & alter alterius onera porter .

SYMBOLA.

Zi, y.Symh, herote.

X monffrificis etiam animalibus viri eruditi fchematafymbol/ca com¬ ponere non dubitarunt Etenim ex Sylueftro Petrafanda , iconem monftrifica? mulieris habemus qua?, Veterum Sirenem referre vide¬ tur, cum titulo . COMTEMNIT TVTA procellas .& hoc fymbolum Hieronymo Columnas Paliani Duci , Copiarum Re-

Li,S.Symh,
herotc.

Zquus ala* ius Leonem ionculcans'

reUado

gis Ferdinandi Prsefedo affignac, quo eundis perfuadere nitebatur, fe tam in fecundis, quam aduerfis rebus femper tranquillo animo agere, quod Sirena pr;^- ftare videtur , dum in turbaro , & placido mari , tanquam in proprio domici¬ lio femper quiefcic. Apudeumdem aurhorem , aliud mirabile monftrum confpici¬ tur , nempe caput equinum humano vultu decoratum, & barba in peduspromif- fa , cum pedibus gruis, & cauda galli gallinacei, additis his characteribus . FAB. adferibitur hoc fymbolum Fabio Curidatpri, qui hac monftrifica effigie , virtutes perfedi Ducis exprimebat : namq; capite equino, Pra?fedura , & Principatus in bello, vultu, barba, & pedore hominis, prudentia, pedibus gruis, cundatio, & vigilantia, & demum cauda galli gallinacei, vidoria fignificatur. Pofteaquamin equum moftrofum incidimus, no eft praetermittenda icon equi ala ti pedibus pofte- rioribus leonem conculcantis , qua? apud pr^citacum aurhorem ping itur , curo epL graphe. PERENNITAS LAVDIS. hocqj fchema fymbolicum Henrici primi Regis Lufitam^e fuiffe memorat , qui hac ratione, omnes Africa nationes quam- tumuis barbaras fe domiturum effe dcmonftrabat . Veriim fi in hoc fymbolo equus alatus effigiatur, in alio etiam citati libri Teftudo quoq; alatafiguratur , cum cpi- graphe. AMOR ADDIDIT. Hoc fymbolum F^el/ds Salerni Principis fuiffe author pronunciat ,quo vtebarur , vt Regiamorem , fidem, & ad fubitaobfequia alacntatem,- finc mixtione temeritatis j aut improuid^ celeritatis infinuaret .
EMBLE-

C

D

Monftrorum Hiiloria.

EMBLEMATA.

$6i

U;C>

H

CNpofiTumus non tnjrarimonftrofas etiam effigies argumentis em blemarum famulari. Etenim Afciarus delineauitmulkrempedibus Ieon/nisj& pennis auiumteclam, cura epigraphe . SVBMO VEN¬ DAM IGNORANTIAM. Huius monftri pidura repr^fentatur Sphinx Veterum , quie orc virgineo pingebatur , & Thebanam Re¬ gionem infefiare dicebatur , dum hominibus in praecipitium duitis aenigma foluendum proponebat , illudqi non explicantes de faxo eminenti praecipi¬ tabat. Aenigma erat taierquodnam effet animal quadrupes , bipes , & tripes. Id totum expreffit Aufbnius his verfibus .
bipes , quadrupes fores , ^ trices , omnia folus
T erruit Aoniam volucris , Leo , virgo triformis j Sphinx voltioris pennis-^ pedibus fera^ fronte puella .
Quare iure merito Ladancius in primum Thebaidos Sphingem monftrum, Har- pyaruminftar , fuifTe retulit . Diodorus Sphingem inter genera Simiarum recen- fuif . AlbertUsMagnusj& Solinus Sphingem fimiam nuncuparunt . Sabellicus ta¬ men credit fuifTe hominem perniciofum fphingcra cognominatum , qui fuis vafra¬ mentis multos peremerit. Sed his omiffisjad rem noffram tantummodo fpedatj quod fphinx triformis pingitur , nimirum , facie puellce .plumis auium, & pe¬ dibus leoninis, ad indicandam ingorantiam, qii2e vcluti fphinx in eminenti vitx humarae monte locata infinitam hominum multitudinem fua feritate opprimit, nfin alia de caufa , nifi quia homines fe fe non agnofeunt, nempe fe homines effe igno¬ rant . Quandoquidem triplex huius monfiri forma ad tres prreipuas , & efficientes Ignorantia* caufas reducitur. Etenim virginea facies voluptatem oftendit , quae ho¬ mines aliquandoita cxctecar, vt illos de humana inbelluinam naturam facile trans¬ formet. Plumsmonrtrura tegentes leuitateai5& inconftantiam animi fignificant, & leoninipedesfuperbiam, Scarrogantiani declarant , qua» falsa de rebus opinio¬ nem in fcientiam vertit, & tunc homo exiftimat fc fcirequod nefeit . Tres igitur erunt ignorantia? caufie. Prima erit voluptas corporea, qua homo irretitus , ab om¬ ni vera difciplina penitus abhorret j Secunda eft lenitas ingenij, ve! temeritas, qu« non videt, quod deceat ; tertia e ft animi elatio : qua dc re Plutarchus varijs in locis tradidit olim pro foribus templi Apollinis Delphici, verba litteris aureis fuifTe exarata huius tenoris I4eft ? NOSCE TE IPSVM. De hoc Au-
fonius fic cecinit.
fluamqaam dificile eB f e nofcere , crs «yroV ,
£>uam propere legimus , tam ciib neghgtmus .
His fic notatis , & explicatis, modo carmina Alciati melius intelligentur qmr fic fe habent.
^od monBrum id ? Sphinx «’/?> cur candida virginis ori ,
Et volueram pennas , crura leonis habet ?
Efanc faciem affumpfit rerum ignorantia itanti Scilicet eB triplex caufa-y S' origo mali .
Sunt quos ingenium leue^ funt quos blanda voluptas X Sunti q^os faciunt corda f tperba rudes ,
At quibus eB notum .y quid Delphica littera pofftt-i Pracipitis monBri guttura dira fecant .
IN amqi vir ipfe bipefqi tripe fq\& quadrupes idem eB i
Primaqiprudentis laurea-y ne fce virum , ^ ^
Idem Alciatus pinxit aliud monftrum , nempe bouem cumfagic , & pedore hu¬ manis in vexillo his litteris decoratum. S. R. Q^Jl.cum titulo. NON V VLGAN- DA CONSILIA. Author alludit ad Minotaurum , quem Veteres nionftrumex
H h Pafiphe,

Emblrn

AemgnsA
Sphyngis»

V * •- V V' T "

Ignorantia eB moBtu triforme»^

Ignorantia caufa quot.

Emhl,

Confilycon feif qui a- fud Peifau

BmhU S*

Jfouiinef htllaini qui 9

idftus cur hice^s .

Anteucrtd , ^ppHuorta qua, ;

3^1 Vljfsis Aldrouandi
Piifiphe,& Tauro procreatum fuiffe finxerunt , quia fuperiori parte hominem5& in¬ feriori taurum referebat , Hoc monftrum in labyrintho Cretx inclufum fuiffe Poe- t3£ tradunt ; fic enim canebat Ouidius ,
Dedalus occlufit ccnceptum femine mairis Semtbouemqi virum, femiuirumqi houem ,
Romani hanc Minotauri iconem, authore Feftoin militaribus Infignibus figura¬ bant 5 vc eundis manifefiarent non minus occulta efie debere Principum confi- Iiaj& poti (fimum de bellicis.expedicionibus, quamolim occultus Minotauri fuerit labyrinthus . Idcirco Dion afierebat, quod Tiberius Gtefar interrogatus , curfua confilia minime communicaret ijs, quibys tuto fidere poterat, refpondifle dici- tur ; aut nulli 5 aut paucis cognitum efie oportere Principis confilium. Quare Mar- cellinus ad rem retulit, olim apud Perfas neminem confiliorum fuifie confeium, pr^ter oprin^tes taciturnos^ d fidos, apud quos filentij Numen colebatur . Alc-ia- ti igitur carmina fic fe habent»
limine qmd caco ,obfcur a, caligine mon^irum Gaofiacis elaufit Bedalus in latebris ,
DepiSfum Romana phalanxin pralia geilat^
Semiuiroqh nitent fignafuperbabeue ,
Nofqimonent^ debere Ducum feereta latere Confilia, au^ori cognita technanocet .
Similiter Alciatus effigiat quoddam monftrum, cuius fupern? partes homine, B| & infernjeferpentem aemulantur, cum epigraphe . SAPIENTIA H VMANA STVLTITIA EST APVD DEVM. verfus autem funt huius tenoris.
^id dtcam ^ quonam hoc compellem nomine monHrum Rifiorrne , quod none B homo , nec eB Draco^
Sed fine vir pedibus , fiummis fine partibus anguis ,
Vir anguipes dici, ^ homiceps anguis peteB .
Anguem pedit homo , hominem er uBauit, exanguis ;
Nec finis hominis eB , initium nec eBfiera.
Sic olm Cecrops docits regnauit Athenis l
Sic Gigantes Terra mater protulit , .
U pc vafrum (pectes , fedreligione carentem ’ ^
Terrena tantum quiq, curet, indicat t ’ ^
Hoc raonftrumdiditium , quodnec prorfus formam human^ nec penitus fer- pentinam refert fed duplici integratum natura poteftfignificare illos , qui anima rationali pri^diti, terrena tantummodo fapiunt: quocirca humi repentes in naturam belluinam degenerant; nam hocraonftrum neq;in hominem , neq; in principium Ferae definit: cum homines Epicurei non medirentur finem , propter quem Deus rationem hominibus concefierit : quapropter hi vafri ,& religionis expertes vo- cantur;fiquidem res mundanas tantummodo curantes hominum appellatione non funt digni. Poftremo Alciatus delinauit raonftrificum caput, nempe bicipitium, eum epigraphe PRV dentes . Simili pidura olim Antiquitas , in lano biforme, vel bicipitemonftrando , vtebantur, vel quia hic fuerit homo,, qui [fylucftrem ho¬ minum cultum ad ciuilem reduxerit . vel quia pater grsecje , & latinas gentis fuerit ^ creditus, aut quia Solem, quem euraderacum lano effe volebant , figura bicipicij intellexerint, yt illum c?eleRis aula? ianitorem fignificarent, cum Sol oriens Caeli ianuam recludere, & Occidens eaedem claudere diceretur. Hoc igitur moftro- fum lani caput multi ad folertiam, & prudentiam Principis traxerunt ; cum homi¬ nis prudentis pticterira nofte, & futura multo ante pr^uiderc interfit . Quapro¬ pter Romani hac ratione moti Anteuorrani, & Poftuortam tanquam diuinitatis co¬ mites colebat, Huc fpe^at illud adagium grscura, nr^baca, xcti btriao) , nempe a fronte, & a tergo.Hocfignificar omnia diligenter perpendeda ejfe , & prietetita c5 prjefentibus, & futuris conferenda . Carniina Alicati fic fe habent .*
Jane hifirpns, qui iaw tranfiaB a, fidiuraqi calles , qmq\ retro fannas, fic ut , & ante vides ? tot cur oculis, cur fingunt vultibus anqued^ gircumfipeBum hominem forma fmffie docet ? PRAE-

Monftrorum Hiftoria. 363

PR A E S A GI A.

LERVMQVE homines arte prefaga, exmonftrorum natiuitatibus, varia ventura prgfignificant mamhVfffrjponbus Valentiniani , duo monftra in genere magnitudinis, & paruitatis apparuerunt, quorum alterum in Syria quamcumqj eminentem hominum haturam excede¬ bat altefum in AegyptOjinfra incredibilerohumanse naturae bre- uitatem continebatur j proculdubio ( atteftante^Sorbino ) futuras Orbis calamitates portenderunt; Siquidem hacantithefi priEmonftrabatur non de¬ fututum effe hominem , qui demiffo natus loco, & abiciftte conditionis in caput , &c vitam magni Imperatoris Valentiniani confpirarec. Is enim adhuc impubes ad Imperij dignitatem cue6lus,& fubdolis luftintE matris artibus fubornarus ,tande latenter fedudus Ariante impietati fauere c^pit . Praeterea non defuerunt multi, quiexmonftroj^iim natiuitate bellum fore exiftimarunt : iuxta Iambicum carmen.
M 0n sirum omue bellt tempore extat crebrtut ,
p Homines igitur grauibus obflridli fcel.eribus , Dei quidem odium fubeunt ,fed poftmodum feaccufantes veniam confequuntiir: fed quando ab inrtitutis chridia- nis p^enirus abhorreor , neq; fupplicem vnquam veniam expofeunt , Deum adeo irritant ,vc illis identidem bello fuccenfcat, quod monftris primiim prxdici folet. Idqjuidam verfus Iambici fic explanant .
Portendit iram quodlibet monUrum Dei .
Vbi rnon Hra fant ibi ira non procul Dei eB .
His lic fe habentibus tradunt Authores ante bella Bfuti,& CalTii tale mon-" ftrum apparuifse ,
I Monftrum cornutum, & alatum inftar C acod^monis, cuius hic figuram damus, cxmuliere quadam fuiHe natum autumant Appianus tamen aliter hiftoriam nar¬ rat, fcilicet Bruto, & Caffio cumcopijs cx i\bydoin Europam properantibus ,an-
S no ante Chriftum natum quadragefimo primo , pnrdiftum monftrum, feuoften- tum Bruto inter filentia nodis oblatum fufiTe, corpore , mammis , & cornibus hirco fimile, ridu canino, alis infiar Vefpertilionum, cauda vaccina, & pedibus auium ra¬ pacium. Sedebat autem Brutus in tabernaculo folus de euentu belli vehementer follicitus, quando ad fe quedam ingredi prtt‘fenfit,& ad ftrepitum conuerfus deli- neatammonftri imaginem adftare vidit ; quamobrem horrendo commotus afpedu interrogauit , quis effer, & quid prtEterea fibi vellet; tuncphanrafma /obmurmu¬ rans dixit; tuus malus Genius, Brute, in Philippis me videbis ,&abijt, Deinde Erutus a famulis in tabernaculis verfantibiis fifcirarus ,an aliquem ad fe veniente, vel exeuntem vidiffenr ; illi negarunt 5 quare admiratione plenus dedit fe quieti. Poftridie ,pofteaquam diluculauic , Brutus hanc phantafmatis fpccicm Caffio nar- ^ rauit, qui id ranquam inane afpernarus , iter in Europam folicitauir ; deinde om¬ nia, qua? inter Aenum, & Seniam montem inceriacent, perpetuo vidorjascurfu ar¬ mis fubegerunt . Interca Morbanus ab hoffibus Poeni eircumuentus pr^/idio de¬ ce/fit ,& clades aliqua in/i gn^sfuiffer accepta , nifi Antonius pra?ft6 fuilsct. Cas- terum fi per annorum feriem percurramus , nuliumraon/lrum fine prxfagicione natum efse multi Authores, & poti/iimum Sorbfnus pro comperto affirmant .
II Infans ore gemino, quatuor oculis, dentibus binis, barba, & duabus breuif- fimis auriculis natus anno Domini trecentefimo otffauo apud Daphnem arotrnum illud, & ambitiofum Antiochia fuburbantim, Conffantij Imperatoris temporibus, iuxta Marcelhni fententiam, Rempubhcaniin ffarum deformem verti prtr/ignifi-
cauit : proptereaquod fefulum huic natiuitati fuccedens, quam obfc^Enis moribus fuerit de turpatum, omnes Hiftori^e vno orete/lificantur.Tunccnimmalapenein-
numerabilfa Ecclefiara Chrifti, fjeuientibus vndiq; hominum perditorum intuitibus,
H h 2 miran-

Domo Ba- tura
parm .

MoftBride^
fcriptto.

Amorum
feries.

Prafagia ex monBro defer tpto .

iS4

Vlyfsis Aldrouandi

r

I Monftrum alatum cornutum inftar
Cacod^monis .

i)

1

i

Monftrorum Hiftoria. 365
II Infans gemino ore oculis quatuor,
& barba natus .

H h

J

Infans f$nf krach^s.

3(55 Vlyfsis AIdrouandi
mirandum in modum inuafcrunt ; com Imperator Conftantius fraudulentis Ar- rianifraiimpofturis illaqueatus , a vera pietate recefs erit. His addantur monftra, qu» Mauritij grate, nimiruanno feptuagefimo 0(5i:auo fupra quingerefimu, in lucem prodierunt . Nam inter alia, mulier qucedam in Thracia venuftum fine brachijs in- fantempeperit, qui ab vmbilicodeinceps inpifcem definebat. Cum pr interca, & canis capite leonino , & fetus quadrupes gentibus illius feculi admirationem atru « Ierint :vnde quidam P|a?ragi, bis monftris, portentofum, & infelicem Mahumetis aduentufnfuifseprremonftratum exiftimaruati qui, Mauritio imperante, audaci il-

III Partus humanus , & caninus .

J

Monftrorum Hiftoria. 35/
lecebra, & vaniffimis comme nt/s, humanas menres decipiens ^ terra, marjqj domi¬ nari ca?pit: quocirca illa monftra parr/m terreftria , partimaquati/jafu//fereferunr.
Infuper foerus humanus canino capite dies anni Demini noningenrehmi decimi quarti, fummo mairore, obfcurauitrfiquidem , authore Sorbino mores Chiiftico* cadite Jarum illius statis praedicebat, qui aflidue rixantes mutuis moiiibus fe lacerabant; cum reliquis impiarum Hsrcfum Anthropomorphitarum , & Manicheoriim adii iam stateni penetraucrint ,
III Monftrum bicorpor caninam participans naturam , quia ex homine, &cane erat integratumjin Epiro, nempe Albania ortum cft anno Dofriini trigefimo tertio ^fupra millefimum , & ducenre/imum; quemadmodum in icone confpicitur, &eo tempore mifera montis Albani ciuitas caninis morfibus , &clandeftinis proditioni¬ bus fuit vexata; nam illi homines ( referente Sorbino ) multis in rebus perfectio- nem, & pietatem prs (e ferebant, poftmodum a tergo Sacrilegi, ablafphemiami- nime alieni erant, & deniqi canum mordacium ritus smulabantur . Quamuis circa • finem Imperij Lotharingij , foetus pariter humanus ,& caninus a muliere quadam fueriteditus , nimirum corporibus dorfo conglutinatis j veluti figura oftendit, 8? mors Imperatoris fecuta eft,
Monftrum etiam triceps apud Samnites , nempe in Abrucio ,anno Dominiquin- quagefimo quinto fuprarnillefimumj&ducentefirtumjnatum, & breui tempore extindum eft. Hincmultitres Imperij Romani competitores prsfagierunt. Rur- p fus vertente anno Domini nonagefimo tertie fupra millefimum, & ducentefimum,
& imperante Andronico vltimo , puer biceps, ^quadrimanus Bizanrij ortus eft, quo ni! aliud, vt notat Sof binus, nifi fubifa Imperij Bizantini ruina, & pernicies *
prsoftendebatur. Etenim populus, curo olim vero fidcifundamento niteretur , per varias, & fallaces opinionesjrnagnaChriftianiepietatis ia<ftura, vagari csepitiquod paflim Hiftori^e gr^c^ teftificanrur .
Pariter puellus quadrimanus ,& quadrupes natos circa annum Dominioduage- fimum nonum fupra roiliefimum ,«& ticcentefimum, improbos, & inquinatos mul¬ lorum Chrifticolarum illius seratis mores dcmonftrabatj cuius nimis manifeftuni prsebuit teftimonium fcifma Benedidi decimi terrij , qui antea Petrus luna nomi¬ nabatur tfiquidem hsecpelfimi res exempli Chriftianos mores fiedauir 3 & Eccicfise magnam noxam attulit . Itero puer auribus leporinis natus eft anno Domini nona •
^ gefimo quinto fupra millefimum, & quadringentefimum , quo tempore Fridericus •
imperarpr cum Tureis ob jr, & Cracouia, furente inemdio , proftrataeft. Vnde Sorbinus raonimentis mandauit, quod Summus Deus, hismonftris tanquamtot monitis , homines a malis irnpendetibus abducere conabatur , cum paucos poft dies in tot lepores degenerandos effe prsefentirer.
Illl Amplius anno Domini nonagefimo fexto fupra millefimum , & quadrin¬ gentefimum, monftrum in Tyberifluuio compertum fuit, corpore hum<ano fquamo- fo , capite afinino , cuiUs manus dextra erat humana , & finiftra figuram pedis ele¬ phantini ^mulabatur . Pes quoqj dcxrer vngues aquilinos, & finifter bubulum pedem exprimebar. Venter erat femtineus , mammis decoratus. Circa parces po- Monttrum fteriores fimilc caput barbatum habebat, & aliud pr^rerea inftar Draconis. Hinc lybert H Sorbinusoccafionem pr^fagij arripuit , dumficriptis mandauit varia membrahoc monftrutn integrantia denunciafte varias h«rcfes,quie calamitatem illius temporis confticuebant . Huius monftri caput fuit afininum , quod frigiditatem , & pigti* tiam oftendebat, qua Lutherus , & eius Afteclie redundarunt: nam frigefada om¬ ni charitate, varia belli femina ex Aftechs faltcm erumpentia, Germania?, & mul¬ tis Regnis perniciem attulerunt.
V Pr^terea fi peramplum setatis preeterira? campum fpatiemur , adhucmagis horrida obferuabimus monftra . Etenim anno Domini duodecimo fupra fefqui- millefimum, Rauennee natum eft monftrum cum cornu in capite , pede rapacis auis, genu oculato, loco brachiorum, alis, &rexuvrroqi erat refertum, cetera erant hu¬ mana , vtin fubieda figura intueri licet. Eo aurem tempore in lucem prodijt hoc monftrum , quando lulius Secundus Pontifex maximus vniuerfam Italiam, & ma¬ gnam Chriftiani Orbis partem in Ludouicum Duodecimum Galliarum Regem
conci-

368 Vlyfsis Aldrouandi
4
IIII Monftrum capite afinino .
%

I

Monftrorum Hiftoria. 35p
V Moriftrum cornutum , & alatum cuna
pede rapacis auis .

370 VlyfsisAldroUaitcli
frtfdgtm concitauit ; rnde poOea die Refuredionis Dominica, penes Rauennatn, maxi- ■ monfiru bellum conflatum eft . Alij vero , ex afpedu huius monflrij iilud tempus va- I
rijs3& nefarijs hominum vitijs non carere funt vaticinati : nam per cornu monftri, i fuperbiam 5|>er,.aJas5leuitatem, & inconftandam mentis , per defedum brachioru , ^ • nulla reda opera, per pedem rapacis auis, rapinam, yfuram , & auaritiam , per ge- | nu oculatum, foJamhommunl^resmundanaslpropenfionemj&per vtrumqjfe- ‘| sum 3 omnem turpifflmi luxus fpeciemcxpofuerunt . * , ^

VI Monflrum cornutum^ Sc alatum aliud.

VI Non

Monftrorum Hifloria^ Iji
VI Non multum diffimile monftrum cornutum, & alatum aliud ejdiibemus: lioc habebat caput facie Satyri, cornu , &; auribus deturparutn , brachiorum loco, alas inftar auis, pedes duos, quorum dexter humano erat fimilis , cum oculo in ge¬ nu, & finifterfquamofus in caudam pifcis definebat. In pedore huius tnonflri tres littera? , nimirum X Y & V esprefTx cernebantur fed V fupra figuram Luna? velu- Expofim ti adoJefcentis obferuabatur . Hinc eruditi viri ad praefagia animum conuer tentes, flagelli diuini deciinandirationemexhis tribus Iirreris didicerunt. NamX Chrifti crucem, & Y Pithagorce littera virtutem defignat: ideoq; fi homines proarcenda Derira, ad Chrifti Crucem virtutes confugient ,procuIdubiQ virtutibus Cffi- , .
Ium Lun^ penetrantes , adfedes vfq; empyreas peruenient.

, VI I. Vitulomonachus Sorbini •

¥11. Adffli-

J

Prffagium
Luteri,

Huius Mon
iirtfrffar gtum .

Tr&fagtum
Gemelloru.

Lth. l$,de ciait. Dei cap,%,
Lib. i.de Jmp. T beo- do rij,
Prdfdgia j
exUefcrtput
mmiiris.

372 Vlyfsis Aldrouandi
VII Admirari deinceps oportet raonftrum horrificum , quod anno Dcmin ivi gefimo tertio fupraferquimillefimum 3 in quadam Germani? villa natum effe refe¬ runt. Quamuis alij, vt lacobus Rufus, & Ambrofius Pareus in Scecqner Saxoni? pago ortum effe voluerint ; vtcumq,- fit , hocmonftrum ex muliere in lucem editu, omnibus fere partibus vitulum cernulabatur , praeterquam in vertice, vbi tuberem Ium carneum rotundum confpiciebatur, quod affabre verticem facerdotis in orbem tonfum referebat, deinde carnea quaedam fubftantiaa collo /n dorfum ita elcgan- tcr formata pendebat 3 vt cucullum monachicum repr^^fentaret . Non igitur pra?- ter rationem Sorbinus hoc monftrum medjtans Vitulomonachum nuneupauit, & nefariam infamis Luteri praedicationem prccfagiffe tradit . Sed magis admiran¬ dum eft, quod monftrum hoc crura habebat lacera; qu;^ forte indicabant plenam, qua vndiq;raaculofa criminofi Luteri infamia erat afficienda, Quamobrem Sor¬ binus infinitam Dei in humanum genus clementiam ,& trquam iuftitiam medicari nonceffat ipbfteaquambacignominiofi, & terribilis monftrinatiuitate , probrofi Luceri, &inhoneftorum Affcclarum defectionem a reda fide prefignificauic .
VIII AJiudmagis formidabile monftrum natumeft in Belgio ex parentibus non infimee fortis, anno Domini quadragefimo tertio fupra fefquimillcfimum , vel iuxtafcntentiam Iacob!Rufi,& Cardani , ortum eft in Cracouia. Hoc cauda erae refertum , loco nafi, promnfeidera geftabat, oculis rotundis, &alatJs auribus afi- ninis, cum duobus ahjs oculis fupra vmbilicum, pedum, 8c manuum digiti quatuor accipitrinis vnguibus erant fimiles, quoruffi tres, more anferis , membrana quada colligabantur. Cubitisj& genibus capita canum adherebantftn loco mammarum, duo item capita, vel canum, vel fimiarum eminebant, Sc tribus ta^ym horis vixit, Sorbinus igitur hocmonftruracontemplans in tanta canum, 8c fimrarum multitudi¬ ne perhorrefeere videtur,quibus tot homines caninos corpus ecclcfi^ tunc tempo¬ ris dilaniantes indicari pronunciauit-. idcirco grauis Dei vitio erat expedanda,qu? caninos hominum mores puniret, quoniam , illa aerate, vefanis, & vagis tumultibus magna pars Germaniae redundabat.
Ad priefagitionemquoqiattinerepoftunt monftra , qute a natyrali ordine {non valde recedunt, veluti illud Lutetic^ Parifiorum natum anno Domini jfeptuagefimo fupra ferquimillefimum menfe lulij , quod repr^fentabat duos gemellos natium vnitate, & vnico pariter vmbilico copulatos, confequenterq; capitibus, brachijs,& pedibus oppofitis. Hoc monftrum ex parentibus infimae fortis, nimirum ex Petro Germano baiulo 5 & Matthea PernclJa matre prodiiiit, deinde Optimatibus j&po- pulopaffimmonftrarura fuit; hinc varij homines varia vaticinia protulerunt. Alij ex hac gemellorum vnitate pacem fanciendam effe praecinuerunt, quam tunc Pa- cifiatores agitabant. Ahj vero ex coniedura huius monftri fpem pacis exclufam effe demonftrabanr; cum horum gemellorum alter ambulare , & alter federe non poftet. Pfopterca nonnulla carmina in Pacis interpretes, quibus negociuai concor- dia? Rex mandauerat, fuerunt concinnata hunc in modum . ,
,^is dtihttat^ cjuip pax iam longo tempore traiio Mox fit maiori corruitur a malo ?
Hoc non P ac i f ci portendunt omine fauUo ; claudicat hic pedibut^ fed fedet ille male .
Monftra quoq; huius generis oiim , temporibus Auguftini,Hcronymi,& Pauli Diaconi.confpeda fuifte non eftin dubium reuocandum. Quandoquidem Diuus Auguftinus moniraentisraandauit, quodfua^tare, infans fupernis membris gemL nus in Oriente natuseft. Et Paulus Diaconus memorat monftrum poft oNtum Theodofij natum , quod duobus capitibus , duplici pedore , & confequenter qua¬ tuor manibus erat integratum, in quo duplex fenfus obferuabatur; nam altero dor- mientejaltcrum caput vigilabat; immo in vigilia ftepeinter fe rixabantur , Tan¬ dem monftrum ciufdem fere fpeciei Lidd^ cbnfpedum faiffe Hieronymus fuit Au- thor: quapropter duo moaftri capita nil, nifi confufionem imperiorum , & rerum fe¬ re omnium pr^eoftenderunt,- tunc enimfcifmata in rebus ecdefiafticis emerferunt, & nefarise Donatift3rum,& Pelagianorum hsrefes ex tarrareis locis eruperunt, & infinita ali® calamitates humanum genus afflidare ceperunt , quas omnes recen«

Monftrorum Hiltoda.

375

- VUl Infans siy^poTrvs > cdai proihufcidc , & capitibus anitualiutn » ■•

, t -

fere permoleftutn effet . HoceodemtemporeGothijVandalij&Hunnideua- ftaritcspaflim regiones, folo illas pa^nitiis adiequarunt5& Roraanum Imperiuna tunc acieo debilitatum cftjVt nulla fpes priftinie authoritatis recuperandie fuper- clTct, . . ,
! i

IX His

374

Vljfsis AIdrouandi
IX MotiHirum tetrachiron alatum capite
humano aurito .

IX His obiter animaduerfis , ad feriem annorum rcuertentes j incidemus in an¬ num feptuagefimum feptimum fupra fefquimillefimum , quo , circa ripas Danubij, die duodecima menfis Februarij , prope Budam Hungari» , magno incolarum da¬ mno , vifum eft monftrum alatum tetrachiron , fcilicet quatuor manibus refertums facie humana, auribus afininiipr*edita : quare partes fuperiores Icues hominernj & inferiores admodum hirfut^ bouem a?mu!abantur ? non iniuria igitur cum Ouidio canentes poterimus hoc moh iirum appellare «
Smi’'

Monftrorum Hiftoria r 375
houem fewihouemqi virum -,
itaq; quatuor manibus lapides non paruos iacufabatur, quibus plurcsaccofas occidebar. Vnde populi perterrefadii, congregata hominum armatorum multitu¬ dine, terga hoftilis monfiri , dato figno inuaferunt , & tandem , magna armatorum clade, monftrum immane ftraueruntj ad quod poftea in Forum delatum confpi- ciendum mulrce gentes magna admiratione confluebant. Interea quot, & quantis calamtatibus , & alfidu/s ^rummis illa Regio vexata fuerit Id patefaciunt,
>
X- Monftrum triceps capite Vulpis, Draconis, 6c A quii®.

»

X.VeruiB

NonBri de firiptio ,

LuitUetd,

jMonUr^tfn
9culatum^

HonUri
Pr^Jagta

pomformi4

375 Vlyfsis Aldrouandi
X' Verum fi hoc fuit immane, & exercrabile monftrum, non minus ferum ,& terrificum fuic illud, quod in Aegypto circa ripam Nili verfabaturrribus capitibus, nimiruni Aquila?, Draconis , & Vuipis refertum , corpore rquarnofor, inftar ferpen- tis, ab vno latere brachium humanum cum manu , & ab altero aquilinum pedem extendebar. Deinde mammas habebat humanas, caudam Leoninam , pedes quatuor omnino diucrfos, fcilicet leoninum vnum, humanos duos, & quartum an- ferinum tribus digitis pra?ditum . Hoc monftrum erat amphibice naturae , & homi¬ nes, reliquafqj animantes deuorabat . Huius iconem in Mufieo publico inuentam cundtis fpediandam proponimus .
Amplius inter pra-fagia procuidubio collocandus eft ille infans , qui , anno Do¬ mini millefimo fexcen tefimo vtgefimo primo , natus eftex aduenis, iri Vrbe Ao- gufiarum Aquarum Aquitaniae, quam Vulgus Eaionam appellat, hic, quoad me- bra erat bene conditurus, fcd multi oculi totum corpus deturpabant , quoniamfa- bulofum Poetarum Argum imitabatur, V^rfiai fi caput Argi totum erat oculatum , itauE fcripferit Ouidius .
Centum hmlmhus cin^um caput Argus habebat .
Oculihuius monftri non folum caput, fcd ctcteras corporispartes illufirabant. Immo inter prodigia hic monftrofus infans erat collocandus , quoniam, antequam expiraret ( vixit enim quindecimdies ) clara voce locutus cft. Deinde augetur admiratio,quoniamm eadem ciuitatemonfira coelefiia apparuerunt, dum equites per aerem ambulantes vififunr,
fnfuper in Oftrouizza ,anno Domini millefimo fcxcentefimo vigefimo quarto, arce infigni per decem ^milliaria a Sibinico Dalmatia? difiante, menfe Aprilis puel¬ lus monftriffcus ortus efi, cum tribus cornibus, tribus pariter oculis , vnico nafi fo¬ ramine, auribus afininis ,^pedibus inuerfis . Quamobrem , nariuirare huius mon- firi diuulgata, Dynafif Regionis confeftim congregarunt Diuiiiaijtes , vt ex hoc monftrofo paftu , quid futurum cffet prodigiofum,prfdiuinarent . Jtaqihi mon- firorum-Coniedfores , omnibus infantis partibus diligenter exploratis ,per tripRx cornu, triplicem Turearum potefiatem, in Afia , Africa ,& Europa funt artefiati : per triplicem oculum , triplicem praedixerunt vigilantiam quam Turearum Impe¬ rator adhibet, dum homines fuje potefiati fubiedios in triplici rrrun io, nempe in militia, agricultura, & prole aflidue verfari curat , At per aures afini, l'urcas egregios bellatores denunciabanr 1 cnm afinus viuens frequenti ruditu tubam bellicamremuletur, &mQrtuipeilis in fabricandis tympanis adhibeatur. Deniq; perinuerfos monfiri pedes, periculgiii diminutipnis Turc^rum dominfi imminere hariolabantur,
XI Eodem anno ex litteris Bizantio acceptisintelleximusmonfirofum, & hor¬ rendum fictum ab vxore Dynaila? Turcici cxiuilfe , magno mulierum clinicarum terrore, quae parturientis domum auxiliaturre petierant. Caput erat sfwinunu Pedes , Amanus rapacium auium yneues imitabantur. Hinc varij Diuinantes varia funt vaticinati ; fed plures diuinam erga infideles iram , hifce monfiris prg- monfirari piTnunciarunt.namqj malus Daemon , Deo permittente , in aluo mulieris grauid^ partes conceptus in horrendam fpeciem transformat, ad/ediis cornibus , cauda ,& vnguibus rapacium auium, applicando adliua naturalia pafiiuis , & remo- uendoomne impedimentum, quod opus intentum prohibere pofler . Sic enim in- tdligimus quandoqjraonftra adeo turpia nafef, vt Cacod^emoms effigiem repra?- fentenr. Nam Cornelius Gemma monfirum terrificum in vrbe Brabancisc ex mu¬ liere natum fuiffeteftificatur, quod affabre figuram Cacodjcmonis referebat. In horum monfirorum formatione , multi ad caofasfupernaturales confugiunt: qua- muis alij in imaginationem parentum referant ; nam fi mulier cum viro laruam Daemonis induro congrediatur , yel fi mulier malefica incubum Damonem admi^ tare fit affueta ; tunc monfirum Dtemoniforme gigni poteft . Etenim Dtr mon, cor¬ pore afiumpto, prolifieum alicuius hominis femen in vterutm rpu licris defert .* quo- ci rea mulier, virtute feminis, homieera concipit, & vi fpedriin imaginatione im- preffa , A nfthropodaimonera poftea enititur. Sed de his inferius in Rubricacau* farqni verba fient.

J

XU Mon-

Monftrorum Hiftoria^

377

XI. Monftrum capite afmi no , pedibus, ma- nibufq. vngue auium refertis .

378 Vljfsis AUrouandi
XII Monfirumquoq; mirabik fuic illud , cuius Jcon cx Regione Betica Hif- paniaemi/ra fuic; hanc enim in Muf?o publico inuenram ledori conlpiciendam ex¬ hibemus, & nobis perfuademus, quod nariuiras huius monftri tnagnam fpeculan^ di anfarn Vatibus Hifpanicis , feu Baeticis prxbueric . Pariter anno odtuagefimo primo fuprafefquimillehmuni, apud SereniHimum Principem ,& Eminent iBirnum Cardinalem M^diceum Canis partibus monftrofis, & capire ferpentino confpicie- batur . An poftea aliquid monftra femper pr^monftrenr, videndum eft in Rubrica Problematum, Cum Soleant multi ex naciuitate cuiufcumiq.moaftri aliquid per-

XII. Monftrumex Regione Betica Hilpanix.

I

/ ”
)
peram

Monftrorum Hiftoria. 379
peram prsefagire ; Nam fi infans cum dentibus nafcatur, penuriam annonre vatJC^' nantur . Si puellus fit multipes, aduentumhoftiumpra^fignificant. Si duo gemel¬ li fuerint fimul iunifii, bella ciuilia praedicunt . Id autem de inteftinis difcordijs non femper verum cfie pofTumus atteftari exemplo pueri cum gladio in ventre , ab vrcro matris m lucem editi, quemadmodum in Icone XlH, cftenditur. Tradic igitur Marcus Frytfchios in Meceorologicis Ante bellu Germanicum , quqd Caro- lus Quintus Imperator Duci Saj^oni?, & Fiederatis intulit, natum efle infantem in quodam Francorum pago , m cuius ventre cufpis cultrieminens confpiciebatur,qui
I
Xin Puer natus cum cultro in abdomine ,

pofiea

t

I

Pr^fagien-
diratfffo

frajagium^

%ik$. g€n, dier,ca^,2$

y» oyer, 4e nk &fig-

C^^fa iri* flex .

€duf<i in^ srtnfecp
Xj$h t %
Gen»dn «r.j

^imhrdna in Otiis qmd den6h

380 Vljfsis Aldrouandi
poflea 3 paulatimfuppuratione procurata, tandem extradlusefl. Exijt In lucem hic puer monftrificus anno Dominiquadrageflimo fexto fupra fefquimillefjmum J Hinc Omnes bellum ciuile prsefignificarunr ,& mutuas ciuiu cjcdes pra^dixerut, qutciuestuncinter fepradiantes, veluti in proprijs viTceribus ferrum occultare perhibentur, Veru vt veritatem fareamur,hoc ad nimiam hominuaudaciam,& fu- perftitionem attinere videtur. Poflfumus quidem attcftari monftra elTe Dei mo¬ nita, quibus ad emendationem criminum incitamur, vt deletis tandem peccatis, ad bonam frugem reuertamur,& hic fenfus inter alios veritati magis eft confonus. Olim, vtrecitat Alexander ab Alexandro , fi infoliti , & monftrofi partus nafee- bantur,inmare, vel flumen dcijci iubebantur, & paulo inferius prodit ; quod ^ apud.AthenienfeSjfi monftra nafcebantur, qu^e expiatione egerent , Agys . idefl: veftibularijs Dijs , in femitis viarum facra fiebant,- quare Agyleus Apollo exi¬ mie colebatur , vt fi bene, dcfieliciter cafurum cflet, profperos fucccifus darent,
& promilfa affirmarent , arq; admitterent f fin aliquid mali inflaret , aditu inhibito auerterent. Ctehusqiioqj Calcagninus tradit & ipfe hominem trimanum , vel quadrimanum , vel bicipitem narum apud Romanos , mandato Arufpicum, ex pia¬ tionis caufa, in mare proijei, vel in folitudinem deferri folitum. Deinde addit, ex lulio Obfequente, puerum quatuor pedibus , manibus, ocuIis,auribus, ex ancil¬ la natum a ilfu Arufpicum concrematum , & cinerem in mare deiedtura fuifle .

C A V S AE.

RIP LICEM caufam ( loquendo de vniuerfalibus ) Authores de Monftrorum generatione affignarefolentj primam vocant fuperna- turalem, quando fummus Deus in vltionera alicuius commiffi crimi¬ nis, hominem dcucnuflat : quemadmodum de Kabuedonofore Re¬ ge in facris litteris legitur. Altera caufa confiftit infra naturam , qua- do malus D^monfenfus humanos ludificat, vt quibufdamhominibus in bruta per maleficium transfiguratis accidit . Tertia caufa ad naturales caufas reducitur, qua- do vitium aliquod principia naturalia generatibni,^,confbrmationi deftinata cor- C rumpit:- quocirca DiuusThomas in Commentarijs ad libros Analiticos Arifto- telis, monftrorum procrcationemcorruptiGnialicuius principi) attribuebat.
Sed aduertendum eft', vt veritatem fateamur, monftra determinatis caufis ca¬ rere, quoniam monftra non funt effiedusa natura intenti, fed tantum per accidens procreantur .-Quamobrem horum caufa; potius imaginarijc , quam legitimte in ca¬ pum erunt afferenda;. itaq; dicendum eft ad generationem monftri caufas in- trinfecas, & extrinfecas concurrere i & inter caufas exrrinfecas Natura Regionis ,
& conftitutio aeris reponuntur j cum frequentiores monftrorum generationes io Africa, & in Aegypto jquam in alijs regionibus fiant .
Ad caufas intrinfecas virtus formatrix, materia Seminalis, receptaculum foetus, membrana fetum inuoluens, vel diftinguens reducuntur. Nam formatrix facul- ^ tas ad formandum animal minime idonea monftrum gignit . Materia ob cx ceflTum, obdefctftum, & ob mixtionem, monftris famulatur . fcxcelTus materia; in monftr is plures partes extra ordinem naturte habentibus confpicitur j defeiftus eiufdem ma¬ teriae infectibus abfq, manibus, vel pedibus apparet. Mixtio materfe idem pre- ftare poteft ; nam Ariftoteles aliquando feribebat in Africa fepe monftra contin« gere, dum animalia diuerfe fpeciei propter inopiam aquarum adfluuios confluunt: ibi enim congrediuntur5& ex permixtione vari) feminis monftra emergunt .
Ratione anguftfe receptaculi fcctusjmonftranafcuntur, dum copia materfead: duplicemfeetum procreandum ibi confunditur; hinc oritur foetus pluribus integra¬ tus partibus, quam oporteat. Defecftus etiam membranie in ouis, qua? duobusvi- telis redundant , eft in caufa generationis monftri , quoniam materia confunditur, &pulli monftrofi inde exilire fplenr , Jdeo Authores hoc diligentermeditati, in
propQ-

Monftrorum Hiftoria. S-Ei
proponendis monftrorumcaufis, inter fe fententijs variant ; quandoquidem horQ alij monfirorumcaufas in prauam Parentum temperaturam referunt , alij adab- " furdas imaginationes, alij ad iram diuinam,alij ad confteliationes, &:pr2pcedenf- ' ; tes fyderum congreflus , aiij ad naturam transferentem vim multarum partium iti ' • vnum membrum, alij ad poreftatem mali Deeraonisj alij deniqj has caufas adeon- gredum animalifi diuerfe fpeciei reducunt .
Nas igitur in pr^efentia monilra tanquaro opera Natur2e contemplantes , coru originemex quatuor fummis caufarum generibus haurire debemus , quae ex caufa materiali , finali efficiente ,& formali confeituuntur. Monftra materialem caufam E habere dicuntur, quoniam quicquid vel per fe, vel peraccidens a natura produci- gene
turjprocuidubiocx pra?cj<iftennaJiquofubie(fforefultat , Finalem caufam habent, quoniam natura nihil fruftra operatur , fed omnia ad finem aliquem diriguntur , ’ *
Habent caufam efficientem, quoniam omne produtfum ab aliquo producente pro!» ducitur. Habent deniqj oauiam formalem, quoniam omnianatur^ opera formam confsquuntur.
Itaq; has peculiares mcnftrorum esu fas in prsefentia expofituri, inter alias prf*. ma fronte caufim materiale examinabimus ; cumh^cprima omnium jiuxta vetus etyinum , nomen caufe fibi vendicauci it ; cum caufam a chaos , dedudaafpira- tionedidlam elTc voluerint-, quoniam confufa illa materia primum formas rerurn omnium induerit . Pretelquamquod omnes Philjfophi , & Medici materia? femi- j; na!imQndrorumofnniumcaurasaffignarevidentur;quociicaDemocritusffeqtien-
tiores hominum congreflus damnabat , quoniam ex hac feminis abundantia fepe -
monfifa prodire opinabatur. Empedocles propter copiam, & defectum feminis, aut eiufdem agitationem , partus monfirofos generari retulit. '
Ariftoteles quoqj fnonftrorum primam caufam in materia collocat, dum na^ L.^JeGen» tura, in partibus conftruendis a reCto tramite recedit, propter exceffum, aut defe- 4n»c,5' Cium materia, aut propter translationem eiufdem in aliquam partem, & locum, vbi non erat opus ,-qtJa de re dua; partes vitiantur ,dunT altera defedum, altera excef¬ fum patitur . Jmrno fi generentur dute partes fimiies , & vna fit fuperflua , tunc id accidit ob materiam femina lem ip vtcro exifientem, qute , ve! ob moturm, yel pro- pterflaruradiuidftur ; vpde materia generationi digitorum defiinata fegregatur, &3liC)fertur. vbi autem quiefeit, ibi pars fuperflua procreatur &quamums falis G materiapefueniarad caput, non tamen in fubftantFam capitis tranfriiutarfir 3 fedin , >
digitos , quia materia vim illius membri m fe continet, a quo prius receffit, Ideo ■ ^ ■
in dilfedione humanorum cadauerum, pe plurcs renes , vt n^ emu’gerites , nec non yafa fpermatica, ^ genitalia dypiicaiaobferuanturj idq,obintempefiiuara ve¬ nerem contingit, quae ab hominibusfrcquenciu$, quam a brutis exercetur ,
. Galenus fententia? Empedoclis adhterens monflra nafei docet, fi femen copio- InliLde funi, vel paucum , fi diuulfum, fi motu immoderato immiffum fuerit; aut quiaaddi- tionem, vel diminutionem,aut quia rranfpoficionem, ve! inflammationem acquE fiuerit . Addit praEtcrcafiuxra nonnullorum Medicorum fententiara, prauam vteri conformationem «
/ loannes Grammaticus, in cSmentarijs ad animam, fententiae Arlflotclis adftipu- ^
latUTj 'Gardanus caufas m0nflrdrum adfaci!itarfm,& difpofitionem materia re- Lih.ii de ducit;qua de caufa fiequentjoramonftra in vilioribus, & imperfeClis animalibus , qu^m in perfeCdsbbferuat : hinc a n^f ura humana ,& elephantina rariora monftra L. 5. Au- prodirci fatetur. Cum igitur Guntheius Poeta viliores ,&imperfeaosaniman ^riad, tes monftrofbsfa?pe nafei obferuafTec , monffrorum caUfam freculenta? rerum natu¬ ralium materie affignabar,qute cum vim perfeCtse creationis non poffideat ,mon- ^
idriferOs partus edit. Sic igitur canit, v '
•> ^uod fdpereil munduli ipfutn ^feriemqi fatigans Befpiittur pafftn^fine homtnum,pecuduniq‘irepent^^
lionUrifert partus ^
Sed his reiedis tanquam Poetarum nugamentis , ad opinionem Alberti Magni L,i%JeAn, accedemus, qui monftrorum caufam in materia collocat, & in modo creationis eius, eap,6. quod concipitur. Immd addit monfira contingere ©b aliquem errorem operatio¬ nis

'Lth* s %Phy-

folott ,
Cell% an/ifit ili vtero ,

J» opere de tnonhrts <

Mon Jirum onultis U-o hvt$ refertu

€4ufa defe il»s

Caufufti^
perfuiiutts

Z-^.de 4f fe6}^muker fap.y.

38j Vlyfsis AlcIrouan4i
nis natur» , luxta abundantiam , vel dcfedum , aut politionem , aiit figuram me- brorum^ A libi idem Authormonftraad quatuor caufas refert, nempe ad dinainu- tionem materi», ad fuperfluitatem eiufdem, adprauam qualitatum proportionem ratione materi» , & demum ad malitiam continentis . Amplius addit mon ftra tri¬ fariam fieri diminuta , vel iuxra diminutionem membrorum tantum , &non iuxta numerum, deinde iuxta diminutionem , & numerum, tertio iuxta numerum, & no iuxra magnitudinem . R urfus addit monflra,qu» fiunt propter diminutionem ma¬ teri» fecundum quantitatem magnitudinis, vel fecundum numerumjvel fccundiim diminutionem fieri , vel ex diminutione materi», vcl ex debilitate virtutis forma¬ tricis , qu» non poteft forrware nifi partem tpateri», & aliam reijcit, & fic oppofitu A dicendum eft de fuperfluitace materi» .
Ambrofius Pareus de caufa materiali monftrorum verba faciens feribebat , Phi- lofophorum, quide monftris pertradarunt, hanc effefententiam, quod fi quando animal fua natura vniparum, tuiufmodiefthomo , plus materi» feminalis in con- greffu cxcre uerit, quam neceffe fit ad vnius animalis generationem, fieri non pof- fe,vt ex eo toto vnu animal gignatur.Itaq; inde gemini, vel plures foetus nafcuntur.
Ex hac caufa prodeunt Hermaphroditi , fcu Androgyni, & foetus multipli ces. Vn. de ad rem Marcinus Cromerus memorat Margharitam nobilem Virboslai Comi¬ tis vxorem , qu» vnico partu fex , & triginta foetus edidit , Se. loannes Francifeus Picus Mirandola meminit Dorothe» Ital»,qu» gemino partu viginti liberos eni¬ xa eft. Sed de his legendum cfi; primum caput huius libri , in Rubrica partus . g Neq^ in hacmultiplici fobole confugiendum eft ad multiplicitatem cellarum matri, cisj cum hoc veritati repugnet : nam anatomica infpedio nullas in vtero cellas ob- feruat. Reliquum eft igitur, vt id in caufam materialem copiofam referatur.
Celfus Mancinus Rauennas vir eruditus huius cauf» meminit , dum ortum mo- ftrorum d/minut» , & copiof» materi» attribuit ; nam ratione primi foetus , aut fla¬ turam admodum paruam 5 aijt defeiftum alicuius partis fortitur; ratione fecundi, flaturam nimis grandem totius , vel partis , aut fuperfluum in manibus digitum , & fic deinceps nancifeirur : immd,adiuuante vi formatrice , infans aliquando cum dentibus , 8c barba in lucem egreditur . Ad hanc caufam Albertus Magnus refert illam puellam qu» mammas, inftar mulieris adult» .habebat ,&menfes, referen¬ te eius matre , patiebatur. Item Albertus ad rem narrat fe obferuaffe deforme monftrpm , quod vndccim buccis , & viginti quatuor labijs imperfedis redunda- d hac . Hinc multi caufam gemellorum eliciunt, quando fcilicet materia feminalis in duas partes »quales diftribiiirur . Sed fi accidar, vt materia in varias portiones fe- gregetur, tunc fuperflua membra, & non partus perfedi generantur .
Regentes Parifienfes , qui phyficas circa dodlrinam Ariftotelis qu»ftioncs,iux“ ta mentem Scoti monimentis mandarunt,ad calcem fecundi libri Phyficorum, de caufa materiali monftrorum verba facientes , Alberri opinionem fecuti , monftr» quadruplici de caufa contingere tradiderunt.Primd propter diminutionem materif ;
& hoc trifariam , vel quia virtus formatrix non poffit formare, nifi parum materi»,
& aliam partem materi» reijciat , ex qua proles elTet procreanda , & fic f»pe ani¬ malia abfc|; brachijsjVel pedibus integris generantur, vel ex diminutione materi»,
& ita deficiunt partes longe a corde diftanres , ficuti manus ,& pedes, vcl mem- braita mollia redduntur, v£ corpus fuftentarc nequeant; aut ex vtroqjfimul, & ita ‘ f»pe contingit defeClus in toto corpore, vel in partibus principalioribus que mad- modum accidit cuidam pueli», qu» fine oculis, & nafoorta eft. Secundo ex fu- pet fluitate materi» id contingit , & hoc trifariam , vel vitium eft in folo numero, velpti quando homo cum fex digitis, vel tribus pedibus nafeitur, vel in magnitu¬ dine fola, veluti quando in aliquo animali eft aliquod membrum non iuxta propor¬ tionem aiia membra excedens , vcl quando membra vpius atiimanfijf excedunt
membra aliorum in nunqierQ 5 & in magnitudiiie fimul ,
Form» generationis monftrorum ex caufa materiali funtroultifari»,& prima eft feminum mixtio , & confufio , de qua Ambrofius Pareus verba faciens, monftra I ex confqfione feminum diucrf» fpeciei nafei afteuerabat . Idcirco Ludouicus Mer-^ ,j
infigms materiam 5 ad fimiiitp^infm comparandam? esfimilirudjne^ |
&inf-

ir

'4

Monftrorutn Hiftoria.

383

F

Ss injBqualitate fubftantif inepra fieri pronunciauit . Hsec autem forma eft feeua» dus modus. procreationis monftrorum ex vitio materia, iuxra mentem V^uemri. chij: retulit eniiiij qute in vteropermifccntur femina, nififamdiariEate quadamfuc- rint copulata, auc nihi!, aut monfirum procreare.
Item Regentes Parifienfes in calce libri fecundi Phyficorum ad rem confcri- bunt contingere etiam ex diuerfis feminibus monftra generan , qu:^ partim vnam naturam, & partim alteram participanti veluti quando animsafia bigenera nafcun- tur: vt mulus ex equo , & afino, Sc quando animal ex lupo , & cane profilit: hoc au¬ tem accidere proferunt, quando femina diuerfa? fpeciei animalium in qualitatibus conueniunr, & rar6 id contingercjquando in qualitatibus difcrepant^quemadmo- dum raro vel nunquam monftra Empedoclis vifa funtjqUip partem fupernam viri, & partem infernam equi repraefcntabant . Veriim hi Authores circa htec monftra Empedoclis allucinantuc, quoniam huiufmodi monftra non equi, & hominis , fed hominis, &bouis figuram referre dicebantur ; quemadmodum intextu Ariftptelis iegitur,
Ifaq; ad rem recitat Rfiodiginus , apud Sybarinfuilfe paftorem nomine Cra- thim,quiin nimium folutus iuxuna , capellam omnium forraofillimam deperibat, & hanc frequenter tanquam amicam inibat ; interim Hircus antefignanus, dt Ca- prarO dudor htecanimaduertens quadam zelotypia concitatus, &paftoremquan : doqj dormiencemconfpicatus, maximoinpetuirruens, dormientis finciput allific quare paftoriinfigne monumentum ftrudum eft j nam de cius nomine fluuio co, gnoraen fuit afiignatum ,& ex illo nefando concubitu natum tradunt infantem qui cruribus matrem, &. facie patrem referebat . Neq, hoc mirandum eft , quia ha¬ bemus ex prima parte hiftoritePeruan^, quod in quibufdam locis regionis, qu^^- damfimiiE grandes verfanturjquibufcum tanquam cum mulieribus Ineolie quidam, fuggeftu D^monum, permifcenrur ; hinc oriri ferunt monftra capite , & pudendis humanis,manibusver6,&pedibussimia?, reliquocorpore hirfuto, qu^ non Io** quuntursfcdvlulando D^mones quodammodo cernulantur .
Secunda formaortus monftrorum ratione materiae vitiatae , luxta fententiam Eudouici Mercati, ex efiufione feminis per vterum mulieris dependet; idq,- ele¬ ganti, & perfpicuo exemplo plumbi liquefaifti explanat , quod fi in^qualiter fufum fuerit, inaequalia etiam formantur fimulacra ; propterea , ob hoc vicium , ex femine defoi*mes , & in^qualesf^tuu partes rcfultanc, quando in hominibus caput iufto craffiusj&c^ercras partes admodum deformes raanifefteconfpicamur; & haec for¬ ma attinet ad feptimum vitium materiae Vuenrichij, vbihicaurhor materiamnon continuam fed motu fegregatam contemplatur ,• quod.aliquando ,ob ficus obli¬ quitatem accidere folet, Nam Ambrofius Pareus bucrcfpiciebar,quandofcripfit, monftra a matris vitiofa, per totum grauiditatis tempus , collocatione producun¬ tur ; etenim quae domi otiofae fedent, quae decuffatis cruribus .quae curuo , & pro¬ no in genua corpore, telam acu pingunt , vel fuunt , quae aliud onus fubeunc , qua; ventrem fafcijs, ve! fubligaculis ,auc veftibus, ariftius comprimunt, fcetus obfti- posv, repandos, gibbofos, pedibus, & alijs partibus diftortos enituntur ,
Huic fenteniiae Vueinrichius adftipulatur his verbis: eonfiderandumeife mulie¬ ris pr^gnantis ficum, quo aliquid in tenera, & molli mafta peruertipoceft . Idpo« ftea confirmatur a Leuino Lemnio, dum exemplo mulierum Belgicarum, &potif- fimum maris accolarum id manifeftat, quae in concubitu,cuni nimis mobiles, & in¬ quietas fint jdeturpatos, & ineptos faetus in lucem edunt. Huc referenda eft an- guftia vteri ; vnde Pareus ex loci anguftia, monftra quandoq; originem ducere faf- fuseftj quoniam pendentia ex arboribus poma , antequam .debitam magnitudine acquifiuerint,fianguftis vafculis excipiantur, iuftisincrementisprohibentui: nam cum ex Phllofophorum fententia, locus fit forma locati, pecefie eft, vt ea , qus lo¬ cis admodum ardis continentur, motionis fux Ijbcrtate priuencur ; qua de reim- minuta manca, demutila ^uadunt. Ab hac fententia non receffit Vueinrichius, qui figuram vteri in au^ione festus fe minime dilatantis vafculis poma tenella exci¬ pientibus comparabat, quse non aliam, nifi vaforutn figuram accipiunt.
Tertiam formam ortus monftrorum ex vitio mace ri£e pendentem Ludouicus
Merca* .

tnlih^de monH, cap»

Lii.2 Phpf. text, 85.
amq»c, 3 i.

Partus mn Brofuf ca* pelU ,

AffeB* mU” lier cap.y»

loco cii.

Grauidaru
operationes
inconcinna.
Ub, l.deoe..
cuL nat, mir.c. 8,

Ifb. 5. de ffiorb. mu¬ lier, eap, 7.

T^tUs cur MlJimilej a farenttkus'

Yfccism non
Uuht^U.
canfa

Lih. ^.de mprB. wa- lier, ca^, 7.

4.
gn,S.

384 Tlyfsis Alclrouandi
Mercatus proponitjquje in craffitie , duritie, fiuxibilitatc , aut corruptione reminis'^
& [anguinis menftruiconfift/t t quapropter, quee inde generantur, longe a paren¬ tum natura diflident : hunc modum Vucnrichius pro quinto vitio materisc’ publi¬ cat, dum virtutem genitalem in craffiori fpermate ita obrui fatetur, ne forraationf foetus commodefamularipoflir. Hoc autemin ficca tefiium conftitut/one contin* gere folet : ficuti viciffim , femen aqueum incurrit hoc vitium , quod pro fexto vi¬ tio materiae ab Vuenrichio praedicatur: hoc femen improbatur, quoniam cum liqui¬ dius fit , in neruos, venas , arterias , & lic deinceps in alias partes folidiores con- crefeere nequit . . ■
Poftcaquam fermo efl: habitus de receffu a natura parentumrhic obiter obfei’- ^ uandum eft monftra ha’C a parentum natura trifariam diffidere . Primo dum mate¬ ria feminis idonea eft, non tamen cx toto fuperatur, nam tunc fiunt ea quibus po- teftaffimiliari , &id eft vniuerfale, & genericum , cum aliquid in fpecie, &in indi- uiduo fimilenon pofficrefultare.F/tigitur animal, cum homo fieri non poffit, ten¬ dit enim natura ad idjquod melius eft ,&fubfiftit in eo, quod poteft : itaqj genera¬ tur folum fenfitiuumj in quo fubfiftir, vitio materi? : nam cum femen illud potentia habeat ad fenfibile, id faltem confequitur, rationale vero non fit, neq; anima talis introducitur propter ineptitudinem materite , & fabricationis . Deinde hoc defe- dtu nati a parentibus diffident, cum magis impediatur feminis facultas , itaut neq: animal generari poffit, fed tantummodo quid informe inter viuentia , & non viden¬ tia medium, veluri eft genus molarum, quas mulieres aliquando enituntur, de quii g bus fuperiusin Rubrica Differentiarum egimus. Demum hoc defedu inepta red¬ ditur adeo mareria,vt facultas agentis nullo modo ipfam immutare poffit; vnde po- ftea prodire dicitur illud 3 quod toto genere prseter naturam Philofophi appellant quemadmodum fi in vcero fseminarum calculi generentur .
Quartam formam ortus monftrorum ratione raateritE affert Ambrofius Pareus pendente ex vitio hcEreditarice materi;^, & hac ratione ex gibbis gibbofi,& cx ftru- mofis ftrumofi oriuntur. Hancfcntentiam ftabiliebat Vuenrichius quando dicenti quafdam in monftris deformitates , propter hcTrcditatem ,effe obferuandas :CUm ex nanis nanos nafei compertum fit:quamuis id euenire non fempsr neceffe fit , ne¬ que in omnibus, nam qu^uis monftra fpeciem non multiplicant.
Quinta forma originem trahit ab aliquo excrinfecus mulieri praegnanti acGiden- te, fiue fiteafusab altOjfiuecontufio , fiue vulnus, fiuealiud huius generis, quod ^ mulieri vtero geftanti nocumento effe poffit . Vueinrichius id manifeftat^ quando de noxis grauidie mulieris ferraonem habet : immo fuam fententiara authoritate Hippocratis confirmat, qui in libro de genitura, puerum in vtero mutilum, aut coh* tufum ex matris grauid^ pl^ga, aut lapiu, vel aliquo alio violento affedu fieri pro- nunciabar;& qua parte rrsacer contufione vel vulnus accepit , ea etiam parte fiEtum mutilari affirmabat .
' Sexta ,& poftrema forma natiuitatismonftrorum, ratione roaterice, pendet ab imaginatione, qu^ vim poffidet impediendi materiam feminisjquo minus genitori- f ibus affimilari poffic3& hunc etiam modum diligenter examinat Ludou/cus Mer¬ catus, quando inquit fuperefte aliud impedimentum, quo femen operari libere ne¬ queat, neq; filium parentibus affimilare poffit, nimirum imaginationem vehemeti- p- tem, & variam, qux non folum inter concipiendum, verum etiam qua? toto forma¬ tionis tempore concipitur , quoniam hsec formatio feminis eo modo dominatur , quo potenti? inferiores fuperioribusobfcquuntur. Qiiamobrem illa effigiei potius per imaginationem vehementem comprehenfa , quam patris idolum infoetuim. primkur, his affencitur Diuus Thomas afferens imaginationem effe vim quamdam in organo corporeo, vnde ad fpeciem imaginatam mutatur fpiritus corporeus , irt quo vis formatiua firmatur, qu.^ operatur in femine : ideo interdum aliqua mutatio fit in prole, propter imaginationem parentis in congrefsu , Hinc conflat quod ille fpiritus ab imaginatiua potentia modoprcediao motus efficacius fuas vires exer* cet,& formationis effigiem delineat,quam ipfaformatFix,quje cx natura membro* rum parentis prodit . . . • .
• Janta igitur eft vis fpiritus opificis plaftici # vt ex vehementi imaginationemi*
■ rabiles

I

MonftrorumHiftoria.

rabilesformse producantur; hinc tot ftigmata; n:eui . & charateifmi fru^luum, vini rubri, & C3rnium'in partu impreffi identidem refultant . Quandoquidem fi in faciem , vel finum mulieris vtcro geftancis , vel cerafum , vel fragum, vel vinum proijciatur , vel infundatur, & mulier grauidaid^gro tulerit animo , tunc rei no¬ ta in foetuimpreffa videbitur. Pariter, telte Lcuino Lemnio , idem accidet , fi felis, Lih, i.de vel mus, vel muftcla , inopinato mulierem grauidani infilierit; nam confeftim nota occuU. nM f^tui imprimetur; nifi forte mulier membrum ab animali contacftum illicomaniuab- mtr/ic^ r,4, ftergat,& eamdem manum poftictE corporis parti admoneat. Ad rem narrat Cor¬ nelius, Gemma casu, qui Louanij accidit grauida? mulieri partui vicinx , quam ma- E ritus Ihoftili vultu firingens gladium aggrefia eft: htre quamuis fuga falurem mue- nerit ; nihilominus illapars caluarite infantis , cui acies gladij imminebat , ma* gnam, & talem continui folutioaem contraxir,vc pofi partum inde tanta fanguinis portio dimanauerit, vt nullo remedio fupprimipotuerir;ficq; infans protinus expi- rauit. Hinc colligant illi, qui negant in fcBEu grandiori nullam fieri impreflionem, hoc efic abfurdiffimum .
Quando igitur fuerunt mulieres , qiitc aliquod animal, veliui canem, aut femi- canem pepererunt, & cum canibus fecongreifas efie falf^e funt; vc accidit In He- truriajtempore Pij Terrij Pontificis maximi, cuidam mulieri, qute canem enixa, cu cane fe permifcuiire protulit : hac de re , referente Volaterrano , expiationis Congrejfut gratia ad Summum Pontificem delata fuit, vel vt accidit alteri mulieri in Auenione, nefarta,, p qu^ pariens canem 5 canem iniuilTe pronuociauit ; idcoq; iuiTu Francifei Galliaru Regis , vnacum cane concremata eft. Dicendum eft H^cmonfiraex femine canis minime prodire potuiffe; cumdoiftrinte Anftotelis repugnet, qui in Hiftoria gene¬ rationis Animalium ouem, aut canem ex homine generari pofie negat , cum femi- de
na qualitate difiideant , & h?c animalia tempore gcftationis v teri non conueniant^ gf>«. quare afferendum erit talia animalia, feu monfira aliquando fieri non ex femine bruti ;fed hominis cum talis forma frequenti mulieris cogitatione, <S^ phantafia fe¬ tui communicatur .-nam etiamfi canis muiiprem iniuerir, nihilominus exilio femme nihil generatur 3 concepto autem humano femine, vi imaginationis, & cogitatio¬ nis monftrum producitur, quoniamillamulierob illum nefandum congreifum fe canem parituram femper cogitat. Hac de caufa Diuus Hieronymus narrat fe lifae- lnqu&^,dd ralfe mulierem adulteri) fufpitione laborantem, dum partum patri mimmefimilcm Gemf.
^ ediderit; cum pidura infanti non abfimilis in muberis domicilio fufpenfa fuerit.
Addic Vuierus , in alferrorum confirmationem cafum anni fepruagefimi quinti Lik de fupra rerquimiUefimum,quo tempore, quidam apud Geidros ira percitus coniugem PrsBtg. vtero geftancera huncin modum eft allocutus , Tu infernalem geftas in vtero D9- iS,
monem , quem gladio confodiam; non paulo pofi mulier filium peperir iuxta parte inferiorem eleganter formatum, fed pars fupcrior lituris rubicundis ,& nigris erat fedata, oculis in fronte locaris, ore tetro, auribus longis, inftar canis venatici, & duobus in vertice cornibus p
Potefi: etiam fpetftrum Da^moniforrae infculpi animo mulieris audiendo, velle- gcndo,qag de natura, & turpitudine Dtemonis referuntur . Schcnchius quoq; me* minit cuiufdam , qui, Bachanaliorum tempore , laruam Di^monis indutus vxorem Lih.^^obfef. H iniens, fe Dtemonium procreare velle afferuit, concepit mulier , & fetum pe per it ea forma, quiii Dtemones pinguntur. Hinc colligimus, quod imaginatio matris afeititiam effigiem aliquando infanti imprimit, & nulla ex parte patri fimilem.
Q^amobre mulier quaedam, cum extra legitimum thorum, fe alteri viro proftituif-
fet, metuens improuifum mariti aduentum, enixa eft fecum non adulteri , cuius fur-
tiuo vfus erat concubitu, fed abfentis mariti prorfusfimilem. De hoc exeat lepi- do fatas vn
dum epigramma apud Thomara Morum, quod quia huc fpetaat,adfcribcrc non gra- de^
liabimur .

^os 4nte coniax quatmr fi atos Sabinxf retulit Multum ecce dijftmtles tui T ues nec ipfe depu tds .
Sed quem tibi pHellalam

K k

£nix4

J»tuhifs vi rerum ^utd J4utterthu.t 4fferattncQ modi.

TulchrA ieenes in thAamis ^Htd prs- Jlem . l, JT. de An.

385 VljfsisAIdrouandi
SmxAiamnupenm^fli^
Solum tibi fimtllmum Vro ejuatuor comple Sieris ,
Adulterinos quatnor t V oeaSi repellis, abdtcas »
Atqigraues tradunt fophi j ^uedcumq^matres tntertm Imaginamur fortiter ,
Dum Uberis datur opera ,
Eius latenter , nota s Certas , ^ indelebiles 5 IModoq-, tnexplic abiit Jn femen ip fum congeri ,
J^ibus receptis intime ,
Simulq-, concrefcentibus a' mente matris infttam N atus refert imaginem ,
S^arn tot abejfes millibus ,
Dum gignit vxor quatuor ^'bd e ffet admodum tui
Secura, dijjtmiles parit , r
Sed vnus omnium hic puta 7 ui refert imaginem j J^upd mater hunc dum concipit Soltcitade te plurimum T e tota cogitauerat ' Dum per time fctt anxia ,
Netu Sabina incommodus Velutq] lupus in fabulam Superuentres interim .
Tanta igitur eft virtus imaginationis mulierum grauidarum , vt quid animo con¬ ceperint, facile concepto fetui imprimant. Idq; experientia docuit 5 quando Ca- rolus Quintus Imperator cx Hifpaniain Belgiuminftrudliffima clafTe munitusper- ^ uenit: nam amplo Procerum apparatu ftipatus per illas oras gradiebatur, & mulie¬ res Belgica? tunc vrero geftantes, ex Hifpanorum intuitu, infantes fuperciiijs, & capillis nigris, & crifpis pepercrunt , Hocq; non foliim mulieribus vulgaribus, fed etiam probitatis ,& incorrupta» pudicitise matronis accidit. Quid? nuper Nebulo quidam oppidatim fpeftandum deferebat infantem capite inufitatse magnitudi¬ nis,* ideo huius effigiem cum grauida quadam mulier fpcdlaffiet , puellum capite enormis magnitudinis enixa cft . Propterca Soranus Medicina» authoradrem nar¬ rat Dionyfium tyrannum, cumipfc effiet deformis, & tales filios procreare nollet, vxori in Concubitu ,formofiffimas pufionum icones priepofuiffie .
Jtaq; pleni funt Philofopborum libri imaginationem in conceptu magnam vim poffiidere,qua de re praecipiunt, vt elegantes, &formof? imagines circa leiSum ha- p beantur ; quemadmodum icon pulcherrima? Andromeda, -de qua verba faciens Ambrofius Partus feribebat Perfinam Reginam Aethiopfe cx marito etia Aethio¬ pe filiam candidam gcnuiffie,cum fepe iconem Andromedae in thalamo collocatam itueretur . Neqj intueantur imagines Aethiopum ,quod prceftititilla matrona ab Hippocrate memorata, quo? ex marito candido filium nigrum concepit . Id magii confirmat Auicennas, qui hanc Wm imaginationis in'brutis etiam collocauif, dum narrat gallinam afpeiaumMiluiintuente , & metuentem pullos capite miluinoab ouis exclufiffie . Hancfcntcntiam aliquo exemplo roborare liceat .

Ouutn

•«N
Ouum Gallinae ferpentis icone effigiatum .

Hocenioi in loco iconem Olli gallin:^ collocamus, quod nobis ddno dedit Pc- ® trus Vuettendellms Alcmarianus Batauns philofophica!,& Medies in/litutionis Dodior inuentum Pifis die duodecima Februarij anno nonagefimo quarto fupra , fefquimillefimum , in cuius tefta ffirpentis imago cernebatur .-cxiffimauir enim iHe vir eruditus gallinam ex imaginatione hocmouftriffcumouum enixam, vel quia fer- ■ pentem timuilTct, vel quiaauidiusdenoraflTetjfeudeuoraredefiderafTec. Nec mi¬ rum videri deber , quoniam varia in ouis monftriffca identidem cernuntur, &ab illis excluduntur , quemadmodum Fuit Gallus ille monArofus , cauda quodammo¬ do ferpentina, cuius iconem fequens exhibet pagina.
Hic viuus ante aliquot annos in aula fereniffimi Magni Hecruris Ducis Franci- fciMediceiconfpiciebatur , afpedlus ita horrifici, vt intuentibus metum incuterer. Befcriptl- Caput non crifta carnea erat refertum nec pales erant carnes, fcdvtr^qicx plumis galli *»e» H conftabantsmulantibus conos militum, quibus galeas exornare folent . Habebat Brifci»
ia fronte duas pennas , feu potius pennarum calamos furrcdfos inftar cornuum ; ite duos alios ab vcraqi parce roftri prope nares,nec non alium in ceruice, color totius copori^ erat rubfafeus, & radices pennarum erant albs , prope vropygium , vnde cauda exit, tuberculum habebat rotundum , & fubalbidum. Cauda erat carnofa^,
& fubcsrulea pilis nuda, obliqua, inftar ferpentis j in extremitate tamen floccus erat. Tibi? veluti ocreis erant indutie .
Pariter ab ouo gallins, velvtalij aflerunt ex ouo galli (fi tamen galli talia ouaedere poffint , qua de re in Hiftoria Serpentura acftum fuit) iuxta Lucernam nobileoppidum Heluetiorum in viUa quadam, cui Emmen nomen eft , monftruin figura Genitalis viri eft excIusu>vno tefticulo,5c capite quafi canino,& ctiftato in- . fignitum. Hocaccidic, iuxta mente licofthenis, anno Domini tnillefinio quadrin-
gencefimo oiSfuaeefimo odiauo : veluti figura ofteadit.
Kk 2 Mon-

1

MonftrorumHiftoria. 389
Monftrum figura genitalis viri. .

Dodifiimiis Licetus in HJfioria fnonfirorum refert , & fpfe gallinam domi quin- ^ que digitis referram aluifie^qusE poft mulracua, vnuaipiifillura edidit fine luteo, in cuius albumine Serpens veluci vermis compertus cft, in quem oui vitellum fuiiTc transformatum optime eft fufpicacus. Immo clarifiimum virum ab Aqua pendente teftemcifat,quiin luteo quoq: oui vermem fatis magnum inter comedendum com- perit, quibus facile afientimur 5 cum nobis anno elapfo monftrarus fuerit vermis formam quodammodo pifeis referens, qui in ouo forbili inuenrus fuit . Quid plura ?
H Monftrumin medio5& intimo ouo compertum narrat Ambrofius Pareus, facie qui- Monlirain dem humana, fed capite ferpenribus vndiq,- horrente ,& ex mento tres item fer- ouo [orbiti pentesinftar barba? germinabant. Hoc accidit Augufiodini, in ^dibus Banchero* tnutnta^ nis Caufidici, dum faraul^ multa oua butyro mcoquenda frangeret , cuius oui mon- ftrofi albumen a fele voratum mbrrem ei intulit. Multi narrara monfira ad caufas diuinas referentes , ex hoc pr^fagierunt hiErefes , qu^ /n illa Regione ferpebant .
Huic non multum diffimile fuitillud ouura anferioum in Galliatepertum,exquo frado humanum caput fuit confpc dum, quod loco capillorum, & barba?, colla an- oudmoHri» ferinacumroftro, & oculis habebar, velutiappofita icon oftendit. H^couamon- fea,
ftri,4era.inimemoriam rouocanc caput Medufie fabulofuni ne^non L^dam squ;^ ducfoua^anferina peperiflre ferebamrjex quorum altero Cafidrem 3 & Pollucem, ex ^Uero autem jl^flenamj& Clytemueft^'am emerfilfe finxerunt.

I

390 Vljfsis AUrouandi
Humana effigies monftrofa in ouoanferino.

f

Humana effigies in cuo,cum ferpentibus ex caluaria, mento germinantibus
Monflra

J/ ^ Monftrorum Hiftoria. 391
Monftrahjecpartimad ifflaginarioncmjparriiuad voraciratem aniroarjtiQ refer- ri poflTunt, cum notus (it AnfetCj erga homines amor , de quo in Ornithologia vcfba' fecimus, deinde liquidd conftat gallinas cflTe talis conditionis, vt feda quieq; imma femen , & fanguinem mcnftruum deuorent , neq, ab efu viuorum ferpentum abfti- neant . Prjeterea gallinotferpentibus quoqjfuccumbunt, quod E^cellenti/fimus Licetus teftificaturexobferuatione famulae, qu^ nonfemel gallinam ab Afpideco- , primi vidit: nam haec gallina, cum diluculabat, domo egrediens,84 ad radicem anna¬ re quercus properans, crocitatu maritum ferpentem euocabatjeius autem oua non pullos, fcd paruos ferpentes excluderunt . pariter Licctus in recenfendis caufis ^ materialibus proximam , & remotam memorat, hanc communem , & eandem con- ftituit,qua? cunctis animantibus fubc^iedibus competit. Proximam vero monftro¬ rum materiam corpus viuens fubcselefte appellatjcum monftra non folum in huma^ na natura, fed etiam in brutis, & in plantis contingant ,
Siadeaufam efficentem Termo eonuertatur, multos Authores recen fer e poteri¬ mus, qiii hanccaufam*, in malam qualitatumproportionem retulerunt : idcirco Albertus inrecenfendis quatuor caulis monftrorum, hanc prauam qualitatum pro¬ portionem memorat; immo addit quod letatefua natus eft Androgynus, ita affabre in vtroq; fexu formatus , vt dignofei non potuerit , in quo fexu elfec validior , & hoc inde originem traxiffe autumat, quoniam qualitates calida? mafculum proge¬ niturae, & frigidae feminam produduric, adeo fimul copulatae fuerunt, vt acceden- p te valida formatrice, hermaphroditus facildrefulcauerit . Hunefenfum Regentes Parilienfes in qu^ftione peculiari ad fecundulibru Phyljcoru fecurj, contingere monftra fieri retulerunt , propter in.^qualem qualitatum proportionem ; hocq» ex parte agentis , aut ex parte patientis, vel ex parte vtriufque prodire rcriprerunt,\ Quam poftea fententiam Eminenrilfirous Cardinalis Tolctus , «S? Collegium Coni- bricenfe in Commcntanjs ad fecundum librum Phyficorum nonexploderunt.Im- md Cornelius Gemma id magis confirmat, quando inquit, illos redle ratiocinari, qui inturbata proportione caufam monftrorum vniuerfam collocant,- vbi , per tur¬ batam proportionem , proculdubip mala quatuor qualitatum proportio intelli- genda eft,
Caufa quoq; efficiens monftrorum, Agens naturale, aut virtus eiufdem fbrma- irix appellantur; htee eniracumfuerit valida, niuba etiam non fegreganda diui- ^ dit: hinc aliqui infantes cum fexdigiris in manibus vel in pedibus oriuntur, Hiec aliquando erit adeo imbecilla, vt feparanda minime difiungat ; vnde aliqui fetus in lucem prodeunt , quiomnes digitos coniumftos habent, etenim vidimus anno clapfo egenum aduenam Bononia; mendicantem , qui m^nus dextra digitos con¬ tinuo vngup copulatos habebat . Item Rudouicus Mercatus huc refpiciCns feribe^ bat facultatem formatricem , & virtutem naturali Agentis non poffe quandoq; ma¬ teriam fxtuum moderari , vtopuseffet;h'nc poftea iuxta maius , vel minus impe¬ dimentum agentis , monftra varia refuirant , Quamobrem rarione Agentis , mon¬ ftra generari non eft dubitandum ; nemo enim negabit in Agente imbecillitatem caloris naturalis» quie naturam delineare, & iuxta necefftatem formare non pote¬ rit, Sic enim teftarus eft Aiierroesin Commcntarijsad Ariftotcle . Prsererquam- U quod Albertus Magnus caufam efficientem virtutem formatricem appellauit, dum afferuit monftra ex debilitate virtutis foimatiu£e dimanare, quie cum fit imbecilla, cum totam materiani fermare non poffit , porfionem tantum delineat , & aliam re- fpuit ,
Alij, pro caufa efficiente mo^f^rorum , coelcftes influxus celebrarunt 9 aduerftis cotum opinionem ,quiffibiperfuadent,corpos nobiliffimum , quale eft Coelum, nihil in hi$ inferioribus operari, fed producere tantummodo lumen ,& per lumen, calorem 1 cum tamen Ariftoteles in Meteoris affeuerauerit cunaa hxc inferiora a Coelorum virtute gubernari, 'Sc aiibihominem ab homjne,& a SoIeprocre,iri:vm de fit, quod multi effeiSus ex varijs coelorum mQtihus , & aftrorum afpeaibus in his inferioribus producantur , & Coeli non folum lumine , & motu , fed etiam ahjs occultis virtutibus agant i quse virtutes poftea influenckappellantur . fenteptia Diui Thom» , Alberti Magni , Conciliatoris, Pauli Veneri, loannis
Gtam-

C4tif4 effi'* eienf mon» Sirerttm ,
LihA. de di’" mn,nat.ch4 ra^,

Lii/, ^.de morb, mt*" iiertC.j,

l,e^Mgen% An c, 4.

Jn fluxus fuius vtrtti tts .
L. ^ CxU feiiA%"

' -

€dufp cie» tti Sirorum ex mente Seftal^ .

'M&nBrd ii mnitus

L.%.fhyf. $r4fii2 .f .3»

391

Vlyfsis Aldrouandi

Gramniaticr5& aliorum plurium , prajter nonnullos nuperos, qui id' ab% vlla rs« tJOne negant , Itaq; Aibertus Magnus aliquando prodidit effe qusedamlocam Coelo , ad quae dum luminaria perueniunt , maceriam in veero exiftentera quodam¬ modo inefficacem reddunt 5 & impediunt, ne inde humana figura refultare poffit* Manilius abhac opinione non recedens, his carminibus fuarn mentem exponit* Permifeet [ Ape ferarum

Corpora cum membris hominum^ non f eminis illi Partus enti enim nobis commune ^ Ferifq ^
fluis^ ne in portenti noxam pecca ret adulter ?
Aiira nouant formas, calumqi inter fertt ora .
Quocirca monftra tunc producuntur, quando determinatiu quaedam conftellatio- nes in mundum fublunarem influunt; quandoquidem , jetate Albcrti,accidit, vt in quadam villa, Vacca vitulum humano capite ederet; qua dc re Pagani hoc monftrfi admirari, paftorem quafi tanti fceler/s confeiuro , mox cum Vacca concremandum in iudicium duxerunt , Sed huic mifello prsefto fuit Aibertus, qui faeulratis Aftro- nomicae peritus, non humano aliquo fcelere , fed flellarum ccrt« conftitutionis ef- ficacia,id genus monftri procreatum atteftans, paftorem ab extremo fupplicio libe- rauit. Ampliusalibi Aibertus hanc veritatem aperuit, dum retulit conftellatio- nem quodam tempore ad fues generandos dominari , & tunccontigiCjVt infans fuillo capite procrearetur , Hinc forte accidere poteft , quod interdum humani fje- tuscum vultu oblongo inftar canis vel alterius animalis nafcanrur. Hinc etiam elicere pofTumus caufam , propter quam in quibufdam lapidibus qujcdam figurg fmulantes humanam faciem, vel alterius animantis a natura delineatje cernuntur : quemadmodum Aibertus in libro de Mineralibus exarauic,cumid totuna ab influxu c^leftiproueniat .
Septalius, in Commentari] s ad problemata Ariftotclis, caufam monftrorum effi¬ cientem duplicem conftituit, nempeprimariam.&inftrumentalem . Principalem ad facultatem formatricem femini inexiftentem fpe(ftarc dixit , alteram vero ad pri¬ mas qualitates, coadiuuante poftea imaginatione . His addic fupremam caufam nempe Deum optimum maximum, aut vim mali Damonis , & ab his malam qualita¬ tum proportionem non arcet, de qua paulo ance fermo eft habitus; qui igitur fupre¬ mam tantum caufam intuentur , magis cum Deo , quam cum Ethnicis fapientibus philofophantes, fummo Opifici nihil prorfus fortuitum efle tradunt : cum diu/na , mens certo fine, 5? inftrumencis, ceu medijs operans , reda via femper incedat ,65 natura mutationi ,&alterationi obnoxia femper illi obtemperet .
Hcec Natura igitur, licet iuxta feriem mundi inferioris ,a confuera legedefle- dere videatur, nihilominuseft aduertenduro,quod vidiuini fpiritus rapitur . Ideo hac ratione nixi , monftrofos partus, permittente Deo, foepediuina flagella praece¬ dere , feuprsediccre promulgantjquemadmodum in Rubrica Pr^nfagiorum cxpli- cauimus. Ad rem Dinorhus in Aduerfarijs feriptum reliquit, quod co anno , quo Coriolanusin exilium adus fuit, multis prodigijs Vrbs fuit perterrefada , dutn monftrofi, & vix credendi partus hominum, atqi pecudum in lucem prodierint j moxq ^ dira lues hon fo Ium homines, fed etiam pecudes, rnaxima clade inuafir. Neq; ab hac fententia valde recedit Ambrofius Pareus, dura feri bic monftra aliqua ^ elTe, quibus aliquid diuiniinefte videtur, & h^ec ex generali monftrorum caufa ori¬ ginem non ducunt; ficqj caufam monftrorum aliquam peculiarem referre non pof- funt, quippequoe ab opera fupremi Numinis dimanant .
Neq; hinc arcenda eft vis D^monum, quam clariffimus Licetus in caufa decima tertia monftrorum collocauit ; fiquidem in procreatione monftrorum , polfunt Dae¬ mones varia animalium femina prolifica in vterum deferre , & turpiter inuicem il¬ la permifeere 3 nec non varias caufas huic generationi neceifarias fimufcopulare ; nimirum applicando adiua naturalia paffiuis naturalibus , &arcendo qu^cumq! hancadionem,& paffionem impedire poflunti, ^
Ad pra-didam caufam efficientem nonnulli caufam mftrumentalem referunt,' quam Aibertus Magnus rualitiam contincntis appellauit ; Id poftea a Regentibus Parifienfibus in qu?^ftion»bussd fecundum librum Phy ficorum explanatum fuit s
his

/

/-

Monftrorum Hillona . 39?
his verbis . Eft autem continens pellis qujedamf^tuti) inuoluens 5 quse fecundina appellaturi vnde hac difruptas festus cum duobus capitibus , & vno tantiitn corpo¬ re, vel Gemelli in dorfo connexi nafeuntur.
. Hanc deniqi canfam cilicienrcm monflrorum Licetus in fuo opere de- monftris fpecuiationum copia exuberante diligenter , & eleganter explicat , dura hanc , in remotam, & proximam diftribuit, & remotam adhuc fubdiuidit, nimirum in omniu primam, quse cft Sumus rerum Opifex, qui cum Agentibus naturalibus, ad omnes cf- fcdus producendos concurrit : Secundam vero caufam remotam appellat C oaluni, quod perenni fuo motu , & lumine inferiora regie . Deinde efficientem proximam ^ inftrumentalem calorem materni vifceris vocat , fecundariam vero, & proximam, vtcrum indig/rac . Cocterum primariam monftrorum caufam efficientem adhuc diftribuitin principium, quod agit, quod a Philofophisadtcquatum nuncupatur ,& cft portio illafemimis>ex qua fecunditas prodit : amplius hanc diftribuit in princi¬ pium, quo agens adaequatum agit, &eft vis, & anima feminis illi a parentibus co- municata, quatenus eft facultas conftitutiua fabricae corporis viuentis , non abfo- lute,fed impedita , ne finem intentum perfedte afiTequi poffic. Hinc dicimus Effi¬ ciens proprium raonftrorum effe virtutem formatricem partium corporis viuentis .
Si ad finalem caufam nofraet conuertamus, hanc in dotftrina Ariftotelis non in- ueniemusiquandoquidem.cum raonftra fint pursc priuationes, a Natura non inren> duntur, neq;inteiliguntur: hac igitur ratione monftra finali caufa carebunt . Di* F uus tamen Auguftinus, theologice loquendo, caufam hanc finalem monftrorura af- fignare nititur , dum htec habet . Deus enim Creator cft omnium, qui vbi, & qua* do creari quid oporteat, vcl oportuerit, ipfe nouitjfcicns vniuerfitatispulchritudi- nem,quarum partium vel fimilitudine,vel diucrfitate contexat . Sed qui co^tpra in- fpicere non poteft, hoc tanquam deformitate parris offenditur , quoniam cui comv^ petat, & quomodo referatur, protinus ignorat. Ideo ex his Diui Auguftmi vc-rbis, hanc raonftrorum finalem caufam effe decorem, Sc pulchritudinem vniuerfi haurire poffumus. Ab hac fententianon multum recedit Ambrofius Pareus , qui id pon¬ derans dicebat monftrorum plures cfJecaufas ,fed primam effe De» gloriam, qua- tenus fcilicer, hisreftirutis ,qutE fiunt prictcr naturam , eiusimmenfapofennacun- ^ftis innotefcatrficenim in Euangelio legitur dc coeco nato, cui Chriftiis fupra vim natura» vifionem reftiruit ; nam Difcipuli inueftigantes caufam , propter quam lilc homo CJECUS effiet natus , num quia ilie , vel eius parentes peccauerint i refpondit Dominus, id propter crimina illi non contigiffe , fed rantiira, vt Dei gloria per illu inaaifeftareiur. Deinde addit Parcusinhuncfinemquandoq;crcara fuiffemon- ftra,vt Deus hominum fcelcra,yel vlcifccrerur , vel impendentis vltionis figna prismonftrarer; etenim dum homines finemodo,abfq;lege, & nefando ,&vago congreffu pcrraifcentur, hinc nefaria, & horrifica, necnon a naturae norma rece¬ dentia monftra quandoq; nafeuntur . Immd Abulenfts pr3edi{ftis addit contingere interdum ralcsdefedus ex voluntate Dei, ad euirandamalaeiusiquiliuiufmodi de- fedum patitur, qui alioquin prauus fieret , fi integro corporefuiffet confticutus Sedanimaduertendum eft hanc effe caufam particularem, qui’ ad omnia monftra. attinere non poteft .
Vueinrichius, & ipfc huc rcfpiciens duas caufas memoratas, nempe Dei gloriam, & eiufdem erga mortales iracundiam pro caufa finali monftrorum qftendere cona¬ tur addit tertiam caufam ,qux eft libera voluntas potentia» diuiniK, dum nullo modo legibus natur? adftringirur, cum aliquando neque Coelo pepercerit. Ve¬ rum Licetus breuitcrabhac caufa fe expedit, hanc duplicem conftituens^ nimi¬ rum communem, & propriam , & communem in pcrpetuitaterpecierum conftituit^ cum indiuidua perennare non poffint ,& hic finis omni animantium generi compe¬ tit . Prteterea proprium finem dcclaratffi tamen prius intellexerimus monftra effe errata Naturte in operatione impeditse,ne finem intentum afTequipoflitjidco cum non poflit, quod vellet, prteffat tamen , quod valet, & producit animatum in con- ftitutione partium fibi fimile.His fic conftirutis , caufa finalis monftrorum erit por^ tio,feu pars finis perfedorum animantium i cum Natura integrum finem perfedoru
animatstiumaffequi nequeat, _
Demum

G

✓

Cduja
CfCfti,

Ammd fe^ minis qud.

L. 6. de Ci¬ mi, Del e, 8.

Caufa fi na Lis quatis, ^.

In Mdith. c. ig, q, 88*

Jn lib.de tnoslr.c.S9>

Caufa
lis.

V

Catffa for» malts»

CaujA mon^ Sirorum itnfltcat^ •

Z.4, degen,

3P4 Vlyfsis Aldrouandi
Demum sanquam coronidem, ex eodem AuthorejCaufamformaleffimonftroniti^ i duplicem annectemus, quarum prima cundtis animantibus eft communis , propria vero, & fpecifica monftrorum forma nulla alia erit, nifipraua corporis conftitutio, feu deformis monfirorum fabricatio, & vitiata partium conformatio. H^caucera fententia eft conformis doctinre Ariftotej/s , qui monftra ad peccata naturse refere¬ bat, qu^ fententiaefi: veriffima, &quaiiex Apollinis oraculo profecta videtur ; vnde modo obferuamus Vueinrichium a germana veritate non recefiife , quando traddit, quod malum , & vitiatum eft, formam proprie habere non videtur , cum fit formcepriuatiojaut potius deprauatio . Monftra tamen habent quidem formas fed alienas qua? poftea in eorum differentijs manifeftantur. Haede caufanec etiam fi- ^ nem inmonftris aifignare poterimus , quoniam, cum omnes fpecies in natura fuas formas habeant, eas fi in ortu non aftequuntur, finem non attigiffe perhibentur ,
His fic exaratis, notandum eft caufas monftrorum hactenus explicatas eflefimul ‘ adeo implicatas , vt vna abfq;alijs intelligi nequeat quapropter maximis premun¬ tur difficultatibus eorum opiniones, qui monftra ad veam tanrtjmmodo caufam re¬ ducere cpnantur , & in primis materiam tanquam monftrorum veram productricem prodicant. Quandoquidem hia doctrina Ariftotelis valde declinant : nam Philo- fophus hoc tanquam axioma pbijofophicum diuulgauit, materiam paffiuum , & for¬ mam acflioum principium effie , & in libro fecundo de ortu,& interitu, proprium ef- fe materia pati, & formcE operari retulit j & libro tertio Phyficorum , res ob mate¬ riam, &non propter formam pati pronunciauic, & tandem libro nono Metaphyfi- g: corumjmateriam ad paffionem , & ad mutationem, non autem ad agendum ,& mu- tandumaliquid idoneam promulgabat. Preeterquamquod idem Philofophus Ii- _ bro fecundo Phyficorum, monftrum tanquam peccatum natura? operantis propter finem publicabat; idcirco nifi intentum finem confequatur, tunc error non mate- riat, fed agenti attribuitur. Tandem Ariftoteles in Hiftoria generationis animaliu nobis perfuadebat monftrum efle effecftum mutilum naturae operantis . Prse terea fi nafeaturhomo monltrificus cum tribusbriffcijs in vultu , id a maceria non dimana¬ bit, fed a formatrice valida; quapropter eftecftus monftrorum non materite tantum j erit attribuendus . Reliquum ent igitur vt afteueremusprajdicftascaufas firaulmul- rifiriam copulari, vt imperfecfti monftrorum effiedtus producantur .

D VBIT ATIONES.

yyim4 d»hi tatio ,

Haiioftes
flans^

VM monftrorum hiftoria apud plurimos non fit extra anfam dubitan- dilQcatac operte prtetium efte duximus potiores tantiim difficultates in campum afferre, vt aliqua faltem cx parte legentibus fatisfacia- mus. Primaigitur fionte proponitur difeutiendum , an monfiraper accidenSian veroper fe a natura producfta fuerint. Cum autem hmc inde ad id probandum varia? , & validte rationesaffignentur, nonnullas prs cipiias in medium affererans , vt ex illarum folurione veritas quteftionis patefiat *
Itaq; qui monftra a natura per accidens generari arbitrantur, his rationibus ful¬ ciuntur. Primo Natura ,feu Agens femper quid fibifimile procreare nititur jfed quoniam monftra Agenti, vel Natur:» minime fune fimilia.hinc a Natura per acci¬ dens fuifte generata inferunt. Deinde nullum cafuprodudumiuxta mentem Age¬ tis procreatur, fed monftra funt huius conditionis , ergo iuxta intentionem JsJatura? non generantur. Tertio Natura? intentio , & defiderium operandi errare nequa¬ quam poteft, ergo neceffarium erit , vt fempre quid bonum procreet , fed monftra inter res bonas non recenfentur , ideo extra intentionem Naturxin lucem pro¬ deunt. Amplius Natura tantummodo indiuidua kd conferuandam , & propagan¬ dam fpeciem gignki immo fi vnico tantiim indiuiduo id prjeftare poffet , proculdu- bio generationem tot indiuiduorum non procuraret ; ac Monftra pro fpccie pro¬ paganda non oriuntur ; quapropter poterimus afleuerantius dicere, Monftra effe
Natur»

D

Monftrorum Hiftoria.

39$

Haturje errata , Si extra eiufdcm intentionem genita , quemadmodum Ariilotcles in Phyficis teftificarur , . textui»
Ex altera parte qui oppofitam tutantur opinionem , pra-dida argumenta difeu- tiu-ntj & ratione primi, negant quod Agens naturale quid fimile fibi procrearein" tendat ; nam canis congrediens, cum careat ratione jprocuidubio prolem non rc-- fpicir, fed tantummodo deledarionis caufa, ad permixtionem accedit, immo remo¬ to omni voluptatis fenfujd coitu prorfus abhorreretrpropterea hoc Agens hac de- ledationem ab vniucrfali Natura coramunrcaram refpicit , vt hoc modo deinceps, quidfimile ad rpeciem feruandara producat. Detncead tollendam fecundam ra¬ tionem, Monftra peraccidens generari negant j quoniam monftra ad decorem , & pulchritudinem vniucrfi fpedare credunt : quamobrem Natura dum Mundum eun¬ dis ornatum rebus conferuare nititur, ei neceirecfi,vrmonfiraintendat . Pro abo¬ lenda tertia ratione, monftra inter res bonas connumerat,cum anima, qute eft quid bonum, non careant . Monftra igitur malaab aliquibus nuncupantur in compara- Solmionet sione ad res perfedas.* nihilominus, & ipfa quamuis praua, & imperfeda, vnacum rebus perfe dis ad coriferuationem pulchritudinis Vniuerfi concurrunt . Atqjita foluitur etiam vltima-dubitatiojetenimdumconferuantur fpeciesanimantium,con“ feruantur quoq^ monftra ad illas fpecies attinentia. Et quia huicfententijc audori- tas Ariftotelis reludabatur , qui Monftra NacutoE errata appellauit: idcirco refpon- Z, dent Naturam vt plurimum perfede in generationibusoperari,6taIiquand6 etiam text.
• imperfede, quando monftra producit: vnde htee fecunda Natura? operatio in com¬ paratione ad primam , adio peraccidens Sterritum nuncupatur, quia raro id prg- ftat,non tamen quia id extra Naturie intentionem fuerit .
H!sficconftirutis,aIiasfabricant rationes pro maiori huius fententi£E confirma, tione 3 & prima eft h:ec . Omne Agens fempet agit propter aliquem finem , ergo ^
Natura propter determinatum finem femper operabitur j ficqj producens monftra , iuxta fuam intentionem aget . Neqjofficit ,qudd Natura raros monftrorum partUi moliatur, atqf ita fint extra NaturcC intentionem , quoniam quje raro fiunt, ad de- fedum, & peccatum Natura non funt redigenda . Infuperfi monftrum effer pr£E- ter Natura intentionem , proculdubio Natura opus Monftri iam ci^ptum non per- ficeretjfed totum oppofitumobferuamus, quia Monftrum in vtero inchoatumper- Alm rAth-^
. ficir, & in lucem producit, ergo afferendum eft , monftra intentioni NatursE,& ms,
' Agentis refpondere. Addunt nullumanimalperaccidcns, & extra Narurie inten¬ tionem generari, fed monftrum eft animal , ergo Monftrum per fe a Natura produ- ,
cetur . Tandem fi Natura refpicit prsEcipua advnam fpeciem fpedantia,procuI- dubio reliqua hanc fpeciem confequentia refpiciet j fed homo monftrificus vel cn capite magno, vel cum fex digitis in manu ad eandem fpeciem, ad quam hotfto non monftrofus , refertur : ideo Natura in generatione, hominem monftrofumj&noff monftrofurn refpiciet.
His igitur rationibus nituntur illi, qui monftra non errata Naturae ,fe,d procrea¬ ta ad ornamentum Vniuerfi eflepronunciant ,atq;!ta fauent authoritatiDiui Augu- ig.de ftini ftiperius allatie, qui fcripfit conueniertiiam, qua pulchra funt omnia,non tan- (iuit.Dei tum prodire ex aequalitate parium , fed etiam difparium congruenti, & ordinata cap.i^^. i gradatione : hinc poftea neceffitarem multorum iraperfedorum in V ntuerfo abfque Naturae errato eliciunt, & praedicant, vt propriam fententiam faluare poftint ^De¬ mum pro coronide addunt, fi caufte ptopinquse,remor£e, & remotifljm;^ , vt E)eus,
& corpora Cceleftia ad tnonftrorum procreatione concurrunt, non poteritquis vl«
Io modo aflerere , hanc generationem e(fe accidentalem , quoniam omnes praedi- da? caufe fimul copulata? nunquam praeter intentionem aliquid operantur .
Quocirca hsec opinio , cum fenti f?)inime iittingat , fiis rationibus eft refellenda ,
Primitiis, qua? raro accidunt, &adfpecicsperm9h^P^^*hQnfpe(ftant,ficuti mon¬ ftra , non eft affetendua? hsc ad mundi decorem attinere , quoniam pulchritudo
vniucrfi in rebus tantummodo perfeais,& permanentibus confiftit. Pra?tereamo- Solttmnes ' ftrum quatenus monftrum non nifi defe^um, & priuationera indicat, iuxta fenten- r Atianum, tiam Philofbphi libro fecundo Phyficorutn exaratam; ideo monftrum nullanapoteft petfedioaej^ pra?ftare ,confequentfrq} ad perfedionem vniuerfi non pertinebit .
Infu-

39<^

Vljfsis Aldrouandi

Z.i. Pby^co rum.

Secunda da bttatto.

Infuper fi monfira ornamento vniucrfi conferrentjVt plurimum generarenturjquo- niam hietamus Mundi decor frequentibus ciFedtibus fuftentarur, fed monftrutn raro accidit; qua de re ab hoc mundi ornamento fegregatur. Tandem pro hac Vni- uerfi pulchritudine monftra in lucem noncxcuntjquoniamin Mundiinitio procrea- ta efientj quod nullibi legitur .
Reliquum erit igitur, vt dicamus monftra effe extra intentionem narurie,&per accidens, quam dodrinam docuit Ariflotelcs libro fecundo Phyficorum textu fe- xagefimo quarto , vbi legitur . EB autem hoc alterius , huius ejuidem exterius eli caufa^ ilUus 'ver'^0 interius verba Simplicius , loannes Grammaticus, & Auer- roes exponentes retulerunt, monftra non efle cafu firopliciter,fed magis cafu, quo¬ niam huiufmodi cafu rei fada? caufa eft extra, nempe indefinita , & extrinfecus oc¬ currens; illius vero, nimirum monftri caufa intra, ideft materia, quse eft eius inter¬ na, & definita caufa . Veriim fatius erit cum DiuoThoma interpr^etari illud ver¬ bum (extra) non fecundum effe, fcd fecundum intentionem . His ideo fic expli¬ catis prudens ledor nixus omnia in oppofitum allata argumenta diftbiuet, & do- drinam Ariftotelis tutabitur , in qua monftra efte errata Natura intelleximus ,& h^ c pro pra»fenti quseftionc fufficiant .
Secundo dubitatur, an monftra ab initio Mundi ortum habuerint. Proaffirma- tiua parte non defunt-opiniones clariflimorum virorum, qui rationes non impro¬ bandas afferunt . Inprimis Benedidus Pererius monftra in mundi primordio fuilte multis aftruit rationibus , dum adulterinas animalium fpecies vt muli, & fimi- lium, illo etiam tempore admittit . Sic enim clare effatur: omne quod concurrit ad generationem harum fpecierum, eft naturale , hinc ipfte quoq; a Natura intendun- tur,&generantur;propterea vnacum his naturalibus animaliumfpeciebus, in prin¬ cipio Mundi originem habuerunt . Confirmatur antecedens huius argumentijquo- niam materia,ex quaoriuntur,eft naturalis: pr^eterquamquod locus , tempus, agen¬ tia, nimirum mas, &fa?minafunt naturalia .
Deinde quod Deus, tempore creationis fabricauit, vniuerfum appellatur, quo¬ niam eunda defiderata, & defideranda compleditur, fedpra^dida? fpecies adul- V nluerfum terincetunc defiderari poterant; idcirco afummo rerum Opifice diebus creationis, ^md appel- produdse fuerunt; idq; magis ftabilitur, quia fi animalia huius generis non fuiftenc letur, creata, Vniuerfumintcgram perfedionemnonfuiiretadeptum. Amplius creden¬ dum eft fumroum Deum humante commoditati neceftaria non pnEtcrmififte,fed hu- iufmodi fpecies adulterinte homini maximo futura? erant emolumento, ergo in mu- di primordio non fuiffe creatas non eft afterendum . Pra?didis additur authoritas facrtepagintCjin qua legirur, nihil effe nouumfub Sole: quapropter pr.^didas fpe- cies non de recenti produdas , fed olim in ipfo Mundi initio creatas faiffe pronun- ciandumeft. ,
Htec aurem opinio vndequaq; non admittitur : quandoquidem prtedid? fpecies quid monftrifici prte fe ferunt, & Ariftoteles libro fecundo de generatione anima¬ lium, fpecies fimiles, partus nouos nuncupauit , & in Metaphificis , mulum quid prf- ter Naturam efte faftus eft , Erenimquamuis Afinus , &equaiunganrur,vt quid fimile in fpecie producant, nihilomiuus id non contingit, ob impedimentu , quod a varietate feminum fuppediratur . Hincaccidit , vt Natura intentionem nonafte- quarur , fed quid tantum prteter Naturam in lucem edat . His didis tollitur pri¬ ma pofirio , & fccundte etiam folutio infinuatur, & pro confirmatione notandum eft. Solutio quod huiufmodi animalia funtmonftrifera, ^quat^enui talia ad prefedionem vni- hmum» uerfi fpedare non pofsunt, vt fuperius fuit explanatum .
Infuper eunda animantia ab omnipotenti Opifice , in mundi primordio creata , & ab dtodem benedida fuerunt, quie benedidio fecunditatem refpicit; fic enim Li- ranus i Abulenfis, Pererius, & multi alij Dodores interpra?tantur . Sed inter hos, BomiU Diuus Chryfofton:susha?chabet; Et benedtxtt illa Deus ^ dixit ^crefeite ^ ^ mul^- Geneft tipltcamim. Nam quia animat^ creatura erant animalta, ^volebat illa effe perpetuai ideo benedixi ttUa Deus ■> cr dtxu<i crefette ^ & multiplicamini. Verbum emm tllud in prafentem vfq-, dmm illa conferuat , ^ tantum tempus pr ater qt , neqi vnum horum genus immmrnum eB ; nam Ignedt^to Det^ verbum «pmd, dixfrat 5 vt fnbfiBerm^ & 4ura«
renh

EcclefiaB.

Z. 7. met, text,z%.

Monftrorum Hifloria.

397

illis contulit . Huic fentenrice adftipulatur Procopius in GeneHm , quando in« quit. Verum illa animalia nequaquam, vc homines, /pirituali beantur benedidio- ne, fcd eorum benedidio ad fobolcm procreandam pertinet ,qu£e generis fitfuc- ceffione c acfpecies animalium adulterina» , Semonfirofa? facunditate carent, quia funt fi:eriIes,ergo illa benedidiohas non refpiciebat, cum illis ^temporibus nonef- fent procreatje . biquidem quamuis intelligamus mulum quanaoq; generare , hoc raro admodum euenit .preeterquamquod G aliquid generatur,non mulus, fed Gin¬ nus ab Ariftotele appellatur, prjeterea licet in Sy na, iusta mentem Ariftotclis, i muli, congreffii , fuam fpeciem propagent ; attamen notandum eft ex eodemmet Philofopho, illam mulorum fpeciem afpecie noftratium difereparerquandoquidem noftrirauii cum illis exteriorem tantummodo quamdam fimilitudinem habent .
Neq; officit alTerere, ilia benedidione,anima!ianon folum quoad fecunditate, fed etiam quoad conferuationem fuifse donata , pof eaquamhse fpecies adulterine a mundi primordio ad hate vfq; tempora peruencrunt . Nam hsec obiedio fupponic illud, quod adhuc nobis non cft manifeftum , nimirum fpecies adulterinas femper conferuari pofse jdeinde Tupponit conferuationemharum fpecierum alio modo, quam prole propagari, quod poftea doftrina? pbilofophicte reludatur ,& quamuis in facrisditteris habeamus nihil efse nouura fub Sole ,.ideoq, has fpecies in mundi initio fuifse. Rcfpondcndiim elf, fuiflfe quidem in fuis caulis, non autem formaliter,- & hoc decretum apud Theologos eft manifcftiffimumiimmo ftabilitur a Diuo Tho- ^ ma hunc in modum . Animalia etiam qutedam fccundiim nouam fpeciem aliquan¬ do oriuntur, ex comixtione animalium diuerfoi um fecundum fpeciem, ficuti quan¬ do ex alino, &equa generatur mulus, & htec etiam pr^cefseruntcaufaliter in ope¬ ribus fex dierum . Hinc colligere oportet, quod animalia nata ex permixtione di- uerfarum fpecierum non fuifse a Deo creata fccundiim fe, fed rantiim fecundiiru^ alias fp.ccies, ex quibus poftea generantur , & quodammodo componuntur , Qua* propter in mundi primordio monftra minime fiiiiseafserendum eft .
Altera ratio eorum, qui monftra in mundi principio conftituerunt fundaturpo- tiffimum in dodrina Platonis , qui in Sympofiacis , triplicem memorat hominem, perape mafcuIujfEuiinam , & Androgynum, qui in Exordio Mundi vixerunt . An¬ drogynus autem , cum fexum vtrumq; participer , inter monftra cft collocandus : 5 hanc fententiam Empedocles fequi vifus eft, dum bouigenas,& viriporcos in mu- di primordio memorat; quemadmodura Ariftoteles in Phyficis retulit . Caeterum, vt veritatem fateamur, hanc Platonis opinionem, vna cum viris dodis ,tanquam ridicula explodimus , & eo magis, quoniam hunc Androgynum non vnicum con- jftituic indiuiduum,red duplici facie, quatuor manibus, &vtroq;fexu refertum pra?- dicat: vnds exhis verbis , duo perfeda indiuidua fimul fuifte copulata inrelligi- mus : immo hsOC efte nugamentum apprehendimus, quoniam hi Cesium alfedan- tes loui bellum indixiife feruncuri qua de re Juppiter indignatus , illos in mafeu- lum, & feminam fegregauic . Praeterea hanc fuilfe fabulam nobis perfuadent ver¬ ba Marlilij Picini, qui in expofiti one huius loci Platonis alTerir, quod ha?c Arifto- phanes , & alia permulta narrat monftra, & portentis fimilia, fub quibus, qnaf ve¬ laminibus quibufclam diuina myfteria latibulari putandum eft. Mos enim fuit ve- ^ rerum Theologorum facra ipforumarcana, ne a pfophanis polluerentur, figurarum vmbracLi Iis tegere .
Tandem tion defuerunt,qui,ad fouenda oppofitam opinionem, nimirum monftra in principio Mundi fuilfe . adduxerunt in campum.Adamum H^breorum Androgy¬ num, quia crediderunt Adamum marem ,& feminam fuilfe creatum , deinde in vi¬ rum, & feminam diuifum. Sed hanc fententiam cfle explodendam colligimus ex didlis Gulielmi Hameri in Genefim, dum intcrprajtatur illa verba . Mafculurn-y Feminam creauit m.Nunc tertium hominum fexum,ceu neutrum quoddam genus, verum ne, an falfum dicam incertum habeo , certe conftac Androgynos tanquam delirantis Naturie portenta omnibus elTe odio,& credibile non putarem integram aliquam gentem ij s propudij s conftare pofle, quodq; quo propenfius credam, facit feriptura: huius veritas ,quaj homines in duos fexus diuifos refert , ne vterq» in vno liominefexus prodigiofani , ato; excerabilem libidinis fufpitionem faceret . Huc
^ ^ L 1 accedit

Ginnus
animal.

ObieSilo . Solutio, tnprtm. q.

Secunda
Ratio,

L,2. fhyf. texi, 83. Solat io da- bq Platonici

Dubitati n

SolUttOa

mu
trum mllu iu lingua h^bratcAi

X. mn funi Itberi ff.de iiatu hom,
L. ^uod dif (itur ff.de liberis, & VoHhum^
X. "SM mun dQ6.e^.
L,/\. degen. 4n.€af. 10

Jn lih.de monHr.c.x/^

Salernii.mu Iter., natura.

