Korte aanmerkingen over de beenwordinge der zagte deelen, doch byzonder over die der mannen ballen  

From The Art and Popular Culture Encyclopedia

Related e

Wikipedia Wiktionary Shop Featured: Rhombicuboctahedron by Leonardo da Vinci

Korte aanmerkingen over de beenwordinge der zagte deelen, doch byzonder over die der mannen ballen, met een bygevoegde waarneeming gesterkt is a text by Gerard ten Haaff (1720-1791).

Full text

Μ Ε Τ Ε Ε Ν cent . . . BYGEVOEGDE WAARNEEMING GESTERKT; Coco! *** " D.O.O R. G. TENN. Η Α . Α . F E. V erwonderenswaardig is de verandering en gedaanteverwisſeling welke de deelen van het menſchelijk lighaam , uit vaſte en vloeibaare te ſaamgeſteld , onderworpen zijn ; want de ondervinding toond dat : de allervaſte , ja , door jaren hard gewordene Beenderen zomwijlery , doch -zeldſaam , in een zagt en teeder wezen verkeeren kunnen ( ). Meera ; ( a) Over de Oſteo Sarcoſis of wedervleeswording der Beenderen zie Petit ziektet ? der Beepderen I Deel. Bladz. 200. II Deel . Bladz. 234. enz. Astruc de Malad. T'ens . Pars IV : G. S , alwaar geheele rijën van Schryvers en gevallen over deze ſtoffe wordea a aangehaald. D dd 3.3 498 KORTE AANMERKINGEN OVER DE Mecrmalen ziet men pochtans dat de zagtſte en teederſte deelen van het zelve lighaam , in welke eene mindere of kleindere beweging plaats heeft , in een waar en vaſt been veranderen en verharden. Aldus ſchijnt het , dat 'er met onze vogten eene ſtoffe word omge voerd, dewelke, zich elders neer leggende , in den beginne zagt is, papachtig word , en daarna eeltachtig , droog , leder-achtig , en vervol Paft Been word. Dit geſtelde ſchijnt uit de nieuwe tegennatuurlijke Beenwording , in meeffalle dedeelen van's menſchen lighaam na den dood gevonden , te konnen worden opgemaakt . In HALLER

