Ryszard Kaja
From The Art and Popular Culture Encyclopedia
|
Related e |
|
Featured: |
Ryszard Kaja (16 January 1962 – 17 April 2019) was a Polish painter, poster artist, stage and costume designer. He was the son of Zbigniew Kaja.
Contents |
Polish text
Życiorys
Studiował w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (dzisiejsza ASP), w 1984 uzyskał dyplom z malarstwa w pracowni malarstwa doc. Norberta Skupniewicza. Pracował jako główny scenograf Teatrze Wielkim w Łodzi (1999–2000), w 1994 jako scenograf w Operze i Operetce w Szczecinie, a w latach 1995–2000 jako główny scenograf w Teatrze Wielkim w PoznaniuTemplate:R. W 1998 został uhonorowany Medalem Młodej Sztuki. Jego ojcem był Zbigniew Kaja, grafik, scenograf, plakacista, matka – Stefania Kaja była ceramiczką i malarką.
Realizacje teatralne
Był twórcą ponad 150 scenografii do spektakli teatralnych, baletowych, operowych i telewizyjnych oraz kilku filmów. Pracował na większości scenach operowych kraju, oraz za granicą m.in. we Francji, Niemczech, Brazylii, Argentynie, Izraelu i Egipcie. Projektował scenografię (kostiumy i dekoracje) między innymi do takich spektakli, jak: Bal maskowy, Ernani, Falstaff i Rigoletto (kompozytor wszystkich 4: Giuseppe Verdi), Madame Butterfly (Giacomo Puccini), Carmen (Georges Bizet), Cyrulik sewilski (Gioacchino Rossini), Czarodziejski Flet (Wolfgang Amadeus Mozart), Don Pasquale (Gaetano Donizetti), Skrzypek na dachu (Jerry Bock), Tosca (Puccini), a także Orfeusz w piekle (Jacques Offenbach), Wolny strzelec (Carl Maria von Weber), Krakowiacy i Górale (Jan Stefani), Ester (Tomasz Praszczałek) i wiele innych. Stworzył wizje plastyczne między innymi do następujących baletów: Dziadek do orzechów i Jezioro łabędzie (muz. Piotr Czajkowski), Giselle (Adolphe Adam), Skrzypek opętany (Maciej Małecki), Grek Zorba (Mikis Theodorakis), Makbet (Ennio Morricone), Fantazja na harnasia (Artur Malawski, Wojciech Kilar), Popołudnie fauna (Claude Debussy), Romeo i Julia (Hector Berlioz)Template:R.
W teatrach dramatycznych projektował scenografie i kostiumy między innymi do przedstawień: Sen nocy letniej (William Shakespeare), Dwustronne lustro (Arthur Miller), Droga do Mekki (Athol Fugard), Damy i huzary (Aleksander Fredro), Szczęśliwe dni (Samuel Beckett), Kubuś i jego pan (Milan Kundera), Kontrabasista (Patrick Süskind), Niejaki Piórko (Henri Michaux)Template:R.
Projektował kostiumy do spektakli m.in: Borysa Godunowa (Modest Musorgski) i Traviaty (Giuseppe Verdi), Matki (Witkacego), Makbeta (Giuseppe Verdi), Zbrodni i kary (Fiodor Dostojewski), Dziadka do orzechów (Piotr Czajkowski)Template:R.
Współpracował z wieloma znanymi reżyserami i choreografami, m.in.: Markiem Weiss-Grzesińskim, Waldemarem Zawodzińskim, Michałem Znanieckim, Ewą Wycichowską, Anną Augustynowicz, Zbigniewem Brzozą, Jerzym Gruzą, J. Geshty, U. Drechsel, G. Veredonem, Krzysztofem Kolbergerem, Piotrem-Bogusławem Jędrzejczakiem, Ryszardem Karczykowskim, Makarowskim, Sł. WożniakiemTemplate:R.
Za swe realizacje był wielokrotnie nagradzany nagrodą Złotej Maski. Na podstawie Hrabali powstała plastyczna koncepcja filmu animowanego Märchenbilder – obrazki z bajek (współrealizacja z Markiem Skrobeckim), który otrzymał nagrodę za najlepszy polski animowany film autorski w 1998 roku, a na Festiwalu OFAFA w Krakowie zdobyły Dyplom Honorowy Złota KreskaTemplate:R.
Malarstwo i rysunek
Tworzył malarstwo olejne, prace na papierze w technikach mieszanych zamknięte w cyklach: (Hrabale, Plątwy, zapatrzony wspak) monotypie (cykle : letnie damy, twarze, Morze Czerwone, manekiny , Warnowo, vanitas vanitatum); rysunki tuszem – np. z licznych podróży teki prac – Indonezja – flores, Altiplano, Praha, Bangkok, irańskie portrety, Andamany i inneTemplate:R.
Główną inspiracją dla całej jego twórczości było specyficzne postrzeganie świata zaczerpnięte z prozy Bohumila Hrabala. Ulubioną formą wypowiedzi był skrupulatnie prowadzony swoisty dziennik, w którym zostaje zakodowana subiektywna prawda przeszłości. Prace swoje pokazywał sporadycznie, najczęściej na wystawach gdzie twórczość malarską mieszał z projektami teatralnymi uzyskującymi rangę małych miniatur malarskich, swe prace pokazywał na wystawach w Poznaniu, Gnieźnie, Nowym Tomyślu, Łodzi, Barcelonie, BerlinieTemplate:R.
Grafika użytkowa
Ryszard Kaja projektował ilustracje książkowe, programy teatralne, katalogi i przede wszystkim plakaty – między innymi: Matka, ToscaTemplate:R, Viva la MammaTemplate:R, Orfeusz w piekle, My fair ladyTemplate:R, Zbigniew Kaja – pierwsza wystawa pośmiertna, Madamme ButterlfyTemplate:R, Nabucco, Cyrulik sewilskiTemplate:R, OndynaTemplate:R, Skrzypek OpętanyTemplate:R, Sen nocy letniejTemplate:R, der KonsulTemplate:R, Satyrykon 2007Template:R. Plakat Ryszarda Kai do wystawy w PigasusieTemplate:R (luty 2010) znalazł się wśród 100 najlepszych plakatów Niemiec, Austrii i Szwajcarii roku 2010.
Był też twórcą popularnego cyklu Plakat Polska, mającego za temat miejscowości i regiony Polski.
Dekoracje wnętrz
Sporadycznie projektował wnętrza – np. pasaż w Starym Browarze w Poznaniu, wystrój lokali, prywatnych apartamentów. Współpracując z Muzeum Narodowym w Poznaniu przygotował m.in. oprawę plastyczną wystaw przygotowanych przez Joannę Dziubkową „VANITAS – Portret na tle sarmackich obyczajów pogrzebowych” oraz „Szlachetne dziedzictwo czy przeklęty spadek – Tradycje sarmackie w sztuce i kulturze”Template:R.