39S Vljfsis Aldrouandi
accedit facr« haebreje linguae natura , qu? nullum nomen neu trum nouit , fed om* pia vel mafculina funt , vel faeminina , nimirum confona huic loco . i^afculum , faminaw creauit eos . nos legimus feraphimin genereneutro , prauaid
confuetudine irrepljtjproptereanotandum eft Adamum H^breorum marifemina non fuiffe admittendum, quemadmodum StheucuSidc Alij funt opinati. Nam Ada- mus Androgynus fi fuilfet, nomine neutro elTet nominandus, quo lingua h?braica caret . Pr^etcrquamquod Liranus , & multi alij viri eruditi vaJidiffimis rationibus hanc opinionem explodunt, ad quas Ledorem releg amus .
Poftremo aliqui ambigunt , an ex vtero muliebri , foetus non humanus emer¬ gere polfit;deinde,fi fieri poteft vt ibi gignatur, qua»r‘unt praecipuam caufam a qua prodire poffit . Quoad primum multae Hiftori^e atteftantur monftrum non humanu" in vtero mulieris fuiffe generatum , quas in Rubrica Praefagiorum recitauimus, praeterea huic fcntenti^fauent multi Dodores,& primiim Paulus luris Confultus qui monftrofos mulieris foetus trifariam diftinguebat, nempe in eos , qui prorfus ab humana effigie recedebant, deinde in iIlos,qui aliquibus partibus fuperffuis re¬ dundabant , & tandem in illos,qui aliquibus partibus carebant ,& primos ad huma¬ num genus minime referendos effe fatebatur . Infuper alij luris periti viri fuerunt huius opinionis , nonnullos foetus monftriferos,6t ab hominis firoilitudinepaenitiis difcrepantes,vnd.i facri fontis non efse luftrandos: immo Excellentiffimus Baldus luris Confultus hosftatim perimendos efse decrcuit. Quapropter ex afsertis per¬ cipimus non femper quid fimilein fpecie , ex vtero mulieris , fed interdum quid diffimile prodirci Item Hieronymus Anglarenfis retulir • quodolim Imperatores hucrefpicientes, partum ad nullum monftrum inclinantem, pro homine habendum efse ftatuerunr, fed quid vagamur, cum Ariftoteles in Hiftoria Animalium, fimilera partum publicauerit ? eius verba funt bsec. E^dem caufafuntt &vt aly parentibus fimtles generentur^ aly diff miles, ^ alij patri , matri , tum corpore toto , tum ver'0
partibus fingulij^ejr parenubns magis^ quam maioribus f vis , ^ ys potius^ quam quibusli-' bet , & mares pottus patri .famine matri » alij nullo confangutneo fimiles ffed tantum homini ft miles , aly ne homtui quidem-, fed iam monBro . Exhac.igitur Philofophi do- drina vehementer verum, & indubitatum eft,quandoq; partum homini minime fi- milem , ab vtero mulieris exire . Prajterquamquod quotidiano poteft confirmari experimento, cunafcantur interdum foetus, qui ob deformitate ablutione facri fo¬ tis indigni iudicantur, & plura exempla videat Ledor ih Rubrica Pricfagiorum , in qua feries fimilium monftrorum recenfetur . Datur ergo monftrum nonliumanu ex congrefsu hominis, & mulieris natum.
Quantum attinet ad fecundam quteftionem, nempe qua ratione firoilia monftra in vtero humano procreari poffint . Sciendum eft varias fuifse Authorum opiniones ; nam horum aliqui cibis, aeri, & alijs rebus non naturalibus ita nuncupatis a medi¬ cis, hanc generationem attribuerunt^ inter quos recenfetur Vueinrichius, qui fcri- ptis mandauit locum, naturam aeris, & aquarum, qu^ bibuntutjortui monftrorum conferre. Deinde addit ex fententia Ludouici Viues, quaedam loca efse Neapoli ItaliiVj&in Fiandria Belgica,in quibus frcquentiflima fiunt monftra , & multifor¬ mes cx vtero humano bdluae , velfola?, vel cum infantibus egrediuntur ;quade re idem Aurhor, ex frequenti vfu aliquorum animaliurii in cibis, fimilia animalia in vtero mulieris generari pofse arbitrator ; fuamq; roborat fententiam exemplo mu¬ lierum SalernitanarumjquJB ex frequentiori cfu ranarum, pariter ranas enituntur. C«eteri}ra h^c ratio improbatur; namq; fi acibarijs hoc pendere pofset,rault6 fre- quentiores efs^nt partuum nouitates : pr^eterquamquod cibi hoc non pofsunt prf- ftare , cum varias partiantur butatipnes ,iuxra cibati temperaturamj immo in pe¬ nuria annonae egeni quacumq, re etiam fordida vefcuntur, nihilominus filios fibifi- railes procreant ; & fi aliquando accidat, vt mulier ranam, vel bufonem pariat,ad- uertendum eft,id ex corruptione feminis, non autem ab alimento dimanare.* que- adeoodum in hiftoria Quadrupedum digitatorum ouiparorum explicauimus .
Alij Authores hanc partus non humani generationem inf luxibus c?Ieftibus affi- gnarunt Ctelo enim tantam vim attribuerunt , vt deftruda particularium caufarura firtutefic cffeaum fuujproduci voluerint ;hac fententia motus SeneQ,ia Hippolyto
. . . “ ' ' mon-

Monftromm Hifloriai 3PP
mpnftra a Fato orfgitiem ducere, promulgabat & Domitius Vipfanus caufam mon^ ftrorum Fatum eife publicabat . Hoc autem vndequaque nonadniittiturj quan¬ doquidem cct erte caufa? pr^tei; c^eleftes in producendis efFe(51:ibus5 efTent fuper- ilu£e;cum fruftra fiat per plura, quod poteft fieri per pauciora, vt Ariftotelesteftifi- catur. Ergo non Coelum tantummodo ad hanc generationem concurret.
Aljj caufam horum monftrorum , vehementi parentum imaginationiaffignarunt: idcircoa Ludouico Viue hvTC narrantur : Pleni funt Phy ficorum libri jvifaper con- ceptumjmagnam in partu virtutem poffidere.-vnde praecipitur coniugibus, vt elegan tes habeant circa genitalem Ledum imagines. Vrbs eliin Brabantia Bufcumducis, in qua , vt inalijs eiufdem terr^ , ftatuto die, quo ferunt magnum Vrbis templum dedicatum , publice fupplicatur, iudiq; varijs Diuis exhibentur. Sunt qui tunc perfonas Diuorum induant jfunt qui Daemonum j ex his vnus vxorcmfuaminle- dum conieciffe dicitur fe ex ea Dsemonem gignere vd!edicens,conccpitmu- lier j & infans editus eft ea forma 3 quali Daemones pinguntur . Haec Margharita Augufta Maximiliani filia narrauit loanni Lamufee homini prudentiaincredibili , qui tunc erat ibi Legatus a Ferdinando Rege: hadenus Viues .
Refert poftea Pareus anno Domini decimo feptimo fupra fefquimillcfimumm Pofei regis Paraetia ranam viuam palraic manus mulierculre febriciraotis fuiffe alli¬ gatam, qucE nodii cum marito concumbens, & grauidafadaedidicpoftea foetum facie raniB . Narratur etiam quod Vuintebergic ciuis fuit facie cadauerofa, qui re-

ferebat , cum in vtero geftaretur , ex confpedu cadaueris matrem fuiffe perterri-

tam, & ex eo fcecum illi affimiJatura fuiffe . Addamus, quod quedam mulier cum maritum in pedore vulneratum ex improuifo confpexiffctjqua parcevulnus fuit, ea foetus etiam poftea editus rimam in pedore manifefiam habuit. Meminimus etiam legiffe quod pudica matrona fubitooccurfu , & afpedu Ghns.ita fuerit perterref^- da, vt foetus in vtero exiflens in formam beftiolae degeneraiierit .
Non defuerunt tamen aliqui, qui ad expugnandam vim imaginationis in gene¬ ratione monfirorum, aurhoriratibus Ariftocelis, Hippocratis, Galeni , D. Hiero¬ nymi, Diui A uguRini , & Diui Thomte re! udari aufi funr , &ad ftabiliendampro- priam opinio nem ratiocinati funr hunc in modum. Mna varietas in colore, in fi¬ gura, & in fapore fruduum plantarum obferuatur, & nihilominus imaginatio in plantis non viget, ergo htec generationi minime conferet . Deinde vanas paren- ' tum imaginationes in congrefiu tanquam fuperfluas publicant , cum femen abfque forma in vterum effundatur. Pr^terea imaginationem negant in generatione: cum foetus ab anima neq; patris , neq; matris producatur , fed a quodam tertio in femine exiftente . Infuper afferunt , quod in congrefiu tale oritur obiedamentq, vt vires anim.^E a quodam veluti deliquio adeo impediantur, ne aliquem imaginatio¬ ni locum prteftare pofiint . Tande ab vtero humano aliquando egreffum eife can6 diuulgant, cum tamen nullo modo fit credendum, tale producendi canis defideriu, inhumana mente fuiffe excitatum.
Ad defiruendam primam rationem , affeueramus talem potentiam imaginationi non effe co ncedendam, vcipfa tanquam generationis adaequatum principium efse poflit, quoniam planta? fenfu carentes , fobolcm non propagarent j &quamuisin ■ frudibus plantarum varierasobferuetur, cum imaginatione careant,'fcienc^um eft bocab alimento ab anima vegetante fuppedirato.vel ab aere,vel a fitu, vel abahjs caufis huius generis prodire pofse . Idcirco non femper facultas imaginatiua in ge¬ neratione animalium varietatem partium foetus progignit: cum happ ab alijsetia ! caufis dimanare pofiic . Et quamuis vis imaginationis roanifefta fit in facra pagina i de illis virgis Iacob,quarura intuitu pecudes agnos parrim albos , &parrim nigros enixae funt . Nihilominus id etiam aquarum potui Ariftoteles attribuebat, quando I fcriptum reliquit , aquarum diuerfarumvfu , nonnulla fiios colores immutare i cum I alibi candida , &alibinigra reddanturrfuntenimaquirmulcis inlocis , quascum = oues biberint,8d mox inierint, nigrosgenerantagnos :id in terra Afliritb’de agri I Chalcidici Thracise pr^Bftac amnis, quem a nimia firigidirace Pfycrum vocant. Im- I moin Atandriaquoq; duo funt fluuij quorum alter candorem , alter nigredinem I pecudibus potantibus impertitur , & fic deinceps per multa alia lo.ca fluuij deciir-
L 1 z runt,

Z. qUxret aliquis -i deverb.fign

Lih. li.de Cluit. Dei cap.z^.

Imdginath nts virtus.

Gliris fubi* ^us occur-* fus .

Bationes aduerfus vim phaii’’ iafta ,

Solutiones Bationum .
Lib.
An c.iS-
dquaram
•vAriarum
vtres^

LeB. ^.Pro¬ blema , ProbLli,

400 Vljfsis Aldrouandi
runt his pr?rQgatiuis referti, quos in priecitato loco Philofophus memorat.
Poftmodum ad profligandam fecundam rationem > afseueramus faisum lupponij nimirum vim imaginationis in primordio tantum generationis fetus operari : cum tamen experientia oppofituni doceat ; etenim h<ec imaginationis virtus , toto ge-. ftationis vteri tempore , viget , & operatur, dum appetitus grauidarum ab imagma- tiua pendens ,in imprimendis foetui varijs figuris , totograuidiratis tempore per¬ duret; prteterquamquod imaginatio ,noonifi operante fenfu ad generationem fre¬ tuum concurrit . His iadis fundamentis, ruit tertium argumentum ab aduerfarijs propofitum : quandoquidem vim , & animam feminis nonfoium vegetatiuamefse concedimus , fed fpirit us imaginatiure illi quoqj copulatos efse afserimus * Quan< do autem parentes in congrefsu.obfummum oblectamentum, ab omni imaginatio¬ nis genere alieni efse dicebantur , aduertendumefl:, hoc docitrinse Ariftotelis re¬ pugnare, qui & ipfe in coitu magnam delec^tationem collocabat ; nihilominus in problematibus, hominem vt plurimum animo varium in permixtione efse teftifica- batur . Pereunt etiam alia argumenta : cum fupenus docuerimus imaginationem: non efse caufam adtequatam varietatis partium foetus, neqjeam tanquam huius i conditionis in generationibus efse collocandam . Deniq; iuxta doctrinam Arift o- tclisj partum fimilem brutis ,nimirum cane ex muliere prodeuntem fimilem perfecto i cani non concedimus . \
Prsedidis addatur vis Daemonum , de qua fuperius in Rubrica caufarum verba i fecimus . Praeterquamquod fummus rerum Opifex fupra ordinem Natura hacCj^ : multa alia pati are potefl; .

DEERRATIS NATVR^E IN FORMA-
TVRA CAPITIS.
Caput Tertium.

Ordmis Ra- no.

Capitum
fpanetus,.

VMMA affenfionefemper probauimus modum, quem Schenchius, in recenfendis Naturas defectibus, circa quofcumq; foetus feruauit , dura inchoando a capite , omnes partes diligenter examinat , & pro- ptereain prirfenti ab hoc ordine non recedemus . Itaq; Natura ali¬ quando impedita a recto generationis tramite deficiens , generato fetui in , vtero, vel nullum addit caput, & aliquando plura in vno fubiecto format, quafi tot lanos, vel Geryones denuo in Mundum introducere vellit . InteNum vnum tantum caput alicui partui impertitur, fed ira diflimile fubiecto, vtinftar dif- ferenriie proprijflimce Dialecticorum aliud prorfus conftituat: cum totum caput ad fpeciem alterius animalis attineat, quandoq; vero Natura fi caput fetus non red¬ dit aliud ,ira tamen format alterarum , & varijs fcilTuris , & maculis foedatum, vel dentibus in ipfo primordio generationis refertum, vel auribus alterius animalis infignicum, vt intuentibusadmirationem non mediocrem afferat .
Quoad primum, Crefeias Gnidius in Perficis retulit Roxanem Cambyfis vxo- rempeperilfe puellum capite carentem . Quo animaduerfo. Magi prasdiuinarunE hunc partum loco prodigij clfe habendum, quia obdefecfcum capitis , nemopoft. Cambyfemefferregnarurus. Pariter anno vigefimo quinto fupra fefquimillefi. mum, referente Licoflhene,Vuittenberg^,puer abfq; capite in lucem e^xiuit .Am¬ plius anno poft Chriftum natum quinquagefimo quarto fupra fefquimillefimumjn- ' fans fine capite ab vtero humano eftegrefius, figura oculorum in pec^iore expref- fa : quemadmodum lobus Fincellius in opere de miraculis noftri temporis exarauif. Item anno lexagefimo fecundo fuprafitfquimillefimum, prima die Nouerabris,ViI- ■ fe Franc? in Vafeopia nata eft puella fine capite , cuius iconem hic damus eom*^ :
muniet"

Monllrorum Hiftoria.

401

Monftrum Acephalon .

jDefcrifth
me/tlirt.

ti6nJirA

natii Bofto- nUm

L.t.de ge», An.c,^,

Jnoptd mai‘ terU ,

vera

402

Vljfsis AIdrouandi

rounicatum Pareo ab Excellentisfimo Fontano Agenenfi ,qui fe monfirum vidiT- fe affirmabat. Circa regione colli tuber eminebat, & aures fupra fcapulasconfpi- ciebantur , in dorfo, oculi, & roftrum inftar promufcidis appareba c, qua? omnia fi- mul collata, oculorum, nafi,& quodammodo faciei rudimentum repraefentabant. Cajtera muliebre corpus affabre compadlum , nifi quod vmbilicus paulolongius propendebat . H^ec omnia offendit figura huius raonffriiuxta vtramq; partem de» lineata .
Hoc nullam admirationemnobis incutere debet: quandoquidem fimiles natiui- tatumcafus hic Bononiic fuerunt obferuati: nam anno Domini trigefimo primo fu¬ pra millefimum, & quadringentefiraum, penes portam vi;^ maioris in w'ku\o7 orlio- ne nuncuparo , qu^ed3m mulier enixa eff mafculum omnibus fuis membris integra* tum, mox femellam fine capite, brachijs, & cruribus,& in regione colli paruum vc- Juti orificium apparebat .
Rurfus anno decimb quinto fupra 'millefimum fexcentefimujex muliere olitn facunda ,qu^ poffea perfpatium quindecim annorum non conceperat, tandem concipiens peperit puellum fatis grandem fine capite, &vbi collum refiderefoler, os cum dent jbus vifebatur, & in parte oppofita membrana temulans meninges ce¬ rebri cernebatur, hunc fipetumObftetrix aliquo motupra:ditum, & ab vtero exce¬ ptum nobis monftrauit,
Rurfus anno vigefimo quarto fupra millefimum , & fexcentefimum menfe Au- gufti, in territorio Bononienfi natum eff monftrum femina , cuius colluni oculos nafum, & os referebat, & in fummitate colli mollior caro inftar pyramidis emine¬ bat, deinde lingua, laringe, $fophago,& pulmonibus carebat, quorum loco, quae¬ dam carunculae coffis vtrinqueadh^rebant i cum cfter* partesrede effenteon-
ftltUt;^ .
Quando autem Huidericus in hifforia fua? nauigationis monimentis mandauif, qiiod in Regno Guiana? fito inter lacum Caffife, & ftagnum Parime , genus ho¬ minum acephalon viuat, oculis ,& caeteris faciei partibus in pedore collocatis, non facile adducimur, vt id credamus, quoniam hoc potius fabulae, quam veri¬ tati eff confonum .Quamquam Plinius Secundus, qui vixit tempore Vefpafiani Im¬ peratoris , in Hifforia naturali feribat , ad montem Milo Occidente verfus in Afia, hominum genus fine capite viucre , nihilominus, pro hac difficultate Ledorad Rubricam differentiarum primi capitis huius Hiftorije confugiat .
Modofijinquiraturmonftri Acephalicaufa , hxc non erit petenda a parentibus mutilis -.quoniam Ariftoteles nonfemperneceffarium effcaireuerabat,quod ex pa¬ rentibus mutilis, foetus etiam manci procreentur ; quandoquidem vbi deficit fpiri- tuofa pars feminis paterni, pro conftituenda parte determinata, interdum a mater¬ no femine poteft adiuuari , Praeterquamquod non eff credendum monftrum Ace¬ phalon a genitoribus fine capite procreatum fuiffe . Vtplurimum tamen Authores conueniunt monftrum mutilum ex inopia materiae prodire ;dumniodo magna por¬ tio membri non deficiat. His addenda eff imbecillitas virtutis operantis : quamuis poffea aliquando neq; ob defedum materiae , neq; ob imbecillitatem agentis, fed ob anguffia loci i.d contingat. Immo quandoq; his omnibus caufis remotis, tale ge¬ neratur monftrum, quia portio materiae membri alicuius formae deftina ta, vel inepta vel corrupta eff j & tunc nulla membri illius effigies in partu apparet,- fed h;^ccau- fa adprgdidum monftrum referenda effe non videtur , quoniam rudimenta faciei in pedore confpiciuntur ,
Dicet ergo aliquis a parentibus perfedis mutilum quandoq; foetum generari, quia infans in vtero violetia alicuius morbi partem amittat. Neq; hoc eft probandu, cum caput fit pars principalis, qua corrupta, vel ablata , foetus in vtero vitam amit¬ tit. Neqj in generatione huius monftri confugere oportet ad imaginatiuam, quo¬ niam vis imaginatricis quantumuis valida portionem materia» in vterOexiftentis de¬ mere non poteft . Quamobrem afferendum erit, quod diffipata materia , ob aliqua caufam , capitis generationi deftinata , & ad pedus tranfmiffa, cum materia fe¬ minalis femper vim retineat generandae illius partis, cui primo erat deftinata: hinc fit, vt in pedore faciei rudimenta appareant .
CAPI-

A

B

G

D

Monftrorum Hifloria.

403

CAPITVM MVLTIPLICATIO IN FiETV HVMaNO.

■ERVM quemadmodum Natura in capite formando quandoque deficit.-pariter in eodem figurandojintcrdum eft fuperflua non folum capita duo, tria , Sc plura in proprio firu multiplicando , verum quoqj caput humanumjpraeterconfuctumjin ventre etiam producit jVt fuo locoobferuabitur. Siquidem, ex lulio Obfequente, puella biceps ijataed: C.Lelio , 3c L. Domitio Confulibus.
Orofius vero narrat, quod , impendente bello Macedonico, 'in agro VeientiC. Petilio , & C. Valerio Confulibus, puellus biceps natus eft . Pariter Rom? mulier abortiens bicipitem foetum enixa eft , qui , iulfu Arufpicum , in Tyberim fuit pro- ietftus . Jmmo Rabi Moyfes teftificat us eft, mulieres Siculas quodam anno foetus deformes , & potiftimum bicipites peperifte .
L Puellic bicipitis effigies habetur apud Ambrofium Pareum , quee omnium F membrorum venuftatc erat elegans ,pr^tcrduo capita ,quje eodem bibendi, eden- dr,dormiedi,& loquedi defiderio tenebatur;Hoc moftru oftiatim vidu quiritabat, fed tandem Bauaria iuffu Dynaftarum, exceffirj quoniam timuerunt, ne mulieres graufd^e, frequenti huius monftri confpedu, ftmilera fcecibus deformitatem impri¬ merent . - . \\
Non diffimilis monftri meminit Cardanusjquod raenfe lanuarij anni quadrage- fimi quarti fupra ferquimillefimum, Mediolani natum eft. Erat quidem biceps, & reliqua omnia vnum tantiim corpus referebant: curo cadaucr a Chirurgis fuiffiet dif- fedum , c^fophagus cum ventriculo inuentus eft geminatus , in fundo tamen coi¬ bant, vbi erat pylorus vnus, ex quo poftea gemina inteftina oriebantur, quae tan¬ dem in vnum inteftinum redum coibant. Cor erat bifidum, quia litteram grircam Y repraefentabat; iecur crafruro,& longum fine pinnulis cernebatur . Spina dorfi ^ erat duplicata, cum.diftantia vnius digiriinter vrramqi. Renes erant gemini , fed vterus vnicus, &vnica vefica. Mamfcftum eft igitur in his contingere , quod in frudibus j duas enim tenrauit Natura creare puellas , in ipfo exortu principalium membrorum collifa atq; contrita funt omnia priEtcr caput : omnia igitur prircipua membra , prfter cerebrum; in vnum coiuerunt,qu£e autem pofterius creata funt, velut vterus brachia, & extrema ab vno tantiim principio , & tanquam in vno fe¬ tu fuerunt abfoluta . Natum eft monftrum viuura, fed paulo poft obijt, ob incuriam Obftetricis , qiiie vnum collum torfit .
II. Monftrum biceps hermaphroditicum,& IH. Monftrum biceps hermaphro dificumaliudnou eft multiimdiffimilemonftro fuperius delineato, quorum icones Vir Dodiffimus Aldrouandus incidi curauir,& Nos inuentas in Mufteo publico Ic- dori fpedandas proponere non piguit . Veriim fi annorum feriero percurramus, monftra huius generis multo plura memorare poterimus. ^Eten/m(anno Domini centefimo nonagefimo tertio , vt legitur in Annalibus Dominicanorum C olma- renfium , mulier , inSelcciftar, puerum bicipitem peperit . Immo anno decimo odauo fupra mi llefimutn , & centefimum , Namuti natum eft monftrum biccpsjdu- plicifcxu, fed cauteris membris fimplex. Item in Chronicis Tritemij habetur, quod annotrigefimo fexto fupra millcfimu, &ducentefimum,in villa Gebrab puel¬ lus mafculus biceps ab vterp humano exiens, auram vitalem fex menfes, & totidem dies haufit, Cteteriim annoaduagefimofeptimo fupra millefimum, & quadringe- tefimurn, Patauij infans biceps in lucem prodijt, in quo, praster Naturie luxuriem nihil ffdum afpedu obferuabatur.
Ull. Eodem anno infans fimiliter biceps , obfcfno membro , Venetijs natus
effe perhibetur, quemadmodum in figura appofita licet intueri. Sed anno odua-
gefimo

Jl^horifis
I.

Lih, I4. ic
rer.var.c,
77-

FrnUm fatui com'^ paramur.

II. III.

H

Bicipius nati varijs temporibus.

Illb

404 Vlyfsis Aldrouandi
r
I. Icon puellae bicipitis .

/

Monftroriim Hiftoria.

40$

II. Monftrum hermaphroditicum biceps .

40(5 -Vljfsis Aldrouandi

Monftrum hermaphroditicum biceps aliud .

Monftrorum Hiftoria . 407
t
IIII. Infans biceps obfcjeno membro .

Jj9 24» •
Amiqi c, 3.

Tr^fdgtum quale ex hoc tnonUro*

i. 3. de c OH" cef, hum> c.

r.

^onBrum tnBar laui

Gmfa,

408 Vljfsis Aldrouandi
igefimonono fupramillefimum , & quadringentefimum, vt annotauit Cornelius Gemma in Ditione Voerdeoberga, monlirurn biceps feminei fexus narum eftjfed cum vnicopedore, &ventre, duos pedes , & quatuor brachia habebat. Huiefi- milisinfans biceps anno decimo quarto fupra fefquiroi!lchti)Um,inpago GolTauUj prope Groningam ortus efl: . Immo C^eluis memorat monftrum emfdemannime- fe Martio nati 5 dum inquit. In vico patrij foli, cui barzano nomen eII,monftfum biceps erat magnitudinis inuhtatas , cum elierquadrimeltre , quod multa admira¬ tione digna prae le ferebat : omnia enim membra cum proceritate erant perfedle proportionata , facies vtraq,. hmilitudinis fere indifcret^e , in capitibus crines ali¬ quanto Iongiores5& nigricantes, inter vtrumqjcaputterfia furgebac manusjquse ^ aures longitudine non fuperabat, nec omnino integra vifebatur . Reliquum cor¬ pus redie compactum, & citra vllam maculse frditatem conlpiciebatur. Itaque monftrum poftridie ab ortu R hodigium fuit aliarum , & quoniam erat admiratione dignum , ad Ducem Hifpanum , quiincolliminio vicem Regis exhibebat ^deferri placuit. Et quoniam putredinis timor impendebat 5 monlirum fuit exenteratum y & tunc cor fimp!excumduplicihepate,& gemmo liene inuentum fuit . Hoc igi¬ tur monftrum Caelius libris fuis iuferere voluir quia tanquam prodigium fuit habi¬ tum; cuminteftinis difeordijs tunc temporis Italia conflagraret.
Cieternmannotrigefimo fexco fupra fefquimillefimum in agro Tigurino, infans vnico corpore, & duobus capitibus ortus eft; eodem anno Louanij , foetus pariter biceps, referente Cornelio Gemma, cx humano vterocmerfit. Anno autem tri- jg geflmo otftauo fupra fefquimillefimum, puer quidem biceps natus eft, fed ad perfe- damviri ftaturam excreuic; etenim lacobus Rufus fatetur hunc vidiflTe rrig efimum annum excedentem. Hic capite, & humeris erat geminus, fed capita auerfa inftar Jani bifrontis habebat, & miram fimilitudinem barbis , &j oculis reprtefentabat. Idem erat cibi appetitus, & vox fimillima. Hoc videtur non valde di ferepare ab illo bicipite monftro, quod in Bauaria , ex fenrentia Parei , confpedum fuit .
Item, auchoreLicofthenCjAftia confpicataeft pueljum bicipitem natum lanua- rio menfc anni quadragefimi fupra fefquimillefimum, capitibus in dorfum refle¬ xis, quorum facies obuerfis, minaci quodam vultu inuicera fe fe intuebantur. Pa¬ riter anno quinquagefimo fecundo fupra fefquimilJefimum , in Haftia Gerraanije, Vuitzerrhauf^ ; lanuariomenfe exiuir in lucem mafculus biceps , collo duplici, & reliquo corporeoptimeconftituto • Eodemannp vt recitat Rufus, in Anglia, non ^ procul ab Oxonia, festus biceps natus eft , reliquo corpore non bene compado, nam illi quatuor brachia, & tres pedes male formati erant . Verum anno fpbfeque- ti, Schenchio authore , in Pago Mifnia? Zicheft nuncupato , non procul a Pirnah , partus biceps in reliquis membris perfede abfolutus a muliere non ignobili egre- ffus ell. I
V. Non eft: omittendum 5 quod accidit Genuieapud Allobroges, anno quin¬ quagefimo quinto fupra fefquimillefimum; fuit, enim monftrum , quale in fubieda icone delineatur, natum ex muliere Gallainibihabicante, quod copi.^ materia fe¬ minalis indiciun) fuit . Non erat perfede biceps, fed duo capita alateribus infla¬ ta, a Nitura ita copulata fuerunt, vt dux facies apparerent ; fic enim fuit bifrons, qualem Antiquitas laniim pingere folebat; inteftina cx.dorfo pendebant , & iecur j, ex vulua fleminse exibvit ; nam monftrum, iuxta partem dextram, mas , & iuxta 1^- Uam erat fumina . Crura , qu^ feorfim in icone cernuntur , fic a parturiente matre euulfa fuerunt . Etenim Qafpar Malferius pidor , qui vna cum multis alijs ibidem
aderat, penicillo diligenter eunda defineauit.
Huius monftri generationem Phantafig attribuere non poterimus ; nam fieuti imaginatio, vtfuperius foTt explicatum, non poteft materiam generationi dicatam imminuere, pari ratione eamdemmateriani non poterit augere. Catterum , cum poflicad libitum formam accidentalem partibus imprimere, poterit forte vna cum formatrice virtute partium, adminiculo tamen fpirituum , bifrontem foetum con- ftituere. -
Eodem anno die yigefima feptimafeprembris , in pago freyuuecr K, non lon¬ ge ab oppido Adorljo Vortiiindiai biceps infans editus eft ab vxQte fabri ferrarij ,
qui

Monftrorum Hiftoria.

V. Monftrum bifrons .

M ra'

qui

4

Vlyfsis Aldrouandi

yi

A

^Jhrius bl" cep ,

'Monli ri
4ttatomef
Vlh

J)efcriptig
miilirh

'4liud mom Jiram bi'"
fepSf

Vlll-

410
qui inter fomora, vbi proditur fexusjvmbilicum habebat ,fed pr^ter duo capita s quatuor manibus 5 & quatuor pedibus refertus erat.
VI. Ambrofius Pareas alium infantem duplici capite pingit, quemadmodum in figura cernitur , fed dextro carebat brachio j & huius fit mentio hoc in loco , vt annorum feriem continuemus, cum in mundum txiuerit anno Bomini feptua- gefimo quinto fupra refquimillefimum . Anno autem nonagefimo tertio fupra fe- fquimillefimum , diefexta Odobris , vt recitat Schenchiiis, in Ditione monafterij Vuolmerftall, vxorcuiufdam cauponis puellam bicipitem peperit, quam mortuam Valent. Vuager viuis coloribus dclineauit .
Carteriim anno nonagefimo feptimo fupra fefquimillefimuna, vigefima nona die mefis Maij.in vico Luftnau Ducatus Vuirtenbergefis, diftantenoprocul Tubinga, a parentibus plebeis, nimirum patre lacobo Hang Vinitore, & matre A gneta par¬ tus monftrofus editus eft in lucem . Nam vxor Vinitoris poft fexdecimfeptimanas a conceptione, puerperij dplores perpefTa, fcerum mortuum abfq; fute vit«e pericu¬ lo enixa efi . Immaturus hic fostus vtriufq; fexus genitalia habebat, geminis capi¬ tibus, & binis collis conftabat, quorum vcrumq; caput binas aures, oculos binos os . vnicum,«3c nafum obcihebar. Erat hoc monftrum intuentibus formidandum, &hor- ribile . Capita a cranijsdefunftorum hominum non multum diftabanr, quorum fin- gulne frontes intermedio non aliter diuife apparebant , ac fi efient difciffe . Cru¬ ra bina, vna , cum paruulis manibus , & pedibus macris , in anguftum contradis , erant, vt folent in huiufmodi abortibus confpici . Fuit hoc monfirum Tubinga a g Medicis celebris illius Academiae, lege anatomica diligenter examinatum . Inuen- tum fuit cor duplex , pulmo item , & iecur duplex , in ventre inferiori , fiomachus eratfimplex, &inteftina non geminafefe obtulerunt: hadenus Schenchius.
VII, Pratdidis addendum eft monfirum humanum biceps cum cauda, iuxta
partem anticam , & pofiicam depidum, quod anno Domini nonagefimo' odauo fu¬ pra fefquimillefimum, die vigefima fexta Odobris , in oppido inter Augeriam , & Tortonam fito, ex conorefiuconfobrinij&confobrinse natum fuifie perhibetur, quando autem fuit a Pidore delineatum iamdiu erat mortuum, & oleo fpicae codi* tum, Huius monftri longitudo etat fpithama cum dimidia, & latitudo ventrispal- mura cum pollice tequabac . Capita erant duo magnitudine pomi, capillis flauis re¬ ferta :duo ei pedes, & quatuor brachia inerant, quorum duo ritu humano, proprium locum occupabant, ajia autem duo , iuxta dorfum, ex medio vtriufq; capitis ortum C trahebant. Sedinhocmonfiro, pr^ecteteris , vnum erat admiratione dignum , quia fupra podicem, fpatio duorum digitorum, caudam habebat longitudine palmi, quas excrementorum exitum tegebat ; veluti in quadrupedibus caudatis obferua- tur , Haec cauda iuxta initium erat latitudinis digiti auricularis ,& deinceps in acu¬ tum definens . Monfirum, cum nulla forma genitalis virilis, & feroti apparerer, fe¬ minei fexus efie fuit creditum . Hanciconem Marius GalafiTus Neapolitanus fum- nius rerum naturalium indagator dodtifiimoviro Vlyfii Aldrouando olim coni- tnunicauit. ^
Anno fubfequenti, nimirum nonagefimo nono fupra fefquimlilefiavum , vt reci¬ tat Schenchius , in vico Zeitern , per fpatium mille pafiuum a Bruxelle diftante , Epifeopatus Spirenfis , menfe Augufti 3 vxor Praetoris bicipitem ,& admirandum partua^efi enixa . Hasc, abfoluto geftacionis vtericurfu , rure domum veniens grauibus partus doloribus vexata in terram cadens, extemplo epilepfia correpta eftj&nodeaduentate, fetum edidit; cumq; affiduonouem horarum fpacio paro- xifmo comitialis morbi detineretur , tandem eadem node animam efflauit . In¬ fans autem fuit horrendi afpedus : nam illa duo capita, fimiarum facies aemulaban¬ tur.. Reliqua pars corporis puello bene cp.nftituto erat fimilis , pr^ter brachia, qu:e aliqua cx parte manca videbantur. Pedes formam potius pedum fimiarum , quam hominis referebant, & deniq^ circa clunes rudimentum caudx vulpinie cer¬ nebatur.
Vili. Hadenus de monftro bicipite cuius capita in proprio loco cernuntur. Modo de monftrobicipite magis horrifico, & admirando nonnulla dicenda fefe pfFerunr . Quandoquidem co tempore,quo Francifeus primus Galliarum R ex cum
Helue-

Monftrorum Hiftoria.
. •
Vl. Infans biceps vnico brachio .

411

M m 2

412 Vlyfsis Aldrouandi
VII» Monftrum biceps caudatum prone
fupine pi(5tum .

Monftrorum Hifloria. 413
Viil. Monftrum biceps cum altero capite in ventre.

M m 5 Heluc-

A y

Cdffit qui Parmu iigtu

Cranium hu manum ah afoHe~ mau egref*
fum.

IX.
ju.^Mvita
MonHrum triceps vbi

lAonUrum
fepuceps^
vhif

4H

Vlyfsis Aldrouandi

Heluetijs &dus iniuit jiusta fententiam Parei , natus eft infans , anno decano fcp» djjiofupra fefquimillefimuni , membris optime conftiturus , in cums ventre aliud caput humanum prominebar, quod more alterius nutriebatur . Creuit mfans ad vl^ rilemvfq: aetatem, quemadttiodutn in icone confpicicur . Tunc enim peregrinans magnam ftipem a curiofis colligebat .
Natura huius monitri nobis explanaultcafum, qui nuper Parmse accidit , Ete» nim retulit nobis admodum Reuerendus Pater Liberatus Maga ta C apucinus fe in tellexiflie a celeberrimo Medico Taliaferroiuuenem tetatis annorum fexdecim cir» citer incidiiTe in tumorem circa mendofas coftas, qui fuppuratorijs medicaminibus adiutus,tand€fuppurationeindicabat,quado ab Excellenti ffimo Chirurgo Talia- ferro apertus copiam faoiei ejfFudic, & deinceps hn gulis diebus, ex dilataro apofte» matis foramioejvna cum pure, mandibula?, & multa ofliscranij humani frufta exie¬ runt. itaqi tumore depreifo ,& vicere ad cicatricemperdudo,patiens priftinae fanitati fuit reftitucus . Illa igitur offa, quse a rumore exierant , fimul diligenter iun^ia integrum hominis cranium cottftituebant. Hinc nonpoffiimusnifi coniedla- re,quod Natura in parte intima pr^di<ftiiuuenis a primordio generationis moftm- fum caput produxerit: quemadmodum in parte extima ventris,ineniior3ti , & deli¬ neari monflri aliud caput procreauic. Quamobrem illud internum caput vel acon» tufione,vel alia caufa pr^mortuum , Natura per apofteraa illius expulfiooempro- curauit.
Itaque quemadmodum Natura raOnftrum biceps, pariter , & triceps quan- doq; producerepoteff. Siquidem Philoftratus tradidit , eo tempore , quo ApoL Ionius Syracufas venit, qutedam mulier non igo bil is mo nitrum memorandum, ne- pc puellum tricipitem peperit, diimtria colla triaitem capita fuftentabant cum reliquum corpus infantis re^te comparum , & cboftitutum cerneretur . Vnde po- fteamulti Diuinatores, SiGiIia,qu3e Trinacris appellatur, perituram effe pr^efagie- runt. Et fic deinceps Natura, iuxta opportunas caufasyoionftra pluribus etiam capitibus referta generare poteft .
IX. Meminimuslegiflequonda,inregione Nouarenfi ex muliere vetula egref- fumeffe monftrum cruribus , & pedibus bubulis , reliquo corpore humano ,cum feptem bracijs,& totidem capitibus vni thoraci affixis , Sed caput inter ahps me¬ dium vnico oculo ,& auribus hircinis erat praeditum , velutiin icone fpedtandum proponitur .
Alij prodiderunt hoc monitrurn Eptacephalon inftar Hydra?, menfe lanuario an¬ ni oiff ungefirai feptimi fupra fcfqu!milleffinum,Eufigiiri regione Pedemontana na¬ tum effe .
Pariter anno Domini vigeffmo quinto fupra millefimum, &fexcenteffraum, Bo¬ noniae apud Nicolautti Tebaldinum impreffafuitqu^damhifforia monftri feptici- pitis nati fupra vim natUrse muliere habitante oppidiimiFori lulij . Perdonone appellatum. Quod monftrum horridciim, & formidabile incuentibusfuityqualem Typhonem gigantem centum capitibus horrendum defcripfit Pindarus, &pro^ pterea illum sVaTovTejtapai/oi', nimirum centicipitem cognominauit.Huicaffenti- tur Ariftophanes in Nebulis , vbi eumdera gigantem iKei,Tovretx.i(paAet7Ui^a indigi- tauit, Scholiaftes tamen certum numerum , pro incerto ab his poetis vfurpatum fuiffe affeuerauit . Cauterum bafc tanquam fabolofa in comparatione ad monftruin fepticipitem hic propofitum? effe arbitramur ,

A

B

IX. Mon-

/

Monftrorum Hiftoria. 415^ IX. Monftrum fepticeps .

I

II

4I<5

Vlyfsis Aldrouandi

CAPITVM MVLTIPLICATIO IN FOETIBVS BRVTORVM.

Cattis Infe¬ rorum qua¬ lis.

lib,2.CAr,

1

11
'Jgnus bice- fs Bonoma matus.

III
'Agnm ore

wbftra VM €ma
\

VLIVS Ca?far Scaliger in Commentarijs ad libros de plantis Ari*> ftoteli adfcriptos , nonnulla recenfet monftra , inter quf meminit canis bicipitis . Immo Rbafis canem tricipitem olim vidiiTe teftifica-' tur . Q^mobrera Prifci Poeta? , vifo forte fimdi raonftro canino , ftygium canem tricipitem finxerunt, quem poftea Cerberum jquafi scpio/Sopov j fcilicet carnes vorantem appellarunt , de quo veteres Poecse canebant, //io tribus Infernum cuBodit faucibus antrum Cui tresfunt lingua tergemtnumque ca^ut ,
Et quamuis Hefiodus in Theogonia , quinquaginta ei capita attribuerit , & Ho¬ ratius beJluam centicipitem appellauerit : nihilominus fciendum efi: id a viris do- dtis fcriptum fuiffe , propter innumera capita ferpentutn jqui pro wilis non modo a tribus capitibus, fed etiam a toto corpore pendere ferebantur . Immo monftru hoc ex alio roonftro, nimirum ex Typhone , & Echidna progenitum fui/Te promul¬ gabant. Sed ha*c obiter dida fufficiant .
I Modoadfem nofmet conuenentes , incidemus in Porcum bicipitem , qui Cera? natus efife perhibetur anno Mundi feptingnetefimo fexagefimo fupra tria millia, e iufdeni formae , qualis in fubieda icone confpicitur .
Sed quod de Sue hic diuulgatur, de alijs etiam brutis pronimciari poteft . Nam¬ que 5 ex Licofihene, anno Mundi feptingentefimo fexagefimo odauo fupra tria millia, Ouis SuefT^, Agnum dicephalonpcperit.
II. Immo fubfequenti anno Mundi feptingentefimo fexagefimo nono fupra tria millia, Licofthenes prodit, ex Liuio,quod Afculi, agnus biceps cum quinq; pe- dibusin lucem exiuit , referens illam formam , quam inicone propofita damus » C^teriim nos in prjefentia natiuitatem horum monftro ruro fiabilire pofiumus cafu recentiori, qui Bononi,^ accidit, anno fexto fupra fefquimillefiroum .-etenim quf- dam Ouis llluftriffirai Thom.^c Cofpij agnum enixa eft nigerrimum duobus capiti¬ bus, & caudis refer tum j immo quinq; etiam pedes habebat , fed quintus dorfo ad hterebat. Idqj roanifeftatur ex relatione, quam Excellentiffimus Ouidius Montal- banus nobis communicauir. Imo Excellentiffimus loannes Antonius Godius fer- uat Domi Exuuias agni bicipitis cum duobus tantum pedibus nati.
Sed quid vagamur per gregem agnorum bicipitum,cum agni tribus etiam capi- tibur referti in mundum exierint . Ambrofius Pareusnarrat , quod anno Domini feptuagcfimofeptimo fupra fefquiraillefimum, in pago Blandio tribus milharibus d Meloduno diftante 3 natus eft agnus triceps , & medium caput alijs craffiuserar, & balante uno , refiqua pariter balabant capita . Hoc monfti um vidifTe affirmauit loannes Bellangerius Chirurgus Melodunenfis , & delineandum, necnon CflandO curauit.
IU Sed rccentiorcafus eft, quem narrat lobus Fincelius de agno,ore trigemino nato Halberftadij die decima odaua februarij , anno quinquagefimo quinto fupra fefquimillefimum: caput huius beftia» erat rotundum aemulans tricipitium , ore tri¬ plici , gemino nafo , auribus in dorfum pendulis , inftar aurium canis . fed maiori admiratione dignum erar, quod in tertio ore magnus oculus , & lingua prolixa cer¬ nebatur , quem oculum Piftor non rede expreffit . V num diem tantiim vixiffie , & magno clamore perhibetur.
Ac multo plures foetus bicipites Vaccx ediderunt , quandoquidemconftat, in agro Patauino , natum effe vitulum duobus capitibus , vnico tantum corpore , po- fterioribus,& anterioribus cruribus duplicatis . Hoc moftrum quidam ad qua?ftum circumferebat ,& multi, referente Schenchio,idconfpicatura fuiffe affirmarunt.
fed

A

E

C

E

I

I
i]
J
Monftrorum Hiftoria. 417

Sus bicep;

«

I

4i8

Vlyfsis Aldrouandi

II. Agnus biceps

>

Monftroram Hiftoria.

O

4ip

III. Agnus ore trigentiino.

III. Sed
\

1

%

V,

420 Vljfsis, Aldrouandi
fed re<5litis pr;efi:are CKiftimamus , fi in multitudine monftrorutn huius 'generis , per annorum feriem progredientesjilla figillatim enumeremus. piI. III I. Itaq;anno Domini vigefimo fupra centefimum in Gallia bouem bicipitem confpedum referunt j eo modo , quo in fubiedta icone rcpriefenratur . Pariter an¬ no Domini fepruagefimo tertio fupra quing.entefiraum , quo tempore Romani bellum in Perfascommoucrunt , plurima prodigia romanas clades portendentia, vifa funt.&fimiliter, belli initiOjVituIuseftnatus , cuius ceruix duo capita fu ft en ta- bat. Iterum ex Licofibene, in oppido Turganise anno Domini trigefimo tertio fu-
lIII. Bos biceps .

pra

i-

Mdnftrorum Hiftoria

421

V- Vitulus biceps capitibus in occipitio
copulatis .

\/

i
pra rainefimum , & quadringentefimum , Vacca bicipitem Vitulum enixa eft; hocq roonftriim, fpedaculi gratia, fpatio pluriutn dierum 5 portis oppidi ruit affixum.
Rurfus, ex eodem Autbore, anno nonagefimol^onofupramillefiniuraj &qua-
drlngente/imum , Vitulus prodigiofus, nempe duobus capitibus proditus Craco. uiae narus eft . Hanebiftoriam poterimus ftabilbe firaili monftro apudnosnato; quandoquidem anno fextofupraferquimillefimumjquaedam Vacca Domini Fran- cifi Buccaferrei vitulum bicipitem enixa eft , & monftri duo capita in occipite iun- gebantur , iuxta relationem nobis ab Excellentiffimo Montalbano perhumaniter communicatam . -
N n V Non

V

422

VI. Vitulus biceps quatuor oculis

k

Monftromm Hiftoria . 423

Vn. Capitis vitulini geminati duplex effigies.

V ' »

N n 3

.V*

'lA^Mrer. var, caf‘1%

Vitulus hi- esrpor,
VI.

VII.
VsOnEri vi salini va¬ rietas .

VIII.

424^ ' Vlyfsis Aldrouandi
V. Nonabfimllemonftrum natum intelleximus Mediolani anno qua dragefimo fupra fefquimillefimumifuit enim Vitulus habens duo capita perfee'la,& vnu quod¬ que fua lingua, dentibus, naribus , oculis, & auribus refertum erat . Sed capita in occipite erant copulata, vt figura propofita demonftrat . Horum capitum alterum rotundius, ad mafculum,& alterum oblongius ad feminam referri videbatur. Foe. tus ab oQcifanjatre fuit exemptus, quia diutius partum protrahenti , periculum vi* la? imincbat . Vixitmonftrumfpatio dimidia hore,in caupona, cuius infigneerat Cancer. Quid poftea contigerit poft ortum huius monftri, idCardanus figillatim recenfet, ad quem Ledfores relegamus .
Anno autem fubfequenti, nempe quadragefimo primo fupra fefquimillefimum , ^ in oppido Sardiniae infulae, Lagara nominato, Vacca partura bicipitem edidit eaip- fa noite, qua Carolus Quintus Romanorum Imperator in Mauritaniam erat pro- fedurus . Addit Licofthcnesjanno quinquagefimo primo fupra fefquimillefimum, bicipitem vitulum ex tenebris vteri vaccini egrelTumfuilTe , menfe Dece mbri in pago, Longo, nuncupato, non procul a Friburgo.
Anno fubfequenti quinquagefimo fecundo fupra fefquimillefimum , in oppido Bona appellato Gcrmanite inferiorisad Rhenum quatuor milliaribus a Colonia ( Aggripina fico, menfe Maio, ortus eft Vitulus biceps quidem, fed cumalijs etiam partibus geminatis; itaut bicorpor potius effet nominandus , fed de hoc poftea fuo loco agetur, quando dcmonftris bicorporibus verba fient.
VI. Demum Marcus Frifehius in Meteorologicis fcripturareliquit, quod, dum g comitia Imperialia Auguftir Vindeleciorum, a regia Romanorum maieftate Ferdi- nando celebrarentur, feptem milliaribus ab Augufta vrbe, anno Domini quinqua¬ gefimo quinto fupra fefquimillefimum , die vigefima prima Maij , natus cft vitulus in quodam pago Lader cognominato, qui duas facies ,& quatuor oculos habebat, duosquidemin fronte more bubulo, alios vero in lateribus , qua?macmodum icon hoc in loco collocata docet , Reliquum poftea corpus, abfoluio, & perfedfe con- ftituro vitulo erat fimile . Diu non vixit : nam ftatim atqjauras vitales haufit , illi- cdabillis quafi abhorrens expirauit.
VII. Recentionbus eafibus poterimus cafus monftrorum veteres roborare : proptereaquod hic exhibemus iconem geminati capitis vituli ad viuum expmram, qui paucis ab hinc annis Morenzani prope Venerias ortus eft,duplic i ndu, quatuor oculiS; & ternis auribus j cum harum vna in medio vtriufq; capitis a Naiura fuiftet C produda, fed alix dua? aures in fronte amborum capitum erant generatafjficuti Ic- dor medirans iconem apprehendere poterit.
Amplius aliam iconem bicipitis vitulifpedandam proponimus , cuius capita du¬ plici quidem ridu, fed quatuor oculis, & binis tantum auribus erant referta , que¬ madmodum inaltera effigie demonftratur ifimilem vitulum fex abhinc annis Ari¬ mini natum fuiffe a viris fide dignis intelleximus. Pr^ididis addamils,qudd nobis narrauit Polonusj nimirum in Polonia natum efte vitul um fepticipitem, qui duabus tantum horis vixit, & cx fin gulo capite fingulamlinguam exeruifseretulit.
Imo capita animal iu bifulcoru , cornuu varietate, diroinutione , geminatione ,
& qualibet alia ratione mirabilia, & monftrofa Euad unr . Nam Ludouicus Berthe- me publicauir in fuis nauigationibus ad Infulam Zeilamjreferente Dalcchampio in -- Annotationibus ad Plinium , vaccas vnico cornu infignes confpedas fuif- se , & Simon Maiolus Epifeopus Vulturarienfis narrat , ex Olao Magno , Verueeem compertum efseodo cornibus infignitum , additque id magis fuif¬ fe dignum admiratione , quoniam Albertus Magnus Arietem quatuor infigni. tum cornibus admirabatur • cum tamen in Italia arietes quadricornes fint frequen- tiflimi , Vertira pr? c;steris magis mijrabile fuit caput valde monftrofum capreoli, ^ i cuiusieon aliquando mifsa fuit a SereniffimoBauan> Ducd in quo decem, Scfep- tera cornua partim ramofa,partim qon raraofa numerantuf.quo? monftrifica efse ar- * j bitrati fumusrhac de re iconem huius capitis fpedandaqj ob cornuum varietatem, i) & pulchritudinem proponere decreuimusvt patet in ic^ne VIII.J Hie Capreolus f)! urohmipo)? videtur appellandus quamuis ob pulchra, & elegantia cornua z'a?^'mpac ■ f etiam ppftec nuncupari . ‘ - '

‘J.

V

m

Vlyfsis AUrouandi

Vini. Pullus Diccphalos . _

X. Pullus Dirrhynchos .

Prisferea in familia Aulum magis , quam in alio animalium genere non defun? exempla inonftrorum ad rem noftra attinentia .Etenim AI bcrtus, referente Sche- Z,2,M^g. chio , Anfercm bicipitem obferuauic Aelianus j citante Porta , refert , Oeneo in NdLc*i7‘ Meridie regnante 3 bicipitemgruem apparuifJe, atq; fubalio Rege, quadricipitem auera vifam fuiiTe , Licoftenes non diffimilem A nferis ortum anno Domini nona- gefimo fexto fupra millefimum , & quadriogentefimnm recitat . ^iquidem in quo¬ dam pago ad Argentinenfes fpe(rtante,SuJgenheln nuncupato , duobus ab Argen-’
tina

l

/

MonftrorumHiftoria. 527
tina miiiiaribus diftanre, anfer monftrofus in ouo inuentuseft duobus fcilicct capi¬ tibus .Totidem linguis, vnico tantum collo, & duplici excrementorum exitu.
Nos igitur hoc in loco exhibemus duas icones pullorum gallinaceorumjCiuosob- ieruauimus: nam qui ponitur fub numero VIIL natus eft capite gemino, alis .3c pedibus tantummodo binis ^ dor/o erat coloris leucophfi , temporibus, & collo Hairefcentibus , pectore, & ventre albis, tibijs ,& pedibus caftanefs. Icon autem collocata fub numero IX . Monllrat pullicenum monftrificum duplici roftro. Na¬ tura enim dfccphalon , nempe bicipitem&rtaffis formare voluit ,fed tandem, ma¬ teria duorum capitum in vnum conglobata, pullum fcilicet duplici dutn
taxat ro/leJlo integratum formaoir.
^ Infuper Ii ad familiam ferpentum mentem dirigamus, illam quoqj monfiris hu- jus geneiis non carere inueniemus, & quamuis Ariffotcles in generatione Serpen- mm raros contingere errores, confequcnterqjin hoc animalium genere raramdn- m-a procreari tradideriti quoniam angues matricem, feu formam vteri valdelonga nabeot, & oua fubinde , nempe vnum poft alterum , & non aceruatim defcendunr, icuci in gallinis contingere folet r quamobre geminu foetum in ouis anguium raru, led m OUIS gallinarum frequentem licet intueri : nihilominus hinc non fit, quin epam in familia ferpentum id accidat .* quandoquidem /iriftoteles Serpentis bici¬ pitis meminit . Immo Aelianus diuulgauic , liixra ^dmutn nomine Arcadem, fer- pentes bicipites aliquando vagarUongitudine quatuor,cubitoruin capitibus albis reliquo corpore nigro . ^ '

XI. Serpens Dipephalos'.

In montibus etiam Pyreneisferpentem quonjd^m tricipitem ihterfedum fu/lTe Arnolduspronunciac . Hinc colligunt nonnulli cqonftrum illud Hydrse Lerneas fepticipitis in rerum natura aliquando extitiffe, qppd fabulofum cfTe fuoloco de- monftrauimus . Item loannes Baptifta Porta obferuauit Neapoli viperam bicipi- tem.quce vtrumq; caput mouebat, &trifulcas exerebat linguas .
XL Quocirca nulla debemus coerceri admiratiohej nam hodie ferpens etiam bi. ceps diligentiflime exiccatusad Illuftriffimum Comitem Philippum Aldrouandui Bononiae fenatorem delatus fuit, qui in publico Mufeo feruatur co modo , quo in hac icone monftratur .
Ccctei iim familiam Aquatilium fi diligenter examinare , & eorum latebras ri¬ mari nobis liceret, proculdubio multo plura monftra,quam incoeteris animantium
fami'
^ . -•

virr.

IX.

L.^.dege»»

xr.
Vifeiam
monBrofa
capu.

428

Vlyfsis Aldrouandi

Monflrorum Hiftoria. 429
femiliisobreruaremus . Verum quoniam horum penetralia perfcrutarinon poffu. mus j hinc fit , quod minor horum monftroruro numerus oftenditur .
XII. Nihilominus hoc in loco iconem pifcis bicjpitis fpedandam damus, qui ca¬ ptus fuit in Niid Aegypti fluuio ,non procul ab oppido Latislana cognominato.Hic pifcis magnitudinem fere Crocodili adsequabat , coloris erat leucophaei albicanti¬ bus maculis infigniti . Habebat quidem duo capita , vt in icone demonftratur , & propcereaDicepha!os,feu biceps appellari poterat ; nihilominus quia duo pifcium corpora vna dumtaxat cauda referta, quodammodo aemulabatur : qua de re hic pi- fcis inter monftra bicorpora potius, quam imer Ditephalaefiet collocandus.
^ Monftri bicipitis caulas peculiares fi inucfhgemus , antequam vlterius progre- diamurj aduertcndum ell has potiffimum a copia materia? leminisdimanare. Nara- quehcecmateria deftinata conftitucioni alicuius membri, exempli gratia, capitis, fi in duas partes difiribuatur, vi facultatis formatricis , duo capita in vnolubicdo refultabunt, qua» macerise copia vnitanriim capiti deftinata , parua admodum ca¬ pita procreabit* Sin duobus fuerit deftinata,duo capita, ratione magnitudinis, fu- bie^lo conformia refultabunc .
Ha?c autem materia fpermatica eft illa, quae ex fuperfluo alimento nutritionis ca* pitis parentum remanet, propterea cum fit abundans , interdum a facultate in duas partes difcriminarur,& foetus bicipites procreantur. Qiiamuis ciufdem materia» de- fedlus pofliteftein eaufa monftri bicipitis, & id accidere folet, quando materia in F matrice contenta pro generandis gemellis non fufficit ,& pro fimplicifoetu vber eft : tunc Natura primum incumbens in capitis procreationem,ob materia» copiam, caput geminat, & reliquum corpus, deficiente materia, fimplex tantummodo for¬ mat. Hinc fit, quod multa huius generis monftra fuerunt obferuata .
Alij monftrumhuius generis fuperfetationi attribuunt , dum nbua materia fe¬ minalis vterum ingrediens priori applicatur, itaut pars aliqua foetus ibi geminari poflic , vbi h«c noua materia deponitur. Ctercriim rariflime id contingere polfe exiftimamus, quon iam pars ex noua materia fuperueniente generata , & geminata vna cum prima nunquam abfolutam perfedionem ad/pifei poftet quemadmodu neq^polTumus adduci, vt credamus id pendere polfe ex effufione materni feminis, citra fuperfetationem; quadoquidem vis paterni feminis,iam occupata in procrea- ^ tione primi foetus, fi in nouumaducniens femen ageret a primo opere retraheretur.
His caulis addenda eft vteri anguftia , qujg proculdubio in hoc cafu aliqua pon¬ deratione digna elTc videtur, &potilIimum quandoin prima paririone foetus biceps egreditur. Etenim vbertas materia? inlocoangufto, formatis partijbus preeeipuis, nempe capitibus pro formandis gemellis, in reliquas partes geminatas non poterit conuerti , quia illas locus ardus non capiet: tunc igitur ex dupTicaris vnura tantum 'fiet corpus, & monftrum biceps generabitur. Verum quidem eliiquod parces in¬ feriores huius monftri femperiufto crallioreselTe foknt,
Alij caufam monftri partibus redundantis referunt in parentes monftrificose Nam fi contingat, vt ambo genitores monftrofo vitio fcateant; tunc proles mon- ftrifera facile generari poterit: propeereaquod Natura in perpetuandis fpeciebus;
' admodum fit follicita . Quamuis poftea idfemper fcqui necelfariumnonfic : nam- H que fi parentes lin c bicipites , non femper biceps ab ipfis dimanabit ; quoniam ip- forum capita tam exigua materiae portionem fpermati impertientur , vt formationi vnius tantum capitis non autem geminati famul ari ppUic. Neque bicipitio copia alimenti caufam fuppeditare poteft : quandoquidem foetus in vtero iam genitus poterit quidem copiofum alimentum in nutritionemconuertens membra ante fta- tucum tempus augere, fed non poterit partes geminare , id faepe obferuatur in puel¬ lis, quorum capita ad enormem creuerunc magnitudinem , fcilicet nutrimento ma¬ gna vi attradricisadeapuuapto 3 yd ab alijs partibus inferioribus airiduefup* peditato.
Neque ad animi affectiones Genitorum faufa bicipitij referenda eft, vt nonnul- Ii affeuerarut ;proptereaqu6d Genitorum cogitatione^, & imaginationes in fub- iftantiafpirituum tantummodo relident; ideoqj rnpnftrura fuperfluitate partium admirandum conftituere nequaquam poterunt. Reliquum erit igitur, vtcaufe
primo

xir.

Cauffmon’* atrorum ki- aptum.

Suprf%tA*
tio.

Loci angtt*

Patentes
Pioniitofi

Animi affe Diones •

Jlumanus f%ths caft' ge auit .

'X.4. degeH. ^ruCA^, 4.
I,
'l,p,Co30,
'l.%,Aemid
II.

430 Vlyfsis Aldrouandi I
primo locoalfatse apprehendenda? fint , & quando in bicipiiio pofiea alis monflri* j fiCcB differentia? obferuantur, tunc ad alias caufas proprias, & phyficas confugien-* 1 dum eft . Vt accidit in vitulo bicipite duos oculos in lateribus habente ;■ tunc enim dicendum eft , quod materia oculis formandis deftinataalio tranfmiffa femp er re¬ tinens vim membri, cui deftinata fuerat , in loco etiam inepto formam illius mem- bri induit, a quo iam difcelierat .
CAPITIS ALIENI PROCREATIO IN^ FOETVHVMANO.
MBROSIVS Pareusmoniraentis mandauic vxorem cuiufdam Mi- chaelis, qui operam calchographo locabat , peperiffe raonftrum , cu¬ ius facies caput auis implumis refercbat,fed foetos erat mortuus, quia ante tempus paritionis , illum in lucem ediderat . Verinii nobis hoc admirationem parere non debet : Equidem Eminentiff mus Cardina-

^s,Petrus Damianus Archiepifeopus Rauennasfcriptum reliquit Robertum Gal- g

liarum Resem cum muliere affine matrimonium contraKiffej exquapoftmodum fi¬ lium monftrificum, nempe collo, &.capiteanferinofufcepit. Vndejhocaoimaduer- fo, omnes fere Galliarum Epifcopivnanimesfacra Regi, & vxori interdixerunt. His igitur angufiijs Rex opprefius ad fanum rediens confiIium,inceftu relicto , le¬ gitimum connubium amplexus eft .
Hadtenus capita aliena ex genere valde remoto in fretu humano ohferuauimus . Modo fi ad ge nus propinquius accedamus , exempla , & cafus non deerunt . Pri¬ mitus Ariftoteles puellum capite arietis narum memorat, & Ambrofius Pareus puellam capite leonino ortam refert . Licofthenes io Chronicis fcripfic , anno an¬ te Chriftum fexto fupra ducentefimum , Sinuefl^ie , natum effe puerum capite ele¬ phantino. Hoc etiam recitatur a Polydoro Vir gilio , in fua hiftoria fed nuper ex relatione virorum fide dignorum, in Hungaria hic cafus accidit vbi , anno Domini G fexagefimo quinto fupra fefquimillefimum , mulier puellum capite Elephantis, re¬ liquo corpore bene conftituto , enixa eft; velutl in. icone I. intueri licet .
Sed vlteriusprogredientes,& per gregem quadrupedum digitatorum vagan¬ tes incidemus in caput caninum a Natura foetui humano agglutinatum. Siquide anno Domini decimo quarto fupra noningentefimum, vt legitur in Fafcieulo tem¬ porum, mulier edidit partum, corpore quidem humano, fed capite canino.
Pariter Vincentius in fpeculo naturali, narrat a?tatefua,monftrori!m hominenis fcilicet canino capite, ad Ludouicum Galliarum Regem fuifte delatum. Ptaeter- quamquod meminimus legiffe, quod vxor Corneli] Gallicani, Rom^e, infantem ca¬ pite Anubis, nimirum capite canino edidit . Erat autem Anubis Aegyptiorum Deus, qui capite canino pingebatur, & hac pidura Mercurium intelligebant,quia ^ cane nihil fagaciusinuerjiatur; huius meminit Virgilius .
‘ Omninnump Deum mon^f A^ & latram Anubis ,
Cum igitur Poeta Anubim latratorem appellet , procuidubio capite canino fuif- fe dclineatumintelligimus . Non igitur mirum eft Ct hoc in loco proponitur fpe- danda figura II. infantis capite canino, qui, iuxta mentem Licofthenishiftoriogra^ phi, ortus eft anno quinquagefimo fexto fupra fefquimiJlefimum , Bafiljeie Raura¬ corum, corpore quidem fotis bene compaiftQ, fed capite belluino, & vixit monftrii circiter horam dimidiam. Qui viderunt monftrum , retulerunt foetum hoc mon- ftrofo capite, caput canis, vel cati, vel fimise repr^feptare. Nobi§ autem h^c effi-? gies cynocephalum pr£e fe ferre videtpr ,

Monftrorum Hiftoria.

431

I. Puer capite elephantino .

\

,432

Vlyfsis Aldrouandi

11. Infans capite canino .

Monftrorum Hiftoria

CAPITIS ALIENI PROCREATIO IN

FOETIBVS JBRVTORVM.

N exaranda , & examinanda hac Rubrica , opere pretiiim cflTe duxi- ximus oftine genus quadrupedum, nempe SoIipedumjBirulcorum, & Digitatorum perpendere , quoniam in his omnibus monftra huius generis inueniemus . Quoad Solipedes recitat Plutarchus in Sym^ polio , libi tnonhratum fuiRe partum equce , qui excepto capite, for¬ mam equinam. ^mulabatur ; cum caput humanam faciem reprscfen- taret . Sed recentius monftium equinum illud erit , quod anno Domini quinqua- gefimo quarto fupra mil!efimum,& dticentchmum, iuxta mentem Licofthenis, ortu eft in agro Veronenfi, eo tempore, quo ad montem Altinum, collaris Florentino¬ rum, & Pifanorum copi) s acerrime decertatum cft , Tunc enim ex equa narus ell: pullus humano capite, ad cuius murmur, aut vagitum accurrens quidam ruris ac- j; cola, nouo attonitus fpedtaculo, ftatim euaginato gladio caput monftri ampurauir.- qua de re Paftor ad indicium dudius, de origine monflrihci partus , & decaufa ne¬ cis interrogatus 5 horrore ,& abominatione rei , fe id fecide teftificatuseft. Hic monftrofus equus oftenditur in Icone I.
Schenchius autem in fiio opere de monflris, duas fepararas monftrofi huius ct^ui recitat hidorias, alteram, iuxta mentem Ambrodi Parei, & alteram ex fentent/a Licofthenisjfed ambas ad vnum finem tendere opinamur. Muffarus quoq: Pataui- nushiftoricus meminit equini pulli raonftrofa facie, in territorio Veronenfi nati, quem cum vir agreftis, in cuius tugurio erat editus, confipexi/fet , protinus mon- ftrum necauit,& caput macie pali ad pr^tereunrium rpedaculum affixit. Hoc quo¬ que monfirum a monftro iamdeferipto non diferepare exiftiimamusiquamuis diuer- fo tempore hsec fuerint memorata .
^ Modo ad familiam Bifulcorun» progredientibus primus omnium Ariftoteles fit obaius,quiin Hifioria Animalium iTriptis mandauitortum efiepuerum^capite Arie¬ tis, & vitulum capite pueri. Er Albertus Magnus memorat vaccam , qua? in villa quadam vitulum vultu hominis enixa efl . Immo in Pago Cleifdorf non procul a Pamberga,Fincelio authore, vacca piperit monftrum, quaruor, pedibus vitulmis, cum barba ad mentum , auribus pariter humanis 5 & modicis capillis . Deinde in¬ cidemus in Vitulum repertum in agro oppidi Birterfeld , anno Domini quadrage- dmo feptimo fupra fefquimi!lefimum, oculis , naribus , &auribus humanis, vertice tonfo, riiau, pedore , & cruribus anterioribus vitulinis , poficrioribus humanis , & breuioribusjfed vtrifq; partim in vngulas vitulinas, partim in digitos humanos definentibus, qiiifub vngulis erant , & feparatim propendebant . Hocmonftru Gafpar Peucerus in Terratofeopia defcripfic .• quemadmodum in fubieda icone II. apparet.
Licofthenes quoq; id accidiffe an no memorato in fuahifioria recenfet. Sed ad¬ huc recentfor huius generis monfiri cft illa natiuitas, quam recitat Finccliius acci- diftein villa PomerianeC Roftauu ? propM^airdumalck, gnno Dominiquinquage- fimo quinto fupra fefquimillefimum, de Vitulo capite glabro ,& rotundo inftarSi- mite, cum mento hirfuto, & lingua prominente .
In hac familia oues fuerunt , qu£e agnos alieno capite pepererunt ; vnde Thus Tiuius re.citat,qudd frufione,anno Mundi feptingenrcfimofexagefimo fextOjfupra tria millia agnus fuillo capite natus cft . Itero, ex Iulio Obfequente, anno Mun¬ di odingentefimo fexagefimo primo fupra tria milha, C. Mario, & Q^Ludatio ConfuIibus,in Lucanis duo agni nati funt pedibus quidem equinis, fed horum al¬ ter caput Simiae referebat . '
O o

l
L.j de €ef. liaL

L. ^Jegen, An, cap.^.

II.

Alwd mm- Urum,

Decad. 4. Ltb.i,

Pariter

434 VI jfsis Aldrouandi

I. Pullus equinus humana facie .

\

Monftrorum Hiftoria.

435

4}^ Vlyfsis AIdrouandi

IU. Capra humana facie .
e

I

/

I

Monftrorgm Hiitoria.

Pariter damus fub numero III. iconem Capras vultu humano » quam naram traditC^Iius Rhodiginus anno Domini quadragefimo feptimo fupra fefquimille- fimum apud Sybarim , ex congrefTu Paftoris cum capella, queinpoft^a Ducitor ca¬ prarius Zelotypia motus dormientem cornibus interfecit .
Sues in hoc genere Bifulcorum reponendae fu nt.quse varijs temporibus , foetus alienoprorfus capite ed idqrunt. Namq; anno Domini dedmo fupra millefimuaij P referente Licofthene biftoriographo , Porca fuem facie humana peperic. Tunc autem per Angiiam j atq; Hyberniam magni motus belhfunt excitati . LegeoT dus eft Polydorus Virgilius in hiftoria Anglicejvbi memorat, quod, regnante Hcn- rico primo, quando creatus fuir primus epifeonus Elyenfis, multa prodigia vifafunr, & inter alia, fus enixa e ft foetum humana faciainfignem .
item anno Domini decimo o6tauo fupra millcfimum , est eodem Licofthene, Sus feeta porcellum humano capite referturo peperir, & eo anno teterrima peftilentia graftata eft .
Rurfus ex eodem authore,anno Domini centefimonono fupra millefimum,ini Parochia Legienli Porca enixaeft: partum cum vultu humano ; veluti infubieda icone UII: videre licet , quo tempore Pbil/ppus Rex Francorum , & Anfelmus Caotuaricnfis Archiepifeopus ex hac vita decelferunt , Dcmiim, iuxta hiftoria eiu- F fdem Licofthenis , anno Domini centefimo decimo oeSauo fupra raillefimum, in Galliajex Leta fue Porcellus humano capite ortus eft.
Cseteriim Ambrofius Pareus, in fua monftrorum hiftoria, meminit Suis iuxta fenteniiam Licofthenis,nati in quodam Eburonum pago, anno Domini centefimo decimo fupra millefiraum, qui erat capite , pedibus , tam anticis, quam pofticis hu¬ manis ficuti figura V. demonftratjquamuis poftea hanc hiftoriam apud Licqft- henem non inueneriraus .
Denuo Ambrofius Pareusrecentiorem narrat cafum huiurmodianirr)ah's,quiac- ciditanno Domini fexagefimo quarto fupra fefquimillefimum , Bruxei® , vbiSus fex peperit Nefrendes, quorum primus erat monftrificus , nam capite , & anteriori¬ bus pedibus, & ommoplatis, hominem repr^fentabar, & reliquo toro corpore fue; p immo genitaliafuis feminee habebat, & aliorum nefrendum more, vbera fugebae, fed, die fecunda poft ortura, a Plebe rnonftri conc itaca horrore , vna cum matre hief^tus confbiruseft. Huius autem kon eft VL
Recentioreft hiftoria fuis humano capite in Cypro nati, authore Schcnchlojan no Domini fexagefimo nono fupra fefquimillefimum, d/e duodecima Decembris, Monftrum autem fuit tale, quale ab icone Vll.oftenditur. Erat totum corpus ve¬ ri porci nudum, & fine pilis , capite effigiem humanam referebat, ex cuius fronte crifta imitans criftam galli indici oriebatur, qux partem oculorn, & partem nafi te¬ gebat. Aures humanis erant fimiles. Monftrum ex Porca , vna cum quatuor alijs porcellis matri fimilibus ortum efie retulerunt ,
Ad quadrupedes digitatosfi conuerratur fermo, nobis fiet obuius monftrifer partus Leonis capite humano , quemadmodum figura VIlL oftendit. Hic foetus, H tefte Licofthene Cronologico , natus eft in agro Conftantienfi, ex muliere, anno Domini centefimo nonagefimo fupra millefimum, quo tempore Rodulphus Impe¬ rator regnabat.
Iramdnoftra a?tate, inquit Cornelius Gemma,natus eft canis capite accipirrino, vt icon IX. Exprimit, qui fpcdland-us populo aquodacircuferebarurj&hocmon- ftrura ex terrore natu m effie alTeuerabat ; propterea idem Cornelius Gemma ad¬ miratur tantam vim ineflTe imaginationi, in procreandismonftris, vteiufdem pha- tafia? virtus incredibilis brutis etiam animantibus contingat, veluti , in prydi^to caneobferuatur. His animaduerfis de quadrupedibus , Nonnulli ad ferpentes fe conuertunt,& referunt infantem quandoq; natum capite ferpentis,& viciffina fer- pentem capite hominis . Sed hoc ex libro de natura rerum collegerunt ,vbi me¬ moratur quidam ferpens facie virginea, quoniam, Bedaauthore, Diabolus induit formam fcrpcntis cum facie humana, vi primos parentes in Paradifo terrcftr( deciperet.
Antequam ad vitiatam capitis figuram conformationem accedamus, caufas
O o 3 pro-

Z, 21. leSf,
III.

Z.II.

IIII.
Alias ftttas in Gallia,

V.

VI.

VII.
Cri^d Gallt in-‘ dict ,

VIIL

IX.

Infans cd'* pte [erpen^

tts-

438

IIII. Fatus fuinus humano vultu

Monftroram Hiftom.

439

V* Sus capite , & pedibus humanis^.

J

(»

i

f

Monftroruna Hiftoria.

VII. Sus facieihumana cum crifta.

441

44^

Vlyfsis Aldrouandi

Vin. Leo humano capite .

f

V

/

V

Monftrorum Hiftoria.

443

IX. Canis capiceauis

/

444 Vlyfsis A Idrouandi
procreationis variorum capitum in fcetibus inueftigabimus , Sicjuidem inter has pri¬ mum locum occupat debilitas generantis 5 qUcB imbecillitas , cum latitudinem ha¬ beat 5 variosetiam gradus forciripoteft. Ideoq,- genitor debilis, cum virtute con- r , .... formatrice infirma materiei tantum dominante , hominem mafculum quidem pro- Imbeci t- ^ jjj figura non prorfus fimilem , C*Tterum audio vtriufq; nimirum vir-
tAs vir $Ht%s gj indiuidui languore quoad fexu , tunc non foetus fibi fimilis in forma , neq;
mas, fed femina diflimilis rcfultabit . Verum fi cum virtute fexus imbecilliori, vis indiuiduific valida , femina procreabitur in extremitatibus corporis diflimilis. Tandem cx imbecilli virtute feminis emerget foetus nonhomini fed animali fimilis vel fecundfim partem, ve! fecundu totum.
Hinc optime colligunt viri eruditi, quod ex mulieribus , virtutemaris langue- fcente, partus monfirofi prodeunt , qute vitiofitas varia eft luxta mborem , vel mi- norem debilitatem . Et hic error vel vitium obferuatur modo in capite , modo in ' alijs partibus , quatenus illa portio feminis ^grorat,quse conflitucioni capitis vel alterius partis erat dicata. Quando autem hic languor vitimum gradum attinget, tunc animal non procreabitur, fed mola, aut femen purum infecundum effundetur.
- Deinde quando virtus feminis alienam naturam induitjtunc foetus monftrifici re» Al%A cauja ferentes fpcciem alicuius animalis diuerfi a natura Generantium in lucem egrediun¬ tur quapropter ex congrefTu legitimo aliquod brutum gignetur . At fi portio ta- tiim feminis alienam natu ramfortiatur,runc, vel folum caput, ve! alia pars ferus, bruti caput vel aliam partem repr;cfentabit,& id,quoci de Homine alfcueraraus, j de alijs quoq; animantibus inteliigendum eft .
Hinc liquido conila t , cur interdum fetus humanus cum capite fim'a? , vcl canis Seet.i^.PrO'" nafcatur, &quadoq;canis cumcapiteleporinooriatur, Hirceft doctrina Arifiote- bLpro&Jj. Jis j quiin ProblematibusdocebatjCx femine corrupto in matnee monftra produ- ci. Per femen autem corruptum non intelligebat putrefactum , fed quod aliena induit natur-am ob languorem virtutis : idcirco vitalis feminis animal fimilenon generatur. Q^amuis pofiea ex femine etiam in matrice putrefaCto , animaliaqui- dem fed potius imperfecta, veluti vermes, ferpentes informes, &ranre generantur, Iraqj femen in vtcro degenerat veluti triticum ab Agricolis in terram proieClum , quod interdum magno ruricolarum damno in lolium degenerare folet ,
Rurfus principium materiale fetus, fetuum mon/lrificorumfuperius deferipto- riim'in caufaeflepoteft Erenim Ariflotelesidmafe difpoficioni materise fetuum ' /.4. dege» affignat; cumaClusaCliuoi urn non perficiantur njfi in patiente opeime difpofito, & cunCtajqu^ recipiuntur, femper per modum recipientium recipiuntur . Quapropter Agens minimelanguidum, neq; a propria natura degenerans , duna maceriam per- fededifpofitamampieCfirun tunceffeClum fimillimum, nimirum iuxta conditiones natur;^ generica?, fpecificje ,& indiuidualis formatum producit . At viciffira fiidc agens in materiam minime idoneam incidar, & minus aptam ad dotes indiuiduales, excipiendas tunc quid firnile in effentia fpecifica , non autem in indiuiduali procreat ,
Quandoautemrnateria maiori inepritadine erit referta, fine vlla propenfionead MatertA recipiendas naturae fpecifica’ condiciones alienam induet formam, & tunc animal Sfpofim integrum diuerfe fpeciei refulrabit. Sin portio ranriim huius materfe pra?diClis j 4gAtf carebir pnsrogatiuis j tunc emerget monfirum habens partem , verbi gratia caput alienum apropn.a fpecie, dummodo illa materie portio capiti fuerit deftinata.
Cum vero multa? portiones maceri^ ab his pr^rogaciuis erunt aliena?, tunc etia 4nultse partes fetus formam membrorum diuerfe fpeciei animantium fortientur Adfinemexmateriaomaiapritudinede(lituta,§i: frufta carnis 3 & mofein vtero progignentur, vr fuoloco fuit explanatum*
Iterum ex do(5lnaa Arifiotelis, hoe vitium monftrificum virtuti nutrienti erit attribuendum; hiec enim, cum in afli.nilando alimento partibus , proprium munus obire nequeat, tunc formahumana partium proculdubio vitiatur . Namq^fipari Vibius ratione rariocinemur, dicemus , quemadmodum virtus formatrix conceptus debi- irttt qmd bilirate opprefia , humanam effigiem in aliqua parte materiae imprimere nequit, speremn ^ tunc aliena figura ibi gignitur,- ita virtus nutriens, & alimentum affimilans , dum
langue-

Monflromm Hiftoria.

445
languefcit 5 proprio munere fungi nequit ; qua de re monftrof» partes redduntur,
Infuper fi virtus nutriens in eaufamonftriefiepoteftj materia quoq; alimenta,- lis ab ijfdem vitijs non erit remouenda .-quandoquidem praua difpofitio huius ma- terise alimentalis, abfqi vitio virtutis alentis , tam in vtero , quam extra vterura, , formam monftrificam alicui plrti imprimere poterit: cum omnis forma, vt paulo an¬ te fuit exaratum, per modum recipientis recipiatur . Idcirco quando pars alimeq- ti alicui membro agglutinata carebit difpofi .ione ad recipiendam alicuius partis fi¬ guram, tunc pars raonftrifica tum extra, tum intra vrerum reddetur :
Huc referenda eft imaginatioietenim velutifsEpe eontingif,vt frudus.quos mu- ^ lier prtegnans vehementius appetit, in foetibuspoftea impreffi confpiciantur: pari ratione mulier vtero gerens, fi pedes vituli , aut agnini capitis edendi defiderio vehementi teneatur,huiusappetitusfignafoemiimpriiTiunfur prepterea infaq- tes aliquando cum pede vitulino, & interdum cum capite agnino nafcuntur.
Id accidiffe Bononia tribus ab hinc annis ex obfietrice fide digna inrelJeximus: nam vxor quaedam Pharmacop?! grauida cum fepius agnos deglobiros, & acri expofitos in aedibus vicinis per feneftram obferuafiet , & defiderafict , tandem puellum agnino capite magno cum affinium m^rore peperic , fed diutius non uixic ,
Idem afleuerandum erir, fi mulieres grauida^ varias Ferarum fpcciesobfcruauerinr,
Veriim ha}c monftrofaphantafia magis matri, quam patri atrribuendaeft: fiquidem mulieres non mod6 incongrefiu,fed etiampoft concubitum, fcilicettotogefta- tionis vreri tempore, aliquod fpedtrum in mente abditum feruare pofiuntjquoniam F foeminte vehementioribus imaginationibus femper adhaerere folent. Superioribus etiam annis, matrona ficula , referente Liceto , afiacum in manu Pifcatoris e mari recenter daptum confpicata, tandem tempore paritionis , quemdam afiacum mari- no prorfus fimiiera vna cum fostu enixa eft :
Neqi a caufis huius generis monftrifici Genitores arcendi funt:namq; fi ambo varijs membris a natura humana alienis integrati fuerint , ex amborum congrefiu monftrifici quoq; partus exire poterunt: cura natura femper fiudear aliquid in ef- Parentes fentia fibi firaile procreare . Immo hanc effe rationem praecipuam perhibent, pro- ^on^iro/i , pter quam in Plaga Africana , plurima huius generis monftra progignantur.
Rurfus ab hismonfirorum caufis nefaria venus nori cfi remouenda: quandoqui¬ dem cum Hiftoriographi , & dodfrina Arifiotelis pan faciant mulieres quandoque G brutis fucubuifie, & homines cum brutis fe permifcuifiTe; nulla admiratione coer¬ ceri debemus , fialiquando ex mul ienbus infantes capitibus biurorum infignes egreffi fuerme, & fi quandoq; ex brutis fostus humano cap;fe,vel alijs membris hu¬ manis referci emerferinc. Siquidem Arifiorelesid plane declarauic in libris de ge¬ neratione Animalium, quando fcripfit, cx hoc ntfano congrefiu monftra identi¬ dem oriri poife; cum animalium congredientium natura, magnitudo, & tempus gra- ' uiditatis inter fe non valde difcrepauerinr . Nam fi poftea fecus contigerit, raro, ^ems nef4 aut nunquam monftrificam fobolem oriri alfeucrandum eft. Quapropter Plinius,
Aelianus, Maiolus, Lcmnius,& Cornelius Gemma monimentis mandarunt ex con- grefsu hominum cum Feris foetus aliquando dimanafse .
Nec aliquis fibi perfuadere debet exanimalibus diuerftefpcciei tertiam fpeciem femper prodire pofsejquoniam res ex dominio feminis iudicanda eft . Quandoqui¬ dem fi altenWparentis femen fuperauerit, propria? fpeciei foetum in efsenria fimi Speciei ter^ lemcum accidentibus alterius producet. Verum fi congrua proporrionefemina tta qmlts ^ copulentur , tcrtiafpecies monftrifera rcfultabit; dummodo natura Genitorum yerbi gratia hominis, & bouis inter fe non valde diferepent. Sin diferimen natu¬ ra non fuerit aliqua confideratione dignum, quale inter equum, &afinum , yei in¬ ter canem, & lupum cadit: runc proles non admodum monftrofa ab hifce Genito¬ ribus prodibitj&hancfobolem Arifiotelesquoqueadmittebac, quando tempora grauiditatis conueniebant .
His igitur fic intelledis, & expofitis, adiures etiam Ariftotejis, de origine par¬ tus ex permixtione hominum cum Feris, qui aliquando folam naturam matris, quandoq; patris, & interdum vtriufq; refert; poterimus ad rem fic ratiocinari: qua- do foetus perfei^us ex abominandq cpngrefs u humanp, ^ belluino generatur, fioc
p p inde

C9ngy€jfu$ Bum4nu$ , ^ beUuinm

VU
p»m.

f illis longi f ftmis»

Muliof hr*
Ifata,

44^ Vlyfsis Aldrouandi
inde fit quia femen maris femineum perfede Superat, & hac ratione puellus ex vac¬ ca natus effe perhibetur ; quando autem foetus fimilicudinem matris contrahit; hoc fit, quoniam femen hominis agentis eftimbeciilum, ratione cuius materia nonre- defuperara illi effigiem propriam imprimere nequit, Se tunc partus Fcr^e, Sc non homini fimilis euadir.
Demum ii in congreiTu hominis , & bruti , femen belluinum fuerit validius in partibus procreandis fuperioribus , & femen humanum tantummodo validum in generandis partibus inferioribus, tunc in lucem prodeunt roonftra,qua? capite afi- nino,canino, & vitulino funtreferta. Quamuis poifemus etiam affirmare in vte- robellu;^ , Sc in vtero mulieris , tam per congrefTum hominis , quam per congre f- ^ fum ferarum, recepta vtriufq; femina, obanguftiam loci permifceri : vndc poftea, cx hac materia coalefcente, fera humano capice , & homo capite belluino oriri po- teft 3 veluti in propofitis iconibus leftor intueri poteft ,
Demum pro coronide harum caufarum affeueramus vim Dtemonis non eflTe prg- rermittendam,qui ludificando intuentium fenfus , hominem capite leonino repr«- fentare poteft*. Immo interdum genuino fublato partu, & aliunde monftrum dela¬ tum mulieri parienci clanculum fnpponere valer. Amplius D.rmon , permitten¬ te Deojpoteft omnes monftri naturales caufas in vterum afferre, aut virtutem fper- matis adeo debilitare, ne fetus inde Genitoribus fimilis procreetur .
Aut aliquando poteft hanc materiam fpermaticam ira labefadare , vt membra tantummodo alicuius animalis imperfedi in vtero formentur. Ncq; aretfto tra- g mite recederemus , fi dixerimus prolificum animantium fpeciei diferepantis femen in vterum a Daemone deferri poffe, vt raonftrifici fetus cum capite fimite, vel cum capite vituli inde oriri poifint .
Nifi velimus afferere, quod virtute D;smonis,foetusalicuius bruti fetui humano .copulari poteft, Praeterquamquod Dsemonxgra valetudine fetum afficiens, ipfum in formam belluinara fodare poteft. Et deniq; aliquod horribile fpedrurophan- tafia» Genitorum communicare poteft , vt partus aliquo capite belluino infignis in auras vitales ftatuto tempore egrediatur ,
FOEDA GAPITIS CONSTITVTIO. c
V
A CT F N VS de capite geminato, & de capite alieno, tam in fetibus humanis , quam in beiluinis diftumeft. Modo de capitibus aliqua nota infigni fpedabilibus neq; prorfus a propria fpecie recedentibus eft differendum . Primitus fi capillos ponderemus , meminimus vi- diffe annis elapfis exteram mulierem capite adeo capillorum fera¬ ce, vt crines explicati ad terram vfq» peruenirent^:ideoq; ad qu^eftum peregrina¬ batur, dum populis crines explicando, magna cum admiratione fe fpedlandam praebebar,
Tdquoq: in brutis admirandunn confpicati fumus ; nam tribus abhinc annis pe- jp rijt equus Illuftriffiiiii Domini Comitis Philippi AIdrouandi Bonomic fenatoris , qui colli iilbas vfqiin terram promiffas gerebat, quibus gradiendohumum verre- batj^fortaffis ob longiores crines hic equus Danna nominabatur .
Amplius puer cum barba narus eft anno Domini trecentefimo oiftauo in Antio* chia, aetate Conftantij ImperatQris,de quo monftro in Rubrica Prtefagiorum egi¬ mus . Mulieris quoq; Germanse fen feruaturin Mufeo lIJuftriflimi fenatus Bono- nienffs, qu® annis elapfis propter admirandam barbam, quam gerebat ad ventrem vfq; promiffam, cuntftis fpesflanda circumducebatur .
Infuper nati funt infantes admirandi cum dentibus , y t puer ille barbatus, cuius paulo ante meminimus , anno Domini trecentefimo oiftauo : Deinde TitusLiuius puellam cum dentibus Oximi natam effe prodidit. Item, ex Marcello Donato, anno feptuagefimo fecundo fupra fefquiraillcfimum , quasdam filia Sartoris , cura
tribus

y

Monftrorum Hiftoria . 447’

1. Infans capi ce therfidco .

44^ Vlyfsis Aldrouandi

\
il. Infans vultu obfcaeno .

Monftromm Hiftoria .

44P

fidtti

h

7 herfiticu caput.

tribus dentibus ab aluo materna egreffa eft. Noftraquoqj aetate puellumomnibus membris perfe<Se conOitutum, & lulio grandiorem, cum quatuor dentibus natum obferuauimus . V erum maioi em admirationem nobis debent afferre illi , qui loco dentium os continuum habuerunt; Cardanus eniminter memorabilia recenfet mu¬ lierem nobilem in Gynecio Principis Lucemburgenfis verfantem , q^u^e os duplex loco dentium, habebat.
Ctereriimhjcc nullius momenti effe videntur in comparatione ad ill3,qu^ dein¬ ceps defoetuum capitibus vitiofis, & fodatis dicenda fe fe offerunt. Nam quando, que nonnulli capite therficico funt nati, qui inroentibus formidinem ,&admiratio- E nem fimul attulerunt .
Therfites fuit quidam homo grtecus , vt, fcrlpfit Homerus, quo alterum defor¬ miorem quis imaginari non poterat ;hac de rc in prcefentia caput deforme, & varijs notis inquinatum, rhcrfiticum nuncupamrs; veluti in figura 1 Ledtor confpicari po- tefl. Siquidemanno pofl partum Virginis quinquagefimo quarto fupra fefquimil- lefiraum, narus cfl Stetini infans, vt retulit Licofthenes, qui varijs corporis agita¬ tionibus, & clamoribus facerdoti cum facroBsprirmatis fonte luftraturo quodam¬ modo reludiari videbatur, fed facerdos fufis ad Deum precibus, cumdem puellum facro latice intinxit .
Habebat puer in vertice ma/Tam carnis figuram tefiudinis rufo temulantem, & verfus ccruiccm caudam carnofam oblongam, inffar cauda» muris, capite erat ther- P fitiGo;& oculis prominentibus.
Hic etiam memorandus eft ille puer natus Venetijs anno odfuagefimofcptttao fupra miilefimum , & quadringentefimum , qui membrum genitale vertici adnatum habuit ; ideo propter obfc.Tnitatcm parentes non audebant eum in propatulo de- ferre . Sed admirabilior fuit puer nuper ortus in agro Mutinenfi , cum teftibus feroto vrina pleno occipiti adnaris.-quocirca Oi chitomus ad hanc deformitatem au¬ ferendam accerfitus, flarim magna dexteritate hanc prominentiam truncauit,&ad- hibitis coniienicntibus prxfidijs , falutem pueri perfedtam expediabat .fcdillico , fupreffa vrina, inftns interjjc ; vnde intellexit has partes fuperfluas occipitiadna- tas, magnum cum aiijs partibus genitalibus , & cum vefica confenfum haboiffe ,
IL Iconem addimus puelli obfeteno vultu , qui anno quinquagefimo fupra fef quimillcfimum, referente Licofthene, narus eft friburga? cum maffa carnis dura, &
G prominenti circa frontem ,& occiput , cikt rorum capiir huius fostus alioquin bene conftituti, deturpabat . Non abfimdis fiiit puer monftrofus quoad maftam carnis in fronte, inftar cornu natam , cuius dt f riptionem clanllimus vir loannes Augu- ftinus Cuchius medica» paleftr^ miles excrcitarifruTius,& veritatis perquam ftudio- fus nobis humaniter communicauir . Hic puer natus eft Bononfo in via Sandti Fe¬ licis anno trigefimo fupra miilefimum, & rcxcenrcfimum,menfe Aprilis, cum men- fe fubfequenti peftis p^oftea graiTari experit; hic igitur infans omnes' partes corpo- MonBrtim ris apte formatas, & conftitutas habebat. pri^ccr caput, cuius medium frontis cornu Bononta na ex- carne compsiftum quodammodo occupabap , Qrbica oculorum vna tantum cum tum , magno oculo in facie fine nafo confpiciebatur . Oris foramen rotundum, dtadpo anguftumfuit, vt vbera nutricis apprehendere non poffet , fed nurritionis gratia, lac per fiftulam paruo orificio aptatam inftillabatur .
Olim quoq;in Germania , nimirum anpo duodecimo fupra fefqiiimillefimum , in vilia Eiceffelbach cognomin ata , ex confuge ruftici narus eft infiins oris foramine anguftiffimo; deinde rota facies raaffam carpis ^mulabarur ,in cuius rncdio fimii* lacrum pugionis ex eadem carne formatum refidebat, fub hac maffa carnis oculi puUum magni , & diffimiles erant locati : quapropter ratione huius deformitatis , aqua fa- crifontis non fuit luftratus,fed viuus fepultus.
Ab horum capitum obfcsenitatfe non eft remouertdum illud monftrum narum Firmi ciuicatis Italiae anno vigefimo quarto fupra millcfimum,&fcxcentffimum: fuit enim puella perfecftis membris integrata, pricter caput, quod afpedlu erat hor¬ rificum, cum fronte rugofa, fub qua Orbitte quaedam abfqiocuhs cerncb3nrur3& lo¬ co nafi ,fruftum carnis pyriforme mediam faciem occupabar, fub hac mafta carnis, pellis rubrafigurae quadrangularis erat, quee vtrinqj oculos veluti gallina? repras-
■p p 5 fentabac.

II.

Manarunt 'utuum fe-

450

lil. Puelia naribus , & oculis carens .
r

l

Moaflromm Hiftoria. 45 1 illi. Puella alia oculis ^ & naribus carens .

’ «

!

)

Vlyfsis AIdrouandi

452

V- Monftrum tribus oculis ^ & quatuor
manibus .

/ '

I

/

/

/

Monftromm Hiftoria. 453
VI Puella oculis bubulis .

X*

III.
IIII.

Oculorum taulufl 101“ tto.

j^onBra qugtm^ ccuUs te fer ta.
V.

Vl.

454 Vljfsis Aldrouandi
sctabat oculus vnus obfcurus in occipite, & alius clarus, & humanus fupra futura co." ronal6 vifebacurfedfine pa!pebris,&cilijs, quoru vicem capilli capicis gerebant.
Ca-teriim fi nofmecconuertamusad illa monftra ,quie abfq; oculis orta efie fe« runtor . Plinius, in primis,narrat quondam in Aegypto nutritum fuifie hominem fineoculis in parte capitis antica, fcd verum quidem eft, quod oculi in parce capitis poftica vifebantur. Idq; a nariira pra’ imbecillitate facium fuiife videtur; quando¬ quidem languore opprcfla femina oculorum in partem capitis anticam tranfmitterc nequiuitreum ex anatomica infpedionc liquido conflet principium neruorumopti- eorum in occipite refidere .
Sed infantem faminam oculis prorfus, & naribus carentem memorat Cornelius Gemma, cuius icon cft ilL
Pariter, ex Licofthenehifloriographo, in Haffia puer membris recfleconftitutis natus efl , fed monflrofus erat in capite , quia oculis naribus , & auribus carebat , quapropter in facie os tantummodo confpiciebatur. Rurfus Arimini, anno ante natum Chriflum nonagefimo primo fupra centefimum , puellus fine oculis , & na- fo ad auras vitales a^greifus efl . Item die decima Maij anni decimiquarti fupra fefquimillefiraum, delata fuit puella ignoti cuiufdam ciuis Bononienfis,ad Diui Pe¬ tri templum, vcBaptifmi Sacramento rcnarceretur, qux' , &nafo, & eius foramini¬ bus caruit. Deniq; Rufus addit iconem alterius pueilcC , qmeabfq, ocu]is,& na¬ ribus orta efl , vtin icone IIII. raanifeflacur.
Quemadmodum Natura, vthaiflenus fuit explicatum, in oculis formandisaliqua- B do efl manca : vicifim in ijfdem procreandis , quandoq; efl fuperflua . Etenim ha¬ bemus apud Marcc^linum, quod anno Domini trecentefimo odauo natus cft An¬ tiochia puer quatuor oculis infignitus, & pariter Romse anno centefimo vigefimo tertio, puer quatuor oculis refertus ab ancilla emerfit . i mmo Amatus Lufitanus id confirmat monftro Anconee nato. Ibi enim mulier tertio grauiditatis menfe edidit corpufculum quatuor oculis fpedabile, cum labijs adeo deformibus, vt cunClis af- picientibus effet admirationi ; Immo lanuario menfe anni decimi quarti fupra lefquimiliefiraurn,CQniux Doininicide Malatendis CommunisCquarto) nuncupati peperit puellam, cum duobus orificijs in facie , & quatuor oculis , & Erainetiflimus Cardinalis de Graffis tunc Bononi^ Epifcopus cxlefti lauacro illam expiauit ,& Mariam appellauir, fed vitam ad quartum tantummodo diem protraxit.
Hic igitur damus monflrum tribusoculis refertum,quod,ob materias raaledifpo- C fitje impedimentum , inflar ortus aliorum monflrorum , natum effe opinamur. Quamuisalij referant, ex Licofllienein Appendice Chron0logica,hasc monflra tri¬ bus oculis, & quatuor manibus, ore , & naribus magnis, auribus amplis , & rotundis, in quibufdam Arabiie locis verfarh vbi mares tanquam fominse mammas tam gra- des habere perhibentur, vt illas difliculter tegere poffint . Pelles belluinas in¬ duunt , fine calceis incedunt,& pedes abfq; digitis habere feruntur huitifino- di homines monftrofi Stcriochi nuncupari afleuerant . Ore magno funt referti, quia voraces funr, nam carnibus femicoiflis vefcuntur, Behis, &firailibus legen¬ da efl Rubrica differentiarum capitis primi huius iibri, vbi ha:c figura V. erat col¬ locanda.
Sin Natura informandis foeeibus duos tantiim oculos procreet, aliquando ita j, deformat , vt potius oculos belluinos , quam hnmanos aemulentur , veluti in icone Vl.obferuarur. Hascenimfuitpuellamonftrificanata Argentin^ nobilis Alfatiaj Metropolis,laroore,naribusaquilinis,oculis bouiilis, & prominentibus, anno Do¬ mini quadra gefimo quarto fupra fefquimillefimum . Tuncenirn , tefte Licofthene, Carolus Quintus Imperator per Hifpanos Africam occupauit, ^
Sinprofequamur in recenfendis narium obfc^nitatibus,incidemusiuquamda effigiem monftrofam ,& bifrontem qme circumfertur . Hiec in vtraq; parte faciei, loco nafi membrum virile gerit, eum teftibus loco menti, & in fine prodigiofi na- fi oculi gemini confpiduntur 5 incertus fuit huius monftri fexus , fed tradunt fuiffie natum, antequam Rex Galhte , fuperiori fecuIo,curacopqs in Italiam fe con- tulilfer . ^
Non diffimilis obfc*Tnitas nuper obferuata fuit Parmje,in partu monflrofo coniu-
gis

MonftrommHiftoria. 455
VII. Infans fcifsis naribus .

1

45<^ Vlyfsis AUrouandi
VlII- Infans auribus leporinis.

/

Monftrorum Hiftoria. 4<7
gis cuiufdara olitoris , nato menfe Septembris anni oduagefimi quarti fupra fef quimillefimum. Hic puer vixit duas horas, nafo carebat jfed in fronte duos te- Ites cum portione carnis mentulam aemulante gerebat ; deinde vtraqj infantis ma¬ nus fex digitis erat referta, & pars anterior fexutn maris , & pofterior fexum femi. naereprefjentabat .
praetefeain tertia parte Hiftori^ Indiae Lulitanic? legimus raro id illis regioni¬ bus foetus aliqua deformitatis nota irapreflosin lucem prodire; nihilominus ali¬ quando, per fpatiummilliaris a PiratiningisOrraefl: puella monftrifica, quee nafum extenfum vfq; ad mentum gerebat, & os fub mento cernebatur . Sed pater viuarn ^ filiam tumulauit , quo genere mortis eos punire folent, quos adulterii] fufpitione inquinatos elfe arbitrantur .
Hactenus deobfcaenis,& nimis prominentibus naribus di($iumfit .lam demon- ftrofis foecibus , qui apertis naribus nati funt, differendum eft : fiquidem , ex mente Licofthenis, anno quinquagefimofexto fupra fefquimillefimum circa foleranitate Pafchalem Balile^e puer natus eff , naribus ira patulis , vtindefpedatores infantis cerebrum facile intueri polTent quemadmodum icon V U. offendit .
Modo de auribus nonnulla funi referenda.- cum inuenti fint infantes fine auri« bus nati, veluti accidit Bafilete, fecundum Licofthenem , vbi foetus mafculus auri¬ bus carens anno quinquagefimo fexto fupra fefquimiilefimumjmenfe Septembris natus eftj & loco aurium dux exigug rima? apparebant , ira tamen claufa? , vr puer P nihil audire poflet, vixit infans valetudinarius vfqi admenfem fexcilem, quo tem¬ pore grauibus vexatus doloribus inrcnjt.
Prteterea nati funt interdum foetus humani cum auribus bruti i&ftetus huius ge¬ neris clariffimus Columbus in libro Anotomise fe obferuaffc fatetur. Deinde Konigisbergae, anno fupra millcfimum quingentefimo nonagefimo tertio, ortu^^ft infans mafculus aure leporina, cum portione carnis inftar pilei, vt Schenchius an- notauic. Item Eufigij inrerra noua iuxra ripas Danubi], monftrum humana facie, & auribus afininis vifum eff .
Rurfus in fuburbana villa Cracouite, menfe Nc5uembrfs andinonagefimiquarti fupra millefimum , & quadringentefimum , mulier ,vt recitat Litohbenes , foetum auribus leporinis infignem peperic, cuius monffri genuinam effigiem icon VlH. patefacit .
G Nafcuntur infuper fcetus humani capite cornibus deturpato : nam Amatus Lufi- tanus meminit pueri cum corniculo in capite nati , & dum puer crefeebar , cornu quoq; creuit, idq; deponendum ex capite puer a patre flagitabar, quoniam coereri pueri illum cornutum appellabant, reliquum huius hifforite Ledfor videat in Rubri¬ ca Aegritudinum primi capitis huius libri ,
Deinde olim in Chero R egione Pedemontana , fcilicet anno feptuagefimo fep- timo fupra fefquimillefimum menfe lanuari] , puer monffrificus , nimtrum capite quinq* cornibus infignito ortus eff, & abeius occipite maffa qua'dam carnis depe- debar, de qua fuo loco verba fient, I tem in oppido Rachffadio in alpibus Nori¬ cis fito , quas incolae Taurum appellant , editus eff infans cornutus , veluti fiugura IX» offendit , anno Domini quinquagefimo primo fupra fefquimillefimum.
In villa Marchi£c Daramenuualde, prope Vuirffock, coniux agricolic cuiufdam monffrofum partum , nempe cornutum edidit, quem Fincelms , referente Lico- fthene, defcripfit hunc in modum . Fuit infans toto corpore fpadicei coloris, capi¬ te cornibus oblongioribus prodito, oculis craffisabfqinafo , ore admodum patu¬ lo, in cuius medio lingua alba, & quadrangula cernebatur, & caput fine collo (ca¬ pulis ad h^rebar, deinde totum corpus erat inflatum, Strugohim, brachio lumbis adbterente, pedes erant longi, & graciles , & tandem ab vmbilico fpecies inteffi- ni craffi ad pedes dependebat; quemadmodum ledor in icone X meditari poterir .
Placuit in prjedidlorum confirroationemaliud monffrum humanum addere cor¬ nibus arietinis proditum, quod ex Gallia in Italiam fuit delatum: carebat fonte, & collo, & maxilla inferior fferno anncdfebatur ; eius caput erat auritum , & cor¬ nutum, fed cornua figuram cornuum arietis referebant, veluti icon Xl.manifeftaf.
Antequam ad alias partes foetuum monffrofas defeendamus j de labijs nonihil
Q q dicen-

C4pa/

Adultery ^pna apitd Indos *

VIL

VIIL
Centur, i.

IX.

X.
UonBram
comatum,
XI.

IX. Puer cornutus .

Monftrorum Hiftoria ^ 4^9
\
X. Infans cornutus ore patulo .

Q (] 2

Vljfsis AUrouandi

4'3’o

XI. Monftrum humanum cornibus arietinis.

%

Monftrorum Hifloria .

461

r

H

dicendum efi:, cum iila quoqifuam deformitare interdum fortiantur , Aliqui enim homines identidem con rpiciuntqr labro ita curto pra-diti, vt dentes tegerene- quea n fi inimo Trincaue Ia narrat fe obferuafle aliquos fciflis labijs naros , quinon parum in fermone deficiebant . Bononia quoq; nari funt nonnulli labris difciffisj qui adulti cum eos deformitatis puderet, Chirurgi opera labiorum apertorum co¬ pulationem, & fanitatem inuenerunt ; Chi^tirgus enim ferro ablata fuperiicie cat- nis fiflurf labiorum, & vulnere confuto, labra fiffa agglutinamt .
Interdum nati funt infantes cum deformibus carunculis circa labia , qute totam faciem foetus derurpabanti&quamtiis multi cafus huius generis, qui Bononite ac- ciderunc,rccenferi pofsenrmihilominus vnus inftaromnium fit memoratus a loan* ne Gcprgio Schenchio, de puero naroBagenoiF Alfati^e, annofupra millefimum fescentefimo odauo , menfe feptembris, hic toto corpore abfolurus, & vndequaq; perfeduscrat fostus,nifi quod circa fuperius labium, & nafi interftitium, monftrofa caro, veluri quadam probofeis erat adnata, & referebat figuram oris oumi, exerta lingua tanquam balantis , & h^ec raonftrofa caro fparium nafi non excedebat, reli» quo fuperiori iabroad vtrumq; latus fifso; quapropter pueiluseiu‘ans,didudoore, & hiantibus alis fuperioris labri , admirandum vultum ipcdlantibus exhibebar , Pr^tereanafus huic caruncula* prorfusconnatus, imperuiusj& deprefsus fuit; ideo- que ad aerem attrahendum, nuila via illi patebar; quemadmodum etiam ad haurien¬ dum alimentum; htec monftrifica caro non mediocri erat impedimento .
Iraq; Schenchius caufam huius fedi labij a matre feifeitarus ( erat en^mloan- nes Georgius Schenchius medicus Hagenoenfis ) deprehendit matrem multis la annis auerfaram capita illa ouina, qu.^ in macellis, exerta lingua , publice vena¬ lia exponuntur, & huius faftidij occafio fuit; cum caput, prominente lingua, horpi- nis rcelcfii publice decollati coofpicaca fuerit . Quocirca rriemoria localis idearum omnium retentrix, analogia fada, illam elligiem capitis decollati hominis ad oui- na capita balantiadomi f-cquenrius exertis linguis confpicienda retulit :hanc po- ffmodum imaginem mater vi phantafite , foem» facile imprimere potuir : fiquidem quando praegnans fuit , capita ouina, quamuis iamodio habuilTer.emit, & comedit. Puer igitur hac faditate maculatus , loannes lacobus cognominatus diu vixit. Hoc in loco caufam huius monfirifici partus recenfere voluimus, tum quia ex ma- nifcfta vi imaginationis prodit, tum quia illam Schenchius deferiptioni monftri co- pulauit .
inter monftrofa capitaio vtero de prauata , reponenda funt illa , qua? colloca¬ rent, vt confpici porefi: m icone nona , decima , & vndccima . Sed libuit ad maiore huius rei explanationem , proponere effigiem fpedandam illius infantis, qui fine collo narus eft Bafilea?, iuxta relationem Licofthenis , menfe Augufti, annofupra fefquimillefimum quinquagefimo feptimo . Cteteris enim membris optime forma¬ tis , fola facies erat monftrofa • inprimis non erat fupra collum eminens , quonia ilio carebat , oculi enormis magnitudinis quafi in fronte locari viTebanrur.
Pr^terquaquod pars fuperior capitis huic foerui deerat . In occipite habebat foramen , quale , ad excitandum fonticulum , Chirurgi, candente ferro, parare folent. Ex hoc igitur fanguis paularim dimanabatffiac de re infans ortum cum in¬ teritu cotrimutauir . Hoc monftrum in figura XI I. exhibetur.
Iterum libuit proponere fpedfandam in M^fteo publico inuentam piduram mo- ftrifici puelli effigiera^Bacchi cernu antis . fuit enim embryon, nempe immaturus parius quinq; menfium, collo, & fronte carens , lariffima facie: quocirca non eft admirandum, fi ab eruditiffirno viro V lyfte Aidrouando fuerit cognomina¬
tus ; cum riiftum bouillumreprsefentaret . Hoc igitur monftrum, iuxta partem an¬ teriorem, pofteriorem ,& lateralem , delineatum in figura XIII, XlUIj^ XV. exhibetur .
Sin Natura in fostu collum format , aliquandoillud in vtero torfione ita depra- uat, vt nullo modo caput infantis erigi poffit . Hoc monftratur illius pufionis effi¬ gie nati anno fupra fefquimillefimum quadragefimo fecundo ,*in Bilfen Bofiemi? oppido, vt Licofthenes memorice mandauit ,
JEtenimfaic toruitate colli, imagincip Chrifti crucifijji referebat : naiT) C^putad
Q q 3 latus

Cafu! puelli lab^ moif Hrtfert •

Caufa Ifrofi vuh tus .

Partus coi’ lo car^ntes^

xn.
Mon^rurn figura BaC’ ci .
xiir.
xnir.
XV.
Uon^irum ratione coh It \

1

4<^2 Vlyfsis Aldrouandi
< -
XII . Infans fine collo .

t

Monftrorum Hiftoria.

4(5 j
XUl. Foetus fine collo Bracchi asmulus , fecundum' partem anteriorem figuratus.

. 4*5^4

Vlyfsis Aldrouandi

XIIIl. Idem foetus fine collo, fecundum
dorfum pidus .

MonftrbrumHiftoria.' 45 j XV. Idem foetus fecundum latus effiigiatus ,

I

4^6' Vlyfsis Aldrouandi
N
XVl- Infans collo torto .
V

I

t

Mondroriim Hiftoria.