s Obferv. vinden

wij dien aangaande aanmerkelijke bewijzen . Aldus vinden wij aangeteekent dat ' er in het harde , ja , tevens in het zagte Herſenylies. Schubbetjes been gevonden zijn, De Glandula Pinealis is Beenig bevonden , terwijl men ook in die zelve Lijders , in het Darmnet , en , in het Celachtige weefſel, tusſchen de rokken van de groote Slagäder , veelvuldige lagen Beens heeft waar genomen . Zoo , ook vind men het Ribbenvliesbijna , geheel Beenig geworden , als meede de ſchildwijze Klier met verſcheidene ſtukjes Been bezet. Dat noch meer verwondering verdiend , het Cristallijne vogt des Oogs heb ik zelve , na het doen der Operatie op de Cata racta , met waare ſtippen Beens verdonkert gevonden. Zoude ik meer voorbeelden van andere en door mij zelven noopens verharding en Beenwording der zagte deelen willen opgeven, het zou ons geenzints aan ſtof ontbreken , dan wij achten de aangehaalde , ter proefonder vinding , genoegzaam : Men kan ze anderszints in de verzameling van de Disſertatien van den Heer van HALLER , en op veele andere plaatzen vinden ( a ). Dat ( a ) Suj in zyne aapteekening op de Beenbeſchrijving van Monro Pag 21. enz. SHARP Pag. 212. merkt te recht aan , dat de Slagäders der onderſte Ledematen bij oude menſchen veelmalen Beenig bevonden zyn , en oorzaak tot verſterving geven. De zoo beroemde als oordeelkundige J. VAN DER HAAR heeft mij voor heen mede gedeeld , dat hij in een Lijk, dat aan Polipi Cordi , en daar uit geboorene benaauwiheden, was geſtorven , had waargenomen , dat de beide Arteriæ Radiæa , ter plaatſe daar men gewoon is de pols te voelen , geheel Kraakbeenig waren . BEENWORDINGE DER , ZAGTE DEELEN , ENZ. 499 (a): Dat de Eijerballen der Vrouwen ( Ovaria ) fomwijlen een wonder baare verandering ondergaan , en in Kraakbeen , ja , Been , veranderen : is elders breedvoerig aangetoond ( a ) : Maar dat der Mannen Zaatballen ( Teſticuli) insgelijks in Kraakbeen ja , volinaakt been verkeeren kunnen , daar omtrent vinden wij insgelijks voorbeelden . Ik zal ’ er eenige , welke mij zijn voorgekomen , melden , en dan deze aanmerkingen , met een Waarneming , betreffende eene zeer merkwaardige ontaarting , of beenwording des Bals , beſluiten . Zoo vinden wij door RYNHOLD WAGNER gewag gemaakt van een Man wiens linker bal, in zin zeventigſte jaar geamputeert zi nde , beenig wierd gevonden ; als mede dat uit een verzwoorene Vleesbreuk verſcheidene beendertjes waaren voortgekoomen , en een andere Bat wierd gansch Kraakbeenig gevonden : Noch vinden wij aangeteekent de wonderbaare verandering van een Zaadbal in een waare Vleesbreuk dewelke na de Extirpatie bevonden wierd gedeeltelijk bedorven , zagt en gedeeltelijk volmaakt Kraakbeenig , ja , als met ſpijkers doorſlagen ; en of ſchoon de Lijder ſpoedig en zonder eenig toeval genas , had hij. nochtans onder de behandeling een Pis dewelke met een dik en ettet- - rig žetſel vervuld was. Kort na de genezing ſtorf hij aan groote benaauwtheit., na dat ' er uit eene onbekende oorzaak de koorts was bij gekomen ( b ) Behalven deze aangevoerde, heeft de te vooren gemelde J. VAN DER HAAR , aan mij door een brief gemeld , gezien te hebben , een ſchijf of moot van een Mansbal, bijna ter groote van een gewoon Tafelbord , dewelke geheel Kraakbeenig, ja , beenig was , 200 als meni met de bloote oogen zien , en handen taften kon. 2 > De Heer Ruysch , in wiens Kabinet dit wonder ftuk te zien ? was , maakt ' er in zijne ſchriften geen gewag van , dus is het te vers : moedert ( a ) Hollandſche Maatſchappij der Wetenſchappen VI Deel. 2 Stuk. Bladz. 543. enzi ( 6 ) HALLER Differtat. Chirurg. Tom . 1.pag. 558. KORTE AANMERKINGEN OVER DE . moeden dat hem zulks in het laatſte ziju's levens eerſt is voorgekoo men.

)

Noch heeft dezelve Van der Haar mij in voorige tijd mede gedeeld , dat de Hoog. Gel. Heere J. Bon bezig zijnde , ' om het lighaam van een Man aan een gewoone ziekte geſtorven , te ontleden , bij toeval zag , dat de rechter Bal van het Lijk als een groote Kalbas. peer vergroot en verhard geworden was ; waarom de Heer Bon de. zen weg nam , en vervolgens met eenige ?moeite , als of het een Ra manas was , doorſneed ; vindende het teerder wezen dezes deels ge heel Kraakbeenig , ja , zelfs beenig geworden ; zonder dat men wiſte, of dit menſch in zijn leven , daar over ooit geklaagd , of hulpmid delen 'er yoor gebruikt hadde. ܪ . L ' :