E

latus ita inflexum habebat , vt cius ori cibaria difficulter inferri poflent . Crura quoq; dcculTatirn locata gerebat : veluti in icone XV I. videntur, quajetiamfi di- fiungebantur, nihilominus fponte ad priftinam figuram reuertebantur . Hoc motjf- trura VieniB Auftriae aliquandiu vixit.
Tandem Natura, in deprouandis capitibus , illa interdum non prorfus deformat, itaut caput alienum, fcilicet bruti conftituat, veluti paulo ante manifeftauimus, fed €3 modice tantum deturpat , vt aliquod rudimentum ridtus beliuinirepricfcntent. Ideo nafcuntur homines propria facie, fpeciem Canis,Simia? , Aquila? , & fimilium animantium referentes. Nimirum capite humano ad effigiem bruti inclinante .Qua- mobrem ex fentencia Parei, mulier aliquando foetum ridu Leonis peperit, & nuper Perufiae, nimirum anno fupramillefimum, & fexcentefimum vigt finiorexto,men- fc Marti), prodijt in lucem puellus membris rede confiitutis formatus , pra?ter fa¬ ciem, qua, propter hirtam frontem, effigies Bubonis repraefentabatatur, lingua ab ore exerta , cuius afpedus horrorem , &admirationem afferrebat.
Fuerunt quoq; puelli, qui afpedu rana? in luce prodierunt, & vnus inftar omnium fit infans a Pareo delineatus , natus anno Domini fupra fefquimillefimum decimo feptimo ,ex parentibus infimre fortis, nimirum ex Amadeo Perneo , 8c IVIaddalena Sarbucata, in Breia fylua Partscia Bofei Regis, viaad fontem Bellae aquoe. Mater huius monftrofi partus iam febre vexata, confilio mulieris cuiufdam clinica? , ranam viuam palmae manus alligari iuffit, tandiu ibi detinendam , donec expiraretjeoha- p bitu in viri congrefifum veniens fetum huius forma? concepit ,qu£E in icone XV II. confpicitur. Vnde loanncs Bellangerius Machinaria? Regia? Chirurgus, qui hunc puellum monftrofum coram cufiodibus iuftitiae Harmoij oppidi contemplatus eft, applicatione ranse manui matris fuiffie in caufa deformitatis foetus cxiftimauit. ^ Addimus praedidis effigiem mulieris inuentam in publico Mufeo , quic, quoad faciem, fimiam referebat; veluti icon XVI II.dcmonRrat .
Sunt infuper nonnulli fcetus, qui varijs geflibus oculorum , & oris,faciem de¬ turpant : veluti illi, qui nati funt ore immani hiatu aperto , inftar horrende vocife¬ rantium . Quandoquidem anno fupra millefirrmm quingentefimo feptuagefimo odauo,in Agro Mechelburgenfi Greuefmulem, authore SchenchiO,vxor Sarto¬ ris enixa eft infantem mafculum, corpore integro bene conftituto, praeter caput, cuius genuina facies tegumento quodam carjieo tegebatur , quo ad fuperiora tra- ^ ^o, facies, & caput pileum oblongum turcicum jemulabatur, &os immani hiatu apertum cernebatur , quem geftum horrende clamantes edere folent : ferus care¬ bat lingua, & interior oris regio, non alio, quam fanguine plena apparebat . Oculi erant patentes, fed nulla pupilla referti; nares fimum canis nafum imitabantur, col¬ lum habebat molle, & inufitac® longitudinis: itaqc , collo redo conftituto, caput neceflario) antrorfum , aut retrorfum, aut ad vtrumqj latus dilaberetur . Anima- duertit etiam Schenchius aliud admirandum in hoc fqetu, quod dextra expanfa, & finiftra claufa fuerit, quafi in pugnum contrada , qu^e etiamfi violentia fuerit reclufa: attamen digiti fponte in pugnum denuo coibant.
Nos etiam in publico Mufa?o, iconem fcetus foeminei fexus inuenimus,ore val¬ de hiante, naribus ,& oculis fere in fronte fitis, & capillamenta veluti in conum eredaconfpiciuntur, vt figura XIX. oftendit. ^
Quod hadenus de capitibus hominum deprauatis,relatum eft, de belluinis quo¬ que intelligendum efiTe opinamur: quatidoquidem inbrurorum capitibus interdum tanta deformitasjobferuarur , vtha?c a propria fpecie quafi aliena efte videantur. Primitus, omiffo quadricorni Ccruo.quem Nicocrcon habuiffic perhibecur,horri diora capita recenfebimus: quoniam anno fupra fefquimillefimurh quinquag.^fimo quarto, in villa Pomeranfe Rckouu vicina Ragio ad oftium Viadri, iuxta relatio¬ nem Licofthenis , pullus equi monftrofo,& horrifico capite natus eft . Hic oculoru loco maculas fubrubras habebat, & aures pendulas inftar aurium fagacis canis , quarum partes infima? cuti coaluerunt, deinde ore erat horrendo,labi)s ita inflatis vt vbera fugere non poftet.Rurfuscollu erat tortu, finuofum,& coloribus diffin¬ dis taqua tot torquibus variatu, cu iuba impexa, & magnu hinnitu inftar adulti equi edebat, ^utc erat «ifpera,^ vefte viIIofa,6ctad|Ioco cauda? quf da eriftacngebaf.
Itesa

XVL

Pfter fme

xvn.

XVIIL

MonUrum immant hUt» m$.

xrx.

Capitis hm iorum de for matfOo

f

Vlyfsis Aldrouandi

XV IL Puellus facie rans .

I

Monftrorum Hiftoria.

XVIII. Foemina facie Simix .

R r

470

V I jfsis A Idreuandi

XIX. FcBtus foemina orc valde hiante .

V

I

Mohftrorum Hiftoria.

XX. Agniis cSapite monftrifico:^

s

R r 2

I

l
!-l

/

/

472 ' ylyfsis Aldrouandi
XXI, Canis monftrofo capice , .

Monftromtn Hifloria.

473

Itcmtiradit Schencbius , cx mente Par ei , agnum monftrifico capite natu eflTc , Shnofuprafefquimillefimum feptuagefimo tertio, in Suburbio Sezena» vrbis.qui locus campus benediduscognominatur , in ajdibus loannis Poleti falis menforis. H«c beftiain lucem edita mox interijt , nec vita? , nili quodam exiguo motu figna dedit; hoc monftrificum caput in figura XX. oftenditur. T empore Dmnis, vc recjtat Plutarchus, porci nati funt, cetera perfetSli , fed auribus carentes , quod ioter pro¬ digia rccenfendu eflTe exiftiroarunc. /
Placuit infuper ad maiorem aflertbrum roborationera, canis iconem monftrofo capite ,&raonoculo, fpedandarn proponere , quam m publico Mufajo inuenimus E caelatam, cum cynomorpho planta, nempe croco Diofcoridisjfecundum Lobelium: vcluti in figura XX I. repr^efentatur .
Antequam ad Capitulum brachiorum , & manuum monftrificarum accedamus exarandum , primum caufie monftfofi capitis examinandse fe fe offerunt. Quoad foetus cum dentibus natos, notandum eftida virtute formatrice partium humani corporis prouenircjquje, fiue fit fpiritus exiens a femine,vt voluit AriftoceIes,fiue quid incognitum, vt opinatus cfi Galenus in libro de formatione foetus , fiue quid diuinum ab ideis, vel ab anima mundi pendens, vt Plotinus interpres Platonis af- feuerauit, fiue Intelligentia, quam Auicennas datricem formarum nuncupauit, in vtero matris dentes generat, aut eorum producendorum virtutem adipifeitur.
Hac de re in nonnullis hominibus dentes aliquando ferius,aliquando ante tepus p determinatura emergunt: idcirco dentitionis tempus omnibus non eft definitum; cuminpoftrema etiam trtate dentes molares nafcantur . Narrat enim Ve/Talius infignis Anatomicus, molarem dentem fibi natura effe , anno seratis fute vigefimo fexto. Item Alexander Benedidus in ore oduagenarise mulieris ‘Vi^^torise Fi- brienfis nuncupatse dentes renatos elfe recitat. Quamobrem illa vis formatrix quandoq;cit6, nempe in vtero, aliquando ferius, nempe extra vterumjfuam ope¬ rationem molitur.
Quoad foetus cum barba natos debemus memori,^ mandare caufam pilorum ef- feficcara fuliginem cum humiditatejGraifa , & vifeida mixtam , qua materia foetus quandoq; redundantes cum valida facultate expultrice , pr^cocem pilorum, & barbse generattojiem incurrunt . Interdum hsec caufa in femen maris refertur , quoadillampartemj quc^ ad caput fpedlit ; namq j femen paternum originem du¬ cens a capite patris viribus fuitincegris in conformatione capitis mafculini foetus, fed in reliquis pofiea partibus conformandis a priftino vigore deficit , quando re» Hquum opus, partium fcilicet inferiorum fpirituofe parti feminis materni forma ndu relinquit . Hinc non eft mirandum , fi mulier capite virili , & barba infignis , reli¬ quis partibus muliebribus confpeda fuerit .
Aliquando huius effedlus caufa ad parentum imaginationemreducitur, obali- quod fpedrum alicuius fpeciei Genitorum pbanrafiae imprelfum naraq; hoc fpiri- tibus , & virtuti formatrici communicato, facile fetus tenellus notam huius imagi¬ nis contrahit. Neqjid nos in admirationem trahere debet : quandoquidem fi Pa¬ rentum imaginatio poteft inhumano conceptu notas fruduum, & brutorum produ¬ cere cum tamen hiKcab humana Natura maxime diferepenr, multo magis formam monftrific;^ figurae eiufdem fpeciei procreare poterit .
Demiitn refertur hic eflpedus ad naturam , & formam confimilium Genitorum ; etenim fi quis parentum monftrifica effigie refertus fuerit , proculdubio prolem fi bi fimilem procreare poterit; cura Natura femper omnes edat conatus , vt effectum libi fimilem progignat . Id nuper accidit Parmae in fereniffiraaaula Farnefiana, in illa puella hirfut^B faciei, quae nupta, & corapreffa , aliquos fcetus tota facie hirfu- tosedidit. Idem de muliere Germana barbara afferendum erit* Q^amuis id ncceffario non femper contingat j quoniam fi paternum femen rnaiori proditum fuerit vigore; fuperato matris femine , foetus proouldubioindegenims , & perfe- flus,& fine monftrofa foeditate nafcetur. Atviciffim, femine matris dominante,
nonnifi partus monftrofus in eadem fpecie prodire poterit .
Quando autem monftra fine oculis fe fe offerunt , non poffums nifi hunc effedu adimbecillitacetnvircucisfQrmatricjs reducere, quscumfola munere formandi,

. - » R r 3 partes

XX.

xxr.

L^iJeGen.
An.c,^.
Z. 6. de An,

L. j. de brie. bum, cor^.c ,11, Lib.j.de morb, fdf, ttc.

Caufa bav» 'racodi.

G

Fif imagi- nationis.

H

Gens plofd vbi ,

tm ftnf pat* Uu
l,. %Jegea^

fr4U4 $eri4 4ifpO' fitio. \....
jmgt»4tk
pi$ A ./

Partes fungatur-, nimirum cum h^C fola figuras vnicuiq; parti aiHg'n?ti fitec in<jU% Qb inopiam caloris . vej fpir iruum intemperiem , vel ob aliam 'caufam labefai^lara^^? parti formanda? congruam , ^naturalem figuram imprimere nequit :,hinc aliquil' foetus fine ocubs interdum prodeunt. Idqj magis alTeucrare polFumus jquoniain*' Arifioteles fcribebat talem melfe fubftanfi;^ feminis calorem , qualis ynicuiq; cor poris parti accommodatur 5 CUIUS abundantia, ve| defedul^rfi foetus fa?pc oriri fo- Jent. Quapropter in fogtibus nonnullis oculorum forma in fincipjte cernitur ,ob facultatis langudTcm, <|U£e ad locum defttnatum materiam pculorym traurmittere iicquiuit ,
Deinde ponderare debemus monitiem materije fqetuum ; nam fieri potcft ,vt, leui decaufa membrum aliquod foetus Ia?datur. & potijffimum vcbementiori motui ideoqjmonftrofam figuram partus adipifcitur abfq,- vJIo matris crimine ^ Verum quidem eft , quod interdum monftrofi foetus culpa in matrem transfertur, quando grauida choreis , faltationibnsjdt alijs inordinatis motibus deleCdatur -erenimpro*» pter anguftiam yteri, vebementior motus occafionem monftrpfi partus prjcbet; fic enim puellumfcilfis naribus progenitum fuifie opinamur,
Pra’terea, quando caput humani foetus auribus leporinis , vel alterius bruti re¬ fertum fe fc offerf, nonnulli fiatim ad permixtionem feminum , & ad nefariam nerem tanquam propriam caufam confugiunt . Alij hoc vitium in mon ftrofos pa- rentes referunt , Alij ex aliquo vitio, feu morbo’ caufamhuius efiedus eliciiunt: cum facies hominis interdum vi morbi in faciem Satyri vertaturi vt contingit in Sa» tyriafi,d<: Elepbantiafi , de quibus affedtibus Medici palfim verba faciunt, Alij fx- ditatem huius vultus vitio alimenti, vel altrici facultati jegrotantiacceptamrefe- runt.Alijin materiale principium fostuumcrimentransfcrunt:quandqquidem per- uerfa materia difpoficio , veliuxrafcntenrfam Auerrois , mareri^e/inobedientia ? multorum huius generis monftrorumcaufaefrepoteft. '
Alij non omittunt degenerationem feminis in alienam naturam , qufatuncmuj- brutorum partes in fcetibus humanis producuntur. Demum aUj pr^cipuatij caufam horum monftrorum imbecillitatem agentis feu generanrjs appel lant C?- i^pum in nofiro cafu imaginationem multas vires habuifie arbitramurmamq, vtriuf- que parentis phantafia monfirofo foetu/ caufam pr^bere poteft: f?d mulier potif- fimuui hac redundat, non folum propter longum geftatipnis vteri curfumvfed etii q[uia in muliere imaginatio intentifiimeoperaturv ^ "

Prseterquamqijqd abfq; vi a parentum animaduerfione per quietem horrifica

fomnia repTcrfentanmf': vndefpedtra aliquando enormia cum vanjs brutorum pail- tibos phanrafi^ fe fe offerunt . Sed qui plura dehis feire defiderac, confugiat ad faufas yniuerfales in flubricacaufarumexaratasv Sic enim ortus eft puer vultu ra>- jix figura deformato , 8i hac ratione natum putamus puerum cumilla carnis rhafla circa occiput teftudiucm ajmuiantefcum ex parentum, & potiffimum ex veheraei^ ti matris imaginatione occafio ve) monftrorumjvel aliquorum animantium vt teftm- dinis formatrici facultati varias diuerforum animalium partes formandi fuppeduq- tur . Idem quoq; brutis contingere fuperins fiiit explanatum 3 dum Cornelluis Gemma diuulgabat ex cane grauida ob^errorem , catulum Accipitris capite ortum fuifle, ^
peinde facies festus a multitudine oculorum deturpatur ob copiam materiae his partibus formandis deftinatse,& ob validam fbrmatricisfacultatis virtutem: mifi yo- Jimus alTeuerare hunc eftedum robori facultatis fefiaratricis efse attribuendum', dum materiam oculis formandis dicatam in quatuor partes diftribuit * hinc poftea fit, vt quatuor ocelli a formatrice fabricati faciem foetuum fodent , : u
Tandem infantes fine collo nati, quamuis a multis caufis originem trahere pome» rinti nihilominus hunc hoftrum foetum monfttofum a copia materiae, &ab a nguftia vterjprouenifse arbitrati fumtw s npm foetus membris carnofis eratconftjtutus ,& figuram Bacchi quodammodo ifnitabatur . Vber igitur* fiiit materi^ qu® pr^ angu- ftia vteri iqxta I ongitudinemdilatari, & augeri non potuit : quapropter caput moii? ftrifcapulis annexura coaluit. ’H<ecautem tnafricisanguftia potuitefse naturalis, f cl aduentitia propter vteri alfediones , & prjecipue o^b tumores praeter naturam 1

A

Monftrorum Hiftoriai 47$
quifiuefintin m^tHcCjfiueoriisnturinpartibiis circumjacentibus ,femper ytenini feminarum anguftare ppfsuflc.
DE PRAVA CONFORMATIOtSiE BRACHIORVM, & MANVVM .
CAP. IIU.

VM Natura multis iHaqucata i!inpe4jmentis5informandisbrachijSj& manibus, errata quandoq; committarj hoc in Joco illa exarare decre- uimus . Primitiis varios fcgtus fipe brachijs natos proponemus :de- indepartuscum brachijs mutiliS)& tranfpofitis: tertidcum brachijs multiplicatis pond|fabimus > vt tandem manus quoque monftrificas
recenfeamus ,
Quoad primam dijSerentiam , Schcnchius in obferuationibus multas exarauit P hiftorias eorum, qui fine brachijs in lucem ptodierunt.Dion in Vita Auguftivtefe- rente Caelio Rhodigino , inter' munera ab Indis Augufto mifiare^enfuit Tygres Romae nunquam antea vifos , ^^dolc(centulumfine brachijs,quipedibus tantiim functionem, manuum obibat, dum arcijm intendens fagittas iaculabatur. Rurfugi GeorgiusPiCloriusfatetur fe nouifib Hifpanum fine brachijs natum ,& pedibus admodum celerem; etenim nebat, & acu expeditius pingebat , quam mulier citif- fima ambabus manibus . Immp arma bellica ita affabre pertradabac , vt nullos milies maiori agilitate ijlis vti poffet.
Iteriim Gytaldus nouit hominem fine brachijs natum, qui adultus ,Iocomanuu, pedibus mira dexteritate in accipiendo, reijciendp/ecando, i& ludendo vtebatur . Pr^eterquamquod Vueinrichius tradidit, anno duodecimofupra niillefimum, tem¬ pore Henrici $ecundi, Gemelfes in Saxonia effe natos , qui loco brachiorpm,ahs G aoferinis erant referti. Monftrum quoq: illud Rauenn^e cft natum fine brachijs anno Tupra fefquimillefimumdupdecimo, quorum loco , alas habuiffe Auihores memorant.
Pariter lacobus Ruffus memipit puellae iSne brachijs natae Priuerni , anno mu- di Octingentefimo tertio fupra trii millia , quae, praeter brachia , reliqua corporis parte optime erat conftituta,vtin figura i. vnufquifqj poteftintueri . Quaehiftoria a Licofthenequoq; recitata fuit, .
^ Sed iuxta relationem eiurdetn , A uth0ris , anno Domini fupra fefquimillefimum vigefimo o(5i:auo,muIier fine btachijs tiara efi Francfordi;£adMoenum,quaeaduI- ta, licet manibus carerer, miraagiiirar^ pebibus vtebatur : nam arrepto pedibus calamo litteras elegantes exarabar, colum tradabat, pecunias numerabat, & fub- jj tilifijma qu?q; opera digitis p^dum moiiebj^tur .
Item Nicolaus Rocheus narrat yi/diffe mulierem fine brachijs , anno Domini fupra fefquimillefimumquadragefim'o,irtcftfiro Amandino Allifero , qu? pedibus, vice manuum, cyathum apprehendelrat,& more belligerantium, arreptis baculis, tympanum pulfabat. Pareusquoq; ilutcti^e mulierem fine brachijs multa operante obferuaffe memorat .
Amplius anno Domini fupra fofquimillefimum quadragefimo odlauo , menfe Aprilis, Mifena?, iuxta fententiam Eicorthenis, ortus cft infans , loco oris , exiguu habens foramen, fedtnagis adtnirandumeft, quod brachijs carebat , & vnico tan¬ tum crure nitebatur, vt figura Il.demonftrat. Immo Hali Rodohamin CQrpmen* tarijs ad artem medicinalem Galeni feriptis mandauit , fe quandoqj confpicatum fuiife virum yalde diminutum,qui brachijs, Sepedibus carebat .
Rurfus in Agro Piceno, vt Cornelius Gemraadiuulgauit,inf^.n^ quidem fine
brav

Lth.$>ohfer^ jL. 4 ieci^
I 2r,-
Z, 4. Serm^
comtu.

L,i. Itineri

Lje Uonf»

l

/» /.iie cur. tnorb.c.ix*

IL
Vir careni brach^s.

Vlyfsis Aldrouandi
\
\

1. Puella fine brachijs ^

Monftrorum Hifboria.
/•
/

II. Infans fine brachijs,& vnico crure ,

47^

yly Idrouandi

A/
JXvJ,

In fa tts fffle brathi j s , pedibus

V

l

\
Monftrorum Hiiloria. 479
brachijs in lucem prodjit, fed pedibus etiam carebat j & Licoflhenes ,anno Mu* difeptingentefimo reptuagefimo fecundo fupra tria millia id accidide publica- uit; vtiadgura IIL cernitur .
Prtedidis additur alius partus fine brachijs , in Thracia narus , anno Domini fexccntefimo primo . Vbirnuliei: enixa eft fetum monftnficum , & quali Naturae piaculum; cum neqj [manus, neqjBrachia haberet, deinde ratione reliqutecon- ftitutionis corporis , effigie, & formaiufia carebat; etenim oculorum, ciliorum, & fuperciliorum erat expersi & ad coxendices cauda infiar pifeis illi adnata depen¬ debat. Hoc autem opus Naturae valderaonftrificum , Mauricius Imperator confpi- E catus interfici iulfir, giadiumq; fiatim efi exofcularus . Mater aurem, qu^monftru ediderat, cum fua culpa id procreatum cfle non arbitraretur, crimine fuit abfoluta; Figura im. hoc monftrum manifeftac,
Cardanus quoqi monimentis niandauitfe vidilfe quemdam ambobus brachijs carentem, qui dextro pede haftam vibrabat, vefiem fuebar, edebar, fcribcbat,& in acum filum emittebat, neq; multos teftes defuiflTeafieuerat, cum res publice age* retur. Item lulius Csefar Scaliger eumdem hominem , nomine Antonium, bra¬ chijs carentem , qui fe Neapoliorcum prjedkabat,in Allobrogum prouinciaobfer- ualTe tcllificatur, qui omnibus miraculo fuit: etenim 5 prteter enarratas a Cardano operationes, vt inquit Scaliger , clauum in alferem p^enirils malleo adigebat , de¬ inde miraceieritate, conuerfis ima'l!ei auriculis illum extrahebat . jp Hominem huius generis monffirqfi v-ifum fuilTe anno vigefimo odauofupra fefquimillefimura Licofihenes rccetifuit., Pareus autem hominemquadragenariu confpicatum effe Lucetite affirmat , i quadrato corpore , brachijs carentem, vt icon V.monftrar ^qui omnia munia, quae manibus perfici folent, feliciter obibat; quan¬ doquidem trunco humerij capite, & collo adiutus fecurim in oppofitum palum vi¬ brabat maiorii<5tu,quarn quilibet alius manu id prseftaret. Flagellum Aurigietatita vi diftringebatjVt magnum firepitums aere perculTo, ederet. Praeterea pedibus ede¬ bat, bibebar, talis , & aleis colludebat; fed tandem latro, & ficarius deprehenfus, & comprchenfusjlata vltimi fupplicij.fcnrentia,ftrangularus , & rotse affixus fuit.
Cteteriim loannes Schenchius /enior,fiue eumdem, fiue alium eiufdera5eratis,& conftirutionis corporis, brachiis carentem, qui fe Heluetium prtedicabac, vidit Ha- genoe, vbi, prteter alia a Pareo narrata , ratpumfagi craffitudinis brachii , mento, 'G & humeris apprehenfo, & euaginato gladio, vnicoicrudifficcabat, & fimilimodo arreptam bipennem ia ciefignatum locuin tabula parieti adhaerente exade im¬ pingebat. ,
loannes Georgius Scbenchiqs meminit alterius vtroqj brachio carentis, qui confpedlusfuic HaIieSueuorum,anno Oi51:uagefimo fexto fupra fefquimillefimum, quiThomas Schuueicken appellabatur, & qusealii manibus ingeniofiffima opera, eadem ille pedibus incredibili folcrtia perficiebat , Immo Schenchius faterurfe vidiffe feripeuram pedibus ab hoc homine exaratam tam eleganter delineara,em- blematibufq; variis circa margines exornatam , vt proculdubio periciffimos ,qui in ciuitatibus munus publicum feribendi exercent jpoflTet fuperare.Proptcrea epi¬ gramma in dexteritatem huius viriconfcriptum apud Schenchium efi huius tenoris, ^Jjtpd digitis alij Haat^hoc praBat idipfum
SchuuetcV.erus mira dexteritate pdnm .
Is pie depingit decoratas fyrmate ver fas ,
Ille cibum pedibus^ carpit.^ ^ omne facit .
Hoc opus effe Dei mirandum nemo negabit ,
modo peEius habet quod ratione valet.
De hoc viro fine brachiis nato multa polTent alferri tefiimonia , fed infias? ora* nium fit dodliffimus Camerarius , qui de illo htec verba prodidit. Mira eft proui- dentia, & folicitudo N^turcCjquam rerum omnium Opifex ei tanquam optimse ma¬ tri affignac.Quandoquide ea,mebris animantia diftortis,vel mutilati?, aut debilita tis,veletiapenitiis deficietibus,plcruq, aliis mebris praeter fuuofficiu,cui sutdefti n ara , tale robur, & dexteritate, ex cotinua cofuetudine fuppeditat,vt miru fit didu. Nacu efsecnus Comburgijapiid nobilej&prseftantiffimu viru Erafmum Neinftet-^
terum.

rrr.

MonUrum necatum iajfa I mpe-' r at oris,
ini.
Lnij.de Sub tiL
Exercit,
Et 24'
V.

Operationes hominis (i^ ne manibus

1

4S0

Vlyfsis Aldiouandi

IUI. foetus fine brachijs cum cauda pifcis .

Monftrorum Hiftoria r 481
L
V- Homo quadragenarius brachijs carens ,

S s

T horna t Scbuuetker.

operationis 1 hom^ sine brachys ,

4g2 Vlyfsis Aldrouandi
terum . Is enim cum nulla erga nos benignitatis pr^termifiifet officia , iuffit accer- firi ex vicinis falinis Sueuicis Thomam Schuueikerum tunc annum trigefimum primum agentem, & ex honeftis parentibus natum ; qui, licet mater fua abfq; bra- chijs,eu peperifTetjnihilominus omnia manuii munia, pedu fubfidio exequebacur.
NamcucDin,ed|riorem locUm, qui altitudinem atquabat tabui?, in quoefculenta erant appofft-ajConfcendilFet, apprehenfo pedibus cultro, feindebae panem, & alios cibos, & pedibus tanquam manibus poculum ori porrigebat . Abfoluto pra- dio, pedibus pingebat, eundis videntibus tam elegantes litteras latinas, &gcr- manicas vt earum exempla, qnafi rem adrairandamnobiscum fumeremus .Deinde gladiolo parabar calamos ad Icribendum apriffimos,quospoilea nobis donabat.
Cum effiet in his rebus occuparus,diligenrer inlpeximus formam pedum, quoru digiti erant ita oblongi, &adres apprehendendas idonei , vt procul intuentibus manus viderentur . Hoc fpedaculum fane iucundum ,& nobis gratum fuit. lufsus etiam fuerat paiilo ante Catfarecc Maieftati , nempe Maximiliano Secundo, cum Halam vrbem ad comiti.i fpirenfia tranl?reC3& Eledoribus Palatinatus , atqj Saxo- nix, Ludouico,& Augufto fe exhibere, quorum Maicftas,& Ca?lfirudo,bancadmh randam Narunt compenfationem,non abfq; munificentia, & cum admiratione fpe- dauit . V nde poftea ioannes Poftius Medicus, & Poeta eximius operationes huius viri fine manibus coram maieftate C?farea peractas hoc elegantiffimo e pigram* mate illufrrauit.

A

■Afira ftdes pedibus dextre facit omnia Schttueiker Cui Natur a parens brachta nulla dedit .
Nam^ibibit pedtbui»pedtbus fua fer cula fumit ,
Voluit his libros ..pr^par at his calamot * litterulas pede tam bene pingere nouit ,
Arti f cis fuper et grammata duU a manu,
Maximus h^c Cafar Bupuit quondam Aemilianus ,
Donaqi f cribenti largus koneHa dedtt :
Omnia namqi pote H vigilans induBria-, quodqi Naturaipfa negat^perficit ingenium .
Pristerea non piget addere aliud epigramma a Schenchio propofitum? &con- feriptum de eodem Thoma Schuueikero brachijs carente . \
T hornas Schuaeikerus mirand^ fortis homullus ,
^mm.dttem pietas -i tngeniumq\ facit.
Has fine brachtoUs vitales Luminis auras ,
Afpexh Sueui fub vada lenta Nigri ,
Ne Natura tamen litem pateretur acerbam ,
Robur ei tribuit fortibus in pedibus ,
^od dextris alij traCi ant^peraguntq'-, fniBris ^ ille mini Uerio perficit omne pedum .
Nam btbit-) cfr fcrtbtt pedtbas^ comedttq^ facitq\
' cingula , mireris ,fi videas hominem .
Optimus eB calamus crena fcriptortbus vnca ^em mira adBantiprapar at arte tibi ;
Nttnc Bupuit Ca far Maxemilianus i eiq;
Scribenti quondam largiter ara dedit.
Mirati Comttts^admiratiq-, Barones ,
Mirandi nobii propo fuere modum ,
Membro alfj accedit fi quid de ce [fer it V ni
H pc hoc exemplo eB mqxtma naB a fidem ,
^uid non continuus Naturaperficitv fus^
] Vtdi hominem bene fit, quippe meretur, ei .
Nomo sine Nofira etiam tetate , fcilicet annis elapfis , nimirum anno fupra millefimum i & hraehqs Bo- fexcetefimum vigefimo odauoiuuenis brachijs carens Bononiam peruenit,qui co- nonia vifus ra populo operationes hadienus enarratas pedibus optime peragebat, & prgter illas tormentum manuarium explodebat ,
BRA-

B

/

Monftrorum Hiftoria .

481

BRACHTA mvtilata,et
TRANSPOSITA.

E

^ACTENVS verba fecimus deilfiSjqui fine brachijs nati funt. Modo hl examinandi funt illi partus monftrifici , vnico brachio, vel horum aU |j tero mutilato, vel cranfpohto orti funt .Quandoquidem Orofiushi- ftoricus fcriptum reliquit,qudd,irapendente bello Macedonico, ni-

I mirum C. Petilio, & C. Valerio Confulibus,Sinucff^ puerum vnico

brachio elTe natum. lulius tamen Obfequens , puellum vnico brachio ex ancilla, C. Valerio, & M.Herenio Confulibus j prodijlTe atteftacur . Nos tamen in pr^efentia damus iconem foetus vnico brachio , & etiam imperfedo nari : hqmdem digi¬ ti pauci, & male erant formati: h;ec figura in publico Mufeo inuenta exhibetur fub numero. I.
lacobus Rufus in fuo opere de conceptu humano, retulit quondam Amiterni duos infantes natos elTe, quorum alter omnibus corporis partibus redeconfiitutus erat, p pr^ter pedes 5 qui erant tres : tertius enim cum tibia ex poplite finiftro originem ducebat. Alter vero puellus tribus quidempedibus erat refertus , fed dextro po- ftea brachio carebar. Huius fecundrfoetus vnico brachio nati , anno Mundi odin- gentefimo decimo nonofupra tria miliJa,Amicerni,Licofthenes meminit, & in figu¬ ra II. oftenditur. ^
Sin vlterius progrediamur,incidemus in monfirificum hominem, qui brachiorum alterum integrum, alterum vero mutilatum habebat . Hic narus cft annofupramil- kfimum,& quadringentefiraum nonagefimo feptimo,in pago DirliftoifF, diefexta decembris , corpore bene conftituto, led brachium finiftrum vfq; ad cubitum tan¬ tummodo erat conformatum , in cuius extremitate carnofus tumor inflar parua? nu¬ cis eminebat. Alterum brachium erat quidem integrum, fed manus in tres tantum d/g!tos,& pene copulatos erat diuifa. Hic puer fuit educatus , & cibum atq. potura G non modo monfirofis manibus capiebar, fed etiam pecuniam numerabar , rationes fubducebat,eafdcqj elegantifiimis charaderibus libro afiignabat. Deinde cartera munia exercebat, quse ab alijs hommibus vtraq; manu perfeda fieri folent. Vixit, referente Licofthene 3 vfq: ad annum fiipra fefquimillefimum quinquagefimum fe- ptimum, quo tempore iam annum fexagefimum aetatis fuie fuperabac; eratqj illius form^^qualis in icone III. fpedandus proponitur .
Viuicctiam hodie Bononite adolefccns annorum fcxdecim Thomas Bug anel¬ lus appcllatusjcuius brachium dextrum in cubito terminatur, vbi rudimenta qufda digitorum,& vnguium apparent. Pariter, dum h.TC feriberemus, anno fupra mille- ilmum, &fexcentefimum quadragefimo.,dic vigefima odaua lunij vxor cuiufdarn fabri lignarii puellum integris partibus, prteter finiftrum brachium, enixa eft.quod in cubitum definebat, vbi rudimenta confufa digitorum, & vnguium confpiciuntur, Cteteriim fi conu erratur animus ad monftrificos partus brachia tranfpofira ha¬ bentes, proculdubio multos in medium afferre poftemus; fed horum vnum, aut al¬ terum exemplum fufficiet . Primum memorat Caelius Rhodiginus natum in vico patrii folij erat quidem partus quadrimcftris,fed magnitudinis infolitx. Corpufcu- lum erat integre formarum biceps cum duobus brachiis fuo loco collocatis, fed ter¬ tium brachium inter vtrumq; caput ex humeris furgebat .
Alius infinsmonftrofus natus eft Stetini, in fuburbio, anno fupra fefquimillefi- mum quinquagefimo quarto, vt annotauit Licofthenes, ex Fincelio^. Hiefoetus, proEter a! ia monftrofa, brachium finiftrum habebat tranfpofitum,q uia locum auris occupabat. Deinde cognofei non, potuit, numfaetus vei mas, vel faemina , vel An¬ drogynus eflet. Infuper brachia, & crura infantis ofTe continuo rigebant fine iun- duris , cubitis , & poplitibus . Manus , & pedes erant penduli tanquam fradi : hic
S s z partus

IL

Homo hr4* chio mutila to»

III.

X. 24* lo^ •
anttq^eaf.Z

iiir.

)

484

.Vljfsis Aldrouandi ^ 1. Foetus vnico brachio» J

s

Monftrorutn Hiftoria.

485

II. Puer vnico brachio, & tribus pedibus

S S 3

485 Vlyfsis Aldrouandi

III. Monftrum altero brachiorum mutilato .

Monftroram Hifloria.

467

IUI. Infans brachio tranfpofito .

%2»deCcf/,

MAterU "de fe£tus quid ederetur.

Materia inepta ad formam»

Uorhi vis

Cdufa tra- fpositioms partium .

Mola eft eaufd mon’ ftrorum.

^mhecilli-
idsfaculta
SIS,

4S8

Vlyfsis Aldrouandi

E

partus mortuus in lucem egreiTus eftiquamuis inaluo materna viueretiCuius figu¬ ra in numero IIII. collocatur .
In inquirendis horum monflrorum caufisjnon erit confugiendum ad monOrificos genitores: quandoquidem, iuxta Ariftotelis dodrinam jCx parentibus la^fis , atque mutilis jfilij interdum m\]rilati,^interdum minime I^fi oriuntur. Namqj vbi defi¬ cit vigor paterni feminis in conformatione alicuius partis , interdum virtus fpiri- tuofa feminis materni ira operatur , vt in procreatione illius membri, defcCtum pa¬ terni feminis fupplcar. Verum, in hoc cafu, omnes Authores in hanc veniunffenre- tiam, monftra mutilata ex inopia materia originem trahere . Verum quidem efl, quod, in hacaffignanda caufa, hac dif indionepofTumus incedere, nimirum dice« do partus monfrifcos, vel magnis partibus corporis, vel uti braebijs effe mutilatos, vel paruis tantummodo partibus carere. Quoniam fi raagn^ partes, vt brachia de- fint,quod contingit in noftro cafu j tunc cum viris erudiris afferendum erit, talia monftra ortum trahere ex defedu illius mater2«,quse conformationi illius partis competebat : etenim quando foetus parpis caret partibus , nempe vel oculo , vel aure, & fimilibus ,tunc poterimus affeuerarc id oriri cx defedu illius materia?,qu2^ dimanauit exrefiduo alimenti partium fimi liura in corpore genitorum.
Nifi velimus caufam horum monftrorum referre fn illa portionem feminis dica¬ tam generationi membrorum mutilatorum, qutc facunditate careat , alijs pjrtibus feminis perfedam naturam retinentibus : aut quia ha?c portio feminis vltimara perfedionem in teftibus non fit affecnra ; aut tandem quia eius vigorin vtero pro¬ pter aliquam caufam, diffolutus, & diffipatus fuerit, (^ocircahinc dimanauit alia ratio huius cifedus, & eft quando materia ad recipiendam formam membri defi¬ cientis, in primordio generationis fuerit inepta: haede re in fubftantiam viuentem tranfmurari non poteft.Et fic foetus vnico tantum brachio, vel brachio mutilato in lucem egreditur .
Quamuis fepe etiam hoc vitium ab anguftia receptaculi foetus prodeat,&po- tiftimum quando foetus vitiatus vnacum mola, vel cumalijs foetibus perfedis , & iuft:^ magnitudinis conceptus fuerit . Immd , breuitatis ftudio , omi^a phantafia, qu^ materiam augere, & diminuere non poteft , pofTemus hoc vitium reducere ad morbos, quibus aliqua pars festus in vtero mutilatur, fed de his hadenus .
Quantum attinet ad membrorum tranfpofitionem ,aduertendum eft, quod caufa principalispoteft effe praua vtcriconfbrmatio , fiue fuerit naturalis ,fiue aduenti- C tia: quandoquidem fi propter obliquitatem matricis, vel propter tumorem eiufd£, materia ad formandum brachium dcftinata,in proprio loconon poflit dilatari, de¬ lata in alium locum, vel collo, vel capiti agglutinatur, & ibi formam brachij induit. Hinc foetus produdus , cum brachio , vcl alio membro tranfpofito ad virales au- ^ ras egreditur . Aliquando caufa referri poteft adplacentam vtei'i,qureadhcerens fundo matricis, munere iecoris in mulieribus privgnantibus fungi folct. H^c igi¬ tur placenta, fi maiorem nancifeatur molem, quam oporteat, vcl in alieno fitu a na¬ turali ob quamlibet caufam augeatur, tunc materiam formando fesrui dicat am a . naturali fcdepellit; idcoq; mooftra fuperius deferipta refulcant.
Neq; in hoc cafu mola eft omittenda , qua? nil aliud eft , nifi fubftantia carnis ex vitiato femine in vtero , velante procrearam foetum, vefpoft, vcl vnacumipfo p conceptu generata fiquidemh3»c, propter duritiem .alicui membro foetus impedi¬ mento effe poteft , ne ipfum in proprio loco , fed tranfpofitum formam propriam induat. Cieteriim caufa huius effedus potius a motu, &ab agitatione materia fe¬ minalis pendere poteft : quando mater concipiens vehementi motu , & vaga agita¬ tione vexatur , vel quando percuffionem ventris incurrit .• nam tunc illa materia, qu^ ad fostus formationem rpcdaf,diuel!itur,& a naturali fede in alienam tranfpo- nitur; hacqj ratione brachium, quod ex humeris pen dere debet , a collo interdum originem ducit .
Non negamus quidem , inproducendo hoc eftedu , imbecilliratetn facultatis operari ;qu^ facultas illa eft , quae confufte, & rudis materia in vtero exiftentis partes fegregat, & ad federa deftinaraifi tranfraitric : quando igitur talis facultas , ob languoreiBjfuo munio non fungitur, Sc virtus formatrix magno vigore potitur,-
tunc

Monftromm Hiftoria . 489
tunc magnum impendecpcriculum , ne membra abfqi vllo ordine in foctibus pro¬ gignantur .
Prjeterquamquod Natura in conformatione partium foetus a vifciditate , & len¬ tore materise interdum impeditur , ne vnicuique membro fuam fedem diftri- buat:etcnim materia renax difficulter diuiditur3& tunc yis formatrix yalidajin ma* teriam licet in propriafede minime locatamoperatur : quandoquidem agens na¬ turale circa materiam difpofitam femper verfatur, ytilia debita forma induat» etiamfi illa materia a loco deftinato fuerit remota .
•
E
BRACHIA MONSTRORVM MVLTIPLICATA .

ATVRAMaliquandoin fsetibus^brachia multiplicareobfcruatumefi: inmonftris varijs aetatibus in lucemeditis. Primum rcuocanduseft ad memoriam iile foetus antea defcriprus, in Agro Tigurino natus , anno Domini fupra fefquimillefinrjum trigefimofexto » vt Conradus Licofihcnes hiftoriographus rccitauit Erat enim refertus tribus bra« chijSj & totidem pedibui ,■ quarouis poftea duo haberet capita ,fuitqi valde fimilis illi^qutapud Heluetfos in Pago GofTouUjante fexennium in lucem prodijt.
Immo lulius Obfequens fhonimenris mandauit, P. CralTo3& M. luuentio Con- fulibus 5 foetum tribus forachijs refertum ab vtedo muliebri emerfiffe . lacobus eri^ ' Rufus in opufculo de conceptione , degeneratione hominis, meminit pueri tribus brachijs, &: totidem pedibus praediti, qui, vt hiftoria Romana rccenfet , Venafri ortus eft, cuius foetus effigies in figura f.monftratur*
Quid? aliquando pufiones quaruor brachijs fuifie confpedos hiftorise memo¬ rant. Etenim collegimus ex Licofthene,qu6dannoantenatum Chriftum fupra cen- tefimum fexagefimo fecundo, Theatri Sedicini infantem quaruor hrachijSi& totide ^ pedibus vifum fuiffe . Quarouis ahj, vt loannes Georgius Schenchius legant hunc puerum TheaniefiTe ortum, M Marcello, & P. Sulpitio Confulibus. Item, ex rela¬ tione Iuli) Obfequentisjanno ante Chriftum narum fexagefimo fupra centefimum, . T.Gracho Confule, partum quatuor brachijs infignirum Antiquitas conrpicata,& admirata fuit . Rurfus anno ante natiuiracem Chrifti cenrefimo trigefim o tertio , puer cx ancilla quatuor brachiis, & totidem pedibus.referenre Licofiene , ortus eft.
Iterum anno Domini fupra millefimum, & trecentefimum 0(fiuagefimo nono, in Italia, aurhore Licofthene, infans quatuor brachiis , & totidem pedibus vjfus eft, qui c^Ieftr iauacro a fperfus, illico expirauit. Hic puer monftriffcus forte conuenk cum illo, qui in Italia natus effe perhibetur, eo tempore, quo Veneti, & Germen- fes fiedus iniuerunc . Alioquin anno fupra millefimum , & quadringenrefimum de¬ cimo tertio ,uifafuit puella fed biceps quaternis brachiis,& totidem pedibus pr^- ,:j dita, quse in BoioariaAquilonar(inter Danubium, dc Alemanum fluuios auras vi¬ tales haufit .
Prope Effelinguam Neceari, anno Domini fupra fefquimillcfimum vigefimo oftauoj ex hiftoria Eicofthenis, monftrofus infans fuir confpcdus cum quatuor bra¬ chiis, & totidem pedibus. Immo fubfequenti anno, vt annotauit louianus Ponta- nus, nimirum anno Domini fupra fefquimillefimum vigefimo nono, die nona lanua- rii, mulier in Germapia infantem mafculum quaternis brachiis , & totidem pedibus i refertum enixa eft . Huic alium fimilem narrat vidiffe lacobus Rufus Chirurgus Heluetius genitalibus maris, & fgmina? refertum eius figura , qu^ in icone II. de¬ lineatur .
Pariter, ex lacobo Rufo , in Angliajanno Domini fupra fefquimillefimum quin- quagefimo fecundo non procul ab Oxonia, puellus biceps, quatuor brachiis, & vni-
co ventre natus eft. Denuo die vigefima feptima Decembris anni fupra fefquimU-
kfimum

MonUrtim tribus hrti~ chijs natu •

T.
MonUr^ quatuor bra cbqs nata.

MonUrum ex ancilla natum.

MonBrum
brachqs
quadrupli-
catis,
IL

490

Vlyfsis AIdrouandi

r

I. Puer tribus brachi js, & totidem pedibus natus .

i

V

Monftrorum Hifboria / 49*

II. Fnus quaternis brachij s, & pedibus.

I »e«

'Mdnus tuor fex dtgtti .

ill.

Homines multis hd - eh^s in In¬ dia.
mr.

CdH f a mon Jirs multis brach§s

T artus mon Jirofi in mUa.

MonBra

vita *

4P2 Vlj^fsis Aldrouandi
Icfimum quinquagefimi quinti, in pago Freyuuecrfc non procul ab Adorffio oppi¬ do V ortlandia? , puer , quatuor braehijs,& totidem pedibus, fed capite duplici fuit obferuatus , qui abaluo vxoris fabriferrarii exiuit : quamuis Licoffhenes tradiderit fexum huius f^tus fuifTe ignotum , quoniam fedem genitalium vrabilicus tantum occupabat.
' Intelleximus etiam a viris fide dignis, nuper in Agro Fcrraricnfi , nempe anno fupra ferquimillefimum feptuagefimo nono , die vigcfima quarta luiii, vefpertino ■ ingruente crepufculo , monftrum quatuor brachiis infignitum in lucem prodiiffe, cuius fingula’ manus fex digitis erant referta? . Nos in pr^fentia exhibemus Ledo- ri fpedandum monftrum hermaphrodicicum quatuor brachiis3& pedibus integratu, ^ cuius icon in publico Miifaro iniienta efl: III.
Circa multiplicationem brachiorum, Authores inter fe fententiis variant* quan¬ doquidem Conradus Licofihenes , in fua hiftoria duobus in locis de brachiis mul¬ tiplicatis verba facit, & femper vbiq; ha?c plura brachia Nationibus quibufdam af- fignare videtur, quafi nobis infinuare velit, homines tot brachiis refertos inter mcnftra non effe rccenfcndos .
Horum meminit Primitus, quando recitat. A’Lufiranis nauigantibus , in medio itinere ad Calecuthum, vbi Cynofnra videri non poteft , reperti fuiit in quadam infula homines duobus brachiis ,& totidem manibus in dextro latere muniri , auri¬ bus afininis, dc facie humana , qui more ceruorum currunt. Alibi vero , ex aliorum pariter relatione , fcrjptis mandauit heee verba IriGeftis Alexandri Magni Mace- g donum Regis legimus, in Indiahominjes verfari fex brachiis, &totidera manibus refertos, qui toto vitte curriculo nullam valetudinem aduerfam incurrunt ; quorum effigies in icone JIII confpiciturifi tamen Licofihenes, in his feribendis a redo ve¬ ritatis tramite non recefierit.quod in dubitationem verritur Quandoquidem fi Na¬ tura in conformandis foetibus errans, interdum fepticipites generauit , vt fuperius fuit demonftracum,cur a! iquando pueros etiam fex brachiis rcfertos,& hcxachiros producere non potuerit ? qui pofiea, Alexandri Magni aetate , obiter in aliqua re¬ gione remota confpedi , tanquam varitB hominum fpecies fuerint crediti,- fed de hislegendaeft Rubrica differentiarum capitis primi huius bifioria-, vbi htec figura V. erat collocanda .
Si vili partus monfirifici ex vberiori feminis copia caufara fortiri feruntur , pro- culdubid monfira multis brachijsreferraad pr^edidos partus reducenda funt. Pro- ( ptereaquod Philofophorum, qui de monfiris fcripferunt, lententia eft , fi quando animal fua natura vniparum, vt homo, plus ipateriie feminalis in congreffu exerc¬ uerit , quam necefie fit ad vnius animalis prdereationem , fieri non pofie , vt ex ea tota materia vnum tantummodo anima! generetur: propterea inde, vel gemini, vel pluresfoetus refulranc . H/ncfit, vtpoffeahuiufmodi partus portenta ,& monfira effe ferantur; quoniam, pr^ter confuetam naturte legem, procreantur . Quamobre partus fuperfluis patribus integrari , quarum exempla in fuperioribus figuris ha¬ bentur, eamdem effe caufani, qu.T Geminorum ,& multiparx generationis, af- feueramu^.
Etenim ex copiofioris feminis effufionCjquam pro natura partus requiriturjmul- tiplicationem partium fieri liquido confiat . Sic narrat Diuus Auguftinnus , fua setate natum in. Oriente puellum, cuius partes fuperiores erant duplicatae, cum ta¬ men inferiores parces tantummodo fimplices efient: nam quatuor brachia , & qua¬ tuor aures habuiffe perhibetur ,quHamen aliquandiu vixit. Pariter C^lius Rhodi- ginus diuulgac vifos fuifie olunin Italia duos partus monfirificos huius generis, ni¬ mirum qui partes multiplicatas habebant, quorum alter mafculini , alter foeminini fexus erat; fed mas cito interijt,cum tamen ffmina, prmter omnium expedatione, ad annum vigefimum quintum vitam produxerir,& tamen hoc condicionibus roon- firorum aduerfatur -quoniam hmc fere femper breuioris vit^ effe dicuntur: fiqui dum inuita Natura oriuntur , pariter etiam viuunt . Ex his igitur breuiter expofi- tis, vnufquifq; caufammonftrorum multis brachijs proditorum elicere porerit,que in excedenti vbertate materio confifiir .

Mon ftrorum Hiffcoria i 49h

III. Monftrum hermaphroditicum quatuor brachijs, Sc totidem cruribus.

T t

(

4P4

Vlyfsis Aldrouandi

III I. Homo fex brachijs refertus.
y

I

MonArorum Hiflorig,

4PS

VITIATA MANVVM , ET DIGITO- . RVM CONFORMATIO.

VI hoc mirum videri non deber, fi non pluribus compIe6iamur mon- firofas manus, quam brachia : quandoquidem hx partes adeo fimui copulatae funt, vt Authores alteram pro altera identidem nominer. Namqj certo certius cft quod Hiftor|ographi deferibentes foetum fine brachio , ipfum fine manu natum effe pronunciaru nt , & viciflira monftrum fola manu mutilum brachio carere retulerant. Etenim Licofthenes in Chronicis, pofteritati mandau3t5qu6d anno Mundi fepringentefimo feptuagefimo quarto fupra tria millia , in Piceno , puellus truncis manibus ortus cft,&HaIi Ro- doham in commentarijs ad artem Medicinalem Galeni, hominem viuum fine mani- bus fe cODfpicatum fuifie tefiificatur; quamuis pofica vna cum manibus etiam bra¬ chio carucrit.
Pariter Aretil,anno Mundi feptingentefimo nonagefimo fecundo fupra tria mil- p lia, puer vnimanus vifus eft , fi veritas in Hiftorijs inuenitur . Item Romir,anno Mundi odingente fimo feptuagefimo fecundo ftipra tria millia, ancilla puerum al¬ tera manu mutilum pdidic. Et lulius Obfequens meminit puelliE fine manu nat^e Priuini .
Scbench ius aurem in Obferuationibus deferibir puellam manibus truncatam, non a naciuitare , fed quia vi morbi deciderant , non fecufac fi ferro amputata? fuif- fent, trunco tamen ilt^fo : hac de re in vijs elcjrmofynam quaeritabat. lacbbus autem Rufus, in fuo opere de conceptu, &: generationehominis,infanrcm manibus mutilatis a njitiuirate fc obferuafTe tcftatur : cum tamen reliqua corporis formaiu- fta, & perfeiSia clfct ,& rationem monfirofi p.artus imperfedo femini attribuit , Huius effigies in cone I. exprimitur .
Puellam pariter trunca manu , cum quodam tumore , vnde manus prodire debe- ^ bat, Leuinus Lemnius fe obferuafTe fatetur . Hanc igitur contredandam Parentes illi libentiffimc exhibuerunt : ideo Leuinius contadu deprehendit in tumore illo articulos ,qui Naturs munere erant erupturi, conuolutos , atq; in fe fe retortos, itaut nullum digitorum rudimentum pr^ fe ferrent . Quandoquidem omnes partes manus , quibus illa explicari , & complicari folet,in primordio generationis deli¬ tuerunt . Tunc igitur, hoc animaduerfo, erratum , & vitium naturae inde contradu pronunciauitj quia illa facultas formatrix, quic procreationi foetuum famulatur, a li¬ quo impedimento prohibita fuit quominus articulos perficere, & illos in fpatiofaru , & decentem manum formare, & extendere potuerit .
Nam macer huius puellcC lienis duritie laborabat, ^ quoniam femella? in mater¬ na aluo morantes in larus finiftrum declinant,vbiiienrefidec;hincconicdauit Le? j-j uinus, quod illa vitiata manus , ex affedione,feu tumore huius vifceris ,cui manus monftrofatanquatnfcopulo adhecrebar, informem, & indecoram figuram confe- quta fuerit.
Quemadmodum Natura, vthadenus fuit relatum, impedica fuas non obit fun- diones in formandis manibus f^tuu,viciffim ab alia caufa follicitata digitos manuu, & pedum in aliquo foetu ita multiplicat , vt infans quandoq; duplicatas manus in vtroqj brachio, & geminatos pedes in vtroqj crure geftare videatur .
Huic non diffimilem puellum deferibir lacobus Ruffus , in opere de conceptu, & generatione hominis, qui geminatis manibus,atq; pedum digitis , cjeteris membris rcdcconftitutis, in lucem prodijt: quemadmodum icon II. exprimit .
Amplius, ex lulio obfequente, puer quadrimanus memoratur, natus anno Mundi odingentefimo trigefirao fupra tria millia. Et nuper Terracinac quadrimanum foe¬ tum multi confpexerunt , Sc admirati funt .
T c z Iniu.

MonUrum fine manU’ bus .

Lib>$tC4p,6
I.
L.4. deOc»
cult.nat,
mirac,c,j^

Caufa pro¬ dicit

Manuum
multiplica¬
tio-
Lib,^.
ir.

4P5

Vlyfsis Aldrouandi

I. Infans manibus mutilatis .

I

Monftroiuiji Hiftoria

II. Infans geminatis digitis.

\

•'i a
A

. f. ^ c

ar- ;
T t 3

t

498

Vlyfsis A Idrouandi

$fa»as di-

III.

Caapt ma~ pus

lliu
V.
Z.y.
pbfer,!').

^xercit.
199*

Mala digi^ torum con~ formatio.

l/f ?4» If'

Infuper Natura in conformandis fotuum manibus, alijs impedimentis vexata, 6c alijs caufisfoDicicata, manus <iui<dem,& pedes jeqtjo, Scconuenienti digitorum nu¬ mero integratas generat, fed poftea manus diftortas, & alio modo deprauacas pro¬ ducit, Idaccidifse Bonopfoanno Domini fupra millefimura , &quadr/ngentefi- mum quadragcfmo Texto, die yitima Decembris, per Hiftoriasconftat : nam hora nothis odlaua natus eft infans imperforatus, cum dencibus,&Iabijs fiflis,fed mani¬ bus , & pedibus contortis reffigiem autem monftridiftorfis manibus , & pedibus Ambrofius Pareus exhibet, qualis in icone | II, confpicitur.
Diftortio manuum in memoria reuocauit manum deprauatam hamatam , & mo- ^ ftrilicam in materna alno conformatam , occafione gammarorum , cuius hiftoria le- ^ genda eft apud Schenchium libto quinto obferuarionum recognitarum,
Projtcrea anno elapfo, nempe anuo fupra millefimum , ^ fexcentefimum qua- dragefimo, raenie iMaij, dum h^cfcriberemusjperuenit Bononiam quidam mendi¬ cus (Etatis annorum viginti, natus in agrQ Arirainenfi momine Antonius , qui ma¬ num alteram valde monftrofamj altera tamen integra , ab vtero matris reportauit; &forra(fisob rationem non valde diuerfam ab illa, quam retulit Leuinius in tube- rofafpuelfo manu.-.namq; in hac etiam contredanda manu , tres tantummodo digi¬ ti vfq,- ad fecundum articulum , quamuis retorti,& diminuti eruperant, rcl iqui vero , digitorum articuli intra pellem tuberofo manus fimiii concreti tadu deprehen¬ debantur, hanc igitur prone , & fupine delineari gurauimus, v t Ledor perpende- re,& admirari poifir, quas foeditates in fostibus Natura impedimentis ftimulata pro- j» creet. Hfc manus monftrofa ■prone depidainicone UII.^ eadem fupine eflSgia- ta in icone V, demonftratur ,
Bchenchius quoq; memifiitmonftrofo horrenda? manus . Puella enim agens annum decimum tertium finiftram roanuni habebat j non a prima conformatione Vteri, fed poft odauum aetatis annum, monftrificam,quia in tantam magnitudinem auda eft maculisfubalbis afperfa, & adepfoda afpedu,vt magni Bufonis effigiem . repraefentaret, Praeterea cum hac raonftrofa manu nata videbatur, quoniam tadu erat mollis, nullius doforis particepsj quemadmodum fi fpongia fubftrata fuifser, articulis digitorum propter tumorem minime confpicuis . H?ee autem manus in cade seper, magnitudine, & enormi figura confiftebar,neq;ad vllas aeris, vcI Lun» niutationes crefcebat,aD t decrefeebat, Idqjobferuatu fuit anno fupra fefquimille- fimu quinquagefimo quinto, Item Iulius(r?efar Scaliger in exercitationibus diuul- G gauit,fe vidifs e matronam, qufmanumalrera duplo maiorem habebat .
Reliquum eft modp yt ad peculiarem digitorum confiderationem accedamus , Siquidem facultas formatrix in materna aluo , ingruentibus caufis agitata , manus paucitate digitorum deuenuftat ; Etenim loannes Georgius Schenchius monftrat iconem monftrifica? manus quatuor tantum digitis integrata? , cuius pollex inufi. tata longitudinem, & proportionem pra? fe ferebat. Pr^terquamquod fuperius me¬ minimus hominis fcxagenprij , cuius dextra manus tribus tantum digitis erat inte¬ grata : nihilominus cqmpuratjonis munioioaedibus cuiufdpm munificentiffimi viri diligenter fungebatur . Noftra etiam aetate, nimirum anno decimo quarto, fu¬ pra millefimum, & fexcentefimum, Bononia? verfabatur quidam Philiater Triden- finus,qui quatuor tantum digitis, ijfq; male formatis, 6? coutortis in vtraq^ manu jy erat refertus: attamen vna cum aliis medicinae ftudiofis pentada(ftyIis,Doitoris pu¬ blice legentis verba celeri calamo excipiebat,
Alonftrofum puerum, & digitis diminutum annorum nouem Ambrofius Pareus obferuauit Lutetise,anno Domini fupra fefquimillefimum feptuagefimo tertiOjqut natuserat Parpauilfo pago ,fex a Guifio oppido milliaribus , ex Petro Renando, & matre Margherita genitus.Huicduo cantum digiti in finiftra manu erant , brachio tamen non jnuenufte formato vfq; ad cubitura , & inde vfq; ad duos digitos valde deuenuftato .
Deinde cruribus carebar, & a nate finiftra figura pedis imperfeda quatuor taU'* tum digitis diftinifta proferebatur ,& exmedio dextra? natis duo digiti erumpe¬ bant , quorum vnus genitali virili erat admodum fimilis, Effigies huius pufionis ap¬ paret in figura V I.

Cseteriim

Monftrorum Hiftoria.

4P9

III. Foetus diftortis manibus , & pedibus .

«

v.

j VlyfsSs Aldrouandi

• III r. Manus monftrofa prone pi6ta .

/

\

%

1

I

f

Monflrorum Hiftoria/C

V. Eademmanus monftrofa fupine pi£ta .

V
\

e

r

Monftromm Hillomi 503
Caetcru vcluti Natura foetu quadoqidigitis diminutis c6ftituit;aflimiliterinterdii fuperfluos procreat , Quandoquidem in manibus, & pedibus obferuanturaliquan- do nimirum agnationes , quando fuperfluus adnafcirurinmanu, vel
pede digitus, ratione vbertacismateriae . Vifus eft fenim interdum homo fenis di- giti^ in vtraqj manu,& fextus inter annularem ,& auricularem erat locatus5mo- b!l^stamen, & ad vfum,fed manus erat infignis latitudinis. Quamquam Paulus Aegineta huiufmodi digitos fuperfluos quandoq; totos carnofos , nec no male for¬ matos, & aliquando immobiles eflfe fcripferit. Hanc fentenriam confirmare vi- detur HaliRodohain Commentarijs ad arte medicinalem Galeni, dum multoties fextum digitum additum vidiflfe retulit .
Hxc etiam fuit doiTtrina Plinij, & Petri Criniti, qui fex digitos in manibus filia¬ rum ,M. Coriacii fuiffe tradiderunt : bflc de caufa illas fedigitas appellabant . Pa¬ riter Volcacium virum in Poetica eeleberimum propter eamdemcaufam fedigitum nuncuparunt,cum eius manibus Natura fextum digitum addiderit .
Schenchius quoq; meminit honefl:^ matronse fenis in vtraq; manu , & pede di¬ gitis, qua: poftea filiam totidem digitis referam peperit. Accidit etiam vt , dum pralia in Geth committerentur , ibi obferuarctur homo fenis digitis longiflimisia vtraq; manu : vt author eft Schenchius .
Et Licofthenes anno fupra fefquiraillefimum quinquagefimo fexto confpicatus eft agricolam Bafile? Rauracorum , cum fex digitis in vtraqj manuiufta magnitu- p dinis, & idonea proportionisj Idalia obferuatione confirmat V^^alerfola, quiado- lefcentem annorum quindecim Arclata cognouit , anno fupra ferquimillefimum fexagefimo primo, menfe Iulio,qui vtramq; manum fex digitis decoratam, & vtru- que pedem feptem digitis integratum gerebat.
Demum addic Schenchius fe notiiffe ruuenem , qui indicem manus finiftrain tres acies diftindtum habebat , qua tres digitulos affabre reprafentabant . Vidiv mus, & nos Bononia quemdam infima fortis hominem cum fexto digito inter an¬ nularem , & minimum , fed mobilem , & ad omnes vfus idoneum , quoniam manus infigni latitudine erant referta .
Itaqj Natura non modo in diminurione , &au(ftione digitorum errat , verume- tiam manus alia de caufa itadeucnuftar, vt potius bruti, quam hominis effe videanv tur . Id manifeftum fuit in illo foetu naro in Germania, prope Laufierbui gumop* ^ pidum in finibus Heluetiorum ad Rhenumflumen fitum , anno Domini feptuage- limo quarto fupra millefimuro, & ducentefimum, qui, iuxta fententiam L/coftheni$> manus, & pedes anferis habuit; veluti in icone Vli.confpicitur.Sed nuper in Agro Regienfi,nempeannofupramillefimum, & fexcentefimum trigefimo o(5tauo,mon- ftrum huiufmodi manibus , & pedibus natum nobis viri fidedigni retulerunt .
Deferiptorum in hac Rubrica monftforum caufas inquirentes ordine retro¬ grado incedemus , diim primo monftri poftrerai caufas aflignabimus , & de¬ inceps aliorum quoque meditabimur. Cum igitur monftrofus puer vltimo loco de- lineatus, manus , Sepedes alterius fpeciei animantis habeat, illum ex diucrfis fpe, ciebus animalium integratum conftituemus : ideoqj ad horum monftrorum caufas confugiendum erit. Harum prima eft languor virtutis generantisi dum enim in fl vna velpluribus feminis portionibus hasclanguefcitjnoh poteft inde determinata particula prodire . Nifi velimus afferere vim feminis aliquando in alienam natura degenerare , & quando degenerat , tunc partes monftrofi partus , veluti in mani¬ bus, vel pedibus monftriferae nafcuntur: ficqi forma^ pedum figuram pedum anfe¬ ris vel vituli referunt •
Deinde principium materiale foetus inter has caufas eft recenfendum : quando¬ quidem , cum non fit optime difpofitum ad recipiendam manuum , vel pedum for¬ mam , tunc induit figuram alterius fpecieianiraalium ,& tunc inde pedes anferini j aut afininifacilerefu Itant.
Infuper prsetermifTo vitio virtutis alentis,5? alimenti, necnon morbo,qu® omnia poflfunc partes faetuum in alienam naturam transfigurarej accedemus ad imagina¬ tionem, quae in parentibus, & potiffimum in matre vtero gerente ita operatur , vt nota rei ab ipfa defiderats in pactu imprimatur , Quare fi auide appetas pedes vi*
tuli.

Dtgsft fa- perfidi •

L. I I.r.45.

L.ohfer.^ 2.

Z. 4, Objer,

Manus me* re anferis procreata,
VZl,

Caufe mon^
Urorum pe¬ culiares»

Imagina- iionii uis»

Vlyfsis Aldrouandi

Vll. Infans manibus , & pedibus anferinis

Monftromm Hiftoria.

50$

isilijaut anferis fieri poteft , vt facile partus pedibus \^ituiinisj vcl anferinis refertus in lucem prodeat .
Quamuisnon ignoremus id ad parentes monftrofos5& aliquandoadncfarianj venerem referendum . Nihilominus hac in re phantafia primas tenere videtur; quoniam nouimus honefiam mulierem vtero gerentem, quteab e fu oui anferis ti¬ muit, nealiqua pars anferis in fcetu imprimeretur,, & digiti manuum foetus mem¬ brana quadam, inftar pedum anferis , diftiidi in lucem prodierunt, qute poftea, Chirurgi ope diligenter ablata fuic.Itcm pr^rermittimus aliam caufam nempe virn Cacod;£monis, qui vanjs rationibus infmtes in vtero exiftences deprauare poteft, ^ Infupermiifam facimus caufam raonitroraT!,qu9'muItitudine,& diminutionc ma¬ nuum, & digitorum deturpantur; fiquidem h,xc monftra ex vberiore ,& deficiente materiaoriginemtrahereiammanjfeftarumeft. Defeendemus igiturad illos par¬ tus, qui diftortione membrorum fedatiin lucem egrediuntur etenim hrre monftra vt plurimum &x praua collocandi corporis confuetudine ortum deprauatum con¬ trahunt.
bftid in mulierum grauidarum genere calamitofum, dum hoc vitium non modo matrisjfed etiam prolis m vtero conclufse corpus diftorquet, &pcruertic. Etenim mota quolibet modo muliere, omnia etiam , qute in illius vtero funt mouerinecef- , fe eft . Prattereajli;:^ mulieres, qu^ fublig34uiis,fafcijs,auc ai<ftjs vcftibus corpus comprimunt, fobolcm quoq; repandam, djftorram , gibbam , pedibus, manibufq; obliquis enituntur; quemadmodum in icone fuperius deJineaca licet intueri .
His addendus eft idlus , & lapfus ab alto , quaeoccafiones , & fimdes iniurfead grauidam mulierem atti nentes, neccftand etiam ad proiera fpeclabunt, & penetra¬ bunt, Quamobrem ofta tenella fetus interdum franguntur, intorquentur , luxan¬ tur, aut aliaquauis enormi foeditate deprauantur . Pretcrquamqnbd huiufmodj violento cafuum incurfu, & concuftb vehementius toto corpore , rupta , & aperta vena, hismorrhagia emergit cbac de re fetuialimentum fuEducityr, Hinepoftea minuta, tenuis & plane monftfofa proles re fultare foler .

r/r Cacod^ tnonis.

Caufd dU Bortior,is memhroru»

Cafus ah alio quid praBet in htH.

DE PRAVA VENTRIS,& GENITA- LIVM CONSTITVTIONE.
GAP. V.

H

VPEREST, vr ad deprauatas alui , genitaliumpartcspondcran- dasaccedamus.Scribit Hefiodusin Melpomene Hercule quoda in- uenifse in antro virgine a ncipitis naturae, quonia partes infra vmbili , cuin effigie Serpetis definebativelutiin Hiftorja ferpenru fuit recita tu.Deinde in Thracia paulo ante Mauritij Romanoru Regis obitu, horredu mulier moftru edidit, quod vmbihco tenus riidimetu humanse formte pree fe ferebat, fed partes alui in pifce terminabatur, quod, Mauritij iuftu,fuit inrcrfcdO,
& mater, quia nihil ad hoc monftrum contuli/fet , culpa fuit abfoluta ; vc io capite antecedenti, iuxta fententiam Licofthenis,enucIeauimus .
Huc reuocanda eft memoria illius tnoftri in capite bicipitura commemorati; quod natum eft anno fupra fefquimillefimum nonagefimo odauo, menfe odtobris , inter MonBrum Augeram , & Tortonam,quod circa nares fpatio duorum digitorum , caudam habe- humanum bat longitudine fere quinq; digitorum, qu^ foramen podicis tegebat, vt in quadru- caudatum^ pedibus caudatis obferuatur. Genme quoq; anno fupra fefquimillefimum quin- quagefimo quinto , ex muliere Galla inibi habitante natum eft monftrum bifrons inftar lani, de quo fuperius egimus , fed prf ter hanc deformitatem , ex eius dorfo inteftina prodibant, & circa partem inferiorem ventris , hepar pendebat ex vulua
V V prola-

5o5

Vlyfsis Aldrouandi
A
I. Infans aperto ventre.
V

Monftrorum Hiftoria. 507
profapfum; nam hocmonftrum vtrumqj fexum participabat , &iuxta partemdes- rram mas 5 & iuxta Ja»uara fojmina erat. <
Huic non multum diffiimle fuit monftrum a Lichoftene delineatum , quod natu eft in Ploa Vortlandi? oppido^anno Domini fupra fciquimillefimum quadra gefimo feptimo. Erat enim infans ventre carens , &inteftinaj aperto corpore ex thorace dependebant , & vnibiliciis in finiftra tibia apparebat . Praeterquamquod pedes verfus caput inclinabant, & caput erat acuminatum inftar Cidaris , quemadmodu in figura I. depingitur .
Alium huius generis cafum memorat Licof!henes,qui accid/t anno Mundiodin- E gentefirnoquinquagefimo nono fupra tria, millia, & ante partum Virginis centefi- a^terta . roo quarto , Nurfix , vbi geroiniex muliere ingenua nati funt , fcilicet puella inte¬ gris omnibus membris, nec non puer aperta aluo, vt confpicerentur inteftina,& in parte pofieriori-folidus , qui emifia voce expirauit .
Aliam quoq; ventris deformationem loannes Gcorgius Schenchius Hagenoe- fium Poliatcr obfcruauit Hageno^e Airarj>3 annofexro fupra millefiraum, & fex» cencefiraum, in cadauere infantis , qui nonnuUos etiam dies fuperuixerar. Is a prima in vtero conformationejvmbilico tenus, foramen rotundum atq; patulum ad intima ventris vifccra, aperta via, penetrans, qoafi pugione confolTum miro fpe- daculo obtinuit : quapropter alimenta, ^excrementa per hoc vulnus naturalefta- timeffiuebant .
Deinde cadauere aperto, exteris partibus integris, corpus vefica defiitutom, & ano imperforato fuit inuentum . QuamobremmonfiriferiGorporiscaufaminucfii» gantireiatum fuic prxgnancem fxminam, perfecutione mariti , per difirisfiu gla¬ dium territam fuiffe , & fcfc,ad euitandummaririiracundi impetum, in angulum domus contulifle; qux imaginatio matris erga fcetum , eidem facile notam enfis iq ventrem adatfti imprimere potuit: immo hxc corporis contrailio , & compreffio in angulo xdiurn defedui veficx , & imperforatioai occafionem pr xbuit .
Neq; volumus prxtermittere hominem annorum triginta Burgundum ventre male conformato delineatum in icone II. quiperegreproficifeens , dum Bononia ^ tranfirer , anno fupra millefimum , & fexcenrefimum quadragefimo , Martio men- fe, perhumaniter hofpirio fuit exceptus in xdibus Xenodochij Diuo Pranifeo dica» ti, vbi innumeri fere peregrini ,finguiis annis , hac tranfe untes diuerfanrur. Ete- G nim Perllluftris Dominus Vincentius Tanarius Patritius Bononienfisin Musarum ftudio nulli fecundus ,& rerum naturalmm diligens inueftigator , qui tuncexolfi- ciobasxdeshofpitalesreuifebat, animaduerfa ventris huiu.s hominis feditate , Excellentiffimos,& Eruditiffimos viros loannem Auguftinuin Cucchium, Pornpe a Boiognetumloannem Antonium Godium, Andream Marianum , farrholomeum D0oris , Maffarium, Hyacinthum Ambrofiniim fratrem meum,Francifcum Gallen um ad hoc wrrr- euriofum,& monftrofum fpedtaculum accerfiuif . Quare hi omnes Philofophicx , &
Medicx facultatis Do(5lores,prxfentibus multis phdiatns.vcnrre diligenter infpe- dl03& concredato,obfcruarunt illi omnia inelTe, qux expl anantur per parentes Iit’- Ceras Do<5iorum inftitutionis Mxdicx Vnmcrfiratis Aquenfis datas Aquis , in Au¬ la Regia Vniuerfftatfs, Calendis lulij , anno fupra millefimurn, & fexceotefimum trigefimo nonojitaunllis aliquid addere fuperfluum elTc exffiimarunt,prxrer non»
“ nulla condylomata , ex imo ventre pendentia , quapropter illas in prxfenna reci¬ tare non piguit funt autem huius tenoris ,
Nos Percelebris Vniiierfitatis Aquenfis Dodores Medici , & ProfelTore? Re~ gij ,fingulis, ad quos hx nofirx peruenerinc mferiptiones , fidem facimus nobis obuium Stephanum Veauuois Diaexfeos Bicuricenfis, accurratamenris, &oculo LlttevA rum acie,lubenter in fchoia medica luftraffe , cuius ventris , &obfc:£narudi roaxi- 4entes Do^ me partium monfirofa plane extac conformatio; fiquidem , prxterquamqudd nui- ciorum A- Jis eft interftinda vrobil/ci rugis totius abdbminis protenfa moles in c.xtrema imi ventris parte non deligati, fed velut cicatrice obdudi vrnbilici vefligiuni cerni¬ tur tanquamoffi pubis adhxrens , e regione veficx , & ventri infixa confpicicur caro fungofaexquifitioris tamen fbnfus,f3turarx rubedinis excis fpiracuiis periiia, per qux continuQ, & fenfimfine fenfu ftillatindefinencer vrma 5 qux nurri a pro-
V V 2 minen»

\

/

5o8 Vljfsis Aldrouandi
II. Homo ventre male conformato ^
1 , •

y

Monftrorum Hiftoria. 509
minente , & cstra abdomen detrufa carnofiore ceruice veilex , aut eiufdem mufeu- liianitoris vicem gerente oriatur, vel formatricis errore, & feminalis marcrite agi- rationeexinuerfis in orbem flexis cauis illis mentulam efficientibus corporibus,
&ad glandem mox coeuntibus promanec , aut folidus exiftat adnatus fungus, ftabilire efi: difficillimum • Verum defuper carni huic iiriguaj grandioris nucis ma¬ gnitudinem yixexpedentifuccedit altera fubter locata neutiquatn perforata fpe- ciera glandis referes, qujc digitis pre/fa indoiet, nec fpiritibusimpletur,necdiften- ditur, nec ruber, fed flaccida, corrupta, & pallida vifltur, Preputium vinculo al- ConUruSiio ligatum fubtus demititur : ad latera verfus inguina non foras obdudi, neque ^udendoru, ^ penduli, fed intro, & fatis profunde latentes vtrinque tradantur teffes orbi¬ cularis , & paulo oblongioris figurce , vagina, & inuoiucrofola linea diferetain feroti locum concedi . Ex quibus noflram inde mentem promimus pr^didum Ste- phanura : licet ab ortu adannum vfque decimum odauum , exipfius relatione, ffoiinei fexus fuerit creditus, verum tamen re v,cra exiflere , quoniam virilesin- tus , & extra licet maligna conformatione praeditas fortiarur parces . Hadenus Medici Aquenfes . , ,
Deinde hic horno, prteter hanc ventris fedirarcmjqiiaeftos gratia , ob curiofita- tem , fe imperforatum eife fimulabat , & hanc folidam ani conformationem multi credebant , quia foramen podicis non m loco 0nfo€ro, fed in perinteo verfus fedem genitalium occultabatur,
j. Ventrem quoque monftrofum , & admirandum in Brutis quandoque licet
obferuare. Nuper Germania , referente tipofthene, ventrem caprre cornutum Capra cum vidit; fiquidemperillamregionem, anno domini fupra fefquimillelimum quin- corn» io quagefimo quinto , d circulatore quodam circni^ditiiceb^tiur , qu^ftus gratia, ca- ventre. pra tribus cornibus reforta , quomm dup caput animalis decorabant; tertium ve¬ ro ex ventre prominebat ,
Neque hoc cornu caprinum in ventre natum mirari debemus; pfoptereaquod cornu tertium in collo Bouis narum obferuauimus . Etenim, prajter duo in fronte confpicuacornua cseteris communia , tertium in Bouis odennis medio collo enatum cernebatur , dodrantis longitudine , radice craifa fefquipal- mum,in latus dextrum nonnihil propenefens mobile , non altius, quam in cutem infixum, carni tantummodo, & membra- G ^ nis quibufdam annexum, infima fui portione tenellum,
adhuc nondum in duritiem concreta fubflantia , qujE recens in maceriam cornu aggefla erat .
Verum fuperior cornu pars dura , & folid^confiftencia?, & plane cor¬ nea? erat , eiufdem , cq* iqs cornu, fubftanti^e,
& coloris . Tan¬ dem in mu¬ cronem fed obtufum , & nonnihil quafi hama- \
tum , feu vncum definebat . Hanc pidu- j
ram Dodifsimus Antonius Gigas communicabat , qui Epidauri be- ftiam natam efse afseuerabat v,
veliiti in icone ap¬ paret .

V V 3

MALI-

1

5IQ Vlyfsis Aldrouandi

Monftrorum Hiftoria . 511
t
MALIGNA GENITALIVM MARIS. ET FOEMIN^ CONSTITVTIO .
VEMADMODVM Natura in caeteris partibus conformandisjuxta* occafionero3quandoq;!2bera!is3& quandoqjauara eftj pariter in pro¬ creatione genitaiium 5 eadem ratione interdum vti videtur, dum in maribus mentulam nullam gignit, aut iliam geminat . Nam Thobias Cneuiinus‘ in Obfcruationibus ad Schenchium miffis, meminit infan<- tis fine genitali membro nati, cuius loco erat foramen, per quodvrina reddebatur, fed poftea ferorum cum ambobus tefiibus rede conformaruna habebat. Et Haly Rhodoamin Commentarijs ad artem medicinalem Galeni recitat fe vidifiefoetum finepriapo, &fine tefiibus , quorum loco foramen exiguum a natura fuerat geni- tumjper quodlofium fenfim ftillabat. '
Viciffim Natura interdum haec genitalia muitipl.'cat:fiquidcm lacobus Vueche- rius in Obferuitionibus ad Schenchium miffis tradit fe viditfe Bononiae in publicis difiTedioniEus cadauer'; viri duplici pene referti. & Cardanus infantem rede con- F ftitutum memorat in Britannia natum, cuius genitalia genitalibus erant inferta, Im- mo Vclfallius in Opere de fabrica humani corporis diuulgatfe ndutife Parauij no¬ bilem adofefccntem luris ftudiofura , cui in apice glandis duo parentes erant mea¬ tus, quorum alter femiDi , alter verp vrin^ erat paratus . Et victffim aliqui impern forata glande nati funr .
,[d quodhadenus de mentula declaraulmusjdc teftibus etiam intclligendum ef fe cenfemus ; etenim Eufebius feriptum reliquit, quod Oorotheus Praslui Antio¬ chenus gr2Eccc,& hebraie^ litteraturte confulriifimus, Eunuchus , nempe fine tefti¬ bus naruS eft. Sunt enim Eunuchi qui fine teftibus ab aluo materna prodeunt , & Eunuchi quoq; nominantur, qui ante pubertatem tefticulis priuantur: licet tales, ad aliquorum mentem , fpadones potius nuncupentur , a verbo gr^^co cTrad , vei- Q Io,quia ijs poftortum tefties fint euulfi.De his quidam Poeta fic canebat.
Teftibus (xfectis perijs mihtmaiculdvtrtus ,
M e tamen effe virum rnentula te ftu erit .
Alij vero inter hos euiratos duplex diferimen conftituunt , fpadones vocitant , qui vno tantum refte carent. Eunuchos aut6 arnbobus priuaros indigirant , Vteu- que fit, nulli dubium eft , quod infantes nati vnico tantum tefte vifi funt . Cxirus Rhodiginus Sillam , & Cottam fuifie viros vnico tantum tefte memorandos diuub gat . EcHali Rodoham in Commentarijs ad artem medicinalem Galeni monime- ris mandauit fua ^tate vixifte puellum vnico ramum tefticuloprscditum.
Quod de humano foetu hadtenus afteuerauimus , de brutis quoq; intelligendum effe arbitramur ; quandoquidem Trincauella in fuis operibus retulirfe obferuaf- fe canem vnico tantum tefte natum . Item Cardanus C anem fine vtroq; tefte na- iH tum confpicatus eft, fed eum beftiam in venerem pronam obleruauerif, tunc tefti- culos intrinfecG quamuis hon extrinfece radlu percepit .
Ex altera parte Natura aliquando teftes in animalibus multiplicat.-propterea- j quod Rhodiginus periucundara Agatochlis Sicilice Tyranni hiftoriam publicauit,
' qui Tp/op;^s/c vocabatur, vel quia, vt multi putabant , tribus teftibus effet refertus, vel quia (itniiis effet Triorchi aui ex genere accipitrum, quam Buteonem Ornitho- logus appellat, quod animal rapaciffiroum,& in libidinem promptiffimum efte per¬ bibetur . Pri^terea Montuus in Anafeeue morborum ,& Fcrnclius in Pathologia, homines tribus teftibus prseditos memorarunt . Item Scholiographus Hollerij fcripfir fibi contigiffe videre tertium tefticulum in puero Typographi filiq , Nos quoqjBononi«B,annis elapfis, in iuuene Pedemontano Philiatro tres quidem tc- ftes obferuauirausj fed tertius duplo minor contredatione percipiebatur .
Prs-

vuer Ihe mentuU natuto

Lfb, 14 de rer, var»c^
77-
X. 5.C.I4.

Spadonis^ ^ Funuchi, Ltb.
ani.cap.J*

Lib.Ji.de cur. rnorb. cap.i')*

L. l.c.S. L.i.c.62.

FamilU tri bm teHibas referta»

L,a^~de Gen» An* c» 4<

Idas credi¬ tus famina ettr»

Cur no fiat mutatio tnin^in ma rem»

Cafut Ca- talon ia.

toi^.Anat.

X.4. oh fer.

i.4 .oh fer. 86.

512 Vlyfsk AUrouandi
Pf£etereanon defuntquiafTerantquibufdamfamiJijs hoc e/Te pecu/iare 3 vt ter¬ tium habeant tefticulum : nam Bergomi familia Perilluftr/s cO; j de qua ernerfic Bartholomeus Coleonus fortitudine, & fide apud Venetos clari flimus , & infignis, cuius equeftrisftatua Venetijs cgnfpicitur in area Sanctorum loannis , & Pauli. Multi igifur ex hac familia tres h^builTe teftes perhibentur,&huius rpimanifeftum praeftat tefl:imoniumilemmageafiliciumfamiii£,quod icone trium nigrorum tefti- uminfignitur. Hinc ortum eftprouerbium Italis vfitaci/fimum . Cogltoni da Berga- me .Quod non de homine Ilupido3& obfc^no, fed de re inufitataj& inaudita padi na profertur .
Ab hacqijQq; praua coftitutione genitalia mulierum non funt escludeiida. Nasn* quefasminas nafci atrecasjfcilicec imperforatas, ex multis Schenchij obleruatio- nibusmanifedum eft. Pratterquamquod Ariftoteles in Hiftoria Animalium, anima¬ lia qusedam intlegris partibus monftrofa appellat, tantummodo quia meatus quofr damofclufos habent . Tradit igitur oriri feminas a .prima conformatione, ore ma¬ tricis concreto; quemadmodum aliquando mares, gignde imperforata , nafeuntur . Hasc enim praua genitalium conformatio peritas etiam obfietrices decipit; liquide narrat Pineus, quod Lurcti:c, anno fupfarcfquimindimum feptuagefimo leptimo, in vico Sandti Dyonifij , mulier quaedam noflu infantem enixa eftjqui feftinanter ob languorem virium, aqua facri Fontis fuit lufiratus , & nomine loann^ vocatus , quia fcemina credebatur; fed paucos poic dies non line m<igna omnium admira¬ tione mas fuitobferuatus, & caufaerroris fuit mala p^rtiiim genitalium conforma¬ tio : etenim penis erat brcuior,|& in fuprema parte rinisp abditus, more clitoris,in- ter duo labia, & nymphas pudendi forainei; cum duo latera feroti tanquamlabia pudendi mulieris eminerent; & hac illecebra tnaligntE harum partium conforma¬ tionis Obftetrices fepefalluniur.
Quapropter eorum opinionem explodere debemus, qui femellas in marculos, tradu temporis tranfmutari polfe arbitrati funtji: cum nulla fit ratio vel argumento, quibus id plane, & prtefertimin hominibus probari pofiit . Sunt enim vtriufquc lexus partes genitales adeo inter fc difiimiles , vt diflimilius quicquam reperiri ne¬ queat. Pr^terquam quod genitales mulierum partes funt in imo ventris litu re¬ conditis, & renum regioni per vara,& ligamenta membranacea alligatte , quaj ab- fque magna relaxatione defeendere non polfunr. Quocirca partes genitales mu- lierumin viriles cranlmutari nequeunt.
His igitur inteIledis,ob malam conformationem harum partium, pueife aliqua- do creditae in viros verti dicuntur ,dum fexus virilis detegitur, non autem quia ge¬ nitales mulierum partes in viriles mutentur ; quemadmodum fuperius in primo ca¬ pite huius Hiftorfe,& in Rubrica tranfmutationum enucleauimus.Huius reimani- feftum habemus cafum, qui Cacalonfe contigit, ficuti viri fide digni narrarunt. In quodam igifur Caftroillius regionis verfabatur puella dccero ,& odo annos nata, quiE cum ali/s colludens ingenti genitalium dolore correpta eft,quafi mox elTet pe¬ ritura: idcirco Medicus fuit accerfitus,qui diligenter obfc*enas partes examinans, aliquid durum fub pelle pudendi latere obferuauit; ficq; nouacula pel le dilatauit,& illico membrum virile cum ferotoexiuit : nam illius foramen ira erat accomodatutn foramini membri fa?minei putati, vt inde lotium commode egrederetur : vn.de fa¬ nato vulnere , vxorem duxit, cum qua plurimos annos vixit .
Prauam huius partis confiitutionemanirnaduertitqtiam Columbus, dum recitat fuilTe feminam, cuius vulua a figura aliarum non difcrepabat,& portio colli matricis prominebat ; cum tamen in abdomine, neq; matrix lieqj vafa fpermatica neq^ tefiics rcperirentur. Ideoqj non eft mirandum, Ii in congrelTu femper conquereretur.
Sed maiori admiratione dignum eft , quod Natura in mulieribus etiam pudenda interdum geminat. Nara ex Iulio Obfequente , Schenchio referente , puellabi- ceps geminata vulua nata efi; , fed mortua Q. LeIio.,& L. Domitio Confulibus. Pariter tcfte eodem Obfequente , memoratur mu lier, duplici yulua pr2Edita,qu£e C. Claudio, &M. Perpenna Confulibus orta elTc perhibetur.
Deformitates poftea in pudedis mulierum genitte pofi: natiuitateminfinitsc pqf- fantrecenferis proprereaquod Schenebius meminit multarum mulierumjimmb vir«
giDUtUs

V

Monftrorum Hiftoria. $i|
gmum, ex quarum inguinibus , auralis vulu* tumores carnofiinilarftrumarum, ponderis librarum viginti ad genua vfqj excrefcenres pendebantj fub flantia aut§ horum tumorum vberibus vaccarum fimilis e(Te videbatur. Ibidem Schenchius recenfet mulierem , ex cuius pudendo vena longitudinis j & crailiriei pollicaris pendebat; quarauisclariffimus Mercurialis hanc hilloriamdc mentula muliebri expo fuerit . Ibidem Scbejnchius memorat quamdam matronam , cuius clitoris ad longitudinem, craflitiem colli anferini esicreuit .
Non diflimilis cafus nuper accidit Bonom> . Nam vir quidam cum vxore, quam £ per decenium miuerar, diuortium facere nitebatur: proptereaquod ad congreiTum non amplius idoneam effe fignificabat. Quamobrem pro dircmenda coniugum cdntrOuerfiajduo Medici precibus permoti pudendo huius mulieris confpeiito , fi¬ dem fecerunt neque acus cufpidem per genitalium rimam penetrare poffe . In¬ terea Excellentifsimus loannes Auguftinus Cuchius in medica facultate nullifc- cundus eligitur, vt vna cum Qua^fitore fori Archiepifcopalis mulier£ vifitet, qui primo afpedu foramen pudendi valde obflrudumobferuauit, quia Clitoris adeo exercuerat, vt totam rimam clauderet : nihilominus, ipfo cleuato, rimaminueniK ka patulam, vt quicquid crafitudinis etiam brachialis admittere poflfet ,

, ANDROGYNORVM VARIETAS .

G

H

V M in antecedenti Rubricaobreruatumfuerit aliquando a Natu¬ ra in maribus mentulam , & in feminis vuluam geminari. Mod^ perpendendi funt illi foetus , qili vtriufq; fexus genitalia partici¬ pant. Hi fecundiim Pollucem , Concubini, & fecundum alios Androgyni , feu Hermaphroditi nuncupantur . iuxta hoc di- ftichon ,
In qao Mercurij faciet , Venerifqi videtur ;
Nec vir^ nec vtrgo eli , HermaphroditkS horna e fi,
Ca?terumhos infantes non fo'um Androgynos, & Hermaphroditos , fed etiam
appellant. Hos admittere videtur Ari- ftoceles , quando in Hiftoria An^mahum fcnbit quibus contingit gemina habere genitalia , alterum maris , & alterum formin;r,ijs femper alterum ratum &alteru irritum redditur . Item Plinius monimentis mandau.t, interdum gigni fcetus quos Hermaphroditos vocitant : hiolimin prodigijs, nuncindelicijs habentur.
Poftmodum nonnulli varia Androgynorum difcriminaconfiiruunt , iuxta varium Natura lufum . Iri maribus quandoq; obferuarunt exiguum muliebre pudendum in perinajo, & itidem in feroto , abfq; vllo excrementi profiuuio . Pariter fupra radicem colis figuram vuluse animaduerterunt . Infoeminis variatio fuit obferua- ta, quando penis fupra genitalis faftigium in clitori prominet ,& quando penis ad inguina, vd in perinceo profertur , Sed h^ec varietas , vt verum fateamur, eft roul- tiplexj itaut quicquara certi terminari non pofsic , ruro obeopiofum numerum An¬ drogynorum , qui nati funt , tum etiam quia Authores recenfendo An drogynos varis ajtatis ,non explicant verum fitum genitalium partium vtriufq, fexus.
bx lulio Obfequente habemus, quod M. Meffallaj&C. Lmio Confulibus, Androgynus duodecim fere annos natus, iuifu Arufpicum , fuit necatus. Terte eodem Obfequente, L. Metello ,& QJVtaximo Confulibus, Androgynus Lunie najus eft ,& mand$to Arufpicumin mare delatus . Pariter, ex Licorthene, anno ante partum Virginis centefimo rrigefiroo fecundo, in agro Ferentino , Androgy¬ nus natus, in flumen fuitdeiedus. Item in agro Romano Androgynus odo annos natus fuit inuenrus,& ad mare delatus L. Cecilio,& L. Aurelio C onfulibus, fi veri¬ tatem iulius Obfequensaflecutus eft. Immo Rom? interdum Androgyni nati ad mare delati fuerunt . Rurfus anno ante parium Virginis decin.o quarto fupra een- tefimum, iuxta mentem Licofthenis Androgynus Saturnia annorum decem inuen-
tus,,

lih.^, de
4.

Androgyni ab Antiquis necabantur

f

\

514 Vlyfsis Aldrouandi

I. Hermaphroditus cum tumor§ circa
vmbilicum.

)
Monftrorutn Hiftoria. ji5

II. Androgynus Rufii .

$i5

Vljfsis Aldrouandi

tih.io.

I.

II.

III.

Lih,l‘S.
Anat,

GemtdUum f artium con fidermo.

tus» & in Mari demerfus fuit. Kx eodem , Androgynus Vrbini natus anno ante partum Virginis nonagefimo tertio ,in mari fuifocatus fuit .
Icaqifoetuum ambigui fexus longamferiem qui videre defiderat, adeat luliu Obfequentem j & Licop:henem5 qui innumeros fere recenfere videntur: cum rame verum fitum genitalium, non exprimant. Demum HalyRodoham in Commen- tarijs ad artem Medicinalem Galeni fatetur 5 & ipfcj fe aliquando obiter vidiiTe hominem , qui veretrum cum reftibus , & vuluam mulieris habebat. Similiter in Annalibus Gallicis legitur , quod anno falutis fupra millefimumj& quadringen- tefimum feptuagefimo odtauo , regnante Ludouico X 1. apud Araernos»Monachus quidam Hermaphroditus viucbat in Coenobio Ifforicnh, qui tradu temporis gra- ^ uidus eft fa6tiis,& maxima diligentia feruatus donec peperic. . Infuper annofaiu- tis lupra millefimum, &quadringentefimum nonagefimo fexto, penes Hcildeber- gam, in PSgo Agri Palatini, Rorbachio nuncupato .gemelli nati fune dorfo cohg- rentes, & ambos Hermaphroditos fuiife Licofihenes atteftatur .
Tiguri Hcluetiorum, Calendis lanuarlj , anno falutis fupra fexquimjillefimura decimo nono, iuxta mentem Licofthenis, natus efi FJcrmapIirodirus,qiiicirra vm- bilicum tumorem carneum gerebat, & paulo inf.rius mulicbrcpudendumjcum fuo loco membrum virile exifteret, yeluriin figura I. oftenditur.
Non dilsimilem videtur repra?fentare iconem lacobus Ruffus in fuo opere de conceptu ,& generatione hominis, nimirum cum mafia carnis rubra circa virbilscu & cum pudendo muliebri fupra virilia genitalia .• ideoqi hanc iconem cum prece- g denti coincidere exiftimamus : nihilominus quia hanc quoq, in publico Mufieoin- uenimus , eam in figura If. repraefentamus .
Cornelius Gemma duas Androgynorum icones exhibet , quarum prima vtrum- que genitale, tam maris, qumu feminae inter inguina geftar, altera vero genitale mulieris in pube, & membrum virile in loco confueto exhibet , Icerus tamen circa thoracem erat apertus , quemadmodum figurii Ifl. demonftra.t .
Hicauremanimaduerrendumeft , quod partes genitales vtriufq; fexus cx- trinfeciE in vno, & eodem fubiedlo, partes intrinfecas fibi correfpondentes raro ha¬ bent . Quandoquidem Bahuinus in Obferuationibusproprijs meminit puell^ o6to. decim annorum, cuius cadauer apertu virile membrum, & reft/culos exhibuit, puel¬ la autem credebatur , quia per paruam rimam fub cole mingebat , & 'dhf ebto cole duo neruiampiircpertj Tunr,& vrmariusdiibiasnu!!us fuitobreruatus . - C
Pariter Columbus recitat fibi contigifse videre fcE:ninam,qu^ prieter vuluam, membro quoq; virili erat praedita , quod tamen non erat admodum crafsura , qua- mobrem in eius anarome vafapigparantia abaliarum fceminarpm pr^parantibus non differebant . V^fa autem deferentia difcrepabant: erant ehim bipartita, quia 'Natura ex binis quaterna produxerat, ex quibus duo, qua? maiora erant, ad conca- uitatem matricis dirigebantur, reliqua duoad radicem penis defccndebantjqui poftea glandulisafsiftentibus carebat.
Erat autem in hoc fubieiffo maxime admiranda fagacitas Natura; , qu:e locum fatistutum elegerat, per quem vafa htee ad penem deferri pofsent , Vterus autem, nec non ceruix matricis a ca;cerarum fornioarum matrice , & colo nihil difcrepa- banf.* fed in tefiibus aliquod diferiraen obferuabaturi cu telies m hoc fubiedto craf- g fiores , quam in reliquis mulieribus efsent , fed , quoad fitura illorumi, nulla dilferc- da deprehendebatur . Peni ferocum non erat continuiimiimmoverofcrotoprorfus carebar, & duobus mufculis hic penis erat prtedirus , non autem quatuor, qui in ma¬ ribus perf-dtisobferuantur. Prf^erea penis huius Androgyni tenui pelle regeba¬ tur, ibi nullum aderat prteputiuiiK fed vifebantur duo fpongiofa corpora, pii-rquifi dua; arteria ferebantur ab illis orrsCjquse ad veficam tendebant . Hmc eliciendti eft, vtfuperius fuit explanatum , vafa genitalia intrinfeca in Hermaphroditis, ge^ nitalibus exrrinfecis aut raro , aut nunquam refpondere.
Faretunnfuper Columbus loco citato duos Hermap hroditos viuentes confpi- €atumfuifse5rcilicetmarem,& fgminam (Hermaphroditi enim mares, &f?fnin? vo~ cafitur,iuxtavigoremf'XUs; namqjfiin virilibus genitalibus magis polleant, roares,
finfecus&mioc nuncupant ur) Hermaphroditus igitui mas, quem Colurabusfum-
. ma

Monftrorum Hiftoria.

ili, Hermaphroditus Gemms «

V

JL, j.nat, ffiJi %(!
T om, 2, Offif.

fJermaphro diti an h- ter monBra r((enf?pdh

AriUoielit ppinio .
f-

J,,
I

/

Ji8 Vljfsis AIdrouandi
rna diligentia in fpexitj penem cutn fcroto , & teftibus habebat, fub quibus, nem*- pein perinaeo erat rima in morem vnlu$efl5giata,fed non penetrabat . At Her¬ maphroditus femina fuit mulier ex genere i Harum Aethiopum ,quas Vulgus Ita¬ licus Cingaras vocat . Haec enim neq;agere^neq; pati commode poterat, quia pe¬ nis longitudinem ,& crafhtiem minimi digiri non excedebar, deinde rimavuIusB cratitaanguila,vt apicem minimi digiti admittere non poilet. Signa autem di- gnofeendi »im Hermaphroditorum, quibus tuto po (Iimus diuulgare, vrrum ad fexfi femineum, vel marculinum fint referendi , explicata fuerunt in Rubrica Dijffe.ren- tiarum primi capitis huius HiRori^.
In Brutis quoq; ha?c ff ditas , feu ambiguitas fexus aliquando obferuatur. Si- ^ quidem Plinius equas huius generis confpedas aetate Neronis memorat . Cum Nero equas vtriufq; fexus participes carpento fuo fubiecerit , qua? in Treuerico Qallfe agro repertae fueruoi:Textor quoq, recitat, quod, Xerxe in Graeciam exer¬ citum parante, Mula peperit mulum vtroq, genitali fcilicet maris, refer¬
tum. Amplius equum hermaphroditum Cardanus Antuerpfe obferuauit, qui vnh habebat tcRem loco proprio , cum mammis tumidis inftar equae, habebat deinde vuluam in proprio litu , fed ex ipla penis prominebat , Immd tanquarn raafculus creCito capite , & cradiore corpore equabus ad hinnibat ,
His fic expofitis ad caufas accedemus. Autbores igitur verfantes circa caufas tnonftrofi ventris , id vt plurimum ex terrore atq; metu a matre vtero gerente con¬ cepto prodire obferuarunt . Scripfit enim Rufus fieri aliquo cafu, vc, cxfubita g formidine femen circa heee membra aliquid vitij contrahat. Fatetur cnimipfcfc viddTe infantem , cuius fexus non conftabat, quia tefticuli fine genitali membro prominebant, & infra tefticulos rima confpiciebarur, per quam vrina fluebat . Ita¬ que mater fatebatur fe ex quodam vifo ita fuilTc perterrefadam , vt hinc infanti hoccontradum clTe conicciaret . Quamuis etiam ab agitatione ferninis ob qua- muis caufam fimiles monflrofi ventres prodire pofiint ,
Antequam de Hermaphroditorum caufis verba faciamus , brepiter ponderan¬ dum, numhi inter differentias monftrorumrccenfendi fint , cum nonnulli alienam ampledtentes fententiam fic rariccinentur. Illa nuncupantur monftra qu« raro continguntjfed Hermaphroditi frequenter nafcunrur, ergo in numero monftrorum non funt collocandi . Praeterea roborant hanc opinionem, quoniam Androgyni nullum N^tur^ vitium pros fe ferre videntur: fiquidem cum virtus vtriufqjfeminis, C fcilicet paterni , & materni ita viget in fetu fabricando , vt infans vtrumqs fexum perfcdeafiequatur, t unc id ad erratum N^turic non erit referendum, quoniam Na¬ tura tunc fibi fim/Ie in vftoqj fexu producit ; quapropter iuxtahanc fententiam, ornnes HermaphrQditi in ferie monftrorum non collocantur, fed illi tantum, quo¬ tum fexus ob exilitatem, eft imperfeiflus , aut illi, quorum fexus eft tranfpofitus ,
Huic opinioni non dfe adhaerendum cenfemus; primo quoniam Hermaphroditi frequenter nafei videntur in comparatione ad caetera monftra , non autem fimpli- cicer. Deinde nullos aut admodum paucos fcetusmonftrificos cum vtroq; fexu per- feiftosfuiflTe arbitramur , Prseterquamqu6d,fi nafeerentur, inter monftra e^ent reponendi; cum Natura in generationibus animalium femper marem, & non femi¬ nam producere intendar, & quando ab hoc gradu perfeifto deficit, feminam pro- creat . Demum manifeftam habemus dodrinam Ariftotelis, qui Hermaphroditos monftrificps nuncupauit,& horum alterum fexum ratum, & alterum irritum efle fcripfip.
Iraq, fi ad horum caufas mentem dirigamus , prima facie incidemus in fententia Aftrologorum, qui caufam huius effedus in fydera referunt, & prjecipue quando fynodus Veneris, & Mercurij in fignis bicorppreis celebraturj cqi fententi? Paulus. Aegineta adftipulare videtur, SueftTanus huius effe^ftus aliam caufam ample^itur, dumfcripfit , poft mepfium fluxum a primo congreflus die ad quintum, mafculos procreari , deinde ad osftauum femellas, & ad duodecimum hermaphroditos. Ve- riim huic fententig nec ratio, nec experientia fuffragatur : quandoquidem mafeu- lus, vcl femella , nullo dierum difCrimineobferuato, cx femine maris, vcl feming pra?dominante generatur. Deinde fi Androgyni, poft duodecimum diem fla-
xioni|

c

Monftrorum Hifloria.

! xionismenfiuj produceretur, horum copiofius numerus inueniretur . Quamobrem ! horum natiuitas a?quali feminis Parentum vigori attribuenda eft ; velutiBofcius ia ' Concordia PhiIofophorum,& Medicorum de humano conceptu optime pronuncia- uit : Etenim iuxta communem , & veram fenrentiam , hl foetus monftrofi a materiae feminalis vbertate, caufam fua? generationiss& conformationis contrahere perhi¬ bentur. Eifufa enim aequali portione maceri,» feminalis ab vtroq; genitore; tunc facultas formatrix, qii» fimile aliquid fibi femper fingere conatur, aequalibus viri¬ bus in vtramq; materiam incumbit . hinc pofteanon eft mirum, fi in vno,& eodem fcetuvterqjfexus detegatur p

'cAufa ortus Andro generum»

DE VITIATA PEDVM CON-
FORMATIONE.
CAF. VI.
1
VOD in formatura brachiorum , & manuum fuperius obferuauimusj modo etiam in confticutione crurum, & pedum ponderandum eft - Proptereaquod Natura, in his quoq, membris conformandis impe¬ dita, vel pedes nullos, & diminutos gignit, vel cos geminat, vel quar uis alia ratione deturpat . Quoad primum referunt Hiftoriac , quod Mauritij aetate , qui anno poft partum Virginis fupra quingentefi- mumfeptuagefirao o61;auo imperabat, natus eft infans fine pedibus, cum inferior pars huius fcEtus in caudam pifeisdefineret, cuiusicon capite quarto huius Hifto. JKfantes^'^ ria» inquirenda eft. Haly Rodoham iri Commentarijs ad artem medicinalem Ga- nefedthus Ieni,homiiiem viqum fine pedibus fe confpicatum fuifte fatetur , & Schenchiusin Obferuationibus puellce fine pedibus meminit, qui violentia morbi deciderant, trunco tamen iIl»fo , qua? poftea in vijs publicis mendicabat . Pariter in agro Pi- j cenOjVt romana tradit Hiftoria, narus eft infans , qui, a genitalibus ,cum cruribus, atqipedibus carerer, in conum quafi pyramidis definebat. Erat autem , virilis fexus,ca?teris partibus integre formatis . Tandem Rufus in opere de conceptu,
& generatione hominis , infantes defe 61« membrorum mutilos,& pedibus carentes fe confpexifte teftificacur ,
Cteterum fi per feriem annorum incedamus, inveniemus, in Villa^Nepritcz non procul ab oppido Vuutezerfi ad Molda fito,vt refet Licofthenes, infantem fine pe¬ dibus natum ,anno fupra fefquimillefimum trigefimo feptimo, quemadmodum in icone I. oftendirur.
Huic non valde diftimilera foetum diuulgatfe videfte Nicolaus Rocheus.anno Domini fupra fefquimillefimum quadragefimo primo , die o6i:aua Februarij , in ^ Caftro Diui Amandi Alliferi, in folo Borbomeo, ex noti/fima muliere natum , qui a ^ capite ad vmbilicum vfq; imaginem hominis referebat , & deinceps loco crurum, & pedum , cauda ritu Sirenum fubftituebatur , & monftrum per hora a partu vixiffe perhibetur.
Infuperanno Salutis fupra fefquimillefimum quinquagefimo fecundo , Vu/den- sbachi.quod diftat per fpatium milliaris a Schleaffnga, authore.Licofthcne , monftrii natum eft ex muliere habens imaginem infantis, fedabfq; cruribus, & pedibris, quo¬ rum locodemilTa cufpis producebaturs immo cx lateribus quoq; cufpidcs qusedam paru? prominebant;veluti in icone ll. confpicicitur
Huic addamus non multum dilJimile monftrum , & horrificum , quod vxor ffguli peperitannofalutis fupra fefquimillefimum quinquagefimo fexto . Hoc a vertice ad hyppocondria figuram humanam rcprtefenrabat, ore tamen prominente , & fa¬ cie torua. Ab vmbilico autem, rdidta hominis figura , in formam pyramidalem ter-
X X z mina-

J20 Vlyfsis Aldrouandi

I. Infans fine pedibus

Monft^rorum Hiftoria.

521

II. Infans loco pedum cufpidatus ^

4

Jnfans aU- ffs pyratni’ dalfs ,

24onUrum
Bononia vi fum idem i
III,
jdouBra ftr pe peSbaSt IIII.

522 Vljftis Aldrouandli
minabatur , referens in cufpide fimilitudincm cauda» fuis inflexse . Pr^terea cites, fpinati) dorfi vrobilici effigies alia confpidebatur , & nuJJum prorfus fexum exhi¬ bebat,
Neq; omittenda eft iuuenis Galla annum circiter decimum odauum agens, parti¬ bus inferioribus, nimirum femoribus , cruribus , & pedibus carens , quam Bononia vidit, ^admii^ataefl, ann0 Salutis fupra fe/quimillcfimumnonageiiraoquarto.H^c nata eft in vrbe Bifon terrirorijs Auenioncnhsjnpmine Catherina Mazzina appel¬ lata, vcnuft^ form»3& altitudinis trium dodrantum, palmo amplius , fed coxis, cruribus , confequenterqj pedibus carens . Brachia erant perfede conflituta, pe- dtore , & trunco longiora. Pars corporis inferior quodammodo bifida apparebat , ^ imum lyric aemulans.
H^c ad rem loquebatur, canebat, cytharam pulfabat, tripudiabat manibus , more Hifpanico , Mauritano, Italico, & Gallico. Pariter ad concentum lyr^ege- ftus imperfedi corporis ita componebat, vt qui illam eminus vidiffent, pedibusfal- tarcproculdubtoproculiflcnt. Namq; quoad animi dotes , ei nihil deerat, quod alijs hominibus a Natura concclTumeft .
Prxterca vtroq; fexuerat praidita , magis tamen ad feminam accedebat , quia in eo fexu magis vigebat , & propterea magis femina , quam vir dicebatur . Cre. dimus omnino hoc monftrum efie idem, quod Rom^ monfirabatur anno fupra fefquimillefimumodtuagefimo quinto Tunc enim monftrifica iuuenis annum age¬ bat o^tauum. Quandoquidem ad nos delarumfuit per litteras, tunc temporis Ro- B m¥ circumferri fpedandam puellam odennem, cui ab origine, crura, tibfe,6dpe- des deerant, cscteris membris reifleconftitucis , vt figura i II,demonftrat.
Aliquando autem Natura varijs impedimentis agitata fetum in vterb fabricabit cum foemoribus , & cruribus integr/s, prjeter pedes , qui nulli in partu confpicien- tur , jHanc enim infantis conformationem lacobus Rufus in fuo opere de conceptu,
& generatione hominis proponit; dum tefiificatur fe interdum confpicatum fuilTe infantem iufta alioquin , & perfedta totius corporis formatura fed folis pedibus ca- rentem. Deinde hoc fostus vitium imperfe^o femini affigflandum clfe arbitra¬ tur. Effigies autem huius rnonftriin figura lIlLoftenditur ,
Praeterea non cft in dubium reuocandum, quod, ficuti Natura interdum va¬ rijs opprefia impedimentis , nec crura ,nec pedes in foe cibus procreat j pariteraliquandoab alijs caufis ftimulata, foetum cum vnico ran, C tum crure , & pede gignit : Vt accidit Myfcnae , anno falutis fupra fefquimillefimum quadragefimo odauo, menfe Aprilis , authore Licofthene , vbi natus eft infans vnico tantum crure, & pedepraedicus, cu¬ ius iconem ledor inueniet iu capit?
quarto huius Hiftonfe .
■ * * * *
t

i

BRV-

Monftrorum Hiftoria.

525
III. luuenis Galla femoribus , cruribus, &
pedibus carens.

l

$24

Vlyfsis AIdrouandi

IIIL Infans lacobi Ruffi.

Monftrorum Hiftoria. 52$

BRVTORVM DIVERSI GENERIS .
AnOAIA,

ATVR A in fabricandis humanis fcetibus fi aliquando varios commit¬ tit errores aliqua tamen ratione impedita, ne intentum finem aiTc- qui valeat , vt in Kubrica antecedenti , de humanorum fiDemum pe¬ dibus obreruatum fuit;non eft tamen credendum hocin fcetibus bel- luarum contingere minime pofie: quandoquidem vanjs exemplis, & cafibus oftenderaus Naturam parirationein pedibus Brutorum conformandis er¬ rata committere; cum stVsxhftjnempe pedum defedus in Brutis etia animantibus lo¬ cum habeat. Etenim Albertus meminit Hirci cum pedibus tantummodo ante¬ rioribus nati quapropter pofterioribus carens , gradiebatur quidem , fcd partem pofterjorem per terram trahebat .
Licofthenes quoq; Hiftoriographus memorat vitulum ex vacca natum pedibus anterioribus carentem, qm* natus e(t annofupra fefquimillcfimumquinquagefimo j; fexto, lanuario menfe,in Pago quodam epifeopatus Diligenfis, qui vernacula lin¬ gua Obenhauufen appellatur. Hic vitulus quamuis anterioribus cruribus carerer, nihilominus , vt refert Author , corpore erei^o , tanta velocitate currebat vt alios vitulos in curfu facile fuperarec ,
Non diffimilem vituli iconem damtis numero , I. qui nuper abfq; pedibus an¬ terioribus ortus eft in agro Bononienfi , cuius occafione inuolucra bouili foetus , & eius fitum in vtero obferuauimus , die decima tertia lanuarij annifuprafefquimil- lefimuranonagefimi fecundi,
Feccus igitur bubulus duabus membranis inuoluitur, quarum altera interna, & altera externa dicitur. autem inter fecrafeitie di ferepanr, nam interna cft val¬
de tenuis, cum a peritoneo foetus origineni ducat, quod vafa vmbilicalia foems te¬ git, immo a corpore egreflum,& tandem expanfum foetum inuoluir,& pluribus re- G dundat cotyledonibus, qui nil aliud funt, quam portiones qusedam carneae fubfian- tiam,& quafi figuram renum aemulantes. His carnibus vafa feminalia , ad haerent delata per hanc cunicam , §£ difperfa tanquam fibra? venae porcje per mefenterium.
Altera tunica craffior eft, ortum duc^s a membrana carnofa,quae pr$di<5tis omni¬ bus portionibus carneis adnafeitur , portionem quamdam fui in vnamquamqi caui- tatem ipfarum carnium imittens ; funt enim hae carnes extrmfecus vcluti afpcr» fi- numquemdam oblongum habentes, quo tunicam externam rerplcfunt , in quas membrana externa portiones quafdam fui immittit, quibus ienacifl!imcinferitur,& coha? re t ,
De fitu quadrupedum in vtero verba fecit Arifiotelesm Hiftoria Animalium , dum fcripfit fitum eorum in vtero efie extenfum, quod tamen in bubulo fostu falsu j, efie comperimus , Quandoquidem in matrice ita gefiatur, vt fpinam dorfi flexam, & gibbofam habeat, genibus flexis, & cruribus anterioribus decufiatis, quando ta- ' men festus bubulus eftperfedus, nam quem hic damus imperfedus erat. Capue quodammodo tibi> fimftri pedis incumbit . Dexter vero pes verfus ventrem fur- fura eftreuolutus , In poftica parte crura omninofunt reflexa inftar canis humi jacentis, & dormientis, & fub ventrem an trorfumreuoluta. Cauda inter crura re¬ tracta cft, Vngul3BtenelIje,&niuis inftar candidje, Vafa vmbilicalia, qu«ab Anatomicis duabus arterijs , & vna vena conflare dicuntur , in firaili foetu du«e ve- nx cofpiciuntur Cxtrinfecus , quse intus in vnum principium definunt,
Inrer foetum , & primam f«tus tunicam maxima copia humoris continetur pitui- tofi vifcidi,& lenti, itaut digitis adhsercns vix abflergi poflit , Eft autem hic humor materia vrina?,& aqua fanguinis , foetum nutrientis, quicx veficaper vrachum in hanc capacitatem defeendit , H*ec enim humiditas de induftria ibi a Natura de¬ tinetur»

jipodU iru/firinf» ^

I.