Dionis fpreekt in zijne Ontleedkunde van een beenhard ge wordene Mansbal. In het Academie der Wetenſchappen vinden wij een aanmerkelijk geval aangeteekent van een jongeling , die na een hevige drift met eene Vrouwe , zonder echter aan het oogmerk ter bijſlaping voldaan te hebben , eene zeer hevige pijn , die maar twee uuren duurde , in de eene Bal kreeg, welke van hevige zwelling en andere toevallen gevolgt wierd , des men verpligt was in vervolg den aangedane Bal weg te ne men , en men bevond dezelve geheel beenachtig geworden te zijn. Van andere aanmerkelijke ontaartingen van Mansballen zullen wij hier niet gewagen , anderzints vinde ik elders het verhaal van een Monſte reuze groote Vleesbreuk ( Sarcocele , ) en daar in gevonde Kalkägtig ge zwel enz.; Als mede een verouderde groote pijnelijke en met veele Aderſpatten bezette Bal , dewelke uitgeſneden , in een waterig - ſpons en draad- achtig wezen beſtond , en , in welker middelpunt een Gijps of Kalkächtige brokkelijke ſtoffe beſloten was ( a ). Om ( a ) Merkwaardige Kranken geſchichte von VOC EL erſte Samlung pag. 17. enz. BEENWORDINGE DER ZAGTE DEELEN , ENZ. 501 Om nu te bepalen hoe deze tegennatuurlijke beenvorminge geſchiet , daar omtrent zijn de gedachten van den alom beroemden en nooit volprezenen BOERHAVEN , en andere groote Mannen ; dat alle been niets anders is dan vaten , welke van hunne inhebbende vogten zijn berooft en te ſaam gegroeit , en aldus een lighaam uitmaken , het welk been genaamd word. و Terwijl ſommige , bijzonder de beroemde Heer van HALLER , hier omtrent van andere gedachten ſchijnt te zijn , zeggende elders bijna altijd te hebben waargenomen , dat alwaar eene buitengewoone beenvorminge geſchiet , aldaar te gelijk eene donkere Lijin- of geelachtige , ſtoffe plaats heeft. Uit de verſchillende trap van vaſtig heid , dikte en hardigheid zal misſchien het onderſcheid van Lijm Eeld- , leder - Kraakbeenig , en been -achtige voortbrengſelen konnen afgeleid worden. Menigvuldigmalen heb ik in gevallen , daar verlies van de zelfſtandigheid des been plaats had , bij de hervoortbrenging van nieuw been waargenomen , dat ' er altijd eene Lijmachtige ſtoffe tusſchen de uitbottende vaten gevonden wierd . Dit volgende aanmer kelijke geval dat wij maar inet weinige woorden zullen aanſtippen zal voor eene genoegſame proef verſtrekken kunnen. Een Man ruim 30 jaren oud , had het ongeluk zijn linker ſcheen zwaar te kneu fen , waar op ontſteking , verettering en afſcheiding van het beenvlies , ja genoegſaam van de gantſche pijp zelve volgde: Deze met het merg 'er in weggenomen zijnde , verliepen ' er ruim drie maanden , eer de bolte met een nieuwe beenſtoffe vervuld was , in welke tijd wij , met ver maak , op de gezegde wijze , de nieuwe hervorming van been , door het oog konden zelve tot verwondering naſpeuren en door den vinger de ſpoe dige bardheid van bet been gewaar worden . 2 1 Dit in het gemeen over de beenwordinge der zagte deelen kortelijk en als met den vinger aangeroerd hebbende zullen wij deze aanmer kingen met het volgende geval, het welk wij oordeelen waardig te zijn het BATAAFSCH GENOOTSCHAP mede te deelen , beſluiten. Een Man van een gezonde geſteldheid kreeg in 1762. Zeer onver Еее wagt, 5 502 KORTE AANMERKINGEN OVER DE wagt , een hevige pijn en ontſteking , met een aanmerkelijke zwelling vergezeld , in zijn rechter Bal: ( Wanneer een Bal op het onverwag. ſte pijnlik word , zwaar neerhangt, met hitte koorts enz. vergezeld is , behoeft men geenzints aan het aanwezen van eene ontſteking te twijfelen. De ondervinding als de beſte Leermeeſteresſe leerd , dat alle klieragtige lighamen en vooral mans Ballen door Ontſteking aan gevallen , zeer lige tot verharding over gaan . ) Na verloop van eenige weken en het verrichten van Aderlacingen en toe dienen van uit - en inwendige middelen , door Ervaren Genees en Heelkundig , is wel de pijn maar geenzints de zwellingen des Bals vermindert. Hier tegen werden door andere eerſt Gomrijke Plaaſters en vervolgens Mercuriale ſmeringen met Campber vermengt , nevens zagte en herhaalde laxeermiddelen , doch alles vruchteloos, aangewend. Dat de ſtrijkingen met de Kwikzalf vooral als de Campher 'er bij ge voegt is , in foortgelijke gevallen van groote uitwerking is , zoude ik met veele gevallen , door eigen ondervinding waargenomen , kunnen ſtaven , de volgende zullen tot een proef verſtrekken kunnen . De Heer N. N. ruim 50 jaaren oud , had uit een onbekende oorzaak : Want bij betuigdt dezelve niet te weeten en ook nimmer met Lues te zijn beſmet geweeſt , zijn rechter Bal als twee mans vuiſten groot , zeer pijnlijk en zwaar neer bangende ; zijn gewoone Heelmeeſter wende ter genezing , 200 als bij dezelve noemde, rijpmakende pappen aan , zijnde in het denkbeeld dat Per ſpoedig eene verzwering , waar door alles zoude gered worden , zich zoude openbaaren. Ik kon geen de minſte geneigtheid tot verzwering in dit gebrek beſpeuren , om deze reden raade ik de bovengemelde ſmea ring aan. En in tusſchen dat dezelve in eene ruime doſis werde toege diend , ſchreef de Hooggeleerden Heer P. VINK den Lijder gepaſte laxeermiddelen voor , ten einde de Kwijling voor te koomen. Door deze bebandeling is de Lijder in den tijd van twee maanden volkomen gene zen , zijnde deze aanmerkelijke grooter Bal aan zijn weergade gelijk ge worden . Een voornaam Heer , omtrent 40 jaren oud , had insgelijks , uit een niet BEENWORDINGE DER ZAGTE DEELEN , ENZ. 503 niet bekende oorzaak , merkelijke zwelling aan zijn rechter Bal, verge zeld van een beginnende waterbreuk ; eerſt ontlaſte ik door een Lancet fteek ruim een thekop vol helder water , daarna dienden ik hem de ge melde ſmeering toe , 'er volgden een geringe kwijling , die echter zonder purgeeren ophield ; met gevolg van eene volkome genezing. Onze Lijder , zwak en koortzig zijnde , had veeltijds in zijne Pis een wit - asgraauw of bruinachtig zinkfel, hier tegen gebruikte hij een geruimen tijd den Cort. Peruv. door een kundig Geneesheer voorgeſchreven , waar na zijne geſteldheid wel beeter , maar de groot en hardheid des Bals niet verminderde ; maar dagelijks erger wierd. In deezen toeſtand kwam hij mij in April 1763. zien , Ik vond den Bal grooter dan een halve pintsfles eiwijze van gedaante , hard en wederſtrevent in het gevoel , en tegen de ringswijze openingen der buikſpieren zoo ſterk opgetrokken , dat men de koord der zaatvaten naauwlijks voelen konde : Door een gepaſten Schortband , kon de Lijder gaan en noch eeniger maten zijne gewoone bezigheid verrigten. Verſtaan hebbende dat reeds zeer veele goede en werkzame mid delen tegen dit gebrek beproeft waren , beval ik het zelve ſlegts met een Beſcherinplaaſter te bedekken , en door den Schortband onderſteund te houden , en van tijd tot tijd, alzoo hij elders woonde , mij te komen zien. In ' t vervolg vond ik het gebrek bijna altijd in dezelve groote , echter ſcheen het mij toe , dat het aan de onderſte zijde, van tijd tot tijd , zag ter wierd ; en alzoo ik vermoede dat ter dezer plaats een uitſtorting en verzameling van vogt was , maakte ik aldaar , in tegenwoordigheid van den Hoog Geleerden Heere L. PATYN , den 16 Auguſtus deszel ven jaars eene opening door het Lancet , ' er ontlaſten zich omtrent een halve once geelachtig taaij vogt ; misſchien van dien zelven aart als de groote HALLER , bij de tegennatuurlijke aangroeiſelen van been, bijna altoos zegd , te hebben waargenomen . Een weinig droog plukfel en een klevent plaaſtertje deed de gemaakte opening ras Nuiten , ech Eee 2 ter 504 KORTE AANMERKINGEN OVER DE