Anatmid bubuli fdtUf

Situs vituli in vtm*

I

r ■'"

yiyfsis Aidrouandii ■ ^ !. Vitulus bipes .

Monftrorum Hiftoria. 5 17

II. Canis bipes cum Gynomazo .

f

528

III. • Canis leporinus bipes cum Cyno-

ce

phalea .

4

I

Monftrorum Hiftoria.

52P

H

finetur , vt in illa embryon innatans ad perfe(aufn paritionis tempus commodius in vtero retineri poflit;nania<^ueus ille humor foetus pondus quodammodo cieuar, & fuRinet, quo ejfFufo, neceflariura eftjVt foetus fublidear in corpus vccri decu- bens grauitace ponderispremac, confequentcrq;exitum ftimulec.
Hic autem nonnulli dubitant quommodo h'c humor vrinue naturam fapiens fa¬ cile pbflitcontincrij cum fua acrimonia tenellam foetus cutem lardere poffit. Sed aduertendum cft, quod h^c materia minime acris eft neqj biliofa, fcd rantummo’ do craffa, pituiroia, Sc lenta inftar muci, qu ? quamlibet acrimoniam retundere po- teft. Et h:ec obiter dida fufficianrde inuoiucris ,& de litu fceais bubuli.
In maiorem cofirmationem raonftrofi pedum defedus j proponuntur fpedianda» icones mon/lrihcorum animantium, qusp ad noftras manus peiuenerunr,& funrpr?- fertim icones canum bipedum 3 quiabfq; pedibus anterioribus narifunt. Prima figura erit canis cx genere fagacium albOjcaOaneoqj colore diRindi qui a primor¬ dio ortus 5 prioribus carens cruribus , tradiu ren poris, po/lerioribus rantiim nixus incedebat , & hic delineatur in’ icone 11. cum cynomazo herba , nimirum cum chamieleone nigro,
Altera canis bipedis icon eR canis leporini , vt in figura HI. confpicirur, vbi cum cynoccphalea, nimirum cum ofyride Lobellij pingitut.Erat hic canis coloris al¬ bi narus in Gallia, nimirum Lugduni.
In genere felium id accidiffe intelleximus ex ClarilEmo Liceto , qui retulit , Pa- tauij , in Collegio Rauennate felem inter mubos catulos , vnum enixam fuiRb bi¬ pedem quoniam cruribus anterioribus carebat, & foramen oris prope gulam habe¬ bar, auribus quadratis , fed breui temporis Tpatio intcrijfre tradit , quoniam, ^cum prioribuscatxrct pedibus, adhauriepdum lactis alimentum repere non poterat .
HaiRenus de quadrupedibus bipedibus natis fermonem habuimus. Modo no¬ tandum eft, quod aliquando animantes fua natura quadrupedes, tripedes nafeun- tur, cum Natura impedita in vtero quartum pedem foetui addere non porurrir, Itaq; LicoRhenes Hidoriographus monimenris mandauit, quod anno Mundife- ptingentefimo odtuagefimo quarto fupra tria millia ,& ante partum Vriginis Dei- parteccntelimo fepruagefirao odauo , mulus tripes Renate ortus eft, vt in icone lIII. apparer . Amplius, ex eodem Aurhore , anno Mundi feptingenccftrao nona- gefimo quarto fupra tria millia, Calati.T Afinus tripes natus effe perhibetur.
Ce.tercTra id noftra setace accidit in Cane, albo, &rufo colore prtedito, quem de-« lineatum fpedandum exhibemus, cum cynocardamo , nimirum cum Nafturcio Lo¬ bellij, quemadmodum figura V.oftcndit.
Accidit tamen aliquando, vt animal quadrupes cum quatuor tibtjs nafcatur, fed vna illarum manca. Etenim pullus equinus , ex lobo Finzelio, inoperedemira- culis noftri temporis, referente Licofthene, natus eft in villa fomerani^ Rekouu vicina Rugio adoftium Viadrijanno falutis flipra fefquimillefimumquinquagefimd quarto. Hic pullus fuit horrendo capite, auribus pendulis inftar aurium canis fa- gacis, ore monftrofo, & labijs ita inflexis, vt vbera apprehendere non poffec. Col¬ lum erat tortum , & finuofuro,iuba impexa, cute afpcra , & villofa , necnon cauda inftar criftse ereda .
Tandem hic pullus ret^s ftabae , inhitu terribilis , licet vna ex tibijs anterio¬ ribus eftet manca , carebat enim pede, cum alter pes anterior humanum pe¬ dem aemularetur, pedibus tamen pofterionbus equinis , vt in figura VI. appa¬ ret . Triduum vixiffeFincelius retulit, quipolteaexcinblus in triuio fuit tumu¬ latus. I

Vubuatio arca haimo rem fatus ,

ir.
IIL

Felis bipeSt

IIII.
V.

Animal quadrupes maneum .

VL

y Y

MVL-

53©

VI jfsis AldrouancJi

IUI, Mulustripes,

!

{ ■{ f

Monftrorum Hiftoria . 531

V. Canis tripes cum Cynocardamo .

♦

Y y 2

«2

Vl. Pullus equinus mancus . -

r' •

Monftrorum Hifboria . 533
MULTIPLICATIO PEDVMIISI FOE¬ TI BVS HVMANiS.

.^VM pedum multiplicatio infoe^u humano, homines quadrupedes cffi- cere poffit , aoimaduertendum cfi quod homo quadrupes sequiucca- tionein incurrere porcft. ideoque noftra intererit prima fronte hanc amhiguiratem patefacere, vc deinceps lectio clarior eCiadat. In pri¬ mis homo quadrupes appcPaiur puer gradiincipiens , qui imbecillis cruribus nondum fuftencatus, manibus ,& pedibus more quadrupedum incedit . Deinde Iconographi, vtcimdtis infinuarent mutuum, & concordem matrimonij amorem, virum ,& VKorcm, vno ranrum corpore , & quatuor pedibus pinxerunt: vnde quidam Pocra huc alludens canebvit hunc in modum.
h&mihem vtr^^vxor amabtlts ^nurn',
Sic homo fit ejuadrupes , qut fentame bipes .
Demiim ex fifciculo temporum colicgfmus , quod aerate Mauritij Imperatoris, natus eft puer quadrupes , non quod quatuor pedes , & duas manus haberet , fed quadrupes nuncupabatur , quoniam manus formam pcdumam)ulabantur,prtEter- quamquod more quadrupedum gradiebatur . Item,Conrado Gefnero authore, annofalutis fuprartTquimiiiefimumtrjgcfmo prfmo , inuentum cft monftrumtoto corpore humano, vnguibus aquilinis, in filru Hanesbcrgio Mifnit^ barbatum fub- flauum 5 & pilis criftam referentibus , & prone riru quadrupedum proficifcebatur. Qua de re quis afferere poterathucfuideinfanteexpoficu, nullo docete factu qua drupedem , necloqui didiciffe , confequcncerqj creuilTc ,&inillis fyluofislocis, frudibus agreftibus, & Ferarum indulgentia nutritum foiffc.
Pariter alberti xMagni temporibus duo homines nimirum mas , &foemina in ne¬ moribus Germania? , more Quadrupedum incedentes reperti clTc perhibentur. Ceterum cui hoc mirum non videatur , cum anno clapfo Bononiam peruenerir ho¬ mo mendiciffimusi qui tanquam quadrupes gradiens clccniofynam quaeritabat, & huius incedus praua coxendicum conformatio in cauSa erat , quia nullo modo fe fe erigere poterat.-

Cum hadenus rres foenium humanorum quadrupedum inrelledus expredi fnt, aduerrendum eft ia nullo horum ffniuumnoftram fententiam efte collocandam.- quandoquidem , dum de pedum in humano foetu multiplicatione agimus , foetum in V tero formarum cum brachijs,& cruribus, fed ijs poftea geminatis, vel alia ratio¬ ne multiplicatis intelligimus . Namlulius Obfequens narrat Quod olim,P. Afri- caoo , Lelio Confulibus Amiterni natus eft puer tribus pedibus ,& vnico tantum brachio, cuiusiconem Ledorin capite quarto huius Hiftori^ inueniet.
Prtcccrea, iuxta fententiam eiufdem lulij Obfequqn!is,Apio Claudio, & P. Me¬ tello Confulibus , Amiterni infans tribus pedibus ortus eft , reliquis partibus to¬ tius corporis redte conftitiitis, vt in haefigura I, confpicarilicet.
Pariter ex relatione lacobi Rufi, anno falutis fupra fefquimilleftmum quinqua- geftmo fecundo, in Anglia, non procul ab Oxonia, puella biceps nara eft quatuor brachijs3& manibus jyenrre vno, &fede vna integrata , fed in vna parte duo erant pedes, &in altera vsiis tantum pes porredus confpiciebatur,itaut tribus tantum¬ modo pedibus referta eftet.
Infuper pufiones natos cum quatuor pedibus plurcs in campum afferre pofte- mus: proptereaquod Licofthenes exhibet fpedandam infantis figuram nati anno ance partum V irginis cenrefimo fqxagcfimo fecundo, Therni fedicini, qui quatuor pedes 5 & tot idem brachia habuit . Idem Licofthenes, anno ante Chriftum natum centefimo fexageftmo,meminit infantis cum quatuor pedibus. Ctere nati. Et ex eodem, anno ante partum Virginis centefimo trigefimo tertio, puella quatuor pe¬ dibus praedita vifa eft.

Hominis
quadrupedis
aquimeatio^

Home men* dicHs ritu quadrupe~ dis gradi a»

Ferus fen” [us,
L

Puella tri” pes.
Infantes quatuor pe¬ dibus nati.

Y y 3 CstC'

m

)
Vlyfsis Aldrouandi

I. Puer tripes .

Monftrorum Hiftoria. 53 J

IL Infans quadrupes Ruffi .

|l

Infames ^uataor pe¬ dibus .

IL

53(5

Vlyfsis AUrouandi

C^eeerlim ann® Salutis millefimo quadringcntcfirao decimo tertio j in Boiuaria Aquilonari inter duo flumina , nempe inter Danubium ,& Alemanuni, nataeft puella cum quatuor pedibus, & totidem brachijs . Amplius anno Sa! utis fupra fe» fquimillefimum vigefimo nono, in Germania, louianus Pontanus tradit , referen¬ te Pareo, die nona lanuarij infantem quaternis pedibus, & totidem brachijs con- fpe<5tum fuifle.
Anjio quoqi fupra fefquiraillefimumtrigeflmo fexto, in Agro Tigurino,ex Li“ cofthenc, natus cfl infans biceps quatuor pedibus. Biceps pariter, ex eodem Au- thore , natus eftex vxore fabriferrarij dic vigeiima fcpntna Decembris anni fupra fcfquimillefimum quinquageflmi quinti, in pago quodam non procul ab Adorflio oppido Vorrlandiir quatuor pedibus , &cotidtm manibus , abfqj nota fexuro pro¬ dente , cuius ioco vmbilicus erat procreatus. Demiim Terracinte quadrupedes orti effe feruntur . Nos aurem hoc in loco iconem fcetus quadrupedis nati Rom? exhibemusj vti lacobus Rufus retulit; creteris partibus corporis rede conftitutisj vt apparet in figura II .
Quadrupes aurem ille puer narus Mauririj artate quem Licofthenesin Hifloria memorauit , quatuor pedes non habuit , fed quadrupes fuit nuncupatus , quoniam, more quadrupedum , proficifceretuc ob malignam partium pofteriorum conforma¬ tionem , Qui plura huius generis exemp! a videre cupit , adeat quartum caput hu¬ ius Hiflori^e, vbi de multiplicatione biaebiorum ia fetibus verba fiunt.

MULTIPLICATIO PEDVM IN BEL- LViS OyADRVPEDIBVS.

B

Emonflrificis, feu geminatis pedibus Brutorum diduri, primo de Equo tanquam animali nobiliflimo differemus Pedes igitur horum animantium quatuor cfTe debent , cum inter quadrupeda fecundum Latinos, inter TirpiiTTocrafecundu Grtecos collocentur. Cirteru, fi harc animalia pauciores, vel plures pedes fottiantur ,id m genere G Duplex ge- mon Arorum reponendum, & Natura erratum appellandum erit. Et quarnuis duo Eqmru equorum genera apud veteres ,& nuperos quofdam Authores , nempe domefticu,
& ferum reperiantur; nullibi tamen legimus , vt ahqui perperarh voluerunt, feros a domefficis multitudine pedum diferepare .
Erafmus Stella dodrinam plinij fecurus, hodie in Bruflia equos fylueftres verfa- ri diuulgauitneq; a Gra’cis,neq; a Latinis deferiptos equis domcflicis psenitus fi- miles,non rauiritudine pedum , fed folodorfo ab illis diffentientes : cum equiferi dorfa ad infidendum inepta habeanr,& nunquam cicures reddi poflint.
Iraqj fipedes in equis multiplicarentur , procuidubio tales animantes fncuiTu perniciffimos appellare pofiemus : nam equus fua natura in curfu eft adeo velox, vrin epigrammate Archite equus omnium velociffimus aigrosiTz-Trw, quafi Aqui- Velocitas la legatur ; cum fithtecauis omniu velociflhiia Immd Oppianus verba faciens de CHrfu$equo equis Iberistantte celeritatis eos eflTe prodidit, vt Aquilte tantummodo cum illis , rum. aut Circi Accipitres nuncupati certare poflint . Rurfum Homerus curfum perni- ciflmium equorum Erichthoni) filij Dardani expreflurus ,ex vento Aquilone con¬ ceptos effe finxit , qui ventus a veheraentiflimo Aquilte volatu nomen fibi con7pa- rauit.Finxit etiam a Podarge equarumxelerima Balium, & Xanthum equos Achil¬ lis pri:eftantirfimos,duiT! h.rc per florulenta prata pafcerctur,ex Zephiro vento fuif- fe conceptos . Prtererquamquod Podarge quoq; a velocitate pedum nuncupata cft . Immo Varinos Podargem Harpyam efle diuulgauic , ex qua poftea equi illi procreati fuifle feruntur, A au&Tryosf^m TreritrSsv, nimirum qui requali cum ventis per¬ nicitate volabant . Pariter apud Silium Italicum eodem modo Peiorum equum ex Zephiro conceptum efle legimus ,
Hi®

/

Monftrorum Hiftoria . 537
V ■ . i
L Equus quinq; pedibus»

/

\

53 8 Vljfsis Aldrouandi

n. Equus 0(!^o pedibus .

.(

i

Monftrorum Hifloria. fjp.
His de pernicitate equorum expolitis, aduertendum eii^quod fi Natura qoaruor^ equinis pedibus alios addat , dum in procreandis beliuinis fecibus impedica errat, tantiim abeft y t velociores reddantur, vt potius in curfu admodum tardi euadei et , quoniam, vt noftra fert opinio, quintus yclfextus pes illis additus eljfec impedimen- tOjquorninus pernicitatem alTequi pofient , ^ ^ -4 ,
Equum quinq; p( dibus hatiitn referunt ‘primis anno Mundi osSin-
gentefimo vigefirao nono fupra tria millia,^ ante partum Deiparae Virginis cen- tefimo trigefiroo quarto, natus eft Romte equus quinqj cruribus fultus in EfquiUjs, f»/»-
Efquilia? enim eft mons, ^ vicus Roma? ita nuncupatus, quoniam ibi arx , & exem bi^ Regis Tulli efient , qui illum montem Vs bi addidit , Prteterca alius equus buius conditionis anno Salutis fupra fefquimillefimum qujnquagefirao quinto Ber- ne Helueciorum cQnfpcftus eft ; naro quintus pes vna cum crure pofticis potius , quam anticis pedibus erat additus y,tin icone 1. confpicitur.
Veriim per veteres hiftorias vagari non debemus ,cum noftra te rate, equa oiTo pedibus praedita Rom^e fuerit confpicua anno noftree Salutis fupra oiillefimum ,5^ fej^cencefiuium trigefiroo quarto , ^
Etenim qusgdam doftuaria equa, calcem in Vrbem ferebat ^ qu^ equam oifto pe¬ dibus conformatam enixa eft ; hanp diligenter ali, ad prolem feruari , & ei admif- fariumftaturo tempore admoueriiufiit Erainentifliraus Cardinalis Francircus Bar- berinus iMufafum, «& CJhar!tum munificentia ornatiftimus Princeps , & diligencifti- mus rerum naturalium indagator , qui dum opulentam dodrinae . fuppcic^t dem iij pretiofurn penum , ad prsefentis ,&pofterae aetatis beneficium, condit , ab Vrbano Vlll. Patruo Pontifice Summo,^ in litteris multis ropd is Maximo neutiquam de¬ generat, ' '
ff aec equa tandem grauida pullum elegantem odio pariter pedibus refertum pe- perit, ytoftenditur in iconoll.quam Ciariflimus vir Honorius Beatus in medica U» facultate prae ftanri/lifmis perfiiimanirer nobis imperticus eft , vt rarrishuius Hi- ftoriae! inonftris inferercpoiremus.Quamuis poftrnodu equa perierit, & pullus ob in¬ curiam cuftodum , vt intelleximus , ex lapfu Tedli fylueftris 'oppreftus , fiefextin^^
^usfir
Adfamiliam bubulam, mente, &fermoncm noftrura fi conuertamus, illam quoq» monftris huius generis carere non inueniemus . Habemus enim ex Conrado fico- hu*
G fthene,qu6d anno falutls noftra? fupra ferquirnillefimum quinquagefimo primo, Ba- (ila^x Rauracorum, Bos qumq^ pedibus vjfus eft: , qui d Circulatore quodam, qu?» ftus gratia, circumducebatur ; nam quintum crus vna cum pede ab humero dextro pendebat ve! uti apparet in icone l,
Aelianus pariter in Hiftoria Animalium fatetur fc vidilTe bouem quinqj pedibus proditum, necnon vitulum , ex cuius humeris pes quintus ad .greflum prorfus inu- ?• tilis dependebat. Neq; hoc alicui mirum videri deberj proptereaquod annis elapfis yerfabatur Bononiae circumforaneus , qui vaccam 0(5to pedibus integratam , lucri caufa, circumducebat fpeddandam, quam tandem magno Hetruri^e Duci vendidit, T accaoUo
Amplius anno Salutis fupra fefquimillefiraura quinquagefimo fecundo , aurhore pedthus. Eicofthene, in vico Thuringite, natus eft viculus fextipes , namq; vnum anteriori- 1^ bus,& alterum pofterioribus pedibus in vtero Natura addiderat, praeterquam- quod hoc monftrum malTam carnis iuxta larus dextrum geftabat .
Deinde anno Salutis fupra fefquimillefimum quirfquagefimo fexto , die tertia Martjj narum eft monftrum referens vitulum cum fex pedibus, gemino capite quO" Vitulu$fex rum alterum Orientem, alterum occidentem fpedare videbatur, tres pedes hu- pedtbus na- ic,& tres alteri capiti inhgrebantjfi veritatem Licofthenes aftecutus eft Nos in pr^- .
fentia damus iconem Vituli hexapod is, nempe fex pedibus nari, quorum pedum duo ad gradiendum omnino inutiles a tergo pendebantjveluti pingitur in figura H. cum Origano Heracleotico, II.
Alium vitulum reptem pedibus natum vidimus referentem quodammodo mon- ftrumbicorpor iquamuis vnum tantumcaput haberet, tergoris tamenaliqualis ap¬ parebat diuifio , & ex parte qualibet fua pendebat cauda . Pofteriores pedes ha¬ bebat quatuor 3 anteriores binos 5 nara feptiraus a fine ceruids ortum ducebat , vt
pidura

9

Monftrorum Hiftoria . $41
ll. Vitulus hexapus facie agnina cum origano
Heracleotico .

/

f

542

Vlyfsis AIdrouandi

III. Vitulus feptem pedibus natus cum Trifo¬ lio luteo minimo .

MonUrorum Hiftoria. J43

E

pidura. HL ofiiendit. fiuhc Viculum monftrificum qurdam Circulator , qu^eftus gracia, circumferebat, anno noftr^c Salutis fupra fefquimiHciimum feptuagefimo o5iauo, &in Agro Vicentino narum cffeatteftabatur; quare delineari curauimus^ vnacum Trifolio minimo luteo Herbariorum .
Non valde diltimilis Vitulus refertus feptempedibus natuseft Callifiiin Polo rda, anno Domini fe^ageiimQ dono fupra millcfimum & ducentefimum , intra die 0(5lauam Natalis Domini; fed quoniam pr^tet multiplicatos pedes gemi natu quo¬ que habebat caput, ira,vt monftrumbicorporreferfetjdelipcmonftrofeoriimin- proprio Capite agetur,
Dumh^c fcriberemusj natuseft in Agro Bononi^fi, fcilicet anno fupra milleft- mum, & fexcentefmum quadragefimo primo , vitulus odtipes fine collo, quorum pedum qua^uor partem pofticam animalis quodammodo geminatam fulcibant , cum duabus caudis,, dub partem anticam fuftinebant , & reliqui duo aceruiccdena- fcebantur . Huius vituli cj^uuiie feruantur in cYdibiis Clariffimi viri loannis Anto¬

ni) Godij Chirurgi, & Anatomici celeberimi. Nos quoq;in Mufoo llluftrifsimiSe- natus Bononienfis duo vitulorum fpolia fei uamusjqupruro alter Pentapus, alterau- sem hesapuserati! - '
Hinc ad gregem Ouium esaminaodum fi defcendamus, inueniemus apud Licoft- henem, quod ,ex Liuio,anno Mundi feptingentefimo fexagefimo nono fupra tria millia ,& ante partum Virginis, centefimo nonagefimo quarto, Agnus quinque p pedibus refertus natus eft Afculi , fed pra?ter pedum f^diratem, erat etiam biceps . Alium bicipitem Agnum/cd odo pedibus, geminata cauda natum memorat Ae¬ lianus, fed quia intei lexit hoc monftruni humana voce fuifie locutum ideo fabulo- fum elfe exiftimauit i

Nos hocin loco leiftori Agnum odipedero fpedandom proponimus, paucis ab liinc annis in Agro Parauino natumjcuius iconem Dominus Francifcus Riccius Pa- tauinus nobis publicandam dono dedit . Hic A gnus erat totus niger, dorfo dupli¬ ci fimul coniund-o , binis caudis, auribus tribus , pedibus o(ao,quorum tamen duo ex principio dorfienafebanrur; quemadmodum in figura IHI, exprimitur vnacum Plantagineminore Dodonei.
Item in Pago quo dam^Sugenhein nuncupato, qui ad Argentincnfem Epifco- patumfpecftar, duabus ab Argentina milliaribus , anno Salutis fupra millcfimum, & quadri ngentefimum nonagefimo fexto, Porcus fex pedibus iuxta mentem Lico- fthenis, natus effe perhibetur.
Viri quoq; fide^digni nuper nobis retulerunt Canem fex pedibus Arirainifuif- fe natum. Id autem a veritate recedere non opinamur,cum nuper Bononite Canis oiflipcs ex genere fagacium in lucem prodierit , nam partem pofticam animalis fex pedes, & partem anticam duo tantum muniebant . Hunc canem monftrofum vna cum malo canino Lo bel ii , nempe cum mandragora pingi curauimus :vt in icone V* confpicitur ,
Modoomictimus ,qubd , ex Licofthene , anno Domini fupra fefquimillefimum quinquagefimo fecundo , in iedibus fu.douici Dheifh;ri, quadam domeftica felis in¬ ter alios fiietus, enixa eft catellum viuum ottQ pedibus refertum, & monocephalon fed bicorporem vtriufq; fexusjdequo poftea inferius, nimirum in Capite de mon- ftris bicorporibus V crba fient,
Prarterea dum Hiftoriam Quadrupedum Digitatorum ferib eremus , natuseft Bononi;^ Catus odipes vtriufq; fexus cum duobus capitibus , & caudis,tergore ve¬ ro fimul connexis; non multo poft exiuit in lucem felis femina hexapus colore par- tim albo , partim atrocinereo , nam quaruor pedes partem pofticam3& duo tantum partem anticam felis fulciebant . Huius monftrific* felis effigiem , vna cum Aelu. rogano, nempe Buglofta expreftam in icone V I. damus ,
Inferis quoq; animantibus monftrahuius generis aliquando obferuata fuerunt. Legimus enim apud Conradum Licofthenera, quod annonoftrp falutisfupra fef- quimillefimumtrigefimotertro, Epifcopizelfe Turganfe oppidi apud Heluetios, dum Lepus grauidus exenteraretur, inuentuseftin ventre lepufculus vnico corpo- re^ & capite jquatuor tamen auribus pedibus, quorum quatuor proprium
Z z 2 fitum

Jgfi&s ^um ^cte pedtbas natas.

IIIL

Porcas feit pedibus,
Canis o^i- pes,
V.

Felis offi- pes Bononia natas .

Vl.
Animantes fyl Ite 'Stes
monBnfica

544

Vlyfsis Aldrouandj

IUI. Asnus o(^ipcs

Monilrorum Hiftoria.

545

V. Canis odipes cum Malo canino

Z z S

VL Fdisifemlnt hexapiis cum^/^Iurogano .

I

H8

Vlyfsis Aldrouandi

Monftrorum Hiftoria. 549
fitum occupabat, 5$ reliqui quatuor in dorfocipinebant, quaii alium lepufculum repraefentantes , Cpm igitur hic aionftrofqs lepufculus ibi a multis fuifiTec vifus, ^ obferuatus, Tigurum pollea tanquam res admirabilis fuit tranrmilTusiicon bums lepuiculieft VII,
Verfatur in|er genera Bifglcorum quoddam CaprarQ genus, quas plinius Capreas, ^ alij Authores Latini Capreolos cognominant . Quamuis poftea Ariiloreles has J)orcades vocitauerit ; quam vocem deinde Martialis larine vfurpauir, de his ani¬ malibus loquens,qu£ ob elegantes m^eplas in delicij s puellarum Homauarum ha¬ bebantur , dum canit ,
B parao domhis I^Qfpada mto ,
laCiatis fokt hanc mittere tur ha togis ,
Oppianus hoc animal plerumque «Top»?»' apeilat; licet quandoque has capreas Jorces, quali porcps ratione carminis nuncupauerit hunc m modum VHi^cipa Oppiis
Etebimhocin loco pppianus Capreolos dcfcribit habentes corpus ceruinum, pellem vndjq,macuioram,non aliter, atqjPanthera?j& propterea hoc animal eft vaj de elegans, neq,- miruni cft ,1? olim, referente Martiali , in delicijs fuerit. Virgilius quqq; Capreolummacuiis diUinCtum de fcribit Ecloga fecunda^ vbiCorydon Ale¬ xidi puerpduos Capreplas promittit huncinmoAm.
Pr4tfre4 dno nec tuta n>fh$ valls reperti jf C apreolf fpar^s etiam nunp pelltbut albo
'Binadie fi ccamouh vbera^tfuosttbi feruo
Seruius tamen, in expolitione huius loci, Capreolos albis maculis refperlbs ad huc lacStentes interpr<etatur,namtraClu temporis poftea hunc colorem mutarialfe- rit , & macuijp minoris gratia? cfte incipiunt . Ha?c igitur libenter expofuimps ad maiorem iconis proponenda» infelligcntiam , Itaq» in genere harum beftiarum ali¬ quando inuentus fuit Capreolus fenis pedibus, albicantibus maculis eleganter a Hatura variatus, inftar Lyncis.VndecoIIigcndunieft hoc animal lactens fuilfeierat xutem bexapus bellia cum quatuor pofteriores pedes, & duos anteriores haberet , Exprimitur enim hoc animal in icone. VIII. vna cum Barbicapra , quam Herbarij Reginam prati appellant .
"'mvltiplicatio pedvm in FOE-
TIBVS AVIVM.

T in multiparis animantibus, vt alio in loco fuit enucleatum, numerofa procreantur monftra,necnon in Ouibus,& Capris Aegyptiis, quia noftratjbus funtfecundioresj ideoq; eorum materia feminalis fuapte natura ad monftrificam paritionem eft propenfa , & difpofita , multo — magis in genere cundtarumauium id cuidentius patefiet , ob nume-
rofam prolem, nam ffpefscpiusaues cum multis pedibus producuntur, quoniam frequenter congrediuntur, &f£epe concipiunt : hac de caufa conceptus eoh^rent, cum propinqui fint, & albumina inouis interdum continuantur, neqj vlla interiace- te membrana fegregantur jbinc pulli moftrifici prodeunt , multis pedibus , inultis, alis,& capitibus integrati. Hoc alTertum primo in genere Gallinaceo, deinde in genere A nferum, Anatum, Columbarum', & aliarum auium manifeftare poterimus.
Caeterumin gallinacea ftimilia, magis,quam in alio animalium genere copiofiora inonftrarefulfant,’quaproter horum aliquot icones monftrofas , quarummuiras nos obferuauimus,hoc in loco leftoribus fpe<^3ndas dare decreuirous;tum,ne quid huic hiftoriae Monftrorum defit, tum etiam vt legentes varia Naturae miracula mcdi« taripolfint.
primitus anno mundi O^ingentefimo trigefimo ofiauo fupra tria millia , & ante
partum

VIL

Capmhr»
(oltr

VII r. Hexaput animant (jualig

Natura oui um Aegypti
i

PiiracuU natur f qu4
lia

iJo . Vlyfsis Aldrouatidi

partum Virginis centefimo vigefimo quinto , iuxta fententiam Licofthenisi gallos I, gallinaceus quinq; pedibus Csere fuit obferuarusj veluti in icone !. depingitur .
Polydorus Virgilius in Hiftoria Anglicafcriptis niandauit , regnante Henrico £»9.^.3. primo, inter alia prodigia, quse apparuerunt, gallum gallinaceum quadrupedem or¬
tum efle.Id quoq^retulit Licoflhenes cont-igifle anno Salutis fupra miliefimuni de- fullkems cimo.Deinde addit quod anno Domini fupra raillefimum quinquagrfimo quinto, ^H4drtfj^€s , circa finem imperij Henrici Tcrtij Romanorum imperatoris , Gallina procreauls |j, puUum quatuor pedibus pratditutDjVf figura lI.Qflenditj

I

I

Mon Urorum Hiftoria .

551

i
t; .^7 .i

II; Pullus quadrupes •

'3
r

\

M5ftriferas5& quadrupedesbefila^lipiusigeneris mulfainoftra etiam aetate ob fcruauimusmam damus injcone II I, f^aiium quadrupedem, qui prone erat ad ven¬ trem yfq^caftanei coloris, fupine ad vtQpygium vfq; coloris lutei intercurrentibus pennis caftaneis.
Ala? alba»,remigibusviTidibils , A'tergore prope caudam penn^ caftanese ad¬ modum longa» pendebant. Cauda erat viridis , <& nigra , crida duplex minime cre- nata.Pedes erant quatqor, quorum anteriores erant lutei , & perfedi, quales humf- modi beftiis competuntsppfteriores imperfe^^i, & paliidrveluti pinguntur in icone in. vna cum Aegylope.
Rur»

m

SIS

III. Gallus quadrupes cum Aegylope

Monftromin Hiftoria. 555
1111. Gallina quadrupes cum Siligine fpica ' , .^mutica.

Rurfus oljreruata" fuit Gallina quatuor habens |pedcs vnicolorjnimifuin tot© corpore colore quodammodoferrOgineo. Pedes erant lutei , & prauea Natura conformati , nempe eo modo , qui in icone 1 1 1 1. confpicitur .
Deinceps multae inueniuntur beftije huius generis, qu® pedibus male confbi*- matisjfed potidimum tripedes naras funt. Siquidem Licofthenes meminit galli tri- pedis.vnacummulfisalijspullis nati in Brutijs ,anno Mundi fcptingentefimofe- xagefimo odauo fupra tria millia , & ante partum Deiparse centefimo nonagefiino quarto vClUti ia icone V. oftendituf .
Amplius

5J4 Vljfsb Aldrouandi
\ ' f , . .
V. Gallus tripes in Brutijs natus .
f

I

555

Monftrorum Hiftoria.
Vl. Gallus bipes cum Gramine Alopecuroi-
de minore .

l'

MonUrorum Hiftoria.

y

/ i
A A.

VIIL Pullus tripes

Amplius Conradus Licoftheties memorat fe vidifle B^dlex , in Cinaram fubur- bio apud fabrum, anno Salutis fupra fefquimjllefimum quinquagefimoquarro,pul- Petilae Ium Gallina ternis pedibus refertura, & in curfu tanr^ pernicitatis, vr c;ereris an- pefmtr£pey teuerteret. Nos damus fuperioririmi!eGallum tribuspariter pedibusinftriKflum, nicttatts . quem Vulgus Gailo grotefeo vocitat : hic erat a collo ad anum vfq; coloris atri , Gallo groie- fed maculis candidis coarperfus, toto autem dorfo ad vropygiura vfqi ferruginei fco. coloris. Alarum maxima pars item ferruginea , fuo tamen principio, & qua ventrS fpedant, fubfufcicoloris,fedalbicantibusmacuIis confperri, oblongis pennis, 5^e- miges pennsB omnes aIbsejCauda femiuiridis,&femiatra . Oculos macula rubra VT. ambiebat, veluti in icone Vl, ie^tor intueri poteft 5 vbi pingitur etiam Gramen Alopecgroides minus »

A a a 5

His

5S8

IX, Sceleton Pullaftri tripedis , cuius tertius

1

Monftromm Hiftoria. 559 -
His addimus ex noffris Obferuationibus gallinam tripedemj tertium pedem prope anu nafcentem habebar. H^ec gallina toto fere corpore jflaua erat. Alx eius,& dorfum fufcis vbiq; maculis confpergebacur.fufcjs item penn;^ quicdam a ^^ofaobfer collo dependebant fuper alarum principia.Tota deniq; cauda fufca,coecera lutea Hsec in icone V II. exprimitur cum bordeo ,
Contigit quoq, nobis videre annis elaplis pullum ab ouo recenter exclufum tribus refertum pcdibus3& tertium pedem habebar vcluti ex vfopygio natum : qiiapro- ter admoilrificam varietate delineari curauimus , atpiaum in icone VIII. damus. VI^^* immo non piguit cnam delinearum exhibere fcehton PuUaflri moftnlici, & fu- i periori pullo ferelimilis , nifi quod pes certius circa podicem natus quiiiq^ digitis eratiaftrudus j vt in icone IX. monftrarur. IX,
Neq; volumus ommittere memoriam Galli tripedis viui dono nobis dari ab eru. dito, & perhumano viro Francifeo Seuersno Philofophic^e, & Medicae infhturionis Dodorc, anno Salutis fupra mil Ic fimum , & fexcencefimum trigefimo quinto jqui priEcer duos perfedos pedes omnibus gallis communes, terriu veluti a podice ena- fccntem fex digitis integrarum habebat ; quamobrem cum gallinis permifeerinon donatus poterat; cum tertius pes hexadadyios illi adcongrcirum eifet impedimento.C^a- ^ Dolore propter in teternum Donantis monumcnfum,hancbelluamviuis coloribus dijinea- tam in Mufa^o illuftrifirai fenatus Bononienfisferuandamlocaufmus;vbietiamfce- leton eiordem galli tripedis appenfum (nuper enim perijr) quilibet hoc publicun:?
P inuifensMufa?um intueri 3 &admirari poterit.
Pra-tcrea nolumus etiam prajrermircere pulcherrimam monftrifici Caponis ico^ nema nobis obferuaci, qui ahcui forteincer belluas tripedes enumerandus elfenon videbitur, cum prmrer duos perfedios pedes, duos oblongos digitos adiundoshvH- berce .-nihilominus in viuo animal/ hi duo digiti adiundti , & dextro cruri adnari tertium quodammodo pedem reprirreficabant .-quemadmodum iri icone X. expref- Ifrous, vna cum Bromo,feu Aliena fierili,
Poftc.aquam de multiplicatione digitorum in pedibus Brutorum verba fiunf,nQ eft omittenda obferuatio pulliceni quinq; digitis in vtroqj pede inftrudi, quem de- lineatum in icone XI. damus , ^ xr.
■ PIocpolTurausconfirmarc quadam obreruarione Clarilfimi Liceti, quiretulit, quod anno fupra miilefimusn, & fexcentefimum vigefimo quarto , Patauij , famula deplumans gallinam reperit quinq; digitos in vtroque pede cura fuis ynguibus di- Gallina ftinftos . Cui hiberner affentimur aliaobferuatione Pullicenitripedis Bononiae nati, quivnico tantum pede nitebatur: cum alij duo pedes elTent mutili, quorum al- J
ter quinis digitis, jilcerverb quatpor erat inftrudius . PfiEterquamquod duplicem excremeiltoriim exitum habebat, vt in icone XII. apparet . gntta.
Antequam a familia gallinacea difcodamusjnolumus filentioinuoluere gallinam ^ I^’ Monfiriheam/ quiE hodie ranquam res merito admiranda in aedibus Illuifriflirar Fuiuij Antonij Marefcakhi Bononia? Senatoris Prudentiffimi alitur . HiecIcuco- phei eft coloris ad luteum tendentis fine eaiida, & ereda , ritu humano, depofitis ad calcem coxendicibus graditur , vt in-icone XIII. apparet ; qua?hocinlocorecen- fenda efte videturjnon quia monftrificis pedibus fit referta, fed quia alio modo in- ^ cedere non poteft,ob peauam partium inferiorum conformationem . NamClarif- Xllf. fimus virjqannes Antonifis Godius in adminiftracioneanaromic^ non vulgariter eruditius, -prarf ibus huius galiintE diligenter peftra6laris,& examinaris, coxendices iuftd longiores, & oflqanonymamale conformata reperir .-quamobrem htecbeftia podice terram verrere, ^‘qubdammqdo reda incedere cogitur,
Fostat quidem fed plerumqjabortit, vt Illuftriffimus loannes Francifeus M^ref- calchovfcp^P^^^s frater nobi§ perhumaniter retulit; hocqjinde prouenire arbitra. miir|;j^ro:pter ftalignafo praidi^Iarum partium conftitutionera,necnon fterni lon^b- risobferuatfiqma dum hajc beftia inconcinne identidem mouetuMuncfacileabor-»
tiondmincuiTjf, "

> ■ .

In

S6o

Vlyfsis Aldrouandi

Monftrorum Hiftoria. 561
XI- PiaHiCfaus quinq; digitis in vcroq; pede ,

5^2

Vlyfsis Aldrouandi

Marefcalchi .

Monftrorum Hifloria.

5^5

In Anatum quoq ; & Anferum genere mpoftra non diflimilia aliquando inuenta funt. Nam lulius C^efar Scaligerin Commentarijs ad libros de plantis Afiftoteli adlcriptos.memmit Anaticulae alfero crure carentis nullis excantibus alterius ve- ftigijs; & loannes Baptifta Porta in Magia Naturali prodidit vifamefire Anatem par uam quadrupedem lato roftroj& prima parte nigra, extrema flaua, capite nigro, oculis cinereis, nigro circulo collum ambiente, alis, rergo, & cauda ni gricancibus, pedibus flauis inter fe non procul dift3ntibiis,qu£B adhuc Torg^e aflTeruarur.
Neqi cui mirum videatur , quoniam in g^ege Anferum , aliqucC identidem na- feuntur, membrorum numero, vel conformatione a reliquis diferepantes ,
£ Etenim anno Salutis fupra fefquimillefirnum nonagefimo fexto , referente Ei- cofthene, in Pago quodam Sagheua cognominato ad fcpifcopatum Argentinen- femfpedante , Anfer monftrofa forma inuentus eft , nempe quaruor pedibus , & duobus capitibus, cura duplici excrementorum exitu. Albertus quoq; fatetur fe vi- difFe monftrificum Anferem quaternis pedibus, totidem alis, vnico dorfo,& dupli¬ ci coll o, fed diu non vixide tradidit ,
Nos autem hoc in loco exprimi curauimus Anferem quadrupedem , qui Bono¬ nia aliquot annos vixit , quem pluries vidimus, &tanqiiam inufirarum animal pingi curauimus, vt apparer in figura XfUE vbi eft etiam Altheapaluftris,
Cum igitur monftra huius generis in animatibus fiepe congredient/bus , & pa¬ tientibus contingant , familia Columbarum abhuiufmodi monftris non erit aliena,
P Namq; cum temporis, Soloci conditio poftulat, & yiiftus fuppet/t, Columba? qui- bufcumqi menfibus fetant, quapropter non pra:ter rationem Aelianus feriptis ma* dauic CoJumbasomni anni tempore parere, fed hoc ex Ariftotelis fentenriareci- naturd, tat, qui noftrates Columbas toro anno fetificare docuic,dummodbI6ci eftetcoi^- modicas,& Cibus abundefuppeteret.
Sunt enim Columbe animantes falaces ,& quarnuis fefe mutuo ante congref- fum exofculentur ; nihilominus femina quandoq; nimia falacirate ftimulata marC lineofculo admittit. Itaq; monftra in genere horum animantium, vel quoad colo¬ rem, vel quoad numerum, & malam conformationem partiumconiingunt,
Opianus quoad colorem monftrofas nimirum tamquam depidas tradit fore Co- lumbas, fi cum Veneris defiderio tenentur, & ofcufaiammaricis m feent, Colum*' vari* colu^ barius veftimenca varierare colorum decorata, prefertim vero purpurea confpi- nafeati-

Anfermon^
Urofau

XIIII.

ColumhdfH

H

cienda exhibeat his verfibus ,
ead^m peragit cum vult , calltdftt dtteeps Cui volucres cura iataltt arundo ,
Atp Columbarum pullos hac arte f,gurant\
Stragula ^ammeoUs ocult$ rubre fq\ tapetes y Et ve Res oRre perfufasabijeit Auceps ,
•. Sieq]Oculos pafcens^ animas eludit dmantes^
Et pullos edtt rubeo di f crimine mi Ra
Monftrofam in Columbis pulchritudinem in prefentia non admiramur , fedpra-» oam conformationem partium, & pedum geminationem perferutamur .
Itaq; prima facie exhibemus fpe<ftandam iconem Columbe quadrupedis capte in Germania anno Salutis rioftre fupra fefquimillefimum quinquagefimo , prope pagum Rikenfchouen,non procul a Landauia oppido . Hec enim non folum qua- tuor habebat pedes, fed duplicem etiam excrementorum exitum, que poftea Au- guftam ( tunc enim ibi Comitia Romani Imperij celebrabantur) miiTa fuit, vbi pri¬ mum a Carolo Cefare , & Principibus Imperij, & fic deinceps a reliqua hominum multitudine, vt tradit Licofthenes , miraculi loco confpe6^a fuit , vt cernitur in fi¬ gura XV,
Altera Columba quadrupes colofctota cinereo ad ametheftinum tendente, du¬ plici aluo nata eft Bononie ; ideoqi vt difcrimenobferuaretur,hancdelincandara cum Cannabe curauimus, 6? in icone XVI. fpeiftaudam proponimus ,
Quoniam Columbarum peregrinarum magna eft diuerficas , nonfo Ium ratione pedum, fed etiam roftri quantitate, 3? capitis crifta,aduertcodum eft , inter has , pul¬ chriores efle Cyprias , quarum duplex genus confpiciturjcriftatum vnum, alterum
plano

tur

XV.

xvi.

|(54 Vlyfsis Aldrouandi

XIIII. Anfer quadrupes cum Althea
paluftri .

I

\

Monftrorum Hiftoria .

XV* Columba quadrupes .
y

B b b

5(55 Vlyfsis AIdrouan(Ji ,
XVl. Columba «quadrupes alia cum Cannabe.

I

Monftrorum Hiftoria . ^ 5(^7
plano capite * Inter Columbas cyprias plano capite aliquando nobis contigit confpicari vnani monftrificam , cui eoior es ametheSino erat candicans . Auis erat quodammodo bicorpor es vna nimirum aluo par pedum emittcnsjcum duo re¬ liqui pedes alteri corpori perfedo famularentur . Capitis colori amethiftino alius color puniceus erat immistus. Pedes pallide rubefcebant3& vngues nigricabant 4 Htec in icone XVII. obfcruaturjvbi pingitur vna cum* Araco.
In reliquo Auium genere cum omnes fint ouipar» , no eftin dubium reuocandu quod monftro^ partus aliquando contingunt Nam tradit Aelianus, referente Porra in Magia naturalijfub quodam Rege aucm quadricipitem vifamfuiflTe . Idem Aelia- ^ nuses Apione prodit, Oeneo in meridie regnante , Gruem bicipitem apparui/fe & aliquando Accipitrem tripedem obferuatumfuifiTe, Nos in prsefcntia monftrificam auem in genere Carduelium fpedandam proponimus Hoc autem genus auium eun¬ dis notiffimura efle arbitramur:quandoquidem nuila cft regiojni fallimur,qua>hoc Auicularum genus no producat; vnde apud omnes Nationes incauos palfim ali¬ tur; hac de re in deferiptione auis notiftimce,qu£e femper ante oculos verfaturjdju no elaborabimus, fed iconem Carduelis quadrupedis, qu;ead noftras peruenit ma¬ nus, confiderandam legentibus esfhibemus in figura XVIIL vna cum Carduoto- mentofo. Nuper etiam Bononia? accidit , vc Illuftris Matrona ouumpaoonis ex in¬ cubatione defumptum, & perforatum,currofitate duda acu dilataret , fed quadru¬ pedem , & bicipitem pullum confpicata,& monftrofo pauone territa ouum cum pul- ■p loabiecit. '
Caufa s defed us , & geminationis pedum in fcetibus Animantium indagare in prcefentia quodammodo vanum elTe videtur.-pofteaquam in Rubrica caufarO abun¬ dantia? 5&defedus partium inquiri poftunt . Nihilominus in gratiam Ledoris^he femper illuc confugere debeat, nonnulla tantum peculiaria attingemus. Primo quoad defedum,Monftrofi Genitores in memoriam rcuocandifunt,qui aliqua par¬ te mutilati quandoq; fed non femper monftrificos partus edunt,
Vt plurimum tamen Authores caufas partium mutilatarum non modo ad mate¬ ria? de fe dum , fed etiam ad languorem facultatis formatricis referunt. Etenim, cum pars feminis deftinataad procreationem membrorum deficientium deftitua- tur temperatura, quam Natura partium procreandarum cxpoftulatjtunc foetus md- ftrofi fiunt . Deinde , cum calore nimio vteri virtus illius feminis difibluatur , qua? €r formationi alicuius partis erat dicata , tunc fajcunditate priuatur , confequenterq; monftrofa? ex ilia portione feminis partes emergunt; cum tamen alia' feminis por¬ tiones, fuam vim retineant. Pr2eterquannqudd,ad mentem Ariftotclis, inter has cau¬ fas immodicus calor feminis eft connumerandus.
Tandem non funtpoftponendi morbi 5 quibus aliquando foetus in vtero corre¬ pti aliquam partem iam genitam amittunt , & hac ratione mutili redduntur. Immo reuocanda eft in mentem anguftia loci, propter quam interdum mutilata" fatuum partes euadunt .
Praterea caufas multiplicationis partium Authores plcruinq; ad vberratem ma¬ teria feminalis reducunt . Intereamonftrofi genitores non funt pratermitten- di ; cum id manifeftariiim fit in iliaodipede equa jqua nuper Roma comprelfa odi- Tj pedem pariter equam genuit; vt fuperius in iconibus monftratum fuitjquamuis po- fteaidex fententia Ariftotelisnonfempcr fit neceftanum. Verumramen vbcr ma¬ teria cruribus, pedibus, & digitis conformandis dicata in plurcs portiones diuifa geminationem crurum, pedum , & digitorum producere folet, Licd interdum ma- teriafeminalis copiofa, & adfcerus geminos producendos deftinara, ob anguftiam loci, pedes multiplicat , reliquo fcjstus corpore fimplici ; vtiledor in Columbis po- ftremq loco propofitis confpicari poteft , qua bicorporem fetum quodammodo repr^fentane
Nifi velimus afterere gemellos fetus in vtero materno ob vehementem aliqua concuffionem quandoq; in vnummonftrumcong!ucinari;durn partes inf riores ge¬ minantur, & fuperiores vnum tantummodo corpus referunt. Hocq; in fetibus hu¬ manis fape contingere arbitramur , quoniam hi fetus in vtero fitum non femper eumdem feruant .

Cdtimhafu
Cypriarum
differetttk,
xvir.
Lib.z.c.ijt
Accipiter
tripes,
XVIII.

Caafe muU tiplicatio- nis pedum.

Semen fes-
cumdtiate
priuatur,
Lih. '2. -ii gen,An,c%c^,

Muteria copiofa fe^ minalis quid prp-^ Het,

B b b a Demum

5^8 Vlyfsis Aldrouandi

XVlI.CoIumba Cypria quadrupescum Araco

Monftrorum Hiftoria. ^6p
\
i '■ ■ » ■ v
XVIII. Carduelis quadrupes cum Carduo
Tomentofo .

Demum inter has caiifas foetus excedentis penuria materi® collocanda ed^de quamuis hoc videatur abfurdum : attamen hoc a veritate neutiquam eftalicnumi quandoquidem materia a^ producendos duos fcetus 5 quoad quantitatem, inepta, Inopia quia pauca fit, & pro formatione vnius copiofa, tandem vnum taintummodofoeru, ten^ quid fed monftrofum gignit, dum crura, Sepedes multiplicat, deinde partes fupericres pr^ter, fimplices generat, & fic deinceps illas caufas in memoriam reuocarc debemus, qu? in Rubrica vniuerfalium caufarum memorauimus .

B b b 3 HOR-

570

Lih.i6»d(B Ciuiu jOei eaf* 8.

Tajto cruri bus coalitis*

OnofeeUs,
L. 4. chro¬ nie .

L

J^eefus cum rnatre con¬ crematus,
puer pedi¬ bus an feri-
»fs ,
II.

J
Vljfsis Aldrouandi
HORRENDA , ET MALIGNA PE> DVM IN FOETIBVS ANIMA- LIVM CONSTITVTIO.
A
ROCREAT^ funt quandoq; a Natura tales in animantibus ped5 fprm*e,yt fpeftatores earum afpedu deterriti fuerint, Confultd omittemus Infantem in Saxonia natum inuerfis pedibusjanno fupra ferquimiilefimum vigefitno quinto, vt Licofthenes diuulgauir.necno Homines a Diuo Auguftino memoratos.qui apud Hipponem nati ef- fe perhibentur lunatis pedum plantis, cum duobus digitis in vrroquepede. |rerai filentjo inuoluemus pufionem natuiii anno fupra fefquimillefimum fexaoefimo quarto in Papauillapagofexmilliaribus diftante ab oppido Guifio , qui cruribus carebat, fed a dextra nate duo oblongi digiti nafcebantur , & afiniftra pes imper- fedus dne crure prodibat, & eius icon in capite quarto huius Hidorijpmonftratur, Imo relinquimus etiam infantem natumin Imperialiciuitate Colonia, vt recitat g Schenchius , anno falutis noftra» fupra millefmum, & quingentefimum nonagefi^ mo feptimo, die fecunda Maij,qui bene compadus erat 5 ni fi qudd fa?mura, pedefq; ab imp ventre ad extremitatem pedis coaluerant, digitis pedis finiftri omnino de- ficientibusjquorum loco regioni calcis eiufdem pedis finiftri mafta qu£edam carnis adhj^rebat. Quoniam hi monftrofipartusin comparatione ad illos, de quibus adu* ri fumus nullius fere funt confiderationis *
Ad horridiores igitur pedum conformationes recenfendas fi accedamus, prima fronte incidemus in Textorem, qui narrat vetuftifiimum quemdam nomine Marin fuperna corporis parte fuifte humana, & inferiori fuiife equina, quia cruribus equi¬ nis natu efie perhibebatur; quamuis alij tradiderint hunc ideo cruribus equinis ef- fe creditum, quoniam omnium primus equum confccndifie dicebatur ; vtcumqj fit procreatio tamen crurum, & pedum Brutorum in foetibus humanis noneftprorfus ^ explodenda . Siquidem Plutarchus ad mentem Ariftotelis prodit puellam nomine Onofeelin ex Afina natam cruribus tantummodo fuiiTe afininis , reliquo corpore humano, ob Ariftonymi Ephefii cum eadem Afina congreftum . Infuper Peuce- rus promulgat, imperante Michaele Perpinaceo, fcerum humanum pedibus capri¬ nis in lucem exiuiiTe . Item ex Cxlio Rhodigino habemus , quod apud Sybarira ex congrelfu Paftoris,& Capella*, infans cruribus caprinis emerfif
Praeterea anno fupra roillcfimum,& quadringentefimum nonagefimo tertio, puella inupta foetum humanum cruribus, Sepedibus caninis peperit.
Hoc monrtrum Cardanus , Se Pareus memorant , fed primus omnium Licofthe- nes in opere Chronologicojvt in icone f. oftendjtur . Non valde diffimilemfee» tum anno falutis fupra fefquimillefimum quadragefimo quinto,, tradit Magiusin p Mifcellaneis narum efie Auenione partibus fupernis humanis, & infernis caninis : ideoq; FrancifcusGailiarum Rex matrem cumfeptu concremari iuflit .
Item Volaterranus in Commentarijs Vrbanis feriptum reliquit , «tate Pij Ter¬ ti) Pontificis Max/mijfcetumnon valdedifcrepantema pricdi^isin Hetruria,ex muliere, vt ipfe inquit, a C ane compreffa , egrefium fuifte, & propterea hanc^ ex¬ piationis gratia, ad fummum Pontificem fuifte delatam. Interdum etia nati funt, monftrifici partus pedes alteriusanimalishabentes. Nam in Germania prope Lan- ferburgum oppidum,in finibus Heluctiorumad Rhenum flumen fitum, anno falutis fupra millefimum,& ducentefimum feptuagefimo quarto, puer pedibus anferinis a , Conrado Licofihene narus efte perhibetur :
Nos hic damus monftrum hermaphroditicura cruribus , Sc pedibus aquilinis refertum , cetera humanum , quod forte quia comprehendi non poflTet , Sagittis
fuit I

Monftrorum Hiftoria,

571

I.

damnis •

Vljfsis Aldrouandi

Monftrorum Hiftoria.

573

fuit confofTum . Icon eft IJ. talis , qualem in Mufoeo publico inuenimus.
Non defuerunt quoq; belluini foetus pedibus interdum humanis , & pedibus quandoq; animantium diqerfi generis refertijdum recitat Jacobus Rufusequam m Gallia a Ceruofuba(3:amenixatn eflTe pullum pofterioribus cruribus,^ pedibus cer uinis, quem poftea J-udouicus Galliarumtexa PojfreiTore dono accepit. Pariter ide Author memorat partum equse a Tauro comprefffCin Heluetijs; fuit enim pedibus cquinisjreliquo corpore tauro non abfimili, Idq j potifimum affeueramus, quoniam loannesBaptifta Porta in Magia naturali retulit ejj Gefnero, ad radice montis fpe- Iungi in Rhetia vifum fuiTTe equum ex equa,& tauro progenitura ,
“ Solent Authores animal ex tauro , & equa procreatum Hippobouem appellare : quamobrem placuit iconem huius beftije pedibus monftrificis genita? propalam da¬ re, quse iure merito cornipes erat appellanda. Siquidem Natura in conformatione pedum huius animantis , quodammodo folipedes , dc bifulcos producere vdluit , dc monftrofam pedum formaturam effecit , vr pinguur in icone JIl. yna cum farfara , quam plantam Botanici vngulam cabalinam appellant,
Pofteaquara dc pedibus horrificis fermo habetur, nolumus filentio inuoluere par tum felis horrendis pedibus editum anno falutis noRra? fupra fefquimillefimum quinquagefimo quarto . Publicat enim Ticofthenes in opere Chronologico, quod BafilcsP aluit domi felem dqmefticam fecundiffimam , quse poftquam odtauum aeta tis annum attigit , plerumqjmonftrificos partus edidit contra naturam aliarum F matrum catulos editos deuorare clepit . Itaq; inter alios catulos quos vnico partu in lucem emifit , inuentus cft vnus duobus pedibus horrificis refertus , & quafi^in fpiram reflexis,vt in icone Illi.monftratur,
Plinius aute verba faciens de equo CjefarisDidfatoris, qui alium dprTojprjiEter ipfum , non recepiflTe traditur , pedes anteriores humanis fimiles habuiffeprodidir, quibus verbis plipius potius monftrofum,quam ominofum equum dcfcripfir. Tran quillus etiam deferiptionem huius equi his verbis exarauit , C. Julius Ca^far vteba rur infigniequo , pedibus fere humanis, &in modum digitorum ynguibus filfis , quem natum apud fc magna cura aluit, cum Arufpices imperium orbis terrie Domi no fignificare pronuncialfent . Hic in figura V.demonjlratur.
fqeq; hoc alicui mirumvideatur: quandoquidem anno fupra miHefimum s&fcx- centefimum vigefimo nono , menfe Iulio, in Patauina Ditione , prope oppidum Q montis Ilicis, in ViIIa,cui nomen eft Amolaradiena, referente Clarjflfimo Liceto, vifus eft felis, cum humanis cruribus, quas animal parti poftiese adjiasrentia trahe¬ bat ,& monftrum in Vrb^ Patauinam delatum , tandem in flumen proicdum fuit, Etenim vxor cuiufdam Bubulci in prasdidta yilla poR partum puelli optime conftitu tij hoc monftrum horrificum enixa eft.
Hic etiam memorandu eft monftru pedum varietate horrificum , quod anno ChriftiparjE Vaginis fupra fefquimillefimum trigefimo primo in Ditione Epifeopi Salceburgcnfisjnimirum in faltu,qucm Amefbergium vocat,cQmprehenrum eft.
Erat enim , iuxta fententiam Licofthenis quadrupes, capite ferehumano, barba, to, & criftato, pedibus pofterioribus aquilinis, & anterioribus fere leoninis, cauda canina, corpore giluoin flauum declinante, feritatis infolitas, homines fugiebat, & ^ latebras quasritabatjfcd cum ad cibum capiendum, neq; cogi,neq; allici potuerit, paucos poft dies interijt 3 eius icon eft V I.
Caufas horum monftroru multi erudiiiyiri,vt Pareus ad variam , & promifeua fe¬ minum diuerftefpecieiconfufionem reducunt, dum monArafemihominis , & femi belua? n3fcunturj& aequalem reddi deformitatem prolis autumant, fi bellua? diuer- fi generis congrediantur , Quapropter mirandum in modum inuehunt in homines, qui nihil Deum, & leges veriti, ita fe fc abijciunf, yt inter fe , & pecudes nihil inte- refteexiftimaot, dum cum illis permifeeri audent , NihilpUiinus hanc fententia prorfus amplexi non debemus j cum fieri non poffit ad mentem Arifiotefis , vt cx permixtione animalium fpecie , temperatura , & vteri geftatione valde diferepan- rium proles nafeatur : Quare ad alias caufas naturales erit confugiendum .
Itaq; Philofophus in Problematibus feriptum reliquit , ex femine corrupto in¬ terdum monftra prodire , fed per femen corruptum non profus putrefa<ftum intel¬ lexit

IL
L,%,det9n» cept . hum,
L%\ %c «S?*

IIU

IliL

V.
Felit cruri* bus poHtcit (iumams .

VI.
Cauf<t pr£*
diBorum
monHroru,

I

574 Vlyfsis Aldrouandi

I

Monftrorum Hiftoria .

l

IIIL Felis monftrofis pedibus .

\

Vlyfsis Aldrouandi

57(5

f
Et^uus

i

\

Mon (Irorum Hiftoria

577

VI. Monftrum varietate pedum horribile,. •

C c c

(

I

Imaginatio nis virtus.

MonBra Africa ,

AnguBia loci .

Fetus alhi eu At hio fi- bas nati.

57S Viyfsis Aldrouandi ■
lexir, fed fantummodo illud, in quo virtus fpeciei Unguefcir, vnde poftea ve! totus foetus, veJ aliqua eius parces a Genitoribus diffimiles producuntur i nam quando virtus formatrix materiam foetuum rede difpoficam inuenir, tunc foetum generan¬ ti fimilem procreat, finfecus diilimilem producit.
Modo omittemus caufas ab alimento, ab alimencali virtute, a morbis, & a paren¬ tibus moftrofis depromptasi^Je-quibus vbcrius in Rubrica caiifarum vniuerfalrutn pcra<5tu fuit. Cu vt plurimii horu monftroru generatio ab imaginatione vehemen¬ ti prodeat, Nam quemadmodum contingit, vt mulier grauida rei defiderarte ima¬ ginem foetui imprimat, ita quoq> accidere poteft,vt mulier humano impleta femine, ^ fi cum Cane poftmodum permifceatur,ex affidua cogitatione & metu pariendi Ca¬ nis, partes etiam canis foetui imprimat. Tunc enim non erit dicendum ex femine Canis partum prodijfie, cum inter femen humanum, & caninum nulla conuenientia obferuetur.Hanc caufam infectibus brutorum etiam valere fyperiusaflTeuerauimus; quandoquidem Cornelius Gemma retulit Canem accipitrina capite ex terrore hu¬ ius auis natum efie. "?f;
Non negamus tamen ex Anjmaiibus diuerfis^conuenientis wraen Naturae, & temperamenti monftra exire poife , quoniam Ariftqteles id in monftris Africae at- tcftatus cft : Immd in huiufmodi animantibus monftrificis, quando femen maris(fi fuerit homo ) in partibus fupefioribus fcetus vigorem habuerit,, tunc partes fupe. riores humana refultant,& fi femen bruti in formatura pat^tiUm infernarum , vali¬ de fuerit operatum, tunc inferna monftri partes belluincC euadent, B
Quamuis interdum huiiifmojJimonftra ex duabus animantium fjpecicbus prode¬ untia nafc/ poflint ex duobus feminibus in vtero conclufis,quteobanguftiam lociad formandos duos foetus dilatari ncqueant, f^d i^bo in vnumcoaJefcont ,& mon- firum horrendum nafciiur, vt in fubieiflis icq^i^us Ie<Sor meditari' poteft . Dum¬ modo femina aliqua conuenientiam habuertnt.
Pariter dubio procul ex loci anguftia felis horrendis pedibus videtur emerfilTe : namqj materia pro formatura pedum eonftiruta, cum non potuerit in illo fitu dila¬ tari, produdfa efi in longitudinem, & pedes in Qjiramjob loci commoditatem for¬ mati funt. Equus autem humanis pedibus narus effe creditur, quoniam materia va¬ gularum in aluo adhuc tenella in plures partes fuit diuifa , veluti ad digitos huma¬ nos conformandos ; quamuis Antiquitas id ad omina, dc auguria retulerit . q
DE MONSTROS A CVTIS
F ^ D I T A T E
■ " .. ^
CAPVT. VII.
S
/
ITIA cutis multos deturpantia f^tus aliquando a colore petuntur , D nimirum quando ex parentibus albis Aethiopes, &viciifim quando ex Aethiopibus infantes albi oriuntur. Deinde ad hxc vitia redu¬ cuntur foetus villofi, qui natura fualeues,& glabri elfe debent ,im- mo, & Eminentite quaedam ex carne, & pelle integratae, qu.^ aliqua- do cx cute hominis,& aliorum animalium dependent, & tandem inter haec vitia la¬ ceratio, & nimia durities cutis foetus recenfetur .
Quoad colorem cutis aduertendum,en:,qu6d interdum ex Genitoribus nigris in¬ fantes albi, & viciffim ex parentibus candidis foetus nigri prodeunt . Quandoqui¬ dem prodidit Heliodorus Perfinam Aethiopi? Reginam cx Hidufte marito pariter Aethiope filiam albo colore inhgnem fufcepilfe, quoniam in congrelTu fixis oculis ,
& intento animo, oppofitamvenuft^ Andromed£e effigiem intueretur . E’ contrario narrat Hippocrates Principem quamdam mulierem, qua? alba erat, ex marito pa¬ riter

I

I

Monllrorum Hiftoria, 57P

•' . 't Tt .
' . J. infans Aethiops , & Virgo villofa •

04 ?!l , < . - -v ^ ^ ^ •

. ■ ' i ' -
, i fp- • ' , ... ...

C. C c 2

vis fhanu ftA ,

Cm
4fiis
lentur».

VcetHs lutei colori St

Aurage mor hus .
Cenef.Cti"]*
L

11

Zti^.dero Anatt C.2,
Hominum Villa forum varU hilio rU,

Caufz f^tiis hir futi.

580 Vljfsis Aldrouandi
riter albo fobolcm nigram inftar Aethiopis pcperilTe, vt in icone I.dcmonftratur. Idqjinde originem traxiffe perhibet, proptcreaqudd mulier concumbens oppofi- tam Aethiopis imaginem meditabatur : hac de caufa Hippocrates hanc matronam abadulterij furpicioneliberaiTedicicur.
Praeterquamqubd aliquando contingit in hoc cafuex authoritate Ariftocelis, poft plura genera parentum, fimiJitudinem redd/j Iiuiufqj rei exemplum in* Helide manifeitarur, qute cum Aethiope permixta filiam Aerhiop concolorem non pepe- ric, fed multo poft ex ciufdem filia infans Aethiopi cmerfit . Pariter Niceus Poe¬ ta Bizanttnus ex vtroqj parente candido in auura Aethiopem degenerauit. Hinc ^ colligenda eft ratio , cur proles interdum parentibus fit di/fimilis : accidit enim fie- peob allatas rationes , vt nepotes aLiis,aut proauis,non autep genitoribus aftimi- Jentur . Etquamuis huiufmodi partus fimpliciter confiderati raonftrofi efte non videantur: nihilominus ad genitores comparatijquibus non funt concolores, mon- ftri nomine donandi funt ,
Interdum accidit eti^in vttotus foetus flauo refertus colore in jlucem egrediatur; idq; ab Ideritia prouenire opinamur . Sic etiam Diogenes Laertius monimentis mandauit nudarum Pythagof? femur aureum apparuilTe . Aelianus vero huius rei aiTcrtorcm conflituit Ariftorelcm his verbis . AriBoteles Crotoniatis Vytha^
goram Hyperboreum Apollinem cognominari , hxc addit ille Hicomachides , <puod ali¬ quando eadem die^ ^ eadem hora vifus fit d multis , edr Metafontio , tn ludis Cro¬ tone faryere^ 'vbi Pythagoras etiam famur aureum odtendit : Huius autem eftedus cau - B fam ad bilem flauam a Natura in t^mur demandatam reducere poffumus; pUm hu¬ iufmodi effedus ,& aifedus Ideritia nuncupatus ab huiufmodi bile pendens, Au- ragoquoq; ab Authpribus appelletur.
Siconuertamus animum ad cutim viJlofam.comperiemus homines cepia villorft infignes , & partus longis villis obfitos in lucem prodijfte. Primitiis in faberis Bi- biijs legimus Efau hominem pilofum fuifte . Et maiolus in CoIIoquijs recitat, ex muliere glabra in oppido agri Pifani , cui nomen eft Perrafanda, editam efte Vir- ginemoblongis villis tedam, vtin icone L confpicitur,
Authores autem huius effedus caufamin imaginem Diui loannis Bapfiftic cum pelle camelina de more pidi referunt | cuius iconem in thalamo pendentem acrius mater intuebatur . , q
Villofus etiam fuit ille partus vngulis inftar vrfi armatu,S5qui,authore Licoflhene anno Salutisfupra rninefifnum,& ducentefimum oduagefimo fecundo , ex iIJuftri matrona in lucem cgrelTus eft, Martino quarto Pontifice Aiaxirao Chriftianum Or¬ bem moderante, cuius iuifu ompes Vrfi imagines in aedibus matron£e illius depi- da:, fuerunt delet£e,manifeftQ argumento receptae imaginationis ab illis Vrfi effi- oiebusin conceptu. Hic puer-villofus inicone il.oftcnditur. Peucerus quoque, Teferente Licofthene,hunc partum alio cafu videtur confirmare , dum prodidit an¬ no falutis fupra fefquimillefimumquadragefimonono partum vrfinis pilis teduma
fe vifum fuifte .
praeterea Realdus Columbus fatetur fe vidifte quemftatn Hifpanum pilismblo* gis obfi^m,in omni corporis parte, prcTterquam in manibus, & in facie, lulius C^- far Scaliger meminit & ipfe cuiufdam pufionis Hifpani pilis candidis tedi, quem D ex India aduedum, vel ex parentibus Indicis in Hifpania natum referebat. Irem Henricus Ganiariim Rex , authore Bofeio, Luteti® parifiorum , adolefcentem no minus villofum cane, litteris humanioribus inftrui curauit . Nuper etiam inferenil- fima parmae aula villofi homines aliundeaduedi alebantur , quorum icones in pri¬ mo capite huius Hiftoria; collocatae funt.
Caufis viiiofi partus exararisadderc poftumus parentes villofos , cum Natura femperftudeat effedus fuis caufis ncutiqua.n diffimiles procreare ; ideoque adhuc parmae hirfutam prolem ex ilbs genitoribus viftofis viuere intelleximus . Deinde aliam caufam naturalem recenfere poftumus, nimirum craftiticm, & copiam fuligi¬ num, qua fanguis maternus interdum redundat .• fiquidem heee partus pilis obrutos generare potcit, qucaiadmodnm etiam homines corde pilofo inuenri funt, cum ta¬ men illa pars prateipuaomni pilorum geircreprorfus carere foleat. Neqj fulcra hir-

Monftrorum Hifloria. 581

C c c

5S2 Vlyfsis Aldrouandi
futis pannis te(SI:a omittenda funt , in quibus proletaria mulieres vt plurimum eu* bant , cum pilorum frequens afpe^tus tenello partui fimilem formam imprimere poflit.

Infantet
menbraneis
fttbHantijs
inmluti^

Inuo lucra membranea fatuum ad

l

II.

^/la euth Mmtneatt^ .

III.

B

C

ATVR A ex abundant recremento , virtute formatrice valida, in foe- ^ tibus varias carnis , & cutis appendices, galeam > pallium,& capitium repr£efentantes>& alias monftriiicas cutis eminentias formatjqnse po- ftmodum ex carnora, & membranacea fubftantia integrantur j id au¬ tem ortum trahere ex vberi feminis recremento colligimus, quoniam mulieres huiufmodi foetum efoundentes vix vlIamichoris,aut muci copiam em ittuc & infantes his membraneis inuoluri fnbftanrijs , dum nafeuntur euidens m ortiSs periculum incurrunt, nifi quamprimhm ab huiufmodi membranis liberentur , Hinc foeuinus Lemnius prodidit infantes interdum monftrofos in auras vitales egredi, dum vitta quadam membranacea cucullum monachich aroulante capite teiSlo ori¬ untur ; quamobrem, authore Goainerio, hoc foetus membraneum inuolucrum ma¬ ritos in adulteri) fufpicionem aliquando traxit .
Demiim Obftetrices , &alia? mulieres clinicae ex huiufmodi vittis membraneis fastuum rubicundis, vt Leuinus refert, bona,& ex nigricantibus mala pra?fagirefo- lent. Hinc natum eife illud gallicumpfouerbium perhibent. lleBnaycoiffe. ni. mirumnacus cftcuqullatus, & adagium profertur de illo , cui ex fententia omnia cadunt . Proptere’aobftetrices,apu4 nonnullas Nationes , has viteas , & galeas fcBtuum membranaceas caro pretio vendunt Aduocatis , quibus adiuuari opinan¬ tur. Immoolim Antiqui his virtutem admirandam attribuebant ^quiaM, Anto¬ nium huiufmodi cucullo celebrem prodidit . Itaqjinfans huiufmodi galea indutus , vna cum eadem a fostu feparata in figura I. oftenditur . ^
Prarterea, annotante Fincellio, vt feribit Licofthenes, anno Chriftipar.'E Virgi¬ nis fuprafefquimillefimu quinquagefimo tertio, Bremopyrgi Marchia? vrbe natus elfe perhibetur infans circumflua, laxa, & membranacea mole carnis ira indutus, vt fago militari germanico tedtus efoe videretur . Nqs huiufmodi formam indumen¬ ti pallium appellamus . Huius infantis effigies in figura II. exhibetur.
I nfuper ali£e appendices , & eminentije 'carnis formam aliarum rerum repra»fen- tanres infoetibusobferuat* funtinnumerx . Schenchius meminit infantis venu- foi, & elegantis, qui fupra podicem appendicem inftar farciminis adnatam habebar. Item memorar pufionem natum Colonia? , anno fupra fefquiraillefimum nonagefi- mo feptimo, afpedtu pulcherrimum , nifi quod in ceruice duas continuas appendi¬ ces carnis, inftar duorum ouorum, ex vtero matris rctulerafc.
Similiter apud Subalpinos,rcferente Ambrofio Pareo, m Quierooppido duobus tnilliaribus a Taurino diftante, anno falifltis fupra fefquimillefimum feptuagefimo o<ftauo,die decima feptima lanuarij , honefta mulier edidit foetum quinq; cornibus p veluti arietinis refertum ^prteterea infans a fummafrontfe ad occiput ,& totum fere dorfum, oblongam carnis appendicem capitium mulieris aemulantem geftabat : deinde circa collum alia fubftantia carnofa tanquam collare fubucula? voluebatur. Pr^terquamqu^digiii manuum erant vnci , & poplites a genibus occupabantur ,• crus cum pede dextro rubefeebat, cum reliquum corpus colore bsetico eflfet refer¬ tura . Hic foetus magno clamore in lucem exiuic , cuius ad Principem fubalp inoru delati, vt teftatur Pareus, varia tum Aulicorum, tum aliorum fuerunt iudicia.Effi- gies monftri in icone III. exhibetur .
Pr^terea Stetini infans in lucem eft editus anno fupra fefquiraillefimum quin¬ quagefimo quarto , qui habuit in vertice roafiam carnis , imagin^Cm pra>bens teftu- dinis,& in ceruice caudam carnofam albefcentem, fed inftar caudiP muris,cuillS iconem in tertio capite huius Hiftori> inueftigabiti
Hoc

Monftrorum Hiftoria . 583

I. Infans cucullatus ,cuni cucullo membrana¬ ceo a foecu feparato .

584

Vljfsis Aldrouandi

JI. Infans pallio carnofo indutus.

Monftroram Hiftoria.

5^^

Hoc etiam in loco recenfenduseft homuncio Indicus cum fubftantia carnofaad peftu<: pendente ; hic Bononia tranfiens annofupra fcfquimilleiimum nonagefimo fccundOj tanquara monftrificus ad Clariffimum virum Vlydem AIdrouandum du¬ plus fuit. Statura erat fenum dodrantum, & inter os, & aurem dextram, dupheem carnofam molem habebat propendentem ad pe(5tus, quarum. vna nempe ori proxi¬ mior erat altera brjeuior,&.auriadh£erebat.. Itera ffrailis caro laxa in humerum deuoluebatur , & villis quibufdam erat teda, ficuti^&ali^. Sub mento ,& circa initium thoracis alia maxima moles carnofa. & latiflimaenafccnsj&primd huraeru g tegens deorfura pendebat per torum fere ventrem extenfa, deinde a mamilla ad axillam dilatabatur. Craifitudo molis carnofa? erat femidigitf, manibufque furfum attolli poteratj quia cuti, nonnifi infuo exortu , adhaerebat. Praeterea pars illa corporisjqua: ab huiufmodi maceria carnofa, & membranacea tegebatur, admodu calida perfentiebatur : idcoq; credendum erat ventriculi codionem ab huiulmodi calore iuuaripolTc . Hichomulus mondrificus in icone IIII. exhibetur fpedandus.
Nuper etiam in ciuitate Olyfyjonenfi antiqua Regum Lufitanrcc fede.anno falutis pofl; milleffmum, & fexcentefimym trigefimo odauo, ex honeltis parentibus in lu¬ cem prodiuit infans armatiifimus: quandoquidem varice cutis, & carnis appendices, ratione figuret ,illa arma tutelaria reprcefentabant , quibus fe homines ad bellum profeduri munire folent, immo, eadem materia galeatus, & ocreatus erat: quapro¬ pter omnes fpedatores in magnam traxit admirationem.
F Amplius varijs temporibus paci funt puelli cum appendicibus carnis informibus, quemadmodum obferuauimusiPillo puero Friburgi nato anno quinquagefimo poft ferquimiilefimum, obfcceno vultu, cum mole carnofa, & dura in fronte ,& occipi¬ te , cuius icon capite tertio huius Hiftorice inquirenda cft .
Item anno poft millefimum , &fexcentefimum odauo Hagenoce Aifaria* refe- rete Schenchio , infans mafculus optime conftitucus a b vtero matris exiuic , prcccer labium fuperiusjin cuius interfticio caruncula inftar probofeidis erat adnata . Simi- liceranno poft fefquimillcfimum nonagefimo tertio menfe Septembris , craerficin lucem puer cum portione carnis circa collum , &alia carnofa mole fupra caput, Tiguri quoqj Hermaphroditus eft editus , anno poft fefquimillefimiim decimo no¬ no, qui circa vmbilicum rubram carnis maftara habebat .
Cceceriun animaduertendum eft , quod aliquando hse cutis appendices cum foe- ^ tibiis etiam belluinis in lucem prodeunt. Siquidem anno poft fefquimillcfi- mum quinquagefifho primo, vt annotat Licoflhcnes, jn vicoTurringia? natus eft vitulus fextipes cummalfti carnis cx lateribus depen¬ dente. Neque rcuocandum eft in dubium has omnes fa?das cutis appendices ex purgamento , feu recremento ma¬ teria? feminalis generari , qu;^ poftea iuxta variam materize difpoficionem , varias etiam figuras fortiuntur , vt paulo ante fuit expofitum .

Deferiptio homitnctO’' nts Indtci cum (fuada emtncntia carnis»

IIII.

Fufio arma tus ntaus ,

Appendices carms in f^ttbus bru torum .

\

CVTIS

58(5 Vjyfsis AMrouandi

V

I

Monftrorum Hiftoria.

587

•' 4 't

!

IIII. Homuncio cum fubftancia caraofa circa

S4

■‘-3 . ■
\ * '
' - -1 V f ^ . . i ' 1 . . ‘ i ■

• 7 • ■ ..V I .jit. *•
7vrli:r-' ^

,< i

J».

. ;ril .1.,

i’*!

'i IV

> ^ '

• \\

r

i' .

V.

' J

(**

I

588

Vlyfiis Aldrouandi

CVTIS NATVRALIBVS

STROSE F.1DATA

VVLNERIBVS

A

Vulaera na turalta qua.

b;

Fuey natus aperto

ventre.

Partus aper $0 dor fo na¬ ius .

II.

Lih.t.i Gen, 4n,
eap.^..

VLNERA natural/a vocantur inTeratoIogia.quje a Natura foe tibiis adhuc in vtero exiftentibus infliguntur . Quandoquidem , ex Lico« fthene habemus 5 quod anno faiutis poft fefquifniliefimum quinqua- gefimofextOjmuIier Bafil-ese enixa eft infantem, adeo fciflis naribus, vt inde cerebrum facile Conrpicipoflret. Immo Clariflimus Trinca- uella non paucos infantes difciflis Jabijs natos fe vidiffefaretur^qul poflmodum adulti non parum in /ermqne deflciebant. Similiter Licoftbenes Ea- filese confpicatus efi: puellumjannb pofl: fefquimillefimum quinquagefimo /eprimo, qui natus eratcumforaminfe in occipite veluti pugione fadlo, ex quo fanguis pau» latim dimanabat; hac de re foetus paplp. pofl ortum obijt;.
Infuper Schenehius raemor^f,qu6danno faiutis fextopoft milleflmum , & fex« centefimum , Hagenoa? obferuatus fuit puer monftrofus , quialiquor dies fuperui- xit, cum tamen fupra ymbilicum foramen patulutn^/^ rotundum ad intimas ventris partes penetrans, quafi pugiplle^^ofoirum quje hauriebat, alime-
ta, atqj etiam e^rera.^ta per hqc iiaturgie vulnusepnfeftim effluebant .
Meminit quoqvitcpflhenes iu0,o:njsiati.Venetfjs ore plurifariam fciiTo,qui ob alia multa fandiora , non fuit projpif^tu confpedus . Iterum Licofthenes memorat alium puellum MyfencT natum ^iuifq in fronte cranio, yeluti gladio feparato. Simi¬ liter Genuae anno-Salutis quitiquagbfimo quintq poft fefquimillefimum, mulier quredam Galla infantem peperit Hermaphroditum j cuius inteftina per apertum dorfum canquam per vulnus exibant: quemadmodum etiam in Ploa Vorrlandiae vi- fus eft infans recenter natus, ira aperto ventre, vt omnia vifcera apparerent.
Haiflenus de membris peculiaribus foetuum vulneratis diiSum fit fed maius fe feoffircrpeaaculum. quando totus cutis Ambitus liceratus apparetin infante ab vtero egrediente. ideontigitin Saxonia,menfeEebruarij,anno Chriftipara? Vir¬ ginis quadragefimo quinto poft fefquimillefimum ; vbi qusedam mujier effudit parcum afpedu valde horrificum, corpore quidem integro, & reae compado, pra?- ter cutem , qu.^ tota vulnerata , & lacerata effe videbatur, excepto capite fosrus oblongo, &quafi turcico pileo redimito ,yt recitatur a ticofthene ,& obferuatur in icone I, ' %
iobus etiam FinCelius, referente Licofihene , beftiam quamdam , cute admodu fciffa, natam effe cradit:fuit enim equEus, quiin Marchia non procul a Regio monte valde monftrofus in lucem prodiuit, nempe anno fufra fefquimillefimum quinqua- gefimo, quinto; quoniam membranacea fubflantia Caligas, & thoracem formabat, D . quib® beftia induta effe videbatur;deinde totapel]isfeffa,& lacera erat vt in icone II. apparet ; hanc igitur lacerationem naturaleip poftumus appellare, cum Natura illam in aluo materna moliatur .
Quoad caufas fcripfit Ariftoteles feminali excremento talem ineffe calorem cui cumq; corporis parti valde idoneum , qualem vnumquodq; membrum expoftulat, qui fi aut deficiar, aut excedat, tunc p3rs‘'generanda vel deterior vel I^fa redditur. Hinc coniedandum eft aliquandoob inopiam huius caloris facultate formatrice de» bilitata , membra h^fa procreari .
Parentes etiam monftrofi horumfoetuum in caufa effe folent , dum plagis labo¬ rantes congrediuntur,& festus fibi firaiies procreant. Quamuis huc refereda fit an- guftia Joci, & frequens motio partus,Ieuinordinatus grauidie mulieris motus, qu^ omnia membra infantfumtenellamirum in modum li^dere poffunta
Ab*

Monftrorum Hiftoria . 58P

L Infans cute lacerata .

D d d

550

\
Vlyfsis Aldrouandi

II. Equus cute lacera .

\

Monftrorum Hiftoria^ 591
Ab his caufis non funt arcenda mulierum purgamentajqu» tempore conceptio- nis fluunt* Quandoquidem fi Genitores hoc tempore in prolem incumbant , ira-1 pendet periculum , nemonftra huius generis procreentur. H«c enim fuit opinio op^ren Clariflimi Parei , & aliorum dodtiffimorum Virorum ,quia , dumfanguis impurus huic malTa* permifeetur, fieri non potefts quin aliquis monftrofus partus, & potifli- tniim plagis affectus emergat.
Demum Parentum imaginatio fiue vigilantium, fiuc dormientium in tenello par, ‘ tus corpufculo valde operatur eo potiflimum tempore, quo membrorum fabrica con £ ftruitur . Etenirafi mater aliquem multis confolTum vulneribus viderit , vel fibii gladij aciem imminentem obferuauerit, fo?tum vndiq;lacerum , vel ajiquo tantfim in loco confoflum parere poteft. Infuper generantur plurimi fcifsis labijs ad for» inam oris leporini , eQq;afFe(5tU5& oreffdo pufiones crefeunt, quia ex terroribus , aut fubitis leporum afpedibus matres vtero geftantes perturbentur, aut quoniam ”*^‘^^** cfum leporis auidius appetant . Equum poftealaceratum,&fuperius monftratum potius ominoTum quani monfirofum fuilfe alTcueramm ,

MONSTROSA CVTIS DVRITIES.

H

NTER cutis dehoneflamenta afperitas, & durities collocantur, quia pellis, cumfua naturaleuis efie dcbeac,arpredinem ,feuduritiemfi a natura nancifcatur,procuIdabio non naturalem fed monfirofam for¬ mam acquirit. Idq; magis admirandum erit, ficutis vnacumfcetu in vtero lapidefcat . Nam quid fimile accidifie Agendici Senonum, qujB Celtica? eft metropolis, loannes Georgius Schenchius recitauic,&fiaiilem foetum ab effedu lithopa?dionappellauit .
Hic foetus a matre defuncta exemptus fuit, & eius fitiis in vtero, erat penefphe- ricus , facie ad thoracem aflixajfublatis ad nates genibus, ideoq. patulae, retu(ie,& refimae confpeiSte funt . Ofia capitis tenuia , & firma , nec non inftar cornu niten¬ tia, cute capitis multis in locis pilofa, caput in finiflruro brachium ita procumbe¬ bat, vt a protuberante humero auris, & os occipitis impellerentur , quia ea /n par¬ te cauata cernebantur . Cubitus ad fummum humerum refledebatur , porreda fo- la manu, quae in pugnum erat conrrada, & fummi digui ita palmjc adbiercbarhc,vt licet apparerent inter fediftindi, nihilominus invnum , &;idem lapideum corpus concrcuerant . Dextrum brachium ad vmbiheum extendebatmanum . femur, ge¬ nu, tibia finiftra dextris incumbebant , quibus tamen erant ita implicita, vtindif- folubili nexu colligarentur. Vtrumqjcrus in ventrem ,& pedus refledebatur, & certifsimam feminei fexus notam tegebat . Tibia vtraq; ad nates intorquebatur , pedibus, & pedum digitis irainrer fe compadis & l3pidefadis,vt quis d/xifler fuif. fe opus alicuius c«l aroris, qui vel ex ebore, vel ex marmore abfolutiflimam foetus
iconem exprefsiflret ,
Prajterea parres internas, nimirum vifeera omnia cor ,& cerebrum erant natu¬ raliter conftitura,pr3fterquaraqu6d nimiam duritiem erant adepta, fed minorem, quam externa, itaut hodie quoq , hoc corpufculum a putredine, & terredine intadu feruetur.
Hiftoria autem fuithasc . Mulier Senonenfis nomine Columba Chatry, quae Eu- douico homuncioni, quadrato tamen, & bene conftituto fartori nupferat . Haec an¬ te annos viginti odo, quae nunquam antea vterum geftauerat , licet iampridem nu- pfiflTetj Certifsiraa habuit inchoati foerus indicia . Nam qu* flatis periodis erum¬ pere folebant purgamenta, flatim fupprelTa funt. Picaprimis menfibus fabora^ uit, tempeftiuum foetus morum , & frequentem perfenfit , tumorem lumborum , & mammarum incurrit , & tandem lapfo geftatioms vteri curriculo , graues puerpe¬ ri) dolores rentircca?pit,fuprc(raaliquot dies vrina, qucB tandem magna vierapir, profnfo Cii sm illo ichorcj qui parituram procedere folet, mammae conciderunt,'
D d d 2 motus

Lithopttiion
Jit,

Situs in^m faniss lapi¬ det in vtero

Pica mor¬ bus graui- darum*

Tmor rus i» vt€t6

CAufdfaui
U^tdei

L.r.degeB
Scou

Geus edudd iAvhs

59 2 VI jfsis AlHrouancli
motus infantis ceffauit , 8c dolores fatfli funt mitiores . Quibus ora nibus attonita fuerunt Obftetrices, qu« certifsimura puerperium expedabant ,
Patiens ludibrio huius faturae opprefTa , triennium decubuit afsidue conquerens de tumore 5 de duritie 5 & de torminibus aluii necnon de grauiillo pondere, quod ob varium motum , modo in hanc modo in illam partem decumbebat : hac de rc hunc tumorem quibufcumq; medicis, & Chirurgis tradandum exhibebat rideoque fe aliquo maleficio laborare afferebat .
Poftquam deftindafuit, accerfiti fuerunt Medici, & Chirurgi.quiapertomulic- ris abdominejfcirrhofum tumorem inuenire putabant,& nouacuia feeando portcn- tofam, 5cgypfeam molem inuenitifiquidem infans ille in orbem complicatus ia la- ^ pidem conuerfus erat,
■ Caufa autem huius lapidefcentisfoetus referri poteft in intemperiem, 6cpraua materie difpofitionem , quia hic fosruslapideus non ab alia potuit prodire caufa quim ab illa, ex qua in humano corpore lapilli procreantur . Hcecautem caufa fo- let effc duplex, nimirummateria craffa^Sc denfa, necnon calor , feu frigiditas ex¬ cedens : quandoquidem calor partes tenuiores diffbluif,& crafsiores in duram ma¬ teriam conuertit . Pariter in articulis podagricorum materia dura , & tophacea c6- crcfcit,qu^p©ftea per abfceffus egreditur, vel opera chirurgica extrahitur. Ita foetus in vterolapidefcens non aliunde traxit originem , quam ex materia genera¬ tioni deftinata .quas craffa , vifeida , & tcrreftris fuit , in qua vteri intemperies iuftd calidior agens, & partes tenuiores dffsipans in lapidem condenfauic . Quamuis etia B matricis conftitutio iuff 6 frigidior partes tenuiores pofsit exprimere , & crafsiores, duras, deQfas,& lapideas reddere ,
t
DE MONSTRIS CAVDARVM. CAPVT OCTAVVM.

C*
Nprocreandis animantium caudis , Natura quandoqjin talia incidit ^ impedimenta,, vr cogatur , veluti in fabricandis alijs partibus expo- htum fuit, aut nullam producere , aut illam addere animanti, cui no competit, aut cauda alterius fpeciei animalis alteram fpeciS de-turpa- re, aut caudas deformare, vel denique illas in animalibus multi- i plicare.
Cundtis notifsimum efl: homines cauda carere; nihilominus Annales Anglorutn recitant quondam in illis Regionibus paruulos cauda in/ignes effe natos , Cedhoc miraculo adferibendum effe arbfrraraur:cura feribat loannes Maior in Hiftorfa Sco¬ torum, qubd Diuus Auguftinus ad Rocheftriam tranfiens , a Diuo Gregorio Ma¬ gno in Angliam fuitmiffus , vt Dei Euangelium differainaret; fed Vulgus , ad ir- rifionem , caudas pifeium in virum iuftumproiecic ; vnde deinceps paruul i caudati D in p?nam criminis oriebantur j cum tamen hac tempeftate homines caudati illic non oriantur, cum tantummodo hoc ad tempus fupra vim Naturae patratum fuerit vt illa gens incredula Ootoi fidem prsftaret . In Hifpania quoq; tefte Eufebio Iefuit3,alia gens caudata fuit.
Veriim h«c om ittenda funt ,quie a caufa naturali neutiquam pendent , vt natu¬ rales effedus mcditemur . Meminimus in capite tertio huius Hiftori> exhibuiffe iconem foetus bicipitis caudati. Prgterea in capite pariter fexto propo fuimus fpe- (ffandam iconem infantis cum cauda pifcistideoq; cum Horatio canere poteramus.
Definit tn fifcem mulier formo f a fupertie .
Verum tamen hic verfus Foeta? in memorato foetu veritatem affequi non pote¬ rit, qoniam partes fuperiores illius foetus erant admodum deformes . Schenchius quoq; exhibet iconem pufionis Coloni^ nati, anno poff fefquimillefimum nonagefi»

Monftromm Hiftoria. 5P3

XVIII. Ranunculus polyanthemus multiflo* 'rus Lobellij monftrificus.

Monftrorum Hiftoria .

N Ji n 5

I

ftrintif*.
xx.
iHpfaci ety mum.

Dtp faci gc- merA%
XXI
y^aharum
differentia.
XX II.

702 Vlyfsis Aldrouandi
ibibant j eaqs ratione qu®dam ad producendum femen inepta videbantur . Qua parte flos c*ruleus refulgebat , aliqus caudse inflex* fubtus vifebantur, quq flos virefcebatjnull» JVC in propofita icone conrpicitur,
PoArcmoIoco inter plantas flore monfirifero naras quardam Amelli fpeclesi nobis coIIocaturjqujB a Bahuino inter quatuordecim differentias Afteris Attici re- cenfetur fub nomine Afteris Tripolij variegato flore , Aliter vocatur a Lobelio iti iconibus After minor Narbonenftum jfioreTnpol Jjjaut flore Linariae , vtlegitut in Aduerfarijs apud Petrum Pennam, ^
Flores igitur huius planta cum aureo,purpureoqj colore mijtto refulgeant, fue¬ runt nonnullii qui Afterem Atticum Dioicoridis , & Amellum Virgilij cfTe vo- ^ luerint . Afteris appellationem fibi vendicauit, quia folia floris inftar fteJl^ radia- ra fpe(5f entur, & Attici nomen /ibi arciuit5quoniaEn frequentius in Agro Arhenien- fi, quam alibi crefeeret . Amellus tandem nuncupatur quia nafceretur frequentius iuxta Meliam Gallia» fluuium; canebat enim Virgilius hunc in modum,
1— r.— .1 Tonfis in vallibus illum pa Rores , ^ curua legunt prope flumina Mella ,
Creuit igitur in Hortis publicis planta huius generis femine ex Belgio mi/TQ,' ideoq; placuit Amellum Belgicum cognominare, qu^e tandem ob faturatum lita¬ mine folum, vel ob aliam caufara in monftrumdegencrauit, vt in icone XX. ap- paret,vbimater!a herbacea, & materia adflorero producendum dcftinatafimulcon- fufte monftrofum nobis florem generarunt . g
lam peruenimus ad fr ucftus plantarum, qui nonnunquam monftrofi a natura pro¬ creantur, Quamobrem in primis de frudibus Herbarum, & deinceps dc frudibus Arborumagemus : cumio omnibus aliquando monftraobferuata fuerint.
I n primis nobis olim, fe fe obtulit frudus Dipfad monftrificus . Eft Dio-
feoridis ex genere herbarum aculeatarum caulem habens altum , & fpinis horridu, folijs laduc;^ fpinofis, & binis fingula caulium genicula aropIedcntibus,concauo alarum finu, in quo affidue ros, vel imber feruatur: vndeplanta ha»c Djpfaci , nem- pefitiencis , per antiphrafim, nomen inuenic . Hinepoftea Latinis fitibundanorai- natur, quia rore , vel imbre ad pellendas fitis iniuriasin alarum finu recepto abu- tatur.In cacumine caulium capitula tanquam frudus oblonga, & echinata crefeunt. Quamuis Matthiolus, &alij plantam hanc Labrum, fcuLauacrum Veneris indigi- tauerint,vC Cefalpinus 3rbitratur,quoniamaquain hac herba reperta maculat,feu ^ mend? faciei emendentur.
Huius igitur duo genera affignantur nempe fatiuum, & fylueftre . Genus fatiu- um Carduus fullonius vocatur; cum Fullones echinato huius frudu, vel capitulo ru¬ des adhuc pannos ex lana contextos pedant , & expolliant , antequam colore eos inficiant : quapropter multis in Regionibus magno quaefta feritur , Aliter voca¬ tur Carduus Fullonum fatiuus Lobelio , & Trago, necnon Dipfacus fatiuus albo flore Bahuino . Huius ergo frudus , vel capitulum aliquando inuentum fuit , nor? iuxta confuetudinem planta in fummitateacurninatura, fed quafi quadrangulum, vcluti quatuor alia capitula inde produdurum, vtin figura XXI apparet .
Infuperfaba zvauoc Diofeoridi a feracitate dida, planta eft notiffima,tuiusfe - men inter legumina eft maximum, & quo maius, eo magis iuxta longitudinem de- E> preftum, minus eft rotundius. Fab^in filiquis concluduntur vt plurimum alb«> funt, &nigr^ , & ex colore rubicundo purpurafcenrcs. flores funt vcl candidili- turis nigris confpicui , aut ex purpura nigrefeentes , Eft autem fabafatiua , & fyl« ueftris , iterum fatiua maior, & minor.
In genere faciu? minoris obferuatje a nobis fuerunt filiqu? a natura conglutina- tje, dum ex dua bus vna refultabat , quaft gemella, vcluti in latere fuperiori Thecjc ex oppofico pediculi cerni turjvbi Theca bifida adhaeret, vtin icone XXlI.iedo? poteft confpicari .

Ideas

}

V

JMonilrorum Hiftoria . 703
XX. Amellus Belgicus monftrificus .

XXL Fruilus monfirificus Cardui fulMni;
fatiui .
• '
w .

Monltrorum Hiftoria . 70J

XXII. Siliquae fabarum monftrificae ,

\

Idem quoq» in Animalibus contingere videtur » quando duo ftetus in aluo ma* terna ob aliquam caufam conglutinantur, & in vnum tantummodo fberom coeunt» qui geminatus poftea in vitales auras egreditur , vt in Capitulo antecedenti enu- eleauimus .
Huic monftro aliud fimile, nimirum frudlum geracllumin melopeponibusolim I obferuauimus ; quorum mult® dantur fpecies, de quibus fuoloco fermo habebi¬ tur. Vocatur a v^rbo gra?co coquo, quoniam nifi caiofe Solishuiuf- modi fru(fius coquantur , &ad perfectam maturitaremperuenerint, guftui minime gratificari poflunt, ad differentiam aliorpm fruduum, qui etiamfi perfedematuri non fint, aliquam tamen gratiam palato conciliant .
pepones autem, & Mclopcponcs figura ,& magnitudine diferepare videntur: nam qui maiores funt , & obi ongi Peponis nomen fortiunrur apud Authores , qui vero figuram mali rotundi referunt raelopcpones nominantur , nomine ex malo & pepone conflato. Hoc genus Palladius melonis quafi^ww /\^pa5rcilicet pomeos a pomorum, & malorum forma nunGupauir,quod nomen hodiepaffim vfurpatur.
In hoc igicur genere dpos M^lopepones conglutinatos in luccm damus, vt cer¬ nitur in icone XXIII, qui a^abrefostum gemellum scmulantur, Eurfus in icone XXlIil. Melopepones gibbofi » & praue a nacura conformati ofienduntur.
Nam

Tenonti et)/
Witm,

xxrir.
XXilll.

XXIII. Melopepo gemellus .

Monftroruni Hiftoria . 707

XXiliL Melopepones gibbofi , & maie
cooforman .

tdaff me» iirp/i fru" 0us>

Hjtpas tnen- Xreftts •

Cdufa mon Brtferi Na

'Jmygdali
dejcrtptio.
Differentia

XXV.

fma me»' Brefa

L,i,demat,
meds.i^ I,
L. 15. hiB, nu^cap^ f4,

70S

Vlyfsis Aldrouandi

Nam velutiin vtero animalium duo foetus pIoriFariam conglutinantur jVt quan¬ do difrupta membrana adhfrcnt, & poftmodum tradu temporis cohiercntsfic ctia tenella fruduum fubl^anria nimis vicina coalefcic , & gemellos fru^us producit , Immo fi in vtero animantis ob varium fitum infantium , varia fit partuum copula¬ tio talfimiliterob varium fruduumfitum diucrfafc eprumdera conglutinatio , vt ia fru(9;ibus delineatis confpicamur .
Amplius quemadmodum fopein vtero animantium ob anguftiam loci, vel pro- |)ter comprefiionem d partibus vicinis produ<5tam , partus gibbofi.Se praue con¬ formati gignuntur ; pari ratione frudus fiuc herbarum, fiue arborum propter angu. • ftiam continentis , vcl propter comprelljonem alicuiys rami,fru(5tus gibbofi , ob- ’ liqui, & maligne formati nafeuntur: Quamquam, aliquando accidat, vtin frudlibus pars recftc formata optime nutriatur, confequentcrq; augeatur, ^ interimalia pars maleconftituta, pauco alimento aterado, minime crefeat ,&fru(3:us gibbofus eua- dat, vc in propoiitis Peponum figuris Ixdor poterit meditari .
Qudd autem anguftia loci, aliqua consprefTio tenellos plantarum foetus poffig monftrificos reddere, polTumus id ftabiiire alia obferuationcin Napo fadia , anno falutis humante poft milkfimura & fexcentefimum fecundo . C reuit enim Napus inter alios in Agro Bqnonienli monftroseformatu.s, quia duosNapos copulatos re- prtefentabat. Erat aurem hyius figur;r. Nipus primus, ex quo caulis plantascrum- pebat, erat triplo vel quadruplo craflior altero , qui iuxtapajtem inferiorem ma¬ ioris erat annexus coloris albi cum rubicundomixti,cxquopofi;ca radix depende- B bat, per quam exrerra vtriq; alimentum communicabatur,
Caufam autem huius gemelli Napi fuiffe opinamur radicem cuiufdam fpeciei graminis ,qu^ Napum in primordio generationis complexa erat : ideoq, illum cotu- primens,3tq; ftringens effecit , vtfoetus Napiduos semularetur . Hinc colligen» dura eft coropreflionem,& loci anguftiam tam in foetibus animalium ,quam in fru¬ dibus plantarum cficin caufa prau? conformationis , & monftrof? ffditatis .
Ex monftrofis Herbarum frudibus adfrudus Arborum afeendere licet, in qui. busfimiles monftrofos clfedus ,& geminatos frudus euriofirare ro/niroe inani fijy mus medirati. Primitus defrudu Amygdali geminato nonnihil dicemus.
Eft Amygdalus arbor ob iucunditatem frudus nociflima s praegrandi enim, & robufta firmatur radice , caudice eli procero , folijs falicis prtelongis , & perfico fi- milibus, cui tota etiam arbor affimilarur j flo, rem , vt plurimum , produeit album , & ^ frudum figura cordis duplici putamine redum infiar iuglandis .
S i refpiciamus fruduum differentiasj h^e ratione faporis, magnitudinis, & figu¬ rae erunt diuerfir . Sunt Amygdalae dulces, fSramarae. ^
Sunt item maiores, & minores : namq; triplo minores alijs qx A^fia deferunturj funt tamen vr plurimum ob!ong?5& figura cordis quamuis rotunda etiam inuenian- tur. His addere poffumus Amygdaloperfieum in Alfatia frequentem , cuius of- fcus cortex infiar Perfici eff rugofus, d nucleus eft grati faporis redolens perficQ « Itaq; in icone XX V. non folumdejincatas damus Amygdalas gemellas, fed etiani Amygdalam magnam figura cordis , & Amygdalam rotundam magnitudine fere mali perfici, de quibus pofteain Hiftoria plantarum, Deo dante, differeraus; cum in eadem tabella omnes pratdidi frudus effent effigiati.
Ad mala fi nofmet conuertamus frudus etiam monftrqfos huius generis iamob- feruatos proponere fpedandos porerirnas. Eft Malus arbos Gra'cis/^»fA«'’a&did3,& frudus fx^Kov malum, mej, propter frudus dulcedini , & pomum nuncupatur a La¬ tinis, quia potum adimar, dumeiusefufitis tollitur^
Si differentias mali inquiramus, fcripfir Diofeorides malorum genera effe, Vul¬ garia, Coronea, Perfica, Armeniaca, Medica, feu Citris , Verna, Melimela, Epi¬ rotica, & Sylueftria , Pjinius multo plura recenfet, & tandem Tabernemontanus innumera fere enumerat, qute nomen a b inuentore, a loco natali , a fapore , ab odo¬ re , a colore 3 a magnitudine,& a figura fortiuntur, de quibus figillatim fuo Ipco agetur.
Inter malorum fatiuorum genera , qutedam rotunda cpirotica numerantur, hodie
illi» % J i ^ MA n, rv. *3 T O » f*»*, 1 1 Mek f T1 ^ Fi t‘/HH P fi f II ^ Ct'I* C*

Italis forte a colore rofeo. H.TcmaIaPrirriumin Epiro proucniffe Graect
teftificarirur 5 dum illa Epirotica indigitant.

Monftrorum Hiftoria .

7op

XXV. AmygdalsegeminatJemonflrifics .

O 0 o

Vlyfsis Aldrouandi

XXVI» Mala Epirotkageminata, cui|5;^bfn©
paradifeo monflrifico .

Monftrorum Hiftoria . 711

B

F

In hac igitur fpecic duo mala gemella ex vbertate materise prouenerunt , liccc Aonomniquaq; copulata, fed tantummodo iuxta pediculum . Item alia duo Mala epirotica , feu rofea conglutinata vidimus , qua», licet clTent geminata, vnicum ta¬ men pomum reprjefcntabant, & gemella erant ratione duorum pediculorum appa¬ rentium , ex quibus pendebant, qui fuerunt rudimenta , & figna florum, quibus de fluentibus, frudus, feu poma procreantur, vt in icone XXV 1. oftenditur .
Vbi proponitur quoq; fpeiaandum pomum paradifeum monftriferum , quod an¬ no Salutis humanae poftfefquimillefimum n inagefimo tertio , menfe Nouembris, Illuftriflimus Camillus Paleotus Bononise fenaror , Emineniilfimi Cardinalis Pa- Icoti primi Bononia» Archiepifeopi frater , & Illuftriflimi Camilli Palcoti hodier¬ ni Senatoris auus , rerti naturalium diligentiffimus indagator clariffimo viro Vlyf- ifi Aldrouando donauic . Erat autem huiufmodi frudus pomum paradifeum Vulgo nuncupatum, quia fuauiffimumodorem fpirabat , fed iuxta pediculumeiufdem po¬ mi adnata erat appendix fubftanti^ , & coloris eiufdem frudus , quse roftrum alicu¬ ius auis, vel digitum cum vnguiculo aemulabatur . Veriim , vt veritatem fateamur, mentulam potius Canis vna cum feroto , quam effigiem alterius rei repraefentare videbatur; & in fummitate talis mentulse cufpis qucedam nigra , & acuta cerneba- turifed melius id apparebat, quando haec pomi appendix deorfura vertebatur, que¬ madmodum Ledorin icone poterit meditari .
Poftcaquam incidimus in fermoncra pomorum paradireorum,qute,obiucundum odorem, & gratum faporem ,paradifea quafi caelitus miifa nuncupantur ; non eric ab re deferibere aliud monft rum in hoc pomorum genere olim obferuatuma pr^p- dido Illufiriffimo Camillo Paleotojannopoftfefquimillcfimunonagefimo quarto.

XXVII. Pomum paradifeum monftrificum •'

O O O 3 Hoc

XXVL

pomi quii referret*

txyii

fyrorum
differentia.

xxvui
fj/rs fylae- a t quales fyucidf fe» f(^ur •

X, % de copi tned, fec. loc.cap. l».
D iffereiitip Mali dran’

XXVIIII.

Malum If- enonmm dul fe.

Vljfsis Aldrouandi

7U
Hoc nuncuparipoteft Diorchifcs, quia fitporaura gemellum figura fere cfuGrum fcftiijm,quorum vnusaltcrofic longiorj Pomum maius erat figurae colochinridis pynforaiisjalterium vero formam tcftis rotundioris imitabatur , Pediculus pofica frudlus ytriq; erat communis, fcd maiori pomo magis annexus. In vtro(|} color flauefcensad aliquem ruborem vergebat .
|n fuprema parte vtnufq; fiU(5|;us , cui flos hcrcre folef, vmbilicus confpicicba* tur, & prope vmbilicum minoris,erat rima quatdam pudendi muliebris temula, qua¬ li Natura alium vmbilicum ibi procreare voluerit p vr in icone XXVH. videri
poteft, _ A
Natura igitur in plantis fepe numero aberrans a fcopo ,raonfl:ra producit, ficuti ^ fa?pe vidimus ,&pr;Efertimin pomis,- hoc enim anno obfcruauimus pomu quod cu¬ curbitam vinariam jcmulari videbatur . Quandoquidem habebat figuram vafculi rotundioris cum collo adherente parti fuperiori, quafi paruum caput pomo infidc- ret. Hinc colligimus quod N atura duo poma procreare voluit , fed ex inopia ma. rerie , pomum magnum , &perfedum primo genuit, deinde aliu^d admodum paruum quemadmodum, etiam in multis alijs frudiibus accidere folet.
Malis Pyrifunt affines , qiu?, &:ipf<3e monftrofis frudibus non carent, Pyru$ eft atbor notjffima, cum paffim in Europa crefeat , ita nuncupata , quia eius frudus pyramidem referant, Differentitefunt plurimte ratione magnitudinis , figur$ , fa- poris, odoris, coloris, & temporis ;itaut Cordus in fua Hiftoria , quinquaginta genera Pyrorumrecenfucrit,qu^in Viridarijs,agris,&:a!ijsIocis cultis crercunr. B Sylueftria dicuntur, qu£C in locis incultis, & nemoribus fponte oriuntur . Inho- rum Syluefirium genere olim Pyrum obfcruauimus admirandam, & raonftrificani, CUIUS ramum damus fpedandum in iconc XXVI II. Erat h^c arbos fpinis horrida, quibus Pyrifylueflre$rcatere foIent,& pyra magnitudine, figura, & colorc diuer- fa procrcauerat ;quamuis pofteaeflTent infipida, & guftui ingrata , vcluti frudus fylueftres huius generis efTefolenr, Quare hsecarbos inter ^tP^taipopet d^iv^pa non poterat connumerari , quoniam Arbores huius generis frudus aquales, vnifbrme§
& tempefliuosferunr ,
paulo fuperius, quando de monflriferis plantarum folifs agebamus, mali medi- C£c, Aurantia? meminimus, de qUibus inprafentia verba funt facienda, occafio- ne cuiufdamfiudusnobis donati, qui monflrofam prorfus formam pra* fe ferebat , ^ Suqr igitur tria malorum genera, Citria, Limonia ,& Arantia , qua ad Vnum ^ genus perrinent,& inter h^c mala Auranria parumper funteonfideranda, qua for¬ te ab Arantio Achaia oppido,veI ab Aranea gente in Perfia cognominata fuerunt; nili velirnus cum alijs Arantia, quafi aurantia ab aureo frudus colore cognominare.- idcirco mala aurea Virgilio fuerunt nuncupata, Anverohascfint Ccftianamala apud Galenum, & an martiana mala apud Suetonium in Poraitiano, & an Citran- gula Apice nna,& Mefuefnon efl prafcntislocidifputare.
Haepofiea variant faporefucciacido, dulci, & medio. Dulcia corticem habene glabrum, acidg duriorem, & afperum . Quadam corium baBent magis viride , alia magis flauefcens, Reperiuntur quadam fine femine , alia duo feminum genera in eodem pomo gerunt. Noftratium cortex amarus eftiquamuis in aliquibus locis cor¬ tice dulci fuauicrefcant. Variant quoqj forma aliquandp rotunda, aliquando B Ipnga, necnon cortice magis, atq; minus riigofo. Sed monftrofum fuit illud pomu nobis olim dono datum, cuius cortex multis, & oblongis fcatebat tubcrculis,& fex triangulicum feminibus in eodem pomo diffedo apparebant, vt conflat in iconc, XXVlllL
|bi quoq; mali Limonij dulcis integri, & fedi effigies fuit dclineata , in qua no- uem trianguliconfpieiebantur. Roma Limoncelloappeilatur,ob appendices,quas in folijs habet; quamuis videatur potius ad malum Arantium , quam ad Limonium fpe€lare, prafertim cum figuram, 6? colorem ei fimilcro gerat , Difledum hoc po* mum nouem exhibebat triangula, in quorum fingulis bina femina concludebantur. Sed magna admiratione dignumjefljquod nplla conflat carne fcd tantum exterio- ri cortice fubtiliffimo, & interiori parce fucculenta idepqj ratione partium interna- fumneqj Malo Limonio, neqi Auraniio affine clfc videtur > praterquamquod illa
pafs>

Monftrorum Hiftoria.