ter wierd ik , door deze en andere omſtandigheden volkomen over reed , van de kwade geſteldheid des gebreks en deed mij beſluiten , zulks aan den Lijder te zeggen , hem aanradende van het zelve met wortel en al te doen uitrocijen . Dan naardien hij zich thans zoo hij meende eenigzints beter be vond , hebbende de ontlaſting van het gezegde vogt hem eenig venlig .. ting toegebracht en de zwelling eenigermaten vermindert , verkoos hij naar huis te keeren . Ik raade hem ernſtig aan van alle hevige lighaamsbewegingen , als paard rijden enz. zorgvuldig te vermijden , zich van zwaare en ſcherpe voedzelen , en veel wijn te onthouden , ten einde het gebrek in zijn voortgang ter bederving niet te verhaa ſten , Dan de Lijder heeft zich op zijne reize en volgende dagen niet naar ons voorſchrift - gedragen , en zulks was van dat ſlegte gevolg

dat hij door nieuwe pijnen , vermeerderde zwelling enz . overvallen wierd , en deze verheffende toevallen noorzaakten hem na verloop van drie weeken wederom te koomen . Ik vond den Lijder verzwakt , en het gebrek verergert. Want het ſpongieuſe weezen des Bals was ter groote van een hoender eij en als paddeſtoelswijze op de voorheen gemaakte , doch weer geſlote open, ning , heen geperſt , gevende van tijd tot tijd , zeer veel bl en . waterachtige lekking . Wanneer een Sarcocele openberſt komen 'er veeltijds aanmerkelijke Vlees - uitwasſchen te voorſchijn , die op de geringſte aanraking hevig bloeden

deze uitwasſchen zijn gelijk aan die

welke men in de Kankers der Vrouwen borſten waarneemt, en worden te regt Champignons genaamt , om dat ze zich ſomtijds in vier -en -twin tig uuren vertoonen , en door boter van Spies- glas in die zelve tijd , kunnen verteerd worden , dan het is beſt dezelve , door gepaſte indro gende en te faam trekkende middelen tijdig aangewend , voor te komen , Dan niet tegenſtaande dit zag ik , met eenig genoegen , dat het geheele gezwel grooten deels van boven was geſonken en hier door te weeg gebracht dat men nu den zaatſtreng beter dan voor heen voelen kon de