7‘S
.';XXVI n, Pyrus fylueflris monftrofa .
I
I
^ \

714

Vlyfsis Aldrouandi

XXVIIII. Malum Arantium monftrificum cum malo Limonio dulci integro^Sc fedo .

Monftrorum Hiftoria. 71 $
pars, CUI pediculus annei^itur, inftar turbinis acuminata eft , vt in effigie propofita cernitur : Sed hcBc dc hoefru^u obiter didia fint, cum in eadem tabella vna cum monftrificofueritdelineatus. , C|
Cxteris addimus tanquara fru^uum monftriferorum coronidena frudlum Cerri.
Eft enim Cerrus apud Botanicos quintum genus quercus , Aegylops Idaeorum, 5c Dodonei j Afpris Macedonum, & iatinorum, Cerrus apud Clufium i Plinio tamen,
& Lobcilio in Iconibus Cerris cognominatur , vbi dua? fpecies maioris, & mino¬ ris glandis delineantur.
Arbor eft ItalioB magna ex parte ignota, tcfte Plinio, cum in aliquibus folum Hetrurite locis crefcar,&paffim in fyiuoljs locis Gra-cite nafcaturjprocera cft, cau¬ dice retftojcxcelfos&robufto per longitudinem ad quselibetardificia fuftenranda.
Folio eft craiTo amplis incifuris laciniato , & foJijs quernis non multum abfimili.
Non eft arbor fterilis, vt non nulli perperam fcripferunc , fed glandifera , Glans eft quodammodo rotunda, &calycc echinato munita, Sc adeo amari guftus,vtnul'
Ium animal, prteter fues,fllam attingant. Modo materia quandoq> huius frudus nec* •
non materia calycis, &foIij quodammodo confufa ad procreationem frudlus con- ^
currens glandem monftrofam generauic, qualis in icone XXX. dclincata mon- XXX. ftratur ,

Cfrri fpe- etss .

XXX. Cerri fructus monftrificus

brddi» fah iunaribnu

'^alU ap^ ^artAht in mre.

716

yijfsis Aldrouandi

DE MONSTRIS COELESTIBVS
Gap. XIII.

VXTA ordinem in prmcipio huius Hiftorise conftitutum noflra Inte- ^ reft mentem dirigere ad illa , qua» in fupernis mundi partibus, pr^ter confuetam Naturje legem, generantur j qu» poftea, ratione loci, roonftraca?Ieftia nuncupantur , quoniam Coelum hoc in locbinlata /ignificatione accipitur. Idcirco notandum eftfuper/orem quemdam IU undum, feu Naturam inueniri , ex pluribus fphzeris conflantem , qua» circulo tan- thm mouentur, & huic proxima elGTe elementa, ex quibus hic inferior mundus, & fu- blunaris integratur, nimirum ignem, aerem, aquam, & terram, quorum fedes, & lo¬ ca ita inter fefe funt difpofita* vt poftcoeleftem naturam ignis fucccdat,poft hunc Aer, deinde illum Aqua, & hanc Terra fequatur,
Itaq jcx his quatuor elementis mundum hunc inferiorem conflituentibus, quidi aliquando effectus meteorologici dimanant j qui , quoniam non frequenter fiunt, B inonftra,& quia genita funt infublimi, cosleftiaindigitantur ; quamuis pofleahoc nomen al iquod etiam nouupi,& non amplius circa fydera obferuatum ampledatur.
Confulto fuperfedebimus dubitationi, circa corpora inter Coelum , & Terrata compte henfa, cui Anaxagoras anfam pra-buitjdum, pofl fupremum illud Coelum, quod naturae igneae elfe credidit, coetera ad terram vfq: corpora Aere taptummo- do efreexiftimauir;quandoquidem non eft pr^fentis loci de hoc difputare,cumali- bi a Philofophis hcc dubitatiofuerit folura . Nos enim in prarfentiaquodatumodo induere debemus habitum illius Philofophi , quem Veteres meteorologicum co-» gnominarunt, cuius partes funt contemplari illa,qua» in fubl/miori mundi fubluna* ' ris loco procreanturj cuiufmodi funt pluuiae, rores, pruime , niues,& grandinesTed haec, quoniamperinterualla quodam veluti circulo reuertuntur,monftri nomine ^ non donantur, confequenterq; ad nofttum negociumnon pertinent, Quamobre ^ altius afccndciTiusad pafliones ignitas, nempe ad Cometas, Sydera volantia. Co¬ lumnas igneas , faces , & Pyramides accenfas , nec non alia fimulacra animantium in aere , & nubibus apparentium, quae quoniam non ita frequenter fiunt, monflra ? &oftentanuncupaniur,
MONSTROSA ANIMANTIVM SIMVLACRA IN SVBLIMIORI
fede confpeita . ®
ONNVILA tantfim hocin loco hominum fimulacra memorabuntur cum niulta alia huius generis in Rubrica Praefagbrum primi capitis huius libri relata, & delineata fuerint . Itaq; admirabiles vifu fuerunt multorum praeliantium acies militum io Aere ab Incolis multorum IocoruHe]uetiae,anno poftmillefimum j^quadringentefimum fep- luagefimo quarto confpeiflae > ficut in Annalibus Bafilienfibusrnemorije proditum cft : quo anno Heluetij aduerfus Ducem Mediolani innumeras peditum, equitum¬ que copias eduxerunt , & Nouembri menfe ad Tefinum flumen vidoriam repor- sarunc .
Pariter

Monftrorum Hiftoria. 7S7
Parite? pcrannorunifcricm progredientes, inucniemusqudd annopoftmilleff- 9»um , & quadringentefiroura nonagcfinio nono, Lucerna Heiuetiorum, Maio Bienfe, Draco igneus immanis forma?, nimirum craffitudincViruIf. & longitudmc o<5i:o cubirorum, maxima omnium Incolarum admiratione, volare vifus efti & men- I>racov$* fefubfcquenti Maximilianus Rex Romanorum nunacrofo Ripaeus exercitu in Hei- Um» uetiam irrupit, & Engadinum ferro, Rammifq; deuaftauit, Rurfus anno poft fef- quimillebmum trigefimo quinto, in Lufatia non procul aboppido Ruben , quin(5tili menfe, hominum duo exercitus 3 meridie ad Septentrionem fuerunt confpc^fti, qui plenifHmis cohortibus, 62 centuriatis militibus tota acie manum confercre videban Exercitus tur»Item annopofi: fefquiinillefimum trigcbmooifiauo ,Xiermani£ Incolte acies inaerevi^ arntatasjgladios 5 & funera paffiim in aere confpicati funt . fut»
Similiter anno falucis human» poft fefquimilleftmum quadrageftmo quinto, menfe quindili, hsec vifa funt in aere fimulacra ab Incolis Sile/i? . Vrfo inftrucftam aciem ad Oriente ducenti ,Lcocopijs roilitumftipatusfiebac obuius, & confertis manibus fanguis ab infli<ftis vulneribus manabat, & cadauera cadebant ; inter pn-e- liandura Aquila cx eminenti faltu ad copias Leonis volare vifacft. Poft pugnam Leo inter fuas cohortes refullitp Vrfo nullibi confpedo. Immo eodem anno apud Polonos tres cruces punicei coloris in Coelo apparuerunt, infer quas miles cata- Crttee4ty** pbra(ftus enfe igneo aduerfus oppofitum fibi exercitum prajliitus eft , qui deinde vi(ftor ab horrifico Dracone fuit deuoratus . Paulopoft ingens Chafma per bor« fpatiumi apparuit , demum tres Indes, quibus perpulchra Angeli alati fpecies omnibus confpicua fuperfedcbac , donec vnd cum nubibus omnia paulatirneua- fiuerint .
Anno Domini poft ferquimillefimum quadragefimo feptimo apud Hcluetios jn aere duo exercitus, 5cduo Leones inter fc acriter dimicantes vifi fuerunt, quo¬ rum alter caput alterius mordicus euulfit. Eodem anno Calendis O ftobris i n Saxo siia, oriente Sole , vifus cft in Coelo tumulus panno nigro tcClus, cruce rufi coloris fuperpofita ,quem pr.-ecedebanc ,&fubfequebantur multi homines puUatis vefti- bus induti cum, tubis tantfim clangorem edentibus , vt ab Incolis facile audiretur Item eodem anno in Italia non procul ab Vrbe, menfe Decembris, Crux rubicun¬ di coloris fereno Ccelo vifa eft, vbi etiam Aquila vibras alas triduo confpiciebaiur, Crmcum , Rurfus in Sasonia, fubfequenti anno, nimirum poft fefquimilicfimum quadrage- aqutU, fimooiftauo ,Q^endelburgi,confpeifti funt in aere duo exercitus acriter pugnantes, &annofucccdenti poft rcfquimillefimumquadragcfimo nono, nonnulli viri Brun- fchuiccnfes fide digni iter facientes, tefte Licofthene, Lunam obferuarunt ii fo co¬ ronatam circulo , qui Grxeis aAac vocatur ;immd igneum quoque confpexerunt Leonem, & Aquilam fibi pedlus fodientcm,vc in icone I. apparet. ^ L
Eodem anno in oppido Vortlandi^e obferuarunt Incoliein aere fimulacrurn si¬ lius viri germanis veftimentis induti,dc quo fuperius in Rubrica Prjeragiorum pri¬ mi capitis fermonem habuimus
Sequenti anno poft fefquimillcfimum quinquagefimo , intra Norimbergam Fi- chtuuangit5& Anoltzbachiura, initio menfis Sextilis, die fereno, multi funt intuiti Solem vario colore deturpatum , cum fimulacro Aquila? varijs coloribus effigiata?, Vide Iccne j paffis alis, & pedibus carentis infra arcus erat Cceleftis, & iuxta illum eques, qui al- ia primo eu ! tera manu equum, & altera canem venaticum ducere videbatur, cuius monftrofi />//£-.
' fimulacri iconem Ledtor videat in primo capite huius Hiftori? ,
Eodem anno,in SaxoniaadTrebinum, luniomenfe; non procul ab, Vuitten-

berga celeberrimo omnium difcipiinarum Emporio, multa ffmulacra in Coelo com-

c paruerunt , inter qu« perpulchra Cerui fpecies vifa eft , pugnantibus hincincle va-
1 rijs militum aciebus, quorum fanguis inftarpluuiie ftillare videbatur, & in icone IL II* r oftendifur,
R urfusannofalutis humanae poft fefquimillefitnumi quinquagefimo tertio , Her- • besiebq in Pago Thuringiar, authore Licofthene, quimftili menfe, gemini ferpen-
2 tes in Coelo mordicus fc fe comprehendere vifi funt, caudis implicatis, in quarum
n medio crux ignea refulgebat, vc in icone lII, cernitur , III,
Eodem anno in quodam vico Tbymigrs , viri proceri e6gies inter nubes appa*
ruit

71^

yijfsis Aldrouandi

I. Simulacra ignea Leonis , & Aquilse pedtus
fibi fodientis .

Monftrorutn Hiftofia . (719
I
' II. j /Ceraj o,&:pugnantrany fimulacra Aere.
f t 1 i i

yiyfsis AUrouandi

720
III. Serpentum mutuo fe mordendum
fimulacrum .

)

Mondrorum Hiftoria . 721
£ ruit cuius de membris paulatioi fanguis manabat. Anno fuecedenripoft fefqui- rnillefimum quinquagefimo quarto, lunjo menfe, yrfcrjbit tieofthcncs , in Pago Blcch quinq;\miHiaribusa Norimberga diftante, virga fangiiinea Solem dccur- ‘paiTe perhibetur , cum tumiis equitutiij qu^nautuofe bello aggrediebantur, vexil¬ lis c^ruleis praecedentibus. '
Iterum eodem anno, vt Friftchius in Meteo rologicis retulit in PaJatinaru Rhe¬ ni fuperiore adfyluam Bohemic^,duo vin caiaphraCtiin aere comparuerunt, quo¬ rum flatura minor ab altero in certamine fiiperarus ad alterius pedes conciditj cui Vi<Stor gladio igneo vindictam raaiorcrn minitari videbatur, donec vterqi euanue- rit. Similiter prope Stolf^en. in AuftralrC eiiplagajpugnanciura 3atq;magno cla¬ more concurrentium acies in Coelo fuerunt CQnfpeCtjc : deinde, peraCto prelio, in¬ gens flammarum globus ab aere erumpens in terram cadere vifuseft , Demum an¬ no poft fefquimillcfimum quinquagefirnofexto, menfe Decembri , non procul ab Augufta Vcndelicorura, tepnis,^ Vrfi pugnam incpl^e regionis in aereconfpcxe- F runt ,
Pr^Bterquamquod varijs temporibus Fragorarmorum in aere auditus efl. Immp nuper,rcilicetannb poft milJefimum, &fcxcentefimum vigefimo primo per litteras aacelleximus.qudd in Galliajnimirurrain ciuitate Auguftarum Aquarum Aquiraniic, nonfolum armorum ftrepitusin aereaqditus efl , fed etiam inftru<fl« militum acies quafi bello aliquem ag|reirur^ per fpaciunj horarum trium cpnfpedie fune ,
MONSTROSA RERVM INANIMA. TA RV M I G N I TA R V M , ET
pr^cipue Coinefarum varietas .
T humanus intelledus ad fimulacrorum huius generis cognitionem pronus, & idoneus reddatur, animaduertere oporret , iuxramenrern Philofophorum,& potiflimum Anftotelisjin libris meteororum,ex his terreflribus,& aqueis corporibus duplicem halitu virtute Solis in fu- blime continuo vchi,quorum alteri nomen vaporis, quia ab humeCiis terric partibus prodeat, alteri nomen exhalationis Philofopbiaflienarunc , quiare- nuior fit, & ab aridioribus terrte partibus emergat.
Horum igithr halituum prior tanquam grauior , Schumidior locum in aere maxi¬ me infimum, terrsB proximum occupat, alter vero, ^uia calidioris, &ficcioris efl fubflantia?, federafublimiorem ,(Se tertiam aeris regionem petit. N^mq,- quod iq- tercorpora,calidius,& ficciuseft,igneraappeilamusinprimo fub fphajns coelcfti- bus loco confiftentem . Quod vero humiditatem calori coniunCtam po/fider, & fiac jj de caufa efl ponderofius inftar vaporis, no poteft ad altiores euolare fcdesjfed paulo infra ignem refidet, & aereum elementum nuncupatur.
Pars vero illa fuperior appellatione ignis donatur , quia celerrime exuri, & in ^gncmtranfmutaripoffitj ideoqfcum noftra exhalatione maximam eonuenientiam habere videtur; quamobrem hanc PhiIoropii!,& prjBcipiie Ariftoteles in Meteoris , quaff fuccefibile a verbo fuccendo, indigitarmit :vndeh;EC
ndateria aprim^difpofica , ob leuem morum quemlibet, confeflim exuritur , S^in flammam vertitur ; quemadmodum contingere folet in fac^ nuper extin(fla , quiE fi illico rotetur ,^£laramam denuo concipere folet.
His igitur fiGConftitutis,nimirumfuppofita re vftibili,feuhypocaumate , Semo¬ tu corporum coeleftium, poterimus afleuerare, quod ille calidior fpiritus a partibus flccioribusterrsefublimatus , & ad deftinarutn locum afeendens celeri incalefcat motu, & tandem inflammationem^ & ignem concipiat .
Ceterum quando pr^dii^a hypocaumata circulari motu accenduntur , mult®
P p p rerum

yiri caia* phracft m aure vijh

Armorum fi^agor audi
tus^
\

\
Hypocauma
qmd.

■)

I

yzi Vlyfsis AIdrouandi
\
I. TrabisXaprarumfaliendum,6c hrx
fimulacra ignea .
V
•*3n ^
j

4

Monftrorum Hiftoria . 725
E rerum varietates, & diuerfa fimulacra in aere apparenti de guibuspoftea Lucanus cecinit hunc ia modum ,
lg»ot4 ohfcurA viderunt fydera no^ejy 4irdenten,qifolum flAmtnit , CcEloq\ volantes , obliquas per inane facety crtnemqi tintendt Sy deris, terris mutantem regna Cometen,
Quamuis multo plura huius generis fimulacra interdum obferuentur. Sfpeenini acctdit: vtid, quod flammam in fublimi ac risfedc concipit, asqualem longitudine,
& latitudinem fortiatur.& tunc impreflio b?c imaginem flammarum (iipnlx in cam¬ pis acceafte imitatur. Sina?muletur camini luculenti flammam, tunc Authores hanc imprefljoncm Aram cognominarunt, quoniam fimilis ardor in Antiquorum aris cum facriflcijs acccnfls confpiceretur , Quando maior eft longitudo , quam latitudo cjfhalationisjhxc accenfce trabisformam exhibet. Immd, quando in lon¬ gum protenfa eft cum g raciliute, haftte ardentis habet figuram . At quando accet>- p iiones, & fcintillationesnonYuntfimul iumfta? , neq; iuxta reiflam lineam pofitte, immo difperrg,& diflipat^, itauc prima pars exhalationis fit accenfa, deinde ali^ portiones fucceffiue , prioribus extindlis , fed non per rectitudinem accendantur modico fpatio inter fe diflit^jtunc temporis faltantium Caprarum veftigia imitari videntur.
Tandem fi per reCtam lineam exhalatio, confequenterq; inflammatio non pro¬ cedat, fed huc, atq; illuc volitet, tunc ftellam cadentem, aut volitantem pry feferiv ' cum, vno fydere veluriextinCio,3d fequentem exhalationis particulam inflamma¬ tio properare videatur. Horum nonnullorum effigies in fequenti icone i. monftran- L turi vbi Aric , Trabis , Haft« ,& Caprarum faltantium figura apparent .
Cumftellarum volantium, & prodictarum impreifionum ignitarum, nccno Co, metarum materia , fubftanria ,& natura finteonfimiles jiuriconfencaneuraefte vi¬ detur, vt de Cometis , tanquam de roonftrofis Coeli fimulacris fermonem habea¬ mus , Sunt autem Corneto calidioris, & ficcioris naturo : quandt. quidem locum,
& regionem 5 quam fuofplendoreilluftrare incipiunt a ibi calidiorem ,&ficciorem i aerem fieri profignificant .
Philofophi Igitur rerum naturalium ferotatores ad infinuandam Cometarum j procreationem , iuxta mentem Ariftotehs, probabilibus rationibus incf dunt. pri¬ mo fupponunt tria,quo antea tanquana huius doCtrino meteorologico fundamen» ta fuerunt exarata , Primum eft fub corporibus ccelcftibus effe exhalationem, qua vel hypocauma , vel ignem appellare confueuerunt Secundum eft hanc fubftan- Cau/a igni. tiam5& aereniilli copulatum circulari motu agitari, & demum propter hunc motum tarum im~ hanc exhalationem accendi confueui/Te, non tamen rotam , fed illam portionem pre^tonum. tantummodo, quo ad ignem fufeipiendum erat idonea moxeoteras inflammari ^ i partes.vnde poftea tot impreffionum ignitarum differentio originem ducerefoler.
His ad mentem reuocatis, verum Cometarum ortum ad igneam vim C cel i , aut alicuius fyderis referunt, iuxta quorum motum exhalationes illo feruntur. Dein¬ ceps Cometas ad exha lationem, tanquam ad caufam materialem reducunt, quo in dies ex partibus terro ficciqribus in fublimiorem locum indefinerer afcenditjitaur, abfumpta priori exhalatione , recens , atq, noua veteri prefto fit:proprerea curri id aliquandiu perfeqercr, non erit aliud Cometa ^ quam exhalatio fucceffiuomodo t accenfa, & inflammata.

Lib.l^pkar
faL

Imprej^to- num ignea* ram vane*

l
f
\
I
I
\

Verum fi huiufraodi exhalatio accenfa aliquam ftellam inftarcrinium,& cincin- norumambiatmeritopoterimus hanc exhalationem Cometam, nempe ftellam co- Cometa etj matam appellare ; proterea quando exhalatio, iuxta fydus , in modum barbo fue- mum. rit accommodata , pogoniam poterimus nuncupare , Eft enim apud Grocos xo^te»- Tue crinitus , & comatus immo hoc vocabulum abfolute fumitur ab Ariftoteie pro
xoftiiTjfj ftella comans crinita , & cincinnata. Cum autem ■^T-a^iyiriet^expona- Stella cor* tur barbatus , non eft mirum fi aliquando corneto '^cayav/at nuncupentur, ruptibtiis PtQlemeus au^etii Cometas Tai ^dttprtzst arpat. nempe coriupcibiIes3& dementares qua. ftellasvocitauic. Ub.^.Hin.
Multi Authores , & potiffimum Plinius nouem cometarum differentias conftitu- nat. cap.2%
P p p a unt .

724

Vljfsis Aldrouandi

II. Nouem Cometarum differentis.

i.Conaeia dypei formis.

a. Crinitus.

Cornutus.

4. Barbatus,

y. laculiformis.

6, Enfiformis .

7. Solaris ,

8, Equinus,

9. Lampadifornuls,

Monftromm Hiftoria .

725

jg unc . Primus Cometa in icone propofitus voearur , quia Hgura Difci , vel
clypci referat . vSeciiadus »oa*»V|}c, nempe comatus/eu crinitus, huicq; vocabu¬ lum hoc per excellentiam competit, quoniam vt plurimum Cometa? hac forma in¬ duta? comparcant . Tertius xepctrUc , nempe cornutus . Quartus dicitur ^uycuyietc barbatus . Quintus axamc*?, iaculi formam habens. Sextus ^/(p/asccnfiforrois.Sep- *<’*'^”* ^*r timus ir/dlT»c effigiem dolij repra?fcntans,quem cometam poftea nonnulli folarem, *>***'*• vel Rofam nuncupant . Odtauus <9r7T*y?, quic vox vt plurimum equitem apud Gr?. cos denotat, nihilomiuus a Plinio trahitur ad hunc cometam, quafi equinum dixe¬ rit, Nonus , & poftremus appellatur quia effigiem acccnfac facis re-
pra?rencet, Hte autem, cometarum fpccies in icone . II, delineantur,
Vcriim Authores -Arabes Cometis varia nomina ab eorum effigie, tum a viribus affignarunt ^i^ua? in campum afferre minime necclTarium cfreiudicauimus, quoniam in delineatis figuris non tanta obferuatur difcrepantia,quin varij cometae ad vnum gcnuSireduci, & pertinere poffint , velpti funt Cometae clypeiforraes , & p Solares , Pra?terquamqudd aliae quoqj Cometarum differentiaea figuris petitae re- cenferi poffunc ; funt enim Cometae, qui formam Tubae, vel PeCtinis referant, funt quadranguli, necnon duobus, vel tribus cornibus decorati, QuamuispoffeaCor- nclius Gemma , quoad /idioiiem figurarum, valde dubiter , num vnquam Come- wetArum . ta? fimilibus induti formis a.pparuerint,& potiffirrium quales ab Arabjbus memora¬ tur: cum nulla Veterum monimentaperfonent alios orbi illuxiffc Cometas, quam illos ; qui iaculi gladij , aut pyramidis effigiem vrepra?fcnt3uerinc , Cornuti fcmel tantum mcminef‘iinf v ^
Casteriim fi alia Cometarum iffitgo apud ipfos nominata, & deferipta, pr:ercr memoratas, reperitur , ambigendum eft, num Veteres reliqua ignita metcoracum legitimis, & genuinis Cometis confuderint. Rcdfius igitur, &fatius pratfiific Ari- ftotcles, qui omnes figurarum varietates, in recenfendis Cometis , ad duo tantiim genera redegit nimirum, ad %,o/uti7tiy.^ }cui7rcoym/(tv;cumcoTum coma in longitudi- nem, vel in latitudinem proferatur .Quapropter hodiernum vulgus Cometas co- •
C matos, barbatos , & caudatos appellat ; quamquam aljj in figuram acutam, alij in latam propriumiubar portendere videantur.
Vt autem Hiftoriasnoftra? nihil defit, in icone Ill.alias Cometarum differentias, ratione figura? , Exhibere fpedfandas decreuimus :vbi prima fpecies vocatur xspa- altera, nempe cornut3,quamuis aliquo modo figuram tubgprefe ferre videa» tur . Secunda dicitur altera, Tertia cfi tertiai quarta TSTpa^/wv/a, nem¬ pe quadrata; quinta, & feptima nuncupatur /Vw/Tsuf varia, nimirum , quia vario modo equum referat. Nifi vclim&s:£ura Alberto Magno differentias Cometarum quinq; ftatucre, non ratione numeri ftellarum errantium , fcilicet Mercurij Vene- ris, Iouis,Martis, & Saturni, fediuxtaquinq; differentias vaporis materialisj omnis diberti* enim vapor CometiB,Iicct fit in genere craffusj&fibi cohaerens; nihilominus fecun¬ dum exigentiam materia , poteft effe craflfus , tenuis aut medius per xquidiftan- tiam inter crafTum , & tenue ; vnde tria media refultabunt, confequenterqj eriint lantiimquinqj differentisB Cometarum, ratione raaterise .
Nolumus pr^termifterc duas Cometarum figuras, quas Cornelius Gemma pro- pofqitfpe^andas, & afyderc, vcl a colore faturnios Cometas nuncupauit, quoru alter fulfit anno Domini poft fefquimillcfimura quinquagefimo odauo , die dcci- Sa-
ma feptima Aiigufii,in occafu Solis,circa duodecimum gradum Virginis,diftabat- que a cauda maioris Vrfa?, per fpatiumo^lo graduum fupraviginti. StabatinOc- cafuma?fta, & lugubri facie, nimirum naturae faturnina?, & caudam verfus orienta¬ lem plagam porrigebat , feddiu non fuit confpeftus , nam,pluuia fuperucniente , ante diem feptimam euanuit.
Meminit pariter idem Gemma alterius Cometa? natura? faturni?,quieffulfitan- no falutis humana poft fefquimi! Icfimum fexagefimo nono , circa initium Nouem- bris, cauda admodum longa verfus fubfolanum extcnfa,qui circa diem vigefimu eiufdem menfis paulo altior fuitconfpedusjfcd paulo poft impetu Ventorum in- ualefcente, & imbre continuo diftblutuscft. Horum imagines in icone II II. fpc- dantur.
P p p 3' Cate¬

lli.

Comet ATH

H

Cometd Sa^ tArnius dl*

iin.

725

Vlyfsis Aldrouandi

»
III. AlicE Cometarum differenti» .

-

J t:.

\

t, Cewfodef-alt^rs 2, Enfiformisaltera Enff formis' ffettijii 4. Quadraea y. Et 7. Eqofna VarfaP^-'

. J"'
t rdi ■
'O- - -:

a'

r..UyI

dl;*

'KV i. ^;
. ■ tik

■:vo^v

u.

IV

Monftromm Hifloria . 727
I
\
IlII. Cometarum natur£E(aturnixduodi6Fe-
rentia' .

/

her
f ihilit ,
y.

jiaaxagorp

l^tiptrorum f en tenti A ctrcca C0~ metas.

Splendor ffsmeta qua
lis.

728 Vlyfsis Aidrouandi
Cjercrimi nullum Cometa? genus fuit tgnti horroris, & tanta? adImifationiSsquam illud, quod apparuit anno falutis fumanat po0 fefquimiilefimum vigefimo feptimo, die vndecima pecerabria, circa occafuin Solis,vtniulti Authores ,&pr^cipue, Licpfthenes annotarunt, in pitione Palatinatus . Erat hoc Cometa genus ratio¬ ne propriae fgurje enfiformx , & cruentum jfed ratione circumflantium imaginum horribile ; etenim nube terribili, ftellis ,haflis, gladijs, & capitibus humanis hinc inde cingebatur , vt Ledor in icone V- meditari poteft. Hmc multi hoc folo fpe- ^aculo attoniti, St perterrefacti in morbum , & fyncopem incidiffe feruntur .
Hacjienus circa differentias , & generationem Cometarum ,ioxta opinionem Ariflotelis, & aliorum Philofophantium mentem j verfati fumus . Modo ahorum 5 nempe Veterum Philofophorum fentencia eft aperienda: quandoquidem Anaxa- goras ,& Democritus concurfumquepidam quinqj planctarum , pr^ter Solem ,& Elinam, cometas effe dixerunt, quos Planetarum etiam nomine donarunt;funt enim opinati illas quinq, errantes ftellasjfi forre fortuna congrediantur, & fe contangant, vnius folumftell^ imaginem repr^fCntare : cuius poftea fplendor longius difufus g comam veluri quamdam pr^E fe ferre videatur : prarterquaraquod addebant ,dif* flpatis comeris , planetas quofdam relisos comparuiffe ,
Aljjpra?di(flos fecuti Pbilofophos quinq; planetis fextum addiderunt , quem co¬ metam appellarunt , eumqjfub radios folares vt plurimum latibulari, ab ijfqjrard emergere : quapropter raro Cometa apparet . Hanc opinionem ftabiliunt exera- pl o Mercurij , qui,&ipfecum fit planeta raroapparet , quoniam modico intcrual- lo a radijs Solis recedit. Horum Philofophorum fententiam Albertus Magnus va- lidiflimis rationibus refellere nititur ; vtcommunem Philofophantium fententiam circa generationem Cometarum probare poffit. Quas rationes vnufquifqj apud eumdem Authorem videre poteil »
Mos aurem hanc Prifeorum fententiam > neq; prorfus damnandam , aut impro¬ bandam dfe arbitramur , Improbatur, dum hxc Cometarum generatio planctis af- flgnarur; tunc illa probatur, durhinfedibusaethercis Cometas fieri perhibentur . Mam Cornelius Gemma locum generationis Cometarum in parte nobiliore VnL ^ uerfi effe flaruif,cum vim corruptibilis mercorifapere non opinetur. Pr^terqua- quod hoc fuit perfpicuum in illo Cometa , qui apparuit fulgidus, anno poftfcfqui- millefimum feptuagefimo fecundo , mcnfc Nouembris in conftcllationc Caflio* pe^ , louem enim magnitudine ruperabar, eidem figura, & candore fimillimus» limbo boreo Gallaxiae affixus .-iraut cum fecunda ,quarta,& duodecima Caffiope^ ftel Iis territe magnitudinis Rhombum fere perfe^^um effingeret ,
Hin^Icriqj phafmatum indagatores hoc genus Comet;^ in regione dementari non fuiffie exiftimarunt,quamfcdem Ariftotdcs Cometis affignauic , fed in regione aetherea conftituerunt , quia nullum prorfus motum proprium , & nullam paralla- xim habebat. H?cqj nouaftd]a,inflar Iyr£e,micabat,&dcimprouifo abfqi vllo in¬ cremento maxiroa^apparuit, nullumq; fpargebat crinemj & diutius, quam vnquam alius Cometa refulfit , nempe menfes fexdecim, deinde paulatim in nihilum reda- «flacft . Huiusfulgor,incomparationeadaljas fte]las,eratadmirandus , quoniam
Sirium, Procyona, louem, ^ eseteras ftellas tara firmas,quam erraticas fplendore, ^ & magnitudine antecellebat . .
Non igitur multum a veritate receflerunr DemocrifUSj& Anaxtgoras, qui Co¬ metas, congrdfus quosdam flellarum effie exiftiraarunt . Item Nicephorus feriptis mandauit vifam fuiffienouam ftellam, pxnes quam multat ftellul^ vclutitot apes pend Ducem fuum congregabantur. Dion quoqifcriptum reliquit fydus pcr fpa- tiummuitorumdierumab YrbcfuilTc confpe«5tum j quod poftea in multas partes diflbiutumeft. Demum Democritus obferuauit. Cometis in nihilum redadis? fleliasquafdam apparuiffe .
Quampbrera neCeffarium eritjVtafiTeueremus plura corpufcula lucida , ceu tot Rellulas hadenus inuifas , tum fixas , tum erraticas in Coelo verfari, quas per Te- lefcopium aliquando obferuauimus . I mmo harum aliquas in Pleiadibus vnufquif- que ad libitum per tubum fpecularem diligenter fabricarum intueri poterit . Item ia vnica ftella Cancri nebulofa , per commodum inflrumentum , quini flellularum
tumuli

Monftrorum Hiffcoria ,

V- Cometa ponentofus , ^ horribilis.

' Vlyisis Aldrouandi
furnuli ex opaco conftantes lumine , aliquibus intermicantibus dcUis j fpc fantur? A infuper quaedam ftellarum congeries fub vhimam lugul^c confpicitur , vbiin par* Settieniia UQ fpacio coaceruantur: deinde inter has ftellulasiux cand/dainftar nubis refulget. ^uorundam Ampliuspaulq fupra iaculum fagittarij globus etiarnobfcurus intermixtis/ftellulis , apparet . ^ "
Praeterea erratica quoq; corpufcula in Coelo reperiri conie^landum eft cx ma¬ culis quibufdarn Solis, quas excellenti Telofcopio muk/ obferuarunt ; Hicc ergo, vel alia corpufcula lucida , quee feorfim non confpiciuntur, fi confluant in vnum, refulgent: quemad modum fi plancta cum alio plancta, vel cum fixo fydere copula- retiir:nam ita radi) vtriufqj confunduntur.vt vnius tantiim ftell£e fulgor elfe videa¬ tur. Quamobrem his ficconftitutis , Comer*E euanefeere dicuntur, diffluentibus huiufmodicorpufculisjquiKanteaconfluxerant : cum autem ifia corpufcula fint par- Qpti pa, lumine quodammodo confufo funt referta , ideofplendorem, & claritatem c?- (us hffra- terarum ftellarum adaquare nequeunt : vnde ex his corpufculis Cometas conftare metitam, multi per tubos opticos diligentiftime obferuarunt.
Coma autem, & cauda Cometarum non erit flamma» non hypocauma^fed fb^■- ta'fis tranfmiffio radiorum folis ea figura per corpufcula minus vnita,eo modo, quo radij folares per foramen in aliquod cubiculum immittuntur, Pr?terquamquod re¬ flexio, & refraiftio cx varijs dimanans corpufculis varijs Cometarum fpecicbu? crinitis , barbaris , & caudatis fufficere poterit .
Quod autem Cometarum apparitio.Orbi terrarum mala pr:efag’ar,multi Autho- Prff4^id aifirmat.Ideo Virgiiiuslib.dccimo Aeneidosarma Aeneie,qu:E liberalitate VuU Cometarum meruerat , quoniam in multorum exitiumfuerant fabrefada , Cometis, & Sy¬ rio, nimirum Caniculscomparantur, in quorum apparitione aegritudines,& hq- Lib. IO. minum iuteritus refultaat . Verba Virgflij fune hsec,
Aeneid, /- Non fecut ac Itcjmda ft quando Comet f
^ ^angainei lugubre rubent , aut Siriut urdor
Ille fitimy morbo fq\ ferunt mortalibus agris^
Nafeitur , ^ Ipuo centri flat lumine Coelum , C
Propterea referunt Actaeos, in ortu Canicula obferuandOjfui/Te diligentifllmos, fefte Pierio ; nam ex illius conieCtura , num falubris , vel peftilens futurus eflTet an¬ nus, intelligebant. Etenim fihrcc ftella obfcurior, &ca!iginofior extitiflet, pin- gue,& concretum Coelum effcj confcquentcrq; annum grauem ,&peftilenteni fu¬ turum ominabanturtfin illuftris,atq; pellucida apparuiflfet, Coelum fore purutn,&

anni falubriratem prrefagiebant.

S i tor 5 & tanta mal a ftella Caniculabumano generi afferre poteft , multo plura ,
L. 1 1. hin* tefte Plinio,ex Cometis elicere poterimus : cum bella, famem, clades, morbos, eUer- nat*e,2’^* fiones Vibium , Regnorum mutationes, hominum interitus, Sevariaexitia porten¬ dere perhibeantur . Ideo non fine ratione prolatum fuit illud graecum , & vetus adacriiirn incerti Authoris . a or/5|f xaxoV ffpo/ , quod quidam eruditus non illepide numeris hexametris fic reddidit ,
Heu nunquam certa vifus fine cladi Cdmetes *
Huic poftea eft valde confentaneumillud CIaudianij D
Bt nunquam terris fpefiatum impune Cometen .
lib. if* Tacitus quoq; in Annalibus h^c ha bet . SydusQometes effulfit , de quo Vulgi opinio eft, quod mutationem Regnis portendac. PfoptereaSilm$ Italicus ad rem fic canebat,
X. I, Pti»* Crine vt flammifero terrei fera regna Cometes
Sanguineum fpargens ignem , vomit atra rubentes Fax Coelo radios i & f^ua luce corufetom Scintillat fydus^ terrifqi extrema mindtar ,
pertinax quidem eft hominum opinio , quod apparitio alicuius Cometa? PrincI» pum interitum denotet. Teftatur id Suetonius in Nerone fic , Stella crinita, quae fummis poteftatibus exitium portendere Vulgo putatur . Idem in Claudio prodi¬ dit Pr^fagia mortis eius pr^cipua fuerunt exortus ftellte crinita?, quam Comefam appellant. Sed facetum fuit illud,quod inHiftoria Vefpafianirecitatur : namcu
fydus

9>

Monftrorum

Hiftoria

E fydus crinitutn ^pparui^T^tj fuit di^tumillud ad ^egcm Perfarun? atduere , cui ca¬ pillus cft effufior, quafi criucs cffufiprcs illius treujendifyderi-shocipfutn de Pcrfa- ru(n Rege portenderent .
Verutm per annorum ferieui progredientes, Cometas admirabiliores memora- bimas^vt,quid pr«fignificauerint,dntel!igamus. Anno mundi poft tria millia quin- genceiimo quinquagefimo tertio , & ante partum Deipara fupraquadringente/i- Cw/ww mum decimosante cladem Athenienfiumm Sicilia, qu^e accidit Olympiade nona- gefima fecunda, Euclea Athenis pr«tore in/ignis Cometa in Boreali plaga vifus •
cft. Tunc autem, tefte Plutarcbo, inNicia, Athenienfes fuperatifunt,& Nicias cum multis alijs interfeiftHs eft. Rurfus anno mundi poR tria millia fexcenteiimo vigefimo primo, iuxta circulum «equinodlialem , alius Cometa effudit . Athenien¬ fes , Aiafore peraofthene , cum Philippo JVJacedone congrelfi ad Cberoneara inte¬ rempti fun? , . . •
Anno mundi fupra tria millia feptingentef!moo<f|uagcfimo,& ante natum Chri- p ftum,centefimo o^uagefimo tertio maximus Cometa effulfic , qui quartam Cgeli partem ita occupauit , vt totus terrarum orbis vndiq; condagrg re videretur , & an¬ tequam dilToluerefur , diem oduagefimum attigit. Hic bellaciuiliainter Sylla, Comet4 mA 8c Marium, mortem Scipionis ,5^ Annibaiisjueenon caedem Celtiberorum in Hif* pania portendilfe perhibetur . , do AppArm*
Anno poR paturaChriftum feptuagedrao fecundo, horrificus, &enfifortnisco- meta die Azjmorum, per fpatium annuum Vrbi HierofoIimjB imminuit j vnde fecu- caeft miferrima Vrbis deftrudtiodn qua,fame,& gladio yndecies centena miHa lu¬ diorum perierunt, quod fofephus Hebriusin fua Hiftoria ampliflimefcripfit.
Anno Dominica Incarnationis poR quadringeutefimum decimo oCtauo, Come- tainfignis vifuseft ,&eodem annoomnes Judiiab Alexandriapulfirgnt. Anno poftquadriagentefimum odiuagefimo o(ilauo, Cometa horrendus apparuitj & tunc Theodoricus Qflrogothorura Rex a Mehaegred^usi^t in Italia profejJtus Ordoa- cem Italia? Regem in fugam vertit, & Papii inclurum per triennium ©bfedit. g Annopoftquingentefimumo(5Iu3gefimo nono, cometa memprandiis permen- fem effullir, tunc multi principes ab hac vita difceflerunt,^ anno quartp Mahumc- tus in Arabia natus eft, qui Saracenis leges dedit * Infigmrts
Anno poft feptingentefimum vigefimo nono , duo memorabiles corneti appa¬ ruerunt , quorum vnus orientem Solem pricedebat ,3c alter occidentem fubfe- quebatur, hinc immenfa ficcitas dominata eft, mutationes admirandi confped^i funt . Item anno poft noningentefimum quinquagefimo fexto, in Italia cometa mu ri magnitudinis confpedus eft, qui infignem annoni penuriam prifignificauif.
Anno poft miHefimum, & ducentefimum vndecimo , in Polonia permagnus , 5? horribilis cometa refplenduit, Stvtraq; Sarmatia grambus bellisfuit afflidata. CometA tn-^ Itera anno fupra millefiroum,& trecentefimum quinto, cometa admirandus , heb- fignU molit domada maiori vifuseft , &peftis teterrimaper vniuerfum fere terrarum orbem graffataeft. Similiter anno poft millefimum, &quadringentcfimumfeptuagefimo
fecundo, cometa crinibus longiffimis in principio anni plagam occidentalem afpe- II xit,cratqj in primis Lte partibus locatus, cuius fplendbr ad dies vfq.oftuaginta perdurauit} quodiffipato, altera ignita coraafub Arietis ftgno apparuit, & fubfe- quenti anno , cun<fta ficcitate aruerunt , Item anno Domini fefquimillefimo ftipra quartum , memorat Auguftinus Niphus cometam refulgentem biennio , poft con- geffum fuperiorum planetarum fub figno cancri, & tanta ficcitas in orbe dominata A'
eft,vt a menfc lanuario vfqjadmenfem Nouembris guttam pluuise Infubres deft- derauerint. " Infubres,
I Anno falutis human® poft fefquimillefimum quinquagefimo fexto, apparuit co¬ meta Gallica? calamitatis prienuncius , Leguntur etiam qusedam elegantiflima car” j rainaapud Cornelium Gemmam de prodigiofa fpecie, ^ natura comet^,qui eftul" j (it anno fefquimillefimo fupra feptuagefimum feptimuna ,in quibus hi poftremi co’
. ineCK comparantur, ae»gritadinutntcrr« fcopseefte feruntur; verfus fic fehabenh lupfiter in terram Coeli fpectsl^tus 4b arce ^
^is noMUs hic toto inqmt:, in orbe furor ?

l

0

Credi

73 ^ Vlyfsis Aidrouandi
ifedftihkm ventrim-, eum mali mperhaberft 3 ^
Poealapttrgandafftmpta^Ju^^e fatis ,
SparfafeA in vaBam morhipint femina molem AI cafneagrotanthraehiayerurai pedes,
Cer^ ese q»o vita vigor ^ en modo caufa ruina eff^
Et mors .i Incolumi quo f olet e ff e f alus ,
Parsagrotafua ne fcit contagia la^is ^
Vimtamen ■i fanis partibus illa facit \
Ergo age nune fummo verrenda d vertice tellus z Nonmetuuntmolles afpera terga fcopat »
H^unciusl foribus Capricornipradeat AuBro Terrifcamfparfo qui ferat igne comam s / Vt mea fi veteri purgata e B Belgica flagro^
Europa medicum talius iBud agat •
fer fua dum populis mite fcant funera Reges ^ S
Subdere fe Regiplebs fciat ipfa fuo .
JDum belli rabiis cadat d rad^e refeBa s J^aqi odium vulfitiglutinet arBus amer .
Hoc etiana in locorecenfendi cfTcnt Comer£e,<3uos AriftoteIcs,& Hippocrate»," nec non nouiflfima aetas obfenjarunt/j fedin his diu morari inftitutum opus negat, nonnullas tamen dubitationes circa Gometaru prffagia diffoluere conabimur Pri- ma eft quia non videtur vlla ratio perfuadere qcrod Cometa? magis Principum, qbx Subditorum mortem prsefagirepoiJintj proptereaquodfi horum caufa referatur ad Ifrma dd- exhalationes ,h«B nonmagisex terra Principum,quatn fubditorumeleuantiir . Sin bitatio eir~ ad concurfum ftellarum reducaturjhie non magis in regionem Regum ,& Diuitutn» ca prpfagi^ quam Plebeorum,& inopum operari videntur; cum facies inferioris mundi faciei fu* fometarum periorisad mentem Ariflotelis in Meteoris fubieda fit.
Deinde, ex fententia PhiIofophi,comet^ acaufis naturalibus pendent aliquid aliud non refpicicntcs j quamobrem ad mortem alicuius , vel ad bellum referri non C Secundadu pofTunt . Sin ad haec referantur, aut fefe habebunt vt caufa, vcl tanquam elfe^ius, hnam, vcltanquamfignum , fed nullum horum eftaflTeuerandum % non enim eft caufa, quia cometa neq; efficiens, neq; formaj neqj finis, neq; vt materia horum efic po« teft: Similiter non eft horum effiedus, quia neutrum neceffiario alterum fequitur r cum tamen efficiens neceffiario/caufam concomitetur , Tandem neq; cometa cft confiderandus tanquam fignum, cum careat conuenientia ; etenim conftat inter fi- gnum, & fignatum maximam conuenienti am feroper cadere .
Infuper quin q; cometarum differeatise pen^s quinq; ftellas erraticas , feo plane- ^fertia du^ jgs plerumqjfumuntur, fednon oranesplaneta? producunt , tam prauosj& ma- iitafio^ lignos eflfeCtus,, quales a cometis prodire feruntur Namq; luppiter fortunam fi* ^ gnificat; pariter Venus, & Mercurius infortunium non indicantHinc colligenda cft quod mala femperpraefagire, & indicare non debent, quod cometis femperaf- fignatur . Prjeterquamquod feriptum reliquit Albumafar, in libro de Coniundio- Bibus Planetarum, aduentum Ignium, & cometarum non pendere ab aliquo plane- ^ ta, nifi in aere, & potiffimum quando radij fuerint in fignis terreis , vel aereis , vel Luna non impediente , quoniam h«Bc commouct vaporem aqueum qui, poftmodum , 1 effedus Igneos impedire poteft , & propterea non eftafteuerandum quinq; come¬
tas iuxta quinq; planetas effie confiderandos, cum tales impreffiones non produca¬ tur nifi in coniundione Martis» ideoq; ab ipfo tanq,uam a primo mouente generari perhibentur. Sicuti etiam aliquando fiunt in louis, & Martis;rynodo, cum ex hac copulatione fcintillationes,corufcationes,& ignes peraere currentes procreetur. Qjoad primam difficultatem de indicio mortis‘Regum, & principum , dicendum S&lmioprh gft exhalationem quidem ex terra tam magnatum ,& diuitum, quam inopum ele- ysidubq, jjai-i, confequenterq. vtriufq;, necem denotari, dum aer alteratus inficit fanguinern, illuraq; ad graues producendos affedus difponit : nihilominus Principes opti*^ mares , quia funt delicatiores hoc mortis periculum magis incurrunt , quam homi- tiesplebeia qui propter robur virium I^thalibus morbis rdpdaripofiunt . Pr^ter-^

Monftromm Hiftoria .

73 5

B «Ifuamquod etiamfi fani inopes , quam diuiies ? & magnates moriantur ; attamen ob famam , & dignitatem mors Principum magis , quam Plebeorum confideracur , 3c obferuatur .
Quando autem dicebatur cometas pendere a caufanaturalijabfqj relatione mor- „ . . tis alicuius ; refpondendum efl:, quodeaufa earum proxima ad mortem Principum refertur, fed tanriicn prima eorum cadfa mouens fortitudinem martis fignifiGat,qui mortem potiffimunfviolentam defignare folet ,& tunc mars in commotione eleme- ^ ^ torum fuum Dominium exercet . Ipfe enim cum dominetur periodo, caufam inte¬ ritus quodammodo producere videtur.
Demum quando Quaerebatur, vtrum cometa mortis fignum ,vel caufa eflfet ? re- fpondendumeft cometam eife fignum non caufam: namq; dominium martis pra;- .
lia, mortem» & populorum rixas fignificat : etenim ob nimiam ficciratem,&calor6, ingentes irarum motus concipiuntur ; hinc gentes animoffe,& ad pugnas procliues * redduntur : ideo fignificatio cotnetse prius martemrefpicit, qiiiin caufa bcUi,& de- F ftrmaionis popubrum elfe perhibetur.
ADMIRANDA CHASMATVM
varietas .

C4uf4 kid- ffts Cali,

R -ETE R ttionRrificos cometas inulta quoque eflent conlideranda, veluti clypei, faces, ^ c? rera ignita huius generis, qute inter caelcRia monftra a raeteofographis rCeenientun Nos tamen in pra?fentia hiataSjfeB chafffiara tanquam maiori confiderat ione digna memora¬ bimus. Apud Grajcos ;^oeVt*fl6 vel hiatum, vel hiationem hgni- Bcat .vocabulo dedudo a verbo graeco ^^ahcohUcOiSc hio : hipc^ct(fiLca,Tlct?y apud Ariftotelcm legitur in libris dc Coslo, & mundo, & denotator terrserootusjquonia duta hic generatur, terra aperitur , & quemdam veluti hiatum edit ; vnde meteoro- Jogicihoc nomen ad quafdam cosleftes imprefliones tranftulerunt, & prfcipue quando Goelura dehifcere, & hiatus quofdam,f. u voragines oftenderc videtur .
Quandoquidem quando exhalatio crafTior , «Sc turbulentior nigredinem quam¬ dam intus condpit,exterius veroob viciniamluminis rarior, & candidior apparet; tunciiixtahanCdiuerfitatem , fpecies profundiorisrei in Coelo repra?fentatur,qua? ab hiatu , aut voragine nihildiftare videtur : tunc enim fir,vt albedo vifionem ve¬ hementius feriar, eaqj ratione propinquior oculis videatur;ni®redo vero exhala¬ tionis, propter caufam oppofitam, longiori inreruallo ab oculis diftare, & quodam¬ modo hiare creditur : quapropter Vulgus harum caufarum ignarus htee Coei i cha- fmata tamquam monftrofa vehementer admiratur .
Neqifolum chafmata, fed alia non pauca huiufmodi fimu|acra interdum eodem [ in loco fpedantur, veluti foue®, feneftr:», dolia , &alia huius, generis, quorum ra¬ tio cum hiatibus eadem eft, diuerfitate folius inter fe partium nigredinis, &albe- dinis fufeepea. Nam accidit perfa»pe ,.vc aliter , quam in chafmaribus album ,& nigrum confpiciatur . Interdumenim album erit intus locatum, & nigrum extra (i- tum, interdum vtraque,iuxta fe pofita, quandoque etiam aequalia5& nonnumquam in«qualia,longis excelfibus inter fe diftantia/
Hicc autem tanta varietas rot, & tantorum Coeb’ monltrorum , & imaginum in caufa efle folet, eadem plane ratione, qua aliquando obferuamus fub camino 6am- mam diuerfimode fumo permifccri; vnde ex hac mixtione multarum rerum effigias Cauf^ alif, refultant; fic enim exhalatio turbulentajl^ cra0a aeri permixta non diffimilia fimu*
Iaera reprsefentat.
Verum quod ad Chafmir^ illud etiam prajdi(ais addere non erit inutile,
nimirum ex illis interducn torrium quorumdam imagines excidere, quie a Mereoro- lEffttiuU
graphis effluuia chafmacum nuncupantur, vt in iconibus fuo loco reponendis often- qutd Jinu
Q q q detur.

i

p .

34

. ' VI yfiis Afdrouandi

I. diafirja cum diucrfis effluuijs
/ I. ■

A. Lucida exhala tia, jp. Qrizon .
C. Locus fub Orizonte ^ p, Vincuipnn exhaJatian is ,

m

, Monftrorum Hiftoria. 73 5
cietur. Huius autem diuerfitatiscaufa efl:, quoniam intimior pars eorum hiatuum femper ab extremo frigore media? regionis aere® premitUrsin qua fxpe numero hiatus contingunt, qu® tamen concretio pro ratione maiorisjatq, minoris diuerfa, & varia eft.
Itaqs vbi valde concreta fuerit exhalatio , neeefTariumeftjVtmagisincalefcaC illa parsj&inrtar torris exeat. Sin eadem exhalatio mediocris fuerit, Ccelumde- hifcereabfqjfimulacro torris ,& fineeffluuijs videbitur. C®teriim vbicumq; tor¬ res appareant, id in hiatibus eft perpetuum , quia nunquam interdiu, fed femper no(Stu confpiciuntur , idq, propter fpiendorem Solis accidit , qui die c®teros colo¬ res opacar, veiuti etiam node idem contingir, praeterquam in colore nigroinam li- cet tunc temporis non emittat iubar , vt aliorum claritatem obnubilet : attamen lumen etiam aliquod tempore nodurno ad fydera tranfmittit , cuius reflexus alijs coloribus eft impedimento, ne pr®di(J|:as rerum effigies reprafentare poffint: fiqui- dera exteri colores sptKter nigrum ,alboiuntproxiraiores , qu® fimilitudoefficir, vt remotius, veiuti cjiltantig longiori apparente , a chafmate fimulacrum reprxfen temr.
Sin ad peculiaria hai uin iraprejlionum exempla accedere volunius, prima fron¬ te incidemus in Plinium, qui retulit, anno Vrbis condit® quadringentefimofupra tertium j horrificum chafma maximo incendijeffluuio coronarum a pparuilfe . Sed perantiqua vagari exempla non cft opus ; cum anno poftfefquimillefimum fexage /imo quarto id acciderit, quando in vitimis partibus Cancri, vel fccundiim aliorfi- fententiam, in primis gradibus Leonis tres fupqriores planet® ,mimirum Saturnus luppiter, & Mars , & exteri fereomnes cohgreffi funt . Nam talis fynodus fuit ad¬ mirabilis, non folum quia vis fynodi horum planetarum in plures annos fuerit pro- sogata, fed etiam propter continuum Lunx progreffium , qu® ab vnius pianetx coniundione , ad alterius congreflura continua quadam ferie vofuebatur , & code anno varix impreffiones ctxleftes fuerunt confpedx , (
Inter has autem impreffiones duo chafmata fuerunt obferuara, quorum primum menfe Februarij, alterum menfe Odobris forma pcneconfimilijtcfte Gemma, ma¬ gnum terrorem fipedantibus incudit. Namqj nube illuftri Lunx claritatem fupe- rante intra limbum obfcurum comprehenfa, varia effluuia radiorum, & flammarum alcernatim difpofita ad ffmplicem ventorum impetum monebantur : vnde Ccglo veiuti dehifcente , & veiuti fada ingluuie vafta , orbem totum fublunarcm abfor- ptura videbantur*. quemadmodum in figura l, oftendicur .
Iterum anno falutis humanx poft fefquimiUefimum fexagefimo odauo, menfe Septembris in Belgio hiatus, fiue vorago Coeli verius Septcntriorietn,vclut excuf- fishaftis ardentibus telis, acq; flammarum globis vniucrfum aerem per nodem in¬ tegram illuftrauir; idq; accidiire dicitur ex Cornelio Gemma, ante infauftam irrup¬ tionem militum Germanorum in Belgium .'
Pariter menfe Seprembris,anno falutis humanx poft fefquimiUefimum fexagefi- Imo nonojCx militibus Hifpanis in Belgio verfantibus,qui forte tunc excubias age¬ bant, intellexit Cornelius Gemma nodedecfma menfis vifum elfe C cxlum ab Hellefponto quali fanguineperfufum, deinde curo luce horrida crucem rubicun- ^ dam,&odogonam natam elfe, poftremd crucem albam admirandx claritacisjitaut intuentes illam vix fuftincrent : immo tunc Coelum quodammodo difeindi vilum cft, ftellis velutidifcurrentibus, &flammas iaculanribus :vtin figura ll.oftcndicur.
Veriim,vt inquit Gemma, fi conferatur effiufio fanguinis, qux deinceps fubfe- cuta'eft , ad Phxnomenon fulgidiffim® crucis, procuidubio alferendurn erit, id no lacaufanaturali , fed a prima omnium immedjate prodijffe. Qnamuis etiam anno Domini poft millelimum , & centefimum decimo quarto , Henrico quinto R oma- norum Imperatore, die fefto Pafchatis, Coelum vafto hiatu difcilTum fulgofcmil- ^ luftrcm per horx fpatium eromiferit, deinde crucis fimulacrum aurei coloris in me¬ dio Chafmatis apparuit ,
Amplius anno poft fcrquimillefimum feptuagefimo primo menfepariter Septem¬ bris , in Belgio apud Louanienfes, aliud Chafma confpedumcft in illa aeris parte, qu® Circium fpe^iat, & prioribus iam deferiptis non abfimile j quod , ad mentem
Q q q 2 Gcmme,

Catipt ior- plutorum •

Lih. s. nat» hiB» cap.27

Cornix Fi h planetarum admirabilis

h

II.

chafmatis
p/sfagia.

I

Monftrorum Hiftoria, . jij
»
' V..
III. Chaftna aliud .

i

A. Vinculum exterius eKhalationum ,
B. ]ExhaIatjonespra?rumpente§ ,
C. Orizon .
D. Locus fub Orf?:onte ,

n* V

Q-q q 3

V

III.

73 S

Vlylsis Aldrouandi

Gemma?, externorum hoftium altera irruptione priefignificauit . Sicqj anno fub- ^ fequeritifefquimillefimofuprafeptuagefimum fecundum , varij in Plebe tumultus exortiiunt .
At anno adueniSte poft fcfquimillefimum feptuagefimo tertio, die vigefima fep- tima lanuarij, denuo aliud chaima eff^fit inftar accenfa? ciuitatis, forte etiam pro¬ pter frequentiam, tefte Gemma, frei^entesexternorum hc^iura irruptiones , rui¬ nas Vrbium ,& Populorum, proditiones ,condi(Sus ,& clades vndcquaq; fignifi- cans . Secuti funtaffulrus,atq; expeditiones variae nec non terra, pelagoqi ftragcs infanda?, quas in pr^efcntia memorare inftitutumopus negat » Hoc autem poftre- mum chafma in icone lil. confpicitur .

MONSTRO S A GIRCA SOLEM, LVNAMf^ STELLAS ®
fiimuIaGra .

t

ro.

CdkBhm trij»hx di' f crimen*

HdnBracir; e A Solem •

AUa huitis generis*

E hisjquae circaSQlcm)Lun3m,5i'SteJlasm ctelefti mortalibus
oftenduntiir,ef|t admodum fublimis con^derati^^Quandoquidem h?c triplici genere diferirainantarjquaf datn enim f^nt fupra ordine^I^a- tur*, veluti Bclypfcs,qua? fuo tempore non cbtebrantUJi& yaa raftar
_ _ _ omnium fuit illa, impendente Domini Seriiatof^KoftBpafene^qua
Beatus Dyonifius Areopagita in quadam epiftola ad^amicum^tfi^defed^ Irem Sedis quies, qua? habetur in facm paginis , quando , Ibfue po:p^p|MeIitici Ducc poft Moyrem pro Ifrael pr^iianfiniifterrt Sol ip medioCoe!i, neq; pej dj^urp^
tto ad Occafum properauic rlkq; ne
in rnmi Noftrilefu Chrifti Regibus Orientis appamit. ^ - Alia font naturalia , fed ratione raritatis intertres mdnftrafts "collocantur: Guiufmodf funt coitus imperiorum trium Planetarnm^qm Itriginta armorum celebratur; aot fiin Eclypfi Solis , & Luiti^ tdl^ Diameter ob- fcuretur , quod admodum raro accidit . Alia demum quamdam conditioneminterdiuina, & naturalia fortiuntur :querriadm6id^^::tres, velpl,u- res Soles, aur Lup^ videantur, fi circa ftellas , & luminaria variKir|# appareant , .& demum fi ba?c ^rpdra veluti lumine de ftituta , & coloribus quibdfda^ deturpa- ta confpiciantur. ^ \ Itaq.de his poftrernis verba fadiuri, primitus de moftris circa Solem dtflererous. Ec quoniam facies Solis varijs coloribus, alijs Solis fimulacris, & diuerfis circulis deuenuftatur, prima fronte de coloribus poftmodum de ali;s verba fient , Nam Priuerni , anno mundi feptingentefimo fexagefimo fexto fupra tria millia cx Lico- fthene Sol in meridie colore fanguineodeturpatus eft . Deinde Plutarchu^ in Vi¬ ta C.Ca?farisnarrat,quodpofteius obitum, inter alia prodigia, qua? acciderut, anno mundi noningentefimo vigefimo primo , & ante Chriftum natum quadragefimo fecundo , Sol caliginofo obfelfus colore annuum fpatium illuftrauit: itaut ob lume imbecillum, & tenuem calorem non folura aeris intemperies, fed ftugum etiam cru¬ ditas prodierit, Sed noftris etiam temporibus id eptigiffe refert Gemma,nimiru anno poft fefquimillefimum fexagefimo feptimo; tunc enim Solis faciem rutilo &fere fanguineo colore dcuenuftatam,fereno Coelo, dies vigefima feptembris obferuauir. Non diffimilis facies monftrofa Solis, anno Domini poft millefimuin, & fexCetefimQ vigefimo quinto in Bohemia vifa eft,vt ex relatione virorum fide dignorum intelle- ximus. r 1* / PriEterea monftrofa deformitas in fole obferuatur , quando fol alijs lolis ipecic- bus eircumdatmbquod interdum contingit . Namq; exChronograpbiSjannomun- 0 I V E di reptingefntefimoquinquagefirao nono fupra tria millia, AIb;^dup Soles conipe* di funt , Immo, authore Plinio , anno mundi odingentefimo quadragelimo repri¬ mo fupra tria milliajtres Soliss vifi funt. Itero anno ante Chri/lurn natum quadrage^ fimo fecundo , Rom^e tres foles orti paulatim in eumdem orbem coierunt , quod fimulacru proculdybip vnius3& trini Dei cultuna portendebat.- quemadmodum etiamanno Domibi quinqua-gefinao primo tres foies limul confpedimeuradcnjRa-* eim orbem congreffi funt . Item anno Domini poft millefimum j & quadringentelimum fexagcfimo nono , fol trigeminus Roiijcc vifus multorum mentes perturbauit. Pariter Incola* Duca- sus Vuittenbergenfis circa tertiam diei horam tres foies confpicati funt . Er anno Domini poft fefquiaiilJefimufn decimo quartq., pridie Idus lanuarij, tres Ioles ap¬ paruerunt, quorum medius magnitudine aiios fuperabat , & in omnibus g'ad.'j fan- guinei eminebant. Amplius anno pofi: fefquimillefimum quinquagefimo fexto, teRe Licofthene, Santgoia?, roefcquindilijraulti, Ccelo fudo,tres foies confpese- runt . Deriiqj^anno faiuris humante poft miilclsmum , & fexcehte/imum vigcfima, ■ nono, foies penes Neapolim apparuilfe intelleximus. Sed magis-^dmirandum eft, quod fol alijs fpeciebus fphs alTqciarus, vSrijs circu¬ lis 5 5? iriditiius, coronatus per Cce'um fpatiari vifus eft , Pr/mYeus anno falutis auman^^poft fefquimillefimum vigefimo odaiio, circa finem menffs Maij , T'guri ReluetioY^tim metropoli, multi fimul foies cindi varijs circulis confpedi funt , & Hoo a^qenience , Tigurini cum gentibus confoderatis quinq; Heluetiorurn pagos onpugnaront. Item anno Domini pofl fefquimillefimum quinquagefimo primo, cipea finem menfis Martij foies apparuerunt cum varijs circulis , quos Graeci Pare- |iar.! vocant. Theon enim apud Aratum , ex Poffidonio refert '^ap^A/cj, elfc nubes rotundas , quje circa folem irradiantur, pec proprio lumine fed foiari vtunrur : quemadmodum etiam Lun? fimiles illufirat nubes . Quamuis pofteaapud Anftotelem r^xp^P^io; fol geminatus exponatur, & apud Suidam^ar^pfiA/ 'fadiedtiueappellarur nebuia aomo- ^ dum condenfara , qu^ a fole illufirarur . Im oo fecundum Philofophos ad foJis la¬ cera femper vergit , veluri in virgis quoq; obferuatur. Hanc monftrofam impref- lionem concigilfe Magdelburgi Cornelius « jcmma aftruir,nec multo pofi lulfu Im» peratoris Caroli, Mauritio , & Alberto Ducibus , ciuitasad menfes quindecirp obfelTa pacem tandem curp iniquis conditionibus pbtinmc . Mopfttofum quid fimile ip regione cocicfti apparuit Roma?, anno falutis huma¬ nae poft millefimum, & fexcentefimum vigefimonono die vigefima Marti] ab hora decima nona vfqjad vigefiraa prima cuius fchema in icone Ernofiracur vbi quinq; Soles cum triplici circulo confpiciuntur , nec pgn cum varijs litten^ qpx expli- i Q q q 4 Tan- Ztl. 2, nat. Glady in f§ le vf/r? lik 3, Me-'- mr. / Monftrorum Hiftoria . A» Oculus ol feruAmh , TB.ZJertexohf^rUiintis « QtVcy^us Sol m A* planichs ')>eruedl ts yht efl litita optica ad Iterum Solem-^nam circa yerum Solem duo apparuerunt cir¬ culi Iridis cum Sole concentrici,
L)f E.F. Iris minor diuerjorum colo-
~ rum per felium circulum non effi¬ ciens, G,H, /. Circulus Iridis maior adeo de* h\lis')ft yix appareret i ^ quamuls fuis e fet decoratu s coloribus , nihilo¬ minus erat inHabdis , 'Jt. E* Af, '5V. Iridis circulus tertius, 0^ maximus coloris tantum albi , quo colore folet ejje decoratus circulus Lunam interdum cinsrens • In hoc exteriori circulo duo Soles imper feBi anparebant , nimirum in interfe. Bi mibus K. 2^. quorum fplen- dor erat Ji milis Soli ^0 ef>rum pars exterior /imilis Iridi : immo circuli non erant perfefle rotundi fedwic^ quales, Sol ‘7^, Erat inquietus j0 de fe caudam quodammodo flammeam emitte-^ hat , qu^e mtaturlsl, O, P, L*0 A4, Erant alij duo Soles in tertio circulo 3 feu Iride ma fis rotundi, quieti^neemn coloris arpentei . Sol Ai,^on bene apparebat ^ideoq; ci¬ to euanuit , quoniam circulus illius partis primum euanuerat., Sol lA^. Defecit ante Solem K, , quo de- fleiente , Sol K, Splendidior euafti , quipoliremo loco dijfolutus efl , EquimBialem fignant * S.^ T, iA£ e ridianum indicant , i* Giorg, Hah s Genef&tU fJaloriis,_ ^ u, 'prdfdgia, varia Hahn^s •va neta$t 742 ' Vlyfsis Aldrduandfl Tandem boc fchema in nube$ albas difiToIutum eft, <|uo perdaraate % vcyus Sq| A non re dtc refulgebat . Similes iropreifiones meditatus eft Virgilius quando cecinie Sei nht ftgna dabit.^ Solem q^is dic^^refalfum . , Audeat I ille etiam facos tuftare tumulttis , , ^ S ape, momt^ifraudemqi^ ^ o perta tu^me fcere hella „ ‘ Quare ad memoriam reuocandum eft, quod anno fubfequentH^.poll apparitioni pr«edj<5|ifchem3tis Solaris, circumreili05& oppugnatio Mantua? fecqtaeft, deinde eeterrirna peftis totam Cifalpina Galliam; nempe bombarefiam occupauir . C^steriim circuli Solem , & Lunam aliquando coronantes, ratione temporis ,8g loci variare poiTuntinam cum integer circulus circa Solem, & Lunam, aut alias mi¬ cantes ftellasjfiue no^iturnojfiue diurno temporejflue antemeridianis , fiue pomeri- dianis horis eoipicuus apparuerit , «Aw? Grajcis nuncupatur jSsquamuis hoc voca¬ bulum apud Grsecos proprie frgnificet aream, in qua fruniGCum teritur 5 nihilominus apud Anftotelem in libris de Coelo, & mundo,prQ corona,^ cirqulo fyderum aed B pitur5& in Meteoris circulum integrum circa Sqlera^& Luqam apparecem denotaG de quo in pt\Trentia verba fiunt. Fit igitur Halo ex refradione intus fitda; refrangiturautem vifus interdummec vitra ferri permittirurjCaufa aeris, & vaporum, qui in nubem cefferunt, & praecipue in nubem raram cum plana fuperficie : etenimeumate vifibili quidpiam cxicric verfus oculum intucntis^Stinterimvfq, ad oculum penitus non perueniat, alicuius rei occurfq impeditum » id tunc retrocedere cogitur , & in reditu opus eft , vt dif¬ fundatur ; quamobrem forte quandoq; rotundam figura procreaueritj ficq; Halone fadum efle afTeuerauimus . immo h^c corona folemfepiens interdum curo parelijs obferuatur ; quemadmodum in icone 1 1. confpicitur . Seraper autem phatnomcna huius generis varios rerum publicarum motus pr^» fagicront • quandoquidem, anno mundi odingenreftraovigefimo tertio fupra tria millia , Lauinij inter horam tertiam , & quintam duo difcolorescirculi faciem folis circumdederutaquoru alter ruborem,& alter albprem prf fe ferebatjdeiqdc no mul. C to poft Carthago fuit diruta , Item anno fallitis humans^ oiftingcnteftmo quinquagefimo primo, in ciuitate Padcrburnenfi duo circuli circa Solem fuerunt ol?reruafi , quibus euancfcentibus . Vrbs fere tora conflagrauit , Amplius anno Domini poft tniilefimum centefimo quinquagefimo feptimo, circulus amplx lacirudinis ignei , & cisrulei coloris folem fcdauir, Sj in Normannia, imbrium copia non mediocris fubfccura eft , qu® labo¬ res Agricolarum irnpediens annonf caritatem produxit. Pariter anno falutis poft tniilefimum , & rrecentefiraum oduagefimo feptimo , in Heluetijs ingens circulus folem deformauit, defnde fames, bella, & inundationesnon vulgare incolis detri¬ mentum attulerunt. Anno etiam poft fefquirnillefimum vigefimo , quando Caro- lus quintus Romanorum Imperator Aquifgrani fuit coronatus, Area arca folem cu inde vifa eft. Infuper anno poft fefquirnillefimom feptuagefimo tertio, die vigefiraa nona Aprilis, ab hora duodecima vfq; ad meridiem, Cornelius Gemma fatetur fe obfer- D uafTe folem Ccslo fereno admodum pallentem, quodam circulo redimitum, qui in¬ ter Halones frequentiores erat monftrificus , & inftar iridis florentillim? , confpi- cuus, trium colorum varietate diftindus . Immo addic, quod rei ratio adeaufans phyficam relegari non poterat , fed infigne fimulacrum in admirationem populum trahens eifccit, vt id cuidam portento non abfimile putaretur . Iterum addit Gem¬ ma fe multos QbferuafTe Halones cum nube candida leui, equali,& tranquillo Coe¬ lo ante planitiem folis extcnfa ; cura tamen in hoc nulla fuerit confpicuanubes, fed circulus fereno Ccelo exadam iridcnipr® fe ferebatibincpofteailleangufti^s fuo- rum temporum pr^fagiuj t . Veriim inter ceteros Halones ingens, & admirandus fuit circulus folis fubimpe- fium Augufti C®raris,authore Plinio, qui ceu radiantibus ftellis infignira corona apparuit, deinde alij duo circuli, vt ex Suetonio, & Dione conftat,pr®didum cir- cumfepiebanc, quorum alter eleganciffimae iridis formam, alter vero ex fpicis tnti- X seis 1 Monftrorum Hiftoria . ' t i ^ i ■> II. Halo- cUm parelijs. . i'- <:■ ' r ^ - f ' • ..' <! i . ■■■■^ i.; - 1 " j - f. ■ ’ i". ' u ■ i j . . * - r> ' i * i j * . - ■ ' , * •i ' C' u ‘Jf ’ lO f’ ■ . .r? ?;!■' . ;■ »..: . 3;^- il--- / o- ■n . 743- / 744 Vljjfsis3Al<lrouai>di ccis fertum repf?fentabat; claro, 3c euidenti religionis chriftian® impendentis, pa- cis, & vberta tis argumento. Quapropter huius egrcgij,& metnorandi Halonisfpe- ni» ciem in jeone IU fpc<5tandam proponimus . ' Quar hai^enus cxplanauimus de circulis ad folcm attinentibus , eadem de circu¬ lis Lunam coronantibus inteiligenda fune : namq^, fi >HfIp patnes folem quandoq; apparet jfimiliter circa fatidm lunGe^generatuf :4rathd iri*SoIe Paralios ,&in Luna Paralelinos obferiiarur . Prcctcrea irplures Soles interdumfuerint vifi , quandoq; etiam plures Lunas Veteres cofpicatifuntjetenimanno mudipoft tria millia feptin„ gentefimo vigefimo nono Ar iminenfes magna cum admiratione tres lunas confpe- f^fes hna xerunt,& eo anno, ex relatione Hifioriographoru Carrhaginenfes CorfoSj&Sar- quando e»n dos in Romanos incitarunt. Anno Domini pofimillefimumcentcfimo decimo 0(5ta* ffeiis, uo, Henrico primo Angliam regente, du^Lun^ pleno orbe apparuerunt, quarum ^ altera Orientem ,& altera Occidentem illuftrarc videbaturruon multo poft Nor- manniafliit fubada. Anno Salutis humante pofi millefimum, & centefimum quinquagefimo feptimo, B roenfe SeptembrisjCcelofercno tre^foles, & paucos poft dicseiufdem menfis tres Lun^ vife funt ; quarum media crucis nota fignabatur. Vnde rerum naturalium, perferutatores difficultatem, &difcordiam in eligendo Pontifice Maximo pra?fa- gierunt,& id a veritate minime fuit alienum, vt in Hiftoria Alexandri Pontificis Ro¬ mani illius teratis liquido conftat; Irem anno Salutis humante poft fefquimillefi rmm ijuinquagefimo tertio, Incol£e Madelburgi tres foles viderunt, quorumpif dius lucido plane colore erat confpi- T‘ret feles i ^ fed coDaterales rubro,-&fanguinco colore ftedati apparebant; his occiden- tres tibusjCum iamnoiftefccret.tres lunte apparuerunt, qua? longe maiorem intuehtibus vtf^ • merum attulerunt: cum ca',qu« nodu apparent horribiliora videri foleant; & anno fubrequenti, in principio Aprilis, Salczfcldij, quod diftar tria milliaria a Schuuinfur- to oppido imperiali, dum noiflefccretidute Parafelinte eonfpcda? fant,& paulo poft: « , uicus perniciofo incendio perijt . Infuper Halo circa lunam pluries vifus cfti nihilominus infignis ille fuit, quem C obferuarunt Bafilete Rauracorum, annb Domini poRfefquimillefimuui quinquage-'> ffale cire A fimo tertio, die vigefima tertia menfis lanuarij cirGa odauam nodis horam: fiquii h»Am* dcmamplus,& magnus circu!us,inftar n-idis^ Lunam per tres horas cinxirrdcihde gelu non mediocre cft fubfecutum, qUod arbbribus, & omnibus plantis maximum \ attulit detrimentum. Aliquando etiampr^eter geminatas Lunas, & circulos Lunam fepientes,monftri- fera fimuiacra in Luna apparent cquandoquidemanno ba!ufishumana?poft milJcfi- mum & centefimum quinquagefimo fexto. Crucis imago iri Luna fuit confp;cua, ea- IIII, forma , qu3? in icone Illl.reprjefentatur. Ec eo tempore, vt recitat' Licofthenes, Albcricus miles Belluacenfis pro chriftiana fide martyrio fuit afFedus,& Mediola- num a Friderico Barbaroffa Imperatore oppugnatum, & in fidem receptum fuit, & fequenti anno Tyberis inundatio Roma? maximum detrimentum attulit. Non difllmile fimuUerum in Luna , anno poft fefquimillcfimum , quadragefimo quarto, menfe Aprilis , Coelo (ereno , in ciuitate Voyl Turganite , homines funt D CrminlA- confpicari;namq;circa corpus Lunare cruxalbarefu!'gebar; ncqjmirandum,eft,quia ftacjHAndo eadem crucis nora punicea , anno poft fefquimillefimum quinquagefimo quarto, in refalft. Oppido GriffienfeThuringiis vifa eft ,x]ua? totum Solis corpus tegebat cum multis alijs circulis, quos in prjefentia recenfere non eft opus lam tempus eft opportunum , vt per caufas prEedidorum effeduum tranfeunteg ad finem huius Hiftori;^ properemus , Nam quarnuis in examinandis, &: deferiben- dis huiufmodi monftris C oeleftibus.aliqu,^ caufa? fuerint exar ars , fine quibris talis , effedus intelligi no poterat : nihilominus in pra?fentiaomnesampledi conabimur. Inchoantes igitur a caufis generalibus, eas in duplices diftinguemus,quar5altc- CAkfAmm- racoileftis, altera verp elementaris dicitur . Prior meteorologicos effedus pro- Uroruntcf ducit, pofterior autem illos recipit . Priori id videturcontingerc bifariam. Prirnd <3^12 ea eft caufa omnium effeduum , nedum meteorologicorum , motu tamen in¬ tercedente ; deinde quia gterna rerum infimarum non aeternarum caufaefte folenr. \ Monftrorum Hifloria . 745 III. Ingens , & admirandus Solis circulus . r \ \ L \ - r. 74^ Vlyfsis Aldrouandi folcnt. Eft a utem fuperlor illa natura aeternaj & infinito mouetm' tempore ; Ideoqi principium, & finem fui motus poflSdec j cum caetera corpora fint finita i & finitosi motus habeant 5 &proptereacuicuraqi corruptioni funt obnoxia. . /i Hinc colligendum efi:;qu6d fuprema illa natura cundoru aliorum efFedounijne- L. dum mcteorologicorum caufa eft, & effedus poftea in materia dementari rec/piun» “ tur. Idqjaliaexpofitione indigere non opinamur, quoniam alia non dantur corpo¬ ra, prster elementa , qu^ deferiptas imprefiiones recipere poflint Immd elemeta in rebus Metcorologicis fubeunt magis rationem fubiedi, quam maceria?, cum elementa vere fint jlJa,qii«impre/fionibusmeteorologicisfubijciiintur,& cede- ftes ajftiones in fe recipiunt, Nifi velimus has adiones diuinampotefiaremappel- lare,quieprocuIdubioin re quaconq-, rcpcritur5fiue vim folis , ciii etiam colefiis virtutis appellatio ob quamdam excellentiam competit j cum lumen, & motum cas- terarum fteliarum moderari videatur. Ab his igitur caufis vniuerfalibusc^ter^ ta- j lium effedtuum peculiares dependent , Praeterea caufae generales prirdi^arurn imprdilonum , qusein fuprema aeris re- B gione generantur ad duas iterum reduci pofi'unt,quarurn altera hypocauma nomi- raruravtfuperius etiam fuit explanatum, quod caufie materialis vicem gerir;altera vero eft motus circuJarjSjqui fundionem caufis efficientis obire perhibetur.Namq cum illiic afecnderit ficcior ille fpiritus a terra eleuatus neceflTe eft,vtincalcfcateo modo, quo Res aliqua a celeri motu calorem haurire folet, quse calefadio catenus procedit, quatenus inflammationem concipiat. Sin ad caufasimpreffionum,qu® citra inflammationem contingunt, animum di¬ rigamus; hte a praecedentibus non valde diferepabunt: cum hiatus , feu chafmatas vel Ccsli voragines fiant, vt antea expofuimus, quando exhalatio turbulentior ni- €A»jAChA grorem quemdam contrahit j qui craffarum , &obfcurarum imaginumcolor pro» prius effie Iblet; fod extra, ob vicinitatem luminis rarior ,& candidior euadit ; quo¬ circa ratione huius diuerficatis, quod magis inriis cfl-,fpeciem cuiufdam profunditS- tis repr^fentat, quam ab hiatu nihil diflbrentem cfie fpedatores opinantur ^ Tuncenlm fit , vt album veh’tmcncius percellat vifionem , eaq. ratione prppin- C quius oculis videatur; nigrumautem, obeaufamoppofitam, ^ong^o^iinterualIovu , detur diftare ,& quodammodo hiare creditur. Quadere vulgares hominesid in- tuentes, chafmata, feu hiatus, in Coelo effie arbitrantur , & lanquam monftrofa ad¬ mirantur , Neq. abhiscaufismultiirndifcrcpant illf ,qus fanguincos colores in Coelo, & circa afira procreant . Quandoquidem exhalatio pariter turbulentior , & inopia cselefiis Iucis,dumin vnum congrediuntur, non alium, quam purpureum colorem fanguineo proximum generare poffiunt; dummodo qutedam proportio, & aequali¬ tas inter h^c duo feruetur. Alioquin fi exhalatio fuerit ira turbulenta, vt longe fplendorem locis fuperet,co- loT niger magis,quam ruber, vel quilibet alius apparebit , quoniamlux iuxtaeura diffundi nequeat, qme vice verfa in caufaeft, vt, quando eadem lux fuerit copiofa, & craffitudinem exhalationis fuperauerit, eoiorem album pariat.Hincdenuo fir,vr, fi neutrum horum alium vicerit.neutrum etiam pr£Edi(5lorura colorum emergar, fed D alius quidam vtriufq. naturam pai ticipans,qui fanguineus, vel purpureus color erit appellandus . Hinc etiam prodire potefl: caufajpropterquamhuiufcemodicolores nodu magis, quam interdiu videantur; etenim caufa huius cffedlus eft inopia lucis: cum diurnum lumen nodturno femper fit copiofius,vnde fif,v£ eunda interdiu magis albicantia ap¬ pareant. Verum fi huiurcemodifanguinei colores forte etiam interdiu confpician- tur, qood minime negandum eft, vt exemplis foperius memoratis manifeftauiraus, tunc afferendum erit id contingere teftiuo potiffimum tempore, quo, ob copiam ca- Chcuhrnm Ioris,& incendi) fumof«e3& turbulenta? exhalationis, hypocauma magis viget; pro- eaupt , pterea perfpicuitas prioris luminis aufertur, vc| faltem remittitur;ideoq; tunc non candida, fed fanguineo velori colore fedataaftra,&Iurainaria confpiciunrur. Quoad caufas circulorum, qui aliquando Splem, Lunam, &quoduis aftrum cir¬ cumdare videntur ^ notandum eft aliam non cfte fiorum circulorum fiue halonuns caufam, . Colomm va fiemit ca» /4, Ctir Halo tircA luna frtqtttntier Caufafh/fi ca^ ■f. 74S -.yiylsij AIdrouandi caufam, quam vaporem, & nubem, in quafplendor aftn frangitur, quam fra<^ion6 h fnereorographi haloncm indigiranc . Nam radij aftrorum dum vitra viTum ferri no polTurit, ajqualiter in ipfa nube franguntur; verum fi nubem ^qualctnoffenderint, exactus circulus prodibit; fin nubem in::cqualeni inuenertnt obuiam , tunc non in¬ teger circulus, fed femicirculus tantummodo apparebit . pragterca circa Sol em rarius, & circa Lunam frequentius halones apparent , quo¬ niam calor Solis, qui mult6maioreft,quam calor Luna» appropinquantes nubeculas facilius dillipat,quam Luna, quas caloris eft imbccillioris,& propterca hasc nubes fa¬ cilius admittit , & frequentius halones patitur. Paralios autem neqj iuxra Solem, neq; admodum longe produci poreft,quoniatn propinquitas Solis nubem prius dilTolueret, quam fpeculi vicemob/rcpolTetrnani- que diftantia refradlioncm vifus ita adimit, vt nubes longe difians a Sole formam nec etiam pufilii fpeculi pras fc ferre polfit ; quocirca redditur inepta adalbedincs, & ad illos recipiendos colores j quos apparitio paralij expoftulat . Quamo- brem fimulacra huius generis neqj TupiaSolem, vel prope, vel eminus S formari pofrunr;idcirconeceffecfi,vt tantummodo iuxra latera So¬ lis producantur, mediocritamen diftantia j ne propinquitas Solis diffoluendo nubeculam , horum generationem im- pediatj&Iongadiftantia vim formandifpeculiadi- ' mat. Hipc funt qutp quoad caufas phyficas de prjpdidis effeftibus pronunciare pof- \ fumus. Quando autem httiufmodi caeleftia monftra a manu Di* nini Opificis immedia¬ te prodeunt, eo- rum/caufas humani mgcnij acumen penctt»- re,neq; reddexe poteft. Hiflorix Monftrorum finis . L. D. D. P. Q^S. V. INDEX MONSTRORVM ET RERVM MEMORABILiVM C O P I o S l/s S I M V S. Bauusquiiii.f. Abortus quando dicaturda.d. Abortus tritxiedris Aldrou^do donatus 62.d.eiufde icon 65. Abortus biceps 410. a. [Abortus parenehimati aiHxi icon<6j. Abortus cutn.membranis»& vaiis vmbUicaU- bQStcon64. Abortus duo fupra viginti s }.£• Abortus caufaetSa.d. Abiiemi; potu aquse fadi ac 9. e. Achelous in Jdumcn mutatus 2oo.b. Achiliqui r|7.g, — Achillis arma cui data ao5.g. Accipitris tranimutatio aOf» b« Accipiter tripes 5 67. c* Aconitum quale 19 S. b. Acridophagiqui97.c. r, Adagia ex capite hunaano i <58. a. b. c. d. ex ca¬ pillis ibidem, ex fronte i49>e. ex oculis 169. f. ex fupereili js 1 70. c. cx ore 1 7 o. d. ex lingua 1 7 i.e. ex dentibus ibidem g.ex labijs ibidem, exautibus ibidem h. ex barba, 6t facie i72.b. C>ex pedore 172. d. ex manibus 1 7 j c. ex di < gitis i74,.d.exvctrc 175. f.cx pedibus ibidem h»exTnguibus,fanguinc,&cute i76.d.cxsB- mibus 77.e.ex pueritia, & (enedute ibidem g. cx feientia 1 79>e.ex amicitia ibide g. ex hu ■ inanis cdmoditatibus ibidem h.ex paupertate xSo a.ex probitate ibidem b ex pulchritudi¬ ne ibidem d. ex vitijs 18 i.f ex metu 182. b.ex vari/s hominuopeubus 182. c.ex hominum multitudine, dc paucitate 185.6. cx mulieri* busiSj.g. Adamus marifaimina ao fuerit 5 97.h.5p8.a> Adolefcens mortuus quid denotet s 3$. a* Adonis in florem 2 o j .e. Adonis mater qu$ 20 2.d. Adui^na; vbi facrifleabautur sis.g. Aduerfarius contradicens quomodo pingatut 34*' c- Adulteri/ piena apud Indos 45 7.c» i£gritudinum moralia 25 «.a. iEgritudines humanae 1 1 lia. iEgypti hierogiyphicum I54.<!. ^gyptiorum mores 95 h. iEn.igraataquaemonflra 3 19. h* iEternitatisflmulacrum 269. d* Afehili poetae mors 274.C. iEneae ptrelium aoy.h. Athiopis quatuor oculis icon 11« jEthiopis prodigium HS-c* iEthiopum mores 95 g* ^lurogonuro quid fit 543 h. iEfculapius cur barbiger natus 29 Dg* .iEfculapii icon in monetis 38 2.a* ^fculapij varite icones 29 i.f» iEtas aurea 2op. e. ^tas quidfitOp e. vEtasad congre flum apta 4 4.b. iEtas hominis qualis Op.e, y£tatisdiuifio69*h. iEtatum numerus 7o*a.? 50.d. Aratum etymologia yo.b. Atatum temperamenta yo.d. Aetatum mcraiia25o.d. Affedionesab homine dencniioafjs 13 AftVdio marmorea qua 2 i8.c, Agnus capite mcnftrifico 4 7 3 c.ciu fik m icon 471- Agnus biceps Bononiae n atus 4 1 6.c. Agnus triceps vbi natus ibidem. Agnus index.' ^I«tsi©reeri>liei4itf4f ^goj rjigri ybi generentur 3 pp.h, ^gdi quinq, p?4ibu§ o^ti J4.3, f, eorBOidcmt; 'cottes.S44* ^gni bicipitis icon 41 §.419, Agnafio qua; ui.c. Agilitas homani corporis miranda a 17, f, Agones qui 1 8 a, df ' AgfiQpbagif^qui^ij.a. Alauda meramorphofis I94»C» Ala, &a;(il3 quae parte? 77.C. Alopeciae moralia ? 5 Amaatiuni mores idp.h. ' Amantium mfaelicitas U5.h* Amazonum mores 97*9, Ambrpncsqui IS i.f. Amelli differentis 702.3. Amelli monffrofa icon 793, Amita qus 112.3. Amici veri qui r79.h,. Amicitia fimulata 24(S.Cf Amoris domitor quis 274.4. Amoris varia bmulacra 290.b. Amor occulatus cur c?eeus pingatur 290.af Amor letlieus qualis apo.e. Amygdali folia monftrpfa (577.e.caufaibidciii f.!Con(578, Amygdali fruflusdiffercntijeyos.c. Amygdali fcu^us monAtroH icone? 709? Anaxagor® fcntentiaaurea'ii4.a. ■ ^ Anas quadrupes 563'^. Anchu(^quotfpecies6pQ a.b,’ Anchufse mOnCkofaicon (5p*. j. Ancdia.quinqj diioS enixa ^ t .f. Andagaiiill® populi 97 ' Androdamas 1 35.b, “ ■' As5drophagi qui £ 33.g.‘ Andrpiacesetymum 135.C, And rodos berba 1 3 s .f. Andromeda fcopulo alligata 1 92. a, Andromeda quod fydus 299.0, Andipgytii qui4i.c. Androgyni icon 4?. Angrogyni ab Antiquis necati s ? 3 .h. Androgynorum fynonima 515.4. Androgynorum vari? icones 5 14.| 17«. Andfpg ynorum varicras 5 ? 5 f. V Angeioriim lingua qualis 22'«. 4* Angin® remedia 5 1 i,e,| i ^.b. Angin^moralia257,h. Angli quales lOi-g.' APguiiire adagium 270.3. Anguillas captare qui dicantur adp.h, Anguitenens quislapo, e» Anhelitus moralia 2 5 8.3, Animarum tranfniigratip 299.6, Anima peccans cuiailimiiletur 2 5 5.§. Anima bominis femplura pei 1 1 4.a, Animal diuinum quale II 3-e. Auimaiium elementa qut§7i.g. Animalia quornodo homini feruiant 1 1 2.bi Animaiia geaita Ia giperg af cma a 14.^, Animalia monftrofa vbisjy.e^ Animaliu in vtero muliebri genitorQ6oli e.t Animalium in homine genitorum icones 2 19« Animalium geminatorum cauf» 627.6. Animalium, & piantarum cognatio 663.g. Animalium generatio ex plantis 663 .h. Animalis Africani deformis deferiptio 3 aa. 4* ciofdcmicon3 2 3. Anusi^fafqifid fit 184.3. - Anni elimateriei qui, & quot 70'^ ^ Anni tempora quomodo denotentur 2^ i.g. Annorum computatio apud Aegyptios ep.f. Aufer quadrupes 563. c.eiufdcm icon 564, Anferisgeminati icon 626. Anferis bicorporis icon tS6o.^' ' ^ AnteuortaapudRoniatiosqnidat^.d* ^ ^ 1 Anterctcsquis2^)c.b. . .. f A Anthropodtemon quid 155.6. Anttoppmbrphos herba i ^ Anthropophagiqui j6,a. ^ AntichriftusquizarS.h., Anubis Deijs quisVs o; d. ' Appetitus ceruieis humanas 128.3, Apelles Alexandrum pingit 264.0 Apollo in Coruum i93.e. Apollo cum mufis in monetis 28 i.g. Apollo fapienti^ fymboiurn quomodo figurc. tur aSp.e, ^ Apollinis vari® iconesibidem* Apollinis currusiquibus animalibus trahamt Aprimctamorpbofis igp.f. ^ Aqu^ commoditas quomodo pingatur api.c Aquarum differenti® 2 po.d. Aquirum variarum vires 399.h. Aquarius quis fuerit z^ip.h. Aquilin® varia nomina OpS.d. Aquilin®monftrof® deferiptio ibidem, dufi^ dem icon 701. Arane® metamorphofis 194.C. Arabi® fuperat® fimulacrum 284.4* Arcades populi antiquifilmi 280,3. Arcas in Arftophylaccm 1 8 6.b, Archilochus poeta 222.C, Ariffophilaxcur ita didlus 298*5» Are® Noe dimenfio 67*6» Arftus quis 298. c.C Ardea auis vndedida 201.3. Argo m'Pauonem 185.0 ^ Arehitedus i39.hi Arimafpieiyraum it.a* Armi qui 77.C. . . Arion cithare4us27l.g, .^2$ 6.4* Arroganti®, 6c demifiionis animi ‘ Artocreata qualia 75.f, Artologanum75.fa, Ariindinum origo fabulo fa 204-3. Aftomusvbi pingeretur 292.d. Afinus ad lyram qnid 3 48.b. Afpis a vipera venenum i ^6.4* Aftrologus 138,6.168.4. At3«US4ii*f? fimuiacix Atreas I N D Atreus quis i7o.a. . Atljs in montem fui nominis ipi.fa. Auaritia noftr® «fati? 266.3. Auaritia infetno afiiniilatur i ip.f. Auaritia deferiptio 27 { .e. Aiiarusquid prjEftct 242.b. Auisanfcriforniis j45. Auis monftrifera 346. Auisfccieriicon 8S. Auis biceps 347. Auisquadriceps426.d. ' Aues bicorpores 65 p.c. f. Aues America quales I io.a. Aues circa fepulcru Memnonis vcrsates2o6.a Auium voces quomodo intclLigancur ir j.e. Auietymum iii.h. Aulicorum mores2 74.g, Auusquis iii.f. Auunculus curitadidus 1 1 i.h. Auentinus monsvndedidus 20S. e. Aurago morbus s So-b. Auris bataua qualis 172.3. Auris cur HcdiiSa 76.3. Auris my fticus fenfus 2 25 . b. A u ris partes 79.g.eiufdem anatomia 78.5. Aures hu,man» cur aliquando mobiles 7 2.d. Aures in Angelis quid 226.3. Aures cur geminas 2 4 1. f. . Aurium fignaturain plantis 307, f. Aurium fomnia i5o.d Aurium morbi I a 3. f. Aurium ntEui ijo.b. Auxilium mumum 174.3. Axillaruna peripheria qu^ dp.c. B . > BAalquidfitajj.e. . < Babylonia in pifcen? iSp.f. Balfamum podagricum 3 io,b. Ballamura felium quid fit 61 p.c. ^ , Bacchus iu Caprum I p 3. e, . 1 Bacchi varias icones 290.4. Bambinietymum 66.a. ■ , Baptifmstis virtus 350. a. ^ Barba vbi colatur 105. f. Barba quid prajftet 2 4t).b. Barba ajgrotantiursu&fenumcur.mtgis cre<
fcat rjy.h. . r; r ^
BarbtE prrecoc/s caufa 473.fi * Barbsfignificatiopi.c. Barbata mulier GermaHa 475 .h»^ . , , ; BarberiniCard. mGntio53.p.f. Batrusin lapidem 187.6.; . s.» ).. h. J Batachi qui 309 e. .: / -J Bauarorom mores 105. c. j Benefitium mutuum »73,6, : . - - Benignitatis fymboium 266,d.; . .n i c, 1 . > Bcnediaiorefpicit:f£eeiindit3tem ; Belli Tfoianipra:fagium2o5;»c. ; . rv j >. BeIUfarijcjEcitas2 2i;c!;: - Bellidis quot (pecies 695. h. . ; i , . ;r ; j I ; . ' Bcl!iidjs.defi:riptio6p5.h. ■ : ! ; Bellidis xnonftrofa icon 699* / . E X. Bcftijecum fastu humano cx vtero muliecis c- grcdiunturdoo.d. Bilis moralia 248. b. Bicorpor in morali dodrina quid notet 360. b.' Bicorpor nomen JEquiuocum 6o6.d. Bicorporis monfiri varia connexio 6©7.e. Bicorporum caufx 65p.h.562.a.b.c.d. Bicipitis foetus anatomen 403.g.4io.b. Bicipitis foetus varix natiuitates 410. a. b. c. d. 408. a b.c.d. Bicipitis vnico brachio icon 41 1. Bicipitis caudati icon 412. Bicipitis cum altero capite in ventre 413. Bicipitiscaufx 429-h. Bicipitium in emblematibus quid jdz.d. Bicipites in morali do^rina quid denotet 360,4 Bifron tis foetus icon 4op. Bifrontis foetus caufse 4oS.d. Bohemorum mores 1 3 3 .g, Bolognetorum mentio 305, g. Borgix epitaphium i^y.g. Bos cum facie humana in embl,36i.h. Bosquinq; pedibus natusy jp.g.eiufdcm icon 5 40. Bos pumilus 6o5*e.ciu(dem icon ibidem* Bouis cura tertio cornu in ceruicc icon jxo» Bouis bicipitis icon 420. Bouigenx 3P7.g. Botellus quid 7 5. c. Brachium legens fpicas quid aap.h. Brachium proicdum 229.h. Brachio vnico nati, vei mutilati 48 3*c.f.g. Brachia fempiterna 2 3G.a. Brachia Chrifti qux 244.C. Brachia mutilata, & tranfpofita 48 3.6. Brachia monflrormn multiplicata 489.6. Brachiorum deficiStiura, mutilatorum,& tr3*« fpofitorum caufx 48 8.a. b.c.d. Brachiorum praua conforma tio 47 5.6* Brachiorum effigies in Zodiaco 3 6 1 .g. Brachiorum fornnia 15 liC. Brachiorum figura in fitmmatibus 395 .h. Brachiorum myftica 2 29.g. Brachiorum moralia 244.b. - Brachioruninxuii3o.b. Brachijs carentes fgtus 475. f.g.h. 479. c.f.g.h.> eorumdern icones 476.*477.478.48c!.48i. Brachijs tranfpofitis nati 48 3 , h. eorumdern i- cones484v485. ■ , ."i Brachijs earens homo deinde latro dcprehen- fus, & fufpeBfus479.f, Brafficamonftrofa 666.G. ; 5 Bronchi qui I37.g. ; 'k' , iii « Bruta cur non habcantlntelleduni 72. b, > Bruta an lugean t 72.c. Bruta an rideant72.c. Bruta cur manibus careant i-y yih. >1* Bruta nana 6©5. e. . - ; ><1 Brutorum conaparatio ad homines 22 ii£' ! Brutorum apodia 5 as.e.eoriind^ icones 5^6. ^ •627J-52S.530.-531.53a- Bryonis rara radix 669.11. Krr 2 Bu-

I N D E X. Bubonis meiamorphofis ipj.g. Bubuli foetus anatomia 5 a j.g. Buccones qui 76.a. ij7.g. Buccula) & bucculus 76.3. Bufonis caudati icon5pp, Bafoniscrenaati virtus J24..b. Bufonibus qui vefcantur 74.3. . S Adauera vbi cera circumlini3ntur97.f. Gadauera cur homines peihorrefcant I6i.f. Cadauerum Aegyptiorum conditura 3 12. a. Cadauerum bJupcroium conditura 3 1 z.b. Cadauerofi %tuscaufa39p.f. . .. Calua, dc Caluaria quae 75.g. Caluaria hominis inter keptrum ) & ligonem pidaadi.e. Caluaria hominis pro poculo vbi jij.h. Calculus in cerebro genitus 123. f. Calculi in corde inuenti i24.a. Calamitatis hieroglyphicum 1 57.e. CaliftoinVrfam i86.a. Calceus cur fymbolum mortalitatis 233. h. Calcaneus in myfticis quid denotet 2 34.C. Calcanei moralia 2 44.g. Camilli PaleQttimentio 7U.C. Campanula qute planta 690.9, Candclla ex humano febo ad quid 3 1 8.a. Canis triceps vbi 294.b. 41 6.a. Canis oculum quis habere dicatur 348.3. Canis ferpentino capite 378.3. Canis biceps vbi vifus 4 1 i.a. Canis caphe accipitrino 437.h. eiufd.icon443. Canis moooculus473.e. Canis monftrofo capite 472.a. Canis fine teftibus natus 5 1 i.h. Canis bipedis icon 527.528. frt;u Canistripedisicon53i. s li i .: Canis cftipes Bononite natus 5 47, g. ciufdem icon 545. Canes ad tutelam vbi alantur ip.e. Canesiylueftres vbi nutriantur py.e. Canum bicorporum icones 62 2.62 3. Canities prtecox miracalofa 1 48 .c* Canities repente fada 2 1 a.d. Caoities vnde proueniat 24o.b. Canitieminicmpeftmam cur aliqui incufrant Cannibalorummorcs 309.f. (ijS.c. Canuti Regis Angliae affertum idd.c.i Canopas pumilio 39.0. Canopi Dei imago 2 1 a.U Cancrorum remedium 3,14.0. ; Capilli aurei vbi fiant 209.e. CapillilongifBmi mulieris44d.e. Capilli a quo generentur 240.3. Capillorumfignaturainplanti5 3c6.c..: Capillorum virtus 3 10. a. Capillorum iomnia 1 5o»b. Capillorum phyfiognomia 8p.g. ^ . •; • Caputdcfhndiherba i35.e. 'U fr : Caput,& cauda in niyfticis quid denotet 2 24.3 Caput humanum in Caf iioiioinutmum 1 4 1 g. Caput humanum inter globos fiammarum vi> fumi4i.h. Caput pufioniscanefcens i4i.b. Caput quid denotet in morali dodtina 240.0. Caput muliebre in monetis 2S i.e. Caput lauro coronatum in moneris 280. d. Caput humanum in monetis 28 c.b« Caput therfiticum quale 449.f. Caput mentulatum 457.C. ' Capitis partes quot 75. g. Capi tis tempora cur fic nominata 75.g. Capitiseiymum79.e, ' Capitis partes quas 79.e. Capitis vitia 4oo.d. Capitis phyfiognomia 89.f. Capitisfieda confiitutio 446.C. Capitis morbi 12 5. f. Capitis fomnia 15 o.b. Capitis galea muniti fimulacrum ^6o,d• Capitis humani figura in fiemmare gentilitio 3o5.g. Capitis lignatura in plantis 30 6.d. Capi tis alieni procreatio in fgtu humano 4.30.3 Capitis alieni procreatio in fietibus brutorum 43?.c. ■ Capitis biurorum deformatio 468.3* Capita pifeium monfttofa 429.0. Capita fiatuarum Csefarum quahdoj oecide^ rinti4i.h. Capitum varietas 4oe>d. Capitum multiplicatio in foeta humano 403. e. Capitu multiplicatio in fietibus-brutoru 4 16. c. Capitum monfiroforum caufx <f44.a.b. Capita ex plumis auiuniiio.a* Capi tripedis icon 5601 Capra cum cornu in ventre 5 op.f. Capra humana facie 43 y.e. eiufdem icon 436* Caprte menfirofus partus 3 8 3 .fi Capreolus polyceEOS424»d.. eiufdem icon 42 5* Capreolus hexapus 549;f.eiufdem icon 5 48. Capreolorumcolor qualis 54;9.fi l • Carduelis quadrupes 5 67.6. icon 569. Carnes ediles quae 74* a. Carocarincibogratiori6i.fi Caro cur dicatur faenun^z 74.3, Caro humana cuius fapoiis 3 C9.g. Carnis appendices in f^ tibus brutorum 5 85 . g. Cathis moralia p.48.d. r.; ' Carnium efus fyncopem generat 214*0. Carpophagi qai 74.3. Cartilaginis moralia a49.<h* Carica edulij genus 75.er Carinthioium ritus ineledionenoui PiincipiS I05.C. ' Caftratio apud Tu rGas:quaIis 13 2.41 Caftr3tiofineopera‘i6hiiurgii33.c. " " CaftratiODishuraaflse^caufa i je.Ci CaftorDeus283.e. i' ' ^ ' Cafior, & Pollux qui 299.fi^ ; ^ Ca/liopca 298.4. - Cato fenex litteras graseas difeit 274*^^. Caufa triplex 3 8o.b» ' ' * Gaufa I N D E X. Oufa efficiens monftrorum 39i.f.g.h» Caufa finali s qualis 1 9 ^g*h. Caufa formalis 594.3. Caufa tranfpofirionis partium 488*c. Caufa monftrimuicis manibus prs diti 4^3. c. Caufx mulriphcationis pedum ;(S7.f.g.h. Caufa defedus manuutti 4P^.h* Cauia^intrinfcex quas jSoc. Caufas efficientes Monftroru cx Sepraiio spa.e. Caufas monfirorum impficats 394.b. Cauf® ftatur» brcuis, & proceras 6o6.3.b. CaufjE pecu liares moftrorum 473.e.f.g. h.474. a.b, cd.4P8.a.b.c.d.498.a.b c.d. 5 o 3 .h. Caufa; monftrorum caelcftium 74 4.d. Cauf$ varietatis colorum 746.C. Caufx circuiorum caelefiium 74d.d. Caufas chafmatum 746.b. Caufas abortionis 62>d Caufae foetus hirfuti 5 go.d. Cauf$ geminatorum fetuum 627.C. Caufe figurarum io truncis arborum, & lapidi¬ bus ^7 3. h. Caufe monfiroforum fru<fluum 708. a.b. Caufarum quaruorgenera 38 i.e. Caudarum monfira 593. c. Caudatam multiplicatio spj.h. Caudarum defeff us cauf« j 97.f, Caudarum geminationis caufa: S97‘f* Cxcitas in fomni js quid ijo.e» Caecitatis moralia a S7.h» 2i3>h> Caecus feaex vulneratus vifiouem recuperat Caeci foetus caufae 474.3* Catei fiomines exercentes operationes viden* tium zi}.g, Caelcflium triplex diuifio 73 8. e. Centauri qui 30.3* Centauri voi 30.C. Ccncauriicon 3 1.32.33, Centauri an fint 32,3*3 s.e. Centauri ctym um 34 a. Centaurorum origo 30. b. Cepheus Rex Acthiopum aps. d. Ccruix quae pars .d . Ccrebru in dodrina morali quid denotet24o.d Cerebri partes 79.6. Cerebri generatio 47.3. Cereris currus a quibus tradus 1^4. a. Cer» adulteratio lao.a* Ceri Dei imago apj.g. Ccrrifpecics7if.e. 'Cerri glans qualis ibide frudusmo fi tofus ibid. Cenodoxia quid agat 1 i9.e, Ccrui metamorphofis i87.h. Ccrui,& pugnantium dmulacrainaercyi.g* Ccrua in facrificioadhibita 205. e. Ceruino lade quis altus « 1 5 .h. Chaldeorum morc.S97.c. Charonti$294.c. Charinatispr*fagia73 j.h* Cbafmatum varietas 73 j.g. Chafmatum caufe 7 5 i .b. Chafmatum icones734.736.737, Ch«nixquid fit27a.a. Chiluscuiaflimiktur 7i.g. f Chilonesqui i37.g. Chimterae monftiofae icon 336. Chirorgis inftr umenta 1 3 4.3. Chrifti ortus fy mbolum a 3 1 .c. Chrifius cur filius hominis dicatur aa 8.a* Chrift crura quae 233 c. Chrifti pedes qui 2 3 3.g, S.Chriftophori os foemoris vbi 38.3. Chy mift$ cur miferi dicantur»73.h. Cibus hominis 73*3. Cibitlliberales254.a. Cibi, & potus moralia 2 34.6. Ciborum differentfe 254.3. Cicadarum narura »79.h. • Cilium vndedidum 7<S,a, Ciliorum fomnia 1 50,0. Cincinni qui 75. fa. Cirres qu»7-5.h. Cirrus quid fiC75.h. Circulator 13 8.d. Githaredorum prjECentiones qua j t9,f. Ciuisoptimi merita 277 e. .\\ Ciauftrum virginale quid 84.d* ' Clitoris quid fit 8 4.C. Clitoris excrcfcit.ad magnam molem 5 l},e. Ciypeus duo pr aefta t munia 2 7 3.f. Oyftcrcs per os rciedi 1 34.b. Coccentum edulium 75.6. Coclites qui I37.g. Cogitationesin myfticis a quibas defignentac 223-f. Cognatipiiz.e. Colis quid 78.a. Coieonum familia; ctymum 5 1 a.a. Collum vnde didum 76.d. Colli varfe qualitates# i.c. Colli moralia 243.6. Columba: monftrofe qua; 5 63 .g. Columbs quadrupedes 56} h.carumdem ico¬ nes 565.564.568. Columbarum natura 563.f. Columbarum Cypriarum differentia 5 67.6* Columbarum metamorphofis 206, b. Comi Dei imago 293. g. Compedibus aureis qui detineantur 273. g. Cometa Saturniusqualis725.h. Cometa: horribilis icon 729. Cometa: ctymum 7 2 j.h. Cometa; magni,& infignes quado apparuerint 73 i.c.f.gh. Cometarum varietas 72 i.g h. Cometarum nouem icones 724. Cometarum alia; icones 726. Cometarum aliae differentia: 725 .c.f.g» Cometarum origo 7 2 8.a.b.c. Cooaetatiim prsefagia 73 2 .c.cf. Cometarum dubia 73 3. e. f. Conceptio quomodo adimatur 318. 0« CoDuuifionis remedia i6.a. Rrr 3 Con- I N D E X. CongrelTus hutjaani tempus 44.. a. CongrefTus nef^fus quid prxftet 3 9 $ «f» Congreffus hucrianus, & bellurnus 446.3* Contumaciajhieroglyphicum I54*a* Coftantiaj hieroglyphicum i5 5-f* Contemptus mortis hierog!ypbicum i j6.a. ' Conuius quot effe debeant 183 e* Connubia miranda zzo^b.^ Concionafores quibus dcfignentur 23 j.g. Confcientia quid 25 2«c. Contemplationis virtus 245.0. Conceptus delineatio 49*a. Concubini qui 4i.e 5 1 . Concupircentia: diffdrentis 2 5?di. Concordiae fimulacrura 278 a. Concordia herba quae 3 07. g. Conftatino politanus ritus 10 2.b. Confteliationum ordo 297‘h.298.a. Confiliorumconfcij qui apud Perfas 362.3. Confeffarij in morali aodrina. quibus partibus' denotentur 246.3. Confanguineitatisgradus ni.e. Cor cur carno{um,& craffum 47-3. Cor humanum crefeit^ & decrefeit 69.g. Cor pilofum inuentumSo.a. Cor Angelorum quid fit a 28 .d. Corindurafumquid229 e. Cor Regis perit quid 229.f. Cor terrte quid ibidem. Cor inuenire quid 339. f. Cor ludxorum quale aap.e* Cor Dei quid 22 8>d. Cor ett pr£Eful:243.f. Cor vnde didum ibidem. Coi in homine interiore quid ibidem. Cordis generatio 47*a. Cordis ventriculi quorfint Ss.a. Cordis my dica 228. d. Cordis moralia 243. f. Cordis fitus 243.g. Cordis ardentis pidura 376.3. Cordis figuVai« tumulis Antiquorum 28 7.3'. Cordis hgura apud Cnymidas 287.f, ; Goidis fignatura in plautis 307*g. Cordati qui 172.4. Cordus qui 13 7. f. • ' •: Corpus humanum fine ofifibus a i8.a. Corporis humani longitudo qualis 68 a. Corporis humani Idgitudo communis ibidem. Cornu natum in capite humano i2 6.b. CoftiB viginti quinque in cadauete mulieris in* uentseyp.h. f , Cotini ramus monftrofus 690,4. Coxarum conditiones 9 1 . h. Coxarum fomniais i.h. Coronis in Cornicem 1 86 b. Crapula quid prxftet 1 1 9. e. Cranium abtque fututis 79.6. Cranium quomodo generetur 47 3. Cranium humanum cur ad pedes Chrifti ctu* cifixipofitum 287.0. Cranium humanuin quibus morbis adhibea¬ tur 31 o,b. , Cranium humanum ex apoHemate exemptum 414.3. Crani; humani Extradum sio.b. Cranij humaniokum ibidem puluis ibidem fal» aqua, Sc magifierium|ibidem. Crania humana pro poculis ^bi roz. a. Creatoris rerum omnium i ton §8 7.». Cretenfium mores loab. Crefeionem quis abhorruerit 2 1 j.f. Crimina vermibus affirailantUT 259.6. Crifes quando accidant 13 i.f. Croci adulteratio 120. a. Crura vnde dida 247. c. Crurum moralia 247,0. Cruciamenta qui facile fufiinuermc 2 i6.d. Crux in Luna quando vifa 744.d. Cruces variae in Coelo vifs 7i7.f. Cupedia!254.a, Cupido frangens fulmen quid ijfi.d. Cupido cur caecus lyo.a. Cupidinis arma contra omnes animantes qua* lia 29c.a. Cupidinis hodierna effigies ibidem. ' Curiofiratis icon 335 c, ^ Cupreffi raetamorphofis 202.a» Cutis monftrofa quae 5 78.d. Cut is color qualis 92 b. Cutis moralia 248.d. Cutis porcorum fignatura ia plantis 30S.C» Cutis monftrofa vulnera 5 88. a. Gu tis durities monftrofa 59 i.f. Cutis raonftrofae appendices sSa.a. Cutis villofae cauia s8o.b.e.d. Cygni metamorphofis 185. h. Cygn us cur auis aquatilis ibidem. Cyclopis icon 13. Cynoeephaleaquid fit 529.e. Cynocephalorum mores 2 2.a. Cynocephali effigies ibidena. Cyprini varietas 3 5 1 g. Cyprini monftrofi icon 352. Cynocardamura quid fit 529.g. Cynomazum herba quid fit 5 ap.e. D Aphnis metamorphofis r48.d. Dasmonum ling»a qualis 22S.b* Diemonum vis4O0ib.446.b. ^ Dasmonifor mis partus eaufjB 3 99 .e. Defloratio quid fit 8 6.a. Delphini & hominis fympathia 72. d. 271.6» Delphinorum metamorphofis 189,6. Democriti, & Heracliti mos 2 79.f. Dedecoris hieroglyphicum 1 5 5 .h. Dens natus in palato 124.3. Dens theoninus qun 7 1 .g. Dentes lati & craffi quid denotent 90.6» Dentes geminati in ore humano 21 4.b. Dentestriplicatiinhomine 2i4.b. Dentes pueri Septennis ad quid j iS.C* Dentium Gigantis effigies 37. Dentium numerus 79, g, ' I N Dentium ctymum ibidem» Dentium my ftica za, yg. Dentium moralis dodrina a+i.g. Dentium (ignatura in plantis j 07 f. Dentium vfus in medicina 3 10. c. Dentati infantes orti z i4..b. , Dentitionis tempus 473 -f* Deflidiaedeferipto 272.3. Defperatioauget peccatum 1 i7*S* Deus charitas ii7-g. Deus 1'erminus qui 2 7 5 .f. Deus apud Prifeosquis i78.d. Dei hierogIyghicurni5s.f, Dei vterusqualis 1 j 2,c. Deorum maiorum hieroglyphicum i5 3 .h. Diabolus dicitur raonftriim 3 20.C, Diana in felem 193. e. Dialedicre h'erog!yphicum 15 5 g. Diarrhe» moralia 258 d. Diasta qux comprehendat 1 3 i.f* Dies natalis cui fauftiis z i6.a. Dies aeftiui, & brumales quomodo figuraban- turaSp.e. Digitus Deisii.h. Digitorum & vnguium fymet ria ya.d. Digitorum omnium vana nomina 77. h« Digitorum morbi 1 2 5.0. Digitorum naeui 130 b. Digitorum fomnia r ji-f* Digitorum varij geftus quid fignilsccnt 1 55. g. Digitorum myftica a 3 i.h. Digitorum moralia 245.0. Digitorum lignatura in plantis 307. h. Digitorum multiplicatio in manibus 49a-a^' Digitorum vitiata conformatio 495. c. Digiti quatuor in manu , & aliquando duo 49S.d» Digiti lu per Rui in manibus 503 .e.f. Digiti Ecckfice qm 245.^. Digifi icon in tumulo zSy.f. Digiti computatorum 175.0. Dij eur dicantur habere pedes laneos 27 2.d. Dij veftibuiarij 380.3. Diluuium vniuerfale i84.d. Diogenes hominem querit i66.b. Diogenes mendiciffimus a^o.a. Diogenes cyathum abi;ci£ 274.b. Dipfaci etymum yo^.b. Dipfaci dilFercnriie ibidem. Dipfaci monftrofaicon 704. Dipfadis natura 269.h. Difcipiin^ liberales quffi i id.d, Difpenfator 139.6. Diuinitatishieroglyphieum 15 2. d. Diuinitatisoccultas hieroglyphicum 348.d. Diuituramiferia ii5.h. Do£ti cur pauciores 159.C. Dominium indicae ingenium 178.C. Dominorum, & feruorum conditiones 2 5 3. c. Domitiani arrogantia 282. a. Dormientes qui ambulauctint 1 2 j .f , Doili partes 8<S.c. D E X. Dorfi moralia 22 4.^* Draco volans 717.0. Dracunculus morbus 1 29.6* Dryope in tr uncu m 20 i • e. Duiiforesvbi dormirent i76.d» Dyfentericuspuluis I"* Bri) vitium 271.C. ^ Ebrij aqua fa£i:i 209.6. Echo lunonis filia 1 88 .c. Edulia varia 75. e. Effluiiia quidfint755-h» Effluxiones quae fint 62. d. Elephanfi2etas69.fi Elephantiafis remedium 3 1 i-e. Eloquentias hieroglyphicum 154.3. E!oquentiaflexan!ma294 ^* Emblemata cx monftris 361.3. Emblemata ex partibus humanis. zfiy.h. Ex hominibus cum varfis inftrumetis 271.0. f.g.h.272.a.b.2 23* Ex pluribus viroru iconibus 278.6 d.279.e.t. Ex hominibus armatis 278 a.ba Exftatuis 275 fi ex. hominibus in dignitate 276.3.277 e.f. \ Ex fenibus 274.b ex mulieribus 274. d. Ex hominibus adultis 26*,;. f g h. Ex puet is 268.3 b ex iuuenibus ibidem c.d^ Epilepfias moralia 256 e. Epiiefiae remedia 1 17 6.3 io.b. 3 1 1.e.3i4*c. Epiftola non trubefeere cur dicatur i2o.3» Epirotica mala qute 7O8 .d.. Equus alatus quid i 49 e. Equus alatus Leonem conculcans 36o.d« Equus marinus monfirofus qualis 355*<^' cibD dem icon. 3 5 6. Equus Comitis Philippi Aldrouandi 44^*^* Equus pedibus eeruinis5 7 3 > 0- Equus pedious humanis 5 7 3 . f. eiufdc ico 5 67. Equus cute lacera 588 d eiufdem icon 590. Equi quinq; pedibus nati 5 SP-o.i^^on 537. Equi odo-pedibus nati icon 5 38. Equorum duplex genus 536 c. Equorum pernicitas qualis 5 3 6.d.5 39,6. Equorum Solis nomina 185. g. Equis albis quis vehebatur i n 5 .c. Equa odo pedibus Romae nata 5 3 9.f, Equae tranfmutatio 1 86.d. Equa: vtriuiq; fexusvbi5 jS a. Equini puilimanci icon 523. , Equini capitis monfirofi icon 360.C. , Equitantium icones in monetis 283.C. Euentusbon1fimulacrum273.fi Eunuchi etymum 1 1 2. c. Eunuchi nati qui 5 1 1 f. Excrementa humana quot 3 13 .e, Excrementa humana vtilia qua: ibidem. Excrementa inutilia ibidem. j Excrementa monfirofa quae lai.e. E Abarum differentias yoz.d. Fabatum monfirofacum icones 70$. Facies \ INDEX. Facies manu menfuratar 7.h. Facies hominis in myfticis aafi.d. Faciei longitudo 67S Faciei color varius quid denotet po.d. Faciei fomnia 15 1. e. Faciei myrti ca 2 26.d. Faciei macula quomodo deleantur 3 1 j.ij, Facierum fimilitudo mirabilis z i6<d. Familiai dc Ferris mentio |o6.a. - Famulus 13 9‘C. Fafcinatio 31 3*e. Fauoris iconifmus zpd.d. Foetus quot diebus formetur 48.3. Foetus affimilatur frudui 49*g* Foetus quando fuerit formatus 5 i.Ci Foetus mcmbran-E quot6 3-h. Foetus rtnae vnguibus cauIa73'o* Foetus lapideus : 1 8.a> Foetus lapidei caufas 5 9*. a. Fcetus no humanus an in vtero mulieris gene* rctur 398.C. Foetus cum vulnere natus 3 jp.f. Foetus humanus capite auis 430.b. Foetus fcillis naribus eaufa 474'^* Foetus fine brachijs cum cauda pifeis 4fo>a. Foetus capitio carnofo icon 586* Foetus humanus cum cauda fuilla $9}.e. Foetus a Genitoribus degeneras aa fit inter rao- rtra 597.h. Fcetus maximo capite 601. h. Foetus bi corporis xthiopis, & albi icon 636. Bqctus bicorporis icones varite 638.639.6^9. F(£tus bicorporis humani, dc canini icones 6 5 2. Foctfis bicorporis humani, & ferpgtiniico 654. Foetfis trecenti fexaginta 5 j.f. Faetus turpes vbi plerumq; oriantur 38 j.h. Foetus cur difiimiles aliquando a parentibus 385. h- Foetus mojnftfofi circa aures 45 7.e.f. Foetus cornuti 45 7.g*h. Foetus humanus pedibus caprinis 57o.c.d. Faetus fnico brachio nati 48 4.3. Foetus fine brachijs cum cauda pifeis 480.3. Fcetus in parte fuperiori geminati 628.630. foemsiuxea dorfum connexi 64i.g.ht Foetuum humanorum numerus 5 i.e. Faeces alui per vuluam excretas I24*c. Fetore cur homo lasdatur i6i.f. Fetoris oris cau($ 2$ j.h- Feminas facie fimias icon 469. F^minseore hiante icon 470. in marem cur non fiat mutatfo 5 z 2. b. F^minaru pudenda male conformata 5 1 2. c.d. Femorum myftica s 32.d. Femorum moralia 246.d. Febre anniuerfaria quis laborauerit i as.e. Febris purpurea quae z^f.e. Febris alba quas 1 28.C. febris amatoria ibidem. Febris ephemeras moralia 260.3. Febris putrida moralia ibidem. Febris helicas moralia ibidem.' Febrium differentis 1 25.e.259.d« Febrium moralia s59,h. Febrium typicarum remedium 3 l4.b« Febrius pifeis qualis 12 ji.f. Felis bipes 529 f» Felis odipes ^noniae natus 543. b. Felis hexapus 54a.h.eiufdem icon 546, Felis monftrofis pedib.5 7 j .f.eiufdcm icon 575. Felis cruribus huma nis 5 73.g. Felis monocephali,& bicorporis icon 620.621. Felis tricorporisicoa658. Feliis moralia a45.g. Fera currens quomodo coercentur i i6.d» Ferula cur in fimulacro Bacchi apo.d* Fidei fy mbolum 1 63 .f. Fili j Coeli qui 18 o.c. Filij quando corrigendi 272.d* Filij naturales qui tii.g. Filij cur aliquando Auis artimileotar 58». a. Filiorum alienatio immatura' d patribus quid prsftet 66.4. Filiorum moralia tip.h. Fifcus lieni comparatur 2 76.b. Fifci hicroglyphicum 1 35.C. Firtularum remedia 3 1 4.C. Flamma: natura 272.6. Flagella icone manus denotantor a Florideniiura mores 105.6. Fluuiorum rtatuae 304.3. Fluuiorum fimulacra 296.0. Fortitudinis hicroglyphicund I54*c. Fortunx icon quale i64.c.ap7*e. Fortpnam implorare quid 1 7 3 * h. Fortuna quomodo inuocanda zdp.e. Fortuna in monetis 282. d. Fortuna cur biformis 3 3 4.b. Forma trifariam vitiatur 3 27.6* Formica: in homines ips.d. Formoforum nomina vbi feribetentur 1 80. 4» FrancilciSeucrini mentio sip.c. Franconia; mores lOi.g. Fratruellesqui iii.h. Fratricidia 221. h. Fraudis icon 3 34.C. Fraxinus monrtrofa 669*0. Frons vnde dida 7 s .h. Frontis phyfiognomia 89*6. Frontis nseui 1 29>h. frons pudori dicata i6p.e. Frons cuius'fic index i69>f. Frons in dodfrina morali quid notet 241. 0. Fronti Sacerdotis cur lamina aurea imponere* tur 2 24.3. Fruges vnde didla: 77.0. Frumenti pondus quomodo augeatur 129.6. Frumenti monrtrirtciicones 665.667. Ftudius monftrofi eaufa: 7o8.a. Fullonis hieroglyphicum i56.a. Fundamenti hieroglyphicum 156.8* Funambuli icon in fymboiis 26| .f. Fureris fimulaernm 297*6* fartm* I N D Furunculorum 3 i|.f. G G Alatarum nobilesqui 405.f. ' “ ^ Galbjei37g. Gallus gallinaceus quadrupedes 5 % o.d. Gallus quadrupes alius 5 5 i.h. dufdS icon 3 52» Galliquinq-, pedibus nati icon 5 50. Galli monftrifici deferiptio 38 /.h.eiufdem ic6 388. . Galli iripcdiskoncs j 5 4. 5 5 5 * Galli Indici deferiptio 3 2 |.h.eiurdem ico 3 24* Gallina cur inOimuiacto Aerculapij apa.f. Gallina&quadrupedis icon 553« GallinjE rfipedfe icon 5 56. Gaiiinse monftrors llkftrifs. Marelcalchi icon $62, Ganimedes ih quod lydus tranfinutatus zpp.b GenaellsB Copulatae viueiitcs,& crefcelcs 634 a* Gemellofumvmbilicoiunftorum icon 632. GehicUoruna pedlore connexorum icon 633. Gemellorum ftontibus cohaeretium icon 6:35. Gemurfaquidfiti2 5*e. -■>> s Gcnavnde dida76 a. Genarum njEui 130.3; Genarum myffica 2 26. Ct Genarum moralis dodriua 2 42<a* Geniorum icones 29 3.h. ■ Gcniculator quis 298.C. Genitalium moralia zrfd.c, ' Genitalium praua conftitutio iqjt h.5 1 l.c.f.g. Genitalium motbi 1 24.4. ' Generatio in doftrina morali quid 239. h. Generatio trium tmpullarurri4<^.a. Gener^ionis humanas hieroglyphicum 15^. c Generationis initium quale^i 1 1. f. Generationes adulterin» quas 397 •f» Geniftas deferiptio 68 3.f. c ‘ GeniftjE monftrofasicon 68^» Genuamentisqua6ai3.e.v^- « Genuum moralia 247. e. * Gencroritasquas279.g. i' Germanorum ntus io3.g. r Germani fratres qui II i.h. • Geometria 138. c» Geometrias inuentor aSp-h; ^ ‘ . - Geth$ qui populi ipi.h. ^ ^ GigasSd vium teubcatus 3 S.a^ Gigas ftruusCaroli Quinti 38vbi ; f Gigantes in Regno Siriarurtv 35yd' Gigantis Ie6tu8'qa^isi36;4li’'** i*-'- ■ ' ' Gigantum cadaucfavb^Eeperta38.a. Gigantes cur noftra aetafc non llnr i6i<h* Gigantum pidur$ zp^.d. * -■ , i < Gingiuarum fignatura in plantis 3‘07*f. Ginusquftd fi’f‘397.t. ' u < Glabella quid 7 5. h. ; " ^ ‘ Gladiator i39.g.“ ' ' Glis in viero * Glaudicon^i.e, -Z ^ Goihbmm ftcrificia - Grammaticae indentor ^is 2 89.h, • Gratkc^ tr»^ nomina 294.a. E X. Grauidaru operationes inconcinniequidpra:- ftent 303.g. ^ , Gr$corum mores GrefTusin phyfiognomia obferuatur 92.C. Grus biceps 3 49.e Gryphes quas animantes 341. h* Gryphis varia; icones 3 42* 343. Gubernatoris Sumatras icon 100* Guflus hieroglyphicum 1 3 4.b. H HAio quid fit 742.a. Halo curfrequentior circa Lupa 748. 3. Halonis generatio 742.b. Halonis varietas 74 2.d. Halonis prrefagia ibidem c. Halonisicones 743.745. Halcyones aucs 2 04.C. - Harpyi» qu£E i97<c. Harpyise cur Neptuni fili» 3 5 i.f. Harpyi® ctymum 337.6. Harpyia carcinoformis 3 41. c. Harpyiarum vari» icones 3 37*? J 8.339.340. Harpocratis varia fimulacra 29 2,c. Heliades in Populos 1 8 5 .h. Heliotropij metamorphofis ipo.a. ’ Heliotropiuro cur folem fedetur ibidem. Heluonis mos i72.a‘ Haemorrhagia remedia 3,1 i.g. Hxmorrhoidalium venarum fignatura in pia¬ tis 308. e. Hepatis & lienis firus 8 1 .e. Herbam dare quid fit 175.C. < Herba andrographae 135. h. 1.,; Herba capillamenta amuiantes 3 o6.d. r Herba caput fimulantes ibidem. Herba oculos rcprafentiantes 307.6. Herba nafi figuram fingentes ibidem. ' Herba aurium formam reddentes ibidenii Herba furda qua 76.R Herba gingiuarum,& dentium fignaturam ha¬ bentes 307. f. Herba pulmonum, & cordis effigiem Kferea* fcs307.g. Herba figuram manuum digitorum, &inte- ftinorumamulantes 307.0. Herba cum nota lienis, hepatis, renumjiycfica, & vteri3G8.c. > Herba referentes pudenda, vtrumq: fexum,^ porros cutis 3 08 .b.c. : md 3g;L.' Herculis famulus in fcopolura 200.C. i Herculis icon cum figura orbis fupra humeros 26}.h. , : Herculis hydra necantisic6 in fymbolis 264.8. Merculisftaturaqualis34.e., , Herculis eloquentis imago zdy.f. Herculis templum mulier non intrat 184,8. Herculis varia pidura 293. e.f. . , l ’ Hercules fe ipfum vulnerans i82.d. Hercules ludificatus aoo.b, i Hercules cur lacertofus didus 77.g. Hercules poma eripiens in i»onetis »84iC. Hermanfal ftatuaquasoa.d. • ' - I N r Hcrmaphtodifus mas qui dicatur 4i*f* Hermaphroditus femina qui ibidem. Hermaphroditi anatome 41 ieVj 1 6,c.d. * Hermaphroditi pedibus aquilinis icon 57*. Hermaphroditi an inter monftra recenfendi 5 I8.C. Hermaphroditoriiquatuor differentias 41* Hermaphroditorum officia 41 g* Hermophroditorum difcrimenratione vigoris 41. h. Hermaphroditorum matrimonium ibidem. Hermaphrodk-orumvarietas5r3.f.. Hcrmaphroditorumcaufe 5t8.<1.5 tp.e. Hermaphroditorum cauCa fabalofer^o. c. Hernigs inteftin alis remedia i 'j2i.e.^5 tji-S-i Herniae moralia 25 9 g. Herodis mors 222. d. Hieracij variagenera68j.e. Hieraci; virtus ibidem. > Hieraci; monftrofa icon 684. Hieroglyphicum firmitudinis bene confulto rum347g- Hieroglyphicum temporis ibidem. Hieroglyphicum LuniE.&DiamE .347. h. Hieroglyphicum.diuifionis menfium 3 48^ Hieroglyphicum temporis.347.g... i Hieroglyphicum impudcntiae,3 48. a. Hieroglyphicum multifci) 3 48.a, Hieroglyphicurn DeUbidcm.v, ■ ; Hieroglyphicum hominis imperiti ibidem. Hieroglyphicum feruitutis348.b. Hieroglyphicum Veris, Hyemisi & Solis ibid* Hieroglyphicum fapientiae ibidem c. , Hieroglyphicum aduerfarii comtadicentis ibi¬ dem. ' - " ■ ■‘■J. ^ • Hieroglyphicum nibrum meretricis Ibidem. ' Hieroglyphicum perditionis rerum 3 48-d-i Hieroglyphicum occultas diuinitatis ibid^ni. Hieroglyphicum humanas^vitas fugacis 349.C* Hieroglyphic.unliSiunrdi ibidem- : Hieroglyphicum feracitatis, & fam^ibidera. Hierogty phica' ^ edpite^hu mano 1 s ? .e.ex ocu iis 1 5 j.f.ex fupereilijs 3 54.a.exnafo,^ auri . bus ibidemvex orejdefibus,& lingua ibidem: ex barba r5 4. h. ex cerutce 15 4. e. ex corde tbftdcmvGx pudendis 1 55 -e. ex.maaibus.i 5.J f. ex digitis i55.g.ex homine toto 15 d.b. HippogfypfeGsquodanimaha J4iih. Hippobos quale animal 573 < 1 Hippobouis rcon 3y4i 1 ^ 5 Hipponax poetaaa2.b. ‘ Hipponadeura prsconium ibidem. Hi,pponidfU§quis?aa i.a. • ‘ Hippocentaurus 30.C, f?. i :.:j HippOpOS3 24.;'6 : Hifpaniasfymboium 289-g* - : : Hippophagi i 4 : HircanoruM?:tfeores97 f; * ; . Hirundinis meramorphofis ipd.d. Hiftorica de vifloneaz t.e.de fatuitate 22 parricidiis j fratricidijs , & alijs 221. morte voluntaria 22 i.b; : • I E- . Homeri cted tatis cauf^ airie. Homo Dei qui 2. c. Homo promifeui generis 2.a« . Homo herba 2. b. Homo interior, & exterior a.b. Homo mundanus 2. c. Homo igneus ibidem. Homo magnus ibidem. Homoparuusz.d." Homo altus Chymiftarumibidicin, Homo vnde didus j.e. Homo cur dicatur paruus mundus 5 .h. Homo refert vniuerfa quas funtin mundo 3. h. Homo brutorum mores imitatur 4.d. Homp varijs muni js fungitur 4.3., Homoore,d{ collogruis 14. Homo pedibus auerfis. 15.- > Homo temperatus ,& inteperatusqUalisyi. Homo liene, & hepate carens 8 i.e. Homo cur animal prteftantiffimum ii2,d. Homo cur Rex di eamr 1 1 3 .h. Homo nomifma Dei 114.3. Homo non efl: animal inerme i i3.g. Homo vmbra fomnij ii5,e. Homo quando fiatbrutum.i iS.b, Homo mendax quid fitiip.f. Homo ad virtutem pronus quomodo redda- turii6ia. Homo mingens quid fignificet 1 yd.b. Homo monflrofuspi^us quid i55;.c. Homo imago Dei i65yg. Homo cur nafcatur citp moriturus i di.e. Homo vafi comparatur i66.a. n Homo ridiculus, odiofus, & miferabilis .a. Homo caluus comatus iSp.e. . ^ Hoqio animal n^ultiparum 5 I.e., Homolanusidp-g. Homo inuidusquis 173.6.2. ; I ^ Homo honorans ijp.ai. s; - , Homo quadratus 1804:. , , c., - Homo nouus qui ibidem. , . . , . Homo trium Utterarumi8 I.e. r; ^ - Homo bulla ibidem. - ; , . . , . ^ . .y Homoceruinusqui i8i.g. Homo euripus 18 1 .h>., HoraoTenedius 18 2.a. . , , Homo multa mala, & bona iignifieat 2 3 7,g. ' Homo primusibidem. Homo fecundus ibidem. Homoin Paradifolpcatus237.h. ; Homo cen f una Quespoffidensasy.h. Homoriatusin Sion ibidem.. . , j Homo redimens ibidem. . , . Homo Rex 2 3 7-h* , - , Homo a Paraliticp cxpcdaiusibidiefti. Homo pater familias 23 y.h. Homo ferens finapim 2r3 8 .b. Homo Soli mnflus ibidem. , ; HomoterrjEiuhdus238.c. , i.ide Homo cur vnus creatus, & non inalti jjS.c. h. dc Homo ferens arapbpratn ibidem. Homo habens manuiiiaridam zi S.d-' Homo X s. INDE X. Homoiumentum quid a39*c. Homo non habens veilem nuptialem ibidem* Homo vetus ibidem. Homo ineptus ad redimendum asp.c. Homo inimi cus ibidem. Homohabens fpiritum immundum a39*f* Homo pacis ibidem. Homo cur vefles induat z 5o.a. Homo pomo fimilis 269.f* Homo calculos in menfa numerans 27 g. Homo yiuus cum defundo ligatus zj6.^. Homo vitiat» figur» efl: vitioi» naturae 3 ja.c. Hamo capite canino quid denotet 348.3. Homo capite accipi trino quid denotet ibidem. Homo capite afinino quiddenotet 348.3. Homo in equum delinens quid denotet 3 4j>. e. Homobieorpor aa duplici anima Ot refertus asp.c. Homo ferpentinus in emblematibus 3 62>h. Hom9 abique brachijs natas Bononi» vifus Homo duplici mentula refertus 5 1 i.f. Homo mendicus ritu quadrupedis gradiens 5?3S* Homo cruribus equinis 5 70.b. Homo imperfedus perfedo agglutinatus dio» fa.c.iconesdn.dia. Hominis primus fignideatus a a. Hominis nomina giteca 2.d.3.g. Hominis nomina h9or,aica 3.f. ' Hominis nigrit» icon 9. Hominis Fanefi; auriti icon 10. Hominis fyluedris peilisadquid i(S.a» Hominis iykicftris icon, 3 07. Hominis villbii manugradi icon z i. HoagiJ^is creatio 43 .C;. Hominis centrum vbi fit 68.C, Hominis nouainenfuraibidem. HominisChinenfisicon loi. Hominis corneti hifioria i26.c.ciurdemIcon 127.; • , , i... Hominis peregrini hie roglyphicum 15 3 -C* Hommis i mperiti hieroglyphicum 1 5 3 .e» Hominis* multifcijshicroglyjihicum 15 |X Hominishieroglyphicum i n b. Hominis veridici hieroglyphicum 1 5 4»c. Hominis deferiptio idy.e. Hominis vetfipeliis natura idp.g. Hominis nomen Angelo attribuitur 23 8.a* Hominis quadragenari; brachijs carentis icon Hominis fex bra chijs referti i con 494. (^480. Hominis ventre male confirmato icon, 508. Hominis quadrupedis xquiuocatio s ? j.e. Hominis xquiuoca 2 a.Synonima,& Etymutn 3»c.Differcnti» 4.4. Icones 6 7 9. lo.i i.ri. 14.15. 16,1 7,18. 19.210.2 1.2 2. 23 34- 25.27. 28» 3 r. 32. 33. 35. 3 d. 40.42. Generatio, 6c congregus 43. e. Partus 5 c.b.VoK dp.a.Sy- inetfia 67, e. Aetas d9. e.,Temperamentum 70 .d Natura 72.a,Partcs extern» 75. Ana* tomiayS.d.PhyfiogtioniiaSii.c. i^gnafio,dt CqgnauQ 1 1 1 * e» j^ixltanua 1 1 2. b. Mifcria 1 14.C. Virtutes rj<5.a.V/fia n8.a.iEgritudi nes 123. e.N»uii29. f. Morborum medcl» 13 1. e. Cafi:rarioi3 2.b.Denominatai3 J.e» Epithcta,Dignitates,&Ofiicia 136.4 Partes quibus Di;sfacrat» 140. c. Prodigia 141. g* Miracula r^S.e.Mithologica i49.f. Somnia I56.a Hieroglyphioi 52.d.Pioblematai 54. h.i 57.h.Phrenofchemata 163. e. Apophte * gmata i65.f.Adagia ias.a.Metamorphofcs 184.6 Mirabiliai rz.c.Hiftoiica 32i.e.Myfti ca 2 23.f.Moralia ex partibus 2 3 9. f. Moralia ex toto homineidr attributis 2 $ o.b. Moralia ex xgritudinibus 2 jd.a.fymbola ado.d.Em- blemata267, h. Numifmatazgo. b. Simula¬ cra 2 8(5.d, Simulacra c»leftia apy.h.Statuai soo.c.lnfigniagctilitia 305. f.Signatur» par¬ tium in plantis jod.c.Vfus in cibis 3g5.e.V- fus in medicina 3 10. a. Vfus in facrificijs 5 t5»e.Vfusin fpcdlaculis 3 16. c. Vfus in beb lo 3 X7.g^Vfusin varijs 3 i'8.a. Homims icon In infigni gentili 110 306.3. Hominis aftomi figura 6. Homines fimi ybi 8.a. Homines aftomi 5 h. Homines auribus longiffimisg.b» Homines collo carentes 8.d. Homines monoculi r z.a. Homines collo oblongo 1 2.b. Homines caudati 12.C. Homines colentes deferta Liby» t i.c» Homines fylueftrcs vbi 1 6, a; Homines fyiueftres Amerie» i lo.a. Homines marini 26.4.4 3. g. Homines paniuori 73.6. Homjaes prifei quamdiu viuerent dp.t Homines nudi vbi & cur ifie incedant z lo.a. Homipes centimani 149.6. Homirks in faxa mutati ibidem. Homines cur fint ferino animo i4P*g* Homines duo nudi prxliantcs 1 5 6.a. Homines quo tempore in venerem fint prodi- uioresz5pe. Homines fibimetipfis infefti 1 66.c. Hominesadamantini i8o.b. Homines ex fungis nati ipS.a. HominesefFxminativbi ao6.e. Homines noiftu iabfq; lucc videntes 2 1 3 .f. Homine^; femper in aquis viuentes 2 17 g. Hominesimperforati an vixerint 22®.a. Homines fibi mortem infercntes222.a. Homines multiplicati 238.4. Homines regionis Amorrheorum 238. Hominesin lph»rifterioludentes265 h, ' Homines dicuntur pueri h Scneea,268.a. Homines nefarij qua ratione indicetur Homines trecenti vbi facrifieari j 1 5 .f. Homines fontes vbiimmo!ai?antur 3 lo.a. Homines voce bruta imitantes 3 2 o b, Hemines bclluini qui 3 62.C. Homines multisbrachijs referti an inter moftra reeeniendi 492.3. Hoimnes tribus tcftibus referjti 5 1 t.h.s i a.a. Homi- V I N D E X. Homines gigaotea: 602. a* Hominum duplex genus 4.d. Hominum dirferentiae‘ratione clymafum 5. c. Hominum differentia ratione ingeni; ibidem. Honiinum differentiae ratione figura j .g. Hominum intuitus veneficus 8. c. Hominum differctia ratione oeuiotum ibide. Hominum piloibrum kones 26. Hominum mores quomodo cognofeantur 8p, c.pj.f. / Hominum mores iuxta mentem Aljrologoru Hominum fimulacra in aere vifa 141.C. Hominum plura fimulacra in iymboiis 66$ g. Hominum varia icones in monetis 28 z.a.b^c.d Hominfi nudoru fimulacra in monetis 2 8 3 » h. Hominum pilofornm varia hiftoria 580. d. Hominum bo na qua i ap.e. Hominum epitheta ratione agrifudinum 137. f. ratione affe^lionum animi 137. e. ratione originis 1 37,g.rationc vitiorum 1 37. h. ratio¬ ne opura 1 3 8. a. ratione do^lrioa i ? 8. b.ra- tione acatis, fexus, & ftaiura 1 3 8. a. ratione dignitatum t jS.^b. ratione variorum mune¬ rum ijS.d.rationcofficii militaris i39.f.ra‘ tione motus localis 1 39. h. ratione forme o- peris i40*a.rationeinftfumeni 140, b. Homulum qua voces graca exprimant 1 3 3 .c. Homunculus apud Chymiftas qui 133.6. Homuncionis indici habentis eminentias car¬ nis deferiptio 5 8 5.c.eiufdem icon 587. Homunciones quales 6 1 2.C. Honcftatis,& vtilitatis hieroglyphicum l yy.f. i Hpooris icon 282 0,296 d. Honori) Beati mentio 5 3 p.f. Hortorum tutela qualis zpa.a. ' Hottorum cura cur Priapo affignatayS. a. Humani fceleti icon 87. ^ Humeri quales pi.g. Hunaeri vndedidi 77.C, Humeri anima quales 244- b. Humor cricundans fetum qualis 5 29* e» Humorum numerus 7 i.g. Humorum temperatura 8 i.h. Hamorum dominium quomodo cognofeatur ibidem Hunnias quis fuerit 278. d. Hydropis remedia 224.b 3 14.C. Hyacynihus in llorcm 202*b. Hydrargiri vis 274.3. Hypocrita icon 3 3 5,h. Hypoenta in myfticis quomodo oftendatus 225.g. Hypocrita mores » 3 8 .b, Hymen quid 8 4.d, I Anus cur biceps 362.b. lanus cur quadticeps 2p2.b. lanus a quibus interemptas ibidem. Jani imago qualis 292. a, lauani hominis icon 1 01. lauanorum vei}miQ.d. Icthiophagi qui 2 6.c.p7.e.i Idoium Laponia quale j lo.a Idoli tricipitis icoh 1 10. 1 lecotis fignatura in plantis 308.8» lecoris moralia 24S.f. Ieeorisfitus245.f. leiuni cur diutius aliqui viuant 16 e.d. Ignominia in myfticis quibus denotetur 233,0^ Ignauia hieroglyphicum 1 3 5. f. Ignorantia icon 334.d. Ignorantia eft monftrum triforme s6i.f. Ignorantia caufa quot fint 3 6 i.g. Ignorantia vitiorum nutrix iip.f, ' Ilia qua partes 77.6. Imaginatio vehemens in mulieribus 445 .f. Imaginationis vis 3 8 5 .e.jse.c.d.jpp.e. g. 443* C.447'g5Q3.h.567.f. Imaginationis operatio 400.3. Imperforatioquid i24.G.2 2o.a. Imperatoris facra facientis fimulaerum iSa.al Iraprefiionum ignitarum varietas 7^3. f. Impreffionum ignitarum cwixyz t.g. Imperatoris annonam procurantis icon 2834 ^ I m poftura varia 1 2 o.a. Indiuia etymum 68O.C. Indorum mores vaf i) 97. f. Infans ab vtero gradiensi & Ioqucn850.d. Infans gracilis qu id prafiet 5 5 .h. Infans mvterum matris reucrlus 146.3. Infans quinquaginta dierum loquitur I48.d» Infans nutritiis lade patris 2 1 5.e. Infans in myfticis quid 255. h. Infans tricornis vbi natus 3 76.b. Irjfanspyramidalis52 2.a. - f Infans armatus natus 585.6. Infans cute lacera natus 5 £8. c. eiufdem ico» 589. Infantis gemiuati vnicipitisicon 608. Infantis maturi icon 54. Infantis partus naturaiisicon $4. Infantis fine nafo nati miraculum 349.g. Infantis fepdcipitis miraculum 349.h. Infantis dsemoniformis miraculum 349’h.D2» moniformis cauia 38 5. g. Infantis cum mole carnea nati miraculfi 3 5 o.e.’ Infaaiis ore gemino , & quatuor ceuUs defer i» ptio 563 .hdeon 365. Infantis bicipitis obUseno mc mbro icon 407? Infamis capite thei fisico icon 447. Infantis vultu objcitno icon 348. Infamis naribus fcifijs icon 45 5. InfantiS auri bus leporinis iCon 45 6. Infantis fine collo icon 462. Infantis fine collo Bacchum aemulantis icofi delinea ta iuxta tres partcs463.464.46 5. Infantis collo tono icon 466, Infantis fine brachi;s,& pedibus icon 47 8« In fantis brachio tranfpofito icon 48 7. Infantis manibus niutilatis icon 469. Infantis digitis gemmatis icon 497. Infantis diftortis manibus,& pedibus icon 49 9* Infantis manibus^dc pedibus anierinis ico 504. / I. N . D Infantis aperto ventre icon 5 o5. Infantis loco pedum cufpidati icon 5 a r. Infantis crure carentis icon 477, Infantis tripedis icon 5)4. Infantis quadi^upedis ic6n 535, Infantispcdibuscaninis icon 571, A' Infantis Ac thiopis icon 5 75). Infantis villoli icon 58 u Infantis-cucullati icon 583, Infantis pali io carneo induti icon 584. Infanns lapidei Htus tn vtero 59 1 g* Infantis varij fitus in vtero 49. h. i Infantis in vtero exiftentisicon 50. Infantes nouem vnico partu editi 5 1 h. Infantes quomodo validiores reddantur loj.g Infantes vbi Ude non nutriantur 103. h. Infantes cum nota nobilitatis nati z i $.e. lofaaresMagnatum in facrificijs adhibiti 3 x 5*e. Infantes cura dentibus nati <46 d. Infantes fine pedibus nati 5 19. g h. eorundem icones 5 Z0.5 z 1^523.5 24. Infantes tribus pedibus nati 5 3 j.h. " Infantes quatuor pedibus nati 5 3 j.h.j 36. a* Infantium geminorum mxcadorium connexo* mmicones <542,643. Infantium (uxta latus connexorum iconcs644* Infantium moralia 2fi. e. Infantium;caudarorum miraculum 349.h* Infantiae eiymam zso.d. ' , Influxus caeieftis vis 3 9 1 . h. 3 92.a. Ingratitudinis vitium quale 1 1 s.d. Ing rati hierog-yphicum 156.C, Inguen qmd 78 a. < Inimicorum dona qualia 269. e. Infitio quid praeftet 272 b. Infigoia gentilitia cum figura capitis 305. g.cu figura manuum 3o5.h.cum figura brachio- rum ibid.cum figura crururn>& pedum 306 a.cum figura integri hominis ibidem. Inftrumeatum inftrumentorum qui 1 1 3 g. inftitores 1 3p.h. ■< Inlula aurifodina vbi 39 e. Infula ^ fimijs occupata Inteileiflus ratio 7 2.b. Intellcdus hicroglyphicum 15 y.f. Intcrfcapilium qa$ pars.77.f. Inteftinorum fomnia 1 5 i h. inteftinorum fignamra in plantis 307.h. Inteftioorum moralia 2 4<5.a 25 }j.d. inteftinorum numerus 80. d. Intubi rpeci^varire 680. c. , ' ; intuba monftrofa 68o.d. eorum iconesfiSa. Inuidia omnes virtutesexterminat i ip.f. Inuolucra membranea foctuum ad quid 5 8 z.d. loia Vaccam iSs.e. loannes Pontifex Romanus femina creditus Zll.g.. loan. Antonij God'i metio 4 1 d.c. 543. e.5 5 4,h» loannis Auguftmi Gacchlj metio 449.g.5 rj.c, louis feruatoris firnulaerum 48 g.h. loms ftatuacum tnbusoeutis,3or%e. louis vana flaaultcra abiab. Iracundi hieroglyphicumijd.d. Ifchiade laborans cafu fanatus i ay*c. Italiiehierogiyghicuni 157 f. Italia reftituta quomodo ptda 28 z.d. Ralorum mores IO j.f. Itinerantium diuorum hiftoria 15 z.b, ludsi cur Verpi nommafl 78.3. ludatotum ritus 97.6. ludex monorulus quid 264.d. ludex iuftus quid praeftare debet ad6.a> ludicis hicroglyphicum 157.6. ludicum ftatute fine manibus vbi 3oi.g. ludicium per oculos monftratur 22 5>e. ludices in morali doftiina quibus partibUI dfij figoentur 24i.h. luguUis vel lugalura quid 76.d. luno in Vaccam 193.6. luno in Berocra 1 8 8 .a. lunonis icon 294.3. " lupirer in Dianam i86.a. IupiterinTaurumi87.f. lupiterin Arietem 193,3, lupiter propugnator 1 84.1. lupiter ftator ibidem. lupiter apud Eleos qua ratione pidu^ 268. C lupiter quatuor auribus vbi 2<58.d. lupiter tribus oculis vbi 268.4. lupiter in vana transformatus 195.6. luris prudentia qualis 2 5 4.6. * lufta ^ Deo petenda 277 ^. luuetus in dodnna morali qua parte flguretjac luuenum fimulacra jn fymbolis 262.3. luuenis Galfe cruribus, dc pcdibui carentis ic$ 532* L LAbia ex quibus integrata 8o.c. Labia monftnfera 4.6 1 .e. Laoia multa in Monftro 382.C. Labiorum oasui iso.a. Labeones 13 y.g. Laboris hicroglyphicum i56*b. ' Laby cinthus Creta i pciC. Lac per veficam exit i 3 8 .b. Lac ex vena fcfta manat 2 1 5 .c. Ladis abominatio 2 14.C. Ladis hunaan: nres 313.6, Lacertarum m multis caudis icones 594.565» 596. Lacertaruin bicorporum icones 66 1. Laeertusquid 77. g. Lacedemonij ritus roa^a. Laconicas femio qualis i o 2.3» Lacrymsc/anguines i23.h. Lacrym/ in fontem joi.f. Lacus dcgdidus,5c nodteferuens 209.6, Lacuni in facie quse js.bi Lam^rnm vngueatum quale 3 18* Lanusqualisi39.c. La'iusc«eus2i3.h, Xinifiees 140 a. iapathi icon m fymbplifl 2 6^,b^ Sss ' Lai 1 I N D E X., Iapis index quis fuerit 187.C. lycanthropos quod animal, & cius icon J44, Iapides variasifiguras habentes tf75.c.f.(i35.g lyncis £ranfma.tatioi9>»b.: Iapides cum figuris membrotu humanorum latro quidam fufpcnfus non moritur 8Q.a* laurus cur Phoebo (aerata i84.d. fignum in ftaruis quale ?oi.e. leges contra mulieres lata; ica a. leaena meretrix z 1 6.d. Ico humano capite^ i y.h.eiufdcmdcon 442, leonis, &aquil£efimulacta ignea 71 8. a, ’ Iconum formam qui induerint 203. c* lethargi moralia 25 y.c. IcprjE moralia 25 9'g* ' - lepufcuiusodtipes 5 43»h.eiurdcm icou 547* leucoi different 68 ?.h. IcucQi monftrcia icon 687. liberi cur ita di<3:i i ii.g. - ir? . Iibertatisligattgrymbolnm2 74.a. ^ ' liceri mentio 5 2s> £ss^-§- Iienisforraa8i e. . . lienis proprietas 276.6. lienis moralia 24S*g- - ^ . lienisfignaturain piantis jo/.h. i * . lienoforum remedia 2 i4.d. ligni Guaraci truncus monftrqfus g^j.g.eiuf- dem icon 674. Libij montani deferiptio 695.g.eiufdem mon* ftroia icon 697* lingua hominum venenata 2 14.4. lingua pro corde 228.3. Iinguapriuatiloquunturi48.d, t- lingusB nocumenta 171. f. Ijngua: myifjcadaf h: Iingu$ «Sciabiotum moralia s^j.h, lingua? icon 261. fi Ii fhiafis remedia 3 14 a c.i6g a. IithopKdrurtiquidfie59i.f. Lites vbi ferro decernantur iQ^.g, litigatoris hieroglyphicum isd.d. Litterarum fymboia 26r.fi litterarum fartiuae nota? 26 t.c, loca a viris denominata 1 3 3 h. loquaces vocem amittvmt a 1 4,3, Loti herba? vfus 2 r y.g., Lotophagorum inlula qnai^ 27 Sl.dl* ’ Lucanica yj.e, v . Luciniqui i37-g’ n j Lucij voracitas h. luesnouaMoraui^ 125.fi lumbago quid 1 34 C‘ . , lyeoplls herba naonftrofa 690. d. ciufdg icoa 694. ,i., 7 r - . 'V ' ..M^i MAgatsB Gapueeini mentio 4l4.a. i Magnanimita,tis;hierDgi*yphicumd[ 55.6« Mahametis3duentuspra?fagia.36<5;a.:.v Maiorum exempla qprd prgefi:enta42cdf Mali citnj varietas 680 3. Mali arantij difiperentite 71 2.C. i' .ii. / Maliarantij monftfoiatGon7i4» - Malae vnde di(^« 76.3. iz' n ■ Mammae, mamillaB,& papillae differentia 7(5,d. Mamma nomen a?quinorum76,d. ' *■ , Mamillarum fpatium quid denotet 68-dr/ ': Mamillarum moralia 244.3, . Manafiis ftatua quae 4 le.d. Manes Dij ap4 fa. ^ ^ . . Manus dicitur , munus 67 3. \ Manus organum organorum ManusDeiqu.;?; 2jq>.a* Manus violenta qsiae 331 g* Manus palma quid metiatur 68. a. Manus meniura quando colligatur ^7-g* Manus palma cur fiedida 77.h. Manus nionftroias icon 50Q.5 o I. Manus cumoculo m emblemate ady.hv Manus cum pugione pi^a idt.e. Manus prodigia »41.3, Manus myftica 1 30 br Manus moralia 344.4, Manus iumma quid i73 g. Manus altera aqua,& altera ignem ferte 1 74 4 Manus longas quis habeat 174- b. Manus cu r fplus homo habeat s 5 y.h. l Manushyeme cur primo calefiant i6a<d» * Manus geminata? 49 5 .b* Manusdiftortassin foctu 498-3' Manus enor mes quis habuerit 49 §,b* Manus more anferis procreate 5 oj .g» Manuum praua conformatio 475*c,49 5*C. Manuum yitiatarura caufae 49^*h* Manuumcatena vindarum icon Manuum effigies in monetis iSi-g* Manuum effigies in ftemmate gentilitio Manuum fignatura in plantis jo7 h» Manuum ablutio quid 1 3 i.c, Manuumfomnia151.fi Manuum ofculatio 95.f. lunaquandp maiorem humiditat<m Manibus deficientibus pueri nati 495.f.g. Marif^minaqui dicatur4r.e. Mores in mulieres non verruntur * i i.fig* Marefchaiclfi Senatoris roentio 559.g* Martagon monftrificum 697.3. Mars vari;smpdis figuratur 281,6« Marus fi mulacrum agp.h. ' iSp.g- . ■ " ■■-vr lunde fignoqui vterenmr 280.3, ^ mp.r-o- lun® fimuIacrUm cum cmcc747i^v r lun» tres quando vif® 7 44.a, ^ • Lu^nolada! alti qui 2' 16 3' lufitanorummofcs 1^5 . g 99 h Infitanorum habitantiteon Martis comprehenfio iSQ.d lOQ. lufcinl?? metamorphons luteri pra?fagiaj 72.3,^ Lycamihropia tij.e. ‘ ■ I V.. . Martis epithetnm 1 3 3 -g. . Marfiasquis isS.d. \ Marfis icon quid denotet 1 56.4« V Marfia?fangmsiniium£n ip6.b« \\ I N Matcftcfa quae ii2.a. Matrimonij fimulacrum 396.d.5 j 3, e. Materiae diTpofitio quid agat 444.d. Matricis colli deferiprio 8d a. Mauritij Imperatorii Statua s5*c. Maxilla cur Gc didta 76 2. Medici iriunia I i I e. Medici in India quo pa<fI:o adhibeantur p7.f, Medici morales qui 4 5 <5 a. Medicocum imperita J7d*a. Medicorum opinio de mooftris geminis 3 j p.c Medicinse Aegyptiorum quae 1 5 s .h. Medicinae infttu menta quot 1 3 i.f. Medicamenta fimplicia quot 13 i.h. Medicamenta compofita 13 2.a. Meditationis hieroglyphicum 1 5 6.a, Medorum mores 9 7*f> Medulla fpinalisvndc oriatur 48.3* Megarenfium mores 348 d. Melancholiae moralia 248.C. Melaniorquis 180.C. Meleagri forotesin aues ip.h. Melitis quis fuerit 17 9*f. Melopeponum monftroforum icones 70« 707 Mellis quantitas quomodo augeatur 13 o. a. Membrum fimpliciter quid fit 78. a. Membmvirile in facris Gereris abhibItQ apa.a. ^embrorum,&^rtnum differentia 78.0. Membrorum diftoltionis cauf« 5 oj.f. Membrana in ouisquid pr2Bftet38 .d. Membranarum foetus generatio 44.d. Memnonis ftatua qualis 27 5.g* Memoria cur melior jn pueris 1 5 8.a. Memoria humana qualis i i2.g* j Memoria prasftantiflima 2is.g. Memoria hommu quorundam mirabilis 2 1 s.g Mendicus eut ex Aetolia oriundus r 74X. Mendicitas int xplebdss i 00. a. Menfis diuifio qaahs i 89<g. Menfium limuiacra 295‘f g*h* Meniurae hietogiyphicu m i % s g, Mentum quibus animalibus eonceflum yd.c. Mentinteui tso a. Mentis humana? hierogly phicum l 54*d. Mentas metamorphofis 203 Mentula cur' fic dida 78.3. MentultB defectus, & multiplicatio 5 1 1 iC» Mergi metamorphofis 2 oq.d. Mercurius Lautum irrigans 163.3. Mercurii icon varia in monetis 28 1 .h. Meretrices cur fcorta dicantur 235 .f. Mermecidis induftria i i6.d. Mefenterij etymum So.d. Metamorphofam quot fpedesi84ib. Metamorphofes naturales 2 1 o.a. Metamorphofes diabolicte 2i i.h. Metamorphofes rniraculofas zia.a.b. Metaphreni obferuatio 9 1 i. Metopofeopia qute pz-d» Mexicanorum tuus in lacrifieiis ji6.a. Mexicanoru mos peGuliarisobfefuandus py.g. Midas auti fiuetuiifimus 20 j.g« D E X! Midae aures quales soj.h. Militis finus Antongil icon 99. Militis mereenarij hieroglyphicum I57*C. Milites cur falubriores i6r.ht Milites triari ) qui 1 8 3 .c. Militum varia munia 3 ly f. Militare ftratagema idp.h» Mincru?orig0 288.b. MinetuteiGonifmus 294'3« Mingere in patrios dneres adagium 9 5.£ Minois bellum 398. b.c. Minotaurus quis 3 62.3^ Minutal 7 5. e. Mirabilia humanas vit^ de capite 2 1 a.d. de o» culis 2 1 3.f.g de lingua^ & dentibus 2 1 4.a.b. deolfadu 2 i4.c.deguffu 2i4.d. detaduib. dc ritu 2 1 5 .e. dc ingenio, & memoria 215 f. g,h de faufto euetu 2 i6.a. de robore virium ai6.b.c, defimilitudinefaeiemm 216 d.de agilitate 2 1 7. f.de inedia, eru2i7.b.de mor bis 21 S.a.^de connubqs 220<b.decffediba$ animi 2 20. d. ' Miraculum a Diuo Auguffinp patratu inAn« glia 12.C. Miracula phyfiea qu£B i.g. Mifanthropia qiiid 1 3 3 .f. Mithridatis encomium 173.C. Mola quid fit 3 ?o a. Molacftcaararaonftrorum488.d» Moiaanthropomorphos33Q.b. Molas erymum 330 a. Molarum differentias 3 3o.d. Mojy differenti^ 6 90.C. Moiymonftrofaieon 693, Momi Dei imago 295. g. Monedul’^ metamorphofis 198. c. Monachus hermaphroditus grauidus 516.3« Monaftnaiuuenefcens2i3.e. v Mpnaffarum caput cur abradatur 223 g, Monofcelli qui i2.d. Monftram effigie monachi zp.e. Monffrum marinum faxis necatum ibidem. Monftrum vitiorum quid iiS.b. Monftrum millepedis a ip.a. Monftrum pro monftratione 3 1 p.f. Monftrum pro pulchritudine , & deformitate 31 9 h. Monftrum pro fingulari ingenio 3 2o.a. Monftrum dicitur aliquid mirandum 520. c. Monftrum in medicina quid fit jai.e. Monftrum quafi monefttum 3 25 -a' Monftrum vniforme,& multiforme 3 20 c. Monittu artificiale in genere humano duplex , 329'h. Monurum capripes quid denotaret 349<c. Monftrum ia Tybd inuenrum 367>h«eiurdcm icon 368. Monftrum horribile Cracoulas natum 372. d. eiufdem icon 373. Moniftrumoculatum vbinatum 376.a. Monftrn capite afini.no vbi J76,d.eiu id.icd 377 Monftrum cx Setica Regtohe delatum 37 S. a. Sss 3 Mon- ( INDE x: jM figura metui? 3 8 j.h, eiqrdem icon l$g. Monftrum vjuum fepultum 449.0. Monftfum figura Bacchi 461. h. iMQnftrumuibusbrachijs489.f.eiufdem icon 4yo* Wonftrumquatuorbrachijs ciufdcm icon49i, Mpnftf um bicorpbr quod peruenit ad aetatem virilem 4 1 3 e. eiufdeo) icon 6 1 4. JVfonftrum bicorporvnieo capite monftrofo 6 1 oa.emfdcm icon 609. Monftrum genainatum Bononiae natum 337» c.|6Jp.f. Mohfttum natnm in Agro Piftorienfi 647.g. Monftrnra quadrupes capite humano 5 7 3, h» icon 577, iMonftri iemibominisi & femicanis praefagia 650.d.ieon 65 1, Moftri gemmaa anatorae 6 37.f.g.645.e.(S j 3 g. Monftti vitulini varietas 424.3 b.c.d. Monftti tiibusoeulis,& quatuor manibusicon 4Sa* , ■ Monftri altero brachiorum mutilati icon 48 5. Monftri multis brach )s prxdici eaufa: 49 2- c.d, jMonftri hermaphroditi quatuor brachijsicon 49?. • . . Monfiri cum capiteVul pis, Draconis, & Aqui¬ la? deferiptio 376 a^ciurdem icon 375. Mpndri alati tetrachiti def€ciptio,& icon 374. Monftri cornuti, & alati Icon 369. ciuldem de- feriptio 367.h-f70 371* Monftri inftar Cacod?raonis defer iptio 3 63 .g. eiufdem icon 364. Monftri marini da?moniformis defetiptio 35 5 f,iconjj7, Monfiri definitio 331, h. Monftri marini icon 27 28. Monftn Serpentini icon 2 19. Monftri acephali icon 40 1. MQnftnacephaiiCauf3e402.d. ’ Monftri iynonimagraeca 3 i6.a.di£Fercntiffi ejc SeptaliOjid.d. ex Anftotele,& Auerrde 31,6. c ex Schenchi0 3 2 7. e. ex Aldrouando |27.f.ex Pererio ibidem. Aequiuoqa sip.f. fjrnonima omhia, &*etymum 3 25, f. defini¬ tio 331. Natura 3 3 2. a» denominata 332. d. epitheta 3 3 3» f* fimulacra 334- a Hsercg'7- phica347, g. miracula |49*’f* Problemata 3 5 o.e. moralia s d . a Sy nibola ibidem c.em* bleraata idr.e.prjefagia jdj.c, caufa?38Q.b- dubitationes 394 c. Monftra attinent ad animalia , Sc plantas i.g. Monftra inanimatorum i.h, Monftra caeleftia ibidem, 322.3. Monftra Nihaca 26 d.3s i.h.icon 3 J4, Monftra mera qua? 3 1 9. g. Monftra pro mendaci;s 3 19 h. Monftra fpeeiem non multiplicant 384. b; ' - Monftra Poetarum qualia 3 2 i.f. '■ Monftra non m^nftu > fcd quafi mohftta quas ^22« b. % Monftra proprie dida 325. e." Monftra partium internatum Monftra artificialia inrebusinanima tisjap. Monftra artificialia in brutis 3 29,h. Monftra artificialia in plantis 3 Monftra naturalia quse 3 3 1 .e. Monftra qua? non fint vera 3 3 1 .h. Monftra contingunt in omni genere rerum n® turalium 3 3 2-d. Monftra humana cum multis manibus in hie* roglyphieis 348.b. Monftra cura natura produda syc.b. Monftra cur in vtero viuant,&nata cito pe¬ reant 3 jo.d. Monftra in quo genere animaliu fint frequen- tiora3 5i.e. Monftra aquatilia minus nota 35 i.f. Monftra an femper aliquid pr^fagiant ?54.g. Monftra ante bella Bruti, &Cafiij 363 £. Monftra d?nioniforraia qua ratione generen¬ tur 37f’.d. Monftra trifariam fiant diminuta 382. a, Monftra in ouo fotbili inuenta 3 89*h. Monftra diuinitusproduda 39a.d. Monftra an per accidens generentur 394.d[c Monftra an fint errata natura: 39 5. g. 396.3. Monftra an fuerint in mundi initio 396.b. Monftia frequentiora vbi 398.e. Monftra dicephala hermaphroditica 403. h» icones 405.406. Monftra Bononi? nata 402, b 449-g* Monftra in ferpentibus cur rara 42 7.C. Monft:raiine oculis 454 a* Monftra funt breuis vire 492« d. Monftra fine pedibus 5 22 a. Monftra in genere gallinaceo multa 549 fa. Monftra Afiicjequ? 5 78.3. Monftra caudarum 5 9 2.C. Monftra humana bicorpora vnieo capite 607» fg. ■ ; Monftra belluiha bicorpora vnico capitc 6 Monftra humana bicorpora capitibusoppoii- tis 6 45. g.h.ieones 646.648 649. Monftra fabluofa 6 5 j.e. Monftra naturalia qu? 664.b. Monftra belluina geminata 655. fg h. Monftra plantarum prodigiola 664.3, Monftra plantarum qnc 663 .f.g h. Monftra impropria 664.3. Monftra immana in partibus inferioribus fira*. piieia,& in fuperioribus geminata 6 27’g«h. Monftra bl corpora ex f?tibus humanis, & bel* luinis6io.a.b^c. Monftra bicorpora triplicia 650.3. Monftra humana bicorpora iuxta longitudine conglutinata 63 i.g.h. Monftrof um cur rar? fint abortionci; 3 5 i.e> Monftrorumdefeduscaufe 382,4. Monftrorumfuperfluitatis caui? ibidem. Monftrofum diuifio 398.3. MooftrQfaftaturaqu? jai.h.
- MoQ“*
I INDEX. Montrofa animalium Cmulacra inacrc 716. Mulier parians quando ad cubile efl ducenda d. do.d. Monftfofa fitnufacra circa Solem > Lunam>dc StellasjjS c.d. . ^ . Monlt? olus homo an die nouiilima cum tali fteditate (It refurcdocus i6ox, Monftrolus pro rur pi 3 ? a.d. I^praiia ex partibus humanis s jo* h. ex capillis 240 a.b.ex capite ib c. d, cx fronte 24 J* e. ex oculis ibi.l’ ex auribus ibidem g. cx dentibus ib h=exgingiu;s ibidcvcx lingua, &lat)’isib.ex gen IS ^42. a ex ore ib. ex gutture ib. cx voce 24a»c ex collo 243.6. ex corde ib. f. g. ex pe« €);ore ib.h. cx mamillis ib. ex dorfo 2 44.3. ex humeris, & brachijs ibide ex manibus 244.d, cx digitis 24S*e.cx ftomacho ibide ex hepate 24$.fcx fellcib.ex liene 245 g. cx renibusib, h- cx vcfica 246. a ex inteftinis ,& vmbilicd ib b.cx genitalibus ib c.exforaoribusib. d.
ex genius 247. e. ex cruribus ib. ex pedibus
247.£ex calcaneo ib.g.cxvenis ib.fa.ex fangui nc^48, a. ex bile 24S. b. ex pituita ib. cx me* lancholia ib. c. ex carne ib. d. cx adipe ib. cx neruis 249.e..ex offib. ib.f.ex chartilagine, & cute ib h.ex attributis humanis 3 50 b.cx Ipo r'>(i4‘2 5©. c, ex JBtatibus tb.d cx infantia 25 1. e. cx pueritia ib. h. cx amore parentum 252.3. b.c.ex 252. d, ex dominis, & feruis 153. . , e.fgiCX rebus aoanaturalibus 253.h ex cibis 254 a cx potione ib.b e.cx vino ib d exfom no^ 5c vigilia 2 55,6 f ex motu, & quiete ib g. h ex morbis 2 56 a. ex alopecia 256. b. exepi* 4.. lepfia ib. c. cx paralyli ibidem d.cx phreneli 257 ecx ethargoajy.f. exfternqtationeib. ex morbiS Qcuiorum.25 7. g. ex morbis oris ib l ex angina 2 5 8 a.ex anhelitu ib.ex ftoma- cho male aff dtQ,.ib b.<x repletione ib.^c.*ex alui ptofluaio ibfd. ex verminatione 2 5 p. c. CX podagra ib ex morbis euhs ib.f exlepra, & hernu ibid.cx febribus 25 p.h.cx venenis 2(SlO.C. MofbusBritannicus 125.C. Morbus effeminatus i28,a, Moyhus Virginum 128.C Morbus ibidem. Moibiboiplices&compoflti i23.e* Morbi vniucrfales 125. f. Morbi quo remedio omnes curentur 155. h. Morbi folutJB vnitatis izj.g. Morborum numerus 1 23 .c. Morborum figna 1 3 i.e. Morborum dife:rentia2 ibidem. Mori frudluscur nigri 189 g. Mortes variae 2 2 3. e. Molchouita ru m mores i o 2 . b. Moichouiratum crucis ligneae icon 10 j. Mofys aetas 6p g Mofys maaus leprofa 2 3 r.g. Mulier quadriennio geftat vtero 50 d. Mulier quaruor factus enixa 5 i.f. Mulier lexaginta filios pari t ibidem. Masier Aw^yptia teptennos concipit ibidenr. Mulier iri marem per quietem mutata 1 52, a. Mulier mortem fimulans i49.h. Mulier grauida tui Vc ‘piurimumvalctudinaria 159-h. Muliet cur pondus vertice melius ferat nz.C’ Mulier cur facile iralcatur ibidem d. Multer cur loquax ibidem. Mulier roodcfta viri corona i<S5.g. Mulier Theflala quae 184.3. Mulier liene carens 8 i.f. Mulier in virum 20 1 g. Mulier cur monOrum dicatur 3 5 p.f. Mulier moriftrofa in emblemate 36 i.c. Mulier barbara vbi 446.d. Mulieris lynonima 4 b. Mulieris nomina hebraica ibidem. Mulieris nomina griBca ibidtm.e. Mulieris CinnaminitBJCon 2©. Mulieris proccrieprodigium 145.6. Mulieris felenitidis icon 36. Mulierisgraiiidte pereuffor qua patna afficien* dus49g. / Mulieris multiplici fobolegrauidaiiiconiz. Mulierislauanaeicon ioi. Mulieris monftrof£erymbolum 360.C. Mulieris fpicas vomentis icon 147, Mulieriscadaucr cur pronu fupernatet i6z. c. Mulieris animus 8 3 h. Mulieris gremio cur non credendum 1 83<h. Mulieris conceptionem quid impediat248 .d. Mulieri cur Sacramentorum adminifiratio in¬ hibeatur 3.f, Muliere nil peius iSs.h. Mulieres giganta:» 38.c. Mulieres feroel io vira parientes vbi y r .e. Mulieres nuptje vbi faciem velant 102.3. Mulieres inupt$ vbi faciem non velant ibi¬ dem. Mulieres Americanas menfibus non laborant 128 a. Mulieres caftratas vbi 1 3 2.b. Mulieres qusdara cur falaeiores 159 e. Mulieres cnr infelicis fintingenij I5p.g. Mulieres in viros mutatae 2 lo.a.b. Mulieres mares creditje 2 1 i.g. Mulieres barba infigoes 2 1 3X. Mulieres eruditae quae 215. f. Mulieres quie miiitauerint 3 ly.h. Mulieres Aegyptiae cur frequentius mouftra pariant 35 j. e. Mulieres vehementius imaginantur 445 f- Mulierum pilolaruai icones 17.2 8-; Mulierum clinicarum officium 56.3. Mulierum leuitas73. e. Mulierum comparatio ad Pauones ibidem f. Mulierum vitia peculiaria iip.g.h. ‘ Mulierum morbi quoti 28.a. Mulieru icones in phrenofebematibus ,1^-4. a Mulierum vitia taxantur 166. d. Multiloquium quid praft er I i7.g. Sss 9 Mn I N Mniu$ vtriorq} fcxusj ig,a. Maius an generet j97.€. Mumiaqua? voxjij.h. Munivi ven non habetur ? i^,z, Mumi£s finclura qualrs j j j.d. ieonifmus MurfgcfHgiesinrimuUcrofolfSiS^.e» Mufioi (anguiaii vinus zzz e» M u fa f u JT) ra cta morphofi s 1 9 2 .4, Murculi intcrcoftalcs quot yp.ti. ^ufteaeinuentor 289. h. Muftelaj metamorphofis joo.d. ^/juftdjeomcn i7o.b. i^utiloquuhtur 21^.3. /idyrrha in arborem fui nominis zo^^d. JdiyrtilusTcuti cnecmia celebrat 273*6. ^yhica deparnbus hominis 225. f. de capillis, de capite i bideso h. de fronte 2 24 a . de ceu» lisib.b.c. d deaure 225. h.22d.a. b denafo 226. c,dt genis, Se facie ib.d.dc ore a 27.c.f.dc lingua ib»h,23g.a,b. de pexiore ib.c. de corde jb.d.aap.e.f.dc brachijs zzp. g. h. de maflib’ ajo.a.b.c.d.aj r.c.fg. de digitis ibidem h. de vnguibus 2 } 2 -a.de ventre ibidem d.dc vmbb jico,(5j: vrero ibidem c.defgmoribus,& geni¬ bus, de cruribus 2 3 z.d.zj j.e.de pedibus 23 ;• f.g.fe. »34»a.b. de calcaneo ib idem e. de ofli- bus, ibidem d 2 i 5.e*f.dc toto homine a 3 5* gt h-de pueris ibidem, de viro a3d.a,b.e, 237,6, f»dchommc23l,a.b.G.d.a3f.e. N NAbatheorum mores 97.6. Naiadu nympharu metamorphof, r 99 h, Nakif morbus 1 29.C. Nanus Ducis Qr oli deCreqy defcriptus39. f. Naniquidicantur^s.c. icon40. Nani cur maiorem penem habeant 162.3. Nani cur a natura generentur 3 jp.f. Nani varitou-c. Nanorum I ludriis.Cofpi; deferiptio i^oz.ico nes 6p 3 <504. Napus mondrofus 708 a, Narciffbsmonftfoiusdfg.b. NarcjfH rnctamorphofls i88.d. Nares vnde diftje 75. h. Nariummorbi j»3.h. Narmmn^ui ijp.h. Narium myftica 23<5.c. Naius fimus quid iaditet po.b. Nafi iomiiia ijo.d. Nafiuloralia 241.6, NaH fignatura in plantis 3 07.C. Naft fynictria 67.f, Nafic» i37‘g- Natura hominum 72.3. Naufragi vbi facrificati 3 1 j.g. N«ui etymum *29*g. N*ui rpedant ad phyfiognomiam i29.h. Naeuoruro cauf$ 13 o.d. Ncreides:qu$ 29.h Neptutii fimulacfum a84*a.2po.d. Neptuni cquorumofigoisj.e. D E x: Neptuni cqu! quales J55.C. Neptuni fransfbrmatioocs 19 5 f. Nepotisetymum I J2.a. ‘ Nerui pr*cifi non regenerantur 249.6» Nctui vnde oriantur 48. a.y^.f. Neruo|umpatia quot ibidem. Neruc^m morbii 2 j.f» Neruorum refolutione laboraas quomodo U« beratus t23.f. Neruorum moralis doffrina 349.6. Neruajqiii 2 37.g. , . Neronis mors 2 2 2.d. l^fgritarum deferiptio g,a. ’ Niiiinundatipps.hi Ndi fimulacrum aptfx. Nili inundantis hieroglyphicum 155.6. Nilofcopij icon 96. Nifi metamorphofis ipp.c. Nobili tasqus 27 p.g. Nobilitatis fignumapud Atkenicofeszyp* b< Nodfuje tranfmutatio tSd.c. - No4lua curia fimulacto Aefculapijap i.f. Nomen neutrum an apud bcbr9os 398.3. Nothi etymum 1 11 g. Noucrca mortua priuignum necat 1843. Noucrcae amor in priuignu dicitur monftrum 3 20^d. Numerus taciturnitatis fymbolu qualis joz.b. Numerorum varietas ex vario gedu digitorum in flatu IS 301 .b.}«)2.a.b. Numiftnata raraquse 3 86.a* Numifmata rariilima 286.b. Numifmata cum figuris partium humanarum 280. b.e.d. 38 ». c.f cum figuris iategris ho-' mipum 282.a.h.c.d.cum figuris nominunoi atoiatorumzSs.d. eu figuris equitaniiuoa aS j.e.f.cum figuris hominum nudorum, feminudorum 283.g.h.284*a.b.c.cum figu* ris humanis iu cuira 3$4.d. Nympha; quae 29.d. Nympharum muliebrium etymum 8 4.b* Nymphotomia quae 1 28.3. OBedientia per aurem denotatur 2 36.0. Obcfifasvbi damnata lyj.f. Oblinio memoranda 2 1 j.h. Obrippiqui i j7.g. Obftetficis officium s 5. h.5 ^.a. Oculus vnde didus 76.3. Oculus mulieri squalis ifip f. Oculusin myfticis qaid denotet 234‘b. Oculus in re bus mundanis quid 224.C. Oculus corporis qualis. Oculas comparatur ani miB 257-g, Oculi Goncaui quid fignificcni 89*b» Oculi Leonum quales 90 a. Oculi pupilla in myfiiciS 2 24.d* Ocuii cur duo 241 .e. Oculorum partes 79.g. Oculorum morbi r33.g. Ocullorum iomnia i5©.b. O culorum vifio acuta 2 1 3 .e. Oea- INDE x: Oculorum moralis dodrina »4 i.f. Oculorum lignatura in plantis 3 07.C. Oculofuoi multiplicatio in factibus 45 OculOrum multarum caufa 4-74.<i» Occiput 75 g. Occalionis imago 19 ^ h. Ocymaftri dtlcriptiofi/s-g. Ocymaftf i monihoU ieoa <^77* Odor an nutriat 5. h. Officium gratiffimum quale 179. g« Oleum ex cranio ad quid 3 1 o*b. Oleum viuum quid fit 3 ii.g. Oleum ex fgcibus humanis diftillatis 3 i4,c. Oleum liliorum alborum ad quid 57,3. Olei augmentum i ao.a. Onocentaurus 3©.c. Onofcelli qui 3 QnorcelUs puella 570.«. Onocrotali natura 2 7 1 .g. Operationes red® per manum demonftrantur 23 ob. Operationis icon 3 5 y.g; Operationes admirandas hominis fine manibus 479-h. Ophogeni 2i4.d. Ophiophagi 207.C. Ophiomachus lacertus 597.6, OphthaUnica remedia 3 n.f. Opi£erquii37-f- Orehithomiqui 132.C. Omithanthropos quod animal, iSc icon 344. Orphei ieonifrpus 294.0. Orphei difeenfus ad Inferos 20 i.h. Onon qute conftdlatio 299.6. Oi:ismyffsca2 27.e. Oris moralia 2 42*a-b» OrthopiiQieorum remedia 3 1413. Os patuum cur homini datum 1 57. h. Os duodecim falientum i7o.d. Os morale 25 7. h. OiTa Behemoth 2 3 5 .c. Offa in myfficis quid defignent 234.C. Offa fine medulla 2 1 5. e. Offa medullis irrigata 2 3 $*c. Offis tibiae fignamra in plantis 3 o8.d. Olfiam humanorum virtus. Olfiam humanorum oleum jio d. Olfiam humanorum vfus varius 3 iS.d, Offium moralis dodrin a a49.f. Oflium brachij nomina 8 5.e. Olfiam partium inferiorum nomina 86.d, Qlficuli 4 natura ferruminati icon 125. Olculum, & ofcillum 76. b. Offentum quid 325. h. O.yrisicon zSpi. Otium quid pariat n8.d. Oaidi) Montalbani meiUi04l6. c, Ouiuni monfira 335.11. Ouiucn Aegypti natura 5 49.h. O ju n gallinae cum effigie Serpentis 3 8 7, O u monffrifica 3 po .a* O^imaeduUa 75.fi \ P Adi fimulacrum 2p6.c. Pagod i Cbtnenfis icon 9 Paleftrae inuentor aSp.h. Pandorte fimulacrum 164.3. Panis pondus quomodo augeatur I20.a« Panos varia fiamlacra 29 i:g. Papaucr cur in fimulacrq Bacchi 29o.(i» Papaueris capita vbtimolata3i6.iil, papauerisvarijsvfus 318.3* papilla quid fit 77,6. paralyfis moralia 25 6.d, parafitorum mores 23 z-b* parcarum numerus, officium, & etymfi 2p4.3* parentes monftrofi quid prasftent 34 j.fi parentum eiymum 1 1 i.g, parentum moralia 55 2.3* Pares Franeise qui 105. g. Parricidia varia 22 I.h. Partes homjnis externjB 75.3. Partes genitales virorum 8 I.h* Partes tnvtero qua: primum genererur * 5 i.f. , Partes humanae praecipuae quaj 23 p.h. partes humanse vnde lenfum i^unotum haiv^ riant 240.6. \ Paries internje monftrof» 65 9.g. Partium praecipuarum generatio 4Seh. Pattiura humanarum officia 1 41. c. Parthorum mores 97.fi Partus decimi fexti menfis 5 o.d. Partus mora in V fero 51. e. Partus decimi menfis qua ratione fit nfttutalifi 51. e. partus tempus quale 5 o.d. Partus forma naturalis 5 |.h. Partus forma non naturalis 5 5.6. Partus non naturalis cum manibus ad latera icon 55. Partus no naturalis cura manibus fupra caput icon 55. Partus non naturalis tertias formae icon 56. Partus non naturalis quartae formae icon ibide. Partus non naturalis quinta icon, & fexta 57. Parfuspericulofus qualis 58. a. Partus n5 naturalis icon leptima, & odaua 5 S, Partus noni non naturaUs,aee non decimi ico* nes 59. Partus non naturalis Geminorum 60* Partus manu ad exitum porredta ibidem. Partus geminus quotuplex 6 1 . Partus forma ex naturali, & uon naturali mixta 60. Partus non difficilis 6 1. Partus naturalis Geminorum ibidem. Partus decimi tertii non naturalis icon ibidem. Partus Gemellorum petieulofusGz.a. Par tus humani, & omi ni icon 3 6 6. Partusimpeditus 290 d. Partusduoeamdera fortem incur iftes 217. c. Partus eoilo carentes 46 1 . g. Partus geminusadmirandus634.d. PacuuU inmyfficiS2 35^.h. C,c r Pesfa. I IN! PatagonesquJif.eJ patientia iimulacrurn 1 64.^. Pa^rpi etynium 1 1 i.h. Patrueles qui iii.h. Pauo quadrupes 5 paupeirtatis ffinygma 1 74.C, Paupertas qualis 276. d. Peccata Cpinis a®aiiiaiimr224.a. Peccati fymbolum 2 jj.e. Peccatum vcuiale ?ui afl?milemr z^o.tiy peccantisguttur quale 258.3. Peloris etyrnura 75>.hi. Pedoris rooraiia 243. h. Pedoris menibran* quot 8o.a. pedoris fomnia 1 5 i.e. s Pedoris tnyftiea 228.0. Pedieuli pro Tributo vbi 9 7.|, Pedes in Deo quales 2 j jPedes in Angelis ibidem. Pedes Animie ibidem» Pedes calceati, & d? (calceati quid 23 j.h. Pedes Apoftoiorum cur fuenhtdauari 2 3 4.3, pedes magnos cur homo habeat 1 5 8. a. Pedes loco manuum operates 475. h. qyp.eT Pedes geminah 49S-b. Pedum prodigia 142.3. Pedum fomnia isi.h. Pedum moralia 247 6 Pedum ftatuarum geftus 3 o2.d. Pedum vitiata conformatio 5 1 p.f. Pedum multiplicatio m fatibus humanis 5 3 3 .e. Pedum multiplicatio in brutis quadrupedibus Pedum multiplicatioJnauibus 549 g. < Pedum animalium maligna c6ftimtiQ570.a.b. Pedum monftroforum caufas S78.a.b.573.h. Pedu m multiplicahonis.de defedus cauf^ 5 67? f.g.h. Pelagia qusEiii.g. Penatum icones zgj.h. Penelopes mos 18 j.g. Penis etymum 78.a. Peponis ciy mum, 705 .h. Pcfdicismetamorphofis ipp.f. Perna quid 78 b» Perniones cur ita didi ibidem. Perpetuitatis hierogiyphicum r57.c. Periarum mores 97,f. , ^ Perfei fimulatrum in Tymbolis a62»bt perfei eonftciiatip 298.d. Petfianorum iexp7.g. Pesgubernaeulum riauis 176.0. Pe s dexter illinitus 254.3. Pes fuperbis quid fitibidem. pes iymbolum voluptatis 23 4.3? Peftis prajfagium 147.6. Peftis vbi non fuerit 220.a, peftis remedia 31 2.d. Petauri qui 13 7.g. Pharmacia quas medicamina CQmprehendal I5i*g- Phaftani metamorphons 196.4. D E X. jPhafmataquK 3 3 5.hJ Ph$be cur , triceps aSp.g. Phaibi foror qu» 2 89,f. PhiianthtyropusnoraenrEquiuoeum 135^^ Phiianthlppos herba ibidem. Philpp? Alaeedo cur Afimafpis cognatu$ li ,%f Philippi AIdrouandi mentio 4» 7.h. Phiiolpphia qualis 254,e. Phrepefts moralia 25 7.C. phicnofchemata i6j,a, Phfhifin cur homo fplus incurrat |6o.j|f Phyridgnompniea Sp.a, pica morbus 59 1 h. Picarum trarhmu talio 19 4.b, Pidur® naturales qu«673.f. 'i Pietatis hmulacrum 284.4.296.4? Pilatum qui adorauerint 97.2. Pilati mors 223 p, ' ~ Pincerna 13 p.e. ' Pini metamorphofis 2 oi.h. Pinguedinis moralia 248. d. . Pinguedinis humana: piaparatio 3 1 Pinguedinis puerorum yinus $ s8.b. Piperisimpofturai2p.a. Pifcis humana facie 322. c.i42.a. Pifeis epifcppidefcriptio 355.g. kon 35!« Pikisbicipftisicon 428. Piicium monftrpfa capita 427.h. Pithecula infula yndedidJB 207.6. Pituita muralia 248.0. planetarum dominiu in partes humanasHO.C; Planetarum mktip admirabilis 735.f. Planetarum cognitip in genituris 9?*d. Planta: iuxta varias partes mpnftrificse 675 «c. plantarum mpnftra 663.f. Plantarum fimulacra monftroCa d69.f. Plantarum vera monftra quas67S.f. plantarum caules monftroft 68e.b. Platani monftra 666.d. Platonis fimulacrum 270.1?« Plauti qui 137 g. Plenilunium gtauidis nocet 73.g. Plica morbus |2 i.c. ^ Ploti qui I37.g« Piutonisyari; iconifmi ap4.b. Podagrae mpraha 2 59. e. Podagrae remedia 3 1 o a. Podagrici cur non poifint liberari i jp.h. Podicis varia nomina 77.f. podicis eiymuuj ibidem. Poetae coeci qui 2^1, c, Pollex pedis quot habeat offa 1 7.?. polonorum mores 1 03 .g. Poma monftrofa 708-d.iconcs 710.71 1 . jPopulus lapideus vbi 30 j.g. Populi audaces qui i iq ,b. Populi in eurfu veloces ibidem* Populi carpophagi icon 24. Populi diu viuentes vbi 69.h. PorcelUnica vala vbi venalia 1 00 h- Po reus fex pedibus 5 4 5 .g. porcus bicepsvbi naros 4i6.b.icon4£7* r rei I N . D E X. Pordauribii$carentcs473,e. ' Poicigeaiinati icones 6 17.6 1? . Porcorum mos ia pafccndo 27S «h. Poregrum varia monftra437.e.f.g. Porcorum munilrororum viaria iconc^4^8* 4j^’^40.44I, : ■ . • -r'L or--; v Portefltum qui<;2 .2 y h. i • or. PortulacsB vius I s5.c,’.v i ' ' ^ rr)i-. Poftuortaapudl^omanos362<d» ? pofthumusi 3 7, ' > Poteiias quibus opn concedenda 177 c, Potboa Veterum quid 690X. ’ • potio medicata qu?e 2 5 4 b. ' potiones qimVitandjB 25 5.0» • ■ ■ Potionum differentiae 254 b, - Pfslia hominum cum befti)s?i6x» ^ pf ^fentia oftenditur per oculos 2 2 5 .Ct prafagiumGemelloruin Gallia natoru 372. C, prefagia cx mon ftriis 6 3 .€tf.408 .a. praefagiendi ratio 379‘e* Priapi fimuiacra 29 i.h, ^ Principes in doarina morali qua parte deno* teniar24d.d. Principes quomodo omnia videant j oc icianc rja-b* Principum ftatuje cum oculis auerfis 3 ©i.c, Principis ftatua fine ocuiis 301. g. Priffcipij hierogiyphicum 15 a.d* Pfiuignusqui ii2sa. Proauus ii.f.’ ^ Pfobiemata varia i s 7.a. yroblemata de€apite,&capiIUs iS7.h.debac. ba ibidem.de memoria 1 5 8«a.de pueris 158* Me Ccnibus isS.c.de congreffu humano 1 5 8. d. de mulieribus 159-6. de dodrina , & diiciplma 1 yo.g.dcmorlsis 159. h. de oculis i6o.d.de cibo idi.e.depotu |6i.h. proceffus mamillares vbi 79.^« Trpdigium quid s2S.h. Prodigi) puGonum icon 142. prodigi) viri Germani icon 143« Prodigi) equitis icon i 44-’ Prodigijj crucuiarum icon i,45» Pigdigi) tumoris prseter naturam icon I4<5* Prodi toris hieroglyphicum 15 6-c. Promethei fabula 1 49-g» Promethei icon eum face 163.1?, Pronomus quis 1 72 .c, Proferpinas raptus 193.6. Proprietas indmidualis s «g 73 'f* Prudentia medium tenet 268.d. Prudentia quomodo generetur i77-h» Prudentia aliarum virtutum duxng.a. Prudentiieicon 354 b. Pruilias,& Luoniae mores t03.g. PioleQn quid 7 8. a. pfyllorum moreS79.c, Pubes quid 84 g. Pudenda- foerainarum tnal^ conformata 5 ? 2. c.d- 5i3.e. Pudendorum fignatura in plantis 3o8«t>. Pudendorum lomnia 1 5 t.h. Pudendorum vana nomina 78.3. Pudendorum partes externae 84.3» Pudendi rauuebnsaicE 84.5, Pudoris finus 84 a. imdor quando abijcicndusiso.a.
Puella ORoiceliis qu« 43. h-
puella per decennium iciuna 1 48.3* Puella rnouuaquid4enotct235.h* PuelltepilofiEdefcriptio i8.a. Puellaevi!iofaEicon579V -'‘' Puellae fine brachiis icon 47(5. Puellae oculis bubulis icon 45 3. Puellae manibus «de ocqiiis carentis icoA 450* 45 t. Puellae bicipitis icon 404» • Puel!« vbi facrilicabantur jiy.g. Puellarum moralia 252.3. Puer fcmeftris loquitar 146.3. Puer dormiens (apra cranium humanq 267.h. Puer nudus cum pugione in emblemate 268. a. Puer capite carens40;).d. 402.3. Puer capite anCerino 430.5. Puer capite arietis 43 Q.b. Puer capite leonino ibidem, Pnercapite elephantino 430. b* ciufdem icon 43<» Puer capite eanino430X»icon 43^-367.6. Puer cum barba natus ^46.d. Puer cu genitali » & tedibus circa caput 449. f.
Puer facie bubonis 467.C,
Puer fine mentula natus 51 i.c. Puer cruribus coalitis 573. b. Puer natus ventre aperio 5 88 .b. Puer geminatus Florentiae natus 629'g, Pueri digms diminutis icon 502. Pueri quaternis brachijs, dc pedibus icon 49 r. Pueri tribus brachijs, dc totidem pedibus icon 490. Pueri vaico brachio, dc tribuspedibusnatiicQn 485» Pueri facie ranae icon 468. Pueri cornibus arietinis icon 46of pueri cornutiicon 458.459. Pueri nati cum cultro m ventre icon 3 79 ‘Pra?- fagium 3 8o.a, Pueri, dc ftulti cut vaticinari dicantur 1 71. c. Pueri (apientia prrecoci lyy.f» Pueri vbi ca(trentur sop.f. puerorum morbi 178.4, Pueritiae moraha 2 5 i.h, PuerperiB vbiinlc(f^onQndeeumbanti03.h. Pulchritudo corporis affedtata quid (jt up.f. Pulegi) virtus aOy.h. Pullaftri tripedis icon 55^- Pulliceni quinque digitisin vtroque pede icon Pulliceni tripidis icon 557, PnUiecni quadrupedis icon 5 5 1. Pulliceni prodigiofi mydica fignificatio 6 1 9 g Pulli geminatiieones 624.623.. Pulluscquinus humano capite 43 5. f.icon 4. 4. PulmO|CX quibus condet 8o.h. Pu mb I N, D E X. Pulm0 quoMocJ© generetur 47. a. Pulmo €U!M guinqj Ipbis ibidem. Pulmonis fsgnatura il plantis jo/g, - Pupilla duplex 2 13. e. f Pygm^ivbi viftjg.d, Pygmsum quis habuerit 3 p.c, Pythagorae dogmata 2Q9,e, Pythagorica fymboIazdd.d.275*h* - ■ PythiriiB yj.h. Py r ri fy 'ueftris quales fr udius 7 1 a.bf Pyrri fyiueftris monftrofa icon 7 13, Pyrrorurn differenti® 7 X a.a. . / . ^ a.. ■■ Q Vadf i manu s& quadrupes puer jdy.g. Quadrupes animal mancum s ap -g. j Rifus lugubt IS in conumi/s vbi 95 .'g» 1 Roburfineptudeaciaquidvaieat i7|.€3 _ Roboris, & ingenij fymbolum 27§,a. Rom® asdificario 208,d, Roriforigoaqda, i... .* Rof® odor deliquium animi generat a l4.&r Rof® monftror®defGripiiQ6.9r|^cif.icondp<gF^\ Rofarum differenti® 693. Ci-c ' Rumen quid / Rut® odor aliquos fugat ai4,bi ; , , \y - '■ ' S-\ . . ‘i' ^ SAgaeitatls hieroglyphlcum c Salex lapillo humano adquid3,i4.a« Salernitanarum mulierum natura 398*4? Saliua mulieris ad quid 313: gi - 1 Quadrupes paru®Gorporariu® cur Saliu® vires.3-i 3.e.3j[9.c* frequentius mohftra.appareant 35 x ,e. - Quadrupedes bipedes nati 5 2p.f. Quadrupedes tripedes nati 3 zg.f.g. Qu®fl.usvbifiat x8p.a. , . Quercus metamorphofis 200. a. Quietis, &■ motus moralia 2 5 5. g. Qmrinuspeusqui 2oS.d. RAbiei remedia ? 1 4..q- Radix andromorphos las.g.ieonijS, Radicis monftrof® icon 670.67 X, Rami monftrofi icon 672,. Rana caudata 59 ?.e, Rana in vtero muljeriagenitajgS.d* Ranarum ractamorphofis 196. a. Ranini f®tus cauf® 3.p9.e. Ranunculi differenti® 698.3. Ranunculi hos monilrofus 700» Rationis fedesvbi jsp.f* Regio quid pr®[kt 18 2. a, Regin® infui® Florid® icon 106* FvCgina prad quid fit 5 49 f* Regibus Quid cotmeniat 276, b, Regis finus Anrogiiicon 9p, Pvcgisquoniambec icon i,oS.. . , . Regis Cannibalof um icon i . 9. Regum Galli® & Ao^li® virtus 213 ,, h, Regum triumphantium confuetudo 234 b, Regnum vbi non fith®reditarium xq5 g. Religio foli & omni homini conuenit 39.g. Remedia vnde eliciantur 13 i.h. Renu m, dc vefi c® moralia 24 5 .h. Renum fitnsSi.g, Renum affeftorum tnora-iia 258.0. Renum fignamra in piantis joS.a. Reorum crura curolim frangerentur lyj.h? Res non naturales qu® 25 3. h. Reruin non naturaiium moralia 254.3» Reftitut® rc.ipubUe®f)mulacium 28|.f. Rex tragicus qualis 1 7 8. d, Rhetor 13 8. C. Rhetorum gehus ? 74.d. Rhizophagi populi vbi 97. a, Ridu£qu!dfit76.c. Rifus cur facilior in pueris 1 18» b, Rifu s admirandas 2 1|. e. Salfamentarioruto mofcg J73. d»f : Saiutationis/itus 9 5 .e» Sambucus mufeatella 664.4. , ^ Sandto ru m pedes quales 2 3 3 ,g* SanguisA anima quod dicatur 176.4. Sanguinis moralia 248. a. Sanguinis humani vfusin medicina 3 1 i.c. Sanguinis humani aqua 3 XI. f.oleum 3 xi.g.eli» xit ibidem fal ibidem puluis ibidem* Sanguinis humani vari) vfus 3 iS.a. Sanniones qui 76 C, SapientisA Inffpientis hieroglyphkum 1 5^'b* Sapientispr®rogatiua 270.1% Sapientis, & ftuiti exempium 279.e. Sapien ti® icon 3 3 5. e. Sardanapalus quam flatuamin tumulo habuev rit 124.4. Sardanapali mores 182.3. Sardanapali fimulacr um 276.4* Sardanapali mqrs 2 22, c. Sargi pifcis natura 2^ 9 g» Saturni, & Bacchi.metamorphpfis I95-|* Saturniculusquidi75 g. Saturni hmulacrumquale 2 87.11.28 8.3* Saiyfivbi vifi 24.3.1 Saiyii marini qui z6.c» Satyrdrumvari®Jeones 23.24.39* - Saiycornm fpedes 13 5*g* Saxonum mores 103 ;g. - Saxorum figur® vari® 329.0. Scala quatuor entium qualts lu-C. Scauri qui X 17 g. Sceleti humani fimulacrum in fymbolis 26 ?.h . Sceleton infantis diu geftacum in vtero * 1 8 .3. Sceieton humanum coronatum 27$. f. Seiopode^qui i2.d. Sciendi appetitus mirabilis 1. h, Sciiia in facrificijs a quibus adhibita 728.0. Scorpius in cerebrg genitus 1 2 1 .f. Scurra 1 38.4. Scutum Faucipum regionis Cuman® quale 3i7»h. Scymarum mores 102. 3- Sebum quomodo vitietur 120.3* Securis Tenedia 1 82.3* Secuii f®iicitas290.ds Secua* % I N Secundina quomodo fx|iellai(ar 1 1 3>^ S<gctesinar56ribusnata; 148.3« Semen fxcundvate priuatuc 567-g. Seminis anlm^quse ?93.e* Semidei qui habiti i6.a. Scmjhqmohetba 13 5. f. Semiramis ih Columbam i gji.f. Semones qui 3 34* a»] Senis bacuips qualis 178.3. Senes deponfahi <jui ibidem. Senes vbi honorentur 165. h. Senes cur non facili corrigantur 15 g.c. Senes cur cibo fatiati parum dormiant ibidem. Senum fupereilia cur crefeant 1 54.3. Senum matatio in iuuenes 197. f. Senum prudentia qualis 1 77.h. Senum fimulacra in fyrnbolis 2(55.c. Senedus in Bodrina morali, quibus denotetur 1403. Senedus duplex 70.3. Scpiicipitis monftri icon 4 1 5.' Sepulcra fumptuofa vbi95.c. Seraphim cur t)ci caput velare dicatur 223. h. Serici pondps quomodo augeatur i ac.a. Sermo quotuplex lor.f. Sermonis varietas vnde «o.c. Sermonis hierogJy phica i s 3 .h. i s 5 c. Serpens cum capite accipitris J4p.c. Sefpcntis bicipitis icon 427. Serpentis tricipitris mentio 427.h. Serpentis cauda comprefla icon 5 93. Serpeatem bipedem mulier pcpcrit^oo.a* Serpentem b» enixa ibidem. Serpentes in tntpotc humano geniti a i8>b. Serpentum mutuo (c mordeatiura iintU- erum 720. ' Seruus a manu \ 3 p.g. Serui vernaeaii qui Seroiempriti; ibidem. Serui condadini ibidem. Seruorum erymum ibidem. Semorum differentis ibidem. Seucntatishierogyphicum 1 54.3. Sexus abditus quomodo detegatur 120. d. Sexus ambiguirasin brutis 5 1 S.a. Sexum vtrumqi quis expertus J88.b. Sibyilas aetas 207.f. Sibyiias (lama 305. c. Sicula oialicresff tus bieipitcspcpercrut402.f. Siienih iignumin fliatuis loi.e. Sticnti; ii mulacra 292.4. Sileni qm 348.4. Silones qui 7 $.h. Simiarum raeiamorpholis 707.C. Simoncsqui75.h. Simulacrum ignitorum icones 722. Sinagoga quomodo lignificciut 23 2.2» Sinciput 8 5.g. Sirenes recipiunt alas ipj.b. Sirenes quae 29.h. Sirenes in parte inferiori aues ja.a. Si icaum nomina i9i.h. D E X. Sifyphus pumilio 39.C. Silis patientes qui 1 r4.d. Sobrini.&Confobriniqui ii.hi Sol oriens quomodo denotaretur 28o<d* Sol cur didus centimanus 1 49.f. Solis icon 289.C. Solis & Lun® hieroglyphicum 1 5 3 .g« Solis radi; cur vitentur i6i.g. Solis moerorum fchema 740. Soles tres quando vifi 744.6. Solftifi) hieroglyphicum 156.3. Somni hieroglyphicum i j 4.6. Somnium Galeni 1 5 a.c. Somniaiso. Somnia vt plurimum cuius fifitnatura; i ja.c. Somnus longiffimus 22 1 .g. Somni moralia 25 5 c. Somniculofi hieroglyphicum 15 5.f. Sordes humanse ad quid 3 i3.g. Sorores vnd^e dids 1 1 i.h. Spadonis ctymum 1 32.0. Spadonum, & Eunuchorum difcrimen‘5 x x. c. Ipeeics tertia qualis 44 5 .h. Spedacula Romanorum quot 3 16.€« Spei Hmulacrum 2 7 3 .g. Spermatophagi 75 .e» Specmatis vires 3 1 3 x. Sphynx in quo genere animalium 3 6 i.f. Sphynx triformis pingitur ibidem. Sphyngis fimuiacra 294.4. Sphynges megaricae quae 348.4. Spohh vira qualis 1 8 a.c. Sponfi,& fpoRfas moralia ayo.c. Sponlam fax accenfa prasibai 1 50.8. Spuri; vnde didi 1 1 i.h. Spuri; hieroglyphicum i jy-e. Statuamquismeruccit 3o3.e.f.g. Statux xnese intns caus ad puEones facriffeaR: dos3i6.a. Statuae regionis Hnaram icon 304. Statux in antris qux 3 oo.d. Stauire qus hodie Romae vifuntur 303.g.|Fi* Statux iine manibus qu ales soi.f. Statux viginti ancillarum joi.g. Satux humanae e Coelo cadentes 146.8« Statuarum cur varij gcftus joo.d* Statuarum curtanta varietas 300. c. Statuarius csecus operatur 2 1 3 .g. Staturae humiiis & procerx caufa6o6.a.b* Stellionis metamorphoEs i93>h StclIacorruptibilisqux723 h. Stercoris humani vis medica 3 14.3. Stercoris humani aqua 3 14.C. Stercora bubula pro lignis 1 0 2.a. Sternutationis moralia ijy.f. Stomachi concodio quo tempore abfolua- rur yi.f. Stomachi partesSi.e. Stomachi hieroglyphicum 1 55. h. Stomachi moralia 245 e. 2 s 8.2. Stiumarum remedia | i i.h. Stcuthiopedesqui i2.d. ' Saups I N D E X.’ Stupa€urfeniaiHEni!cturi7S.a, Stultorum Baagifter quis I79*f, St ohi tias genas mirand um z 2 1 ,g, i ' Sublanarium ordo 716,3. Sudor eur poiius d eapite quam aliunde exeat l6C‘b, . . Sudori sjbumani virtus 1 1 j.g. Sueuorum facrifida loj.h. Suffraginesqu® partes7S,b. Suffi agiofum ferendorum ratio i76.b. Sugillationis remedia 113. f. Suis marini monfteofi dcfcripiiojji.g.icon 355- Su perbite hieroglyphieum 154.C. Superfetabo quid prasftet 66 a. b. Supercilliumcenforium quid i7o,c<> Superftitiofi qui 170.C, Sur$qu$ partes 78. b. Sutura|coronalis qua ratione inueftigefurdyig. SyluaniDeiquizd.a. Symbolum Innocenti) noni Pontificis maximi a^y.e. ' Symbolum Hieronymi Columnas 361, c* Fabi) Cun^atorisibid. Henriei Primi Regis Lufi. tani ibidem. Ftelicis Salerni Principis ibid. Symbola cum figura capitis 26o.d. cum icone manus i .e. eum figura brachiorum ibide g. cum figura cordis ibidem h.cura effigie pedum ib^idem . cum fimulacro luuenum 26 z.a b.cumpiftura virorum 262. c.d.xOj. pafiim cum effigie Herculis 2 63 .h.cum ico¬ nibus hominum , & aliorum animantium 264. a b.c.cura iconibus fenum, & muliei nra 265. e. fi g. cum pluribus hominu fimulacris 266. b.c d.jey.c.f, Symerria partium humani corporis 67.3, . Synnga in arundinem SyronesquU29«ef ■ TAbelari) mexicani cnrfus 2 ly.g, Tantali pidma 294*2. Taprobanze mores lo^^g, Tartarorum mores 1 02.3, Tata nomen $quiuocum 76.d, Taurus pedibus equinis 5 73 .e. Temerari) vitium I71-2» Temperamentum hominis 70,3. Tempe ramentu m ad iu ftitiam quale 7 1 T. Temperamentum hominis ratione regionum Temperamentum temperatum quale 7i.e, Temperamentum ad pondus7i, fi , Temperamentum partium humani corporis 72.3» Temperamentorum numerus 7 i.fi Temperantia quid pr^ftet 1 1 7. n» • Temporishieroglyphicum t57.e(. Temulentia quid agat i i9.e. Terra fine homme quid 23 8.b. Terroris rmialacrnm 297.e, Teffium etymologia 78-a. Tefiium defe^usA muUipIicatio 5 n.g.b. \ Teftudo alata in fymboUs i66.d. ‘ Tetis,& Achilles i6ji. e. Thales quis £79.e. Thebanorum '’ .iUSBquales 276,«.’ Themis Dea qu£E 277.f. Themidis fimulacru curfimuIacfQ loili$ad* ditum237.g. ' Theologia qualis 2 54. c. Theologorum veterum raosypyth» Therfites quis fuerit 449.e Thefauri inuentio 3 1 8 .b. Thoracis Kmites 76. d. Thoracis offa quot 79.h» Thoracis partes 8 ©.a. Thoraeismorbi 124,3. ’ Thracum mores loz.b." Thuris arbor i9o.a. < Tilias metamorphofis 200, a. Tine® remedia 3 14.0. Tithimali ctymum 686.C. Tithimali fpeeies ibidem. Tithimali cupreffini monftrofa icon 689. TomaculaTj.f* Tqmotoehia quod remedium 12 8.0. Tragopogonifpcciesdse b, Tragopogoni monftrofa icon fSS. Tribades qu® mulieres 84.0. Trichiafis nomen ®quiuoruro 1 23.h. Tricipitium quod 3.j.7.g. Triuitas Ethnicis infinuata aSy.g. Triorchisbefliaqu®3 48 a. T riticum cu m faiiua quid pr® ftet 3 1 3 g- Tntauus qui iUif. ' Tritooesqui26.c.'- Truncus io hominequid yS.d. Tubus opticus 7 io.b. Tubicen 139 g. Tumorum dfffercnti® 1 26.a. Tumorum moaiia 25 p.g= Tunicarum m vtero genitarum figurari» Tunicarum mores 102 .a. Turdi furdiias 17 i b. Tybctisfimulaemm 2 9^*c Tympanum in aure quid 7.95. Tyranni mores 5 VAcca ofto pedibus nata 5 3 9*b. Vacca ferpentem enixa 6o®.b. Vacca duos f®tus humanos enixa 6oo<c» Vacca imperforata viuit azo.a. Vaccarum monftra4r^'*ti.4S3*§* Vacci) Valemd inis tutela 1 3 ?-a- Vari qui 13 7.g. * Vafa genitalia mulierum 82*3. VafafpermaticaqusS i.h. Ven® Aon® orificium ofieum 8 o.b. Venarum moralia 247.h. Veni® hierogiyphicum 156.3. Venenorum differenti® 260.C. Venenorum moralia ibidem. >4 ^ INDEX V^cncflat? animalis idos remedium $ 14« a* Ventorum fimulacra zgs^c. Ventorum plagjefeptentrionalis icon T04. e. Venter auribus ca-rere cur dicatur 17 5. f. Venter anim» qualis 154, d. Vcntres.in humano corpore tres78.d. V entris inferioris partes So.d. Ventris infimi morbi Ventris my ftiea 3 3 a.a. Ventris forania 15 1 g. V entris hieroglyphicum 1 56.3-’ Ventris morborum moralia 25 8. c. Ventris praua conftitutio 5os.h. V entris monfirofi caufse s 1 8 . b. Ventriculi regio qualis 9i.h. Venus vnde orta ipi.f, Venus in pircem 19 3. e. Venus cuf genitrix didasStSat Veniis nefaria an fit caufa moaftrorum 44*5> g* Veneris hieroglyphicum 254.C. Veneris icon 294. a. Veneris icon Cupra teftudinem ayjl.e. ^ Veneris oeftrum quale 84.e. V enerem cur homo femper appetat 1 5 8 . d. Venerem maCculam cur Colus homo Cedetur iSSd. ^ Verboruna VIS3 1 4*d. Veretrum cur ficdidum 78.3. Veritas in puteum demerfa xyjtC. Vermis monftrofi icon 1 19. Veimesin capite geniti 1^3.6. Verminationis moralia 259.6. Verpaquidyg.a. Vertebra; quot 86.C. Vertumnus Deus 208. c. V eruex odo cornibus42 4.dr Ve cfuca naturalis qu£B ixp.h. Vefica m homine duplex 8 i g. V efica; fignatuia in plantis 308,3. Vefica: Comma lyi.h. Veficaeiuilias pto loculis 170 a. VeCpertilionum metamorphofis 19 1.6. Vidoria in monetis cufa 3 82.d. Vidoris nauaiis figura 2 84.^. V idonre confiiio partte fimulacruitt 2 8 J.c. Vidima humana , quibus Dijs immolata 315» f-g.h. V igilias annuas qui pafli fint 123 .g. Vigiliae longifli mae 2 2 1 .g. Vigilia: moralia 25 5. f. Vincenti j Tanarij mentio 5 oy.g» Vinum abhorrentes 2 1 4.d. Vinipraerogatiuae 254.d. Viperam mulier peperit 598. d. . Vir vndedidusj.f. Vir in myftieisquid 23S.g. Vir Deiquis 2 3(J.a. Vir iuxta cor Dei ibidem. Vir indutas veftibus albis ibidem. Vir dolorum 2j<5.b. Vir rixae ibidem. Vir dextras Dei ibidem» Vir pugnae ibidem. V ir equitans equum fangnincum ibidem.^ Vir pugnator 23 6.C. Vit vnus ex aere fugiens ; bidem. Vir pugnans contra fratrem 2 iij.c. VirvnnsperCequens mille ibidem. Vir linguoCus ibidem. Vir teftieulis auulfis 23^.d. Vir qui non erat vir 2 3 7.e. Viri armati icon in fymbolis2tf i-g. Viri eataphradi in acre vifi 72 1 .6. Viri Anathoth 2 37.f. Viri duo portantes botrum 23 6.c!. Viritresibidem. Viri quinque 2 3 7.e. Vir j fortes Cexaginta ibidem. Viri mille in monte Bethel ibidem* Viri exercitui? ibidem. Viri virtutis ibidem. Viti diuitiarum 2|7.f. Viri luda ibidem. Viri Niniuitae ibidem. Viri fangumum ibidem. Viri fexaginta apud Athenienfes quales 28|.c. Viti a faeminis animantur 165. h. Virgili; ftatua vbi3o3.f Virgo fignum crelefte ?9P*g. Virgines'^vbi immolat* 3 ly.g. Virgines vcftalcs ob inceftum puniutur 147. c. Virginum flos quid fit 8 4.d. Virium robur admirandum 2 i6.b. Viriplaca Dea quas 294.a, Viriporeiqui 397.g. Virtus nutriens quid operetur 444.d. ' Virtutes per quas paries humanas figurentur 351 f.' Vifio reftituta 148.C. Vifio cur varia 160 d. Vita humana cortiedi* alfimilatur i68,f. Vita humana inftar careeris vnius diei^ibidem. Vita humana theatro aflimilatur i66.a. Vit* humanas longitudo i74*d. Vita gratias 2 5 4- a. Vitam qui iterarunt xzo.c. Vitelij patina qualis 73.h. Vitia hominis 11 8. a. Vitium dicitur monftrum^io.b. Vitticusqui 1 i2.a. ^ Vitulomonachus monftrum 371.3. Vitulus humano capite 43 3 .g. iconj43 j. Vitulus Cex pedibusnatus 539, h. icon 541 . Vitulus fepfcm pedibus natas539'b-icoa 54t;-. Vitulus odo pedibus Bononi* natus 545.6. Vituli fitus in vtero 5 2 5 ,h. Vituli bicipit!Siconcs4a 1.222.423. Vimli bipedis iCon 5 z6. Vituli bicorporisicon 616. Vituli bicorporisali* icones656.6j 7. Viuere.&conuiuerequid 5 so.d. Vlcerum differenti* 126 a. Vlcerum licmedia 3 10 d. Viceris eancerofi pr*fidium 3 1 «.b- Vlmus I N Vimusmonllrofa 6^6.3. Vlyflcs fodos recuperat 107. f, Vmbiiicus vnde didas 77.6, Vmbiliei iomniais j.g. Vmbilici moralia «4.0 b. Vmbilici myftica a 3 ? b, Vmbiiici huroani vfus in medicina 3 lo.d Vmbilici fignatura io plaotjs joy.h. Vngari® mores 103. g. Vngucnmm anaiarium qoalcj lo.c» Vngucs quales 9 i»g. Vnguisadamantinus 23 i.a. Vnguium myflica 23? a. Vnmerium quod appelletur 39(5.b. Voiaqu^77.h. Volas moralia I44>d, Voluminis Andquorum icon 94. Voluptatis Venereae fedes 245 h. Voluptatis hieroglyphicum i56.d* Vomica laborans obitet fanatur Vopifcusqui I37,f. Vox humana 66 a. Voxartieulata qua5 66.bf Voci$ mora{isdodnna242.dr Vocis mutationes tot funr> quot animi <$6.b. Vpupc metamorpholis t96.d. Vrbani Odaui PontiOds Maximi metio jjp.f. Vrina puerorum ad quid 2j4.a.3i4.a. Vrina per anum reddita 1 34.d. ,yri09 maxinaa copia breui temporq ireddita ia4d. Vriuf potus famem fedat a i y.h. Vrina: vfus in varijs 105 g.
Viinf huwaAf vi$ mc4i^a | i|.b.
D E X. Vtinatonira mos 173.8. Vrna terebrata aqua ferte quid fignificet g« Vrricarum varia genera 67 j.lg.h. Vrticc monftfolg icon 679« Vteri cumorificiQ extenon» dc vansadh^cen^ tibus icon 82. Vteri partes 83. c. Vteri fitus ibidem. Vteri internum oftendentisorifidumicon 83 Y teri pa r res compoli tx S 4.3. Vteri icon eum f§tu imus fito 85. Vteri etymologia 86.b. Vteri fedio fine vitae diferimine ija.d. Vteri myftica2|2.c« V teri fignatara in plantis 3 o8.a. Vteri aiiguftia quotuplex 474 d. Vterusanhabeatcellas 382.b. Vterus lapideus io muliere 2 }8.a. ytilitatishieroglyphicupl i54.b. Vulcani artificium iSp.h. Vulcaniimago qualis 293 g. Vulnerati fagitta cafuspulcherricaus 12|. g* Vultus etymum 7d‘e. Voltus monftron caufas 461. f* Vulua vnde dida 78.3. V ua: monfti ofx i con. 6^8» Vxor improba quidpraeftct r49.b» Yxoran ducenda Vxoris conditio 18 Yxoresviuap cum d^fundlis maritis repuli^, -loz.b» Z Odiaci figna 141.6. l^odiaci fignoium facies |co.a, FINIS. V Menda fic emenda , Pag.i. g. delifeare I. delineare, pag- v f. excrutior I. exerneior, pag 3 . in tnarg oceuloriim 1. oculorum, pag- 1 «r effigiat l.cffigiaca ibid.Qnouallel eoniraile.pag 19 e-Cinnamij LCinarninij. ibid. iii margine Pupih Cinamij Lpopuli Cinna- minij pag.i^. illelil iHxli-ibid in margine arrnorurl.anuorum pag e. vmbelicutis I.vmbilicum pag.z^.h. Syre- nes I. Sirenes, pag j r. in margine Coimographus l.Cofmographis pag.j6.d magnitudinis l.magnicudini, ibid. quem magnitudinem 1. qua magnitudinem pag ^S.d Pygmeosl. Pygmaeos pag.;9 e feptenisl.iepcennis. pag 48.a^gi- !i;I /tgidij. pag.vi.h.<ierfnagnial Qermania.pag.s(.g Ouglielmum l.Cjulielmum ibid.Sxaoi.Saxo. pag. 53 in mar gine periculififlfimus 1. periculofiffimus pag.70 b quam lexcsel. quafi fexrae. pag.gz- a. medula I. meduiia. rag 7i»c> Achilisl. Achillis pag.7 t-a vefcerentqrl velcuntur pag.8 i.e pyloron i pylorus, pag.84 iu margine Tribades mulier I.Tribades muljeres.pag »7. in margine riyophagil rhizophagi ibidem Mixicanus l.Mexicanus.pag.iot a. exficcatis lexiccans pagn9 5 e ncedicl. incedit, ibid eriique tiim I erifque m. pag 119 h vc(limen»orum cultum 1. ob velli- mentorum cultum, pag.tn.b crepidos 1. crepidas, pag n? g lugophthalmial-lagophcalmia. pag-i z6.a releccapit 1 refecauit.pag.tj^,g hmiliter m marg.phyfionomiam l.phyfiognQmiam- pag i ?5.g. Sajonum I. Saxornm, pag-i jy f. Aggripal Agrippa.pag.i 47.craffata 1 graffata. pag 1^6 item in margine Hippocrkal.rtypocrita pag.igc.d.Phyho- gnonomisl Phyfjognomis pag 171- 3 Syrenaruml Sirenarum.pag i7i.d.tn margine Agia! ad agia. pag.i^^-d.mife- ricordia: Kraifericordia.pag i8s.a.Phetontis.I Pbaecontis. pag.i87«h.hisl js.pag.iy^.h Syrenes l. Sirenes. pag.i^s g. -Deolida.! Deoida. pag.zz^.a. Igitur 1. legitur, ibidem perficilti 1 perfecilli. pag. z 3 4.d. geminantia I. germitiannau.. pag.i4i.e,phyfionomije l.phyfiognomi® pag.z4«.f> in margine olTa.l.QlTium, pag.i ^i.d referebatur 1 prarfercbantur, ptg,z^i,f eparl. hepar- pag- 149. f embla 1. emblema, pag. 1159, h. in verfuipfe l."ipfl pag.z7o. a, pungitur i pingitur. pag,t74.d. in margine Afrhili 1. Aefchili. pag.i74- d. in verfu draque 1. duraque pag. 189 g. ollendiur Loilendttur, ■ pag.i99 C. In marg. Adromeda | Andromeda. pag.s ij e, affignat 1. affignant. pag.? 1 j. h Lacundar 1 iartmds. pag, 3 * J.g. in marg, fibi facrificant 1. vbi facnficantur pag.? to.c- Phattontisl. Phaetonris. pag 3 ? 7.5 enea I. anca-, pag. 349 g. egre l.;Bgro.pag.j8o.a. iffu 1 iuffu pag. 3 98 d partiantur 1. patiantur pag 14 a. Septicjpitem 1. Sepeicep^s. p2g 41 f . polycoras 1. polycer&s- pag 461 h. in marg-Baeci 1- Bacchi pag 463 Bracchi 1 Bacchi pag. 47 4 c, ic 1 led. P^S 47 5.f.Tygres vifos. 1. Tigres vifas ibid milies 1. miles, pag. 479 e panitus 1, penitus, pag. 51 a g FinzeJioJ. Fin- cefio pag. S43 h. & S4iS. Aelurogano I. Aelurogono. pag.i yx.d. in raarg f?cus L factus, pag.dat g, led llaturanv-' i. led de flatura ibid infoliwm {. inioljta- pag 4<g.e. in marg- monflr®fus hmbnftrofa pag.673 .g in marg ligni |.|jgnj, P«‘f«7a7.duoI.d»ar, ) . ,5 . > . ;,bn- h, •}::
.-
■y . . /r. ■<5sevftcf^ "* •'

• , 1 r|. . 4 .r- % » l - *- '■ r* - . ♦, '.!: , '? . :,.5; ' ■ ' ‘ • .n-iy-i-' '■ t ■ ' ■ ; , i 'j '.-Xy, ', ■■ . ' ' ^ -V. '.. . i»i'’ ri T i'-' • • • -■■ ,, ■ •‘■ i '■ yliiy i. .suti'.-: • / •’■ .£ i »■' * V r *.*j •' y.-r/.Ii': ■ .’ * ;t i' : '‘..f 'yyj.: ,-.-i ='i:q . ■ ii.'. . i ;';!- tl' .' ■/■'J'! p ; .1 ' ; .n^f' ^ ,I rt:W. ■ ,. t,. t » ■■; .,m;" ( t-c ■’ , . r.n:3'J^. ■«■/.! f.y • .T/ • • W » . ■ .3r/ : '•T' • ■■>1 f-i a ■)!; :
[i,.-; -yisihr
' ' . ‘J ■ »( ■. M Ti ... /. J- ..
( > .1
' ,y ■ ' i ■-.■'■ ■ ; '■ ■ : -J-- irL’s:T r»'or'i . .. . . i,( .'1. :.;,;!iU;3 r. j-.i.' 1' -yr,' - . .'1, i . • • • . . ::<i tA ’ xhc’.. ■ ■ ' ' ‘ .1 . -{i' .i
%• ?r,- ( i' '11 V.V> -i ^ ^ f"!