ook ſcheen het mij toe

, dat dezelve eeniger maten dunner gewor

den was . Nimmer had de Lijder , zoo ver ik wiſt , over eenige merke Mjke . BEENWORDINGE DER ZAGTE DEELEN , ENZ. 505 lijke lende pijn geklaagd , het welk mij te meer deed hoopen dat de ſtreng binnen de ringswijze opening gezond was , en waarom ik ook met te meer kragt , niet tegenſtaande de zwakke en koortzige toeſtand des Lijders, de wegneming van het aangedane deel aanraade ( a ). De Heer E. DRINGBERG , wegens zijne uitmuntende bekwaamheid in de Heelkunde bekent , het gebrek onderzocht hebbende , zeide de Operatie is gewigtig doch onvermijdelijk ; want het is de eenigſte weg om ' s Lijders leven te onderhouden. De Lijder overreed zijnde van de nootzakelijkheidtfchikte zich om deze bewerking te willen onder gaan ." Den 19 September des gemelden jaars verrigte ik , in tegenwoordig heid van de Heer Profesſor Patyn , met hulpe van den genoemden ouden Heelmeeſter , de Operatie. Wij ontblooteden eerſt den zaatſtreng, onderſchepten en bonden den zelven met een platten draad . Ik weet dat ſommige groote Mannen in de Heelkunde het binden der ſtreng voor onnoodig , andere voor, zeer gevaarlijk houden , en weete tevens dat de Operatie meermalen met goed gevolg zonder het binden der ſtreng verricht is , ja , ben door eigen ondervindinge hier in bevestigt , dan des niet tegenſtaande was ik in dit geval het met den Heer DRINGBERG eens , dat het veiligſt waare de binding te doen , aangemerkt het te denken was dat de zaatvaten in evenredigheid met den Bal zeer verwijdert konden · zijn , en dus eene aanmerkelijke bloedſtortinge veroorzaken , die voor onzen > ( 6 ) Wanneer de Sarcocele langs den zaatſtreng tot in den buik is ingekroopen , en dus dezelve niet geheel kan wegnemen , is het beter haar niet aan te raken : want het over: geblevene kwaadaardig wordende zal de naburige klieren , zelfs tot in de ingewanden , het Mefenterium epz. Scirheus doen worden . LEDRAN verhaal , dat hy een gezwollen zaatſtreng tot in den buik vier vingerea breed boven den ring vervolgt , en aldaar afgebonden heeft; maar de toevallen die ' er opvolgden waaren zoo bevig dat ze den Lijder op den 7 dag na de Operatie naar het Graf ſeepten . Wij hebben groote verpligting aan dezen zoo ſtouten als oordeelkundigen Heelmeeſter, die ons waarſchouwd deze bewerking niet te volgen . Hij vond onder ande ren , in het Cadaver , dat de ſtreng met Varices vervuld was en het overige van de buiks hevig gezwollen en ontſtoken. E e e 3 506 KORTE AANMERKINGEN OVER DE onzen zwakken Lijder misſchien van doodelijke gevolgen zoude geweeſt zijn : wij zijn in dezen ook niet bedrogen geweeſt; want wij hebben dezelve veel grooter dan naar gewoonte gevonden ( a ). was , De ſtreng ontbloot en gebonden hebbende , was ' er bij het wegnemen des Bals alle mooglijke omzigtigheid van nooden , ten einde 'er niets van het naburige gekweſt mogte worden ; te meer was zulks te vreezen om dat ' er van de ſchaft naauwlijks meer dan deszelfs hoofd te zien en de linker Bal die natuurlijk van groote was, zat als boven op de rechter , hier om had de Heer DRINGBERG de goetheid , in tusſchen ik bezig was het ontaarde deel met het grootſte gedeelte der bekleed zelen weg te nemen , de ſchaft en de gezonde Bal te rüg te houden . Dit aanmerkelijk gebrek op de gewoone en gemelde wijze, dus ge lukkig , geheel , en zonder aanraking der nabuurige deelen , weggeno men en de wonde door hegtingen vereenigt , en naar vereisch verbon den hebbende , is ' er omtrent de genezing niets aanmerkelijks waar genomen , of op te merken ; want de wonde was in den tijd van vijf weken volkoomen genezen , zonder dat zich het minſte toeval heeft opgedaan ; en , het einde der gebonde ſtreng, dat ik bij het eerſte verband niet verſtorven vond , en waar van ik den draad weg nam is , aan het nabuurige vlees vereenigt, te ſaam een goed vaſt lidteeken uitmakende. , De Lijder is onder de genezing, door het toedienen van gepaſte middelen , door gemelden Geneesheer voorgeſchreven , gezonder en ſterker ( a ) lo gevallen , alwaar de ſtreng dun en