'v -.'f ' 1 ; V -U.
f: *■; 1 ru .tvf < - ■ '
i ..'• .'i .'-vjrJ r,i .3 t .! rrcj”. r:f s - 'i > . ; ■ x ! «•»^3 c . '• ■■■v, : '•■ ■ ■ -r. «f 1 ••ii ■ Ayf. 'T f "t ;■ . . : - .v’ >- • ■ • ,k'r l.f‘' • , ; l ti ' '* .t ' ' ■'"■ i. . -i'- '■ ■b*'- J. 7 i. ; - ' ■> ■ .V.^: ■ f. . ■ 1 i V ' ‘‘ll ■ i *. • V. ^ . I AGCVRATISSMA HISTORIAE OMNIVM ANIMALIVM* Qux in Voluminibus Aldrouandi defiderantur. BARTHOLOMdEVS AMBROSINVS in Patrio Bononienfi Archigymnafio Simpl.Med.ProfelTor Ordinarius, ^ , MuPei Illuftrifs. Senatus Bonon.necnon Horti pubi. Prxfe^lusfummo labore collegit . 'MAUCFS liA-I^TmlVS "BETt^NIA ’Bl‘BUO'TOLA W^OWEVSIS proprijs fumpti^us in lucem edidit^ . l BO N O N I Typis Nicolai Tebaldini 1642. Superiorum Permiflfu . f ILLVSTRISSIMji^ ‘ BONONIENSIS R E I P V B L> SENATORIBVS BarthoIom$us Ambrofinus F. poj^tm , IlluHrip» Sinatorefy Inter ili a'); Hr<e benignitatis hneficentl^ argumenta ^ quibus quo¬ tidie yeflros ^iues^j^prce fertim ^iniflros pro [equimini ^ illud poHrewo loco reponere , dum me omnium minime peritum non modo cujlodite 'yejlri Alu[t$i^a,vfj!.aro(pi\etziu* dejignajlis^fed etiam mihi tot j tantorumq; operum con-. dendorum , perficiendorum curam demandaHis.Quod poflea munus pro ytribus exercendum aggrejjus 3 quam ytgili fi udto^^ quanta fedulitate pr^- fiiterim j interdiu 3 noEiuque huic inutgilans mefjt inarrare non eji opportu* num : quia nunquam talemyirium mearum imbecillium folkitudinem in hoc opere confumerepofum^ quin femper maiorem Jllujirifjima tantorum Patru. humanitas non mereat^ Sed animus meus hoc identidemyerjl culo recreatur. Si defint vires ^ tameii cft laudanda voluntas. Itaqt hoc tantum annuo, quod nudius tertius in 'i^eflro du yerfarer Mufceo] '^aHum hiHorice omniu animantium intuens pelagus jmultas Icones omiffas^ hifiorijfq; minime infertas animaduerti^ ^uare id admiratus 3 tum ne per^ petuis obruerentur ten^brisy tum yt yobis in obfeqmofos pergratis morem gere-, rem: iuxta illud Z^irtrilianum» - ' o ' EC bene apud memores veteris flat gratia fadi J A 3f £x li.4.Aen. verf,5ip. % \ r ^£xTconilm colUBis- hac Paralipomena hijlorta cunliontm animalium ^accurati fj^ma^i ahomnihm Hudiofes expetita concinnam y eadem yefiro domini y quaft lumini ohtuli » nec immerito i fi c enim ye^rum campum y '^uem olimmihi deditis excolendum , nmc yeprihus expurgatum ^ femith reclufumy ^ multis Ittcuhationihus cultum refiitm ^ feupotius jiores in hot fertili^ Z^ am^no leBos agroqua/l in fafckulum compofitos yolis olfaciendos reuerenter porrigo, "Pergite yos yefiro patrocinio me fonere^quem olim ad hoc munus ohemdum tanto fufcepiHi^ ardore ZJalete^ felkesyimte * ^ononi^eCaLDecem^rh ‘PARALIPOMENA ORNITHOLOGIAE t HM Ornitologia ab ErudieilTinio vifo VlyflTe Al(irouado in trespap tes fuit diftributa, in quarum pruna aues rapaces, tam diurn»., quaoi noilumse recenfebanturj in fecunda, praeter aues graniuoras, nempe gallinacea generti jcolumbas, pauones, phafianos, fimilcfq; aliasjill? etiam, qu:e vermibus vitam fufl:entant,necnon pamphagae numera bantur ; in tertia demum quorquor aues in aquis fe mergunt, vt anferes , & anates, & qucccirca aquas, pabuli gratiaj femper verfantur, yt Ardea*, & caeterse huius ge- 'p neris, collocabantur . No&in prjefentia, hoc feruato ordine, pauca addemus, quK partira ob multitudinem iconum ,qute in Mufasoolim AIdrouandi,& nunc IlUiflrif- fimi fenacus Bononienfis feruantur, partim quia , maturius Author non obferua- uerat, rypis non fuerunt mandara . Primitiis proponimus fpedandum ,& confiderandum Ledori vnguem alicuius auis rapacis, qui in mufeo adhuc diaphanus confpicitur. Hanc enim iconem Le- dor contemplabitur, num ad diurnas , vel nodurnas aues huius generis fpedare pof2r. ^ S?n hic vnguis ad rapaces aues diurnas attinear, aliam , atqj aliam iconem adno- ^urnas pertinentem exhibemus; namq^/iguram Periophthalmij noiJiuse, huc Vlu- necnon ommiliabebit iedior, & medicabitur. P4mpha^§ dites „ Jues rdfd* ces »g^ar- diur-^ Vnguis rapacis Auis . A 3 Nolu- I 6 Omnium Animalium Periophthalmion Nodua: . Ouum Noduae . ■ S 1 ParaliponenaHift; 7 Nolumus pr^termltrere icone Accipicnscapife,& cauda nigri, Cfferis vero albi, fi tamen hoc anima! in rerum.narura vcrrarur de quo valde dubitamus, quandoqui¬ dem hicc icon obferuata fuit in tabula Bcrnbi fupra caput Apollinis effigiara,ia qua tabula multa» alieC auesmonftrifica: fuerunt delineat» , vc in Hifiona niondroriuTi axplicauimus • 0' I i j^(fuUa ad duva^ium^ Venath sia mantu fer aqmlau €&rmgems yfm m me- dkraM » & al§s, 'Ams vea- umm » S Paraliponena Hifl:. DE AQVILIS. Erpulchrunij & regium Aquiise genus corona, vel crifla nigra red/mi- tum per Indiam vagatur,quod incolse Yzquauhdi nuncupant, toftro circa radicem luteo, deinceps nigro , pedibuspalJidis,vnguibus ni¬ gris, cruribus , & ventre ex colore ni gro , & candido permixtisjcollo ^luo5dorro,& cauda nigris ,atqj fafcis . Haec Aquila magnitudine vulgarem aequat Arietem, magna audacia , &ferQcia eft pra?dita , iraut hominesa cicur etiam fa(3:3,Ieui de caufa adoriatur rraitefcit tamen, & aucupio, inftar aliorum Accipitrum, quorum videtur fpecies, famulatur. Aquili albje, prseter memoratas a Dodiffimo AIdrauando , vagantur per mon¬ tes vitra regnum Malabar, per mille milliaria ad regnum Mornii, quod nemini e(^ tributarium, & fcrpentibus in conuallibus illis verfantibus vefcunfur. His Ineo- Itein venatione gemmarum,& praecipue Adamantum vtuntur; cum fn montibus hu¬ ius regni multi Adamantes generentur . Idcirco poft pluuias multi homines egre¬ diuntur ad riuos aquarum de montibus dercendentes3& in arena aliquos inueniunt adamantes. Sed quoniamplurimiadconuallesinaccelTasab vndis conuehunruri teftiuo tempore homines afeendunc montes, &in illas valles proijciunut recentium fruUa carnium , Aquilis albis.arpidentibus , qu^e poftea ab ipfis in montes fuhiata nonnullos adhterentes habent Adamantes. Aduertunc igitur , quoaues fublarara portent carnem, & accurrentes Ilrepitu Aquilas abigunt, & lapillos carni adha’ren- tes colligunt. Sin Aquili proiedam carnem in conuallibiis comederintjobferuant diligenter locum, in quo nodu Aquil;^ dormiant,^ mane ab excrementis lapillos didunt, fi quos vna cum earne deuorauerinc DE AVRIS.SIVE AVIBVS Venmrum k ' VIS eft quadam apud Indos>qu;e nomen 34(lC^fus quamuis aurae vi® lentiam , & ventorum impetum meruit In Iqcis maritimis vocatur ZamurOjPeruaois SuyunujMexicanis TropilloriiCoiulni videtur ge neris, Sema^nitudiae ad Aquilam ^ccdir,colore eft nigro, vngue ad , uncQj^.atro, e f ircojroftrojnft Pfitaci, fronte depihySc cute pii catili obted:a,necnon raris, & nigris pilis circumualliatajMcirEicinacarndj ^^flercorc humano, &!aIijsfordibus \'efcitur ' •'* ' In arboribus, & rupibus huiurmodi aues pernot^Iant, fed mane ad cmitates aduo- lantjSta locis eminhntioribus diligenter intuentur plat«eas,vt quicquidimrnundum, & exangue inefeam fumant.PerfpicaGes enim funt,prtepeces, & mirifik ntij^neq; enim vociferantur ',neqj canuot , fed quoddam leue murmur edunt. Hernandus authorefl ignotae effe originis, locus, vbi nidulentur, &fbbolem alant,ignqre- tur ; tamen in fifigulis noua? rlifpania? angoHs funt frequentiffim^ . Nihilominus Acofla rcriblt eorum pullos effe albos , dc adolefcentes coruinam nigredinem adi- pifei, &odorisefFe ingrati. G inis pennarum ortum pilorum coercet. Caro eftur ad morbum gal licum expugnajjduni j llercus hauflum in aliquo liquore, melancho¬ licis confert , & cor Sole exficcatum fuauiflimum fpirat odorem , Quocirca buiuf- modi aues in aliquibus Prouincij?, lege lata ptEna,non interimunt ur , _ ^ Aliaauiseft Cozcacoauhtliab Indis vocata, & regina Aurarum , fciiicet earum effe perhibetur , qua§ Mesieaai Auras , nempe Y entorum Auea nominant , Mexi- I r Omnium Animalium 9 £ Prouinci^e efl: indigena, hancq; nomenclaturam fibi vindicauifj quoniam ma¬ gna vi refiftcns ventis , ijfdcm fedibus pcrftct immobilis' . Magnitudine Gne- fias adaquat Aquilas , Tot^uoi corpus, pra?ter coHum, & pedus,ex nigro purpura- fcic . AI« fubtus circa exottummigrse, caetera cinerea, defuper vero mixtim nigrje, & nonnihil ad purpureum colorem tendentes. Crura rubri funt, vngues vn- ci,rollri extremitas Pfitacorum aemula, alba, caetcra rubicundo colore infe^a;nariu foramen eft amplum, oculi nigri, iris fulua, rubrae palpebr;» . Frons fanguineo eft perfufa colore , rugis plicatilibus cxornata quasinftar galli pauonis aliquando ex- ^ . plicat, cum pilis quibufdam raris' , &nrigris . Cauda eft Aquilae inferne cinerea, fo- risautem nigra . yefc4tur,&ipfa morticinis carn!bus,&.ftercore humano, deinde an guibus, /acerris, & muribus, quibus in dies infidiatur . Indi plumas huius auis vl- , ceribus adrtfouenr, & carnes.eiixas,perdurante hoc alfeisftu , necnon in profliganda lue gallica faelicitervfurpant , ^ ^ D E A y I B V S P S I T A C O. • > -■ 9 ■ congeneribus.. X Moluccanis infulis quaedam auis Noyra nuncupata in Indiam defer, tur , quse Pfitaci faCiem aprime exprimit:, & cantum etiam imitator, nifi quodpennis rubicundioribus eft veftira',&caro pretio venditur. Praeterea hocpccu liare fibi vindicat , quod altorum fuorum capita , ’ aures, nares, & vultum, lingua ftudiose,more Canum, detergitiitauc his gefticulationibus Dominis fuis non parum obledationis afferat . Pr^ecerquam- quod vario , & amoeno pennarum colore alios Pfitacos longe fuperat , In^Chiappa 'quoqj aues qusedam, Accipitres flijuiatiles nominat? verrantur,mon. Aecipitrei ^ ftrofte quodammodo pedibus videntur ; cum horum alterum anferinum, & alterum flumafUes* ■ squilinnm habeant ; etenim dum altero innatant , altero prjBdam rapiunt.
DE PICIS.
HV^dam auis a fedando, & diflipando capitis dolore Picus falutifer fuit appellata, merula eft maior, roftro longo , & nigro , fed inferna parte breuiori, vertice, & toro fere collo defuper rubieundo,infernis pieus falu-- partibus prorfuscincreis,aIis autem, &dorfo nigris , fed albis lineis tifer, tranfuerfis variatis. Frequentat agros prouincia: Totonacap£e5 & ad Pici genera referri credita^^ cum arbores roftro perforet . ' • H PlumJE capitis rubefeentes applicata», capitis dolorem leuare feruntur: fiue id a fignatura retulerint , cum in vertice capitis huius auis emineant, fiue quiaexperi- mentndd comprehenderint . Eft ibi alia fpecics*hums auis,qua? Picus imbrifoetus indigitaturlingua vernacu¬ la Quatotoni , magnitudine Vpupam aequat, nigro, fufcoqj colore variatur . Ro- pieus im* ftrura,quo arbores cauat, tres digitos eft longum, firmum , & candens , fed inferni hrefms . breuius. Caput eft paruum,pluroifq; rubris contedum, & decoratum crifta rubicu- da tres vneias loiiga, at in fuperna parte nigra . Ab alterutrocolli latere fafeia ni- ^ra ad pedus vfqj defeendit. Pedes, & crura fune liuida . Non longe a mari auftra- li degitsin cxcclfis arboribus nidificat, cjGadis,& vermibus viditac, & tempore im¬ brium in prolem incumbit , vnde nomen fibi comparauit , DE A 10 Paralipomena Hift. v OE NOCTVIS.ETVESPER. TILIONIBVS. Vftisin «■ bh\. YefpertUio vum Referi- Caf/ns fletis mfdiSy 0(5iua canora eft,ChicoatIiapud Indos vocatajqu^emagnitudineno- ftratem ^quatj roftroeft longo, tenui, &puno, necnon ticnijs iux- tavfrumq i oculum luceis,& obliquis. Inferiora corporis pallida funt, nigris quibufdam plumis circa collum interfertis. Nigri ei funt ocu¬ li, iride lutea . CsEtera cx fuluojfurco,^ cinereo permixcafuntimon- tofa colit loca, & in vimineam coniedta caueam non mediocriter garrit, vnde no¬ menclaturam acquifiuit. Facili alitur negocio; quia pane, vermibus , ^ alijs buiuf- modi rebgs vefeirur., Ca|idia,&frigidis regionibus comprehenditur,& nqn infua^ uepreebet alimentum. Nonnulli a No(Jlua vulgari Chiaquatotol appellant, quo* niam illa non minus fit auguralis , Vcfpertiliones occidentales grandesfunt , icauthorum nonnulli pedalem lon^ gitudinem fuperent, duris, & longiufculis pilis prajditi, color efi diuerfus: nam qui- bufdamexflauo eft cinereus, aliorum eft magis fufeus, & nonnullorum fpadi^ ceus . Alarum partes corpori proximiores pilisTunt tetSce rarioribus , earumq; fu- pina pars magis, quam prona. Suntautem ala? fefquipedalis longicudinisj lati¬ tudinis odo V ociarum : quamuis in aliquibus fint breuiores , & anguiliores ■, ficuti vicifiim in afijs latiores, & longiores. Color alarum exfufcp eft cinereus, fumma fincrularum alarum parsofficulum duas v.ncias longum continet, in acutum , & cur- uum vnguemdefinens , quo arboribus adherenti fimiliter ab extrema ala vnguis minor , & vix eminens pendet . Duas habent aures fed par^s in comparatione ad magnitudini, & cra/fitjem ca- q picis, extima parte anguftas, & in mucronem definenres. Kidtus nonnullorum ob- tufusjquafi ridus felis obfetuacurjaliorum vero pblongius5& ad vulpccul» ridum accedens. Demum in fuperna mandibula vtrinqj feni, & in inferna fepteni funt dentes , quorum anteriores capteris fu^t [qngiores,& candidi . Crura binas vncias longa, pedes parui, & femiunciales , qui in quinq; digitos binis arficub‘s integratos diftri- buuntur, quorum finguli in magnos firmos, acutos, curuos,& nigros vngues defi- / nunt, ijsfimdes,quinietnbranaceisalis ine/Te re tulimus, quibus de arboribus fe fu- fpendunt, Gomara , sn fua generali Hifioria , horum animalium magnitudinem prgdicat, fed eorum faciem non deferibit , folom addit elfe animantes admodum mordacesi morfumqa eflfe valde nocuum, qui ablutione aqua? marina?, & aduftione curatur.Dc inde paulo inferius ad rem, non iniucundam narrat hiftoriam. Accidic , inquit ipfe, vtin Prouincia Chriribichi,famulus monachorum Dominicanoruroin Coshobio, cui nomen Sanda? fidci,pleuritidecorriperetur,fed yena,ad tollendum morbu ' i Chirurgo minime deprehenfa , legrotus deploratusrdinquebarur, interim fc- quentinodVe Vefpertilio a?gtoti decumbentis pedem nudum inueniens circa vena momordit, Sc fanguine fatur, aperto vulnere difceffitj ideoqj tanthm fanguinis ef¬ fluxit, vr patiens a morbo liberaretur, non fine magna monachorum admiratione? vnde pro miraculo id prfdicare folebanc . In Plaga Orientali viuunt etiam Vcfpertiliones immenfa? fere molis , quoniam magnitudine gallinas aequare pcrhibentur,quorum caro palaro eft grata, &iucun- da: funt tamen frudibus admodum infeftij propterea nodu agros cuftodire opor- fetj&h^e de Auibus ad primum ornichologia? tomum attinentibus dida fini , VB E Omnium Animalmm^ I GALLINIS ET VROGALLIS IX' AIIinarum,in R egione Mozambicha, caro atra cftj irnmo pennse, car¬ nes, & oflTa Ita nigricant, vt fi coquantur, in atramento elix^ eiTc vi- deantur : nihilominus fapidiilim?runt,& reliquis longemeliorescre- <duntur, Icones gallinarum indicarum habetur in fecundo tomo Orni-
^hoiogis, hic autem damus Iconem oui gallin? Indic? vtIciSlor di-
fcrina,ea inter hoc , & ouum gallin? noftratis medicari poflSt . 'Ouum Gallins Indicas . Ampli0‘s 12 Paralipomena Hift. Icones vari» onorum Gallin» . f Omnium AniiToalium 13 Amplius iiddfuntur icones 0!ni(r? variecacis ouoruas gallina (jul rnonllnScSra £|uodaainiodo naturam referunt veluti in hae tahclia c^nTpicilur « z. Ouumgal line rotundum inflilrpil?. t. Ouura aliud galiin? paruum rotundum cortice duriiinio s Ouuni galling magnitudine oui columbini . 4. Quum gallin? monftrificum, nempe vndofura , & rugofum. f. Ouum galling monftrofam nempe tigura cucurbic^ perticaiis . _ _ Cicerum oiia dclineata fub numero fexco,& fepcimo funt aliorum animalium h- quidem fab numero festo reprgfentatur figura oui Teftudinis terrefiris , & fub nu¬ mero feptimo effigies oui Noduas qu? ambo in eadem tabella erant incifa. Pf? didis addimus iconemaherius QUi gallitif magis monfirofi; quandoquidem C-oilumiofiarphialehabeSp - Iv, Ouum gailinai cura collo inftar phiala, . De Vropuo poifea tam (mmrhquam minoriin fecundo Omitholardg' tomo fli. Aldrouandus, quos Tetraonem maiorem, & minorem apncllauif. ^ eruiiH Sus 3 b'iagausj procer memoracosjaiios Vrogaiios minores in fcptentrio- •1^ ue^ 14 Paralipomena Hift. Vrogalli minores Septentrionales Omnium Animalium.' is B nej nimirum ia Noruegia,& regionibus finitimisj degere fcripfit, qui fub niue duos aut tres racnfesjabfqj cibolatibulanturjforcaflis comodo,qui pingitur in fuperiori ieonc; ideoq; tunc a Venatoribus facile capiuntur. Hos igiturfi attente Ledor meditabitur proculdubio difcreparc ab illis aflfeue- rabit quos Ciariffimus Aldrouandusloco citatodelineauit. autem auesjiuKta fcntentiam Ornichologij non erunt abfimiles illisj de qui¬ bus in libro mirabilium Ariftoreliadfcripto, ho^e habentur. In Ponto per hyemem qu^daraaues reperimitur , qu? neq; ex-cernunt, nec, fi pennae euellantur, fentiunt, nec etiam fi veru transfigantur j fed tantummodo quando ab igne incaluerint , & quarauis aliqui id fibi perfuadere nequeant : attamen quando inferius dc anicula epiiepfi? verba fient5& i Ilius propietates narrabutnrjprocuidnbio id etiam credet. y DE AV^IBVS INDICIS PHASIANIS nuncupatis Vds montana Tepetototi ab Hifpanis indigenisPhafianus nuncupa¬ tur, efi magnitudine Anferis colore nigro, & fplendenti, plumis no- nullis inferne candicantibljs circa caudam ,& in polirem rs alis cru¬ ribus, & pedibus cinereis, roftro curuo ,partim ciocreo, parnm |u- teOjSt circa radibemyeluti tumente , crifta plicatili, & oculis nigris, j^ais hidnM frugibus frumentaceis, feu in maffarn, feu in panem codis, slilfq; fi- e»/ ca j milibus edulijs vefeicur. Caro efiedilis, & palato grata . Auis poftea , eft valde familiaris, & hominum amica,- proprerea fgpc domefticorum pal lium roftro appre.. G bendens cibum exigit, & ianuam domus claufam rofiro fimiliter puHat, hoiuinemq,- feqiiirur, fi ei liber detur aditus , & domum repetentem blanditijs excipit . Hinc Hedor coll igere debet,quod adulatio , & focictas canu h anc aue minime fuperar. Non ditiimiies aues habet Tarcaria,quas vocant Seyfcrach,magnitudine,&pen<. Jae/ hoUt nis Phafianum aemulanres,& in planitie quadam monga nuncupata verlantes. Sed indicantes • .quoniam in loco non procul hinc Ciba appellaro, militum agmina ad cufiodiara re- lident, vtquorumcumq; hollium impediant tranfiturn , quando buiufmodiaues ad- iiolanEes,& vnica fada veluti acie^fugientes obferuant, inimicorum aduentum in»- telligunt ; & iilico ad arma , & ad tutcram fe accingunt . DE PERD-ICIBVS. H Egiint Perdices tara magnte in infula Sandie HcIen^,vEcrafiituding Gallinte adaequent, coloris funr cinerei , & adeo cicures , vt homi¬ nes fibi appropinquantes intueantur, nec facile auolent . Magna fre- quentiafoueis conduntur , vt quandoq; viginti , & plures in vna tan¬ tum crypta latibulentur, * B s DE i>lfferenti( Vfus car* nii Alia ff scies Altes Come dadora qaa. Mores » & vfsiS, i6 Paralipomena Hift. DE COT VRNICIBVS INDICIS. ) Vnt huiufmodiauesnollris Coturnicibus quodammodo firailes; qua* muisad genus Perdicum potius fint referendte . Multa genera apud nouos Hirpanosrcperiuntur, Nonnulla funt fufea j&criftata^qusB Quauhtzonecolin appellant, mediocris magnitudinis ; aliafufca, fed criftarum expertia ,& paulo minora: alia omnium maxima , & fuluag fed capite albo/& nigro colore variato, extremis aurem alis, &dorfo albicantibus. Pedes, & roftrum nigra funt, omnia tamen generahomini optimo funt alimento, guI:E gratificantur, dummodoper triduum iugulentur, antequam menfis appo¬ nantur. Immo harum auium carnem cegrotis , & valctudinarijs exhibent, neq; In¬ di habent aliam carnem, qurepofl carnem cohortalium huic proferri polfit. Ca¬ nunt more noftratium, quamuis ali^Ealijs fuauius, ia vimineis carceribus includun¬ tur, & frumento indico, & noftrate aluntur . Alia auis Coyoicozque nuncupata eft fpecies Coturnicis mexicancL’,qu5e nofira- tibus magnitudine, cantu, nutrimento, volatu, & moribus affimilatur, diuerfo ta¬ men cfi colore prsedita,nam fuperne color efi: exfuluo, candidoq; permixtus, infer¬ ne autem tantummodo fuluus, Prteterquamquod verticem, & collum n^igtse, albgq; plum.^ occupant. Oculi funt nigri , Sccrurafulua. Indigena eftauis',& alimento noftraribus communi viditar . Efi: aliafpecies Acolin dida Sturno magnitudine fimilis,cruribus,pedibufq; ex viridi palercentibiis,& in quatuor longos digitos diuifis. Roftrum eftluteum,& longiufculum pro corporis proportione, necnon tenue, & mucronatum . Oculi ni¬ gri iride fulua cimfii , corpore tamen paruo . Inferna corporis alba funt . lateribus fufeo colore maculatis . Superna vero, & cauda breuiufcula , fulua funt , fed macu¬ lis nigricantibus diftin(fi3,& candidis lineis quafcuraqj pennas ambientibus. Indi- genaeftauis Me xicani lacus, quiamufeis, & paruis animalibus circa aquam voli¬ tantibus vefei Solet, DE PTEROPH^NICO INDI^. Vis qutedam alarum nota infignis vocata Acolchichi, propter humeros rubicundos honorificum apud Hifpanos nomen meruit : quandoqui- demaues huius generis Coraendadoras indigitant ; cum Infignia equitum militarium circa latus rubore fulgentia xmulcntur . Sturnis magnitudine, colore, & forma funt fqua!es,& cum illis vbicuqiqj ver- H fantur.-quarauis humeri primo fului appareant ad rubedinem tendentes jdciridetra- €iu temporis, & gtatis, talis rubor in fuluum prorfus colorem degenerat . In caueis interdum feruantur; nam lepide garriunr, & yoces humanas imitantur,etiamfi libe¬ re per domos incedere permittantur ; qualibet re fed potifHmum pane , & frumento indico nutriuntur, ib Regionibus calidis, & frigidis inueniuntur, in arboribus nof' procul ab hominum commertio nidificant, & fata in|quibus forte confederunt, de¬ poliantur. Tandem.horum animalium caro non infuauem , & minime gratum fuc- cum prfber . Omnium Animalium.' 17 E ' .. DE TVRTVRIBVS INDICIS; Vrtur indica,fiue Cocorxin psiTere noftro p$uI6 eft maior, cuius vni- ucrfum corpus fupernceft fufcum , plumis tamen fingulis ambiente / nigro colore . Aiarum partes anteriores partim funt nigra? , fed pro maioripartefulucfcunt. Cauda extrema albo , & fufcocoiorepro- mifeue referta eft . Pluma? infernum tegentes corpus funt alb«e, fed lineis atrofufeis terminantur. Infernae alarum partes fuluce,cinerc£c,& nigra?. Ca- ^ put paruum eft,roftrumparuum,&nigi-um3 collum breue, crura rubentia , & de¬ mum vngues fufei, & parui. , p Apud Mexicanos ab alarum colore, &ftrepitu,apudHirpanos,quiahasaues Turtures vocant, a murmure, fapore , & nutrimento nomen fortiuntur .-quamuis vw-' noftris Turturibus longe fint minores . Verfantur potiffimum in montibus, & ctia ff*^ftum luxtaoppida, & Mexicaniagri funt alumnis. Referunt autem harum carnem, li mu¬ lieri infeia? in cdulijs permifeeatur, Zelotypi.^ mederi. PrjEterea eft aliud genus pr^dnfta? aui prorfus ftmile, fed fuIuo.& nigro corpo- ye^capite autem cinereo. Sunt qui Tlapalcocotli ob fuiuum colorem indigitent. Miudge* nu$^ DE AVIBVS PARVIS INDI^. St auis florida XoebitototI nuncupata plumis multicolor % pallee enim^ nigrcfcit, candet, partim quoq; eft fufea, & vbiq; incola . PafTeretn magnitudine,&formaferea?muIatur. Vermiculis, & exiguis femini¬ bus vefcirur, ex arborum ramis nidum fufpendic, ibiqj ouis incubat; am;Kna eft auri, 3e palato, quoniam canora eft , & gulse mirandum in modum grarifleatur. Fortaflis h^c eadem , vel non multiimin moribus diferepabie abauibus Cha- grinis, qua? inftin<ftu naturali duifta? penfiles nidos miro artificio ftruunt , vt a la¬ trocinio Simiorum fecur® finr,qui circa fluuiumChagren frequentes funt, & omnes arborum ramos vifitant , vt nidos auiiim exinaniant, itaq; huiufmodi aues ex bcfu- • cis nidos fufpendunt. Sunt autem beftici palmites tradabiles abfqjfolijs h:cren- quA^ tes,& reptantes per arbores proceras vfqj ad earum culmina, quibus Indi pro fu- • nibus vtuntur. i Pr^tcrca minores adhuc aues in regione Peruana verfantur; funt enim ita exi- gU2e,v tapes , papiIiones,fcu cicadae volantes efte videantur. Irnmo harum auicu- H larumvolatuseftadeocelcrj&pr^pes, vtalammmorusnon magis conrpicipof- filt, quam crabronis , & qui talem auicalam prccteruolantcna videt, crabronem elfe opinatur, & Auis nidorum magnitudini refpondec, quos ex floccis goifypij illic abunde crcfccntis conftruic. Pium^e elegantibus coloribus , nempe aureo , viridh altcriufue generis colore praedita funt, Roflrum eft adeo tenue, vt acu , qua veftes ’ farciuntur, fit exilius « His auiculis nomen, 2“i?w/V?w,impQfirum eft, quoniam auis staficlcuis , vt vnotantum tominQ, nimirum duodecim grana pendat. Sunt tamen ha? auicul? diueff^ fpecici, quarum vnam. Indi^Hoit^irziltototlap- pcllant ; nos variam auem diceremus, quia plumis tegitur vario colore infedis quibus poftea artificiose copulatis, & contextis Diuorum effigies, & quarumlibet ^ aliarum rerum imagines Indi artifices eleganter exprimunt. His aniculis talis eft natura, vteatenus volitent, quatenus herbie, & flores perdurant virides , quorum datura aui fucco aluntur; quandoquidem aduentante hyemcad Pinus, vel alias arbores con- fujiunr^ & de carum ramis tanquam mortua roftrofe fufpendunt, donec vernan- B 3 tibus '^uis Bpilep. ^^^pfuU Cj/c pea ijm, gallus pne- grm^‘. Auis m^uh; naufeam, Lapilli am it Paralipomena Hift. fibi|s agriSj&reflorefcenEibus herbis, denuoreuiuifcantjfeu potius expergifcan- 4 furj indeq; ad floruleptg Jpca euolent, fimijes yices pluries fu bitur^,neqj hoc nu?* gamentum videri debet : fiqpidem hoc mui rorum virorutofidcdigniflimorum tefti- raonio compertum eft,qai aiiiculam flipiri affixam intra cubictdm:n!ulerune,& eam» cummenfes brumajes taquame:^animis ibiiacuiiTetjftatuto fi bi a natura tempore, reuiuifcentem, & dimi/fam, ad agrps volitantem obferuarunt. Infuper referunt huiusauiscor?cremat» puluerem epilepticis fummo efieadiumento, quod a figna- turajvelab experimento, vel ab vtroque nouerunc : propterea non immerito auis epilepfi? efifet nuncupanda. Gomara tamen in Hiftoria de expugnatione vrbi$ MexicansB aVicicilin hanc auiculamnotninareyidetur . DE AVIBVS AQJATICIS^ET B primum de Cycno cuculiato , ER aucs aquatiles nonfoliim easintelligere debemus 5 qusein vndif natantes alimentum quiritant, fed etiam illas,qu£e circa aquas fluuia ies , marinas 3 & ftagnantes vicium fibicoraparant Mirisigitur Natu¬ ra vaframentis inftruitauesquafdam Prouinc/te Verre pacis squse vi^ dum inueniunt egefto in amnes (lercore , ad quam efcam pifcef emergentes rapiunt, Qa^damanis Cycnum magnitudine fquans^reperta eft in inruIa,quamBataui in¬ fulam Mauririj a Principe Maurkio cognominarunt,- antea tamen Lufitani infulani Cy cneam forfitan ab auejde qua in prtefentia fumus aduri, appeilabantjquoniam ipfi hanc auem verum Cycnum ede opinabantur ; licet Clufius hoc animal gallina- ceum gallum peregrinum nominet. Itaque ha*c auis magn itudine Cycnum quidern aequaf,aut fuperat, Forma tamp longe diuerfa ; quandoquidem cius caput eftmagnuffi , & cedum quadam veluti membrana cucullum referente . Deinde roftrum npn planum , fed craffum eft , & oblongum fuhflaui coloris , parte corpori proxima, cuius extimus mucro eft niger, Supetior roftri pars adunca, & curua, inferior vero fubcasrulea, & macula mediaiii partem inter flauum , & nigtum occupat. Raris , & breuibus, pennis aui$eft teda, alis caret, quarum loco quarernee , aut quinae tantiim penn^ admodum Ipngte , ^ nigrte apparent . Pofterior corporis pars praepinguis, & crafta eft, in qua pro cauda pennae crifp^, & conuolucse cinerei coloris confpiciuntur, Crura illi funt craffa po*- rius quam longa, quorum pars fuperior genutenus nigris pennis eft vellasa, inferior vnacum pedibus fubflaui eft coloris. Pedes in quatuor digitos funt diftributt, quorum terni longiores antrorfum fpedanc , quartus vero breuior retrorfum, pmnefque nigris vnguibus funt praediti. Naut^ h^ncanem fuo idiomate Vualgh. D Vogel vocitant 3 quafi auem naufeam mouentemi, quoniam huius caro per diurpr!* nam eiixationem non fiat tenera , fed dura remanear , & difficilis concodionis , tn ventriculo huius auis duo lapilli fuerunt inuenti, non quod ibi fuerint geniti, fed potius fecus maris litus ab auc deglutiti, cum huiufmodiaues fecuslitora marisad Vidum inueniendum yerfentiir . Omnium Animalium 19 DE AVE V I V IV O R A PELICANO t fimili . SLqusedam auis peregrjn:^ gul^u TiauhqueiChu! nominata, yiuis tantQ pifcibus vitam fuftentans: mortuos enim pifces non attingit platea?, fcu potius Pelicano , nempe Onocrotalo eft: fimil/s, fed coccineo, & pulcherrimo vniuerlifere corporis colore , laro , & rotundo circafi- nem rqflro, & cinereo, pupilla nigra , iride rubra, fronte galli pauo- nis, depili fere capite,& albicante cum vniuerfo collo, & parte pe^Soris, necnonfi- feia nigra, & lata caput a collo diferiminante . Circa litora maris , & ripas duminum viuit, Pofteaquam in ferrnonem OnocrotaIi,reuPelicaniincidimusnon arationealie- num eflTc cxiftimauirnus hoc in loco Anatomen,&rceIeron Onocrotali rccenfere, eiufqj iconem fpedandam proponere, quoniam in lercio Ornithologi^e ToUio, ti» J^uam in propria fede haudquaquamfuit delineata . I DE r O^esrotd* Int » Omnium Animalium. Littera in Onocrotali fceleto exa¬ rata fic explicantur . A^Mandihuld inferhrpalml longitudine fugeriorem ex cedens iCum aI interiori pAne capitis ortum ducat • S', Inglmiies 3 >e/ receptaculum pifcium tantic capaci- tatis^yt etiam exiccatum^pedem immijfum capiat : condat enim ex duplici membrana omm fibrarum genere pr(cdita 3 qu£ fe fe contrahentes ingluukm angufianti^ fe fe extendentes dilatant » C. JHandihula fuperior tres digitos latAi longa autem duas fpithamas . 'X>, lioBri extremitas curua indar hami^ E, extremitas fuperiorcefophagi^quie ingluieineBitur, F, Pars ofJisHyoidis , G , (frauium . %Jertebr<e colli , / Sternum, K. lugulumjiniftrum •' L. Jugulum dextrum j\4. Omnplata JiniHra 5V. Omoplata dextra, O. 00000, Extremitates flerni cartilagine^iqua extremu tatibus codarum neEiuntur, P, fuperior pars ala dextrce^qua humerus eitam dicitur QffR» fkedia pars aliC, in qua Q^,deftgnat cubitum , 2?. j^adium, S, Pars inferior al^e^qua manui r^fpondetjCUius prima pars carpum fecunda metacarpum 5 tertia digi* tos denotat, T, T, Os facrum^cui luxta latera ojja anonyma neBun tur XJropygium in yertebras diuifum X>X,F>extrum3&< /inifirum os femoris^qua primae par¬ tes cruris dicunrur f ,1 FPars fecunda cruris cuteyelata F,F,Tertiapars cruris jqUiC pes nominatur fua cute ^ eSp^ynguibus munita membrana inter digitos inter¬ currente • gUant^^i Ma- gellanicus qualis^K jp^efcri^tk dijfe ffenm&4n,fe \ ,^2 Paralipomena ' . , A DE ANSERIBVS DOMESTICIS . Neiqu^E domeflicorum Anferum recentem horum animahun? vigilantiam , ex loanneEufebio Nicretnbergio Madritenfi addere debemusi qu^ acckht anno falutis humanse ppft tnille/rmutn , & fex- centeiimnm vigefimoo(5tauo.5 inLibu, vbi quidam Nigrha noda imaginem pueri lefu furatus eratjfed eum icone prodiens obuiam ha- buic Anfermn gregem, quiimpecu in furem irruerunt ,& horum Anferutanon-. B nulli morfibusveftes furis apprehenderunt, alij ad Ccsnobij turrim auolantes cl- panam pulfaruntaalij horribiliter gracitanCcs incolas excitaruntjqui tandem a fom** no expergefadi, & accurrentes farem deprehenderu nt . Non ergo dicendum erit poUbac 3 quod Romiafolum harum volucrum excubijs fuerit redempta , Pra; ter ea An fer ibus feris addendus ek Anfer Magelanicusita Clufo nuncupa^ tus 5 quia in infulis Magelanici maris eum Bataui inucnerint/ed hi a copia pingue, dinis huitifmodi aues nominarunt, Eft admirabilis h:^c volucris ex genere Anferum, quamuis roflro ht diffimilis; in mari vidita.t , &femper magna pinguedk nis copia redundat. Magnitudo eft pratgr an dis anferis , prona parte nigrispennis teda eft auiSjfupinajiSc circa ventrem, albis. Collum craflrum,& breue candidis pen* nis inftar torquis cindum., CutiscralTa, & denfa inftar fuillic . Eft aiarumexpers, quarum loco du:e pinnte, quali ex corio confedte circa vtrumq; latus tanquam bra¬ chia propendent, prona parte breuibus , anguftis , & rigidis pennis ted^ ,fupina Q vero minoribusjrigidioribus ,& albis , quibus nonnullis in locis nigrtepermifcen- tur; qua? pinrsse .ad volandum funt ineprte, ad natandum vero huic animali maximo funt adiumento; cum vt plurimum in aquis verfetur, & terram taptummodo fobolis gratia petat . Namq, quaternae , aut quinte hui us generis aues im, vna ferobe nidu¬ lantur, quia cryptas valde latas, & profundas, inftar cuniculorum, in litore fodiunt* immd interdum; adeo ajtas^ vc NaunT per litus gradknces f^piu.s in eas genu tenus ruant. Huiufraodi voiucres roftrum cof uino maius habent , non adeo tamen elatu, & caudam valde breuem, pedes nigros, planos , & forma pedum Anferis , non ta¬ men ita latos . Ereda?, & capite ftiblimi incedunt , demiffis pinnis tanquam bra. chijsio latera , itaut procul intuentibus tot homunciones ,feu Pygmaei gradientes videantur. Aemulatur prefedo gallinam ii lam monftrofam , quam domi alit Illu- ftriflfimus Fuluius Antonius Marefcaichusscyiusicon in capite quinto BirtoriteMd- ^ ftrorum confpicimr , Ha; igitur aues erunt fortalfis Anferes, quos Gomara fcripfc fine pennis elTe, nuiiquam a mare egredi , & pennarum loco villis quibuldamtegi. Infuperin Farrismfulis dua; diuerfe Anferum fpeeies vagantur , quarumprima D Hellingegaas nominaturs magnitudine Anferis , caput*, & collum Mabet magnum torque^albicante cindum, pedus albam, alas leuccphtcas, tergum cyanei coloris, Sepedes rubros . Alterafpecies vocatur Erandgaas Anfere fylucftri paulo minor capite leucophgojcollo rubente torque decorato, pedore fufco,ahs, & pedibus ru, bris . Hx fpeeies Anferum fylueftrium Farris rariffime confpiciuntur, neq* ibi fe¬ tificant* vnde autem veniant , & quo migrent adhuc nemini eft cognitum . Longa autem experientia fuperftitio qua^danoibi nata eft , qu6d,cuniMufmodi suesap- trarnerini D mutatio Magiftratuum immineat » 23 Omnium Animalium . DE ANATIBVS, Visdam Anatis fpcdes circa paludes Mejcicanas verfatur, Xlepapan- toti nominata j cuius roftrum in acutum definit , nullum illi Natura negauit , quoniam pennarum varietas pulchritudinem, & pulchritudo ei nomen aifignauic , cum paffim auis pulchra cogno- Amplius cftqu?damauis Mexicanae plag^e familiaris, rauca, ob vocis fonitum, nuncupata, quam nonnulli ad Halcyoniumrpecies,alij ad Anates feras reducunt : eum eius caro non djffitnile nutrimentum, & guftum carnis Anatis fera? prsbeatjcft F tSmen fera Anate paulo minor. Rofirum habet fpithameum tres digitos in medio iatum, mox in acumen definens , & morfui idoneum, fuperne nigrum^inferne albu, & circa latera pallidum . Oculifunt nigri .iride circa pupillam rubra , deinde pal¬ lida, & demum candicante. Aib oculis vfqj ad roftriorigfnem fafdaex viridipal- lefccns procedit . Crura,& pedes in digitos filfi vircfcunt extrinfecus j intrinfe- cus vero ad pallorem inclinant . Color totius corporis magna ex parte albus ef},fu^ luis infertis pennis. Sed fuperna magis fufca funt, inferna autemalba. Alte in¬ ferna cineretr, defuper circa extremitates nigrae, mox ex fuluo rubefcentes, dein¬ de pallefcentes , cauda brcui , & nigra . pifcibus vcfcltur , & facile cicur redditur , Vereinceriunceta in fobolem incumbit ; fed mirandum efl: , quod cerufcem habet, in comparatione ad reliquum corpus , longifiimam; nihilominus , frequenter in mi¬ ram breultatem illam contrahit. Tandem in Farrisinrolis,qute vulgo Ferroyer a plumarum copia nomen adcptse videntur, multsB aucs funt palmipedes, fed , inter has , mult« etiam ad feras Anaces 5 eifenc referendte, & potiffimum iH^e, quas Incolas Landas. Alkas, & lomuuias nun» cupant , qu^e tum copia 5 tum pium® vfu reliquis harum /prulanim auibus prteferun- tur. Landa roftro eft rubepte, <3? latiufculo pedore candido , tergore nigro, alis, & pedibusrubicundisjmolecorporisanat® inferiori. H®c proculdubio videtur illa auis, quam Carolus Clufius in Exoticis anatem ardicam nuncupauit.qu® in cauer- nis cxceirorumfcopulorumnidificatj^oua gallinarum puis aqualia parir, fingulo. Vere reuertitur, & Hyeme, quo abeat,ignoratur . Alkaprsedida aliquanto maior eft, roftro Iato,& nigro, itemqj corpore , nifi quod fub extremo pedore, & alis albicat. Pedes funt nigri, caput deniqt fufeum^ ^ linea alba ab vtroqjoculo ad partem roftro proaimara ducitur. In editiifimis pa¬ riter fcopuUs , vtLanda,nidulatur,a?oua, ex albo, & nigro maculata enititur. lomuuia demum eft grandiQr,cuius corpus totum eft nigrum, pr^ter pedus, quod albicat, pedes item nigri funt, roftrum nigrum , acutum ,& oblongum, oua firaili- liter in eminentioribus fcopulis excludit cyanei quidena coloris, fed lineamentis di- j uerfornm colorum variegata, DE CORVI S AQJATICIS. MiflTa Corui Indici hiftori3,qui Cacaloti nuncupatur, 5? aliquibus pen¬ nis candidis veftitur, & triplici colore variatur, duploqj maior, quam Europeus eftinofmetconuertemus ad Coruum aquaticum plag? me- xican® indigenam ab extrema cauda vfq; ad acumen roftri,quaruor fere fpithamas longum, & mediocris latitudinis.Crura e i funt ferquk ipithamea, roftrum, inftar arcus» curuum, duos palmos longum» & mediocriter te- pedes in quaternos, di|itos finduntur vnguibus nigerrimis miinitos , crura mh jiuif fuU VeferPftiD^ Lania auis Anas ar^i^ ca Carum Me» xicanus. 34 Paralipomena Hift. ... nusnigrefcunt digitis, roftirum efl: cyaneum, & caput exiguum. Pennae infernae funt ^ infercis rubris fupcrrwe vero promifcuepurpurafcuntjdeinceps fubnigr», vi¬ rides, atq; fplendentes. Caput, & collum pennis fufcisjaibis, & viridibus, necnon paulifper fuluefcentibus teguntur , Oculi fune nigri , iride fanguinea . Verum ab extremis oculorum angulis vfq; ad roftrum vnius yncise interuailo, pellis eft deplu- mis, & ex albo rubefeie . Aloe viridi, & nitente fulgent colore, fuperna; prope ori- j>ijcattoope gjfieni violacea, deinceps viridi , & colore pauonino referta: ^ Affiduecirca Lacus Cormmart i-fj°xicanos verfacur , quia pifeibus vefeitur, & iuxta lacuftrialoca educat fobolem. ^ipragttur Corqo autem marino Sinarum, Mcndoza Auguftinianus h^c habet. Rex Sinarum in eundis Vrbibus iuxta fluuios (itis qutedam habet xdiHcia j in quorum fingulis multi Coruiraarinialuntur , quorum opera pifcacio mirandum in modum peragitur , illis potillimum menfibiis , quibus pifces fuos feoetus ediderunt . Quan¬ doquidem edudos exiliis jFd/hcijs coruos miniftri ad ripas fluminum deferunt, vM fcaphae pifeatorioe aqua femipicnai detinentur, quibus in ordinem digeftis fingulis finguIosGoruos affignant . B Coruos deinde longo funiculo fubalis vinciunt, & alio funiculo ingluuiem ftrin- gunt , ne captos pifces vorare pofltnt ,poficaad capturam pifeium^aues dimittunt, quieTuura munus tam diligentcrobeunt, vt eundis incuentibus admirationem pa¬ riant: namq; magna celeritate huiufmodi aues fefe mergunt , &tandiu fub vndis morantui-jdonee ingluuiem a roftroad pedus vfq; impleuerintj poftmodum emer¬ gentes eadem velocitate ad fcaphas toties reuertuntur , donec pifeibus replet;^ fuerint . Tunc enim foluto gutturis vinculo libere dimittuntur, vt pifces ad pro- , prium vidiim venentur.Sunc enim fameIicoe,quia die pifcatiooem pra’cedence nui-» la eis cibaria fuerunt fuppeditata , vt ad pifcationem alacriores redderentur , Sed dubitandum cftjob memoratam ingluuiem, cum Aiithor nullius co- Coram lcris3& conditionis auium meminerit, quod huiufmodi auis non ad genus Coruorum aquaticorum j fed potius Onocrotalorum Carbo ^ ' fit referenda. lUrgfis Vteumq; fit , nos in prtefentia proponimusledori fpedandam icbiiem Corui, fcu Carbonis aquatici , qualem in publico Mufeo in- uenimus 5 dc quo animali in ter¬ tio Ornithologise tomo ac¬ tum fuit : quandoqui- ' , de ha: c auis apud Alberrum,' & Carbo aquaticus , <8$ Mergus Magnus niger appellatur , Cartonis Aquatici Sceleton» I i I HefcriptiQ 4ms « Pernarum fanetas. liergtis Ma fims Gefm n» n t'i Auhcotiul- fionem gene rans„ Coturnix ' a<juaiUlt, 26 Paralipomena Hift. DE MERGIS. Gruis aquaticis mergi funt affines, quorum plures differentia® in To¬ mo tertio Ornicliologfjc affignantur, fed, prajterillas, mergus archii» cus ex Noruegia raiifus, & a Carolo ClufTo defcriptus non e fi: filen» tio inupiuenduS'. Efi: enim auis marina, palmipes , anfere domeftiGO maior: vt plurimum a coi Io, vbi pedioriiungitur, vfq; ad vropygium,' duos pedes loga e fi-,& corporis ambitus binoimmpedum:Alaj quatuordecim vncias long?, cauda breuis, ^ vix trium vnciarum. Colium fere odo vncias longum , ca¬ put breue tres vncias latum . Rofirum nigrum, mucronatum, magnitudinem qua- tuor vnciarum fopcrans . Lingua tres fere vncias longa, nigra, mucronata, chartilaginea, & circa partcmi fuperiorem, vbi roftro neditur , dentibus inrrorfumrecuruis vtrimq-.ptfdita, me^ dia autem parte afpera , Similiter palatum quatuor exiguorum ,& breuium den¬ tium introrfum fpedantium ordine munitur, quibus facile pifces retinet , & confi¬ cit t cum rofirum cientibus carear, Totumcorpus denfis pennis regitur, quse in pedore, toto ventre, & alarum fupi- naparre breues ,& alba? , in dorfo autem , & parte alarum prona longiores , 6^ nigricantes, fingulre tamen circa extremitatem maculis candidis infignittc; h^c enim pennarum varietas circa dorfum , & latera meleagridis, feu gailinte Numidi¬ ca? varium coIor5 reprtefentat , Deinde coHum torque ex nigris confiante pennis decoratur : caput etiam fimil|bus pennis tegitur, Atqua? roftrura,& oculos a^m« biunt, candidis maculis funt diftind.T,Sub gutture quoqjaliquas paruas pennas^al- bas nigris habet permixtas. Crura in extremo corpore fune fita tribus vncijs paulo longiora, plana, &nigra , Pedes funt quatuor vncias longi, nigri, tribus digitis re ferti, & atra membrana fimul ad vngues vfqj copulati.lmmo circa pofteriorem par¬ tem fingulorum pedum paulo fupra inflexionem paruus articulus infiar calcaris confpicitur. Hoierus feriptum rcliquitaucm huius generis , in Farrenfi infula inter Norue- giam , &fsfandiam fita , fuiife deprehenfam i in aquis educare , necnifi aduentante Autumno confpici, terram autem raro attingere , Huic non valde diffimilis vide¬ tur mergus ille marinus, quem Gefnerus in Paralipomenis memorat. Pariter ab his auibus non multiim degenerat Mergus Americanus alis exiguis infigoitus ; qua de re auis manftrofa effe perhibetur^ D E COTYRNICIWVS. ^ W ■ .! '■'X ' Varnuis in feondo Ornithologit^ Tomo vnum dumtaxat Coturni¬ cum genus fuerit memoratum: iicet Arifloteles fcrjprerit vifam fuif- fe Coturnicem albam , tamen diuerfam fpeciem haudquaquam con ftituic: cur poilea aliquibus in locis interdum aues albefcant fuo loco '^fuir explicatum. Nihilominus legimus apud Martinum Cromeruin vifas fuiffe Coturnices pedibus inrentjbus, quarum efus, & vfus conuulfionem ge¬ nerat, & tamen noftrates virore pedora carent. Modo Coturnicem aquaticam ad¬ dimus , non qii^a ad idem genus referenda fit , fed folum ratione-magnitudinis , & velocitatis/pedum. Efi,en!!Ts qof efem auis fufea Mexicani lacus indigena,magnitydfnem Coturnicis £emu!a.n-s, prolixo tamen rofiro, &ad inferiora curuo, pedibus longis, & iuxtafum- mifatem aquarum ccferime curfitans ; cum nunquam fere volet ,vcfeitHr pifcicu- iis, & ab 'incolis lingua vernacula Coturnix aquatilis cognomioatur. ■“ D S f y Omnium Animalium . DE A VIBVS FVLICIS congeneribus . Elatum fuit in tertio Ornithologijs tomo ad mentem Alberti quafda aues fulicas nuncupari, qu/? potius ad Mergorum genera erant redu¬ cenda; pariter Ornithologus feribebat apud Italos duas fulicarum fpecies, nempe maiorem, & minorem verj[ari;quarauis ipfe maiorem fulicam Coruum aquaticum Ariftotelisede putauerit; quandoquide in Italia vnum tantummodo, fulici^ genus habetur . Apud Indos Yachacintliauis ad fulicas Nuperorum videtur referenda, virenti¬ bus eft cruribus, capite, & ventre cyaneis, fed in colorem purpureum tendentibus, alis promifeue fulgis, 5^ nigris. Roftrum tres digitos latos Ion gura, & circa exor- ' tum in coccineum colorem vergens, parte anteriori capitis depilli. pifeibus iuxta lacus, & flumina viuit , edilis cft eius caro, fed minime grato alimento . Eodem nomine indigitant aliam auem Indi fulicg pariter «cmulam ; quamuis alijs vocetur quachilronc, coloris efl: purpurei ex nigrp interfertis albieatibus pen¬ nis. Roftrum initio pallet . Adolelcenribus rubet , caluicies iuxta originem roitrh ' Crura fune lutea ad virorem inclinantia, & quatuor digitis pallidis terminantur, gallinacei Oculi funt nigri, iride fulua,circa paludes curficat, pifeibus vi(Stitans,& huius caro ad diflferetiam fuperioris palato non efl: iniucunda. Tandem huiufmodi auis vigi¬ liam, & cantum Galli gallinacei imicatur:fiquideni noilc intempefla,&crepufcu- > Jisaduentantibus matutinis canit . DE PASSERIBVS AQyATlciS, & exorticis . Erfatur in mcxicanis , Plagis auis nuncupata Acototloquichirf , fcu paflTcr aquaticus, quoniam paiferem noftratem magnitudine, & forma fimulet, roftro efl nigro, cruribus, & pedibus fuiuis , inferior/ parte corporis pleruraq; candida, ceteris fuiuis albedine aliqua, & nigre¬ dine variatis. Pertinacis, cancionis efl animal, quia non minus canit, quam fol pergit, dum contumaci fonku mures imitante garrit . In iuncetis plerumq; infidet,& nidulatur, & toto Coelo diferepae ab illopaffere aqua, tico , qui in fecundo Ornithologia? libro fuit memoratus . Eflalia auis in illis regionibus pafler aquatilis pariter nuncupata , cuiinfignis /( ftultitia,&flmplicitas nomen dedit, quia manus apprehendentium non fugit, 'ad- miratur folam, &.tanquamauis flolida ftupet; voce Graculum , magnitudine Pica, &: forma Larum aemulatur. Roftro efl renui tres vncias longo , rotundo ,& reflo, necnon prope extremitatem nonnihil curuo,pupi!la nigra, & membrana oculos cin- gentein ambitu cinerea. Crura funt nigra , & pedes inftar animalium palraipedu membrana muniuntur i Marina cflaufs ,& vefciiurpjfciculis. Ceterum aues huius generis, naucis appellentibus , arboribus infldent, &: fecu- r^ad manus accedunt: qua de re pafleres ftulti nominantur .-Bononiae verbauicu- Jam longe ab his diucrfam paRerem ftultum indigitant , nimirum motacillae quam¬ dam fpecicmnonnullis etiam Aucupibusmagnaninam vulgo nominatamiitemalia guiculam, qu? corporis habitu pallerem fimulat, licet colore fit diuerfilTima; de qui¬ bus poftea in fecundo Ornithologi$ libro vberius aflum fuit . C s PARA- F affer Uni¬ tus^ Motacilla auh(f*a. PARA- Teffa. I» Mia . Popilio ■ iicus. Tfm in me- dicina . 28 Paralipomena Hi^. PARALIPOMENA HlSTORIiE INSECTOR VM. De Vefpis . Mnes perfequi Vcrparu dififeretias admodu difficile effie opinamur cu, alie ab AntrquiSjalia* a Nuperis recefeantur. Prieterea aiig legitimi ali? rpuri?,aiia? noftrates > ali? exoric» , & potiffimum IndicsE nuncu¬ pant ur.Moddjpra»ter illas in Hiftoria Infetftorum memoratas, quod¬ dam Vcfparum genus aculeatum , & pungens Tetlatocha ab Indis vocatur , quoniam, iingulis quibufque diebus, effolTa terra, & alio delata, cubicu- jg Ium fibi parat, fed fauos minime conftruit.Vefpa eftnigraad c?ruleum vergens, ex¬ ceptis alis, qux fuluse funtifimiliter cornicula luteo tinguntur colore . In monti¬ bus potiffimum Tcpoatlamicis viuit. D E P APILIONIBVS. I genera Papilionuminquiramus innumera fere inucnicmiis . Nam- queaiij funt diurni, alij no(51:urni,nempe lucis & tenebrarum aman¬ tes. Alij magni,aljj parui, alij mediocres. Alij vno tantum pr?difo funt colore, alij duobus, alij pluribus. Alij maculati, alij maculis carent. Inter hos autem nullus reperitur aculeo infertus : cum tamen in India plurcs huius generis nafcanruri vbi etiam quoddam Papilionum genus verfatur , quod a Barbaris Arauers nuncupatur, gril ii magnitudine, vt Lerius tcftificatur , Huiuf- modi autem Beftia» gregarim canquam grilli ad focum , &ad loca calidiora acce¬ dunt, & rtedfle aliquid offendunt , illico exedunt; immo vertes ex corio paratas ira aliquando corroduntjvt earum fupcrficiem penitus abfunaant. Deinde fi Pulla- rtri co(rti,aut alia cibaria, per incuriam, nodu incondita remaneant , mane vfque ad olTa carnibus nudata reperiuntur,& hsec cftnoxa, quam huiufmodi infeda Inco¬ lis afferunt « D E SC ARABEIS. iEC\animalcu!a primum inter «e coloredifcrepare videntur, dum alij nigri ,a!ij uirides j aiij quouis colore, pr^ter a!bufn,infigniti ob- feruantur. AI ij magnitudine,alij fono , alij generandi modo , alij de¬ mum ‘capitis conftitutione differuntjcumalijs caput cornutum, vt Ceruis volantibus, alijs abfque cornibus infit. Illud igitur genus cofnibus refertum varios habere vius perhibetur, vt in Hirtoria Infedorum fuic explanatum ; fiquidem ia doloribus fedandis fatl/citer vfurpantur, & contradiones neruorum mirandum in modum tollunt, quem affedum Vvlgus Grancto vocitare folet . Immo in hiufmodi affedionibus vice amuleti auro, & argen¬ to tales beftiol^ includuntur* deinde ex cornibus harum bertiarum amuleta ad farcinationes,& ad terriculamenta puerorum parant:quamuisalij in omnibus puel¬ lorum affectibus tale pra;fidium commendent. Prjetcrquamqudd muIti >in quarta¬ nis febr ibus abigendiSiha^c cornua vd(itef fufpendunt. Sed Omnium Animalium E' Sed, prsterhjecjam fuo loco narrata, fciendum efl: in nouo Orbe Scarabeosex gCners cornutorum generari, quos Tcmolin IncoI;e nuncupant, & quorumdam eof nua deradunr , &.in aqua propilant , & V ?n?.re mirandum in roodum ftimulari: profitentur, > . D E M V S C I S. Ibro poilremo Hifiorfe Infedloru Mufcae fiuuiatiles Rondcletij me¬ morata* fuerunt, quse fupra vndarum fuperficiem , Aeftate , volanr, oculis magnis pro corporis mole, dorforotundo,ventre plano, fenis pedifaus3& poftreiais maioribus , qui ad corpus in aqua impellendu, eis magno fuot adiumento : quarauis inter natandum geminse al^ es tendantur j qua de re non folum natare fed etiam volare polTunt, VerUra in Plaga Mcnicana-, mufca paluftris non profus pr^di^ls diffimilis in Mau4 Ue* aquis verfacur, Afckagacati nuncupata , quoniam faciem aquofam reprasfenter, & aicandpalft valde fimilem elemento, in quo affiduc verfatur . H«c continuam annonam Plebi pffis, mesican^e fuppeditaCi dum vber harum raufcarum copia, ftatis quibufdam tempori-* bus ad retia venit:ex his tritis ,& cb ramistis globuli ad totius anni emporia pr®- parantur, namqj Indigenis illas mebibranis fpicee mayzi, nimirum frumenti indici conuolutas ,& in aquam nitratam conieClas coquunt, atq; ita bonum, & guftuimi- nime ingratum alimentum proflant. Prsterquamquod ijfdem mille auicularum - genera alunt, qus caueis inclufa, non fine audientium voluptate voces varias mo¬ dulantur: fandeiii harum mufcarum genus maius, & minus reperitur. ^ Infuper lacus Mesicahus magnam probet copiam Ahoautii : ficenim oua pr^- diftarum mufcarum Indi cognominant. Haec Papauerum feminibus funt fimilia , & oaaMufcd* ^ capiuntur proiedis in lacum funibus brachialis crafiitudinis, qua parte fludlus funt ^ar» IndU tumidiores : fiquidemillis oua adh3erefcunt,& inde Pifcatorcs illa corradunt, & in ^dquid* vafisad vfumferuant . Ex his pofimodum placentas ,aut orbes effingunt, & n ^ * tuembranaceis inuolucris fpicarum Mayzi recondunt , vt deinde, oblata occafio- . ne , torrefaciendo fercula parent . Pifeium odorem fpirant , nec prauum penitus alimentum pr^eftarc perhibentur s imrao ventriculum imbecillum, & diffolutum roborare dicuntur . H lam explicatum fuit, mufcarum alias eflTe aquatiles, alias terreftres : pariter ter- refiriura duplex generatio fuo loco fbit allignata , quarum altera exouis, altera ex putredinepiocedit,quamuis poftea ex oiiis prius vermis dimanef,qui fenfim pedes, atq; alas eflPert jSs tandem volucris , nempe mufca cuadit . Cum igitur vermiculorum mufeas progignentium duplex fit origo, nimirum con- greflTus mufcarum, & putredo: aduertendum eft, quod hsec putredo non folum ca- dauera, fed etiam corruptionem fructuum refpicit. Quamobremhotin loco libuit exhibere icodeta mufese in quercus pilula mjtae.vbi Ledor poterit etiam intueri ico- eena Blattis telas fetantis . Mufcarum •varia origol Jteticuln m capitis . j^lia fpe^ CHS aranei ‘Tertia ffe'‘ cies . 30 . Paralipomena Hilt. Mufca ex Quercus ‘pilula prodiens ^ 6c Blatta telas fellans . D E A R A M E I S. ■ V ■ v.i' '■ VLT A E Aranearum fpecie.s apud Indos generantur 5 ,<gnafur^p^r^^«» cipuas memorare dcereuimiis, eum multa? alix in hiftoria Infe(itor«ni enumerat* fuerint ; x]u*dam fpeciea magnitudineiji ouum columbi¬ num fuperans^ AhoacbrocacI vQcitatur 5 qu* cum. tanta» fif molis > nullius tamen elfe veneni dicitur . Rurfus alij apud Ca^ribes. funt Aranei^dimidium nialumcitduma4*qu^”res ^*lg^5.f2®?ti pedibus , dentibus ta¬ men longisvdc acutis referti j. qui elaborant telam fatis refidentem,j,iniquafi patua volucris incidat proculdubio, irretitur . PofTet htec aranea tanquamCalanticajfeu reticulumcapitismuUeribus inferuire , dc potiflimum quia ablutione alba redditur. Alia fpecies Hoitztdcatl , nempe Araneus fpjnpfas. dicitur , quimorfu dementat, fupernaj & media corporis parte eft niger, c*tera luteus, figura aculeata,& tribulo fimilisivnde apud Indos nomen fibicomparauit cum Hoitzcliipina voeetur., AtocatI autem eft Araneus iuxra aquas degenSirubfo , aureo , & nigro variatur colore , & vitamducit in planta ab Incolis Meti vocatSiroira dexteritate telam pe¬ ragit circino veJuti femper rotundatam: innocui , aut faltcm leuiflimieft i^us . Tandem in illis regionibus aranei paruuli funt, aureis, , 6? pun^lis nigris diftindi Horum vulnus eft noxium , quoniam idus ad quamdam veluti infaniam patientes ducit, & partibus fiupofem communicat non fine anxietate , & dqlore , quibus po- ftea Indiproprijs aotidolis>refiftunt<i B Omnium Animalium. 3^ D E. M V L T I p E D V M Q E I A diuerfa , & terreftria Infedorym genera mulcipeda Prffci ap- pellarut, n^mpe IuIum5ScoIopendramj& OniTcum, fed de poftrerao in pr^fentia habetur fermo.Onifcos voeauic Ariftoteles mc «Tapjnitnirtini Afellps multipedes , nec praeter rationi , quoniam no¬ men Afelli multis animantium generibus apud Griecos competit j ideoque adiecit multipedes, quoniam Latini etiam Veteres a ixumefo pedum has beftias multipedes indigitarqnt.Galenus pViVxsp appellauic,«&apud fuos Kvdfxn edi¬ ci tradidit eofque dcdeicripiit. Afelli funt animalia,qu£e in globum fefecontrahunt; qua de re nuncupant , nenpe fabas , quia fabis efcuJentis dmiles fub hydrijs intueri licet. Immd Galenus pluries horum Afellorum meminit, & femper fub hy- dri|s nafci, & verfari fcripfit . Marcellus Virgiliusin Commentarijsad Diofeoridem haa beftiolas oi^uc^nempe afinoSifimiliter Galenus nimirum afellos nominauir,quiaIiuido colorein- ftar afindrum tales beftias fint praeditae . Quid fi addatur irtceiTuSjCum has multis in- ftruilK pedibusjtardQ tamen greflTujinftar afinorum moneantur. Itali Porcelletos a totius corporis rpecie,& Laciniparicer Porcelliones cognominantjHorum autem dantur yarise rpecies,qu?in Hiftoria infecftorummeque memorat^, neque deliqeat^ fuerunt.^uamobrem Le^or hoc in loco eas meditari poterit ; fiquidem hicobrer. uatur Onifeps cinereus, deinde klter cinereus obfcurus, Item alia fpecies pun(5iis albis medium dorfum maculantibus, & demum Onifeus peregrinus, qualis forte ab Arabrofio Pareo depingitur, ybide yarijs animalibus per vrinam excretis verba fiunt, ( \ " X. Onifeus cinereus. . 2. Onifeus alter cinereus obfcurus, 3. Alius punt^is albis dorfum maculantibus . 4. Onifeus peregrinus , Afellorum 4efcrip* Onifei etyn mum, fei X'. ■ \ ^ V DE \ 3 i Paralipomena DE HIRVDIN Vomra generum elTc hirudinem, nuefanguifugam, alteram fnaquiV falfisj & alteram in aquis dulcibus viuentem iam inlibrofepdmode Infedip fuit enucleatum . Modopr^didis addimus hirudinem tenu- em3& terreftrem ad Indos fpe dantem, quae Incolis lamatech nomi¬ natur. Eft molefliffima hirudinis fpecies inter herbas, & montanas arbores degens femidigitum longa , & admodum tenuis , pr?tereuntibus tenaciter adhjret,*^: quofcumque humani corporis meatus etiam anguftosj&fgdos fubiti ne¬ que prius illinc difcedit, quam humano fatietur fanguincjcuac enim , inftar noftra- iium , fponte caditj minufque moleila eft vigente Sole: Remedium eftquibufdatn g Ipr^acutis arundinibus eas euellere , aut fe fe intra aquas faxis confidendo tueri, aut igne illas abigere. Itaque huiuftnodi hirudo a natura noftratium abhorret ^ dum inter herbas verfans aquas auerfatur. DE VERMIBVS. IfrerentigvermiumfuHtplurirasejnSratione corporatur, ^alij funtma. gni,alij parui,&a!ij mediocres: ratione partiu,quida caudati, quida cornuti & quidam piIofi:ratione coloris, alij funt albhalij flaui , Scalif alterius coloris; ratione origin!s,quid3m in animalibus viuis, & qui¬ dam immortuis proueHiunc.Ratione qualitatis,ali; fune venenati, alij Q veneno carent, Ss tandem ratione loci natalis, quidam nofi:ratcs,& quidam exotici nuncupantur .Etenim Peruani habent vermes , ex quibus lethifera venena parant. Preeterea, in Huexutia Prouincia Panicenil, vermes generantur lineis albis, ds SklU irlk cyaneis difiindi verfantes inter folia quarumdam herbarum, quasTunas vocant, Tdd^sfufra h^irabilis funt facultatis in curanda infania : nam bini vermes tufi&inaqua dif- decem isisr foluti perosfumuntur3& fi morbus fit inuetefatus, bis ,& ter medicamentum repe- titur,fiquideni fomnus conciliatur, & patiens poft longum excitatus fomnumrefipi- fcitjfunt enim huiufmodi vermes innoxij . Hinc fit vt tutopropinenturi immo Para¬ lyticis, & Epilepticis feliciter etiam pra?fcrib.untur , Aliud vermis genus eft inMexicanisagrisiuxta moros , &falices degens, qui Cuchipilutljfeu vermis concilians fomnum nominatur, magnitudine, & forma quafi Bombycis snarasde illius morcjmenfe Odobri , firma fe conuoluit membrana, & . Aprili in Papilionem mutatus prodit .Hunc Indi cunis infant«him fufpendunt , at¬ que iliis fomnum conciliare affeueraqc, &:ab,hocejOredu nomen beftiaj impofue- ffont.Eurndera inpulucrem redigunt, & cum vini portione ad fiimulandam Vene¬ rem praebent . Tales beftiofe ex pr;sdidis arboribus vidumfibi comparant . Reperitur etiam quoddam genus Vermium, feu lumbricorum tenuifiimorutn Yxcahoitli didum, capitur retibus , feruatur vafis capacibus in mercatus deferen- dum.Pofteaquam illos Infiitores concoxerint, in pullum abeunt colorem , &odO“ remfpirant non abfimilemouis pifeium. I nde fiunt placentic ,quas exiccatas fer- uanr, quoniam puerperarum, & nutricum lac augere perhibent, Verfantur etiamin paludibus illarum regionum quidam Vermes fimiles illis, quos caro putrida bofpitarur. Mexicani bos vocant Ocuili2tsc,crudifunt nigri , & torrefadi albicant, quoniam hi quoque gufeferaulantur. Vermes van|s coloribus decorati reuocatunt ad mentem Amphifb:snarn mari- aanijeuiusiconnuliibiefiexprefTasideoque non prtcsermirtenda. Fuit igitur Am- phifbcna hec coprebefa inornari Anglico ,Ybi muItiS alie huius generis verfabantur Habet I B V S. Omnium AnimtHum. 33 ^ Habet talis beftia bina capita geminis exornataocuIis.Opita ab inuicem difcerni nonpofifunf, nifi quod alterum altero maius conrpicitur . Quacuor linese coloris amethiftini totum corpus decorant , quae quidem lineae radequaque flofculis qui- bufdam pulcherrimis videntur iniignitae , ad indar Horum Preudofycoinori arbo* eis . Haec autem in fequenti icone repraefentatur. Amphisbxna marina . Amphitha^ n* martHM defcripiso . 34 Paralipomena Hift. A DE P VLICE MARINO. Linius Pulicis marini meminitjqui nodlu in mari fomnupifciu infeflare creditur.Kiranideshanc beftiolam Pryllum marinum appellauit.Ni- phus, & ipre memorar hoc animal, fediJIud poftea cumfcolopendra confundit . Rondektius pulicem marinum effe animalcuJum tenui crusta tedum affeuerar ,quod afpedu homuncionem, vel jffmiatn . ... fimulatalijs partibus locufe fimilibus,cum appendicibus in cauda, riru fquillx ; id- Psjetum qyg opinatur effe pulicetn n;iarinum,nempe fictAaVTiprjCyius meminit Arifto- teIes,quando de fomno pifeium verbafccic . Sed, vt veritatem fateamur, ex hac Rondeletij deferiptione non poffumus nifi conie<5lare, pro pulice marino,fquilIam B marinam minorem intellexiflc .-quapropter aliam iconem hic damus in publico in- uentam MufcEoab icone Rondeletij vald^difcrepantcm, vt Ledor optime poterit intueri , Pulex marinus iuxta vtramqspartem delineatus. t % ) • l Omnium Animalium.' • - • - ' ■ - ■ • / D ES T E LL I S M A R I N I S ^ . - -i • * , - ^ y. .. . AR IA fteOaruni KiaEinarum genera obferuantur j^u^datn enim ia ingentem excrefcunt molem , nonnullae mediocri contentg funt ma- gnitudine,& quxdaniferapcripacu^manentjneque vllam audionem adipifcuntur.Item alis fune acuieats^aii^ reticulats , alia» kues/ed, $te lUrum hs funt rars, alif ramofs , qu.'E d nonnullis arborefcentes appeilatit differemu. tur,. alis tandGmEnii6rf5& omnes po(i:ea<eoIore plurimum variant. Tandem ali^e quinquetaarumradijsj&aiispluribus funtrefertSv . ? Inter illas» qus conflant quinque radijs » collocatur ea , qus d Rondeletio fol F marinus nuncupaturjquoniam Solis pidulam quodammodo referat ; nam e medio corporis trunco » ranquam a centro quinq; ra'dij erumpunt, minime afperiin fupe- riori parte , fed velucies fquamis compofiti ,;’in lateribus vero parms velutiacu leis rigentes, & ad extremitatem vfq; gracilefceotes . At corpus flell^ rotundum in medio effigiem rofe pi6la» habet espreflam , vtinicone proppfitain Hifloria Infe(^orum appareat, vbi prone tantum delineatunfedjhocin loco, icon huius ftel- Ia2,marin«e iiixta vtramq;, partem delineata exhibetur^. Stella quinq; radijs conflans, feu Sol Rondele- tij iuxta vtramq; partem delineatiis . ' 'pari ariter i f Bteli4 trik f4d§sfftpra expr 36 Paralipomena Hift; pgriter in Hiftoria Infe!£^orum differenti» roaringruraflenarum duodecim tan¬ tum radijs ornatarum a Clariffimo viro VlyfTe Aldrouando obferuac^.delineat», (Sedefeript» fuerunt» quibus addimus ftellam tredecim radiorum infignem, quam Carolus Clufiusm caiee libri fexti Hxoticorum defcripfic. Erat hajc ftellaex ge- pere aculeatarum, orbe corporis fatis amplo,,& radijs non admodum longis con- ftabat,qui numero erant tredecim redi, & minime finuofi, omnes tamen »qual is lo- gitudinis. Hi igitur radij aequales fefeuntiam erant longi ,& diameter corporis orbiculati binarum vnciarum , Singuli radij prona parte quinis aculeorum ordini¬ bus erant praediti, tribus mediurp occupantibus, ^ duobus alijs latera; itaut fingu- Ia latera decem aculeis pedtnatiui munirentur, Stella h»c prone rubefeebat, & fupine flauercebac . Quoniam autem rnult» icones Infedor um poft impreffionem Hiftoriarum.in- pent» fuerunt j &illas publicare voluimus, hoc iqloco tapquam eoropidem eas collocauimus, ’ ' \ - . 1. 1. Papilio oculatus fufeus hirfutus mediocris3prone3& fupip^ effigiatus. 2. Item Papilio paruus c»ruleus polyophrhalmos prone pidus, & 4. Papilio alius exiguus rufus 'pigris guttis notatus prone , 8c fupine de- Ijneatus , papilio alius exiguus ex fufeo rufus oblongi macula tranfuerfim diftindus, 7. & 8. papilio corpore craffio fufeo viUofo magnis oculis pronus, & fupinus , Tabani forte fpecies. J5 Teredo in cortice iugiapdis gepita fuofalliculQ inuoluta Forbicina tota nigra. ^ 3. Forbicina rubra , & nigra culiopterg jp fungis boletis reperta . 4, Culiopteron exiguqm araneo liipile , j. Cimex maximus Tylu^iltis , - a ' V $. 7. Termites I i / . • : V \ B E / / Omnium Animalium. 37 D ^ t, Papi. 3S Paralipomena Hift. ?. I^apilioni c^iudato infecSutii congener, 3. Infe<5ium ambiguum tergo bicorni habitu Bubonis ri<Jta Bufonis . PapiIion3ceuminfc(flum, 4. Mufciforme infeiftum pedibus longi/Iimis , Anaiytrum^uadripenneroftro acuminato. / Omnium Animalium, %. Cimex fylueftrisrolore Iqucppliaeo* 2. Cimicis fylueflris alia fpecies» 3a Cimex fylueftris non fetidus colore viridi diluto. 4. Cime? alius rubuiridisj& fubluteus duplici purntorum ordine diftinte. ♦ f. Cimex totus viridis. Cimex fylueftris fubuirid/s fet idus. 7. Cimex fetidus fubtustantiim quatuor puniSorum ordinibus varius. 5. Cimex colore fubnigro capite mbercente. f 4 s « D 3 40 Paralipomena Hift. .^p - . . — pi“. Infedutucmcrcumcimicifbrmefiguraouali' ^ e, Inredum aliud dnereum cimiforme. Infedum aliud aluolengmfcula. 4. InfeducB culici fimile fed monftrofusi] aluo QblongajSc cauda trifida. Omnium Animalium. , [ir. Mufcafylueftrxs cbryfopterosaluoliadi albis cm<aa^ ' Mufcaleucophasa capite albo» 3. Mufca api fitnilis, 4. Mufca boariajTauanello valgd dic^s.' jr* Mufca oblonga tfnijs nigrisj^ luteis aluo alcernatifli variata» 6» Mufca aurea alis argenteis, 7, Mufcifornse infediuni ventre acuminato.' 5. Mufciforme infcdura minimum. f, Infe^liumqwadripenne mufciforme. 2®» Mufca cum longa proraufcide. / 'rZi ^ 4- D s s / 42 Paralipomena Hifl:. j, 'Mufcilionaccum Irsfec^.am^L ■ . . . ^ . -.. .M ; 3, Eiufdetn oua OJf quibqs prodierat, .v "'. • r ; . v/i . ' 3, InfeiSlummufcilbrmequadrjpennecaudatricufpida. 4, Jnfedum inter culice3& mufca ambiguum cadd^ tricilfpite' : . : * ! A 5:, Infe(5lumpapiliQnaceucnoaudabifurca, '5- v • ; .z 6* Infedum raufcilionaceum, 7. Infe«Sumpapilionaceum aliud, l 8. Inre<^um mufciformc ventre obIong03& angufto, : I • f-j Omnium Animalium. i 1. Vermis triticarius mQ^xcis nuncupatum ' 2. Eiufdemfpolium. 3. Eiufdcmchryfalis, 1,2.3. Pfdieuli campeftres cimicibus Icdtularijsfimiles, 1. Chryfalis aquatilis indar feminis riciaijaut pbafCQliini radi ce nymphe^ inuenta, t. Vermiculus esf chryfalidcJtranfmutaius part€ fupinapidus 3. Idem vermiculus parte prona delineatus. . 4. Nympha feu rudis quaedam formatio infedi cimiformis, 5. Infcdum cimiforme vaginipenne corpore QbIon|o, ^4 Paralipomena Hift. t* Folliculus sllcuius Erucx incertae ® «.Eiufdem fpoliuna. l PARALIPOMENA MOLLIVM. Cruftaceorum j 6c Teftaceorum. DE L E P O R I S MARINI Differentijs. ^Jlu genera Zeparis ma¬ nni. Epus marinosjell animal de genere mollium, quod ab Ae lianoeoch^ kf tefta exemptae comparatur, nec pra?ter rationem s quandoquidl Plinius &ipfe hac beftiam offam informerajnicnirum maffam carne¬ am potiusjquarn pifcemapellauit ; cum neque pinn^jneque oculi, ne¬ que alia membra rede diftinCta in hoc genere animalium , quemad¬ modum in aljs pifcibus confpiciantur, Ro JcIerius tria genera huius an imalis defcripEt, quorum icones libro primo de Mollibus fpeiff andse fuerot expofitze.Prfter h^cc tria genera, aha etia tria a DoCiif- fimo viro Vlylfe Aldrouando fuerunt effigiatajquorum primum lepori terre/iri,co- lore,& parte anteriori, plane afiimilatur,fed poiferiori parte informis offa,iusta fea tentiam Phni}, apparet , Secundum genus forma, & colore ab antecedenti difcre- par,quia colore amethiftino maculis albis variato refulgeat . Tertium genus edci- n.ereo colore magis refertum, deinde albo,6c amethslliao maculatura . His ,& aiijs in generali Hiftoria expolitis , duas alias addimus differentias^fn quarum prima Lepus marinus co lore prorfus amethiftino Gonocatur,& in altera l.€ pus marinus purpurei coloris , vsluti in fubfeqiienubus iconibus exprimuntur . Omnium Animalium. 45 Leporis Marini dus differentiae, nimirum coloris prorfus amechiftini, & coloris purpurei. ( l^ifcriptiQ (Cancri Mol hcafik 4tttermi$ partis def^ fshum ani¬ malis nume r»/. Cance^ TacUoiicus. V Vrfat M4- ftms» C aneri pla¬ ga Orienta¬ lis 'quales. omena E CANCRI Lijs cancrorum rpeciebiis Cancer MoIIuccanus addendus cft, quja circa Molluccanas infulas fuerit comprehefus.Defcriptus fuir a CIu- fio in Exoticis hunc in modum. Perpolitam is habebat cruftam j & verlicoiorem, in qua iumini oppofita,colores ex flauOj& rubro mix¬ ti obferuabatur, Conftabat autem tefta duabus partibus, anteriore , &ppfteriore inter fe quadam chartiJagine connexis? anteriore quidem breuiorej& anguftiore, tres tamen yncias longa , & quatuor lata, & pofteriore longe maiore j nimirum quatuor vncias cum femilTe longa, & feptem cum femilTe lata. Vtraqj pars in dorfum inftar fornicis alTurgebatjpofterior tamen magis, quam anterior, & ve- luti in tres eminentiores diuifiones breuibus quibufdam aculeis refertas diftinda , Pariter vbi anteriori parti connexa erat magis eminens, & breuibus quibufda acu- - leis armata, deinde in lunata quadam cornua fe fe diuidens ad longos vfq, anterio¬ ris partis aculeos pertingentia, dentata vtrinqj & in firmam fpinam definentia , & circa connexionem afperis quibufdam villis tei5ta. In media quafi parte cruftsc iuxea dorfi latera orbiculatie qugdam eminenti^ confpicicbantur, oculorum fere ef. figiem reprisfentantes, duras tamen, & tefiace^e, Anterior vero cruftee pars , qua pofteriori nedebatur tres vncias erat lata, & quatuor, vbi erat ampiilffima, extima binas tantum vncias , qute in tres breues acu¬ leos requafi fpatiq inter fe diftantes definebat . luxta medium aculeum , adnexum habebat non exteriori cruft® adhgrens ,fed quadam articulatione fub ipfacrufta cornu triangulare feptem vncias longum anguftum,& mucronatum . Supremus in prona aculei parte angulus breuibus aculeis inftar ferr^ erat refertus, fuprema eius parsleuis,& carinata. Latera anterioris partiscruftee feptemaculeis,practer exti¬ mum, firmis, planis, &vnciam , longis fpadicei coloris erant infignita. ^ Totuqn huius animalis corpiis ficcitate contractum , & vetuftare fere corruptum Clufius eft confpicatus: nihilominus decem pedes habuifte obferuauit, quoru prio¬ res , an chelas habuerint necne, non potuit copfpici.Pofteriores quidem pedes fub. fequebantur exigu^ cheJ» tribus articulis integratte nullis vel capitis , vel caudjE veftigijs apparentibus . Illa autem pars teft^ , ex qua ortum ducebat triangulare tpueronatura cornu, erat concaua* Aliqua hirftities hUius cancri in memoriam reuocauit quamdam fpeciem Cancri heracleotici, cuius icon in Hiftoria Cruftaceorum fuit locatarvocatus enim ftiit Hera cleoticusab Heracleis Vrbibus, quarum vna Poto, altera Propotidi adiacet.Huiuf- mo,di Cancer crufta ncc valde leui , nec valde afpera tegitur. Rondeletius hunc gallum marinum nominauif,non alia de caufa,nifi quia brachia huius animafis, inftar crifta? galli formata effe videantur, qaemadraodpm LeCtor in iconibus propofitis;,/ & proponendis intueri pQteft. Pariter Rondejerius hoc anima! cum Vrfo quadrupede comparat , qula brachijs, oculis, & ori appofitis conglobatus, more Vrfi dormiat. Vcriim hoc nomen alteri fpeciei competit, quam non obferuauit Rondeletius, qu£E Vrfi corium ,ob piloruni denfitatem, cernulatur? rmmo robore pr^didlum cancrum heracleoticum fuperat . Jtaq? libro fecudo de Cruftaceis in prima facie fuit locata icon Cancri heracleoti- cilcuis, deinde hirfuti i aut igitur hirfuti dua? dantua'fpecies iuxta icones inu.entas, aut icon hiffuri hic propofita adfimilitudiaem leuisfgit effigiata. infuper in Plagis orientalibus tanta vis & moles cancrorum eft , vt ab homini¬ bus formidentur ; nam qua'cumque chelis fuis comprehendunt illicoobtruncant, & immediate vorant . Hocque non eft in dubium reuocandum ; fiquidcm Nautas fide digni nuper ex India in Lufitaniam nauigantes , hanc veritatem iureiurando affirmabant. Reperitur etiam in Virginia Seeccanancpifcis teftacei generis,caudacruftacea Cancris congener, quia rmiltis refertos eft pedibusjVt Cancer, oculis in dorfo emi« nentibus Omnium Animalium Cancer Heracleoticus hjrfucus prone piclus. Paralipomena Hift. Cancer Heracleoticus hirfutus fupine pictus. / I
•
Omnium Awiwialiuni.; 4^ E ncntibus.pcdem circiter latus, aijuas marinas reftagnantes fequitur, ^ ^ratiliimi eft faporis, Mexieanis Jacubus frequens eft aniraaisforrna, magnitudinej <8e colore, ex pulio ia atrum vergente Scarabcos terreftres fitnulans,tegityr crufta» cancrorum more ,ob cuius duritiem, ab Incolis Atetepitznorainafur: qtwtuortantiim fuftcntaturpedi- busjijfdemqj faltitar . Ab Incolis eftur, qui ritu Pamphagorum , nulli fere rei par-^ eunt , Vulgare prxbet alimentum, yeluti, & aliaj fcarabeorum paluftriumfpecies, quibus item vefcuntur. Similiter Indi edpnt Atopinam animal (iraile Scarabeo, quatuor tantiim vncias longum, & extenfum duas in latitudinem. Color ei eftfufcusjtegmineqjcruftaceo, more cancrorum, veftitur. H^ec beftia volanscrepitat,^ circa lacum Mexicanum nodu in iuncetis verfacur . Editur ab Indigenis elixa cum alijspifcibus,& herbis. DE CONCHIS, acCONCHiUIS. ARIS Concharum differcntice in mari Auftrali nouse Hifpani^ re- periuntiir . V na vocatur Xochpalcapachth , nempe concha coloris minij,auriculata , mediocris magnitudinis ,tranfueri!is femicirculis , lineas fecundum redum procedentes fecanNbus,& colore minij\ru beo diIutiore5& luteo in ruborem tendente diftinda. Altera fpecies maior eft,& lineis fimiilima/ed colore candido rubrOaSc fiifco varia. Tertia demum circa auriculas efl rubicundo diluto , & fufeo eoiore prodita ,4ineis tantum redis. Habet auUrale Indiarum pelagus Tapachporcauhqui, nimirum Concham mufeo- fam,qu£e hoc nomen fibi comp3rauit,quia mufeus illi inafeatur. Item Panacends Prouinciaalitconchamquamdam vencrcam in fo lentis formie, aurita eft, fed auris altera multo minor. Color extrinfecus eft niger, vnde Con¬ cha nigra appellaturi inferne vero ex nigro ad cinereum vergit, ftirijs diftinguitur nouem, qu^, pb lineas alias tranfqerfim difeurrentes, inquofdam orbiculos fecari videntur. Qilamuis nomen conchylij pro vniuerfo teRaceorum genere aliquando accipia lur : nihilominus priuatim pro vna tantum fpecieeoiumdem apud Veteres vfur- paturj& quando priuatim fumiturjnon purpuram,neq; buccinum, fed concham ab his diuerfam, & peculiarem (ignificat, nempe qualem Rondeletius fub hoc nomine cxhibuit,buccino valde di (Hmilem,& nullis purpuree aculeis muricatiscircundatam; muricis tamen fpecies eft,quando fcilicet murex pro colore accipitur. Itaq; Conchylium , iuxta mentem Rondeletij , in genere Concharum maiorum turbinatarum collocatur, ea parte latius, qua in turbinem definit, aculeis, & ai/js tu¬ berculis ca rens,& foramen, quo interior caro ofiendirur,non eft rotundum, veluti in buccino,& purpura, fed longum apparet. Ideoq; huius etiam Formteeft forarai- nis operculum. Quapropter addit Rondeletius liijuido conflare operculum purpur;e /3AaVm,fiue fiXamciv $v^avriciv appellandum eifc; quarauis Blatta byzantia Ara¬ bum nil aliud fit, quam Conchylij operculum. Hinc Pharmacopola noflri Autho- res Arabes fecuti. Conchyliorum , & Buccinorum opercula permixta vendentes , Blattas byzantias, & vngues odoratos nuncupant: quamquam hs fintrotund^ejil- Ix vero oblonga»:hoc enim ex dodrinaSerapionisjdt aliorum Arabum colligitur. Quaraobrem non a ratione alienum erit fi hoc in loco veri vnguis odorati, necnon I falfi icones exhibeantur ,quas Ledor perpendens, horum tres differentias poteris 1 meditari. 1.&4 I pttU , Searaheus Mexteanut edilis» Conchd mu fcofa* Coueha ve* nere A efioti* ca. ^onchillum quid fit, tia quales^ Ii® Paralipomena Hift. Vnguis odoratus Officinarum^ 3. & 5. Pfeudounguis odoratus Vnguis odoratus veras. Vc autem esad^a horum vnguium cognitio habeaturjnotandum efl apud Pharma eopolas verum vnguem odoratum rardoyeruari , Nara quiprimo loco effigiatur non eft latior dimidio digko auhcuIanVhabetqj lineamenta qujedam fubtilia :pars autem inferior concaua eftj& lineas feu eminentias a medio ad extremum habet pro du6tas,vt numero 4,apparec. Iniuper aiiquandohabetur apud eofdem Pharmscopaos vnguisaiter odora¬ tus, quem preudonichim anguftiorem appellare poterimus,Iineafqjtranfuerfas ha^. ' betjVt in numero 2, & 5. cernitur. I I taqifunt pra-didli vngues odorati fai/ijquia fant opercula cuiufdam cocble^ejqu^l femetipfam ciaiidif, & recludit ; fed vnguis odoratus genuinus eft quidem opercu- lum/edMlIus Concbilij? de quo fuperias egimus latitudine duorum digitoru , & Io ' gitu. f Omnium Animalium. Si gitud/ne trium. Eaiinenti'as5& lineas quafdam exrcruis habet, in medio autemnullasj
vtin icone 3. videre iicet ; fiquidern in icone 5. pmgituriuxra partem inferiorem ,
qu^e animali adhp?rebat;t'bi eft magna concauitas, in fupenori vero parte quamda habet veluti appendici lucidam, qua? vnguemquemdam aemulari videtur. Pofteaquam Conchylijs nonnulli Authores addunt Mytulos, nolumus filentio jniioluere pulcherrimam mytuli fpeciem,quam Clariffimus virCJufius conchiferam appellauit obferuatam anno Salutis humance poft fefquimillefimum nonagefimo nono . Erat hic Myrulus Conchifer fepeem vnciasiongus, & tres Iatus,vbi ma¬ xime dilatabaturjforma non valde diffimili Concha longse a Rondeletio deferipte. Tefta erat fpilfa ,& rugofa , qu^e duabus patula conchis fuilTe videbatur , caua erat, dorfo cleuato, & nigro,cui vermiculorum tubuli inh^rebant, necnon parui frutices fexjvei feptera vncias longi, quorum nonnulli craniufculi,alij graciliores, & valde rarnofi erant , a quibus paru^ conchs dependebant mufculis non abfimilcs hirtis , veluti capillis obfir^e.. DE T V R B I N I B V S Defcrl^tio, Mytuli def- crtftio* Lih‘i,deTe VM Turbo fumatur pro quocumq;habente in imo formam acutam, & in fumrao latiorem, non poterimus negare hoc nomen no competere Conchiliis de quibus in prgfentia verba fiunt ; cum hae conchae tur¬ binatae hanc praecipuam figuram fortiantur. Ariftoteks igitur inter turbinate vnumfimpliciter turbinem colloca
eodem nomine complexus efr,nulla,aut magnitudinis,3ut qualiratis I>ifftrenux.
habita ratione. Rondeletius tamen, & Vlyffes Aldrouandus infinifasfere Turbinu differentias recenfuefuntiquandoquidemaiios magnosjalios paruosjquofdam acu¬ minatos, & quofdam obtufos, alios aoritos,alios tuberibus fcarcntesjnimirum non¬ nullos leues, & nonnullos afperos, quofdam angulofos , quofdam muricatos, alios Tefferadadtylos, alios PentadadlyloS) quofdam tandem concolores j&difcolores obferuarunt. Inter tot igitur differentias a viris clariffimis tot iconibus illufiratas , nulla icon cum fua carne fuit delineataddcirco in gratiam dodlte curiofitatis, Turbinem acu¬ minatum cum Limace exhibemus fpediandum, Turbo acuminatus eum Limace. E 2 DE 'Jurts mari dtfferen Paralipomena Hift. DE PATELLIS , SEV LEPADIBVS. ATELLAS Rondeletius appeljauit nonnullas Conchas ad formam vafis cfcarii patulas , cum quo magnam videnturhabcre firailitudinc Galenus aurem in Glo/fis, vbiab Hippocrate Lepades nominantur vertit Conchas faxis adhaerentes , nec pra?ter rationem, quoniam habemus apud Ariftotelem, Lepadem elTe /zovoBupofy fcilicec vniual- uem. Eft enim in do^irina Ariftotelis vniualue genus, quod faxisadh^ret , tcfta in dorfum data. Lepadum igiturduas differentias Rondeletius affignauit , quarum altera Lepas /impliciter vocatur, altera Lepas agria, & Auris marina dicitur . Forma autem inter fe diferepant, & priefertim quia Lepas in loco fuperiori os habet, & in inferiori loco B ori oppofito meatum cxcrementorumi cum Auris marina hiec foramina in tefta ha¬ beat . Nomen vero Auris fibi comparauitd figura, quoniam perbelle humanam Aurem reprsefentaLvt licet intueri in iconibus datis libro tertio de Teftaceisapud Vlyifem AIdrouandum; fed quoniam ibi Patella? fine carne delineatse exhibentur, libuit in pricfentia iconem Auris Marina cumfua carne dare fpe^tandara. Auris marina cum fua carne. Omnium Animalium. 53 DE PENICILLIS VBVLI quidam teftacei, PenlcilliaNuperis appellanturjquiain eo rum cauiraie quid contineatur (imilirudinecn referens PenicilJorurn, quibus Pidores vtuntur . Hi, iuxtafententiam Rondeletii, tnoili quadam , & laxa fubftaritia faxis alligantur ; iraut aquarum vndis fa. cile cedant , & agitentur . Quando autem egreditur id , quod /nrus carnofum latetjfrondeum quoddam expandit,quodexpnmirur in iconibus apud R6 tjeletium;quamuis multi alij EntTubulijin quibus vermes latibulentur. Et tandem alij funtjquiin Spongijs viuereperhibenturjquiinfequentibusiconibus exprimum lur . Licet nonnullis Authoribus hi Turbines Dentalis roecieselTe ferantur. Penicillorum inftar Yiuentes in fpongijs. E 3 PARA» 54 Paralipomena Hift. paralipomena historiae PifciumA Cetorum. DE PISCIBUS VOLATILIBVS. % RES pifces volgtiles Pl/n/us recenfuft, fcil/cet HirundinemjMilup, & Lucernam, qui Pifces noftra scate fune nociffimi, fed, prster hos, multo plures fuerunt ob feruatf qui Piinio non enumerantur.Namq Pifces volatiles fquamofi difiincli tamen a noftris Hirundinibus volatilibus reperiuntur, qui circa caput Bonsfpei degunt , & duos dicuntur habere boftes , nimirumin aquis Albicos pifces , & extra ^ vndas Cornicem , Hi per gliquod temporis rpacium fupra aquas alis corpus fuften- tant, deinde in aquam rurfus decidunt, iLll Videnturquodammodo hi pifces non abfimiles illis, quorum meminit ioannes Eufebius kfuita in Hiftoria Naturae, dum inquit , Noctu volucres quidam pifces palmaris longitudinis in nauesclaffis Indica? cadere, & comprehendi folent, qui ha- 4ntip4tkia bent membranaceas alas fere inftar Vefpertilionum , quibus explicatis, ad centum, vel amplius paiTuum interualiumjvndas maris fupcruoIanr,vt alios pifces infequea tes effugiant, fed interdum vngues rapacium auium marinarum incurrunt : quapro¬ pter vbiq ;pericula fubeunti ficq j cito denud merguntur, vt a Coeh periculo fe fub ducant. Horum nonnullorum icones in tabula Amicte delineantur,vi hic apparet Fifces volatiles fquamofi. I I P^rhet Pifcis volans Lacus Mofcouitici. Pifcis volans ex Olao Magno. Omnium Animalium. 5$ Pariter In tabula Oeeani repcentrionalis , apud Olaura Magnum s confpicitur pidtura aliorum pifciuro volantium .* Prima icon pifcis exprimit caudam repandam inftar Delphini. Secunda icon fpedat ad pifces tabulae Lacus Albi » qui maximus , &remoti/Iimus eftuerfus Septentrionem, &partim ad Mofcouitasj partiro ad Sue- uos, vel eis fubditas gentes pertinet, vbi pifcis volatilis verfatur, qualis in fubiedta icone delineatur. I Paralipomena Hift. DE DENTICIBVS V L T I funt pifces j qui vel a copia , vel ab aliqua dentium prsero- gatiua nomen fortiuntur , Vocarur cwi^hvTii; quaedam Thuni fpeciesa vigoredcntiurojS^ fiue ffvvoSnq Gr^cis appel¬ latur pifcis, quem Latini Denticem nuncupant , Sed aduercendum eft nonnu /los pifces j nempe Denricem5fynagridem3& Auratam ob fingulares dentium notasaab Authoribus confundi . Hocigitur sn loco Synodontismaxillas cum dentibus in palato delineatas exhibemusjdeinde Auratam veterem dentatamjquas pro Synagride, ayt Synodonte quandoqjab Au^ ehoribus vfurpacur, j ’ Synodontis maxillae cum dentibus in palato. i Aura- > Sargdri4m ruaris /^<?» cies» W 5S Paralipomena Hift. DE SARGIS. I S C I S trapyoc potius sxapKog deberet nominari a carne, qu!a_* iuxta mentem Rondelerij fit pifcis pro corporis magnitudine fpif- fus,& maiorem carnis habeat copiam, quam Sparus, vel alij huius ge¬ neris pifces, Huius Igitur plures differentia? , &icones inHiftoria Pifeium fuerunt dat^ , in quarum prima delineatur Sargus 0 ppWv quia circa vropygium maculatus fit, pinnas habet omnes aureas, pr^- ter eam , qute circa anum nigricat . Lineie etiam , prteter nigras, plurima funt au^ rei coloris, & macula iuxta vropygium violacea, vCluti totum etiam caput ad colo tem violaceum vergit. Secundo-Ioco pingitur Sargus TroXvypafjiiAQQ lineis aureis elegantiflimc decorat^B tus, item argenteis ferrte, figuram exprimentibus . Demum ibi datur icon Sargi ,ad mentem Gefneri, quipoftmodum iuxta opinionem aliorum , aliam Sargi figuram effi§iat,vt licet cqnfpicari in Hifioriaaquatilium. Verhmfhuius pofiremi pifcis ico nem Cornelio Sittardo acceptam refert. Hanc figuram exhibemus fpediandam, vt latus fpeculandicampus jLedoribufi pri^beaturjvbiosjcaputj&dentes Sargire- prsefencari feruntur. Sargi poftrema icon Gefneri. /- ■ r-i I I T* ( Omnium Animalium. A T H E R I N A. 59 ISCICVLVS iii3rinus3*5£ litoralis eft Atherina, quas in marinis etia ftagnisrepericut, Aphijs ficnilisjdodratali magniEudine,parui digiti craffitudinejdorfo fpiiTojVCCre leuiter deprefTojOre paruo abfq,- den tibus,& oculis raagnisj colore efi: variornam venter eftargeteusjdor fum eft fufcumjcirca caput ex flauo rubefcit, inftar Sardinaru, pinnas habet quatuorjbinas ad branchias, binas in vcntrc,&aliama podiccj&prtecer has, duas alias in dorfo, omnes candidae funt. Cauda duabus pinnis conftar, vcin ico¬ ne Bellonij apparet. Pro linea in medio corpore a brachijs ad caudam protenfa/pif fum quid fub cute oilenditur, quod non potefi; aliter, quam per fimilitudinem fafcia appellari, Du:e igituricones in Hiftoria Pirciumfuerun£locar;r,nunc additurtertia, F quam in publico Mufso inucnimus j v£ Lcftor his iconibus inter fe comparatis ma¬ gis congruam eligar. Atherina alia. M PE RHOMBIS. VPLEX Rhomborum genus, leue vnum,& aculeatum alterum recen , leturinHiRoriapifcium. Aculeatum prona parte multos habecacu leos^maxime circa caput, a capite caudam verfus, quibus aliud ge- nu3 penitus caretjalioquin fimileiniiiquod tenuius eftjcapitCjad men - tetnBeIIonij,magiseIcuaco,^cgrandi. Prgtereaambo differunt poftea magnitudine ; etenim Rhombiin Occano com-pre henfi ceteris funt maiores . Cum igitur loco citato tres Rhombi icones fuerint cx- x hibit«,nimirum Rhombi aculeati,Rhombi Jeuis,& Rhombi leuis veri . Modb addi mus iconem fpeciei a pr^didis diuerfe,colore Lamia?, maculis obfcuris,&Rhombus RKpM- 1 Paralipomena Hift. Rhombus leuis alter» aculeatus alter 62 Paralipomena Hift. DE APRIS MARINIS, •«'.12. ES CR IBITV R Aper in Hiftoria Pifcium j ex fentcntia RondcIeti|, hunc in modum . Aper eft pifcis fquamofus, quamuis videtur tc^us arpera5& cuie veluti villofajcorpore fere rotundo, &rubefcete,oca- lissmagnis.foftroobiongOj&obturOjinftarSuisjabfqidentibus.Mox a capite , Secundum longitudinem dorfi, aculeos habet praeacutos, durosjionsos, rcjflosjfed intequales,& Seras ApriaemuIantesV Creteriim hic Aper nullius fere eft confiderationisjin comparatione ad illum, qui in mari Oceano olim fuit confpedus, capite Apri, caninis dentibus, longioribus incidentibus , & acutis , & fquamis miro ordine a natura difpofitis , vt in fubie<^Ia pi<ftura apparettfic enim ab Ambrofio Pareo delineatur , quamuis intellexerimus B hunc Aprum ad animalia amphibia cife reducendum . Et Gcfnerushanc belluam fine nomine delincatam m Tabula Olai Magni aprum cetaceum appcllauit , vt i pifee eiufd em nominis difcriminaret. Non alienum a ratione effe exiftimamus,fi gregi Aprorum aquatilium fues etiam marinos addamus , quorum duo genera in mari Indico verfari feruntur , Alterum genus roftro eft acuto, more Anferura .alterum vero roftro ita obtufo, vt quando e mari attollitur fphaera prorfus effe videatur* Horum fuum non nullilongi funt cir citer fex pedes, cauda lata, & bifida.Curo incipit mare cotnoueri, fuper aquam emi¬ nentes videntur , & tempeftate conflidati , virides apparent ,immo viridem maris mrum diffe effigiem reddunt .Prftcrea, ritu fuum tcrreftrium, vehementer grunniunt :quamo- rentif, brem Nautae huiufmodi beftias vagantes,& refpirantes confpicati certiffimam tem peftatem pr^fagiunt. PofTumusaddere tertium genus, quod in Regione Mexicana fuit obferuatura. Vituli magnitudine . Pifcis hic Incolis vocatur Andura , fed Hifpanis , qui illam ^ Regionem armis occuparunt, Hoga appellatur . Capite“& auriculis fere eft fulllis. Ex maxillis pendent cirri quinqjtanquam barbata appendices femipedem longje. Carnem efui non iniucundam habet. Animal eft viuiparum, inftar Balenae. Dum natat in aquis, viridis, flauus,ruber, & prorfus inftar Chamaeleontis verficolorappa rcr . Circa litora verfatur,& vefeitur fblijs arboris Hoga nuncupatae: vnde nomen fibicomparauit. Animaleft inftar Suis dentatum, reliquos pifccsobuios etiamfc maiores necans; quapropter Pifcatores hanc beftiam prius interficere conantur. Sfiuvn mari- i Aper f > % ^per Marinus Cetaceus. Andura Pifcis afpe«Stu fuillo. Omnium Animalium. DE GALEIS. SIVE MVSTELIS. D Pifces longos rotundos, & chartilagineos , Authores Muftelos fiue G aleos referunt , qui ita nominantur , non folum quia Muftelam terreftrem longitudinecorporis repr^efentenc , fed etiam propter nonnulIaalia,qucB ambobus communia eflfe credutur : quemadmodia fuo loco fuit explanatum. Sunt autem Canum marinorum fpecies, quas Authores promifcuejraodo latina, modo grteca voce vtentes,interdum mufte” los,& aliquando Galeos cognominant; immo fcpe caniculas appellant, quia, ritu. Canum, dentibus noceant. ^ Horum pifcium multae differentiae in Hifloria fuerunt numerata?; nimirum Ariftotelis, Canis Galeus Vulgaris, Catulus maior, & minor Saluiani , Muftelus icuis €x Gefnero,Galeus Afterias,necnon Galeus glauqus RondeIetij,& demum Galeus Acanthiasjfiue Spinax. CateriimpofiTumus iconum numerum augerCjdum primo loco Galeileuis aliam fpeciem damus, nec non aliam Mufteli differentiam, qui craffusjniger, &curuus eft, huncq;Vulgus Maffilienfium Gautum , Auguerum cognominat , Rondeletius h^c verba Cattum Algariurainterpraetari videtur. i F 9 Gdleoru mul u dtffcreti<e Cattus Al'" garms. MuRelus Paralipomena Hift, Muftelus leuis alter. Omnium Animalium. 67 Cattus Algarius.
Pariter filentio non eft inuoluenda quaedam muftelae Bohcmic£fpecies;quam-
tiis, iuxta aliorum Sententiam , ad Lampetras referri videatur . Eft igitur, tefte Gcfnerojhicpifcis pulcherrimis diftindus coloribus/cilicec fiauo,croceo,candido, i^ofeoj &atro , pupilla ocul orum nigra , & parte ambiente caerulea . Ante paucos Defalptis, annos huiufmodi pifces in Bohemia comprehendi caeperunt , & primi , propter pul¬ chritudinem, in vafe amplo aqua pleno viui Regiferuabantur. Muftel^e - / Paralipomena Hift. Quoniam in genere GaleorumjVuIpecuI^ej&ffmiae marinre d nonnullis recenfen tur i placuit hoc in loco belluam ex genere A mphibiorum , terreftrem Vulpem facie fimulantem delineare . Hiecvoce ArabJca Brethraecbh vc putat Gefnerus5.nomi- nari perhibetur. Captafuitin laua Infula, anno Salutis humana? poftSefquimille fimum quinquagefimo primo, menfe Aprilis, fuitqj longa circiter decem cubitos, & alta duos,cum dimidio, magna ex parte rubicundicoloris , & quibufdaro iniocis cos rulea . Cauda autem, vbi infiar caudic equinte diffundebatur , ad colorem c^rulcu dilutum inclinabat, rubeis diftinda maculis . Vngues leonini fere, feu potius pan¬ therini apparebantiveluti cauda, quas caudam Paniherseiradone macularum, fimu lare videbatur, Breth- ) Brethmcchi Arabum. 7Q omena DE LAMIIS. AMIA vapd nimirum a gula nuncupata efi:,quonia magni habea tjgulamjideft quod yoraciffimum fit animal/ed tefte Bellonio, noftris pjfcatoribus pifciseft incognitus, nam quamuis Nicander, & illius verbis fretus RondeletiuSjLamiam a Cane carcharia Ariftotelis „ non difcriminetjnihilominus fi attente verba Ariftotelis raecjitemur, inueniemus Lamiam inter genera planorum pifciumjnon autem Galc orum a Philo fopho fujfte collocatam. Item Oppianus Lamias a Canibus diftinxit; quamobrem vna cum Bellonio Lamiapi lictum efte pifcem ftatuendum cft . Crefcit igitur ex eod6 Authore,talispifcisin maximam molem, cute tegitur fcabra, os habet in anteriore capitis parte, vtfquatina,& mirandum eft,vt inquit ipfe, quod dentibus ^ Denthij» di piu* minus ducentis eft refertumjin ytraq^maxilla per quaternos ordines difpofitis fcnpii&i circa radicem Iatis,inpyramidemdeficientibu5,& circa latera crenatis. Quare h.^c Bellonij verba multis dubitandi anfam dederunt , quod Bellonius c5 iconem huius animalis omittat, hanc beftiam cum Cane Carcharia confundat. Ete¬ nim quis vix poteft fibiperfuadercjquod Lamia pifcisplanusjtam amplis dentibus muniatur; non negamus quidem illi inefte multos dentes, fed vt plurimum paruos^ quales in fequenti icone confpicmpcur. Denticuli exiftentes inore Lamiae. Pr^terea damusicpnemLami^cetacea? ex Epidaufi|s lieoribus tducdar,VJ aii* qua fakcm huius animalis icop in vaftapifcium hiftoria habeatur» . ■ , ■ L ■ - 1 . Laml^ V DiferentU 72 Paralipomena Hift. A DE RANIS PISCATRICIBVS. ANA marina, feu pifi^atrix ita dida,' quoniam in pifcando magna vta- tur folertia , caput habet toto corpore longe grandius aculeatum, arperum,orbiculatum)& depreffumjospro corporis moleampliffimu, ' & dentibus multis acutis, & recuruis armatu . Oculos habetamplos, potilis in vertice capitis, quam in temporibus'fitos . Cauda rotunda eft,breuis,& carnea,cute tegitur iuxta infernam partem fubalbida, & iuxtafuperna cx nigro flauefccnte. Nos igitur in prtefentia huius pifcis multas affignari differentias opinamur, prop- B terdiuerfas icones,qua3 hodiemonftranrur . Siquidemin Hiftoria Pifciumtrescon fpiciunrur. In prima icone apparet Rana pifcacrix vulgaris jdeinde ranapifcatrix Aurhoris, & demum tertio loco Rana pifcatrix minor effigiatur. Modo alias addi¬ mus pi<5luras,in quarum prima Rana pifcatrix Georgij Fabririj apparet, & tandem datur icon illius Ran^, quam noftri Pifcatores ,fcu potius Ichthiopolj Bufonem marinua),^ Naiitx pifcatores Diabolum marinum indigitam. V Rana I 74 Paralipomena Hift. Ranapiicatrix alia/eu Bufo marinus. ifmpth I funt duo pirces^qul propter magnam inter fe conuenientiamj Ppeita J) tores aliquando decipiunt jdifcrepant tamen, quoniam Accipcnfer^ feu St uno pelagius eft Attilus amnicQla,& Pado familiaris .Accipen' fer non temere vifiis eft sequare treecntas libras j cum tamen Plinius fcriprerit Attilum ad mille libras interdum cJCCreuiiTesqus magnitu¬ do inl?gnis3& rara eft. • r UT u-‘ V Praeterea Attilus quando ad certaro molem exercuit , fquamas nifpidas abijcit , quas per quinqjordincs difpofitas in fumma dorfi fpina, ex vtroqdaterc geminatas BcftatjqUibus abieiStiSstaftu leuis euadit j ■ Ex altera parte Sturio mirifice palato gratificaturjcum vicilfim caro Attili moliis, & palato non admodum iucunda fit . Huius oculi parui funt in tanta mole corpom, & fic deinceps Ledor varias vtriufqj c6ditiones,& pra?rogatiuas in Hiftoria Pifeiu videre poterit. Hicigitur Attili & Accipenferis alias icones damus, “ ^ Accmen* ACC1PENSERE,ET ATTILO. / '/6 Paralipomena Hift. * ^ •* V A DE PISCIVM ORBIVM VARIETATE,- VLTAS cfle horum piTcium differendas varfj AVitbores nobis iii0- nuant r nam^quamuis SaluianuAhuius generis vnurn tantuni agnoueritjpcllonius tamen dud genera effe tradil,^mbo rorundajA: duro corio teda , horum vero vhum tanriim depmgir> Rondeletius plura genera efrel7gnificac,ex OricntaIij& Septentrionali plaga de ]ara,& fria delineat, quorum primum fimpliciter QrEerricognomiriar^lcerum Oibe g Ruta tum, tertium,^ poftrcmum Orbem echinatum vocat . Pr^diiii;s^efnerusalia addit generajicerminus rotundo corpore. ImmpintioAr? Pifcipmliiftoria Qrbis^ ^ Rhodiusjdt ffelJatus fuit monftratus. - i '4^,; ^ ’ Tandem V-lufiusjioter multas fpecies huius generisPifciumjtiieminirOrbis ri<Sti , R ante, qui habebat longitudinem fexdecim vnciarum, & ambitus corporis menfurC viginti vnciarurafuperabat . Totum corpus erat fufeum aibicantibus maculis diftin dium. Caput erarcrafrumjfupercilijs elatis, cumpre latiufculoj&fiflojinimodum / rivflus rantE, praeter formam aliorum pifcium orbiculacprum, 5 i - Quamuis Gefnerus vartas oblongi orbis differentias recenfueritr nihilominus hanc fpeciem non ita eleganter expreflit atq;Clufius.An poftea huiufmodi pifeis Le pus marinus Apuleij appellari po.Cit quemadmodum Gefnerus opinaturjid Clufius indubium reuocat, ' Infuperidem Clufids in Exoticis memorat orbem oblongum capite teftudinis;^ qui cono fufei coloris erat tedlus , &teffellis inaequalibus varie diflint^us , modo q fere orbicularibus, modo figura Rhomboide,mod6 quadrangula, ijfq; omnibus ma- culascandidas bibentibus C oHum habebat oblongum , preeter naturam aliorum < pifeium Orbiculatorum, & in fingulis lateribus iuxta collum habebat pmnam ex fuf , eo rubentis coloris, fimiles erant pinn* infimi dorfi Jv In pr^fentia alias habemus icones proponendas , quarum prjma cR icon Orbi$ Hifpanici dentati, fecunda eft pidura pifeis Septentrionalis' in Olai magni tabula dehneatfqui orbibus annumerandus elfe videjtur, quamuis apud ipfum pifeis duo« df^er^ decim pedum nominetur , quam menfuramad longitudinem pifeis referendsm effe pF^ter Gefnerus arbitratur. Tertio demum loco proponitur effigies pifcis.echinati forte eji genere Orbiumjqui a loachimo fuifcommunicatus, Orbis Orbis tJifpanlcLis dentatus. 77 S Paralipomena Pifck Septentrionalis forte ad genus orbium referendus.. Pifcis echinatus forte ex genere orbium. \ Omniuni Animalium. 79 S Praeterea CafoJqs Cluiiusin Ejfdtieis alias huius generis pifcium'icones exhibet prima fpccicsfquatnis prQrrus carcbaf/ed;dura ente regebatur, aculeis adeo firmis roborata, vt non fine nocumento apprehendl^poiTet. Erant acplei in dorfo,!& late¬ ribus IoogiQres5&: maioresjin pe|torc verb mjmoresjdc brepiores . Ex Oceano fep tpnfrtAn;?Iicilfafiim niTr<am/»(Tp rinnipi^-aKat- Joris erat indorfo fufci nigris mapulis confperfi ,& circa ventrem cinerei. Binas pinnas in lateribus habebat^ pariter alias du is,quaru vnaip extremo dqrfqfupra cai| dam locabatiir, altera poft podicem fufei coloris. DE RELICLVIS PISGIBVS. F RBlyM Echinatorum hiftoria in memoriam reuocault nonnulla alia pifeium genera , qua* fpinis armantur.- Vnius meminit Clufius fub nomine pifeis hifiricis . Hic pifeis ab extremo ore ad initium cau d« longus erat viginti vncias , & crafTus viginti nouem, Tquamisca- lih.6 exoi, rebat,& corio albicante tcgebatur,vbiq5firmis,& acutis fpinis obfito eap.zT»^ ' quarum balisin binas alfas brcues& fub cute latentes definebat. Labia erant ru- ^ gofa,&bina offa prodentibus flabant. Oculi erant illi grandes ,& fupercilia ela¬ ta quatuor fpinis horrifica. Vtrinqjin lateribus pinnam geflabat , irem binis alijs munitus in fine dorfi i Breuiores fpinag erant vnciam long^edongiffimse triunciales, media? duarum vnciarum. Longiflima? latera armabanrjreliquje rorum corpus, fer- orhs schU ^ uata quadam ferie , fed circa caudam rariores. Spinse fupra caput era nt ere<5i3e, & nAti» qu» verfus os vergebant in anteriorem partem erant conuerfle. Quampbrem, ra¬ tione huius dcfcripdonis, hic pifeis videtur quodammodo conuenire cum aliqua fpe cie orbium echinatorum, iam ab eodem Clufio delineatorum , Pr^tefquamquodos riiStuin hiflricis aemulare videbatur. Pariter Theuetusjfeferente Pareo, in finu Perfico, Arabia verfus, feribit compre renent //- hendi pifcem Carpioni quodammodo aequalem, longis aculeis circumua?larum,qui bus,aduerfusomne genus pifeium, proeliatur. His autem dentibus fi homo leuicer ^ vulneretur , nifi pra?ftdfint praefidia, intra fpatium viginti quatuor horarum perit,& talem belluam Herinaceum marinum appellare videtur. Exprimitur igitur in hac sconcsvelfaltem ilii non abfimflh V Herinaceus Hierinaceus Marinus. l i \ ^ \ Omniunti Anirnaliiup. ' Bi E Amplius fi aliquod animal ad Herinaceos marinos ,eft re ferendum , proculdubio ^ric ille pifcisjqui ab Arabibus in Oceano obferuatura& ab ipfis Calftol laul nuqcu paturjquie s'oc?$ pifeem peficuiprum Te u mali ominis nobis infinufc.mropte^aquod, quando fepe apparet , plerumq^aduerfi quidpiam contingere folec , Effigiatur a Cornelio ludjeoin tabula Afiar. s , , fimtfth* in primis eft animal horrendi airpe^usi& ridum i*n'ftar fiiis gefiat,cum dentibus ferratisideinde ab initio capitis ad extremitatem caudas fex acui ei firmmi,& magni; necnon ad pugnandum , & feriendum idonei confpicfunturjfed tres prope caput ^ /cstefis funje maioresjnempe inftar corniculorumj cum alij mrnoresifint, & aequali- ^ «er inter fediftaotcs^poftreraus vero prope caudam ahquanrulueft recuruus. Cauda cft bifida, & pars ruperior maior eft inferiorijcum aculeis in fummitate. Circa ven- Ifcmpinais eft relertuijqnibus liacando vtitur , In fequeBci icone exprimitur^ ' .r . . . ^ Herinaceus Arabum* / l I / i \ L DE COPSO,BARBOTA, ^ BotatriiTa,. ISCEM quemdam Ichthiocollam, quafi glutfne redundantem Auth® res nuncupant quemadmodum in Ponto fimilem pifccm CoIIanum indigitant. Itali Colpifc ero, Sd: Vulgus Colabuccum cognominatjvc Belionius teftificatufjqui fimilem pifcem Bononienfibus Copfum ap pellari afieueratjcum tamen Copfus nobis, & Ferrarienfibus fit Ga- leus Rbodius Veterum , vc in fua Hiftoria fuit explicatum. Reliquum efl: modo , vc pifcemfubbocuomineab Hifpania raifiTum iedtori ofiendamus^vt figuram huic no- ^ ^ Ujini magis congruam ponderet, Galli vulgo Barbotam appellant quemdam pifcem non a barba, vtteftatur Bel- furhg/t E*- Ionius, fed exeo quod, Barfaorare3e£Enum,& lutum rofi:ro,more Ahferum,commoue re dicuntjhinp tamen non fit quin Barbota cirro re6:o,& breubinftar barbae, in ma¬ xilla inferiori non infigniatur . Nos in praefentia damus aliam barbotam multis cir ris decoratam, quiK PlipijjQlumisefre a multis perhibetur. Eotatriffam InfubreS appellant quamda pifeis fpeciera, qu« aliter muftela lacus eris nuncupatur, & ^diolanenfes fecundum Card3num,Bottam fimpliciter indigi tant,quia vtri fit fifpnistcum Mediolanenfibus vtris botta cognominetur . Sed fatius eflet ob capitis huius pifeis fimilitudinecum Bufonibus, Bottam cognominare; nam Bufones Bottinominanturjquandoquidem non folum figura capitis, fed etiam ridlu fjic pifeis ranas fimulac . Datur hic alia icon, quas in Hiftoria pifeium non fuit locata;^ 4 Botatrifra/eu congener mufteliepaluftriBcUqnij nuncupari poteft^ Copfus i' / Bj r \ / •V - ( 85 Paralipomena DE E P E R L A 'N O.
BpeUr,i'Ety
OuelU Fi- /ets ONDELETIVS Eperlanum vocat quemdam pifce j cuius icon datur in Hjftoria pjfcjum, quoniam fuo nitore Vmonem jaempe Pedana rcferatj quamuis pofiea Bellonius, & Gefnerus Epclanum nuncopeto Gefnerus tpelanum Sequante dcf^cribic Lutetis frequentem, quafi f scellanum a prsftantia, qua csterospifces fui generis antecellit. Arburno facit fimilliraum in hoc tantunimodo differente , quod rufas radices pinna rum habear, & Imeamjqus latera fecat vcrfus caudam valde inflexam quinqjdigito- rum longitudinem , & pollicis latitudinem inierduor fuperare alfeuerat . Deinde fcribit a Fcrrarienfibiis Borbolum nuncupari ,&a Rothomagenhbus Oueiiam,) quoniam hic pifcis ouis femper fit prsgnans . HuiUs forma datur in fequenti icone» D E T R V T I S. R VT A a trudendo aqus Impetu diiSia , multas comprehendit fpeeiesi cum alis fint fluuiatiles , alis lacuftresjqua? Salraonata cognominan tur . Deinde fluuiatilesjalis raagns,alis parus funt, item colore in¬ ter fe variant » Tradit Rondeletius quafdam Trutasparuas efle, eafqialbasjQualesinfluuijsSantonum,^ Boiorum verfantur , alias elTe \ N ^ Omnium Animalium. 87 , E elTe maiores , & flauas . Pariter Gefnerus feribit fe audiuiife alicubi in Germani» Trutatn £aui coloris fuiffeqpmprehenfara. Vtcumqjfitjin prjgfentiaeshibere volumus iconem Trutce vulgarisjquatn mufle l^cfpeciem nonnulli cfTe autumant, & cum Spinulo Alberticonuenire arbitrantur, truu vinl* Poteftquoqjvocari Spinula rubea capta Bononias in fluuioSapins, garis Truta vulgi/eu Spinula rubea capta in fluuio Sapin^. DE L V C I O. ISClS efi: Lucius nulli non notus, ita nominatus>quia noi51:u luceat: hac de re admirandus, fed potiffimum propter caput, cum Author de natura rerum Lucium in cerebro lapidem chryftallo fimilem gerere feribat. Nos autem caput huiUs Animalis admiramur,quiaroftrutn habet longum, ridum maximum, anferino roftro a Rondelctio com¬ paratum. Maxilla inferior fuperiore eft longior, & inRar cochlearis excauata. Den tes in eo plurimi non vno modo difpofici,& leftc Aiberto,diuerfarum acierumjnam in parte anteriore inferioris maxillae dentes funt paruijn os recurui; in fuperiori ma xilla nulli, quoniam, cum ea latior fit, dentes extra os prominentes ,& inferioribus non occurrentes, effent inutiles . ltaq;horum loco, natura, Rondelctio tefte ,duos dentih ordines jpalato infixit. Placuit igitur haec omnia icone capitis huius animalis explanare, pofteaquam in Hiftoria pifeium non fuit collocata. Iramo addimus reli quas partes internas Luci; diligeter delineatas,& a Clariffimo viro Io. Anr.Godio Anatomico noftrxJEtatis celeberrimo examinacastveluti in Iconibus leiaorcofpica ri poterit. H 2 A.Fo. \ ■/ j A, Foramma^qu^ fparfios frontem Lucsj iaSgniuHt, D. Nares \ A. A. A . Dentium feries inpal^tOe ' B B B . Faucium afpera fcabricies. C .C.C.C. Branchia? vtriufq i lateris introrfum dentatae , It cstrorfumjfeu foras inflexse. D . Os gulugjfeu oefophagi E. Lingua. F , Dentes mandibnlie inferioris G.RiiSusguIs IJ. Palatura. Palati afpera fcabritki 8p . H ^ ■ ,, V ' A. A . Prinn^e fuperiores adih feriorem p3rtem\thoraGis * B .Angulus fuperiorj&pars ' fupremarhoracis* , * C.C .ThoracisJatituc3o,quam • pleura veW. D D. Septum tranfuerfum E . Hepar F Cor. , G. Vefcafeilis. H. Lien. I . Inteflini exitus. K. Ventriculus dt f nens L . Origo inteftini M. Podex N . Pinn^. H 3 go B. pudendum C .anus. DD. reuerfus inteftini deorfuTj. E.intcftiniorificiu in quod (lonnachus definit. B, i/en. G . ftoraachus. H. ueni a vefica Tellis in lienem. / I. altera Vena I veficafrf- lis in liencti). K .fellis veficula . L . hepar inuerfum. M . yas ab hepate in lienem pinguedine inuolutum . i 9% 1 A A . onflclum vcRcx vbi ^ingreditur , & egreditur aerjcuius beneficia nataaf, jBBfigura veficx naturalis. C.C.C. C. inteft/na. il>. podex jfi.gult omena DE CYPRI NI S, > » ■- CVM horum pffciuramultje diiferenn> in propria Hiftoria memoratae fue¬ rint, in prcefentia Cyprini paluftris partes internas proponimus examiaacas j Videlieef. A.i.femicirculi branchiarum offei uiperficies interna vtfinqjcirrata: item feraicircu libffei fuperficies inferior vrrinqjcirrata,queadmodumfuperior villofa, nimirum villis duplicis ordinis infignita, , ^ C . Acetabulum in quo Iapis Cyprini continetur,- ’ 4. Lapidis Cyprini pnrs exterior, . , i . . > • §. Eiufdem lapidis pars interior, , A A. Dens interior primi ordinis, & fecunda magnitudinis BB. Dens alterius ordinis, fcilicet medij,magnitudinisprim:e,6comniummaximus, t C.C. Dens ordinis etiam fecundi, iSitertire magnitudinis. DD. Dens pariter ordinis fccundij& magnitudinis omnium minima» - EE. Deris ordinis tertij,qui, ratione hguriE, papillaris poteft appellari, ‘ FF.Pars maxillarum interna refpickns ventrem, A. Vefica inferior refpicicns caudam. B. V cfica fuperior definens in ventriculum» C. Tunica externa vefiese, Omnium Animalium. * pj Cyprini Paluftris anatomc. r' P4 Paralipomena Hift. percaris va rid flectes* DE PERCIS. I \ j'*! ERC A eft ille pifds que nospifcem 'Perficutn appellamus, cuius mul tas icones Ledor confpicari poteft in Hiftona Pifcium^ vbi maiores & minores delincantur/ed hic damus aliam ibidem non delinearam. Deinde alium pifccmPercje confimilem , quem Gefnerus Schedal Danubij in Bauaria eiTe opinatur , quoniam comprehendatur in Da¬ nubio, circa V iennam,Badam,& alibi,& Lucio percara poffC nuncupari aftruit. Vilis efTe pretij, carne molli, abfq; dentibus fcribit,& habere barbulas infra, & fupra fiylo ferrco,qui vaginis enfium addi folet,craffitudine acquales,interdum etiam longitu dine . Forma non multum diffimilis eft Lucio, pinnis vero dorfi aculeatissriCtuPercf, & putat Schaid dici in Danubio a noxa, qua alijs pifeibus infert, nara alios deuorarc g dicitur ; quandoquidera fchedei craniura eft ficqj fortaffis a magnitudine capitis no¬ men pifei eft impolitum. Perese alia fpecies. DE‘ NONNVLLIS ALIIS PISCIBVS diuerfi generis. CONES nonnullorum diuerfi generis pirdumsqusefub Neptuni impe rio vagantursin publico murseo inucntasjne in tenebris iacerenr , hoc pifeis Reti in loco fpe(^andas proponimus , & prima cft figura cuiufdam pifcis, cuUtm . reticulatijiusta litus IIu? infui? captijqui, loco miraculijSercnifiimo Francifeo Magno Hetrurije Duci fuit oblatas. Secundo loco effigiatur pifcis, apud PoIonosjSedacz nuncupatus, qui ad magni¬ tudinem vlme Bononienfis excrefeir. ■ Tertio loco pingitur pifcis verfans in Oceano circa Polum magnetis cuius fi¬ guram Cornelius ludaeus in tabula Afiie exprimit. V Quarto loco damus effigiem ouorum alicuius pifcis j qucE nigerrima erant , &:fo. liolis herbae adhsrebantjficut in icone exprimuntur. pifcis 6« Omnium Animalium. §>/ Sedacz Pifcis. Pifcis icon veluti eft in Tabula Afi». 1 Gua ) Omnium Animalium. PP DECETIS ET ALIIS AQYATILIBVS immenfas molis. \ VAMVIS fuperius nonnullorum Cetorum obiter meminerimus: nfhi lominusin praefentia exprofelTo horum nonnullorum icones dare fpedandas decreuimus: cum in Hiftor/a Pifcium imprelT? non fuc- rint. Primitiis exprimitur effiges Ceti capillati vel crinitfjCuiusH- guram tantummodo Olaus Magnus in fuis Tabulis delineauic jcuni nullam eius explicationem propofuerit : idcoque veritas in ambiguo vcrfaiur. Cetus capillatus. l 2 Deinde C^rnu^pf’' Cium* Pfjyfttcr nj9x mea. loo Paralipomena Hift. Deinde eadem in loco Olaus Magnus pingit aliud maximum animal afpedu ^ quafi flammeo horrcndumjcapite quadrato, baeba prolixa, & multis cornibus infi- gnitiyn . Gefneriis Cetum barbatum Ippellare voluit . Caput quatuordecim cor nibus eft radiatura, quse vtrinque ab oculo inchoantia peroccipituum tranfeunt . Sed dubitat Ocfnerus an hoc animal rede fuerit deferiptum . Quandoquidem Al- bertus nonnullis Cetis cornua inefle non fcripfit , fed appendices quafdam corne¬ as circa oculos aoCto fere pedes longas, plus minus iuxta magnitudinem pifeium^ qu2e ex lato in acutum delinunt. Inter Cetos reponitur ecia Phy fetet, feuPhyfalus animal aquatilej^uis Phyfeter apud Ariflotelem Iit fiftuIa,quahuiufmodi animantes aqua proijciunt .Qmda, Gef- nero telte.Phyfeterem nuncupant,' quoniam, excitatis vorticibus , vndas maris tale animal fubuertatj & licet iit animal immenlcE molisjad Balenje tamen magnitudine nunquam accedit . Turnerus ad Gefnerum fcripfit , qudd huiufmodi Beiiua tanta aqu« copiam fiftul/s in naues aliquando profundit,vt facile lubmergantur. In tabulis Regionum feptentrionalium Phyfeterem forma equinacapitefineau- ^ ribus, patulis naribus, ore line Iingua,&: duabus fiftulis prominentibus depingunt, vt in fequenti figura licet intueri, fed hanc piduram vnacum Gefnero abfurdara elfe opinamu^ietenim Ledor effigiem Phyfeteris genuinam in Hillora Pifeium fea Cctoruna dcimeatam confpicabitur. / Omnium Animalium. 103 g Cum inter Cetos Delphini recenfeantur 3 & eorum gcnufnje icones in propria Hiftorialocats fuerintjin pr^fentianihi ly nifi nonnulla ollicula Delphinorum pro"* ponenda habemus, vt apparstin iconibus. Delphini olsicula. Phoca?, feu Vituli cnarinidu? differenti» in Cetorum H/ftoria fuerunt memora¬ tae . Hic addimus tertiam , quas ab Ambrofio Pareo Vitulus marinus monftrofus appellatur, forcaflis quoniam a Vitulo marino vulgari diferepet: non tamen fimpli- , „ citer monftrum nuncupari debet j cu huius generis bcftia non raro comprehendatur. T radit enim Olaus Mignus fimiletn beiluam, iuxta litus Berg» , fuifle captam , & nuper aliam fimilem Caroio nono Regifuilfe oblatam, qu» in Viuario fontis Bejle* aquae diu vixit , &ab aquis in terram gradiebatur. Demum quinq>ab hinc annis Bononia; a quibufdam Circumforaneis tale animal viuum , quaftus gratia.» publice monftrabatur, & fenex maris vocabaturjquandoquidcm cius afpe^us faciem fenis / apprime fimulabaCjVt in icone confpicitur. Vituli i 0 Omnium Animalium. 105 E Qu,:edam bcftia inter Cetos jnumeraturjquie Germanis ,tefle GefnerojiTisr/^rno- minatur , quod nomen fadlum efiTe affeuerac ab impetu j & fonitu beJlua?, duniper vndas marinas fertur .-hinc quidam ladna voce Rofiiiarumindigitare voluerunt. Veriim putat Gefnerus hoc nomine fuifle donatam befl/am d voce, J?/j,qusjhf gea germanica, Gigantem indicatjfortafiis a magnitudine, & robore, quo emeteris Pifci bus5& Cetis htec beftiaprjcftat . Htec beliua binis dentibus elephantinis eftpr^di- ta, quibus tanquam clauis fe de fcopulfs fufpendit . In extrema Mofeouia , vcl Hungariafcychica , non longe ab ortu Tanais At nominatur , fed Ambi oho Pareo Elephantus marinus diciturjcuiamphibiumcd: animal, additq; dentibus circa rupes fe fufpenderc,ficqjdormire:vnde Nautae confpicicntes litus petunt5& craffio ribus funibus ipfumconftringunt. Sed animal his vinculis non excitatum, magno ft^epitu, & lapidum iat51u expergefacere conantur ,ficqj in mare folito impetu refi- lirc conatur ,fed vinculis nodatum adeo manfuefeit, vt arbitrio nautarum regatur: quamobrem ipfura mada nr, adipem eliciunt , & corium in corrigias diuidunt , qute p quoniam validie funt,& nunquam corrumpuntur magni pretij effe perhibentur. Succedit alia beliua marina, hoftro iudicio, cum luperiori eadem, elephantis ma¬ gnitudinem aequans,quam genuinumi rofmarum elTe multi autumant, cuius figuram Olaus Magnus in fua Tabula delineauit,fed nullam explicationem addidit :quapro~ pter Gefnerus pedes in hoc pifce improbat; quamuis pictura huius animalis, qus in Curia Argentinas fpedatur,pcdcs oftendat . Etenim caput ad fceleton veri capi¬ tis fadum eiTe , & reliquum corpus ex coniedura delineatum Gefnerus intellexit Pariter dentes in hac figura deorfum vergunt, & tame effigies Tabula Olai Magni dentes befti^e furfum eleuatos oftendit . Author,qui chronographiam mofcouitic^ publicauit, A/(7r/i hancbelluam nuncupauit, &fimiliter binos dentes exertos e fuperior/ mandibula defcendentes,pinxit. Addunt pr£eterea,qij6d beftia bsec montes litorum fcandit,& graminibms veXci- tur,item fomni gratia,fe de rupe fufpenditihinc Pifcatores animal fopitum obferua tes funibus vinciunt .(^amobremcolbgendum cfthoc animal vnum,& idem cum Q fuperiori eilc:quamuis diuerfimodedelineatie varias animalis fpeeies ofien- dere videantur, vt apparet in iconibus. ' Aliud animal magnum, aquatile, horrificu,& valde ferum,pedesnouc3aur decem longum, & iuxta proportionem'IongitudinisIaturo,corio,infiar Crocodili, vefiitum Orobonis nomine , circumfertur . Hoc pifce aluntur Arabes . Incola; Mazouanij montis, qui iuxta mare rubrum porrigitur. SofMHus ani malis» V fus. A lia de feri ptto. Somnus* Elephas Marinus Omnium Animalium, lo/ Rofmams bellua marina eadem cum fupcriori. Orobonis Pifcis effigi Omnium Animalium. lop P Priedidlis addimus icones trium aquatilium animalium, quje in Tabula EuropK apud Cornelium ludiEUm pinguntur . Primum roftroeft B3lcna?5& verlan perhibe turin mari Tyhrreno , prope Sardiniam, roftro eftacuto, pinnis muniturmagnis, nempe duabus prope caput ,>>& binis alijs circa initium caqdaj . Caudam circulis quibufdaminfignitam ,&reuolutam geBat, cuius cjtcremitas efl bifida cum flocco» ummitatis caudx Legens aemulo. K Secun k 110 Paralipomena Hift. Pinna alicuius Ceti Secandi de ItneAtio*. T eyt^ def~ € f ^ Secundam animal eftBoui fimile,& Vualrus cognominatur : immo ratione pedum anteriorum^Phocamjfeu Vitulu marinum refert , Prima facie hsec be- ftia catum fimu-at jfipofterioribuspedi bus eflTec referta . Definit tandemin caudam pinnata , &• triangularem cum extremitate pinnarum ferrata fupra os appendices quafdam inftar corniculorti gerit 5 & pedes in quinqivngues finire videntur. Teriiu animal efi Suiterrcfirifimilee ideoqjid ancipitis n jurx elTearbitra- muriquandoquidem quatuor habet pe des, quibus in mari, loco pinnarum , ad' natandum vtitur,& in terra adgreflum: namqi hirundo ena mariuaalis natans vtitnr >&quado fupra vndas attollitur, eafde ad volandum adhibdr:Pr«terca hoc animal binas habet aures acutas» fuiilum ridum edentulum, &pinnam, ab initiocapitis vfqjad fine caudae porre- dam , quic fetas fuum aemulaturjcum reliqua corporis pars depilis appareat» cauda tamen lata, & bifida, vt in iconi¬ bus confpicitur. His quoqj libuit addere pinnam ali¬ cuius Ceti, quam ita dclineatamm Mn- faso inutnimus effe dicuntur, licet quandoq; fint du«, vt in anguillis . Praeterea fimilcs pinn? dif> * crepare folent inter fesfubftantiajtnagnitudinej forma, colore, numero ,excelfu ,& defedu.^ Namq; nonnulla folida fubftantia conftanr,qu2edam filis, & membranis integrantur, quaedam ex fola chartilagine,& demum alia: ex charcilagineSc olTc con piciuntur, vtin bclluis marinis licet confpicari. Quapropter , vt noftra fert opinio, pinna heee ad aliquam belluam marinam fpe- ^are debet, cum mediam naturam inter chartilagincra, 6c os participet, prjeterquam». quod colorem eburis ^mulatur . Deindepinnse funt quaedam , alas auiutn , iuxta quamdam proportionem, reprsefentantes . Similiter ha:c longitudine vnius dodri tiss& duorum palmoruip , & latitudine digiti auricularis referta , a media fui parte vfq,'-iad funimitat^Jn^^^^^ filafcinditurj itautfimulare videatur ramos arboris Pal antequam folia expandanturmon igitur pr^ter rationerajhsc pinna Phseni- p cites appellari polTct. Cuius autem fic animalis non poteft quidquam certi in medium afferri : fieri enim . , . potefi, vt hsection fitintegra pinna, fcd pars, & fragmentum 'alicuius maioris: parP ter poteft elfe ex numero earum , qu« vel funt in dorfo,vel ad podicem, vel ad cau- d:£ extremitatem Antequam ad Paralipomena Hiftoriae quadrupedum accedamus, pifccm,feu Cc tum quadrupedem ponderare decrcuiraus, vt is ad familiam terreftrium quadrupe¬ dum examinandam aditum referet. Hoc animal non diu, ante obitum Pauli Tertij Pontificis maximi, in medio Tyrrheni maris, magna cum omnium admiratione com- Animal Le$ prehepfum fuit,forma,& magnitudine plane leonina, vtin icone figuratur, fedcbr- »im a[pt» pore fquafnofo,& voce nonnihil humanje hmili. Hoc Romam dedudfum fuiftere- ferunr,vb! diu non vixit, naturali loco,& proprio alimento deftitutum. Huius ani- mahs hiftoriam Philippus Foreftus, referente Parco, feriptis iriandauit. Quocirca hoc animal ex genere eorum fuiffe videtur, qua* apud laponesin qua- G dam fylua gignuntur, facie, & magnitudine canina,3urco colore, & molli villo. Hoc enim genus animalis, vt tradit Aloyfius Almeida , & multi confirmant, dimiffa tctTa fpontemarc ingreditur idcirco Maripcta appellatbr.-ibiqjpaulatim in pifcem tranf- Maripeta, formatur . Idq^ adeo verum effe tcftatur Author, vt affirmet aliquando contigififc pifcem quandoqjcaptum, om nibus corporis quadrupedis partibus nondum prorfus transfiarmatis . Additq; hoc fabulofum non cffc, quia omnium Indigenarum con- fenfus huic veritati aditipulatur. K 2 Pifeis I

/ \ f / Omnium Animalium. 113 A.naplujs aliud animal aquatile, &quadrupes noneftomittcndujquodin vnaMo- luccarum infuiarum viuit,Camphurch vocatumjVt teftatur Theuetusjrefcrente Pa¬ reo. Hoc magnitudine Ceruum aequat, cornu geftat in fronte mobile, fere inftar crift® galli indici, trium pedum longitudine, & aliquando aderaffitudinem humani brachij accedens . Ceruicem piiis cinerei coloris habet tedara . Pedes po- (icriores anferinis habet^fimilcs, quibus ad nandum in aquis dulcibus j & faUis vti- tur. Pedes autem anteriores ceruinisfunt affines. Pifcibus vidiitat . PJeriqj hbi perfuaferuthoc animal Vnicornis efie fpeciem,& pro pterea cornu aduerfus vene¬ na habere efficax.Rex InfulajjTheucto tefte, huius Ferre nomine ialigniri gloriatur. Camphurch effigies. K s PA- / s omnium Quadrupedum. DE MONOCEROTE. €4n }s eof" vhi. J^ruTia U0‘ poeerottsV4 fia. IRCA formam huius animafis , Authores Int^^r fe fententijs variant vcinHiftoria Solidipedum narratum fuic . Cum nonnulli hanc be- ftiam ad genus quadrupedum Solidipedumjaiij ad genus Bifulcoru, B & demum alij ad genus Digitatorum referant, necmirandum eft, quo¬ niam alicubi canes cornutiviuere feruntur. Vcruntamen vt plurimum inter quadrupedes Solidipedes recenfetur;fiquidem teftificantur,quod in Qceiden- tali India Barbari Verjcpacis apud fe magnum animal forma equi.crafTum cornu in fronte gerens verfari aiferunt, Alij autem Authores alia tradut: nihilominus adhuc non conftatcqiufnam formae conditionis 5 & pr^erogatiu^e fit illud animailj quod per ejtcellentiam Vnicorne appellatur. Monfirantur quidem a Circumforaneis cornua. & frufta cornuum, quse monocerotis efle feruntur i cum tamen quicquam certi non habeant, quo id probare poilint , .Nos pariter multas differentias huius cornu, quae ad noftras peruenerunr manns hic exhibemus delineatas . Primo loco figuratur MQnpceros vulgaris, deinde monoceros aIter,tertio,& quarto loco du£e alia? diffe¬ rentia proponuntur, &, poftreraoloco dua? differ cntix monocerotis ex terra effoffi: namquandoq5Contingir,vt Cetaceipifccs amare in arenas pulfi obruantur, &poR multos annos ex imis cerr^ vifceribus offa eruuntur cornuum firoulacra referen- C tia,& Circumforanei credulis fpedatoribus cornua monocerotis cffeperfuadenr, Qui plura fcire cupit de hoc animali , adeat huius fiifioriara in Tomo ^quadrupe¬ dum Soiidjpe dum, 1. Monoceros vulgaris, 2, Monoceros alter, 3.35 4.MonQcerptis aliiC du^ differentiae, ^.&6.frufta Monocerotis est terra effofli. ✓ Quai' I Osunluni Animalium. 115 Quiproptcr "Nos in prasfentiaexhibemi^siconecornu Rhinocerotisquod'aliqui* bos cornu Monocerotis appellatur. Pariter iconem cyathi ex cornu eiufde Rhi¬ nocerotis, quod pariter pro cornu Moaocerotis habetur. Cornu n6 \ Cornu Rhinocerotis cum cyatho ex eodem. DE elephanto ^ OC animal dentium candorej& magnitudine cft admirandum,& pro- prerca ebur eius dens dicitur,quafi a barrojqua voccjincolte Eiepha rum appellant :quamuis poftea folum ebur fit illa pars pr?cipua,qu5e e};tra os animalis prominet, quod nos etiam docuit Plinius . Placuit igitur in prcefetitia icones horum dentium exprimere, pofteaquam in Tomo folidipedumnon fueruntcollocat^e, &priraoloco damus dentes Elephantis fuperiores fupinosjdeinde eorde m dentes cum parte prona fuperioris maxiilx. Den- / i \ Omnium Animalium. np 4 > DE T A V R I S. V NT quadam animalia bifulca,quie ratione aetatisj& fexus, varia for tiuntur nominamam Bos in aetate iuniori conftitutus , Vitulus» vel a viridi aerate, vcJ a viturandojnempe lafciuiendojvcl a vita fuit voca- tusjVt in propria Hiftoria exaratur, quandoaiutem adaerarem adui ta peruenitjantequa caftretur,Taurus dieitur, veluti poft caftraciones Bos cognominatur. Item, ratione fexus,Bosfsmina, Vaccaappcllamr. Itaqjhoc in loco nil aliud habemus , quod addamus nifi figuram dentis Vituji vnius menfis. ^secerea habent indi animal,quod Tlachaxolotl indigitanrjbelbam Tauro no valde abfimilem , fed aliquanto maiorem, capite magno , ri<Su oblongo, latis auri¬ bus, dctibusatrocibus,cra(rocolIo,vngu]is taurinis,fed maiorjbus,caudacra(raj& prolixa,pelIedenfa ,cum pilis hifpidis. Animal eft iblitudinis incola, &edile. Ve« fcitur montanis quibufdam herbis, vaftatispafiim campis & fatis, quibus deficienti¬ bus ad frondes arborum confugit . Humanum afpe^tum non reformidat , neqj fa- gittis facile occumbit , quia tergus fere habet impenetrabile , Quapropter defoffa terra, 5c.defuper ramis arborum te^ta, facile capitur ; quemadmodum elephas apud Indos decipitur. • ■ 't Dentes Vituli viniusMcnfis. j
v
VominA •varia* Taurus In dicat. Pinna pannns Cy matilis. Soli mutatio ^uid yrAiiet Vicuna ani maU Capiendi ratto. Lapis Bex>a ar^ 120 Paralipomena Hift. I A D E , C A P It I S. NTER animaliabifulcaidifferenti» Caprarum exoticarum funt ad¬ mirabiles , inter quas reeenfetur illud genus incolens Aethiopiam , cuius mares ad vituli molem acceduntjprolixis pilis terram veirruntj fed pili non funt tenues i immo inftar crinium equorum j & magno in pretio habentur. - Neqj omittenda eft memoria illarum caprarum, ex quarum pilis pannus ille texi- turjquem cymatilemjfemvndulatum nuncupant: eft enim earum pilus tcnuifljimus5& nicensj& ad terram vfqjpropendensjideoqi pulchritudine ferico non cedit . Eunc Caprarij non tondcntjled depei^unt jcaprtetamero farpiusin fluminibus lauantuti jg gramine petillos campos pafcuntur exili , & ficcojquod, ad lan*e tenuitatem pro- decendam multum conferre certum eft : quandoquidem liquido confiat huiufmodi Capras alio tranflatasjeamdem lanam non producercjfed v na cum pabulo mutari, totafq, capras ita degenerarcjVt vix agnofeantur. Sunt, apud Peruanos , quadam animantes perniciffimae,quas Vicunas appellant fylueftribus capris valde fimiles, ad quod genus fortaffis referuntur, cumi tamen cor nibuscareant . Gaudent montanis loci5iidcoqjfrigus,&defcrta amanr,gelu,& ni- ue recreari videnturjfocietate5& grege deledtantur . Celebri venatione capiun- tur:namqi Barbari congregamur, vt numerum trium millium compleant ,&aliquc montem circumdant, ficq; paulatim in vnam fedem has Feras aliquando plufquam trecentas cogunt , & feminas ad prolem dimittunt .«Aliter capiuntur, quando ad conueniens interuallum accedunt , conie(5lis ad pedes funibus plumbo extremitati innexo, quibus beftiarum curfus impeditur • Tondent has capras ad firagula, nam culcitras ex laxia infarciunt, quae inflammationes renum,& podagras mitigare dici ^ tur . Praeterea in harum vifceribus lapis Bezaarticus generatur, qui fecundum Jo» ^ cum poft Orientalem, occupat, qui plurade hoc lapide fcire cupit, adeat hiftoriam Bi fulcorum in capite dc Hirco Bezaartico. Antequam ad aliam accedamus Hiftoriamjiconem fceleti Caprae exhibemus fpc diandam , deinde Capreolum plumofo capite & bicorni cum Didtamno Cretico , Dorcidio inde nuncupato, fed aduertendum efi,qu6d duo cornua huius animalis ex crifta propendent.HiccaprcoIus in Sueuia a quodam caupone fuit altus ; ficquida philiater Auguftanus nobis retulit , qui animal viuu fe vidiffe eft tcftificatus, & illa injfronte eminentiam ex materia inter p lumas, & pilos media cofiarealTeueraiiit Preterea addimus icone^ animalis, quod faciem Afini, & pilos , pedefq; Capr® reprjefcntati pingiturqjcumOnopyxo tertio Dalecampij. X Capr® fceleton •, / - t p, ' 122 y Paralipomena Hift. Capreolus capite plumofo,& Bicorni eum Di£tamnoCretico. Capti» Omnium Animalium. l2j Capriafinus cum Onopyxo tertio Dalccampij. f. 2 Capra' 124 Paralipomena Hift. caprarum mentio in memoria reuocauit,quod recitauit Arifloteles in Hi^orla A AnimaliurDmimirunjm Lemno infula Caprum ex mammisjquasgeminasjiuxta ge- nitalesjhabebaCjtancLim ladis effluxiffejVt inde coloftra fierent. Sedrccentior ca- fuseftjquenarrat Diuus Francifcus Xaueriusin tertia cpifiola fecundi libri, referc te loanne Eufebio iefiiita, in Hiftorijs Naturae. H as c igitur funt verba DiuiFran cifci in originali cpiftola manu ipfius propria Hifpanoidiomate fcripta, quteferua- Ca^Yivhera Collegio Societatis iefu Madritenfi . /» hac infula An^bcmo^temn^di mere- dibile^^ ante hoc tempus inaudita^ qua forta^ts opere pret tu erit agno fcere : C aprum ma~ rem^inquam^vidt lafh faoparuos alentem bxdosivhere enim-iquod prope genitalia^ vnicu hahet^tantum laciis reddebat quotidte, quantum femella capere po teli . Addit preeterea Mula lallas huius confirmationem loannes Eufebius lefuita fe quoqj proprijs oculis vidifTe mulam fter ilem,qu^ tamen ladte copiofo aliam paruam mulam nutriebat, quam Afi na qucBdampepererat. D E A G N O. V LT A de hoc animali in Tomo Bifulcorum quadrupedum fuerunt exarata,qud Ledorem relegamus . Hic foifim nonnulla de extis hu ius Animalis rccenfebirous, qute olim in delicijsfuiffeapud Prifeos comperimus , veluti apud Plautum in Pfeudolo; qua de re horum iconem prone, &fupinc delineatam exhibemus. Omnium Animalium. I.Ventrcs Agni externa parte depidi A. VentricuIus. B. RcticuIum. C. Omafum. D. Qbomarum. a.IjdS ventres parte inuerfa delineat/. A. VentricuIus. B. Reticulum.' C. Omafum. D. Obomafum. L s i DE u5 omena Ceruorum exoticorum Uff Ceruorum 'vfus» '\ , ' ' ,/■ Ali<e eeruo~ rum fpeeies D E C.E R V 1 S ON fimplex Ceruorura genus in noua Hifpania obferuatur .Etenim quidam sue rubeijqu/damaibi toti. Hos Ccruorum reges vocant In- disSc Yzracmacame. Alij fqnt noftratibus forma conbmilcs magni- tudine,& ingenio, AcuIhUtfn'cvo*cKUnt. His minores Quauhtlama- camcjmagn^ i'untgenerofitafis,&'a ceruina timiditate degenerat. nam vulnerati efferociunt, & Venaebres adoriuntUrj& fepe occidunt. Eiufdem mo Iis,& moris funt Tlalhuicamacame,fed impares animo , Minimos tandem Tama- macame indigitant. , . In Duarhe Xapida , &alijs Regionibus noui orbis, Ccruorum armenta errant quemadmodum innoftra Plaga Boues. Domi parisint , folutiper nemora paftum quserendo, luce durante, vagantur, Vcfperi pullos idomi reteruos reuifunr, immo, paftis pullis, femulgeri pariuntuf,non enim ex alio ladte cafeus conficitur. Septen¬ trionales curribus Ceruos iungunt, quibus celerime vehuntur, In aliquibus Occidentis rcgionibuSjCcruii Venatoribus cafi, quarrnnt herbam Atochieic (fic illam vocant Barbari, & cfi Pulegij fpeeies) hac enim recreantur, vn- de reftauratis viribus nouam pernicitatem acquirunt; fiquidera illis hiec herba ma- gis,quim Di^arani virtus prgfto eft In Virginia.Gerui longiori cauda, quam noftrates funt prtediti, & cornuum ex¬ tremitatem in dorfum recuruam gerunt, in America quoddam genus Ccruoium, eft , quod noftratibus eft humilius, minora gerit cornua, & pilos longos, ritu Capr?, emittit. In Plagis noui Mcxici Cerui vagantur habentes caudam valde pilofam, & prolixamsinorc mularum, quarum molem fuperant , maxiraiqj roboris efie perhi¬ bentur . Quid ? fi addamus iconem illius Adimalis , quodafpedtu Cerui , & equi formamfi mular,& propterea Hippelaphus, nempe equiceruus nominatur . Immo proponimQs etiam fpeitandam iconemillius Animalis, quod faciem Cerui ,& Ca¬ meli refert:quamobrem a Macthiolo in epiftolis Elaphocamelus appellatur. Libuit hoc in loco veram figuram ofiis de corde Cerui iuxta vtramq; partem deJi fieati exhibercjvt apparet numero 7.%8;quandoquide non eft ambigendum in ftlb- B k.

e j fiantia I r \ Omnium AiiJniialium. 127 p flantia cordis ceruini quamdam materiam chartilagineam no reperiri,qu« ad ma¬ teriam oiTeam maxime accedat , coloris albic antis & figurae triangularis : quapro¬ pter Rinodcus Parifienfis in '^nnoiis huiufmodi officuluin efTe fcribebat, quod Venatores a figtih Vcriicem^efOiappel iant . Immo in cordibus Of de corde etiam Cameloru os inueniri multiautumanc. Namq; Toftatus , in enarrationibus Leuitici ,os in corde cameli ,& in corde Cerui repeririproraulgauit: deinde Dalc champiusjin Annotationibus PlinianisjToftati fcntentiam Stabilire videtur :cu ta- ^ ^menciEteri authoresjtum gra^cijtu latiniid negauerint . Itaq, notandum eft in cor¬ dibus magnorum animalium)& prtBfertimfenefcentium , bronchia arteriarum tale adipifci duritiem , vc oflfeam fubftantiam facile fimul6c:non igitur admirationi no¬ bis efle debet jfi interdum in corde magni animalis fenefcentis oflfa reperiri perhi¬ beantur. Qui plura huius genens fcire defiderat, adeat Hiftoriam Bifulcorum,vbi de hoc olTe fuse difputacur . I2S Elaphocamelus. 'J' i ; \ Omnium Animalium. np DE ALCE, SEVMAGNA BESTIA* EC BeJIiiajiuxta multorum fententiam,tres partes metlico vfuz vdJes habet, nimirumcornua, neruos,& vngues.-quamobrem Menabenus . . tradidit, in Suetia, cornuum rafuram fummopeteprob^ri,&Pi utenos Principesjinepileptico alFeiau, cornuum virtutem cognouiffe.Qua _ mobrcm nulla debemus coerceri admiratione, fi ex huiufmodi cor- nibus,magno artificio corcula parentur.-queniadmodumin fequenti figura coufpici^ tur,quje poftea ad huius affe(5iionis prophyIa(3:icam de collo fufpenduntur. Corculum cx cornu Alcis. / pr^tera^vngucs huius magni Animalis in Epilepfia magis commedantur,iIIudq; maona admiratione c^ignum eft , hunc vnguem non tantiim terapeuticum, fcd etia prophyladicum eflfeinon enim folum fadara iam epilepfiam curat, fed impendente etiam prohibet . An vero omnis vnguis huius animalis eadem potiatur facultate, varise funt apud Authores fcntenti^ . Non defunr,qui finifiro vngui polleriori plus ^ tribuunt, quam alijs, quia hunc beftia auri appones morbum propellat . Nos vero dextro pocius,quam finifiro pofteriori primas tribuendas elfe cciifemus: fquidcm fi vfum vtriurqirerpiciamus,dexrer faciliusjquam finifter auri apponiiurjaut vtiuq; vnguicuiuin indifcriminatim eadem pollere facultate pronunciansus ,cumvterq; auri fine difficultate iuxta animalis appetitum, & opportunitatem loci,&: fitus,appli cari poffit . Nihilominus in prztfentia genuinam iconem vnguicuh poflerioris dex tri pedis exhibemus fpedandam. Alcis IJO Paralipomena Hift. Alcis vnguiculus pofterior dextri pedis, 1 DE CAMELI & CAMELOPARDALI differentijs . AR IdE fpccies huius Animalis enumerat» fuerunt in Tomo quadru¬ pedum Bifulcorunijnecnon ibi vari» icopes fuerunt propofic» . Nos hic damus alias icones, quarum prima erit Cameli Badlriani altera ipc cies . Secunda erit Cameli frequentis in Libya», & Numidi» Defer- _ _ tlSi in quo Animalis genere diuiti» Arabum confiftunt. Huius Ca¬ meli figura delineatur a Cornelio Iuda»oin tabula Afric»i efi enim diuerfa ab effi¬ gie huius animal is ^quam alibi pi^ampofuimus CamcE Omnium Animalium. >31 Cameli Ba^trianiakera fpeci^s, cum iimco odorato. Csmdi Paralipomena Hift. y Cameli alia dilFerentia pida a Cornelio luddEo in Tabula Africs. In Hiftoria Bifulcorum quadrupedum poft CMraeam naturam Cameli, de Came lopardali quoq;a^lum fuit,vbivn2 tantummodo icon iftius animalis fuit propofita, modo ad maiorem huius animalis cogHicionera,duas icones maris fcilicet, & fa^mi- nas exhibemus fp£«51:andas , vt Lc^or faciem vtriufqi ratione fexus diuerfam clTo aonofeat. Came- t Omnium Animalium. ij3 Camelopardalis mas. M G^ame- l ‘34 Paraliponien'a oemina^ DE / V Omnium Animalium. 135 DE APRIS INDICIS I B^ERAM montanam vocant Indi CoyatnetI,aIi; qutpicotl^ alii faiaflbu, alij SaynunjjfiueZainura, Eft fimii is noftrati Apro, minor tamen, & i deformior , cum vmbilico fupra dorfum, ad regionem renum, & cx- 'm preifus humorem aqueum effundit : no tamen verum vmbilicum effc m dicuntjfed veri vmbilici rudimentum; quapropter feriptoresAmeri- cans Hiftoriaj huiufmodi Apros foramen m dorfo habere reforunt vc in icono foramine tapparet. . Porcus AmericanusffiueZainus. M 3 Sceleton Sceleton fuis noftratis". 1 I J® Omnium Animalium- 137 iraeundu cfi: animal. Confcendunt Venatores arborum fummitatem , & grex Zainorumaccurric , qui mordent arboris truncumjcum hominem non pofTiac vulne rarejinterim Venator fup.^rnetutus venabulo illpscsedic,, Mira ihrer hanc beftjam,^ ’I^i^|leni eft Antipathia; ideoq;cotiftitbuh£ Diicetn., ^uiipathi^ & ifte Dux Zaihorurn quofcumqipoteft fui generisjtrecentos, aut plures conuocatj zaimram . quemadmodum Imperator milites conducit. His copijs inaadit Tigridem , qu^ iicetferociffitna fit befiia, praecuteris Americanis Ferisjvincitur tame multitudine ^ non fine magna Zainorum ftragei naminucnri funt innumeri .. . , ^ m»/. Caro cft fimilis fuiiiacjve! aprugnre/ed durior, atqiinfuauior . Secas funt afpcrf jaJbo5& nigro colore vatiaf^ . Vefeitur glandibusjradicibusj&alijs montanis fru» diibusjnecnon vermiculis, lumbricis, arqalijs animalibushuius generis,qu£in lo*
Cis vliginofis nafeuntur. Additur in gratiam Ledtoris Icon fceleci porcalli vulgaris - .
E L E O N T B V S. U'i BiSVLGISanimalibus ad befiias quadrupedes digitatas eranfeundu cft. Apud Indosnouiorbis natio Eeonumeftignauior, PumaPer- uani vocant. Minoresjquam Africani fuiit, fugaces,. atqjinnocentes, nifiprius ludantur, degeneres omnino animo, mole, iuba, & colore,, quia funt potius fiifcfquam fului. Ad horum venationem conucniunc Indi !apidibus,& fuftibus eos interimunt s quoniam eorum carne vefcunrur,qua? eft 'salb35& crafia^adipem med/caraecis referuantes5& ofia pro falrationibus , & choreis. - ^Eft in Chi$ppAaHi*Ti*l fiiroHc canUeporario nigrum,pr:8ter capotj^ colium, qu^ alba funt, Indi tamen Leonem album appelli^nt. Q , PfKterea funt alio; Ferx Leoni affines; vel uri Mi2tli,animal ita a Barbaris appel¬ latum Leoni noftrati non iubato congener, quod adhuc paruum,eftfufcum,crcfcens ,,verp fit fuluuni,& interdum rubrum, & fubalbidum, quod, ob regionis diuerfam na tura,poteft euenire. , > ItemQuaraztIi beftia affinis eft Leoni, vnde nomen fumpfitjfcd mitior, & agi¬ lior, hinc nonnulli Hifpani Pahtheram effe exiftimariint. Adhas etiam differen¬ das Machamitzli bGlluapcreiner,quced Ceruo,& Leone nomen fumpfit,quas animii tes nonnullis corporis partibus fimulat; immb & Cuiclamizcli a Leone , i, Lupo in.f digenamutuatanomenclationeliucfpcto. Beftia eft Leone craffior , mitiorta- nacn, Eminor , venatione ceruorum, &ouium viuit ,imm6 etiam fa tur,qua?cumq; ofienderic animalia interimit , Cum famem femel e^pleuit , binos, & ternos dies dormif,abftinens a prieda donec cfuriat, Infupercft Tiairaiztlifele minor, fed facie leonina, mirabilis cft inparuo corpuf culo animalis vultus5& ferocia . Cacamiztli vocatur aliud animal, quod ad genus Leonum paruorum , vcI felium pertinet , &in iuncetis verfarifolet . Quadrupes eft, quaternas fpitbaraaslongo corpore,fed non admodum amplojfuluo pilo,&aIi- quantifpcr prolixo, auriculis breuibus,& pene nullis, capite clurino, caudapro. Iixa,& hifpida . Adeo ferox eft beftia, vc Ceruos pleruraq; aggrediatur , & etiam occidatrvndcfortaffis nomen fibicomparauit,n!fihocnomen a fele potius profetftu fit. Etenim Mixtli apud Mexicanos interdum xliirum , & aliquando Leonem fi- gnificat, yiuit animal apud Pannocenfes. rffis LeO’ nuin cihis. Leo alhas qaalif, ^ Aaimantss Leoni con¬ generes . Leones pesr- ut quatens» -f .■! . M 3 BE ijS . y..., “ f . DE TIGRIBVS INDIA RVM j 'U.. Attimalcur comit4$ IGRIS in noqo prbe non vna cft, vel raolc , vel furore, vel Ipecic Vulgaris nollratibus eft maior . Huic alia fimilis , qua? quia minor cH, ab Indis Tlacoocelocl , ideftparua TigrisiouncopatUf , maculis fufcis 5 & nigris, variata , nonpaUidis, & candentibus , vrin3ljjs, apparet. . . Suat h:E Tigriss Leonibus ferociores5& auide Indos quserunt etiam /n aedibus, Iftgrti L0o^ gj conllanrer fores fint ciaufcp , clanculum ingrediuntur, &comprehenfumali” m ferocior,, Barbarum mordicus deferunt, non fecufacfelismurefn,& tanta feritas huius ‘ animalis non porefl vinci nifi baculo circa renes beftia ctedatur, & reddatur elutn* bis:fic enim languet ,& paret vidtori^ . Nullaalia Fera timetur Indisocci- dentalibus, quam haecJmmo honoribus cumuiarur, quoniam Dtemon illos f^piffi- me fpecie Tigridis alloquebatur , fed poftquam Indi redam in Deum fidem rece¬ perunt, timor, & rcuerentia huius ferae euanuit. In Bengalaferociflima* funtTigfes , & conrumacisodij , quia ad fpacium millc ^igrtmqaa paTuum fupra triginta infequuntur per littora nauim, qua aufugit laefor. Praeterea obuijs quibufcumq;Hominibus,& Feris atrox. Nihilominus natura prjeuenittanu peftem. Comitatur tigrim aliud animalculu, quod affiduo latratu illi indicat, quo . audito, alite Fer^ recedunt, & conduntur, homines autem fugiunt, in Braffilia quoq: magna Tigriumeft multitudo , qua? famelica? magna poIIeiiC veloci tace, & tremendis viribus . Eaedem paftte-tanta feruntufcire; ignauia,vc con feftim a gregarijs etiam Canibus in fugam vertantur. ■ " Tigridi affine videtur effe animal Tha,nacth vocatura , quod fe vidiffe faretur Theuetus^apud Indos mercatores, dum mari rubro veheretur . Hoc magnitudi- ne,& membrorum conformatione Tigridi non erat abfimile , facie tamen fere hu¬ mana , fed naribus valde refimis . Immd anteriores pedes humanismanibus &po« fteriores Tigrium pedibus fimiles habebat . Cauda carebat, & pilo veftiebarurfu- feo . Deniq;c3pite, auribus 5ceruicc,& ore hominem, capillis vero fubnigris & crif pisaetbiopem referebat:cstera Tigris . Simile animal vidiffe irt ■Germania quidS mediciniM fiudiofi nobis anno elapfo publicum inuifentes Mufrumreferebitjquod, quteftus gratia > a quodaurcircumforaneo ducebatur veiuti lii fequenti icone e^- |iatur, jf/fimal Ti gridi affine ■ . • 1 ’ i i' •fT ' H')' - ?• ' 'ti ABicna! I Omnium Animalium. iip. Cameli k ^ omena DE V R S O, h H Hiftor? qusdrupedutn d/gitatorum explicatu® fuit, iuxta nonnullo rum mente, fjetum Vrfse ab aluo informe egredi; quem pofteamatet lingua fornfiarp^ videtur; nibilpminu&infpeiJ^io anatomica Vrff prs^ gnantis occifoe oppofitum motiffrkuit, f fiquidein in aluo Vrfulus fui$ membris diftindtusinuentus fuic.ea-forraajquse in fequenti icone c6- fpicitur. Hinc patet mulcas opiniones efie faifas ,qU(B pr«cipue relationi adh®- Fent; veluti eft opinio illa dc excifione tcftium Caftoris , de partu viper£e3&”pariceF dc informi pattti Vrfce ; cumin vtcrovrfinoimpfirfcdlus no fit fetus, citra diftin^ ftioncm raeml5i'0‘'utu, quce pofi: partum lingua matris perfici, & diftingui dicuntur? etenim autopfif totum oppofirptu dcmonftrac . Hinc Plinius corrigendus cft,qili falsGbancopinioncmprcJmltf, Pariter hic damus figuram ynguis vt;fini,qpjefert effigiem iljius Iapidis ex tcrfse vifeeribus eruti , qui Qr^cis Rhincomhos appeifeturj cumToftrum rapacis auis B fimulet. J : /-r ■ ^ Vrfulus ex exfa matris aluo exemptus. VnguisVrfi adulti. ' j ■ ( Omnium Animalium. i4i E ' D E i L V P IS. - 4 rt ■ , . . . jc
•' -J • .. ^
EGIONES nouje Hifpanias calidiores alunt iupum, quem Indi Cue tlachtli appellant: noftratibus eftfimilisjfed amplitudine capitis ma¬ ior, X^uros, Si aliquando Homines adoritur . Inucniuntur nonnulli albi. ' Lupi Regionis Bambas oleo Palmarum fummopere dele<?lantur. Oleum. n.cxfruiSu Palmarum exprelTum, cra0umeft,&inftarbuty-ridu,(SliIe5quod corticibus cucurbitarum cxcipitur5& magna diligentia rcfcruaiur . Sed mirandum ^ eftjquara dextre hi Lupi id furenturjmordicus enim vafa comprehendunt, & hume, F ris,vt Lupi noftrates ouc furati, in ijeiunt, vt curfus tanto fit expeditior, & verbera perfequentium effugiant. DE H I P P O P O T A, M O. I . f N Hiftoria quadrupedum digitatorum.Hippopotarhiroeminimus,quo niam re vera vngulas in quatuor veluti digitos diuifas habeat. Qua propter ibi icones Hippopotami maris , dc femina? dedimus , infuper figuram capitis Hippopotami , in qua melius dentes confpiciunrur. Modo ante oculos Leporis repra-feotaraus piduram partis anterio ris Hippopotami feminae, in qua nares patulic melius confpicrpolfunr. G PfiECerea nolumus filentio inuoluere pi<5tuPam cuiufdam befti;e Hippopota^ mo congenerisjfvel affinis, qux inter Hiero glyph;ica,in tabula Bembbfuit delinea- ta . Itaque ibi confpicitur hoc animaljveluti in aliquo agro verfans digitatum 5 & „ . valde craflunijcum cauda pariter crafla,& breui . Ante hoc animal cernitur homo. Aegyptius, qui te|oibfftiajmudoriiri videtur r quemaidmodum in icone propofita H* cet confpciari. ^ e , C / 4 v„ w I • J Hippo / 142 Paralipomena Hift. Hippopotami foeminxpars anterior^ in qua nares meliusapparent. Omnium Animalium'. E- DE VVLPIBVS INDICIS NIMALj quod i^onnulli Hirpinorum Vulpem» &alij Oedipum, Indi Coyotljalij Atoc vocant, Eft ignotum orbi veteri, lupino capite, vi- uidis oculis, paruis,&; acutis auribus, roftro longo, nigro, nec adrno- dum crairo,cruribus ncruofis,vnguibus vBcis, cauda valde pilofa, & craflra5 &, morfu nocuo: valde enim accedit ad formam noftratis Vul pis, ad cuius fortafife genus fpedfarepotcft, media conftans magnitudine inter Vul pem, & Lupum quamobrem. non folum fues, & fimilia animalia , fed Ccruos etiam , Sc interdum homines adoritur, Eufeo longo, candidoqjpromifcue pilo tegitur: vul pinis eft moribus , & adeo pertinax iniutia? vitor, & erepta? ftbi predae na memor, vt poft aliquot dies, agnofeat raptoremjinfeiftetur obuium, & adoriatuFdmmo co¬ gnitis aedibus,& interemptis, quib ufcumqjdomefticis animalibus,iniuriam vlcirca- tur. Vice verfa erga beneficos eft bcllua comis, & grata,&; intadis a^jibus cohorta¬ libus, animi bcneuolentiam teftatur. Incolit potiiffimum loca calidiora doux Hif- pania?. V^feitur carne imbecilliorum animal ium,Maizio, & alijs frumentaceis, nec non faccharinis arundiaibus, fi quando offenderit . Dec)pulisi& laqueis capitur, & Sagittis necatur. Vulfmm 1^: dicarum mores. Ad hoc genus pertinet aliudanimal fodis coyoti vocatu, &codem ingenio prje- ditum, fed formicarum aftiftit cauernisjvnde nome fibi. vindicauit , C um nodu, vluIat,muItiformes edit clamores, quod praeftat etiam aliud animal Hal coyotlnun- . • cupacum, quod verfatur circa oppidajfSt picrumqj exrapinaauium cohortalium vi- y i ^ uit . Similiter animal Ilpemaxtia didum fpecies eft Vulpis candido, nigro, & fui- uo pilo veftita, capite paruo, auriculis paruis^corpore gracil4&i quatuor fere dodrar C tes longo, roftroqjproIixp,& tenui,fed vidu,& moribus vuJpinis. Alia Vulpecula, quae maizium toftum colore aemuIatur,,vocatur; Indis Yzquie- poti technis &artibusnoftrati.yuIpieft fimilisjduospcne dodrantes longa eft, & humi!is,roftro tenui, paruis auriculis', pifofo, &migro corpore^ & por iffimum iuxra caudam, quae longa, eft,&nigrd,candidoi^ipiIo, quemadmodum, & dOrfum>vniuerfu,. veftita ,, Breuibus cflcruribus3& Oigns>, nccnen vncis vnguibus . Viuit in antris. yuif^ccuU intra faxasvbi educat prolem . Vefeitur fcarabeis,&'vermiculis, aiicsetiam cohor- i„dtcA tales iugulat ,;fed folunt carum caput deuorat . Gum, pedif ‘halitum faiidiflimum ” fUndit Vtinaetiam, atqjftcrcus furit faetidiffima,itautnihiIadeo peftilensin.totoor be reperiatur . Hinc fit,vt in extremo conftituta pericidd,f^ddito Iotio,;& deiedis fecibus,, ad interuallUm odo , vel pluriurh paffuum fe feab omni vindicet iniuria. Ed itur tamen ei us. c aro, necnaft er cus ab i j s , qui luem H ifpanicam,au t fod ica m po tius patiuntur . Fitquoq; ex hoc, animali oleum Vulpinum non minus efficax quod ex noftrate Vulpe paratur . Demum Chiappa nutrit vulpeculas ,qu£B perar- - bores auiculis lofidiantur . Deniqi,notandum eterca paries Vulpisseius genitale effe ofteumjvciiiti Ariftotcles retulit.' ficcnimin Hiftoria quadrupedum digiratoru explicauimus i quoniam autem eiusicon non erat ad manus, non potuimus ledori fatisfacereddcirco hoc in loco illius effigiem exhibemus .. y‘fus inl>de dic in a. I DE Paralipomfna Hifl:. Genitale Vulpis ofseutn* D E Sl Ul l S. Si- morum. l^omwa'Oa fia belludi. Id ores hei- AGNA e A induftria Venatorum Orieqtaliatn , qur miro artificio ex (itnijs con&dunc lapides, quos poftea pro fiezaar venditant . Certo anni tempore ad Simiorum venationem prodeunt,non vt interimar, fcd vt tantummodo fagitris leuiter vulnerent, quos cruentatos dein ceps non infedantur. Interea ex cruore lapis quidam intra corpo¬ ra S/aiJorumgencratur . Etenim finguli tot lapides procreant, quot vulnera a fa- gittis inflida fuftinuerunt . Cum autem Venatores maturos cfle lapillos arbitran¬ tur, rurfus ad illos comprehendendos egrediuntur, Simijs interemptis. Sunt qui ad fimiat um genus, fcu Cercopithecorum illud animal referanf,quod In di Mapach nuncupant . Non defuntetiam,quiad Vulpeculas indigenas reducant Vana ramen fortitur nomina apud Indos , nam alijs dicitur Illamaton, feu Vetula, alijs Maxtle,feu goffipinum cingulum, aiijsCioatlamacazquu, fcu SaccrdotiHa.Eft animal paulo maius cane raclitenli, humile, teres, pilis tedum, nigro, alboq; colore promifeue vanatis,magno capite, paruis iauricuIis,rofiro canis venatici, fafcijs fingu Iis candidis, luxta oculos, in rcdumprocedentibusjcaudalonga, humanis fere mani b«$5& pedibus, quibus omnia pnetentare videtur .Cicuratuni,& in aedibus altum facile miEerc(t,&quiburcumq;obIatis vefeitur. lacet luxta Heros, volutatur humi, & mille modis larciuit,& ludit, aftu,& moribus Vulpecu lara, imitatur. ^ Inftar felium manibus faciem lauat,& ijfdem, ritu Simia?, cibaria ori apponit . Exteris, & Aducnis feferocem befliarnoftenditicuna tamen familiaribus blandiatur. / Omnium Ainimaiium. 145 DE PIGRITIA. EX ANIM ALI h nauo E nominibus, natura moribus, & cibo huius animalis fufum fermon e habuimus in Hiftoria Digitatoru.Reliquu eft modo vt addamus ver ba Parei5& proponamus effigie fpe{3:and53qu9 tunc temporis no erat in promptu . Inquit igitur Parcus, quod hoc animal Hauc nominatur, magnitudine Cercopitheci,capite, & faciepuerumreferens. Captu geniitjOt rufpiria ab imo trahit pediore,inftar hominis anxij,&d.olcntisi pedes fri- IO. Pigritia^ feu Haut. & ignauum Animal. N biis I I I / I 146 Paralipomena Hift. . bus vnguibus fuBE iimaitbrcan4ic arbores, illicq; frcquentius,quatn in terra degit t Meres pigri Adeo lente incedit, vt in extenfione pedum ventre humum tangere videatur - Spa- fintmahi^ tium ia(5ius lapidis, quindecim diebus, non abroluit,6c arborem afeendens, biduum confumitjneqigreiru,autminis,aucpIagis accellerat. Quocirca loannesEufebius lefuita naruram huius animalis ad hominem pigrum conferens, hoc aliquando lufit oi^afticho, Te ridet natura^ PigerxBrafiliea T empe BeHia f6d<i eoLtt novAne dtplatuo. Tarda gradtt rept atype de von aJfHrgit inanh - Ventre fed adlambu lento adipalis humum,
Adfia^Bium properat ter cjainalucelaptllty
Et biduo frondens lafpa (ubile fubtt, 4[la minis yplagisynemris ignauia ceditx Nec ftntt tnpSio vulnere torpor iners, i D E T A X O M O N T A N O. T axi jpgm ctes^ - / N D I nouse Hifpanite Melem montanum puauhpecotii nominant. Animal eft duos plus minus dodrantes Iongum,roftro prolixo, tenui verfus fuperna contorto, prolixa ite cauda,pilQ longo, circa aluura albicante.cseterafufcojvel nigro,& candenti,red circa dorfum nigri- ore, atris pedibus, &incuruisvnguibus , Facile mitefeit , vorax efi: quiajnullis parcit oblatis eicis ,nee tamen caro eius eft edulis, placidum eft ani¬ mal: nam mirandumin modum blanditur'^& Iudit,noxium tamen ignotis . Videtur tamen referendum ad genus Taxi proptereaquod nonnulli Texon vocare confue- uerunt, " , - f ^ "i.' D E L V T R 1 S. ENVS Lutrie videtur illud animal Indis AhoitzotI cognominatuin , magnitudine canis melitenfis, nigro,&puIlo variatur colore . Huic affinis eft alia beftia Leo aquaticusappellata, longitudine trium fpi- thamarum,rufo, & obfcuro circa dorfum pilo, longo, & molli, roftro tenui, & longo, incuruo vngue,breuibus cruribus, & auribus, & cauda longa duos dodrantes. Pifeibus vidlirat, & nOn procul a litore auftrali viuit,eius tantummodo pellis eft in vfu.His beftijs proxima efte videtur alia Cattiuare nucu- pata, amphibia, vefeitur quodam iunceo genere in ripis aquarum dulcium nafcentc. D Si metu aliquo occOpetur, fugit in aquas vfqjad imum . C^eteris grandior eft>capuc habet fere leporinum, crailius tamen,&min(fs auritum, caudam obtufam,& breuera, crura magis alta , quam Lutra habet ; fiquidem veloci etiam per terram curfu , ex amne in amnem fligit, pilus eft fubniger , &pedcs tribus digitis referti . eft, qm^ faillam carnem comedenti fapit. DE V Omnium Animalium. 147 \ D E H I S T R I C I B V,S. r' N Malaca quaeda fpecies Hiftricis viuit.in cuius felle Iapis generatur, quem MalacenfemappeIIant5& omnifpeciej BezaarpriCTeruc. Id eo tanta eft in ^ftimationc apud Indigenas, vt fcripferit Gargias, e duo bus 3 quifuo tempore reperti funt , alterum profummo munere ad _ eum, qui pro Rege Lufitanije Indiam gubernabat , midumfuiffe. Et quamuis ifthic lapis Bezaar frequens inueniatur.-Nihilominushunc Hiftricis lapi dem Incola c^^teris alexipharmacis pr^eferut.Vnum tantum vidiffe refcrr Gargia/S, cuius color dilutioris videbatur purpurat, guftu amaro» tangenti iubricus, indar Sa¬ ponis gall/ci Clufius addit anno faluris tomanae poft miileiimurofexcentefimo ter- p tio fe vidiffe fimilem forte lapillum planum non fuperantem magnitudinem vnguis digiti humani, leuem, coloris ex cinereo candicandis , fed parub quibufdam maculis rubiginofis afperfum ,qui valde commendabatur aduerfus venena . lilum.cx India orientali recenteralatum ferebant, lapidemqiporcinumcile dicebant. Ex his notis Clufius coniectabac effepoire lapidem malacenfctn larn commemoratum , quiin feiJe Hiftricis quandoq;reperiri folet. Ferdinandus Lopes meminit Sciple cuiufdam Iapidis,cuinon minorem faculta¬ tem attribuit, qua^mlapidi Bezaar, aut Malaceoh; cum mirandum in modum omni¬ bus venenis reddat . Ed Iapis magnitudineauellanaejrarusadmodum, cuoiin ca¬ pite animalis, quod Indi Bulgoldalf appellant, nafei perhibeatur,
Caetera ad Hidricem nodi arem attinentia in Hidoria Digitatorum exarata fue
runtjvbi non folum icon HidriciSsfed etiam pedis confpicitur, in qua cutis externa Hiftricis dorfi,cauda,& vropygium,ncGnon cutis interna,pcsanterior5&pes pofte rior confpiciuntur . Nunc huius animalis alias partes delineatas addimus, vt in ico- ne cernitur, Prajterea hic etiam delineatur dgura dentis huius animalis,aut valde dmilis den tibus anterioribus^ eiufdem , qui ol im nobis fuit communicatus . Huiufoiodi dens, iuxta latera, membranas habebat adnex as, & vbi ne^Icbatur, eratfubcilis , rimaq; per medium notabatur, fed non ita profunda, qualis Indentibus Hiftricisconfpici folet ; fiquidem dens huius animalis figuram duorum dentium fimu! copulatorum aemulari folet. Hincaflfeueranier dencemede Hiftricis non attedamur rnifi forte Katura dentem monftrificum produxerit, quod aliquando. i* animalibus acCidit. X 1 . Dens fimilis denti anteriori Hiftricis. hapides Hi fi rien eo» ditiones 'Lapit M4* Ueenfii, UL I . UBl l»d. geniis H(t firicts def. feriptiO^ / / hS Paralipomena Hiltii - Hiftricis varis Partce A. MandibuIa fuperior B. Mandi bula inferior C. FuIcrumfeparatura,& de loco fu© exemptum ' ( ' D. Organum auditus. E. Lingua. F. Inteft in utn cascum G. Tympani membrana H. Ofliculura fulciens tympanum. I. Concamcratiojfeu antrum oflTcuni, ■E Omnium Animalium. HP DE CANIBVS INDICIS. N Orbe nouo variat caninum genus, pr£eter di flperentias , quas vetus orbis cognouic , Primum genus vocant Barbari Xoloitzcuintli, ex¬ cedit moie corporis,quia tres plerumqi fiiperac cubitosjnullo pilp te gitutjfed tantiim molli cufe,fuluisj&: cyaneis maculis afperfa. Secundum genus nuncupant Itzeuin tepor^otli, & a Patria vnde ve nitjMichuacanera . Simile eft Meliccnfibus,variaccandidojnigro, & fuluo eoiore, in deiicijs habitum , &gratiffimumjCoIio pene carecjgibba quadam fodicate fupra p humeros eminenti. Tertium genus Barbarisdicitur TechichValioqui noftratibus fimile jnifiquod afpedu eft m^eftum, Indis eft edule. Nutriunt hos canes comedendos,quemadmod5 Hifpanicuniculosjquos ad efum deftinanc , caftrant , quia citopinguefiunt.copiam fominarum procreandf fobolireruanc,ex maribus exiguum numerum. Infuper Barbari quoddara genus Canum paruulorum . Alco vocitant, quorum focietace mirandum in modum delcdantur ,* ideoqi fibimeciplis cibum detrahunt vc illos alant. Cum iter aguntjhos fecum,vel humeris, vel gremio deferunt. Cu aggrocantjconfortio infeparabilb&famiiiarirarchorum cateOorum recreantur. Verfaturetia apud Indos caes muti, vulpina facie Columella infula hos nutrit. Immo perculfi nec gemitum, nec clamorem edunt. Canem montanum vocat Indi Tepeytzeuintigmagnitudine mediocri audaciffi. mum tamen animal, quia aggreditur Ceruos, & illos quandoq;inrerimit . Corpus vniuerfum nigrum eft,fed caput, pedus , & collum candens . Piiilongijongacau. ^ da,& caninum caput, vefeitur vitclisouorum,& pane in aqua calida di7roIuto,|qua- do cicuratur. Demum aduertendum efl: quod Canes communes ex Hifpania in Hifpaniola tranfuedi,audi numero , & magnitudiriejper fyluas clifcurrere cceperunt gregibus, tanquam lupi nocentiffimijidcoqitale praemium conftitutum eft occidentibus illos, ^uale apud nos vetiantibus Lupo§. ^ DE FELIBVS SYLVESTRIBVS H VODDAMgenus felis fylucftris, feu potius muftefo Indi vocant Tepemaxtlaton. Aeluro fimile eft animal magnitudine, roftrum ta¬ men eft longum, auricufo paruse , breuia crura , & cauda tranfuerfis fafcijs nigris,& candidis decorata. Veftiturpilis nigris promifeue tamen albicandbus , Puluis huius animalis febrientibus conferre perhibetur. Aliud genus felium fylueftriiim , feu Muftelarum nuncupant Indi quauhtentzo, Viuic in regionibus calidis XonotIae,afiimiIatur quodamodo Vulpecufo,preIong5 habet caudam, fufcosj&molliftimos pilos, pundifqj nigris diftindos. Mitiffimum eft animal fiquidem ad cognitos ^ & domefticos accedit . Ex pelle veftes magno habita! precio, tura ornamenti gratia, tu ad propellendas frigoris iniurias paratur. N 1 DI Canum va rictas Vfui in %>a Canes muii vbi, C anes snsn tani. Vfus in Me dicina^ Vfm felUs, Gyrhi vH 0dilef, Lac ruhtia- rum venefi Schei liidi ci vires^ TeUudintt varia icmeA Paralipomena Hifl:. A DE RANIS, ET RVBETIS. AMpcruenimusad animantes quatJrupcdes digitatas j &ouiparas; propterea fciendum, quod licec Europa ab efu ranarum caudataru, quas Authores Gyrinos appellant, abhorreat ; nihilominus indica gula hui ufmodirecrcaturjqma neqjGyrinis,neqiformicis,atqjIocu itis parcit. Vocanthascaudatasranas Atojocatl.&has nonfoluoi - comedunt, fed etiam pro mercaturajad nundinas,venales connehunt. Habent prceterea ranas vnius Jibrie , quas malulas nominant , qu» iucnnd», & gratje palato fune , Praeterea lacusmexicanus Rubetas tum paruas , tum magnas nutrirje^fgu:^ vocantur Tamacoli, magnae vero immenEe molis dicuntur Aquaqu?, 3 Harum lac parte poReripre effufum eft vepeficum, DE SCINCO INDICO, ERSATVR quoddam genus animalis didlu AxoIotliaLactiRribus locis Indiarqm molli cutc tedlum, & lacertarum more quadrupes, longitudine dodrantis, & pollicari craffitudine, Vuluam habet mu liebrifimillimam ,& venter eius maculis furcis diftinguitur, caudarn habet prolixam , qu^ paulatim , & fenfim gracilefcit , Pro lingua chartilago hreuis,S? Iata vditur , Quaternis, natat pedibus, in totidem digitos fifsis caput depreifum eft, in proportione reliqui corporis magnum . Ri^us hifcir,&co- C lor eft ater , Huic animali menftrua fingulis quihufq; menfibus fluere , muliebri ritUjftepius obferuatum eft: quapropter ad Venerem excitandam animal praedicat , * more fcinchquem terreftre Crocodilum quidam nuncupant, ad cuius genus hoc ani mal forta.ffts fpeaar.-gratum in cibo probet alimentum carni anguillarum non difli milc;propterca multis modis parari folet . Affatur enim,&elixatur; fcd vtplurimu ab Hifpanisaceto mulfosaddito pipere, caryophil!is,atq; filiquaftro indico paratur^ A'Mexicanis vero, folo filiquaftro filis famifiariffimo,& pergrato conditnento, DE T ESTVDINE MARINA. MNI A ad hoc animal fpe^antiain Hiftoria quadrupedum digitato- rpm Ouiparoruro fuerunt exarata , vbi multce icones confpiciuntur. prima icon fuit Teftudinis marinae prone pi(ftae, fecunda icon eiufde Teftudinis fupine pidiae , tertia icon erat cranij teftudinis marinae, ofe claufo, modo additur quarta icon, nimirum cranij teftudinis ma-- rin*Bore aperto, vr in fequeriti Icone apparet. U' ■i .1 4 Omniuni Animalium. ijt Cranium Tcitudinis ore hiante, A, Oculorum foramina. Foramina narium? CePalatum, D.MandibuIa inferiQft / 152 Paralipomena Hift. A PARALIPOMENA HISTORIAE SER penmm^& Draconum DE VIPERIS EXOTICI S. fiperdmm varietas . $erp€»mm Domfia Vemm\ ifts AnimA'^ htramed^ HfAPPAalitmagniim genus viperarum, quodpefliJenternfpirirum quaruor narium foraminibus cfFundic . Prceterea verfanturibi qua¬ dam aliae viper® equum intra diem occidentes .Sunt a!i^ variega- tte, aliae nigrje, & prolixre , quae quemcumq; raomorderintjperimunt: crefcente Luna mitefcunt, & decrefcente iritantur . funt pal¬ lida nigris diftintSae lineis, maculis albis variaE^:deciditcarQ per frufta ab ijs, qui demorfi fuerint . Al/js tantum ineft virus , vtfi fufte contangantur, venenum vfqj ad manus fubcat , Aliae funt huius conditionis, vt fi manemQrdeantjderaorfus fan- guinem vomens pcrit:fin vefperijidtus non funt lethales, Eftahudferpentumgenus viperis affine , Teuhtlacocauhqui,fiue Dominam fer^ pentum Indi nuncupant, Difpani Viperara,vel propter fimilitudinem capitis, vel veneni. Hic anguis viperino eft capite,ventreexalbopalIefcente5lareribu$ oper¬ tis jcandeqribus fquamis ,fafcijs tamen pullis per interualla mixtis, dorfum fufcum cft , luteis lineis fefe in fpina fecantibus . Per faxa fertur celeri curfu : qua de re nonnulli Mexicanorum a vento nomen illi indiderunt, vocantes Hoacoatl, Oculi funt n!gri,mediocris magnitudinis, Bmo^ habet fuperna maxilla caninos dentes jncuruos, qiiibus venenum effundit . Narrant multi , qui hunc ferpentem domi al¬ uerunt, integrum annum abfqjcibo, & potu durare, & caput abfciffutn per fpatium decem dierum , vel amplius moueri • Iii^usab hoc ferpente poft fpatium dieinatu- ralis perit,nifi prjefidijs cito occurratur , Excogitatum eft partes demorfas huma¬ re, tetr aq; obruere, & ira m anere, donec prorfus ceffet dolor, & morbus fit cura¬ tus profpcro vr plurimum euentu. Medici mexiqani caninos dentes huius animalis feruant , & ad fedandura capitis dolorem, collum , & ceruicem pungunt . Ddnde pinguedinehuiusanimalis fere nocentiUimi lumbos perungunt, vt eorum dolori medeantur, &:fimilicer alias corporis partes dolore vexatas liniunt. Edunt Indi horuraaaiaialiumcames, CQhartalium carnibus eireprasUantiotes teftiicantur,' B DI Omnium Animalium. »55 E DE HEMORRHOO INDICO. I ' OWS orbis habet Hieroorrhoum , Ahucyaiflli nuncupatum . Ef| autem maior illo HjEmorrhoo,d€quoiftHiftoriaScrpctum egimus j eiufdem tamen veneni ; namq; i(Jli abhoc Serpente peromnes cor¬ poris meatus fanguinero fundunt, _ _ _ _ pariter in Agro lucatanenfi verfatur ferpens Hxmorrhoo noftrati aih nis,quatuor longus dodrantcsjfufco colore, fed cyaneis, &rubefcentibus macu¬ lis confperfo . Huius, animalis i(Sus eft adeo pePilent j yt intra fpatium vniusborf hominem ad vomitum fanguinis inducat, & poft fpatium diei naturalis ab omni cor poris parte eumde effundat ^ Antidotum effe referunt filiquaftri fuccum liquori Tabaci permixtum. Caucrnas faxorum colit, injbiqiprQlcm educat. Cum ab an¬ tro egreditur,li ftrepirum audiat,in quofuis obuios impetum facit. DE I ACVLO,ET SERPENTIBVS ei affinibus. R vE T E R fpecies laculorum mcmor^itas in Hiftoria Serpentum , aliam differentiam monftrabac annis elapfis quidam Circumfota- neus. Erat animal longitudine quatuor dodrantum cura dimidio, habebat oris hiacumlongitudinepollieis tranfuerfalis ^ Roftro erae acuminato, &;fquamis magnis,& oblongis teiSlum, figura quodammo do quadrangulari, licet inaequaliter ‘Tquamse tamen dorfi erant aliquanto maiores, ijs,quae ventrem tegebant Deinde verfus caudam,more aliorum ferpentum,exte- nuebatur .Prope hiatum, obferuabatur rima vtcinqjad latera corporis» qua tanquam ala , fcu appendice ad faltumvtebatur . Htec autem appendix, feuala ad genitalia, terminabatur . Bcftia hafc erat fpecies laculi ,fed Vulgo a Circulatoribus Crepa^- faUo appellabatur. Aliafpccies laculi verfatur apud Indos Texminaninuncupata, fiue ferpens oculos inuolans, quoniam oculos primum petat; ideoq;aIijs oculipeta dicitur. Serpens prajlonguseft,& tenuis ventre liuido,& dorfo fufco.:quidam In¬ dorum Micoatl indigicant , quaoiamfagittaj fit fimilis. Vibrat fe ejt arboribus in homines, depotiffimum in humanos oculos. :hac de rc laculi -fpeciss cenfetur : ^ etenim licet craflitudinc corporis laculis cedat, proprietate tamen, 6t natura eis afli milacur. ' \ . DE Antidotus huimvene- ni. Lih,\,c, Jdculi fer- pentis mIU fpecies , & defcriptio, Oculifeta, ferpens qUd lis» I I 1 54’ '- ParalipeuKjna Hid. DE. ALIIS SERPENTIBVS INDICIS. Sefphis^lm mmh vbl * Serpens Isf diem t» tm NNO humansE falutis poft millcdmum > & fexcentefimum vigefimo odtauo , ex litterio |%ns lofephi /^dci iefuitJE mtcllciiuni cft noii procul a Tuna’,Ppm^ , iri quodam nemore vcrfari ferpentem bouina fcrccrafficie, lorigirridinemoliproportionata, cuius annona Teftu dines erant^& Cerui fQpiri . Qua tranfibatjherbas adurcbat.Prociii odorabantur Serpentem mui^, huflifq; ilimuiisinftigat^ procedere volebant. Ide contingebat canibus, fugam follicitantibus, cum prjmum excrementa anguina na¬ ribus haun>i)anr^ Ibi erant tumuli offium animalium a Serpente voratorum , neq j fi^tebantjfed pptius fuaucra odorem mofchi fpifabant. ^ AliumTerpentcm vocant Indi Tzicatlinari,feu matrem formicarum, quia in cuni cujis fortriicariim viuat j& ftatls anni temporibus,eas fequatur,cum foras prodeunt. Hic anguis pulcherrimus efft omnium,neqicuiquam noxius j minimi digiri craflitu- sn&rihns ad aequat, & duoru dodrantum longitudinem, fafcijs didinguitur candidis, ru- hhetun brifqjcranfuerfis, & alternis. Indi hunc ad ufuin medicum trahunt, ninjirum ad dif- cutiendosturriores praeter nacuram,dum illum contufum tumori applicant. Parutilus anguis Attaligatus didus verfarur apud Indo? > qui penna» anferina: Ser^ttespar craffitu‘dinem longitudinem non excedit . Centeni huius generis Serpentes tiimc€n:tf- femper,plurefue offenduntur , neqj vtiquaraa feinuicemfeparati. Veneni fune fimi. iiku Hin. XV;!.' expertesiaiioquin adeo perniciofi,vt aggrefli dormientem, fi forte quemquainae- nerint, nulla arte auellipoffint, donec tandem idibus hinc mde illatis hominem 2nteremerinf,& totum deuorauerint. JJbuit nonnulla remedia aduerfus venena ferpentum addere, quse non iuxtaor- dinemvfedfupra vim natur« beftias venenatas extenninant.Primituspuluis paui- menti circa fepulciium randiRemigij coHedus>$erpeates fugat j vtferibit Hodo- ardus de quodanieplorio vilte epifeopi Rhemeajis,qui fecus amnem Saram in loco Itnofo habitabat , j& aferpentibus mirandum in aiodurn' vexabatur . Hic igitur puIiTcrem ex panimento Eccieria? fandi liemigij coIleCtum per a;dcs fparfir, & de¬ inceps nullus ferpcnsapparu/c. Compertum etiam eif, quod in omnibus templis ■ fanCti Reiijigi>»n£crion atrijs,&c^cmecerijscircumiacentibus ferpens nullus foleat inueniri-cprinimbiiiliicdelacus fuerit jauOatenus yiuat , Hadenus Ho^oardus, referente loanaeEufebio lefuita. Infuper terra Hibbrni^ exitialis ferpentibus effe perbibetur, po^ admirandam ‘ benediidionem,quam;Hibernia a Sandto Parritip accepit , eiedis inde baculo fuo ominibus venenaris reptijibus:rairanda enimfcribit Giraldus de baculo , quo fan¬ dus Patricius vetienara animantia ex hac infula expulit. Pariter ciufdem bacu¬ li meminit SandusBernar.dus in vita Sandi Malachi^. Xtaq; narrat ©iraldus, referente loanne Eufebio lefuifa , inter omnia reptilium genera innocuis folum gaudet Hiberniajetenim Serpcntibus,bufonibus, ranis, feorpionibus i & draconi¬ bus caret. Habet quidem araneas, fanguifugas, & lacertas, fedprorius innocuas; immo fi aliunde venCnatcC beftfr illuc deferuntur , iiiico intereunt. Nam legitur in antiquis- terrae iftius fandorum feripeis , quod ferpences aliquando , periculi fa¬ ciendi caura,in ollis teneis delati funCjfedftatim atq.medium maris Hibernici cursu tranfierunt , exanimes reperti fuat . Pr^tcrea mercatores, cum naues in portu Hi- beraico aliquotfesexoncrafrentsbufonescafuillatos in fundo nauium inuenerunt, quos dnm vinos in terram proieciffenc , confeftim,|omnibus videntibus interierunt. Cdntigkqaoqjnodraactate, vtferibit Giraldus, in Borealibus Angliiefinibus , vtiuiienis nullo remedio poffet a Serpente liberari , cuius dormientis os ingreffus ftierar. Hic cum loca Sandorum per angliam luftraffet, tandem faniore cofiiio l c D Omnium Animalium. 155 E in Hiberniam tranfuedus,ftatimatq;aquas illius terra? hau/ic , lethaletn hoftcm ex- tindum per partes inferiores expulit . Quod contigit Hibernia? meritis San(^li Patritij.ldem debemus atteihri Melita? inful« meritis Beati Pauli fuilTe concefsu: fiquide terra Melitenfis aduerfus quafcumqj venenatas bcftias feliciter adhibetur Circa Dracones multa? differentiae in projpria Hiftoria fuerunt afljgnatae,& pr£* cipueri^tionelocijcumalij in montibus, alij in planitie verfentur, in Regionibus tamen cklidioribps . Praeterea aduertcndumeft alios etiam effe aquatiles, diuer- fos a memoratis in Hiftoria Pifeium . Quandoquid6 olim Draco marinus dono da¬ tus fuit Clari/fimo viro Vlyift Aldrouando ab llluftrillimo , & Reuerendiflimo Bouio Epifeopo Oftienfi.Erat hic Draco viridis, bipes, vnico tantiim oculo mftgni-,’ tus,roftro Delphini>& ferratis dentibus rcfercus,&fquamismunitus,&inmari Adri atico prope Oftonium captus, veluti in fequenti icone cernitur^ Dcniq; quoniam iconem oui Serpentis inueniraus , vt legentibus morem gere¬ remus, hoc in loco fpe^taadam exhibemus. F Ouum Serpentis. I . DRAe r 3 0 Q Omnium Animalium. ij7 -j • PARALIPOMENA HISTORIAE Monftrorum. f N Rubrica DenQmiqacorum tfleminimus cuiufdam radicis rudimeni tutn humancC formse referentis jimmo ibi iconem illius prone & fu- pine dclineatam dedimus : quamobrcm aliam illi congenerem hic . fpei^andampr^EbcmusjquJB folio i^j.erac collocanda; immo in ea¬ dem tabella effigiatus efl: ramus ferpentinusj qui in folio j, erae reponendus* Radix anthropomorphos^Sc ramuj ferpentinus. / 15S Paralipomena Hili. neo vel clTc effluxiones,veI molas, vel abortus, vei fetus perfectos, vel tandem im perfe<aos ? & monftrofos . Q mqiura aute kones fuerunt exhibife, pr^ter figuram effiuxionu, quamhocin locodamus pagina jso.reponendam. Htc etiam effigiatur Mola antropomorphos altera, quas ibidem defideratur . Etquamuis deiineats effluxiones ex aluo muliebri cxietintffiinc tame non fit,qujn ex vtcro brutoru aliqua doprodeant;quandoquidem Andreas TaurciJus pimonefis I.C.,&in JBoLon. Aca¬ demia profefior publicus,Virq> politioris Mbfe fiudipfiffimus nobis retulit fe nuper inGallijs verfantcm prsediiifis non valde abfimilem effluxionem obferuafie,quje ex vtero equino prodierat ; Itaqj vir in his indagandis valde curiofus5& diligens .inter Mortales curiofos non eft rccenfendus : fiquide in tali curiofitatc fummopere commendatUMCum inde paufas naturales rimari poffic. Demum ad caput priraum hiftorJasmonftrorum,vbi de piiqfis hominibus agitur, h«BC dc muliere monftrose barbara ex Gyraldo, liinc referenda . Hic in Topogra- phiaHibcrnfe feriptura reliquiciqudd Kex Emairicefis mulierem habuit vitibilico tenus prorfus barbacami imo criftam , inftar pulli aanui a collo per dorfum crine vcftitam gerebat, nop erat hermaphrodita; & curiam aiflduecumintucntiHmrifUj ^ftuporc fetabatur. Mola anthropomorphos . alt$ra. V arite Omnium. Animalium. ^9 ymx Effluxionum vitalium, & non vitalium effigies . / L. p. D. Q^S. V. Finis . ® 2 f INDEX EORVM, qure in Paralipomenis continentur . A ACdpiiris capite ^ cauda nigri icon fag>7^ Accipitres fluuiatiles^^Q-. Acolin 1 6 F. Acolchichi iS G. Acoltotlo^uicMtl zyG» ' Acalliauama 126 Ak. - - Adamantes v^i generentur Adamantum venatio ibid. Agni partium internarum anatotnt 1 2 J AhoautU quid ^tzqF. Ahoachrocatl animal 30 C. Ahucyactli ferpens 1 5 3 • E» Alcis partes advfum medicum quales 129E. Alcis vnguis quis optimus 1 2 9 H Alcis vnguiculi icon 130, Alkaqug auis 21 Q» Amphisb^na martngdefcriptio^l. E» iconibid, Anas Cretica 2-^ G. Andura pifcis iri CJcon 64. Animal Leonino a/feiiu iii.V. icon 112, Animal ignauum le^^.eiuf dem mores 146. AnimalculumTigrim concomitans 138 B. Anfer Uagellanicus 22 B» An fer es f ne pennis 22 C» An feram noua vigilantia 2 2 A. Anferam fylueBrium differentia 2 2.^ ^ Aper cetaceus62,A.icon6‘^^ Aquila ad aucupium 8 A. Aquil^genm regium ibid. Aquila albi ^ Arauers animal 2 8 C. Araneus fpinofus 30 C. Aranei noxa in India 30. D. Araneorum India varietas 3©«C Atetepi (x> animal 49. E. Atherina icon alia %g, Atocatl animal Atopinam animal 49 E. AtochiiU herba i25.B. Aitili dr Accipen feris defcriptio 74 X>.ico» nes 7^. Auis hominem fequens inBar cank i 5 G. Auis naufeammouens 1% D* Autsviuimra 19 1 Auis epilepftg 1 8 A. y Auis pulchra quuz^ A. Auit rauca 23 A. Ams c omul fi onem generans 26 D. Auts galli gallinacei amula 27 F Aues ventorum 8 C. Aues pfi taco congeneres 9 F, Aues hy eme ve luti mortui 15 E, Aues hoBem indicantes 1 5 G Aues minimfin India 17 H, Aues chagrinl 17 G. Aurarum regina qug auis 8.D. Aurata veteris dentata icon 57 Auris marina varietas'^ 2,B. Auris marina cumfuacarne icon 52. Axolotl animal 1 30 C» S, Arbota etymum 82 B. Mefuci qu* 17 Q, Bezaar fimiorum 144 D. Sex^aarticus lapis qualis optimus poB Ori en • talem 120 C, Blatta telas feBans 29 HAeon Blatta Bixantia 49 AT Borublus pifcis quis 86 A, Bo/tatrijfaalia 8s Brethmec hi Arabum 6^ Bufo marinus 72 B. C C hic aloti auis 23 H. Cacamixtli antmal 1 37 H. Calanticha ex araneo $0 C. Camelivarietas 130 D. Cameli BaBriani alia icon t^x. Cameli alia differentia ex Cornelio ludgo 13 2 Camelopardalis mas 133, Camelopardalis femina 134. Camphurch animalis defcrtptio 1 1 3 icon ibi. Caneer Heracleaticm C.icones 46. 47 Cancri Orientales quales 46 D. Cancri Mollucani defcriptio 46 A, Canum variptas 149 E. Canes cornuti vbi 1I4B. Canes muti vbi 149 F. Caper fms alit hedos 124 A. O 3 Capitis ■r I N Cdpkts do loris Yem^^u 9 M, Caprarumvarietas ^2o A. C apra fceleion 1 2 1 , Capreoli plurnofo eapiteicon 122 Capttafini icon 123. Carbonis aquas ict jceleto» 25, Cafeus ex lacie ceruino 1 2 6 JS. CattHS algariui 67. Cerni Crux quid fit i 27 F. Ceruorum reges qui 126 h, Cernorum exoticoru varietas 1 A C eti capillati epgies 99 C eti barbati deficripUo 1 o© A. i con, I o i . X Chtaquatototl 10 B. Chtcboatli A- Cimtct formtsinf edit varia fpecies 40. 4^, Ctmicumvarta icones Cecot&tn ijE, Comendadota aues 16 G. Concha mufcofaa^^ F. C onchavenereaoxotica 49 G Conchf faxis adhxremes apud Galenum» 5"- ' 1 , Concharum varietas 49 F. \ ' Ceochtlium proprie dtbiu quod 49.G Conchil^ nomen ^quiuocum ibtd» Copfas quispifcis%2h. €opjUs ex Hifpanta 83 Corculum ex cornu Alcis 1 29. Coruus M esc tc anus 2 j H. dorut genus mirandum 8 D. Coturnix aquatilis 26. D Qoturnfx alba ibid. Qoturrdcum indic aru varietas 16 E Qoyolcoz,que 16 F, Cc(^cacoauhUt 8 D. Qoyametl auimal 13 7 E. Qraniurn teitudmts mariuA ore hiant s 15 I Quchipiltulanimal 3 2 C. Qyathus ex cornu Rhinocerotis 1 1 ^ Cygnas cuculatus 18 B, Cyprini ^aluHris anatome cum ico nilm. 9Z.93. D DElphtni ojjtculoru m icones 103 Dentices qui pifces A. Diabolus manuusj 2 B, Draconts aquatici defcripiio ^tconl^6, E E Ffluxionum vitalium i (fi mn vitalium icones 159 D E X. Blaphocamelus 126 Qjcen 128. Elephas marinus qnalis 105. 10^ Elephantit dentium icones 1 17 Epedani Ce f ner i icon yS E ptlep fi a remedta 18. A ■^2.C Eqmceruus quale animal 126C» Erandgaas qua ams 2 2 D. Eruc^ tncertei folteulUS:,(fi fpoliu 44 F / T~’ ifcinationis amuletu m 28 D. Febrium quartanarum amuletum 28»D Eelium fylueltrium varietas 149.H. Fulica rnator qu^ ams ly.F. Funei Indorum ex qmbus parentur - G. G Aleorum varietas /52iE. Galltna tnd% oui vera icon 1 1 . - ? Calitnf habentes carnem nigram in qua re^ gione ver femur ii,F, ^ Gallus gallinaceus peregrinus 18.C» Gallus marinus Rondeletq apSXl» Gyrini vbiedtlci 1^0. A» H. • V l- ejdemrrhous in dicut quali^ 1 5 3.E Haut animal quale 145:. Eleljingegaas qu% auis 2 2,1). ^erinaceus Arabum qualis 8 1 , Elertnaceimarintvtsj^iG.icon^o, EI ippelaphus i26.Q,ic0u 127 , Hippopotami fpmin ? pars anterior delineato, 142. Eitppopot amo a^ne animal quale ibidem H trudo terre Itris mdtea qua lis 3 2. A» Hirudinis indic ^ natura 3 2.B. HtHricts pifeis de/cripHoyq.G. HtHrici^ lapidtspr^rogatiuai^j.F,» HiUricis dentis tcon tbtdem Eltliricis quadrupedis vari% partei deline at f» 148 Hoga pi/ cis qualis 62.C, Hoga arbor ibidem Hoitz,ili quid fi t^o.C. S H oitz.tocati animal 3 o. C. Hoit^tz,iltot0tl lyM» 7. IAculi ferpemis alia f pectes 1 5 j . G. Infeclum amb igmm 3 8. Infani^ I N D Jnfanl^ remedia 53.C. loamii Antonq Godij mentio 87. H. Immania aats 2 3 .H, L, LAc nutricum quomodo augeatur 33’D. Lamatech animal 3 2. A. Juami^ denticuU e^giattjo. X.amtacetacea iconji» ' handa aait qu^ Z^,G. hapis mallacenfis qualis Leo aquatilis qualis i^6^D. Leo albas iZJ ^ Leonum varietas ibidem Lepades Hippocratis qua Lepadum differentia Leporis marini varietas 44, Leporis marini icones 45. ' Lucq anatome cum iconibus 87.88. 8p. 90.91 Lupi exotici qui i4i.£. Lupi Barnb^ oleopalmaru dekHamur 14I0.F Lutrarum varietas 146. Do, i»/., Mdpaeh animal i qOfffd. Maripeia animal 1 1 l.G. MaxtLe animal 144 D. MelancholiaremediaZSd* Mergus magnus niger Alberti 24,B>. Mergus Ardicus 26. A. Mergus marinas Gefnert 16. Q, Mergus Americanus tbidem Miztli animal Mola anthropomorpbos ' Monocerotis, varietas ii4.JS.?V(7»f/.i ij;, Morbigallict remediat, Morfz, animal i oj.F. y{ula SI erilis proprio laHe nutrit aliam mulam 124. A. lAulier barbata vbivixerit 158. Mufca mexicana 29. F, Mufca aquatilis 2 9.F. Ma/ ca in pilula quercus nata 1 9. H. eiu f iem, icon 30?. Mufca mexicana vfus in cibis 29.F, Mu fc arum varia origo, 29 , H. Mufcarum varia iconts 41.42. MufciformiainfeHa varia 41.42. MuUela Bohemica alia /pectes 68. Mu H e Ius leui Salter 66. Mptulus conc bifer admirandus 5 i*E. OHua canora vbi viuat l o, A. Noctua om vera €ffgies,6, Noti ua periopbialmion.6. Noyra 9.F. O OCuilvtac animal 3 2 D. Oculipeta ferptns qualis 153 G. Ofa informis quid pi 44 Onifcus peregrinus 3 1 G» Oni/corum differenti^ Onifcorum vana icones 3 i G. Onocrotali fceleto ddineaium 20 Onocrotali offa examinata 21, Orbis pifcis iSiurarAjb^. Orbis pifcis oblongus captte teilu» dinis 76 C. Orbis ptjcis Hifpanicm dentatus 77 'L. \.- Orbium pi fetum variet 04 76 B, Ornitbolog a dtmpo 5 F. ^ Or obortis pifcis icon 108 Ojjis de corde cerm tfon x 26 C" Ouella pifcis qualis 86 A. VuumGaUtna cu collo intiar phia Ull- Ouum ferpeniis deline at um 1%.%. Oua nigerrima pifcis 98 Oua mu f carum India ad quid», 2$G. P ^ \ P Amphaga anes qu^ ^ E» Pamphagi popuL 49 E, Papilio Indicus 2B Q, Papilionum rariorum varia ico* nes'^6.iy Paptltonacea infecta varia 38.42; Paralj fis remedia ^.2 G pa fer aquatilis 27’ G, Pafer U ulcus 27 H. Patella quid ftt $ 2 A. Pediculi campeiires 43. Penicilli Nuperorum E perca alterius icon 94 percarum varietas 94 A. Perdices magnamolis vbi i J: H.. P hap ano auts congener 15 F Vhocarum differentia j 03 Vhyfali defcnpno i p® B.icv 102 Vtem falutifer $ G, E>cus Wihrt foctui ibidem» x INDEX, Pigritia animal qoaU l^ijeinfdem icon ii?id, Ptnguins aau 22 B* Pina alicuius Cett 1 1 o pinnarum varietas 1 1 1 F. Ptf catto ofe Corni marwi vhi fer agatur 2 4 A Pifcis verficolor tnPiar Ckam^l€ontts^62.Ci ptfcis Septentrionalis ex genere orbium’]% Pifcts echinatus ex genere orbium ibid, Ptfcis mali ominis 81 E. Pifcts reticulatus 96 "Ptfcis icon in tabula hft( delineati 97 Pifcts Leonini efigies 112, Ptfcium volatilium varietas A. Eorun¬ dem icones 54*55. Pijciumfomnus Ze^ Pleuritidis remedia i o D. Podagrf remedia 120 B Porct Emeritani icon 135 Pfeudemchts 50 Phefeudophy feter 102. Pfyllus marinus 34 A. Pteropb^micus Indif Id H Pultas marini icon ibid, P urna ^uta fit 1J7F. QV achiltone auis 2’] F, ^auhtz^oncoelin id E. ^autlamacane animal 1 26 A. ^amz>ili antmal 137 G. ^atotoni 9 H, R, Rhdix antropomorphos 157. R ana pifcatr icis varietas^^i B. icones Rana ponderis vnius libr^ vhi reperiantur ijo B. Rhinocerotis cornu 1 15.I l d Rhomht leuisicon do. Rhowbt aculeati alia icon 6 1 . Rhomborum varietas 5 9. Rofmarus animal 105 E.eiufdemvfusibid» icon 107. Rufor animali E. 6’. SAcerdotiJfa animat 144 D, Sargi icon apud Gefmrum 5 8 Sargorumvaria fpecies 58 A, Saynus quale animal 13 j Scarabeus cornutus Indicat 29 E, Scarabeiediles vhi 49 E. Schedel pifcis qualis pq. Spineus Indicus i 50 C» S€dacz> pifcis 97. Senex maris quale animal 205. Serpentes par ut nocentijfimtvbi degat 1 54 B Ser penium Eomtna^iqua beSita 152 C. S er pe n tum venenatorum remedia 154.C. D Serpentinus ramus 157 Seyferach i 5 (7. Sol marinus Rendeletij 35 F. Soli mutatio quid pr^itet j 20 B, * Stella manna tribus radqs Jupra decem infi». gnfta^6pi. Stellarum marinarum varietas 3 5 E, Suis martni differentia 6z,B . Suti no fi ratis jceleton i ^d, SuyunuZC* , r. TAmamacame animal 126 Al T apachporcbuhqui antmal 49 F. T aurus Indicus 1 19 Puiufdem captura ibi, Taxi dtferentta 146 B. Temoltn quod ammai 29 E. 'Jempefiatumpr4jfigtu62 B, Tepe tomi 1 5 F, Teredo in cortice iuguUndis genita 35.37, Terra Ueittenfis \irm 155 E Tefiudinis terre ftns ouum 1 2 Teftudtnis marin» cranium ore hiante 151. Thanacath antmal 138 C. Tigris vbi fuerit adorata 138 B. Tigridi antmal affne 1^9. T tgrium varietas 1 38 A. Tlaeecelotl parua T tgrii ibid, Tlalmiz.ili animal 1 37 G. Tlachaxolotl animal 1 1 9 E. T lalhucamacame animal 1 2d A. Tlauhqu€chult9 F. Tlapalcocotlt 17 F. Tomtneio auis 17H. Tropilloti 8.C. T ruta vulgans icon 87 T rutarum varietas 86 D, T urbinis cum limace icon 51. T ur binum differentia 5 1 F T urtur indica qualis 17 E. VErmis triti carius 43, Vermis concilians fomnum 3 2 G. f er me s P eruant quales 32 C. Vermium differentia 3 2 B. V e fpdTndicp 28 Ai ‘er. I INDEX, Vituli tfidrini dlU ic&n x ©4» Vituli e tymum 1 19 £• Vituit dentes 'vntm mtnfis i j 9 . , Vicermn remedia 9 £• ^ ‘ Vng tiis rapacis auis icon 5. Vtiguis odorati differentia 49 H. 50 V ntudtte quid y?/ 5 2 A. Vrogalli minoret Septentrionales 15^* ^4 V r fus mannus Rondeletq 46 D. Vrfusin vtcro matris no eii imperfelins'^^^ ■ Vrfi adulti •uuguis icon 140 ^ V r fuit ex caja matris aluo exempti icon ibid* y ulpts offeum genitale 144, V ulpium varie ta^ 245 V ulpium Indtcarum mores 143 F. Vulpibus beliid affines 143 G Vulpinum oleum quale 14^ jj,. Vulpecula marina 68 D. V ualghuogel 1 8 D. V ualrtts animal 1I0A X. Xlepapanioth^ E.^ Xochimol 17 C. ycochpaltapachth anmal 49 F, r YCachacintli auis 8 F, Txcahoctli 32 p. T z^quauhUi ams 8 A . Tx^tacmacame antmal 126., A,. ZAinm qua be Hia 133, Zainorum antipathta i 57 E. Zamuro 8.C. Zelotypia remedium 17 F. FINIS INDICIS. ( \ \ MENDA SIC DEME N D A. Pag.y.E.OrnitoIogia I.OrnithoIogia.pag.7.axpIicauimus.I*expIicauimus .pag.io G.qu’ incirc.l.quosine/Te retuii[i)us.pag.i8.C.veiIata.l.veIata.pag.23.G.Anat:e.l.Anate .pag* [ 26,B.vcrimq.l.vtrincj.pag.28.B.pra'dito.l.pra2diti.pag,3o C.in qua.I.in quam.pag.32 C* in Margine omnia fune defcnda.pag.35 F.appareat.l, apparet, pag. 40. Cimiforme.J.Ci- j niiciforme.pag.43.cimiformis.l.eimiciformis.pag.44.in alis. 1. in alijs.Si.E.firmmU. fir- j io9.E.umitatis.l.fuaimita£is, 1 1 i.E.confpicitur.I.CGnfpiciuntur pinnarum difFeretig. 2j I E. Pinna phgnicjtes quas 1 1 i.F. pag. 1^30 D.huius animalis.!. illius animalis pag.130» I Camelopardali diffeirentijs. LCamelopardalis differentijs. pag.138 A» tigf?sl.tigress' 1 pag-i5^3E.h2d^orrhoo.l,hKmorrhoo. i R E G l S T R V M. tj< A B C D EPGHIKLMNOP C^R S t V X t Z. A a Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii KK EI dMin Nn Oo Pp Qa Rr SS , Tt Vv Xx Yy Zz, Aaa Bbb Ccc Ddd Eee FfF Ggg Hhh 'iii KHt Eli Mmin Nnn Ooo Ppp Q,qq Rrr Sss, A B C U g F G H I K L M N O,
'
Omnes funt Terniones^prieter eflpmernioa & SsSj & Qgq j qu£E eft Quaternio^ ' B O N O N I ^5 Typis Nicolai Tebaldinu 542. Superiorum Perirfuj _ iropenfisMarcrAotoi^^^ r n - .c.' tf vy. \ - ■ . X. \ • , M"# .1 ; • \ I ■ 1- j >) f V . f V / I / L ".i^. , : , r: • 5"^ ,r. ^.,:J,m' A . / • j ^ ■ .^•=^j iX - ,r^= \'r ’?• V ■■'‘' ri--'-if' V ^ '/
- I
. -v ■ ’. < y. . . ■*: t - ■ZX> k-l ■r ■\'.T ‘1^ V. -y- 'T^ ™v»'‘ . G.(ovv?c^^ /i\|*&ai-mA) , dx^T- V»!!, d.!^ - ? ■'■ .' ' ' \ > fili'
'V vP^-
V -■ ■? r ■ fk. N
\j; ■■
I {{GFDL}}

Retrieved from "http://artandpopularculture.com/Monstrorum_Historia"

Monstrorum Historia

From The Art and Popular Culture Encyclopedia

See also

Full text[2]

Views

Personal tools

Search

Metas

Navigation