lang is , de vaten niet tegennatuurlijk verwijdert zijo , behoeft men geen binding te doen ; maar in zeer groote Vleesbreuken , alwaar de vacen der ſtreng overeenkomſtig der Bal zeer verwijdert zijn , gelijk in ons geval , en daar de ſtreng zeer kort is , en den Bal als tegen den buik is aangehaald , doet men zeer on . voorzichtig. wanneer men de binding nalaat ; want na het afſnijden van dezelve crekt zich het einde met veel hevigheid opwaarts , ja , kruipt door den ring , en verbergt zich cusſchen en agter de Spieren van den Buik , wanneer het buiten het bereik is , bloedſtem . pende middelen of verband tegen de afgeſnede monden der vaten aan te brengen ; het bloed zich hier neerwerpende, zullen ' er moeilijke gebreeken door veroorzaakt worden, ja , misſchien van erger nacuur , als het gebrek zelve om wiens wille de Operatie ge ſchiedt is . BEENWORDINGE DER ZAGTE DEELEN , enz. SO ? ſterker geworden , en in een vry goeden toeſtand naar huis gekeert en ten opzigten van zijn genezen Vleesbreuk volkoomen wel gebleven ; dan , eenigen tijd daar na , over geduerige geduerige hoofdpijn , draaijingen en perzingen naar het hoofd klagende , vergezeld van rootheid en gloed des aangezichts , dewelke na geen Aderlatingen of andere ontlaſtende en gepaſte middelen luisterde , is den Lijder van een Beroerte ( Apoplexia ) overvallen en hier door uit het leven gerukt. Wij keeren ons ter beſchouwinge van den afgeſneden Bal, waar in wij, wanneer wij hem met de vingeren betaſteden , eene bijzondere zeer zagte plaats dewelke vogt ſcheen te bevatten , gewaar wierden ; deze plaats met het Lançet geopent hebbende , kwam ' er eenig geel lijmachtig vogt te voorſchein bijna van dezelve natuur , en hoeveelheid als zich bij het eerſte openen ontlast had. Vervolgens, de ontaarde Bal geheel willende doorſuijden , om deszelfs geſteldheid van binnen te zien , wierd ik tot mijne verwondering een merkelijken tegenſtand gewaar , waarom ik het mes uit dit bijna half verrot deel te rug haalde , om de oorzaak der tegenſtand te onderzoeken , dan on zer aller verwondering hield ras op , wanneer wij , bij nadere door klieving , den inwendigen toeſtand des Bals beſchouwende , bevonden , dat dezelve ganſch beenig was , Ja ! zoodanig met ſcherpe beenpunten bezet, dat men door een harde aanraking , daar aan de vingeren kwetſten . Schoon ik de doorgeſneden beenig gewordene Bal, naauwkeurig lieb afgeteekent, achte ik het zelve niet noorzaakelijk dezelve hier uit te beelden , dewijl ik vertrouw , dat mijne lezers het ſtuk , als klaar. in zich zelven zijnde , genoeg begrijpen zullen . Uit dit geval zien wij : 1. Hoe een gezond zagt deel gelijk een Mannen zaat- Bal, in welke een traage omloop van vogten is , binnen een jaar tijds in een been achtig wezen kan verkeeren . Zoude dit deel, wanneer het in ruſt gebleven was , niet waarſchijnelijk geheel in been zijn verandert gewor den ? 2. Hoe 508 KORTE AANMERKINGEN OVER DE ENZ. 2. Hoe waarſchijnelijk het is , dat alwaar eene tegennatuurlijke been vorming geſchiet, aldaar naar de bevinding van den beroemden HALLER ook tevens eene geele , of bruine ſtoffe gevonden word. Is deze ftof een gevolg van de nieuwe beenwording ? of is zij de ſtof zelve die het been hervoortbrengt ? is zij eene ontaarte , zieke , of te overvloe dige gezonde ſtoffe ? 3. Hoe onmooglijk het tot nog toe voor de Genees- en Heelkonit zij , ſoortgelijke tegennatuurlijke beengroeijingen , te kunnen verhoe den , of reeds daar zijnde, door geneesmiddelen wederom te vernie tigen . Zoude de beenvormende ſtoffe, geſteld zijnde dat dezelve altoos in onze vogten plaats heeft , door het wegnemen van een deel waarop de zelve reeds gevallen was , zich niet naar elders kunnen verplaatſen ? En zoude deeze ſtoffe bij onzen Lijder niet naar de Herſenen kun nen overgebragt zijn , de hevige hoofdpijnen , draijingen enz. mitsga ders de Beroerte , aangebragt hebben ? 1 Wenſchelijk waare het geweeſt, dat dit Lijk na den dood naauw keurig was beſchouwd geworden. ROTTERDAM , den 29. April 1772. 1 PS WAAR

Se also

• Het Plantenrijk van C. Beekhuis